Ocak 2020

Dr.-Müh. Nesip Derinöz

13.2.2020 1
 DERS SIRASINDA LÜTFEN
CEP TELEFONLARINIZI
KAPALI TUTUNUZ

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 2
 2.2.1.2. Konsept Fazı (Seri üretimden 48-30 ay önce)

Giriş Fazından (Erken Faz) Konsept Fazına Geçiş

Marka
«Tasarım Dili»

Teknik ve Ekonomik Hedefler

Pazar potansiyeli
Teknoloji
Temel Dataları
Aracın «Mesajları»
Üretim Modeli

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 3
 2.2.1.2. Konsept Fazı (Seri üretimden 48-30 ay önce)

Ağırlık noktaları:

Tasarım Rekabeti/Yarışma
Üretim Konsepti
Pazarlama Konsepti
Tasarım, Yerleşim
Tedarikçi Rekabeti
Müşteri İstekleri
Spesifikasyonlar
Hedefler Kataloğu

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 4
 2.2.1.2. Konsept Fazı (Seri üretimden 48-30 ay önce)

Ağırlık noktaları:

Tasarım Rekabeti/Yarışma
Üretim Konsepti
Pazarlama Konsepti
Tasarım, Yerleşim
Tedarikçi Rekabeti
Müşteri İstekleri
Spesifikasyonlar
Hedefler Kataloğu

Ocak, 2020
13.2.2020 5
Dr. Müh. Nesip Derinöz
 2.2.1.2. Konsept Fazı (Seri üretimden 48-30 ay önce)

Ağırlık noktaları:

Tasarım Rekabeti/Yarışma
Üretim Konsepti
Pazarlama Konsepti
Tasarım, Yerleşim
Tedarikçi Rekabeti
Müşteri İstekleri
Spesifikasyonlar
Hedefler Kataloğu * Aynı üretim hattında birden fazla araç tipi mi
üretilecek?
* Evet ise, farklı takt zamanlarına (çevrim) sahip bu
araçlar hatta nasıl dengelenecek?
* Modüler bir konstruksiyon mu var?
* Üretim bantının malzeme beslemesi ve malzeme
Ocak, 2020 depolama nasıl olacak?
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 6
 2.2.1.2. Konsept Fazı (Seri üretimden 48-30 ay önce)

Hangi üretim teknolojileri kullanılacak ve hangi bölümler gerekecek ?

* Preshane, Karoseri (Kaynak), Boyahane, Montaj Hattı , Finiş

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 7
 2.2.1.2. Konsept Fazı (Seri üretimden 48-30 ay önce)

İmalatın Düzenlenmesinde Etki Eden Faktörler

ÜRETİM ADETLERİ: ÜRÜN:

*Uzun dönemli planlar *Karmaşıklık

*Araç çeşitleri *Teknoloji
*Kardeş fabrikalarla *Pazar
entegrasyon *Sinerji imkanları

FABRİKA YAPISI: TEKNOLOJİ:

*Alan *Karmaşıklık
*Alt Yapı *Hammaddeler
*Genişleme İmkanı *Enerji
*Çevre *Yatırım

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 8
 2.2.1.2. Konsept Fazı (Seri üretimden 48-30 ay önce)
Esnek Üretim ve Fabrika Planlama
(Örnek: BMW Fabrika Yerleşimi)

Plastik Parça
Yardımcı Hizmetler
Üretim.
Kompozit

Preshane Karoser
Montaj BMWi
Montaj
BMWi
Karoser (Gövde)
Merkez Bina

Boyahane

Fabrikaya yeni bir model entegre ediliyor.

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 9
 2.2.1.3. Seri Geliştirme Fazı (Seri üretimden 30 ay önce)
KONSEPT (Biten Konular)
• Aracın yapılabilirliği. OK
• Sanal incelemelerle araç tasarım ve ölçülerinin, ergonomi konularının
ve gösterge panolarının tamamlanması. OK
• Kritik konuların tespiti. OK
• Sınır değerlerin tespiti. OK

SERİ GELİŞTİRME ÇALIŞMALARINA BAŞLANGIÇ

• Spekt Hazırlanması, Hassas spekt çalışmaları

• «Gerekler El Kitabı» (Lastenheft) hazırlanması
• Tedarikçilerle Yazışmaların Başlaması
• Detaylandırma Çalışmaları
• Dizayn
• Modeller
• Deneme Programları
• İlk Prototip Fazı
• Terminler

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 10
 2.2.1.3. Seri Geliştirme Fazı (Seri üretimden 30 ay önce)

Çalışma Başlıkları:

* Endüstrileşme/Yerlileşme

* Tedarikçi Entegrasyonu

* Kalıp /Fikstür İmalatı

* Çizimler

* Denemeler

* Prototip Çalışmaları

* Pazarlama Konsepti

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 11
 2.2.1.3. Seri Geliştirme Fazı (Seri üretimden 30 ay önce)

Birbirine entegre edilmiş bir tasarım komplesi olan otomobilin tasarı-

mında disiplinin büyük önemi vardır. Her detay parçanın bir komşuluk
etkisi vardır. Yani, onun tasarımında yapılan bir değişiklik genelde komşu
parçayı/ları da etkiler. Bu nedenle, bir «Değişikliklerin Yönetimi»
prosesine ihtiyaç vardır.

