GIP: Dossier pesten

GIP-groepje: Marthe Moerman, Wout Van Boxem, Chloë De Donder, Hatim Moudjaoui

Klas: 6GWW1

Leerkracht: Mevr. Godefrood

Deadline: 23/11

1. Oriënteren
-Definitie van pesten:

Pesten is het gedrag dat 1 of meerdere personen herhalen, met de bedoeling om de

andere(n) te kwetsen. Dit kan leiden tot fysieke verwonding en/of psychische lijden, maar
ook seksueel of sociaal. Pesten kan overal voorkomen bijvoorbeeld op scholen,
jeugdbewegingen, op het werk, in het gezin,… en gebeurt bij zowel kinderen als
volwassenen.

Het slachtoffer/ wie wordt gepest kan zich meestal niet verdedigen. Er is dus sprake van
ongelijke machtsverhouding tussen diegene die pest en de gepeste. Pesters hebben dus vaak
een sterkere sociale positie dan de gepeste of proberen die te versterken door anderen te
kleineren.

Omstanders kunnen pesten versterken of juist verminderen. Daarom spelen andere

kinderen, ouders en professionals een belangrijke rol in het beperken en voorkomen van
pesten.

In extreme gevallen kan pesten zelfs leiden tot zelfdoding.

Bronnen:

https://www.klasse.be/35445/wat-is-pesten/

https://nl.wikipedia.org/wiki/Pesten_(gedrag)

https://www.cyberpesten.be/wat-pesten

https://www.stoppestennu.nl/pesten

https://www.nji.nl/nl/Kennis/Dossier/Pesten

-Profiel van de pester:

1
De pester is vaak fysiek of verbaal sterker dan het slachtoffer. Ze hebben weinig
gewetensproblemen bij hun pestgedrag en staat vaak positief tegenover geweld. Ze zijn zich
niet bewust van de gevolgen dat het pesten met zich mee kan brengen. Dit kan komen
doordat ze zich niet kunnen inleven in de gevoelens van de andere.

De persoon kan beginnen pesten met verschillende redenen:

-Het kan zelf een slachtoffer geweest zijn en wilt deze keer niet als de zondebok gezien
worden.

-de persoon kan beginnen met pesten omdat hij/zij denkt dat het stoer is en hem populair
maakt.

-het kan ook meegegeven zijn via de opvoeding of uit waargenomen gedrag van anderen dat
de pester heeft overgenomen, bijvoorbeeld als de ouders/leerkracht/vrienden een bepaalde
groep of type persoon discrimineert.

-Profiel van de gepeste:

Iedereen kan het slachtoffer worden van pesten, maar meestal zal de persoon van één of
andere groepsnorm afwijken. Vaak voorkomend is dat ze een kind nemen dat zich niet kan
weren, bijvoorbeeld iemand die fysiek zwakker is, een negatief zelfbeeld heeft,... . Het kan
ook zijn dat de pester een doelwit kiest dat juist goed in de groep ligt en niet als “zwakker”
wordt gezien.

De tolerantiegrens en de manier waarmee ze er mee omgaan zal ook verschillen. De

passieve slachtoffers kenmerken zich door angstig/onzeker gedrag en een negatief zelfbeeld.
Ze zullen teruggetrokken reageren en niet voldoende voor zichzelf opkomen op het
pestgedrag. Dan heb je de provocerende slachtoffers die angstig zijn maar dit agressief uiten.
Het provocerende gedrag uit zich in boos worden en terugvechten, in ieder geval een poging
daartoe. In meeste gevallen is dit gedrag niet doeltreffend.

-Profiel van de groep:

Pesten gebeurt vaak in geroepsgebeuren. Je hebt als eerste de meelopers die de pesters
verbaal steunen en aanmoedigen. Ze sluiten zich aan bij het pestgroepje, dit kan komen
door de bewondering dat ze hebben voor de pester of omdat ze er zelf een voordeel uit
halen. Een andere reden kan zijn dat ze bang zijn om zelf gepest te worden dus gebruiken ze
dit als een soort van schild. Ten tweede heb je de toeschouwers/struisvogels. Ze worden de
struisvogels genoemd omdat zen hun kop in het zand steken. Eigenlijk vinden ze het niet
goed wat er gebeurt, maar uit angst om zelf gepest te worden reageren ze niet op het

2
gedrag van de pester. Er zijn maar weinig kinderen die het durven opnemen voor de
gepeste.

