PROJE YÖNETİMİ

PROJE YÖNETİMİ

Sa v un ma s e k tö r ünd e ç a lı şan la r ı n hepsi n i en çok i lg i le ndi r en , dola y ı sı y la

ortak bilgi alanı olması gereken alan nedir diye sorulsa, kanaatimce “proje
y ö ne t i midi r ” y a n ıtı n ı v er mek doğr u ola ca k t ı r .

Çünkü içinde olduğunuz iş, her gün yaptıklarınız, çalışmalarınız, katıldığınız

t opla n t ı lar , ha zı r ladı ğı n ı z d ok üma n la r, y a z ı lan e v r a k lar , b üy ü k olas ı lı k la
y ö ne t i le n b i r pr ojen i n pa r çası ola ca k tı r .

Bu sebeple, bir projenin ne olduğunu ve geneli itibarıyla nasıl yönetildiğini

b i lme k ort a k b i lg i a ç ı s ı nd a n ö ne mli dir .

P r oje yön e ti mi , bi r fi r ma da t üm a la n la r la ar a y üz ü ola n , dola y ı sı y la

mühendislikten finansa, kaliteden satın almaya, saha faaliyetlerinden teklif
hazırlamaya, sözleşme yönetiminden ürün yönetimine, üretimden malzeme
pla n la ma y a k a da r b üy ük re smi n iç i n de ola bi le ce ği ni z ve f i r ma i şley i şi ni ,
s ü r e ç ler i v e i ş a k ı şı n ı k av r ay a bi le ce ği n i z " ge ne r a li st " ala n la r ı n b a şı n da
gelir. Bu niteliğiyle, bu alanda çalışanlar için, faaliyetlerin çoğuna katılmak,
g ö r ev i ö lçüs ünde liderlik etmek ve karar vermek, inisiyatif kullanabilmek
v e yö n et ime d e ği şik s e v iy e le r de k a t kı sa ğla y abi lme k i ç in ö ne mli f ı r sat la r
s un a r .

Bir teknokent kuluçka merkezinde bir girişimci olabilirsiniz, iki üç arkadaş

yan yana gelip bir şirket kurup sektöre atılmayı amaçlayabilirsiniz veya bir
şirkette kariyer basamaklarını çıkıp proje yönetimiyle direkt veya endirekt
b i r lik t e ça lı şa ca ğı nı z b ir yö ne t i m ka de me si ne g e lmi ş ola b i lir sin iz .

(Proje yönetimi alanında kariyer yapıyorsanız, muhtemelen PMI, PRINCE2

gibi sertifikasyonlara tabi olacaksanız; ilgili standart, bilgi kılavuzu ve
dokümanlarda bu işin teori ve ayrınrılarını öğreneceksiniz. Aşağıda ele
a l dığ ım ş ekl i yl e pro je yö n eti mi, bas i tl eş ti ri l mi ş ve o rtak bi l g i
s evi yes i n de gi ri ş s evi yes i ve gen ele uygun hal e getiri l mi ş ti r.)

Bu sebeple, proje yönetimi nasıl bir şey; çok basitleştirilmiş olarak - kısaca
b a k a lı m:

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 1

 PROJE YÖNETİMİ

Bi r P ro jen i n An a S a fha l a rı

Ön ce li k le, pr oje " pa t d iy e" g e lme di ği i çi n , t e k li f ha z ır lı k dö ne min de a lt

yüklenici adaylarının belirlenmiş olduğunu, hangi malzemenin kimden satın
alınacağının taslak olarak önceden çalışıldığını, imzalanmış sözleşmenin bir
bedeli (fiyatı) olduğunu, teklif aşamasında projede ihtiyaç duyulacak insan
k a y n a ğı mi k t a r ın ın e n a zın da n i şç ili k sa a ti ola r a k b ili n i y or olduğun u
v a r s ay a bili r i z.

İla v e olar a k , pr oje yö ne t i ci s i ni n de i lg i li bir i m ta r afı n da n a ta n dı ğı n ı

(g ö r e v lendi r i ld i ği ni / be li r le n di ği n i ) v a r say a lım.

P r oje yö ne t i cisi ni n ö n ün de imz a la n mı ş sö z le şme y i b ulduğu g ün a rt ı k i ş

f i i len b a şla mı şt ı r .

Fa ra z i ol a r a k , ö n ün ü zd e şöy le bi r i ş ola ca k :

Sa v un ma 1 0 1 A . Ş ., SSB i le imza la dı ğı sö z le şme k a psa mın da 4 a de t mob i l

Dr on e Tes pi t , Te şhi s , Ta n ı mla ma , T a ki p v e E t k isi z le şt irme A r a cı (DT 4 E )
g e li şt ir e ce k t ir .

DT 4 E Si s t e mi , t i car i bi r k a ra a r a cı üz e r in de ça lı şa ca k , k r i ti k t e si sle r in,

havaalanı veya limanların terör olayları kapsamında korunması maksadıyla
kullanılacak; ihtiyaca göre arazide, deniz seviyesinden 2500 metre rakımda
k on uşla n dı r ı la bi lece k , 10 00 me tr e iç i n de ki dr on lar ı te spi t, t e şhi s
edebilecek, tanımlayabilecek ve RF (soft kill) veya 12,7 mm kalibre, asgari
3 n a mlul u g a t li n g t i pi s i la hla (ha r d k i ll) he de f i e t ki si z ha le g e t ire ce k ti r .

Sistem, tespit ve teşhis için hem RF almaç ve tanımlama kütüphanesini hem

d e g ü n d üz v e ge ce g ö r üş si st e mle r in i k ulla n a bi le ce k ti r .

4 a ra ç da g er e kt iği n d e bi rb i r ler i y le ha b er le şe b i le ce k v e ç ok lu dr on e
s a ld ı r ı la rı n a k a r şı y a pa y ze k â de st e k li hede f t a hsi s v e pa y la şı mı
y a pa bi le ce k t ir .

Si s t e m ü ze r in de laze r me s af e ö lç e r si st e mi v e y ük se k g üç lü a y dı n la t ı cı
pr oje k t ö r d e ye r a la ca k t ı r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 2

 PROJE YÖNETİMİ

Sö z le şme y i in ce led i n i z. A şağı da k i b ölümle r de n oluşuy o r :

• Sö z le şme A n a Me tn i (C ont ra ct Te r ms a n d C on di ti on s)
• İş T a n ı mı (St a t e men t of Work )
• T a k vi m (Z a ma n Ç ize lg e si ) (P r oje ct Sche dule )
• İş Da ğı lı m A ğa cı (İDA ) (Wor k Br e a k dow n St r uctur e )
• T e sli ma t K a le mle r i Li s t e si (Li st a nd Q ua n t it y of De li v er a b le s)
• V e r i Li s te s i (C DRL – C on t ra ct Da t a Re qui r e me n t s Li st )
• T e k ni k Spe si fi k a sy on la r (Te chn i ca l Spe ci f i cati on s)
• Fi y a t Da ğı lı m A ğa cı (C BS – Cost Br e a kdow n St ruct ur e )

P r oje k la si k b ir s i s te m g e li şt ir me mode li ola n “w a t er f a ll” (şe la le)

y ö n te mi yle y ü r üt üle ce k .

A şa ğı d a k i f a a li y et le r i ş t a nımı dok üm a n ı n da beli r t i lmi ş:

• P r oje b a şla n g ı ç t opla n t ı sı

• Ge r e k si n im A n a li zi T opla n t ısı
• P r oje Durum De ğe r le n di r me T opla n t ı sı (He r 3 ay da bi r
t e k ra r la na ca k )
• Ön T a sar ım T opla n t ı s ı
• K r i ti k Tas a r ı m T opla n t ı sı
• T e ste Hazı r lı k T opla n t ı sı
• T e st ler
• Don a n ı m/ Ya zı lı m v e Ent e g ra sy on T est le r i
• K a li fi k a sy on , Doğr ula ma v e Ge ç e r le me Te st le ri
• P la t f or m En t e gr a sy on Te st le r i
• K a b ul T es t i
• K ulla n ı cı (O pe r a tör ) v e Ba kı m E ği t i mle r i
• T e sli ma t

K a li fi k a sy on , Doğr ula ma v e Ge ç e r le me T e st le r i 1 a de t pilot DT 4 E si st e mi

ü z e r in d e y a pı la ca k, b i la ha re ür e t i le cek 4 a det ar a ç i le k apsa mlı pl a t f or m
e n te g r a syon t e st ler i ve k abul t e st le ri y a pı la cak t ı r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 3

 PROJE YÖNETİMİ

A n a y ü k len i ci ola r ak uy ma n ı z g e r e ke n st a n dar t la r da i lg i li dok üma n la r da

b e li rt i lmiş d ur umd a . Bi r k ı smı şun la r : I SO 9 0 01 : 2 0 15 , ISO /I E C 12 2 0 7 ,
I SO / I EC 1 5 2 8 8 , I SO 3 1 00 0 , M I L-ST D- 4 6 1 , M I L-ST D-8 1 0 , M I L-ST D-9 7 3 .