Bir parçanın Başka parçalarla ya

Tedarikçilerle yapılan
özellikleri da fonksiyonlarla
sözleşmelere etkisi
kesişme noktaları

Montaj, Lojistik ve Bakıma

olan etkileri

Satışa ve Pazarlara
olan etkileri
Şirket Bazı değerlere ve raporlamaya
rakamlarına olan etkileri
etkileri

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 12
 2.3. Tedarikçilerin Üreticinin Ana Proje Planına Entegrasyonu
Otomobil gibi çeşitli komple ürünler, çok sayıda ve çeşitli tür ve şekilde
detay parça içermektedirler. Başka bir deyişle, üretici kendisi bazı
parçaları ürettiği gibi, çeşitli parça veya parça gruplarını da tedarikçiler-
den temin etmektedirler. Üretici firmalar, tedarikçilerinin ürünlerini
kendilerininkine benzer bir proje yönetimiyle geliştirmelerini isterler.
Peki, tedarikçi parçalarıyla, üreticinin Ana Proje Planı gerek termin ve
gerekse kalite açısından birbirine nasıl entegre olmaktadır?
Tedarikçilere sipariş edilen parçalar proje ekibi tarafından APQP
(Advanced Product Quality Planning), yani İleri Ürün Kalite Planlama
Sistemi denilen bir sistemle takip edilmektedir. Şimdi bunu bir Amerikan
araç üreticinin (Ford) Ana Projesi üzerinden daha yakından görelim.
«1.11.4. Kalite» bölümünde, tedarikçilerin ürettiği ürünler veya ürün
grupları için gerekli tüm malzemeleri, üretim gereçlerini, proseslerini,
kontrol ekipman ve metodlarını, v.b. PPAP prosesinin öngördüğü bir liste
ile kontrol ettiklerini belirtmiştik. Bunun sonunda, tedarikçiler bu
parçaları «kendi sorumluluğunda garanti ettiğini» gösteren bir «garanti
mektubu» (PSW sayfası) ile birlikte müşterisine sunar.
Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 13
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.1. PPAP Dosyası İçeriği

PPAP dosyası içeriğini ve normalde18 kalemden oluştuğunu «1.11.4.4.

PPAP (Dosyası) İçeriği Nedir?» bölümünde görmüştük. Bunlar şöyleydi:

1. Parça Sunum Garanti Mektubu (*) (Part Submission Warrant – PSW)

2. Tasarım Kayıtları (Resimler, şartnameler)
3. Mühendislik Değişiklikleri
4. Müşteri Mühendislik Onayı (Şayet tedarikçi değişiklik talep etmişse)
5. Tasarım FMEA (Hata Türleri ve Etkileri Analizi) TASARIM
6. Proses (Süreç) Akış Şemaları (Üretim Prosesleri Listesi)
7. Proses FMEA (Hata Türleri ve Etkileri Analizi) PROSES
8. Kontrol planı
9. Ölçüm Sistemi Analiz Çalışması
10.Boyutsal Ölçüm sonuçları

(*) Kapak sayfasıdır.

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 14
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.1. PPAP Dosyası İçeriği (Devam)

11. Malzeme/Performans Test Sonuçları

12. Ön Proses Çalışması
13. Yetkili Laboratuvar Kayıtları
14. Görünüm Onay Raporu (*) (Appearance Approval Report- AAR)
15. Numune Ürün
16. Şahit Numune
17. Kontrol ekipmanları
18. Müşteri Özel İstekleri Kayıtları (varsa)

Tüm bu onaylama dökümanları normalde tamamlandıktan sonra bir

sonraki sayfada gösterilen PSW kapak sayfası ile bir bütün olarak
müşteriye sunulur.

