ÜNİVERSİTEYE HAZIRLIK

11. SINIF OKULA YARDIMCI

KONU ANLATIMLI
SORU BANKASI

FİZİK

MANYETİZMA

› Manyetizma
› Alternatif Akım
› Transformatörler
 ÜNİVERSİTEYE HAZIRLIK
KONU ANLATIMLI
SORU BANKASI
ISBN
978 – 605 – 7564 – 04 – 7
Dizgi
ÇAP Dizgi Birimi
Kapak Tasarım
Özgür OFLAZ
1. Baskı
Kasım 2018
İLETİŞİM
ÇAP YAYINLARI
Ostim Mah. 1207 Sokak No: 3/C–D
Ostim / Ankara
Tel: 0312 395 13 36
Fax: 0312 394 10 04
www.capyayinlari.com.tr
bilgi@capyayinlari.com.tr
twitter.com/capyayinlari
facebook.com/capyayinlari
Bu kitabın her hakkı Çap Yayınları’na
aittir. 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve
Sanat Eserleri Yasası’na göre Çap
Yayınları’nın yazılı izni olmaksızın,
kitabın tamamı veya bir kısmı herhangi
bir yöntemle basılamaz, yayınlanamaz,
bilgisayarda depolanamaz,
çoğaltılamaz ve dağıtım yapılamaz.
SUNU
Sevgili Öğrenciler,
Gelecekteki hayatınızı şekillendirmek, düşlediğiniz bir yaşamı kur-
mak için üniversite sınavını başarıyla atlatmanız gerektiğini biliyorsu-
nuz. Bu bilinçle yoğun bir ders çalışma sürecinden geçmektesiniz. Böy-
lesine önemli bir sınavı başarıyla atlatmanın en temel şartlarından biri
sınavın ruhunu anlamak ve bu çizgide hazırlanmış kitaplardan yeterince
faydalanmaktır.
Bizlerde gayretlerinize destek olmak, çalışmalarınızı daha verimli
hâle getirmek amacıyla sınav ruhuna uygun elinizdeki fasikülleri hazır-
ladık.
Kitaplarımız, Talim Terbiye Kurulu’nun en son yayımladığı öğretim
programında yer alan kazanımlar dikkate alınarak hazırlanmıştır. Özgün
bir yaklaşım ve titiz bir çalışmanın ürünü olan eserlerimizin ana yapısı
şu şekildedir:
Kazanımlara ait bilgiler konu sayfasında verilmiştir. Özet konu an-
latımından sonra örnek çözümlerine geçilmiş ve bu bölüm standart so-
rular ve çözümleri ile ÖSYM tarzı sorular ve çözümleri olmak üzere iki
kısımdan oluşturulmuştur. Buradaki amacımız konu ile ilgili soru çeşitle-
rine hâkim olduktan sonra ÖSYM'nin son yıllarda sorduğu ve sınavlarda
çıkma olasılığı yüksek soru türlerine yer vermektir. Örnek çözümlerin-
den sonra da pekiştirme testleri bulunmaktadır. Bölümün tamamı bitti-
ğinde ise tüm ünitenin özetini bulabilirsiniz. Konuyu özetledikten sonra
Acemi, Amatör, Uzman ve Profesyonel adı altında dört farklı zorluk dü-
zeyinde çoktan seçmeli soruların bulunduğu karma testlere yer verilmiş-
tir. Arkasından ÖSYM'den Seçmeler adı altında son yıllarda üniversite
giriş sınavlarında sorulmuş seçme sorular yer almaktadır.
Kitabımızdaki testlerin tamamını VİDEO ÇÖZÜMLÜ hazırladık.
Yayınevimize ait olan akıllı telefon uygulamasını (çApp) kullanarak
video çözümlerine ulaşabilirsiniz.
Kitaplarımızın eğitim öğretim faaliyetlerinizde sizlere faydalı olması
ümidiyle, hepinize başarılı, sağlıklı ve mutlu bir gelecek dileriz.
ÇAP YAYINLARI
 KİTABIMIZI TANIYALIM

1
KONU 2
7
Konuya ilişkin bilgilerin özet
halinde verildiği, “Aklında Olsun”, STANDART
“Hatırlatma”, “Uyarı” gibi pratik SORULAR VE
notların da olduğu alan…
ÖSYMʼden SEÇMELER ÇÖZÜMLERİ
İşlenen konuyla ilgili
ÖSYM çıkmış sınav sorularından standart soru tiplerinin
seçilen ve işlenen konularla görülebileceği, çözümlü
paralel, yıl sıralamasına göre soruların olduğu alan…
oluşturulan alan…