Bronnen:

https://robsegers.blogspot.com/2013/03/stappenplan-no-blame-aanpak-bij-pesten.html

https://www.kennisplein.be/sites/integriteit/Pages/Wie%20is%20er%20bertrokken%20in
%20een%20pestsituatie.aspx

https://nl.wikipedia.org/wiki/Pesten_(gedrag)

https://wij-leren.nl/pesterijen-op-school.php

2. Voorbereiden
Getuigenis 1: “spijt!”
 Media: film

 Invalshoek: de gepeste

 Land: Nederland

In dit verhaal wordt een mollige jongen genaamd Jochem gepest in het 2 de middelbaar door
3 klasgenoten Sanne, Justin en Remco. Ze verstoppen Jochems kledij na de turnles, ze sluiten
hem uit, maken zijn fiets kapot, verwonden hem enzovoort.

Een klasgenoot David ziet dit allemaal gebeuren en wil er iets aandoen en Jochem helpen.

Wanneer de klas gaat fietsen in de duinen laten ze Jochem achter en vindt hij een hond die er
is achtergelaten. De jongen brengt de hond naar het asiel en gaat hem daar regelmatig
bezoeken. Daar geraakt Jochem bevriend met Vera een meisje van in zijn klas, maar de
jongen wordt verliefd op Vera. Op de klassenavond verteld Jochem haar dat hij iets voor haar
voelt en probeert Vera te kussen, maar Vera wijst hem af, omdat zij eigenlijk verliefd is op
David.
Het meisje loopt weg van Jochem, maar denkt dat de jongen achter haar loopt, dus vraag
Vera aan Niels om haar te kussen. Maar het was niet Jochem die het zag maar wel David…
David is natuurlijk ook verliefd op Vera, maar dat weten ze niet van elkaar dus wordt David
kwaad en gaat naar huis. Wanneer hij naar huis ging riep Jochem hem op hulp, want hij
werd gepest door de Sanne en de 2 jongens. Ze laten hem in de modder rollen, alcohol
drinken… David negeert hem volledig, omdat hij zo kwaad is op Vera.

De volgende dag heeft niemand nog iets gehoord van Jochem. Dus gaan Vera en David
samen opzoek, omdat ze ongerust zijn.
3
Maar toen bleek het dat hij verdronken was en zelfmoord heeft gepleegd onder invloed van
de alcohol. Jochem zat al een tijd met dat idee in zijn hoofd door al dat gepest.

David voelt zicht zeer schuldig, omdat hij die avond Jochem niet heeft geholpen. De
klassenleraar voelt zicht ook zeer slecht, omdat hij niets heeft opgemerkt van het gepest en
hij is ook geschorst, omdat die avond geen alcohol aanwezig mocht zijn. Iedereen voelt zicht
heel schuldig zelf de 2 jongens die mee Jochem pestte met Sanne. De enige die geen spijt
heeft is Sanne.
Uiteindelijk maken ze allemaal een mooie herdenking voor Jochem.

Getuigenis 2: Experience: I was a bully.

 Media: internet
https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2010/mar/20/i-was-a-bully
 Invalshoek: de pester
 Land: Verenigd Koninkrijk