(*) Endüstriyel Tasarımcıları ilgilendiren döküman

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 15
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.1.1. Örnek Parça Sunum Garanti Mektubu (PSW)

PARÇA SUNUM GARANTİ Tarih:

Değişiklik No:
MEKTUBU Değişiklik Tarihi:

Parça Adı Parça Numarası

Emniyet ve/veya Mühendislik

kanuni zorunluluklar Evet Hayır değişiklik seviyesi Tarihi

Ek mühendislik değişiklikleri Tarihi

Resim numarasında belirtilen Satınalma sipariş numarası Ağırlık kg

Kontrol ekipman numarası Mühendislik değişiklik seviyesi Tarihi

İMALATÇI ÜRETİM BİLGİLERİ ONAY SUNUM BİLGİLERİ

Boyutsal Malzeme/fonksiyon Görünüş
İmalatçı adı İmalatçı kodu
Müşteri adı/bölümü

Açık adres Satınalmacı/kodu

Uygulama
Şehir/ülke/posta kodu

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 16
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.1.1. Örnek Parça Sunum Garanti Mektubu (PSW)

Not: Bu parça sınırlandırılmış ya da raporlanması gereken bir madde içeriyor mu? Evet Hayır

Plastik parçalar uygun ISO kodları ile tanımlanmış mı? Evet Hayır

ONAY SUNUŞUNUN NEDENİ

İlk sunum Alternatif kostrüksiyon veya malzeme kullanımı

Mühendislik değişikliği (leri) Yansanayi veya malzeme kaynağı değişikliği

Araçlar: Taşınma, yerdeğiştirme, yenileme,vb. Parça prosesinde değişiklik

Hatanın düzeltilmesi Parça üretiminin yeni bir lokasyonda yapılması

1 yıldan daha az inaktif kalıplar Diğer - Lütfen açıklayınız

BELİRLENEN ONAY SEVİYESİ (Bir seviyeyi işaretleyin)

Seviye 1 - Garanti mektubu, Görünüş onay raporu (görünüm kalitesi istenen parçalar için)

Seviye 2 - Garanti mektubu, numune parçalar ve kısıtlı veri

Seviye 3 - Garanti mektubu, numune parçalar ve bütün veriler

Seviye 4 - Garanti mektubu ve müşteri tarafından belirlenen diğer şartlar

Seviye 5 - Garanti mektubu, numune parçalar ve tedarikçinin alanında gözden geçirilecek tüm veriler

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 17
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.1.1. Örnek Parça Sunum Garanti Mektubu (PSW)

ONAY SUNUŞ SONUÇLARI

Sonuşlar boyutsal ölçümler malzeme ve fonksiyon testleri Görünüm kriterleri İstatistiksel proses paketi
Bu sonuçlar bütün resim ve spesifikasyonlarda istenenleri karşılamaktadır: Evet Hayır (Hayır'ı açıklayınız)
Kalıp / üretim prosesi

DEKLERASYON
Ben, bu garanti mektubu ile verilen numunelerin bizim parçaları temsil ettiğini ve PPAP kitapçığı 3. baskı şartlarına göre yapıldığını
beyan ederim. Bu numunelerin / 8 saatlik üretimden alındığını garanti ederim. Bu beyanımdan sapmaları aşağıda
açıkladım.

AÇIKLAMA/DÜŞÜNCELER:

Adı Ünvanı Tel. No Faks No

Yetkili İmza Tarih

MÜŞTERİ TARAFINDAN DOLDURULACAK

Parça garanti kararı : Parça fonksiyon onayı :
Onaylandı Red edildi Diğer Onaylandı Feragat edildi

Müşteri Adı İmzası Tarih

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 18
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.2. Kademeli Üretim Parçası Onay Prosesi (Phased PPAP)

Ancak, otomotiv üreticileri, yeni ürünlerini kademe kademe geliştirdikleri

ve yaptıkları çeşitli prototip ve deneme üretimleriyle yol aldıkları için,
tedarikçilerinin de, otomotiv üreticilerinin Ana Proje Planları’nın bu
kademelerine uymaları istenmektedir. Bu suretle, bir taraftan tedarikçi-
lerin Ana Proje Planı’na göre gecikip gecikmeyeceği erken bir safhada
görülüp vaktinde önlemler alınabilmektedir. Diğer taraftan, tedarikçiler
belli kilometre taşlarında, otomotiv ana üreticilerinn yaptığı çeşitli
prototip ve deneme araçları için, «henüz nihai onay almamış ama belli
kriterlere göre uygun kaliteye sahip» parçalar verebileceklerdir.
Bu amaçla PPAP onay prosesi 4 kademeye (safhaya) ayrılmıştır:
Kademe 0 onayı (Phase 0): Limitli miktarda üretim (Run-at-Rate)
Kademe 1 onayı (Phase 1): Kalite doğrulama (Quality Verification)
Kademe 2 onayı (Phase 2): Üretim doğrulama (Production Verification)
Kademe 3 onayı (Phase 3): Kapasite doğrulama (Capacity Verification)

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 19
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.2. Kademeli Üretim Parçası Onay Prosesi (Phased PPAP)

a. Kademe 0 (Phase 0): Limitli miktarda üretim (Run-at-Rate)

Kademe 0, imalatçının öngördüğü proses/ekipman/üretim tesisiyle en
azından kısıtlı miktarda bir üretim potansiyelinin olduğunu erken
safhada gösteren bir göstergedir.