P r oje s ü re s i (g ar an t i har iç ) 2 4 ay .

P r oje yö ne t i cis i ni n ö n ünd e te me lde 5 sa f ha v ar :

• P r oje Ba şla n g ı ç
• P r oje Yürüt me
• P r oje K a pa n ı ş

A y r ı ca pla n la ma ve İzle me& K on t r ol sa f ha la rı da v ar . . . Ge n e le uy g un

b a s it le şt ir i lmi ş ha ld e , ba şla ta lı m, y ür üt e li m v e k a pa t a lım şe k li n de
i n ce le ye ce ği z, pla nla ma v e izle me / kon t r ol'a da iç i n de de ği ne ceği z .

P ro jen i n Ba ş l an gıç S a fha s ı

P r oje yön e ti ci s i , pr oje b a şla t ma sa f ha s ın da , a şağı da k i faa li y e t le r i

g e r çe k le şt i r ir :

P ro je Ko du

P r oje y e ka ps a mı n da ki tüm maliyetlerin, gelirlerin giderlerin kaydının tek

b i r he sa p k od u a lt ı n d a t ut ula b i lme si iç i n b i r ma li k od yayınlanacaktır. Bu
ma li k od olma zs a , ö r ne ği n ha n g i ma sr af ı n ha n g i pr oje i çi n yapı ldı ğı
bilinemeyecek, dolayısıyla bir projenin maliyetleri konsolide edilerek takip
e d i le me ye ce k v e pr oje n i n ma li pe rfor ma n sı t a k i p e dile me y e cek v ey a
ö lç ü le mey e ce k ti r .

P ro je Y ön et i c i s i ni n At a n ma s ı

Proje yöneticisinin kim olduğunun duyurulması gereklidir. Çünkü genellikle

b i r şi rk e tt e y ür üt üle n b ir ç ok pr oje va r dı r v e çoğu pr oje y ön et i ci si b i r de n
fazla projeyi yönetiyordur. Yukarıdaki örnekte DT4E olarak adlandırdığımız
pr oje y i k imi n y ö net e ce ğin i şi r k et i çi nde duy ur ma lı y ı z k i DT 4 E pr oje si i le
i lg i li olar a k t üm şi r k e t bir i mle r i ki mi n le ç alı şa ca ğı n ı ö ğre n sin le r . Bu

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 4

 PROJE YÖNETİMİ

b i lg i lendirmeyi “ben proje yöneticisi oldum” diye PY yapmayacak tabii ki,

şi r k e tte proje yöneticisi görevlendirme yetkisi kimdeyse o kişi tarafından
b u d uy ur u y a pı lma lı d ı r .

P ro je Bera tın ın Ya yın l a n ma s ı

Adına proje beratı denen bir belge yayınlanacaktır. Genel Müdür imzası ile
y a y ı n lan aca k b u be r a t , a s lın da k ur um i ç in de , " ben bu i ş i ş u ki ş i ye
yö n et m es i i ç in verdi m ama bu beratta bel i rl en mi ş ç erç eve i ç i n de
yö n et ebi l i r" d iy en ön e mli b i r b e lgedi r .

Bi r pr oje b e ra t ı t eme l ola r ak a şa ğı dak i bi lg i ler i iç er meli di r :

• P r oje A dı, k od u, ba şla n g ı ç v e bi ti ş ta r i hi ,

• Gi z li li k de r e ces i
• K ı s a ta n ımı
• K a ps a mı
• Sa f ha la r ı v e te me l f a a liy e t ler i /t a kv i mi
• T e sli ma t t a n ı m, a de t ve ta r ihle r i
• İş Da ğı lı m A ğa cı
• K ı s ı t la r ı
• T a hsi s e di lmi ş ola n b ütç e , e k i p (i nsa n k ay n ağı ) v e y atı r ı m
k a le mle r i/ ma lze me le r i
• V a r s ay ı mla r ı
• Ri s k le r ve r i sk yön e ti m a dımla r ı
• P r oje ni n pe r f or man s he def le r i v e T PG (T e me l
P e rf or man s Gö s t erg e le ri ) (K P I - K e y Pe r f or mance I n di ca tor ) (b r üt
k â r t ut ar ı, pa t e nt , y e n i ür ün, v b . da hil)

P r oje be ra t ı ö ne mli di r; P Y ve b i rk a ç üst y ö ne ti ci a r ası nda g i di p g e le n ve

s on ola r ak d a üs t y ö ne t i me i mz a la n ıp dosy a la n a n , bi r da ha da y üz ün e
b a k ı lma ya n bi r dok üma n olma ma lı dı r . A dı üst ün de “b e ra t ” . Ya n i pr oje
yöneticisinin, genel müdürle projeye yönelik firma içindeki akdidir. Sonuçta
masanın üzerine berat konur. Firma proje yöneticisini nasıl yetkilendirmiş,
pr oje y ön e ti ci si d e ne y apmı ş b e ra t a gö re b a k ı lı r . Ör n e ği n , pr oje n i n
b a şarıya ulaşıp ulaşmadığının bir ölçüsü de beratta genel müdürün aslında
b i r t a lima t şe k li n de pr oje y ön eti ci sin e ve r di ği pr oje pe rf or ma n s

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 5

 PROJE YÖNETİMİ

he d e f ler in i n t ut t ur ulup t ut t ur ulma d ı ğı dı r . A yr ı ca be r at sa de ce pr oje

yöneticisini de ilgilendirmez. Proje madem bir ekip işidir ve herkesin aynı
he d e fe doğr u ç a lışma sı bek le n i r , pr oje e k ibi n de ye r a la n ve be r at t a
b e li r le n mi ş i lgi li k on ula r la ö rt üşe n a la n lar da ça lı şa n he r ke sin ge n e l
müdürün talimatını, verdiği yetkinin sınırlarını, koyduğu hedefleri bilmesi
g e r e ki r .

P ro je Ba ş l a n g ıç To pl a n t ıs ın ın Y apılmas ı

P r oje y öne t i cisi ni n b i r s on rak i he de fi , pr oje b a şla n g ı ç t opla n t ı sı (Pr oje ct

k i ck -of f me e t in g ) ha zı r lı k la r ı n ı ya par a k pr ojey i b a şla tma k t ı r .

Proje başlangıç toplantısı, proje ekibindeki personelin ve projenin iletişim

i ç in d e ola ca ğı e kip-d ı şı b i ri mle r i n de k a t ı lı mı y la y a pı la n a yr ı ntı lı b i r
b i lg i len d ir me v e koor d i n a sy on t oplan t ı sı dı r .

Proje başlangıç toplantısnın yapılma amacı tüm proje iç paydaşlarını proje

ha k k ı n d a b i lg i len dir me k olduğu i ç i n , t e me lde aşa ğı da k i iç e ri k /g ünde mle
i cr a e d i lme li di r :

1 ) P r oje ni n k üny e si (P Y) t anı t ı lma lı dı r

• P r oje ni n A d ı K od u
• Gi z li li k De r e ces i
• Sö z le şme Ma k a mı
• Sö z le şme Sür e s i
• Sö z le şme Be d e li
• Ga r a nt i Sür e s i
• İd a me De st e ği Süre s i
(V a r s a , a lt sö zle şme y e a i t yuk a r ı da k i b i lgi le r da hi l)

2 ) P r oje e k ib i t an ıt ı lma lı dı r .

• P r oje d e di r e kt i şçi li ği pla n lan a n t üm pe r son e lin li ste si v e ye n i

i s t i hd a m i ht i y aç la rı d a hi l g ör e v le ndi rme le r , g ör e v le ndi ri le n
pe r son e lin /t a k ı mla r ı n sor umlul uk la r ı

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 6

 PROJE YÖNETİMİ

• V a r s a , a na y ük le nici le r , a lt y ük le n i ci(le r ), a lt y ük le n i ci
or g a n iza sy on u v e alt y ük le nici sor umluluk ma t r i si

3 ) T eklif, Sözleşme ve ekleri, varsa sözleşmeye ait/ilgili ek protokol, Bilgi

De ği şi mi v e Gizli lik Sö zle şme si (NDA ), T ek n i k Bi lg i Pa y la şı mı Sö zle şme s i
(T A A ) v b . d ok üma nla r k ı s a ca t a n ıt ı lma lı dı r .

