Effectiveness mondeling

03/12/2020
E-les

1. Pesten op het werk

1.1. Wat is ongewenst gedrag: tekst

Lees de tekst.

Volgens de wet bestaan er drie vormen van ongewenst gedrag. Deze drie vormen zijn
heel erg ruim omschreven, zodat nagenoeg elk ongewenst gedrag eronder valt. De wet
onderscheidt geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Geweld op het werk

Hieronder verstaan we elk feit waarbij een werknemer psychisch of fysiek wordt
lastiggevallen, bedreigd of aangevallen bij de uitvoering van het werk. Ook niet-fysiek
gedrag, zoals verbale agressie, is geweld. Er moet trouwens geen regelmaat zijn,
eenmalige geweldplegingen vallen hier ook onder. Een band met het werk is echter
wel vereist. Als twee werknemers na het werk en buiten de werkplek met elkaar op de
vuist gaan, is dat geen geweld op het werk. Voorbeelden zijn directe slagen en
verwondingen, maar ook bedreigingen bij een gewapende overval en verbale agressie.

Pesterijen op het werk

Pesterijen op het werk zijn volgens de wet onterecht en terugkerend gedrag dat buiten
of binnen de onderneming of instelling voorkomt. Dit gedrag uit zich in feiten, woorden,
bedreigingen, handelingen, gebaren of geschriften die de persoonlijkheid, waardigheid
of fysieke of psychische integriteit van een werknemer bij de uitvoering van zijn
job aantasten. Hierdoor breng je zijn job in gevaar of creëer je een bedreigende,
vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving. In het geval van
pesterijen moet het wel om terugkerend gedrag gaan. Je kunt bijvoorbeeld het
slachtoffer isoleren door hem te negeren, apart te houden van zijn collega's en zijn
werkinstrumenten geleidelijk af te nemen.

Er zijn ook nog andere veelvoorkomende pesterijen. Je kunt het slachtoffer

verhinderen zich uit te drukken door hem voortdurend te onderbreken, je kunt
roddelen, kleineren, uitlachen, beledigen, de persoon in diskrediet brengen, bedreigen,
onder druk zetten, persoonlijke bezittingen wegnemen, bestanden wissen, zijn taken
afnemen, hem nutteloze taken laten uitvoeren of taken laten uitvoeren die helemaal niet
met zijn functie overeenstemmen, kritiek geven op zijn religieuze overtuiging of afkomst
enzovoort.

Ongewenst seksueel gedrag op het werk

Ongewenst seksueel gedrag op het werk is elke vorm van verbaal, niet-verbaal of
lichamelijk gedrag van seksuele aard waarvan degene die zich er schuldig aan maakt,
weet of zou moeten weten dat het afbreuk doet aan de waardigheid van vrouwen en
mannen op het werk. Wat moet je je hierbij voorstellen? Het kan gaan om aanrakingen,
iemands kleren afrukken, exhibitionisme, verkrachting, oneerbare voorstellen,
pornografische foto's tonen of laten liggen op het bureau, maar ook om staren, gluren,
iemand met de ogen uitkleden of dubbelzinnige opmerkingen maken.

1.2. Wat is ongewenst gedrag: vragen

Lees de situaties. Om welke vorm van ongewenst gedrag op het werk gaat het? Combineer.

1) Mijn collega's kunnen het niet nalaten om met me te spotten omdat ik elke zondag
naar de kerk ga.
 Dat is pesterij: kritiek geven op religieuze overtuiging.
2) Op het werk wordt er constant over Irma geroddeld omdat ze veel haar op haar
benen heeft en ouderwets is gekleed.
 Dat is pesterij: roddelen
3) Brams tas wordt geregeld door de collega's verstopt.
 Dat is pesterij: persoonlijke bezittingen wegnemen.
4) Na de werkuren heb ik met mijn collega Mark nog iets in een café aan het station
gedronken. Toen Mark ladderzat mijn vrouw begon te beledigen, ben ik met hem op
de vuist gegaan.
 Dat is geen vorm van geweld op het werk: het gebeurt niet op het werk zelf.
5) Gisteren heeft een collega me uitgescholden en beledigd omdat ik te luid aan het
telefoneren was en hij daardoor zelf niet goed kon doorwerken.
 Dat is geweld op het werk: verbale agressie.
6) Een collega heeft me in de kantine op het werk voor 'incompetente zot'
uitgescholden.
 Dat is geweld op het werk: verbale agressie.
7) Onze chef kijkt altijd opvallend lang naar de benen van Karina, een superknappe
collega.
 Dat is ongewenst seksueel gedrag op het werk: staren.
8) Ik ben bewust vegetariër. Bepaalde collega's vinden dat belachelijk en duwen we me
regelmatig een vleesschotel onder de neus.
 Dat is pesterij: kritiek geven op een overtuiging.
9) Je houdt het niet voor mogelijk, maar bij ons op het werk zijn er mensen die door het
sleutelgat van de wc-deur kijken terwijl een collega zich op het toilet bevindt.
 Dat is ongewenst seksueel gedrag op het werk: gluren.
10)Mijn collega laat regelmatig pornografische tijdschriften op zijn bureau op het werk
liggen.
 Dat is ongewenst seksueel gedrag op het werk: pornografische foto's laten liggen
op het bureau.