3
ÖSYM TARZI
KARMA TESTLER SORULAR VE
ÇÖZÜMLERİ
Dört ayrı zorluk düzeyine göre
düzenlenmiş, “Acemi, Amatör, Son yıllarda
Uzman ve Profesyonel” ÖSYMʼnin
seviyelerinde tüm ünite sınavlarında sorduğu
ile ilgili karma, özgün soru tarzları; sınavlarda
soruların olduğu çıkabilecek seçici ve ayırt
alan… edici soruların olduğu alan…

ÜNİTE ÖZETİ PEKİŞTİRME TESTLERİ

Konunun tamamının
Hem standart hem de ÖSYM tarzı sorulardan oluşan,

6
özelliklerini, formüllerini
kendinizi sınamanızı sağlayan, konuyu iyice
özet halinde bir arada
kavramanıza yardımcı özgün soruların
bulabileceğiniz alan…
olduğu alan…

5 4
 İÇİNDEKİLER

BÖLÜM - 1 MANYETİZMA BÖLÜM - 2 ALTERNATİF AKIM

Mıknatıs ............................................................................. 6 Alternatif Akım ................................................................ 78

Konu Pekiştirme 1 ............................................................ 11 Konu Pekiştirme 1 ............................................................ 82

Manyetik Alan ................................................................. 13 Alternatif Akım Devreleri................................................ 84

Konu Pekiştirme 2, 3 ........................................................ 19 Konu Pekiştirme 2 ............................................................ 90

Manyetik Kuvvet ............................................................. 23 Transformatörler............................................................. 92

Konu Pekiştirme 4 ............................................................ 30 Konu Pekiştirme 3 ............................................................ 95

Manyetik Akı - İndüksiyon ............................................. 32

Konu Pekiştirme 5 ............................................................ 39 ÖZET ................................................................................ 97

Öz İndüksiyon Akımı ...................................................... 41 Acemi Testi 1 .................................................................. 99

Konu Pekiştirme 6 ............................................................ 44 Amatör Testleri 1, 2 ...................................................... 101

Uzman Testleri 1, 2 ....................................................... 105

ÖZET ................................................................................ 46 Profesyonel Test 1 ....................................................... 109

Acemi Testleri 1, 2 .......................................................... 48 ÖSYM'den Seçmeler ..................................................... 111

Amatör Testleri 1, 2, 3, 4, 5 ............................................ 52

Uzman Testleri 1, 2, 3, 4, 5 ............................................. 62

Profesyonel Test 1 ......................................................... 72

ÖSYM'den Seçmeler ....................................................... 74

 MANYETİZMA BÖLÜM
1
› Mıknatıs
› Manyetik Alan
› Manyetik Kuvvet
› Manyetik Akı
› İndüksiyon Akımı ve E.m.k'sı
› Öz İndüksiyon Akımı

Değerli hocalarım,
Ferhat ÖZDEMİR Derya ÖZDEMİR ve Erdal KORKMAZ'a
katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

MANYETİZMA KONUSUNUN
ÖSYM SINAVLARINDAKİ SORU DAĞILIMI
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS TYT AYT

– 1 – 1 – 3 – 1 1 1 1 1 1 1 1 1 – 1
 MANYETİZMA
KONU

Mıknatıs

Demir, Nikel, Kobalt (Fe, Ni ve Co) gibi maddeleri çekme özelliği gösteren cisim-
lere mıknatıs denir. Yapısında bulunan Fe3O4 bileşiğinden dolayı çekme özelliği var-
dır. Mıknatıslar doğal olarak bulunabildiği gibi yapay olarak da bulunabilir.
UYARI
Doğal mıknatıslarda kutuplanma durumu mıknatısın iç yapısından kaynaklanır
• Doğal mıknatıslar tabiat-
ve süreklidir. Yapay mıknatıslarda kutuplanma durumu bir etki sonucunda oluşur.
ta sınırlı bulundukları için
Etki kalktığında kaybolur. Bu nedenle maddeler özelliklerine göre ferromanyetik,
çoğu zaman yapay yollar-
paramanyetik ve diamanyetik olarak üç gruba ayrılır.
la elde edilir.

• Bütün metaller mıknatıs- Madde

lar tarafından çekilmez.