• Sö z le şme Ş a r t v e Hük ümle r i (Fa t ur a v e Öde me pla n ı dahi l)

• İş T a n ı mı
• P r oje ni n Fa zla r ı /Sa f ha la r ı
• İş P a k e t ler i
• De t a y lı Pr oje T ak vi mi
• T e sli ma t K a le mle r i (T a r i h ve y er bi lgi si ni iç ere ce k şe kilde )
• Dok üma n t a s y on (sor umlu la r ı be li r len mi ş ola ra k )
• T e k ni k Öze lli k le r (Bur a da te k n ik çö züm de t an ı t ı lma lı dı r )
• Ş a r t na me v e İş Ta nı mı n ı n tek n i k a ç ı da n de ğe r le n dir i lmesi
• Şartnameden gelen Teknik İsterler, üst seviye sistem gereksinimleri,
t a n ı mlı i se d on an ım v e y a z ılı m g e r e ksi n i mle ri
• Ç e v re se l g e r e ksi nimle r , Ç e vr e se l t e stle r de k ulla n ı lma sı ö n gö r ülen
b i ri mle r in a d et ve k ulla n ı m z a ma n lar ı
• M ü he n di sli k t e st ler i (e nt e gr a sy on , ka li f ik a sy on , doğr ula ma ,
g e çe r le me , v b .)
• K a b ul, T es t v e Mua y e ne

4 ) P r oje Büt ç e s i ta n ı t ı lma lıdı r .

• İşç i li k s aa t le ri v e a y ba zı n da da ğı lı mı
• M a lze me , Ya t ı r ı m v e a y ba zı n da da ğılı mı
• Se y a ha t ve a y b a zın d a da ğı lı mı
• Ga r a nt i dö n e mi b üt ç e si
• Fi y a t t a b losu, ö d eme pla n ı
• Na k i t a k ış

5 ) M a lzeme le r t anı t ı lma lı dı r . (Sa t ı n a lı m, ma lz e me plan la ma , üre t i m vb )

• T a sla k f iy a t la n dı r ılmı ş ma lz e me li stesi (M a lz e me t a n ı mı , Ür e t i ci

f i r ma , Par ç a n o, Ad e t )

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 7

 PROJE YÖNETİMİ

• Ür e t i m ka y b ı olara k ön g örüle n a de tle r

• P r ot oti p/ pi lot ür e ti m i çi n ge r e k li mik t a r
• Bi r i m v e t opla m f iy a t ı
• T e dar i k sür e s i (lead t i me )
• E n a z sa t ın a lma mi k t ar ı (M O Q )
• St ok t a n kulla n ı lma s ı pla n lan a n ma lze me le r ve be de ller i
• Fi r e mi kta r la r ı

6) Ri s k le r t a n ıt ı lma lı d ı r .

7) P r oje gi zli li k ve s a n a yi i güv e n li ği ile i lg i li hususla r t a n ı t ı lma lıdı r

8 ) P r oje pe r f or man s he d ef v e gö st erg e le ri t anı t ı lma lı dı r (pr oje b a şa r ı

k r i te r le ri)

9 ) Sor u v e ce va pla r

P ro je Y ön et i m P la n ın ın Ya yın l an mas ı

P r oje ba şla n g ı ç t opla n t ı sı nd a g ö r üşüle n , t a rtı şı la n , k oor di n e edi le n ve

k a r a r la şt ır ı la n e sa sla r k a ps amı n da P roje Y ö n eti ci si (P Y ) t a r af ı n dan P r oje
Yönetim Planı hazırlanır. Sözleşmede mevcut proje takviminin daha ayrıntılı
ve firma içi kullanıma yönelik bir çalışma versiyonu, proje yönetim planının
e k i di r .

P r oje le rin b a şla ngı ç s a f ha sın da ha r can a n her birim emek, ileri safhalarda
birkaç birim katma değer yaratacak şekilde geri döner. Bizler, kültür olarak
pla n la ma y a ç ok a ğı r lı k ve r en bi r i ş k ültür ün de y a şa mı y or uz . Bu
s e b e ple yö n et i ci le r, pla n la ma y a har can a n v a kt in , ci ddi oluml u son uç la r ı
ola ca ğı n ı b i le re k , ek i bi pla n la ma saf ha sı n da pla n la ma ya pma y a ve i şleri
akışına bırakıp günlük reflekslerle yönetmemeye motive ve ikna etmelidir.
Bu çerçevede, her bir birimin kendi planını oluşturarak yayınlaması idealde
b e k len i r . K a li t e Yönetim Planı, Konfigürasyon Yönetim Planı, Mühendislik
Y ö n et i m P la n ı , Üret i m P lan ı , Ri sk Yö ne t i m P la nı v e be n ze r i pla n lar , “ da ha
b u a şa ma d a n e g e r e k var " , " z at en pla n la y a ca k bir şe y y ok " , " ç ok
erken", "gereksiz" demeden taslak olarak da olsa, kısa da olsa hazırlanarak
y a y ı n lanma lı v e pr oje sür e sin ce g ün ce lle ne r e k a y r ın t ı la n dır ılma lı dı r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 8

 PROJE YÖNETİMİ

P la n la r , g e r e k gözd e n g e çi r me ve k oor di n e sür eç le ri i le , fa rk lı b a k ı ş

açılarının aynı hedef etrafında kenetlenmesi ve koordinasyonun arttırılarak
s e n k r on iza s y on un s a ğla n ma s ı iç i n çok i y i b ire r ar a çt ı rla r .

Ş i md i a şağı d a k i şema y a ba ka lı m:

Şu ana kadar ne yaptık? Sözleşmeyi aldık, sözleşmedeki girdileri esas alarak

bir projenin başlangıç süreçlerini gözden geçirdik. Sırada ikinci safha, yani
pr oje y ü rüt me s a fha sı v a r .

P ro jen i n Y ürüt me S a fha s ı

Proje her şeyden önce, belirlenen süre içinde (zaman), proje çıktıları nitelik
açısından uygun kalitede olacak şekilde (kalite) ve proje için tahsis edilmiş
b ü t çe i çin d e (b ütç e ) y ö net i le ce k . Bi r mi k ta r t ole r an sla r olab i li r . Bu
toleranslar sözleşmede tanımlanmış veya sözleşmeden sizin geliştirdiğiniz
t ole r a n s la r d ı r . Bu a r a da , ris k i yö n ete ce k sin i z, k a psa mı y ö ne te cek si n iz,
f a y d ay ı yö n et e ceks i n i z v e ta b ii ki pla n a gö re y ö ne t e cek si n iz .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 9

 PROJE YÖNETİMİ

P la n la , i cr a e t , k ont r ol et , gün ce lle , icr a e t me ye de v a m e t şe k li n de sür üp

giden bir döngü. Çünkü planlar kanun değildir, statik değildir, güncellenir,
sü r e ç i ç ind e y a şa r v e g e li şi r . Eli n i z de de ği şme z k a b ul e dile n tek doküman
sözleşmedir (ki bir sözleşme bile, bazen firma için menfi sonuçları olsa da,
uy g un us ulle r le d eği şt i ri le bi li r . )

" Bi z bö y le pla n lamı şt ı k , o y üz de n b ö y le oldu" di ye r e k hiçb i r plan ,

sö z le şmede n s a pma n ı n b ir a ç ı k lama sı ola ma z . A sı l ola n söz le şme den
s a pma ma k v e pla n ı s ö zle şmed e k i he def le r e ula şa ca k n it e li k t e , za manında
g ü n ce lle ye r e k i cr a e de bi lmek t i r .

P la n ö n emli b i r a ra ç t ır a n ca k a ma ç de ği ldi r .

P r oje y öne t i mi de d a hi l, t üm a n a di si pli n le r pla n la r ı na g ö r e projeye katkı

sunarlar: Mühendislik kendi planını yaptı, test bölümü kendi planını yaptı,
k a li t e , k on f i g ür a syon , ma lzeme pla n lama , ür et im v e be nz e r i t üm pla n la r
a y n ı he def e ula şma k üze re , a r a la r ın da e t ki le şimli v e e ş z a ma n lı , a he n k
i ç in d e i cra e di li y or...