Kademe 0 aşaması, 1PP *araç fazından önce tamamlanmalıdır. Kademe

0 için imalatçı açısından yapılacak işlem, kısıtlı miktarda (Run-at-Rate)
üretim yapmak, müşteriye bu üretimden alınacak parçalardan vererek
üretim testleri yapmasına olanak sağlamaktır. Bu aşamada parçaların
tüm kalite şartlarını yerine getirmesi beklenmez.

* 1PP (First Phase of Production Prove-Out) = Seri üretim öncesi 1. üretim denemesi.
Ana Proje Planı’ndaki LR yani «Lauch Readiness» (yani seri üretime hazırlık) safhasında
yapılır. LR safhası, JOB 1 seri üretim baslangıcından yaklaşık 4,5 ay öncedir.)

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 20
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.2. Kademeli Üretim Parçası Onay Prosesi (Phased PPAP)

a. Kademe 0 (Phase 0): Limitli miktarda üretim (Run-at-Rate)

İmalatçı bu kısıtlı üretim esnasında bir kapasite analizi yapar ve müş-

terisine iletir. Bunun dışında imalatçının müşteriye bir onay dökümanı
vermesine veya PSW evrakı imzalamasına gerek yoktur. Kısıtlı miktar
normalde 300 adettir. Şayet parçalar hacimli ve pahalı ise bu miktar
müşteriyle mutabık kalarak daha aşağılara da indirilebilir.

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 21
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.2. Kademeli Üretim Parçası Onay Prosesi (Phased PPAP)

b. Kademe 1 (Phase 1): Kalite Doğrulama (Quality Verification)

Kademe 1 PSW onayı, 1PP araç üretim safhasında verilen bir onaydır.
Bu onay, imalatçının öngördüğü proses/ekipman/üretim tesisiyle,
müşteri isteklerini istikrarlı olarak karşılayacak şekilde bir üretim
yapabildiğini erken safhada gösteren bir göstergedir. Bu kademeye
«Kalite Doğrulama» kademesi de denir.
Üretimde birden fazla hat varsa, söz konusu üretim, EN AZINDAN BİR
ÜRETİM HATTINDA yapılmalıdır. Burada, üretilen parçalar tüm PPAP
gerekliliklerini yerine getirmelidir.
Kademeli PSW formu hazırlanmalı ve ilgili kademe kutucuğu (Phase 1)
işaretlenmelidir.

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 22
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.2. Kademeli Üretim Parçası Onay Prosesi (Phased PPAP)

c. Kademe 2 (Phase 2): Üretim Doğrulama (Production )

Kademe 2 PSW onayı, FEU *araç üretim safhasında verilen bir onaydır.
Bu onay, imalatçının öngördüğü proses/ekipman/üretim tesisiyle, teklif
edilen miktarda ve müşteri isteklerini istikrarlı olarak yerine getirir
şekilde bir üretim yapabildiğini erken safhada gösteren bir göstergedir.
Bu kademeye «Üretim Doğrulama» kademesi de denir.
Üretimde birden fazla hat varsa, söz konusu üretim, TÜM HATLARDA
yapılmalıdır. Burada, üretilen bütün parçalar PPAP gereklerini yerine
getirmelidir. Şayet yalnızca tek bir üretim hattı mevcutsa, Kademe 1 ile
Kademe 2 PSW aynıdır. Kademeli PSW formunda ilgili kademe kutucuğu
(Phase 2) işaretlenmelidir.

* Saha deneme araçları (Field Evaluation Units)

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 23
 2.3. Tedarikçilerin Ana Üreticinin Proje Planına Entegrasyonu
2.3.2. Kademeli Üretim Parçası Onay Prosesi (Phased PPAP)

d. Kademe 3 (Phase 3): Kapasite Doğrulama (Capacity Verification)

Kademe 3 PSW onayı (Full PSW da denir), JOB1* araç üretim fazından 6
hafta önce verilen bir onaydır.
Bu onay, imalatçının öngördüğü proses/ekipman/üretim tesisiyle, teklif
edilen miktarda ve müşteri isteklerini istikrarlı olarak yerine getirir
şekilde bir seri üretim yapabildiğini gösteren bir göstergedir. Bu
kademeye «Kapasite Doğrulama» kademesi de denir. Bu kademede,
müşterinin talep ettiği günlük üretim miktarına uygun olarak, en az 1
vardiyalık aralıksız üretim (Significant Production Run) yapılır. Bu arada,
kapasite analiz raporu da hazırlanır ve müşteriye sunulur.
Kademeli PSW formunda ilgili kademe kutucuğu (Phase 3) işaretlenmelidir

* Seri olarak üretilen ilk araç

Ocak, 2020
Dr. Müh. Nesip Derinöz 13.2.2020 24