Ferromanyetik Diamanyetik Paramanyetik

Maddeler Maddeler Maddeler

• Demir Ŗ#NVÆP Ŗ$CMÆT • Sodyum

• Nikel Ŗ'NOCU Ŗ)×O×ĩ • Magnezyum
• Kobalt • Alüminyum

Bir mıknatıs demir, nikel, kobalt gibi cisimleri her mesafeden çekemez. Demir
tozları, toplu iğne gibi cisimler bile mıknatıs tarafından belli bir mesafeden sonra çe-
AKLINDA OLSUN kilmez. Mıknatısın mıknatıslık etkisini gösterebildiği alana manyetik alan denir.

Manyetik bağıl geçirgenlikleri
1’den biraz küçük olan madde-
ler diyamanyetik, 1 den biraz
büyük olanlara paramanyetik
1’den çok büyük olanlara ferro-
manyetik madde denir.
Mıknatısın çevresinde oluşturduğu manyetik alan, manyetik alan kuvvet çizgile-
riyle gösterilir.
Manyetik Alan Çizgilerinin Özellikleri:
1. Manyetik alan çizgileri birbirlerini kesmezler.
2. Manyetik alan çizgileri mıknatısın dışında mıknatısın kuzey kutbundan güney
kutbuna, mıknatısın içinde güney kutbundan kuzey kutbuna doğrudur.

3. Kapalı eğriler şeklindedir.

4. Manyetik alan çizgilerinin yoğun olduğu bölgelerde manyetik alan şiddetlidir.

UYARI
Manyetik alan B harfi ile gös-
terilir. Herhangi bir yerdeki
manyetik alanın yönü oraya
konulan pusula iğnesinin gös-
terdiği yöndür.

FİZİK
 Standart Sorular ve Çözümleri

1
10. 3
10.

I. Mıknatıslanmadan kuvvetli şekilde etkilenen de- İple tavana asılmış K mıknatısı ve L cismi şekildeki
mir, nikel, kobalt gibi maddelere ferromanyetik gibi dengede kalıyor.
madde denir.
II. Doğal mıknatısların mıknatıslık özelliği kaybol-
maz.
III. Mıknatıslar tüm metalleri çeker.
K L
Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur? I II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III Buna göre
I. L mıknatıstır.
Mıknatıslar yapısındaki Fe3O4 bileşiğinden dolayı
Fe, Co, Ni çeker. Bu maddelere ferromanyetik II. II numaralı kutup, N kutbudur.
madde denir. (I doğru) III. II numaralı kutup, S kutbudur.
Doğal mıknatısların mıknatıslık özelliği kaybolmaz-
ifadelerinden hangileri doğru olabilir?
ken, yapay mıknatısların kaybolabilir. (II doğru)
Mıknatıs bütün metalleri çekmez. Fe, Co, Ni ve bu A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
metallerin alaşımlarını çeker. (III Yanlış) D) I ve III E) I, II ve III
Yanıt C
K mıknatısı, L cismini çektiği için L cismi mıknatıs
veya ferromanyetik maddedir. (I doğru olabilir)
2
10.
L ferromanyetik madde ise II numaralı yer N veya S
Mıknatıs ve mıknatıslanma ile ilgili;
olabilir. (II ve III doğru olabilir.)
I. Bir çubuk mıknatısın kuzey kutbu demir bilyeyi çe-
Yanıt E
kerken güney kutbu iter.
II. Bir çubuk mıknatısın kuzey kutbu başka bir çubuk
mıknatısın güney kutbunu çeker.
III. Çubuk mıknatısın güney kutbu demir çubuğa sür-
tüldüğünde demir çubuğun sürtünen kısmı mıkna-
tıslanır.

yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III

Mıknatısların iki kutbu da demiri çeker. (I yanlış)

Kuzey ve güney kutuplar birbirini çeker. (II doğru)
Çubuk mıknatısa sürtünen demir mıknatıslanır. (III
doğru)
Yanıt D

FİZİK
 ÖSYM Tarzı Sorular ve Çözümleri

6 7
K, L çubuk mıknatısları şekildeki gibi Özdeş K, L, M ve N mıknatısları yatay ve sürtünmesiz
dengedeyken mıknatısları tavana T1 düzlemde şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
bağlayan ipteki gerilme kuvvetinin K L
büyüklüğü T1, mıknatıslar S

arasındaki gerilme kuvve-

tinin büyüklüğü T2’dir. N
T2
Buna göre, K d M
L O
I. T1 = T2 N S
d d
N S

II. T1 > T2
d
N
III. T2 > T1 S

eşitliklerinden hangileri doğru olabilir? N

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
O noktasına konulacak bir pusula iğnesinin
D) I ve III E) I, II ve III
yönelimi aşağıdakilerden hangisi gibi olur?