Planlar, her konuyu düşünüp, neyin ne zaman nasıl nerede neden ve kimler
t a r af ı n dan y a pı la ca ğı n ı d i ğe r pla n lar la b i r li kt e uy um i ç in de e le a la r a k ,
ö n ü n ü z dek i d ön e mi ö ng ö r me n i zi sa ğla y a n har i k a b ir a r a çt ı r . Eğe r i lk
g ü n ü n d en b ir pr oje y e b ak ar a k a d ı m a d ı m nele r i n olab i le ce ği ni ha y a l
edebiliyorsanız, kritik aşamaları derinliğiyle önden tasarlayabiliyorsanız,
muht e me le n bi r kaç b üy ük pr oje de a kt i f g ör e v a lmı şsı n ı z dı r ve b üy ük bi r
i ht i ma lle v e iy i mse r b ir t ahmi n le 10 y ı lı de vi r mi şsi niz di r . İy i b i r pla n
y a pma y a b a şla y ab i li r si ni z. Ri sk le r i de ö n gö r me bece r i ni z ar t mı şt ı r .
Y a şa d ı k lar ı n ı zd an ö ğr en d i ğin i z de r sle r mak ul bi r r i sk a lg ı sı sa ğla y a cak

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 10

 PROJE YÖNETİMİ

noktaya ulaşmıştır. Eğer bu noktadaysanız birkaç soru ve girdi ile sizlerden

t e cr ü be s iz ola n la r ın pla n la r ın a yö n v er e bi li r si ni z .

Burada bahsettiğim, müşteriye sunmakla yükümlü olduğunuz, dili, kapsamı

v e f or ma tı d a hi l ö nce de n be lli ola n pla n la r de ği l. P lan de r k en , b i lf i i l i şi
nasıl yapacağız diye düşünerek geliştireceğiniz iç planlardan bahsediyorum.
Formattan bağımsız, mümkün olduğunca daha uzağa bakabilen, düşünmeye
v e k ur g ula ma y a v ak i t a y ır ma n ı z a a r aç olan, 5N1K sorularını her konu için
g ö z ö n ü nd e b ulund ur d uğun uz b i r pla n dan bahse di y orum. A dı n a pla n
demeden, bunlar haftalık proje yönetimi toplantılarının gündemleri olarak
b i le e le alı n a bi li r . P e r spek t if a çı sı n dan a k ı lda b ulun dur ulma s ı g e r e k en,
a d ı n a mi le st one d en i le n olay la r z i n cir i n de , ola y la r da n zi y a de , ola y la r ın
b i rb ir i y le i li şk i s in e v e e t ki leşi mi n e oda k la n ma nı z dı r . Bu b ö y le olur sa n e
olur, bu öyle olmazsa nasıl olur gibi soruları devamlı sorarak ve sık sık daha
i le r iy e ba k a bi lme mot i v a sy on uy la b i t me k b i lme y en bi r düşün me ,
kurgulama, tasarlama eylemi içinde kalabilmekten bahsediyorum. Buna bir
s on r a ki , b i r s on r ak i , bi r s on r a ki oy un u k ur ma k da diy eb i li r si ni z .

P r oje yön e ti ci si , f a r k lı g e li şme le r e , olumsuz luk la r a yö n e li k mümk ü n

old uğun c a fa r k lı se n a ry oy u düşün üp t e db i r ler a lma lı dı r . Ha ni B pla n ı
denilen, C planı denilen planlarınız olmalıdır. Büyük projelerde, çoğu zaman
b i r pr ojey i b it i re ne k ad a r alf a b ede ki ha r f ler in y et me y ece ği ka dar fa zla
olums uzl uk üze r i nd e s e na ry o ç a lı şmı ş olma n ı z la z ı m. Bi r sür e son r a b u
s e n ar y olar iç s e l ola r a k ke n di li ği nde n g e lişe ce k , ge ç mi şt e t e cr übe
e t ti k le ri ni z k ümüla t if ola ra k ar t ara k ö n ün üzü a y dın la t a ca kt ı r . A n cak
s ı k ı lma d a n b u b ö y le olur s a n a sı l, b u b ö y le olma z sa n ası l sor ula r ı y la ç ok
y ö n lü b ak ma y ı a lışk a n lı k edi n me li sin i z .

Ş i md i k on umuza dö n e li m ve g e le li m i şi n t e ori k k ı smı na …

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 11

 PROJE YÖNETİMİ

Bi r pr ojed e t oplam e f or ları n ya n i har ca n a ca k sa a t ler i n ha n g i a şama da ne

k a d a r ha rca n d ı ğı n a y ön e li k şe k i l y uk ar ı da dı r . Pr oje yö n et i mi t e orisi n de ,
farklı proje yönetim ekolleri farklı isimler verebilir, farklı sınıflandırmalar
y a pa bi li r , a n ca k i şin t a ma mı y uk a r ı dak i şe ki lde olduğu g i b i di r . Bir a z
mü hendisçe açıklayalım: Yukarıdaki eğrilerin integrallerini alıp alanlarını
he s a pla r sa n , pr oje y ö ne t i mi t e or i si ne g ö r e , t i pik b ir pr oje n in ha ng i
s a f ha s ı nın n e k a dar e f or a ka r şı lı k g eldi ği n i b ulur uz. Y ü r üt me safha sı n ı n
a la n ı e n büy ük ola n, b un d a bi r ga r i plik y ok . Dik k a t e t me n i z g er ek e n ye r ,
b e ni m d e ı s r a r la üs t ün e b a st ı ğı m n okt a , pla n lama sa f hası n ı n a la nı . Bu
a la n a ö z elli k le di kk a t çe k iyor um ç ün k ü pla n lama a şa mas ı n ı n b ir az
k e s t ir mede n a lı n dı ğı n ı v e ge r e k li zama n ı n a yr ı lma dı ğı n ı -k ı ssa da n hi sse -
d ü şü n ü y or um.

Hazır bu aşamalardan bahsetmişken, temelde hangi aşamada hangi sorulara

y a n ı t a ran ı y or , ona d a b a kalı m:

Bu s or ula r , g ö z ö nün d e b ulun dur ulm a s ı g e re ke n sor ular v e sa dece pr oje

yöneticisinin değil, proje ekibinde yer alan herkesin sürekli yanıt arayacağı
sorulardır. Sorular çok güçlüdür ve önemlidir. Yeri geldiğinde sorulan kısa
b i r s or u, r i s k in or ta y a ç ı k ması n ı n en ge lle n me sin e , i şle rin ak ı şı n ı n olumlu
y ö n de deği şt i ri lme s i n e s eb ep ola b i lir. A ma ç çok sor u sor ma k deği ldi r .
Doğr u s o r uy u d oğr u za ma n da sorma k t ı r ve ç ok ö ne mli b ir y ö ne t i m
y e t ki n li ğin e i şa r et e de r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 12

 PROJE YÖNETİMİ

T e k ra r kon umuza d ö n e li m:

P r oje y ürüt me s afha sı n da , a r t ı k sö zle şme de t a a hhüt e t mi ş olduğun u z

f a a liy e t ler bi re r bir e r t a mamla n a ca k. Bu a ra da , sist e m mühe n di sli ği i le
proje yönetiminin karşılıklı etkileşim ve uyumlu birlikteliğini V diyagramı
i le b ir li k te g ö s te rme k i s t i yor um. Si s t e m M ühe n di sli ği , pr oje y ö ne t i mi i le
uy um a ç ı sı n d a n ç ok k r i ti k t ir v e si ste m mühe n di sli ği t üm sa vunma sanayii
çalışanları için olmasa da, tüm mühendislik birimleri ve proje yönetimi için
k a n aa t i mce or t a k b i lg i a la nı olma lı dı r .

P r oje y ü rü t me a şama sı n d a pr oje n i n sö z le şme i le be li r le n mi ş a dımla r ı n ı

i cr a e d e ce ği z. Ge lin , k la si k b i r pr ojen i n a dı mla r ı n a ba ka lı m v e pr oje
y ü r ü t me sa f ha sı nda y ür üt üle ce k f a a liy e t le ri gör e li m:

Sa v un ma s a n ayii projelerinin çok büyük bir kısmı, geliştirme projeleridir.