Angus Watson was 9 jaar toen hij besefte dat hij een pester was. Hij ondervond dat het
kleineren en pesten van andere kinderen in de smaak viel bij zijn vrienden. Hierdoor werd hij
de groepsleider en keken de andere kinderen op naar hem. Hij werd een expert in het
pijnigen van andere door hen in de modder te duwen, elastiekjes op hen af te schieten en zijn
vuisten te gebruiken. Sommige kinderen durfde niet eens op te kijken als Angus de klas
binnenkwam. Er was een jongen met grote oren en die rook naar urine, hij pestte en sloeg
hem veel maar toch bleef de jongen bevriend met Angus. Ik zag mezelf niet als een pester die
mensen het leven zuur maakte maar als een “superheld” vertelde hij. In alle jaren dat angus
pestte is hij maar 1 keer betrapt toen hij 11 was. Hij was een jongen met overgewicht aan
het steken in de arm met de punt van een passer. Ze moesten naar de directeur hiervoor en
het enige wat ze deed was hun een matige preek geven. Ze volgde de feiten ook niet op
waardoor Angus gewoon verder deed. Hij voelde zich ook niet schuldig op het moment zelf.

1. Uitvoeren:

Getuigenis 1: film, “spijt!”

 Betrokken partijen + gevolgen voor de pester en de gepeste:
4
 Gepeste: Jochem is een mollige jongen en word heel hard gepest door 3 klasgenoten,
hij kan niet meer tegen het gepest en pleegt zelfmoord onder invloed van alcohol. Het
is niet alleen door de alcohol de jongen zat al een tijd met het idee in zijn hoofd.

Pesters: Sanne, Remco en justin pesten Jochem, waarschijnlijk, omdat hij er “anders”
uit ziet en het een gemakkelijk slachtoffer is. Ze doen allerlei dingen bij hem, ze
verstoppen zijn kledij, sluiten hem uit, maken zijn fiets kapot… Wanneer het bleek dat
Jochem dood was besefte de 2 jongens dat ze helemaal te ver zijn gegaan en hadden
er heel veel spijt van, maar diegene die geen spijt had was Sanne.

Omstaanders: Vera en David zagen al het gepest gebeuren en wouden hem helpen,
maar wanneer Vera of David iets zeiden over het gepest werden ze er mee betrokken.
Toen Jochem op zijn laatste avond om hulp riep op David deed hij niets. Daardoor
voelde hij zich heel schuldig.

Ouders: De ouders wisten dat Jochem werd gepest, maar deden niet veel omdat
Jochem het helemaal niet wou en dacht dat het zo erger ging worden.

Leerkracht: De klassenleraar had helemaal niets door van het gepest, omdat Jochem
er ook niets over zei tegen hem. De leerkracht werd ook geschorst van de school
omdat de avond wanneer Jochem zelfmoord pleegde geen alcohol aanwezig mocht
zijn, maar dat was er wel.
De leraar voelt zich zeer slecht omdat hij niets door had.

 Werd het pesten aangepakt?:

Het gepest is niet aangepakt geweest, alleen kwamen Vera en David voor hem op,
maar de school deed helemaal niets. Dus het was te laat voor Jochem…

 No blame-aanpak:

Stap 1: gesprek met het doelwit

“Kun je me eens namen geven van de personen waar jij een doelwit van bent?”

“Zou je me aan de hand van een verhaal of gebeurtenis, kunnen duidelijk maken wat ze
zowat allemaal doen en hoe je je er zelf bij voelt?”

“We kunnen je altijd helpen en hebben misschien wel een manier gevonden om het
probleem aan te pakken, maar dit is helemaal niet verplicht. Je kan ons ook altijd bereiken
via dit e-mailadres.”

Stap 2: Bijeenkomst met de betrokken personen

De groep bestaat uit: Sanne(pester), Justin en Remco(meelopers), David en Vera (vrienden

en proberen te helpen)
5
Stap 3: leg het probleem uit

“Ik heb gesproken met Jochem en hij heeft me alles verteld, de details mocht hij niet
vertellen omdat het niet van belang is. Het belangrijkste is wel dat jullie inzien dat we een
groot probleem hebben en dat dit opgelost moet worden. Ik geef niemand van jullie de
schuld, maar weet wel dat zijn verhaal zeer ernstig was en dit moet en zal opgelost worden,
als we dit niet doen dan kunnen er zware gevolgen aan vasthangen. Heeft iemand van jullie
ideeën?”

