KREN UYGULAMA:

Az sıklıkta tam yükün uygulandığı 40 ton' luk köprülü krende; satteki iş sefer sayısı 12 olan
DIN655 halatı kullanılmaktadır. Köprü açıklığı 20 m, araba ağırlığı 0.45 ton, köprü ilerleme
hızı 10 m/dak, araba yürüme hızı 20 m/dak ve ikiz palangalı kaldırma mekanizması ile yük 10
m/dak hız ile kaldırılmakta olup, bu mekanizmanın dönüştürme oranı 3 olarak alınmaktadır.
Köprü tekerlek malzemesi olarak GS60 ve A55 TS 5054 rayı kullanılmaktadır. Tekerlek-aks
göbeği kaymalı yataklı olup, aks-perno çapı 50 mm dir. Kaldırma motoru çıkış hızını 900 d/d,
halatın çekmeye göre emniyet gerilme değeri 160 kgf/mm2, dişli çifti verimi 0.90 alınarak,
a) Halat emniyet katsayısını bulunuz.
b) Motor-tambur arasındaki kademenlendirmeyi belirleyerek, her kademedeki tahrik pinyonlarının
diş sayısını 10 almak suretiyle motor-tambur arasındaki dişlilerin diş sayılarını belirleyiniz.
c) Kaldırma motoru gücünü tayin ediniz.
d) Verilen kren sisteminde; gerek araba yürütme motoru, gerekse köprü yürütme motor gücü
hesabında tahrik sisteminin toplam verimi 0.80 alınarak, araba yürütme gücünü ve köprü
yürütme gücünü hesaplayınız.
ÇÖZÜM:
Verilenler: Azsııklıkttamyük, Q = 40t , l = 20m, Ga = 0,45t ,Vköp = 10m / dak, Va = 20m / dak,
ikizpalanga, Vkalk = 10m / dak, i p = 3, GS60, A55TS5054, d =50mm, d1 = 0,90
a)  =?
dh = ?
İkiz palanga dönüştürme oranı;
z
ip = = 3 → z = 6 taşıyıcı halat kolu sayısı
2
Q 40.000
Q = z.s → s= = = 6666,66kgf
z 6
dh = k s (mm)
Saatteki iş sefer sayısı 12 için Tablo2.4’den halat tahrik grubu 1 alınır.
Tablo2.5’den 1. halat tahrik grubu ve DIN655 normuna göre k=0,30 alınır.

dh = 0,30 6666,66 = 24,49 mm

Tablo2.1’den dh=27 mm nominal çapında, i=222, δ=1,2 mm olan B tipi halat seçilir.
Seçilen halatın standart formda gösterimi;
B27 x 160 DIN655
Halat emniyet katsayısı ν :
 
i 2 222 (1,2)2
 = 4 ç = 4 160 = 6 tek bir halat için
s 6666,66
veya standart halat için ilgili tablo’ dan Skop=40200 kgf alınır.

skop 40200
= = =6
sger 6666,66
b) Motor-tambur arasındaki kademelendirmeyi belirleyiniz. Her kademedeki tahrik pinyonlarının diş
sayısını 10 almak suretiyle motor-tambur arasındaki dişlilerin diş sayısını belirleyiniz.
 nmot
itop = =?
ntam
V
iP = T = 3 → VT = 3.Vk = 3.10 = 30 m/ dak
Vk
DT
Tablo 2.6’dan = 18 → DT = 18.27 = 486 mm
dh
VT 30
VT =  DT nT → nT = = = 19,64  20 d / dak
 DT  0,486
900
itop = = 45
20
itop = i1 i2 i3 olarak üç kademede gerçekleştirilir.
itop = 4 x 4 x 2,8
z2
i1 = =4 → z2 = 4 x 10 = 40 diş
z1
z
i2 = 4 = 4 → z4 = 4 x 10 = 40 diş
z3
z6
i3 = = 2,8 → z6 = 2,8 x 10 = 28 diş
z5

c) Kaldırma motor gücü;

QVk
N= (BG)
60.75top
top = diş tam pal
diş =d1d 2 d 3 = (0,90)3
tam = 0.96(kaymalı yataklı sayfa 30)
 pal = 0.905 Tablo 2.12’den taşıyıcı halat kolu sayısı 6 ve makaraların kaymalı
yataklı olması halinde

top = (0,90)3. 0,96 . 0,905 = 0,633

40000. 10
N= = 140,42 BG
60.75. 0,633

d) Araba yürütme motor gücü;

 Wy Va
Na = ( BG)
4500 top

d +2f
Wy = (Q + Ga ) (kgf)
Da
P
Da = (cm)
kem(b − 2r1 )

Q + Ga 40000+ 450
P= = = 10112,5 (kgf)
4 4
Tablo 6.1’den kem=70 kgf/cm2
Tablo 6.2’den A55 TS 5054 rayı için b=55 mm, r1=5 mm seçilir.
10112,5
Da = = 32,10 (cm)
70 (5,5 − 2.0,5)
Sayfa 71’den µ=0,08 muylu sürtünme katsayısı, f=0,05 cm yuvarlanma sürtünmesi
moment kolu değerleri alınır.

0,08. 5 + 2 . 0,05
Wy = (40000+ 450) = 630 (kgf)
32,10
630. 20
Na = = 3,5 (BG)
4500 . 0,80
Köprü yürütme motor gücü;
Wy Vköp
Nköp = (BG)
4500 top
d +2 f
Wy = (Q + Ga + Gköp) (kgf)
Dköp
l = 20m
Şekil 7.5’den Gköp=7,5 t bulunur.
Q = 40t

Pmak
Dköp = (cm)
kem(b − 2r1 )

Gköp Q + Ga 7500 40000+ 450

Pmak = + = = 22100 (kgf)
4 2 4 2
 22100
Dköp = = 70,15 (cm)
70 (5,5 − 2.0,5)

0,08. 5 + 2 . 0,05
Wy = (40000+ 450 + 7500) = 341,76 (kgf)
70,15

341,76 . 10
Nköp =  1 (BG)
4500 . 0,80