Yani rafta hazır bir ürünün satışından ziyade, müşterinin özgün ihtiyaçlarını
k a r şı la mak üze re sı f ı r d an g e li şt ir i len ve y a ra f t a ha zır olsa da ci ddi
mod i f i k asy on la r iç e r di ği iç i n b a zen b ir g e li şt i r me pr oje si ne dö n üşen
pr oje le r di r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 13

 PROJE YÖNETİMİ

Ge li şt i r me pr oje le r i , A R-GE n i t e li ği n de n k a y n ak lan a n se be ple r le ,

mühendislik yoğun, karmaşık ve zorluklar içeren proje tipleridir. Savunma
s a n a yi i se k t ör ün de f a a liy e t g ö st er e n fi r ma v e ç a lı şa n la rı n ı n a şin a olduğu
b u t ü r proje le r d e ki te me l fa a li ye t le re de ği n me de n g eçe me y i z , n i te k i m
“ P r oje Y ür üt me ” saf ha sı te me lde b u fa a li ye t le ri n i cr a sı ile g e çe cek t i r .

Sonuçta ister proje yöneticisi olsun ister projenin farklı safhalarında proje
ekibine destek veren bir disiplin, bir savunma sanayii firmasındaki bitmek
b i lme y en ola y la r d ö n g üsünün şa b lon u g e ne lli k le a şa ğıda k i f aa li y e t le r i
i ç er i r .

1 . Sö z le şme Y ür ürlüğü (C on t r a ct Eff e ct iv i ty ) > > 2 . Sist e m Gere k si ni m

Analizi (SRA- System Requirement Analysis) >> 3. Sistem Gereksinim Gözden
Ge ç i r me T opla n t ı sı (SRR- S y s t e m Requi me n t Re v i e w ) > > 4 . Ön T a sar ı m
(P r e li mi na r y De si gn ) > > 5 . Ön T a sar ım Gö z de n Ge ç ir me T opla n t ı sı (P DR-
P r e li min ar y De s ig n Re v ie w ) v e y a İlk Ta sa r ı m Gö z den Geç i r me T opla n t ı s ı
(I DR - I n it i a l De si gn Re vi e w) > > 6 . K ri t i k Ta sa rı m (C r i ti ca l De si gn) v e y a
A y r ı nt ı lı T a sar ı m (De t a i le d De si g n ) ve y a Ni hai T a sa r ı m Gö z de n Ge ç ir me
Toplantısı (FDR – Final Design Review) >> 7. Kritik Tasarım Gözden Geçirme
Toplantısı (CDR- Critical Design Review) >> 8. Geliştirme (Development) >>
9. Test Hazırlık Gözden Geçirme Toplantısı (TRR- Test Readiness Review) >>
1 0 . K a li fik a sy on ve Doğr ul a ma (Q ua li f i cat i on a n d V eri f i ca t i on ) > > 1 1 .
Tasarım Doğrulama Testi (DVT- Design Verification Test) >> 12. Geçerleme
(Validation) >> 13. Tasarım Geçerleme Testi (DVT- Design Validation Test)
v e y a Fa br i k a K a bul T e s t i (FA T - Fa br i k a K a bul T e st i ) v e y a K abul T e sti
(A cce pt an ce T es t ) > > 1 4 . P lat f or m Entegrasyon (Platform Integration) >>

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 14

 PROJE YÖNETİMİ

15. Platform Kabul Testi (PAT- Platform Acceptance Test) veya Araç Kabul
Testi (VAT- Vehicle Acceptance Test) veya Liman Kabul Testi (HAT- Harbour
A cce pt a nce T e st ) ve y a De ni z Kabul Testi (SAT- Sea Acceptance Test) veya
U ç uş K a bul T e s t i (Fli g ht A cce pt a n ce T e st ).

Bu a k t i v it e le r 15 ad e t le s ı n ır lı de ği ldi r . Ör n e ği n a şa ğı da k i f aa li ye t le r ve
d a ha f azla sı d a mev cut t ur :

• Ür e t i me Ha z ı r lı k T opla n t ı sı (P RR- P r oduct i on Re a din e ss Re v ie w),

• İşle v se l K on f i g ür a sy on K on tr olü (FC A – Fun ct i on a l C onfüg ur a t i on
A ud i t )
• Fiziksel Konfigürasyon Kontrolü (PCA – Physical Configuration Audit)
• Si müla t ö r P e rf or ma n s Te sti (SP T – Si mula t or P e rf or man ce Te st )
V e d i ğe r le r i …

Bu f a a li ye t le r iç i n , “ s i st e m, d on a n ı m v e ya z ı lım y a şa m dö n g üsü ha k k ı n da
b i lg i a lma k a ma cıy la a şa ğıd a k i r ef er a n sla ra g ö z a t ın ı z” de mek i st er di m
a n ca k şö yle s i d a ha d oğr u olu r : “ mut la k a g ö z a tma lı sı n ı z” :

• M I L-ST D- 1 5 2 1
• I EEE 1 5 28 8
• I EEE 1 2 20 7

P ro je T akvi mi

Takvimde, aktiviteler, kilometre taşları (milestone), faaliyetler arasındaki

i li şk i le r , a k t i vi te sür e le ri , ak t i vi t e ler i ç in t a hsi s e di lmiş k a y n a k la r v b .
g ö s te r i lir. Eli n i zd ek i sö zle şme de mev cut t a k vi m 5 0 sat ı r lı k bi r t a k v i m
olabilir ancak siz, her bir faaliyete yönelik ayrıntılı planlamalarla, sözleşme
e k i n de y er a la n ta kv i mi g en işle t t i ni z v e muht e me len elinizde artık birkaç
y ü z s a t ı r lı k b i r t a kv i m v a r . (Bi r uçak projesindeki takvim onbinlerce satır
ola b i li r . ) E ğe r i şi 50 -1 0 0 s a tı r la y ür üte ce k sen i z e x ce l y ete r li ola bilir ama
d a ha k ar ma şı k v e uzun pr oje le r i ç in sade ce pr oje t a k vimle r i n in
geliştirilmesi için özel yazılım araçları geliştirilmiştir. Büyük bir olasılıkla,
M i cr os of t P r oje ct , O r a cle P ri ma v e ra , SA P M ult i r e sour ce Sche duli n g g ib i
a r a ç lar d an bi r in i kulla n ı y or ola ca k sı nı z . P e k ç ok b a şk a ar a ç da me v cut .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 15

 PROJE YÖNETİMİ

P ro je Bütç es i

Ş i md i g e li n pan d ora n ı n k ut usun u b i r k e r e da ha a ça lı m.

P r oje b ü tç e s i n ed ir ?

Farklı şirketlerde veya farklı üst yönetimlerce, proje bütçesinin ele alınışına
y ö ne li k de ği şi k bak ı ş a ç ı la rı v e uy g ula ma la r me v cut t ur . Ş ir k et in pr oje
ma li y e t ler i ni muh a s e be le şti r me usulle r i n de n , k ulla n dı ğı I T a lt y a pı sı n a
k a d a r pek ç ok s eb e ple , b aze n de üst yö ne t imi n gö rme y e oda k la n d ı ğı
finansal parametreler sebebiyle değişiklik arz eden bütçe kavramı, temelde
he r şi r ket t e a y n ı a ma ca hizme t e der a n ca k b üt çe a lt k a le mle ri v e sö z
k on us u a lt k a le mler i n k on soli da s y on u a ç ı sın dan f ar k lı lı k la r iç e reb i li r .

Benim burada açıklayacağım, mevcut örneklerden sadece biri. Ne olduğuna

d a i r f a rk ın da lı k s ahi b i olmak g i ri ş sev i y e si n de y e te r li dir :

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 16

 PROJE YÖNETİMİ

P r oje b ü tç e s i , sö zle şme y i a ldı k t a n son r a e ki ple r in ot urup " b i z bu i şi ka ça

y a pa r ı z" di y e ay r ın t ı lı ola ra k ha z ı r la dı k la r ı bi r b ütç e mi di r ? Y ok sa z a te n
ç ok t a n e ld e ha zı r , me v cut ol a n bi r b ütç e mi dir ? P r oje b ütç e si y ı llı k mıdır?
Y ok s a i lk g ün ün de s on un a k a da r t üm ma li y et le r i ön gö r en b i r dok üma n
mı d ı r ?