Stap 4: deel de verantwoordelijkheid

“Nogmaals en ik blijf het zeggen: Sanne, Justin en Remco jullie zitten niet in de problemen en
worden niet gestraft zolang jullie ik, Vera en David helpen om een oplossing te vinden. Ik stel
voor dat Vera en David gaan praten met Jochem omdat ze de beste band met die persoon
hebben, Sanne en de 2 anderen zullen een manier zoeken om zich te verontschuldigen en dit
probleem op te lossen.”

Stap 5 + stap 6: vraag naar de ideeën van de betrokkenen en laat het aan hen over.

“Ik zou heel graag luisteren naar jullie voorstellen en ideeën van hoe jullie dit gaan
aanpakken, we kunnen ook niets doen maar dan zijn we niet zeker of het probleem opgelost
zal worden. En als jullie wel ideeën hebben, wat gaan jullie doen? Wie doet wat? Gaan jullie
allemaal akkoord met deze aanpak? Ik kan jullie hier niet bij helpen dus ik wens jullie veel
succes en heb alle vertrouwen in jullie, jullie kunnen het en denk niet aan wat er zou
gebeuren als het niet lukt. Als jullie allemaal jullie best doen en er echt voor willen zorgen
dat de situatie met Jochem verbetert dan zal dit jullie ook lukken. Volgende week zal ik
individueel met jullie in gesprek gaan en dan vertellen jullie me alles en hoe het is gelopen.
Succes!”

Stap 7: korte, individuele gesprekken met alle betrokkenen

Vragen die ik stel aan Sanne, Justin, Remco, David en Vera:

“Hoe is het gegaan? Hoe voel je je nu over de situatie met Jochem? Denk je dat je alles hebt
gegeven om dit op te lossen? Kon er iets beter of ben je zeker dat het zal lukken? Heb je een
gevoel dat alles nu weer goed en normaal zal zijn tussen jou en Jochem?”

Vragen die ik stel aan Jochem (het doelwit):

“Wat vond jij van hun aanpak? Ben je blij dat Sanne, Justin en Remco zich zijn komen
verontschuldigen? Is alles weer oké en voel je je goed? Als je denkt dat dit niet echt
geholpen heeft dan kunne we dit allemaal nog eens opnieuw doen, vertel me ook is waarom
het je niet geholpen heeft en wat er beter kan zodat we zeker zijn dat het de volgende keer
beter gaat

6
Getuigenis 2: Experience: I was a bully.
https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2010/mar/20/i-was-a-bully

 Betrokken partijen:
Pester: Angus heeft in zijn jonge jaren veel kinderen gepest omdat het hem populair
maakte en hij zag de fout er toen ook niet van in. Hij was natuurlijk niet alleen, zijn
vrienden moedigde hem aan en deden soms ook mee.
Gepeste: Er waren veel gepeste in dit verhaal. De jongen met de grote oren die rook
naar urine. Daar was Angus gek genoeg zelfs mee bevriend. De jongen begon soms
wel te wenen na het pestgedrag van Angus maar dan liet Angus hem gewoon alleen
en liet hem uitwenen. Dan was er nog de jonge met overgewicht. Hij kreeg een paar
flinke steken met de punt van een passer van Angus.
School: de school deed niet veel aan het pestgedrag van Angus, hierdoor deed hij
ook verder zonder enige schuldgevoel. De leerkrachten keken langs wat er allemaal
gebeurde en als ze het zagen leek het wel of het hen niet veel uitmaakte.

 Wat waren de gevolgen voor zowel de pester als de gepeste:

De gevolgen voor de gepeste waren vooral lichamelijk en mentaal. Voor de jongen
met de grote oren was het lichamelijk omdat hij soms begon de wenen na een slag of
duw van Angus. Dit heeft ook mentale gevolgen voor de gepeste. Bij de jongen met
overgewicht was het vooral mentaal want de steken met de passerpunt deden meer
pijn dan dat hij toonde, hij had hier ook kleine wonden door. Voor Angus waren er
niet veel gevolgen buiten het late schuldgevoel.

 Werd het pesten aangepakt?