K ve L mıknatıslarının kutuplarının yerleri bilinmediği A) B) C)

için K ve L mıknatısları birbirini itebilir ya da çekebilir.

S
N S S N
T1 ip gerilmesi bu itme veya çekme kuvvetlerinden

N
bağımsız olup mıknatısların ağırlıkları toplamı kadar-
D) E)
dır.
N
S

T2 ip gerilmesi itme veya çekme kuvvetinden etkile-

S
N

nir. Bu nedenle T1 = T2, T1 > T2, T2 > T1 olabilir.

Yanıt E
Mıknatıslarda manyetik alan N kutbundan S kutbuna
doğrudur.

L
S

K BK M
O
N S N S
BM
BL BN
B
N
S

Pusulanın içindeki manyetik alan S kutbundan

N kutbuna doğrudur.

Yanıt C

10

FİZİK
 Konu Pekiştirme - 1

1. 4. Eşit boydaki iplerle asılı özdeş mıknatıslar, tahta

I II III cisim ve demir cisimle oluşturulan şekildeki sistem-
ler dengededir.

Manyetik alan çizgileri şekildeki gibi verilen T1 T2 T3

çubuk mıknatısların I, II, III numaralarıyla belirti
len kutupları nedir? N S N

S N S
I II III
A) N S N
B) S S N S
Tahta
C) S N S Cisim Demir
N Cisim
D) N S S
E) S N N Buna göre T1, T2, T3 arasındaki büyüklük ilişkisi
nasıldır?
A) T1 = T2 = T3 B) T2 > T3 > T1
2. Şekildeki mıknatısın K noktasında oluşturduğu
manyetik alan vektörünün yönü verilmiştir. C) T1 > T3 > T2 D) T1 = T2 > T3
E) T2 > T1 > T3
3
K 2

4
1
L

5 5. Eşit boydaki iplerle birbirine bağlı özdeş mıknatıslar

arasındaki iplerde oluşan gerilme kuvvetleri sıra-
Buna göre L noktasındaki manyetik alan vektö-
sıyla T1 ve T2 dir.
rünün yönü aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

N N
3. Yatay sürtünmesiz düzlemde şekildeki gibi duran
S S
X mıknatısına Y mıknatısı K noktasına kadar
yaklaştırılıp serbest bırakılıyor. Y mıknatısı K, L, M T1 T2

noktalarında iken X mıknatısını duvara bağlayan

K L
S N
ipteki gerilme kuvveti büyüklüğü sırasıyla TK, TL ve N S
TM oluyor.

Duvar
Bu durumda K ve L mıknatısları ters çevrilerek
X Y asıldığında T1 ve T2 nasıl değişir?
T
T1 T2
N S N S
M L K

A) Azalır Azalır
Buna göre TK, TL, TM arasındaki ilişki nasıldır?
B) Artar Artar
A) TK = TL = TM B) TK > TL > TM
C) Azalır Artar
C) TM > TL > TK D) TM > TK > TL
D) Değişmez Değişmez
E) TL > TK > TM E) Artar Azalır 11

"Manyetizma"
 MANYETİZMA
ÖZET

Mıknatıs Manyetik Kuvvet

Şiddeti B olan manyetik alan içinde üzerinden i

o
B akımı geçen  boyundaki tele manyetik kuvvet etki
N S
eder.

Etki eden kuvvet,

• N(kuzey), S(Güney) olmak üzere iki kutuptan
oluşur. ile bulunur.
• Aynı kutuplar birbirini iter zıt kutuplar birbirini
çeker.
• Mıknatısın çekim gücünün etkisi manyetik alan
çizgileri ile gösterilir.
i
• Parçalanan mıknatısın her parçası yine bir F

mıknatıstır. o
B
• Mıknatıs tüm metalleri çekmez. Demir, nikel,
kobaltı çeker.
Manyetik kuvvetin yönü sağ el kuralıyla bulunur.
Sağ el, baş parmak ile dört parmak dik olacak
Üzerinden Akım Geçen Düz Telin şekilde açılır. Dört parmak manyetik alan yönünü
Çevresinde oluşan Manyetik Alan baş parmak akım yönünü gösterecek biçimde
o tutulduğunda; avuç içi manyetik kuvvet yönünü
B
gösterir.