K ı s a ce vapla r la ;

T e k lif t uta r ı sö zle şme t ut a r ın a e şit t ir v a r sa yımı y la , P roje b ü t çesi t e k lif

a şa ma s ı nda oluşm uşt ur , a y rı ca ha z ı r la n ma z . Te k li f t ut ar ı n dan k âr v e r i s k
ç ı k a rt ı lı p pr oje b ütç e s i b ulun ur . P r oje y ön e ti cisi , sö z k on usu b üt çe i çi nde
i şi bi t ir me k le y ük ümlüdür . R i sk t ut a rı b a z ı durumla r da pr oje y ö ne t i min e
tahsis edilebilir (risk bütçesi olarak) ancak genellikle üst yönetim bu tutarı
k e n d i inisiyatifinde tutar. Ayrıca, bazı durumla rda genel dağıtım giderleri
d e te k lif t ut a r ı n dan ç ık a rt ı lı p pr oje büt ç e si b ulun a b i lir . A n ca k g en e lli k le
d a ğı t ı m gi d e r ler i de b ütç ey e da hi l e dili r .

Öz e t le ,

Sö z le şme Be d e li – K â r – Ri sk T ut a r ı = P r oje Büt ç e si 'di r.

Bu n e d e n b öy le olma lı d ı r ?

Ç ü n k ü , sö zle şme i mza la n d ık t a n sonr a ek i bi t opla y ı p pr oje b ütç e sin in

ha z ı r la nma s ı n ı is t e r se n iz , “ o ma li y e t k a le mi n i tek li f za ma n ı n da
ö n gö r memi şi z" , "b un u d a e k le se k iy i ola ca k" di ye g ide r le r şi şi r i lir v e
ma li y e t ar t t ı r ı lır . Bu d a k â rı n a z a lması de me k ti r .

Halbuki biz zaten teklif aşamasında maliyetleri doğru öngörmüş olmalıydık.

O ha ld e sö zle şme i mza land ı ğı n da , k â r t ut a rı a rt ı k don muşt ur . K i ms e
d e ği şt ir eme z olma lı dı r . Ni t ek im şi r k et i n v a roluş un un a ma cı nı n
temellerinden birinin kâr etmek olduğu unutulmamalıdır. Çünkü bu kâr ile
y e n i y atı r ı mla r y a pı la b i le ce k , ö z k a y na k A R-GE pr oje le r i fi na n se
e d i leb i le ce k , şi r ke ti n muht e li f fa a li ye tle r i n de n dola y ı or ta y a ç ık a bi le ce k
z a r a r lar k a pa t ı labi le ce k ti r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 17

 PROJE YÖNETİMİ

U n ut ma ya lı m k i te k li f te , dola y ı sı y la sö z le şme de ö n gö r ülmüş ola n k â r

t ut a r ı , t opy e k ûn f ir ma y ön et i mi ni n hi sse dar lar a ola n bor cudur . He r şe y ,
müşteriye ve şirket hissedarlarına karşı etik içinde ve iyi ahlaklı çalışmaya
d e v a m etme k k a y dı y la , şi r ke t i k â r a ge ç ir me k üz e r in e kur g ula n ma lı dı r .

A y r ı ca , proje b üt çes i y ı llı k ha zı r la n ma z . Proje bütçesi, projenin topyekûn,

b a şt an s on a b ütç e si d i r . P r oje e k ib i her y ı l b üt çe y a pı lı r ke n o y ı l ne k a dar
harcayacağını hesaplar ve günceller ancak sonuçta kendisine tahsis edilmiş
t opla m b üt ç e i çi nd e k a lmalı dı r . He r sa pma n ın i za ha t i a lı n ma lıdı r . Ç ok
ö n e mli di r.

Ş i md i b i r pr oje n in t üm a şama la r ı i le i ç iç e g eç mi ş ola n v e pr oje y ür üt me

s a f ha s ı nda d a süre k li i cr a e t me mi z g er e ke n pr oje i zle me ve k on t r ol
a şa ma s ı nda n d a ba hse de lim…

P ro jeyi na s ıl i z l eri z ?

Dü z e n li topla n t ı lar la (pr oje y ön e ti mi ha f ta lı k topla n t ı lar ı , K onf i gür a sy on

K on t r ol K ur ulu T opla n t ı la r ı , Ma lze me K ont r ol v e Gö z de n Ge ç i r me
T opla n t ı la r ı , v b .), r a por la r la , de n et imle r le , ara pe r f orma n s ö lçü mle r i y le ,
mü şt e r i me mn un i y e t an k e tle r i y le , alt y ük le ni ci a n ke t le r i y le . . . Bun la r ı n
he ps i b i ze pr oje n in i zle n me si iç in ola n a k sa ğla y a n re smi f a a li ye t le r di r.
P r oje le rin i zlen me si i ç in e n et k i li , pr a t ik v e iy i r ef e ra n s oluşt ur a n
n ok t a la r da n bi ri d e a y lı k , çey r e k li k , ya r ı y ı l/y ı llı k b üt çe g e r çe k le şme le r i
ü z e r in d en pr oje ma li pe r for ma n sı nı n i z le n me si dir . Bu se b e ple şi r k et
muha s e b e s i st e mi n in pr oje ma li pe r f or mansı n ı n i z le n me sin e uy g un
y a pı la n dır ı lma sı ge r e ki r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 18

 PROJE YÖNETİMİ

Bu faaliyetler sırasında uzman görüşü sık sık başvurulan bir değerlendirme

us ulü d ü r . A n a lit i k t e k ni k le r n a dir e n k ulla n ı lı r . A n a lit i k t e k ni k le r v e r iye
d a y a n ır lar . V er i doğr u i s e son uç da doğr udur . O b jek t i f v e süb je k ti f
unsurların birbirine karıştığı projelerde, doğru veri toplamak ancak iyi bir
I T a lt y a pı s ı , uy g un y a z ı lı m ar a ç la rı ve he psi n den de ö nemli si a n ca k uz un
y ı lla r d a eld e e di leb i le cek bi r f i r ma k ült ür ü ge r e kt i r diği n den , kur umsa l
n i te li k k a za n mı ş f i r ma la r ı n dı şı n da ana li t i k te k n ik le r le pr oje
d e ğe r lend i r me si ya pma k g üç t ür .

P ro jen i n Ka pa n ış S a fha s ı

P r oje k apa n ı şı n d a pr oje le r he r k esi n de r in bi r “oh” ç e kme si yle

k a pa n maz. P r ojele r i n kapa n ı şı da t a n ı mlı v e ön emli b i r sa f ha d ı r;
g e le ce ğini ze ve k ur um k ült ür ün üzün oluşu mu n a k at k ı sa ğla r .

Proje neden kendi halinde bitmez; tanımlı bir süreç, bir aşama olarak nasıl
k a pa t ı lı r?

Savunma sanayiinde platform ve sistem projeleri uzun soluklu projelerdir.

A t a k P r oje s i , 2 0 2 0 y ı lı i ti ba rı y la ha le n t e sli mat la r ı de v a m e den b i r pr oje .
Projenin savunma sanayii firmalarıyla ilk görüşüldüğü g ünlerin üzerinden
20 yıldan fazla süre geçti. Barış Kartalı Projesi, ilk ihale tarihinden yaklaşık
1 6 -1 7 yıl sonra tamamlandı. Sistem projeleri (radar, sonar, eh sistemi vb)
o k a d a r uzun s ür me z; a ma on la r da iha le y e ç ık ı ş i le pr oje n i n b i ti r i lme s i
a r a s ın d a 4 -6 y ı llı k b i r za man di li minde g er çe kle şi r le r .

P la t f or m pr oje le r in i he s aba k a t ma zsa k , olduk ç a iy i mse r ve i ddi a lı bi r

hesapla, TÇD ile projenin garanti süresi hariç teslimatlarının tamamlanması
arasındaki sürenin tüm projeler için ortalaması 4-5 yıl olarak düşünülebilir.

A r dı n da pe k ç ok mühe n d i si n ç a lı şt ı ğı b u pr oje le r de ent e le k t üe l se r ma y e

b i ri k i mi b i r s on rak i pr oje iç i n b üy ük ö ne m arz e de r . Dola y ı sı y la, he r b ir
pr oje d e e ld e e di le n te cr üb e ni n kay ı t a lt ı na a lı n ma sı v e g e le ce ğe ı şı k
tutacak şekilde kurumsal ortak belleğe alınması şirketler için hayati öneme
s a hi pt i r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 19

 PROJE YÖNETİMİ

Örneğin, bir proje yöneticisinin müşteri veya alt yüklenicilerle yapılan bir
t opla n t ı da " t a mam y a pa r ız" de mek z or un da k a ld ı ğı b a sit bi r i şle m
maddesinin maddi karşılığı 5-10 Bin dolar, platform projelerinde 25-50 bin
d ola r ola b i li r . Böy le b i rk aç i şle m ma dde siy le, 8 -1 0 y ı llı k sür e z a r f ın d a
s a d e ce mühe n d i sli k , pr oje yö n et imi v e ya di ğer b r an şla r ın şi r ke t
b i la nç olar ı n a ö r t ülü b i r şe kilde e n je kt e e tt i ği z a r a r lar r a ha t lı k la mi ly on
dolar mertebesine ulaşabilir. Buradan alınan derslerin tekrarlanmaması için
entelektüel sermayenin sadece proje ekibinde kalmaması, diğer şirket için
birimlerle de paylaşılabilmesi için projelerin kapanışına önem verilmelidir.