1.3. Pesten op het werk

Klik op een woord. Klik op de plaats in de zin waar het woord moet komen.

Ondanks alle antipestmaatregelen kampt nog een op de vier Belgische bedrijven met
pesterijen op de werkvloer. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek van het
Amerikaanse uitzendkantoor Office Team. Elf landen komen daarin aan bod. In België
heeft het bedrijf 200 personeelsmanagers ondervraagd. Opvallend veel Belgische
bedrijven hebben een antipestbeleid, 85% volgens de studie. Toch blijven collega's
mekaar jennen. In onze buurlanden Nederland en Duitsland wordt het meest gepest.
Daar stellen meer dan een op de drie personeelsmanagers pesterijen vast.

2. Pesten bij jongeren

2.1. Wie pest het hardst?

Klik op een woord. Klik op de plaats in de zin waar het woord moet komen.

1) Ik vind dat jongens harder pesten omdat ze een zwaardere stem hebben.
2) Ze kunnen ook harder roepen en dat komt ook harder over voor degene die gepest
wordt.
3) Ik denk dat meisjes het hardst pesten omdat meisjes meer gevoelens hebben.
4) Volgens mij pesten jongens meer, maar als meisjes pesten, is het volgens mij wel
erger.
5) Meisjes pesten met woorden en jongens met geweld.
6) Ik denk dat jongens meer pesten dan meisjes omdat die stoerder willen doen.
7) Meisjes zeggen veel te veel vloekwoorden tegen de jongens.
8) Meisjes sluiten elkaar uit, die roddelen over elkaar.
9) Ik heb al gezien dat iemand gepest werd, maar ik durfde niets te zeggen tegen het
meisje dat pestte omdat ik bang was dat ze mij ook ging pesten.

2.2. Getuigenis door Bent Van Looy

2.2.1. Het bloed onder de nagels: vraag

Duid de juiste antwoorden aan.

Welke informatie hoor je in het fragment?

- Pesten komt voort uit de dynamiek van ‘het niet kunnen thuisbrengen uit
angst’.
- Pesten is een spel.
- Pesten heeft dezelfde impact als oorlogsgeweld.
- Plagen is leuk, het is een spel, maar bij pesten helt het over naar iets wreeds,
iets boosaardigs.
- Met het opkomen van de hormonen gaan fysieke spelletjes of plagerijen een
rol spelen.
- Gepeste kinderen en pesters spreken elkaars taal niet.
- Het viel allemaal wel mee.
- Pesten is iets normaals, het hoort erbij.
- Pesten vervormt je persoonlijkheid.
- Pesters willen wat raar is in de kiem smoren.
- Het anders zijn beangstigt de pesters en zij zoeken bij elkaar bevestiging.

2.2.2. Het bloed onder de nagels: zinnen ordenen

Luister naar het fragment. Zet de zinnen in de juiste volgorde.

1) Hij was altijd een beetje een buitenstaander.

2) In de middelbare school werd het helemaal duidelijk dat hij helemaal anders was dan
de rest.
3) Hij was eerder teruggetrokken, strips aan het tekenen of aan het lezen in een boek.
4) Hij zag er niet uit zoals zijn klasgenoten.
5) De speeltijd was gruwelijk voor hem.
6) Hij had geen schild waardoor alles van hem afrolde.
7) Hij probeerde om niet op te vallen. Hij wist niet hoe hij zich moest verweren.
8) Later vond hij wel zijn wapens.
9) Zijn wapens waren net die dingen waarom hij beschimpt werd: het goed kunnen
tekenen of het verbaal sterk zijn.
10)Deze dingen heeft hij rond zijn vijftiende ontdekt en hiermee heeft hij het tij volledig
gekeerd.
11)Het pesten is een van de donkerste pagina’s in zijn leven.
12)Het pesten heeft voor een groot stuk bepaald wie hij nu is en wat hij nu doet.