Het pesten werd niet echt aangepakt. De school deed een kleine moeite maar dat
was niet voldoende om het pesten te doen stoppen. Zijn ouders wisten ook niet van
het pestgedrag van hun zoon waardoor ze dit ook niet konden aanpakken.

 No-blame aanpak:

Stap 1: gesprek met het doelwit.

“Voelt u verdriet of een andere emotie tegenover de personen die u vroeger gepest
hebben?”

“Zou u uw verhaal willen vertellen tegen de Pesters, zodat zij uw kant van het verhaal
kunnen bekijken?”
7
“Zou u de namen willen noemen die relevant zijn met het onderwerp?”

Stap 2: bijeenkomst met de betrokken personen.

De getuigenis is unaniem.

Stap 3: leg het probleem uit.

“Ik denk dat het probleem is dat jullie verkeerd hebben begrepen hoe jullie om moeten gaan
met mensen. Hoe moeten mensen omgaan met elkaar, al schoppend? Nee, toch? Ik zou aan
jullie willen vragen om te overleggen hoe mensen met elkaar om zouden moeten gaan en
een soort van plan bedenken zodat niemand ooit elkaar verkeerd behandeld.”

Stap 4: deel de verantwoordelijkheid.

“Om het eventjes te verduidelijken hier is niemand in fout. Jullie worden gestraft om beter
met elkaar om te gaan zodat iedereen zich comfortabel voelt. Dit is eerder een lesje waar
iedereen uit moet leren.”

Stap 5: vraag naar de ideeën van de betrokkenen.

“Nu zou ik willen dat elk van jullie en blad schrijft hoe we dit voor ons zelf zouden kunnen
oplossen en hoe we dit voor andere mensen zouden kunnen oplossen zo dat we dit in de
toekomst willen vermijden”

Stap 6: laat het aan hen over

“Zouden jullie nu samen een soort plan willen bedenken zodat iedereen hier positief uit kan
komen?”

Stap 7: spreek hen opnieuw

Vragen aan de Pesters:

“Hebben jullie het gevoel dat we hier positief zijn uitgekomen? Zijn jullie tevreden met de
omgang hoe we dit hebben opgelost? Hebben we dit volledig opgelost of zijn we daar nog
op weg naar?

Vragen aan het doelwit:

“Zijn ze gestopt met jouw lastig te vallen? Wat hebben ze gedaan om het goed te maken?
Hebben ze het goed gemaakt? Ben je tevreden met hoe het nu is? Zijn jullie er positief uit
gekomen? Zijn er nog dingen die je zou willen aanpassen?”

1. Reflecteren.

8
Zelfreflectie: Chloë De Donder
-Wat leerde je voor jezelf uit deze opdracht?

Ik heb hieruit geleerd dat pesten meer inhoud dan een ‘gemene’ pester en een slachtoffer.
Ook dat de omgeving en de mensen die het pesten waarnemen een grote rol spelen bij het
beëindigen van het pesten had ik niet zo groot verwacht. Ik heb ook ondervonden dat het
niet makkelijk is om een goed uitgebreide getuigenis over pesten te vinden, dit kan liggen
aan dat mensen hun verhaal niet durven delen of omdat ze zich schamen ervoor.

-Voelde je empathie, zo ja voor wie? Leg uit.

Ik voelde vooral empathie voor de gepeste personen in de verhalen. Ik heb geen specifiek
persoon waar ik meer empathie voor voelde. Ik vind het zeer erg als mensen gepest worden
voor hun uiterlijk of omdat ze anders zijn, maar dit gebeurt wel vaak. Als je gepest wordt
voor je uiterlijk dan kan ik me voorstellen dat dit je zelfbeeld nog meer naar beneden trekt.
Dit kan voor veel slachtoffers leiden tot psychisch lijden en tot nog veel ernstigere gevolgen.

-Wat vind je van de ‘no blame-aanpak’? Wees kritisch!