Nor ma l ş a r t la r a ltın d a he r ke si n ha tası , i hma li , un ut t uğ u b i r şe y le r , y en i

ö ğr en d i ği şe y le r olması beklenir. Öğrenilen dersler üzerinden entelektüel
sermayenin oluşturulmasına izin veren bir ortamın tesisinde en büyük katkı
ü s t y ö ne ti me d üşer . Üs t y ön e ti m, ha t a n ın k a çı n ı lma z olduğun u, i n san
olmanın doğal bir sonucu olduğunu bilerek açık ve samimi bir kurum kültürü
i n şa e d i yor s a , g üve n es a sı yla b a z ı der sle r k ay ıt a lt ı na alı n a bi li r .

P e k i , b ir pr oje k a pa n ı ş t opla n t ı sın da v e son r a sın da y a y ın la n a ra k

konfigürasyon sisteminde kayıt altına alınması gereken kapanış raporunda
n e le r olma lı ?

Bun u b i r şa b lon la g ö s te r e lim…

P RO JE KAP AN I Ş RAP ORU

Dok ü ma n No: #

g g / a a / y yy y

K A P SA M : P r oje kapa n ı ş r a por un un ha n g i pr oje k a psa mı n da ha zır la n mı ş

olduğu kı saca anlatılır. Müşteri ve son kullanıcı bilgisi, teslimat kalemleri,
proje süresince yapılan çalışmalar ile (tasarım, üretim, geliştirme vb) eğer
v a r i se i la v e s i pari şle r v e d i ğe r sö zle şme hu susla r ı (t a ma mla n a ma y a n
d ok ü ma n la r /hi zmet le r g ib i v e di ğer y a k ın dö n e m fa a li ye t le ri g ib i )
d e t a y landı r ı lma d an i çe ri ğe d a hi l e di li r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 20

 PROJE YÖNETİMİ

SÖZLEŞME / SİPARİŞ BİLGİSİ: Sözleşmeye/Sipariş Emri’ne dair bilgiler girilir.

Proje süresince sözleşme değişikliği/protokol imzalanması gerçekleşmiş ise
b u hus us l a r d a a y rı ca e k lenme li di r .
Sö z le şme (Si pa r i ş) T a ri hi : ....
Sö z le şme (Si pa r i ş) No : ....
Sö z le şme (Si pa r i ş) Be d e li : ....
Y ü r ü r lü k T a ri hi : ....
T a ma mla n ma T ar ihi : ....
Ga r a nt i Sür e s i : ....

P RO JE K ODU : P r oje k od u y a zı lı r .

MÜŞTERİ ADI VE YAZIŞMA ADRESİ: Müşterinin adı, adresi ve iletişim bilgileri

b ur a y a ya zı lı r .

T ESLİM A T K A LEMLERİ: Ge r ç e k le şe n ma lz e me /b ir i m t e sli ma t dur umu

li s t e len i r. Ge ci k me y a şanmı ş i se n e den le ri b e lir t i lme li di r . Y a şa n an
g e ci k me le r in s eb eple r i et k ile r i i le ve r i lme li di r .

T a b lo olar a k - süt un la r da : Te sli ma t Ka le mi / Teslimat Miktarı / Sözleşme

T e s li ma t T a ri hi / Ge r ç ek le şe n T e sli ma t Ta r i hi / A ç ı k la ma la r

DOKÜMAN/VERİ LİSTESİ: Gerçekleşen doküman teslimat durumu listelenir.

Ge ci k me y a şa n mı ş i se n e de n le ri b eli r t i lme lidi r . Ya şan a n g e cik me le r i n
s e b e pler i e t ki le r i ile v e ri lme li d i r .

T a b lo ola r a k - süt un la r da: Dok üma n A dı / Sö z le şme T e sli mat T a ri hi

/ Ge r ç e k le şe n T e sli ma t Ta r ihi / A ç ı k la ma la r

ÖDE M E LE R: P r oje k a ps a mı n da a lı nmı ş ö de me le r li st e le ni r . Ge ci k me

y a şa n mı ş i s e n e den le r i b e lir t i lme li dir . Y a şa nan g e cik me le r in seb e ple ri
e t k i ler i i le v er i lmeli di r .

T a b lo ola r a k - süt un la r d a : Öd e me A dı / Öde me T ut ar ı / Sö z le şme Öde me

/ T a r i hi / Ge r ç e k leşe n Öd e me T ar i hi / A ç ı k la ma la r

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 21

 PROJE YÖNETİMİ

BÜT Ç E: Pr oje P la nı e k i nd e y a y ı n lanmı ş i lk b üt ç e i le pr oje k apa n ı şı n d a

g e r çe k le şe n le r üzer i n de t üm b ütç e k a le mle r i k ar şı la şt ı r ı lır . K a r şı laşt ı r ma
t ü m k a le mle r i ç in ma li y e t üze r in den y a pı lı r ke n , i şçi li k g e r çe k leşme le r i ,
i la v e olara k s a at ola r a k da ka r şı la şt ı r ılı r .

K A YI T LAR: Sa v unma s a na yi i pr oje ler i n de kay ı t la r ı n ne ka da r sür e i le

saklanacağı genellikle sözleşmelerde belirtilir. Sözleşmede belirtilmediyse,
5 y ı l s t a nd a r t s üre ola r a k k ab ul e di leb i li r . P r oje k a pa n ı şı a şa ma sında, her
b i r k a yd ın ne r ed e v e n a s ı l, ha n g i b iri m sor umlulu ğun d a t ut ula ca ğı ha y ı t
a lt ı n a a lın ma lı dı r . K a y ı t la r , pr oje de ür e ti lmi ş b a sı lı v eya e le k tr on i k her
şe y d i r . K a y ı t la ra ö r ne k ola r a k aşa ğı da k i le r li ste le n eb i lir . Bu li st e
g e n i şlet i le b i li r :

• T ü m g e len v e g i den e vr a k
• T ü m pr oje d ok üman t a sy on u
• T ü m t e s t v e k ab ul pr os e dür , son uç r apor u v e ilg i li be lge le r
• T ü m t opla n t ı t ut an a k la r ı
• T ü m s un umla r v e bi lg i n ot lar ı
• T ü m sö zle şme , a lt sö zle şme , Bi lg i De ği şi mi ve Gi z li li k an la şma la rı ,
muht ı r a la r
• T ü m f at ur a , se v k ir s a li ye si , sa t ı n a lma ka y ı t ları , si par i ş e mi r le ri v e
g i r i ş ka lit e k ont r ol k a y ı t la rı

P RO BLE MLER V E ÖĞRENİ L MİŞ DE R SLE R: P roje sür e si n ce k a r şı la şı la n

problemler; sebepleri, oluşturulan çözümleri ve etkileri ile burada anlatılır.
Öğr e n i len d e r s ler b u r a porun e n ö ne mli k ı smı dı r .

He r k e s ten g ör üş v e y a g ir d i a lar ak v e son r a b un la r ı bi r leşt i r er ek

y a y ı n lan dı ğı n da , ba zı ç a lı şan la r ı n gör üşle r i a ra da k a ybola b i le ceği i ç in ,
e k i pte k i tüm k i li t gö r e v le r i çi n a y r ı a yr ı ba şlı k la r a lt ı n da pr ob le mle r ve
ö ğr en i lmiş d e r s le re y er ver i lme li di r. A şa ğı dak i pe r son e l, ö ğr en i lmi ş
dersleri birbirinden bağımsız; ayrı ayrı hazırlayarak rapora dahil etmelidir:

• P r oje Yö ne t i cis i
• P r oje Sö zle şme Yön e ti ci si /Sor umlus u
• P r oje K a li t e Yö ne ti ci si /Soruml usu
• P r oje K on f i g ür a s yon Y ö ne tici si /Sor umlus u

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 22

 PROJE YÖNETİMİ

• P r oje M ühe n di s li k/ T e k ni k Y ö n et i ci si /Sor uml usu

• P r oje Si ste m Mü he n d i s li ği Yö n et i ci si /Sor uml us u
• P r oje Don a n ı m Tas a r ı m Yön e ti ci si /Sor umlus u
• P r oje Ya zı lı m T a sar ı m Y ö net i ci si /Sor uml usu
• P r oje Gömülü Ya zı lı m T a sa rı m Y ö n et ici si /Sor umlus u
• P r oje Mek a n i k T asa r ı m Y ö ne t i cisi /Sor umlus u
• P r oje Te st Yö ne ti cis i / Sor umlusu
• P r oje Don a n ı m Tas a r ı m Yön e ti ci si /Sor umlus u
• P r oje Ente g r e Loji s t i k De ste k (Sa t ı ş Son r a sı Hi z me t le r )
Y ö n et i ci si /Sor uml us u
• P r oje Sa ha En te g ras y on Y öne t i cisi /Sor umlus u
• P r oje Sa tın a lma Yö n et i ci si /Sor uml us u
• P r oje Ür et i m Yö ne ti ci si /Soruml usu
• P r oje Ma lze me P lan la ma Y ön e ti ci si /Sor umlus u
• vb.