2.2.3. Het bloed onder de nagels: uitdrukkingen

Klik rechts op de uitdrukking en zet ze bij de juiste betekenis.

1) Dat is een doorn in het oog = Dat is een bron van ergernis
2) In zwang zijn = In gebruik zijn.
3) Iets of iemand niet kunnen thuisbrengen = Niet weten wat of wie het is
4) Vogelvrij zijn = Buiten bescherming van de wet zijn
5) Iemand het bloed onder de nagels vandaan halen = Iemand tot het uiterste tergen
6) De pest in hebben = Boos of verdrietig zijn
7) Het tij keert = De situatie verandert totaal
8) Iets in de kiem smoren = Iets tegenhouden voordat het de kans heeft zich te
ontwikkelen
9) De pest hebben aan iets of iemand = Iets of iemand heel vervelend vinden

2.2.4. Het bloed onder de nagels: woorden

Klik op een woord. Klik daarna op de plaats in de zin waar het woord moet komen.

1) Voor buitenstaanders was het technische verhaal niet te begrijpen.

2) Je werkgever beschimpen op Facebook kan een grond zijn voor ontslag.
3) Het was hem een doorn in het oog dat hij een lager loon had dan zijn collega's.
4) Met enkele nieuwe producten probeert het bedrijf het tij te keren.
5) Het jaar dat Karel geen werk had, was een dieptepunt in hun huwelijk.
6) Hij is asociaal en leeft erg teruggetrokken.
7) Ze kon zich niet verweren tegen de klappen die ze kreeg.
8) De beschuldigingen tegen de voorzitter zijn vermoedelijk een wraakoefening van
een ontevreden partijlid.
9) De schrijver is gevlucht omdat hij in zijn eigen land vogelvrij was.
10)Deze methode was vroeger erg in zwang.
11)Iedere vorm van kritiek op de leiders werd in de kiem gesmoord.

2.2.5. Het bloed onder de nagels: synoniemen

Klik op een groen en een rood vierkant om de synoniemen te vinden.

1) Afschuwelijk = Verschrikkelijk
2) Anders = Verschillend
3) Boosaardig = Met boze bedoelingen
4) Eng = Griezelig
5) Grijs = saai
6) Hardvochtig = Wreed

2.3. Getuigenis door Saskia De Coster

2.3.1. Krassen op de ziel: luisterrondes

Getuigenis Saskia De Coster

Ook schrijfster Saskia De Coster werd ooit gepest. In het radio1-programma 'Joos'
getuigt ook zij over de krassen op haar ziel.

Stap 1: Luister heel rustig naar het fragment. Gebruik de pauzetoets niet. Noteer niets.

Stap 2: Luister nog een keer naar het fragment. Gebruik de pauzetoets niet. Noteer
enkele sleutelwoorden.

Stap 3: Luister een derde keer naar het fragment en vul de sleutelwoorden eventueel
verder aan met nieuwe woorden. Gebruik de pauzetoets niet.

Stap 4: Maak aan de hand van de sleutelwoorden die je genoteerd hebt een beknopte
samenvatting van het fragment.

2.3.2. Krassen op de ziel: vragen

Luister eerst naar het fragment. Duid daarna de juiste antwoorden aan.

1. Welke informatie hoor je in het fragment?

Het gevoel slachtoffer te zijn, is een teken van zwakte. x
Ze praat er vaak over.
Sommige herinneringen zijn zwarte vlekken. x

2. Welke informatie hoor je in het fragment?

Het keerpunt was toen ze bij examens een beter resultaat behaalde dan een
vriendin. x
Het pesten startte in het vierde middelbaar.
Het is een cliché dat pesten heel actief gebeurt. x
Het pesten was meer een psychologische oorlog. x

3. Welke informatie hoor je in het fragment?

Er had een duif op haar hoofd gepoept.
Er was iets maar ze wist niet wat. x
Ze kreeg heel duidelijk het gevoel: je bent een rot element en we willen jou hier
niet. x

4. Welke informatie hoor je in het fragment?

Ze reageerde eerst met lichamelijke klachten op het pesten. x
Ze werkte hard voor haar goede punten.
Ze werd beschouwd als de 'outsider', de rare. x
 Ze verdedigde zich met veel fysiek geweld.
Nieuwsgierig zijn naar bepaalde dingen werd afgestraft. x

5. Welke informatie hoor je in het fragment?

Uiteindelijk kwam ze mensen en leerkrachten tegen die haar er wel doorhielpen.
x
De reactie van leerkrachten viel haar enorm tegen. x
Na een tijdje werd ze er gevoelloos voor. x
Om zich te beschermen gebruikte ze de 'eendentechniek': laat maar komen, alles
glijdt toch van mij af. X

2.3.3. Krassen op de ziel: woorden

Hoe wordt het in het fragment gezegd? Kies het correcte woord.