Ik vind de ‘no blame-aanpak’ een goede aanpak want het steunt op het vergroten van de
empathie. Hierdoor kunnen de pesters zich inleven in de gevoelens van de andere en besef
krijgen van de gevolgen van hun gedrag. Soms kan het straffen van de persoon het probleem
verhelpen, maar sommige doen daarna terug verder want hun straf is over en ze beseffen
nog steeds niet wat ze eigenlijk fout deden en wat de gevolgen zijn van het pestgedrag. Een
straf is iets dat overgaat en waar je dan vanaf bent, maar zo een aanpak met specifieke
stappen en waar je actief aan meewerkt blijft volgens mij meer bij. Ik vind wel dat alle
personen moeten willen meewerken aan de aanpak anders blijft er geen andere optie over
dan toch te straffen.

Zelfreflectie: Marthe Moerman

Door deze opdracht ben ik meer beginnen na denken over pesten en wat voor gevolgen het
kan hebben. Ikzelf ben nooit gepest geweest of ik heb dit nooit zien gebeuren in mijn
omgeving.

Bij deze opdracht voelde ik vooral empathie voor de gepeste, want hij/zij kan er bijna nooit
iets aandoen. Ik vind wel als je gepest wordt dat je, je helemaal niet mag laten doen en dat
je moet terugpraten of desnoods om hulp vragen aan vrienden of een volwassene. Dit is wel
makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk. Ik kan eigenlijk nog steeds niet zo goed vatten
waarom je eigenlijk iemand zou pesten.

9
Ik stond ook even stil bij wat als een vriend of een vriendin van mij gepest zou worden en
wat ik dan eigenlijk zou doen. Ik kan het nooit met zekerheid zeggen, maar persoonlijk denk
ik wel dat ik zou proberen opkomen voor haar/hem of ik zou zeker hulp gaan vragen.

We kwamen tijdens deze opdracht ook wat meer te weten over de No blame-aanpak.
Persoonlijk had ik er nog nooit iets van gehoord. Deze aanpak wordt vooral gebruikt om
niemand de schuld te geven en zo objectief mogelijk te blijven. Ik denk dat ik niet de juiste
persoon ben om deze aanpak uit te voeren, omdat ik denk dat ik veel medeleven zou
hebben voor de gepeste.

Zelfreflectie: Wout Van Boxem

Ik leerde dat het zeer moeilijk is om kinderen te laten begrijpen wat pesten is en wat het
doet. En als ze dat door hebben is het meestal al te laat. Ik voelde empathie voor de gepeste
en de pester(s). De gepeste moet zijn/haar emoties weten te verwerken tegenover de pester
en de pester moet een enorm schuldgevoel weten te verwerken. Ik vind de no blame-aanpak
een goed idee omdat het de mensen beter zal leren omgaan met de gevoelens die ze
hebben. Als de gepeste de pester niet aan ziet als de schuldige zal de gepeste het beter
kunnen verwerken en daardoor zal de pester het ook beter verwerken. Het is alleen een
beetje naïef, je kunt niet verwachten als je de no blame-aanpak hebt toegepast dat beide
partijen niemand de schuld zal geven.

Zelfreflectie: Hatim Moudjaoui

Deze opdracht heeft toch wat doen nadenken over het onderwerp zelf, pesten is iets dat
eigenlijk niemand ooit zou mogen meemaken want je ziet zelf wat de gevolgen ervan zijn. Ik
heb ook bijgeleerd dat je altijd klaar moet staan voor degenen die het nodig hebben en
weinig steun kunnen krijgen. Ik heb heel veel medelijden gehad met de gepeste in de
getuigenis, zeker voor de gepeste dan toch want hij kan er niets aan doen en was bang om er
iets tegen te doen dus deed hij niks en dan gingen de pesters te ver en dan gebeuren dingen
als zelfmoord etc. en ik moest er toch even bij stilstaan hoe makkelijk en snel een gepeste
zijn leven kan wegnemen. De no-blame aanpak vind ik eigenlijk wel zever want de schuld zal
altijd bij de pesters liggen in mijn ogen en als zij gewoon ermee stoppen dan zullen veel
minder mensen denken aan zelfmoord of andere dingen. Dit is ook mijn mening en iedereen
heeft er een andere visie op.

10
11