İnsanlara ne öğrendin diye sorulduğunda sadece ilk akla gelenler yazılacağı

i ç in , a şa ğı d a k i s orula r t e k t e k sor ulma lı , y a nı t la r ı te k t e k a lı nma lı v e
b ö y le ce k i şi le r in d e ği şik pe r spe k t if le r de n pr oje y i düşün me le r i ,
ha t ı r la mala r ı v e e le a lma la rı n a yö n ve r i lme li di r :

• Doğr u n e y a pt ı k?
• Y a n lı ş n e y a pt ı k vey a d oğr u y a pt ı ğı mı z ı düşün düğümüz a n ca k
olums uz s on uç la r ı ola n şe y le r n e ydi? Na sı l olsa son uç lar ı olumsu z
olma y a b i li r d i?
• Be n ze r bir pr oje içi n b a şk a b i r a r ka da şı n a n e ö n er i ler de
b ulun ur d un ?
• Ge li şt i ri lme s i g er ek e n a la n la r ne le r di r ?
• Se n ce proje he de fle r i ne ulaşı ldı mı ? U la şı lma d ı y sa ne den
ula şı lma d ı ? Na sı l ols a ula şı lı r dı ?
• Ha n g i s orun la r a çözü m b uldun ?
• K a r şı la şt ığı n s or unla r d a n ç öz e me di k le r in e şi mdi a k lı na g e le n b ir
ç ö züm v ar mı ?
• P r oje d e gö r e v le r i za ma n ı n da v e doğr u t a n ı mla a ldı ğı n ı düşü n üy or
mus un ? Ya n ı t ın ı z ha y ı r i se aç ı k la y ı nı z.
• P r oje d e ya t a y v e di k e y i le tişi m i y i mi y di?

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 23

 PROJE YÖNETİMİ

• P r oje d e bi lg i le n di ri lme n g ere k t i ği n i düşün düğün a n ca k

bilgilendirilmediğin neler vardı? Gerekçeleriyle birlikte açıklayınız.
• Öğrenilmiş dersler yanında edinilen deneyimler / kazanılan başarılar
d a b u bö lümd e a n la t ı la bi li r .

Ş i md i e n k r it i k nok t a d a n b a hse de yi m: İn sa nla r un ut ur la r . 5 y ıllı k b i r

projenin sonunda insanlara ne öğrendiniz diye sorarsanız, alacağınız sonuç
almanız gerekenin çok altındadır. Bu sebeple, öğrenilmiş dersler aslında ilk
a n d an i tib a re n n ot a lı n a ra k z a ma n i çi n de son ha li n e doğr u şe k i l a lma s ı
g e r e ke n bi r d ok üma n dı r . Bu s e b e ple pr oje lerde en geç her 12 aylık zaman
d i li mi s on un d a , dö n e me a it ö ğre n i lmi ş de r sle r b u bö lümde a k ta r dı ğı m
us ulle r le ha zı r la nma lı v e ar a r a por la r ola r ak y a y ın la nma lı dı r .

P ro je Y ön et i mi Met o do l o ji l eri

P r oje y öne t i mi iç in k ulla n ı lan pe k ç ok me t odoloji me v cut t ur . Gene lli k le

k a r ma (hib r it / me lez) y a ni b ir de n ç ok me t odoloji y i , i şin g e r e k le r in e g ö re
uyumland ıran ara metodolojiler kullanılır. Metodolojinin, işin gereklerine
göre seçilmesi çok önemlidir. Çünkü bu metodolojiler, her yol Roma’ya çıkar
şeklinde biri olmazsa diğeri ile başarının yakalandığı metodolojiler değildir
v e b ir me t od oloji i le K on ya ’y a , di ğe r me t odoloji y ol u ç ok uz a t ı p ö n ce
Ha n y a ’ya s on r a K on y a ’ya g id i y or olab i li r si ni z .

Proje yönetim metodolojilerinin seçimi tecrübe gerektirir. Örneğin, sistem

pr oje le r in d e , d ona n ı m pr oje le r i nde , y a z ı lı m pr oje le r in de , ür ün e gö r e ,
pr oje n i n s ür e s in e , k a r ma şık lı ğı n a , ek i bi n b üyük lüğü n e , şi r ke t tek i pr oje
y ö ne t i m k ült ür ü n e g ö re , şirk e t e t an ımlı sür e ç le r e v e bi li şi m t ek noloji si /
y a z ı lı m a r a ç lar ı a lt ya pı sı n a g ö r e , tek n i k i ste r le ri n de ği şi p
d e ği şe mey e ce ğin e g ö r e , pr oje e ki ple ri n in coğra f i ola r ak a yn ı lok asy on da
olup o lm a ma la r ı na , müşt e ri n in pr oje y e da hi l olma mi k t a r ın a gö r e b i le
i z le y e ce ği n i z y ol d e ği şme lid i r . K ulak a şi na lı ğı i çi n , sade ce li ste le y er e k
g e çe ce ğim;

• A g i le / Ad a pt i ve Pr oje ct Fra me w or k
• A g i le / Ex t r e me Pr og r a mmin g
• A g i le / Scr umb a n
• A g i le / Kan b an

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 24

 PROJE YÖNETİMİ

• A g i le / Scr um
• C C P M- C ri t i ca l C hai n
• C P M- C ri ti ca l P at h
• E C M - Eve n t C ha in Me t hodolog y
• Le a n
• NP I (Ne w P r od uct I n t r oducti on )
• P ER (P a ck a g e En ab le d Re -en g i ne er i ng )
• P M BO K ® Gui d e (b ir me t odoloji de n ziy a de ka psa mlı b i r k ı la v uz dur )
• P RI NC E2
• RA D (Ra pi d A ppli ca t i on De ve lopme n t)
• Si x Si g ma
• Wa t e rf a ll

S a vun ma s an a yi i nde gel i ş ti rme pro jel eri i ç in en s ık uygul an an

m et o do l o ji l er w at erfa l l ve Agi l e (S c rum, Kan ban ) meto do l o ji l eri di r.

P r oje yö ne t i min de b i r a dı m d a ha ö te ye g eç me yi pla n la r sa n ı z , e n az ı n da n

waterfall ve agile metodolojilerini öğrenmeli ve özellikle karmaşık, isterleri
s ı k d e ği şe b i le n ür ün g e li şt i r me proje le r i iç i n a g i le me t odoloji si n e
od a k la n ma lı s ı n ı z. Un ut ma y ı nı z , he r şey b a şar ı ya ula şma k i ç in sa de ce bi r
a r a çt ı r . A ma ç x me t od oloji s i ni uyg ula ma k de ği ldi r . Ön e mli ola n i şi n
f e ls ef e si di r . An cak f e lsef ey i iç se lle şt i re r ek i le r i de ö z g ün v e fa r k lı
i ht i y aç la ra ce vap verebilen melez metodolojileri doğru zamanda ve doğru
y e r d e uyg ula y a b i le ce k en t ele k t üe l se r ma y ey e sa hi p ola b i lir sin iz . Ba z e n
uy g ula n a ca k me tod oloji a şi k a r dı r a n ca k i ç in de olduğun uz k ur um
k ü lt ü r ü , n i t e li k ve te cr üb e ola r a k i n san k a yn a ğı v e I T a lt y a pı sı sebe b iy le
s ö z k on us u a şi k a r me t od oloji y i de uyg ula ma k mümk ün ola ma y a bi li r .

Ayhan Sunar, savunma101.com, 2021 25