Ze vertelt er
nooit
over.

Sommige herinneringen zijn

zwarte
vlekken.

Gepest worden is niet iets om

fier
op te zijn.

Het pesten duurde ongeveer tot het derde

middelbaar
.

De interdiocesane examens vormden een

keerpunt
.

Het is een cliché dat pesten heel

actief
gebeurt.

Het pesten was een

psychologische
oorlog.

Mensen gingen opeens massaal doen alsof ze

besmettelijk
was.

Ze gaven haar duidelijk het gevoel dat ze een

rot
 element was.

Het was heel verwarrend dat ze geen idee had van wat er
fout
kon zijn.

Ze was een kind dat

graag
discussieerde.

Ze was altijd een beetje de 'outsider', de

rare
.

Na een tijdje werd ze

gevoelloos
voor het pesten.

De
reactie
van leerkrachten viel haar enorm tegen.

De leerkrachten zeiden: '

Ambetant
kind, gedraag u eens!'

2.4. Ingrijpen ... of niet?

2.4.1. Pesten onder jongeren

Gemiddeld zou één op de vier jongeren op school te maken hebben met pesten. Maar
pesten stopt ook niet aan de schoolpoort. Volt stelt zich de vraag hoe voorbijgangers
reageren als ze op straat toevallig getuige zijn van pesten...
Kijk en luister naar het fragment.

3. Luistertest: getuigenis door Bent Van Looy

Luisterronde 1: kijk een eerste keer naar het fragment en maak notities.
Luisterronde 2 en meer: beantwoord de vragen.
Let op: er kunnen meerdere antwoorden correct zijn!
Lees de mogelijke antwoorden goed. (TEST)

. Rond welke leeftijd werd hij fysiek erg gepest?

12-13 jaar
14-15 jaar
13-14 jaar x
2. Wat bedoelt hij met ‘de pesters maakten gebruik van vernuftige technieken’?
Ze gebruikten creatieve, slim bedachte pesttechnieken. x
Ze gebruikten domme pesttechnieken.

3. Het pesten uitte zich enkel in het fysiek geslagen worden.

ja
nee x

4. Wat vormde voor hem het kantelpunt?

Toen zijn lerares het in de klas vertelde.
Toen hij het zijn moeder vertelde.
Toen hij de dingen waarvoor hij gepest werd als een sterkte ging zien. x

5. Omwille van welke zaken werd hij gepest?

zijn tekeningen x
zijn humor x
zijn schoolresultaten

6. Zijn zwaktes vormde hij om tot sterktes die dienden als een soort ruilmiddel
om geaccepteerd te worden. x
om wraak te nemen.
om verbaal dominant te worden.
om graag gezien te worden. x

7. Heeft hij het verwerkt?

Neen, hij is nog altijd aan het compenseren.
Neen, hij wil nog altijd wraak nemen.
Ja, hij gaat er niet onder gebukt. x

8. Bent Van Looy gebruikt verschillende omschrijvingen om te zeggen dat hij stevig
gepest werd. Welke omschrijving hoor je niet in het fragment?
Het was allemaal heel spannend. x
Het was brutaal.
Het was heel erg.
Dat was afgrijselijk.

4. Spreekopdracht: pesten onder jongeren: hoe zou jij reageren?

Pesten onder jongeren: hoe zou jij reageren?

Kijk naar de undercoverreportage 'Pesten onder jongeren' van het programma Volt. Hoe
zou jij reageren als jij een toevallige voorbijganger was? Grijp je in, of kijk je toch maar
de andere kant uit? Waarom? In de klas kijken we naar de nabespreking met een expert.
Hoe reageer je nu het best? Waar is het slachtoffer het meest bij gebaat? Denk hier even
over na en maak een prognose.
Eerlijk gezegd denk ik dat ik verbaasd naar de scène zou kijken, maar ik denk niet dat ik
er actief op zou reageren. Ik zou waarschijnlijk niets doen en doorlopen.

Ik weet dat het niet de juiste oplossing is en het helpt het slachtoffer niet.

Toch voel ik me altijd ongemakkelijk als ik mee dit soort situaties geconfronteerd word
omdat ik niet weet hoe ik er goed op moet reageren.

Misschien moet ik ingrijpen en aan de daders zeggen dat wat ze doen verkeerd is en
hevige gevolgen op het slachtoffer kan hebben.