Paralel teller birbirine manyetik kuvvet uygular.

i
o Tellerden aynı yönde akım geçiyorsa teller birbirini
çeker, zıt yönde akım geçiyorsa teller birbirini iter.
• B
i o
B

i1 i2
o
B

Üzerinden i akımı geçen telin çevresinde man- d

yetik alan oluşur.
Manyetik kuvvet,
Telin d uzağında oluşan manyetik alan,
ile bulunur.
bulunur.

Manyetik alanın yönü sağ el kuralıyla bulunur.

Sağ elin baş parmağı akım yönünü gösterecek
biçimde tel dört parmakla kavranıldığında dört
parmağın yönü manyetik alanın yönüdür.

46

FİZİK
 TEST

ACEMİ 1
1. 4. Üzerinden i akımı geçen düz telin K ve L noktala-
rında oluşturduğu manyetik alanlar BK ve BL olu-
yor.
i O
d

i
L K
Sonsuz uzunluktaki düz telden geçen i akımı-
nın O noktasında oluşturduğu manyetik alanın
büyüklüğü,
I. i akım şiddetine Buna göre,
II. d uzaklığına
I. BK = BL
III. Akımın yönüne
II. BK = BL
ifadelerinden hangilerine bağlıdır? III. 2BK = BL
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ifadelerinden hangileri doğru olabilir?
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

2. I. Mıknatıs
5. Üzerinden i1 akımı geçen düz telin K noktasında
II. Akım geçen halka oluşturduğu manyetik alanın büyüklüğü B kadar-
III. Akım geçen düz tel dır.
Yukarıda verilenlerden hangileri manyetik alan x
oluşturur?
i1 i2
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III K
d
D) II ve III E) I, II ve III

Buna göre tellerden geçen akımların K nokta-

sında oluşturduğu bileşke manyetik alan bü-
yüklüğü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

1 2 3 1 3
3. Üzerinden i akımı geçen düz telin K noktasında A) B B) B C) B D) B E) B
3 3 4 5 2
oluşturduğu manyetik alan B K , L noktasında oluş-
turduğu manyetik alan B L ’dir.

6. Sayfa düzleminde bulunan X telinden X

geçen i akımının çevresinde oluşturdu-
i ğu manyetik alan için,
i
L K I. Halkalar şeklindedir.
d 2d
II. Sayfa düzleminden dışarı ve içeri ola-
cak şekilde sadece iki yönde olabilir.
III. i akımının değişmesinden etkilenir.
BK
Buna göre oranı kaçtır? verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
BL
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
1 1 1
48 A) - B) - C) – 2 D) E) 2
4 2 2 D) II ve III E) I, II ve III

FİZİK
 TEST

AMATÖR 1
1. Sonsuz uzunluktaki sayfa düzlemindeki K ve L tel- 3. İç içe geçmiş çember şeklinde tellerin merkezi O
lerinden i1 ve i2 akımları geçmektedir. noktasıdır.

K L

i1 i2 i 2i
O r
O

1 2
3r

Tellerin O noktasında oluşturduğu manyetik alan-

Çember tellerden r yarıçaplı olanın O noktasın-
ların bileşkesi sıfırdır.
da oluşturduğu manyetik alanı B ise O nokta-
Buna göre, sındaki bileşke manyetik alan kaç B olur?
I. i1 akımının artırılması 1 2 5
A) B) C) 1 D) E) 2
II. K telinin 2 yönünde çekilmesi 3 3 3

III. L telinin 2 yönünde hareket ettirilmesi

işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa O

noktasındaki manyetik alanın bileşkesi sayfa
düzleminden içeriye doğru olur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

4. Üzerinden i akımı geçen sonsuz uzunluktaki tel I

2. Yarıçapları sırasıyla 2r ve r olan K ve L halkaların- konumunda iken K noktasındaki manyetik alanı
dan sırasıyla 2i ve 3i akımları geçmektedir. B’dir.

2i I II

i
K O 2r
r 53°
120°

L K
3i

K telinden geçen akımın O noktasında oluşturduğu

Tel şekildeki gibi II konumuna getirilirse
manyetik alan şiddeti B’dir.
K noktasındaki manyetik alan kaç B olur?
Buna göre O noktasındaki bileşke manyetik
(Sin 53 = 0,8 Cos53 = 0,6)
alan şiddeti kaç B’dir?
5 5 2 3
1 2 5 A) 1 B) C) D) E)
A) B) C) 1 D) 3 E) 4 3 3 4
52 3 3 3

FİZİK
 TEST

UZMAN 1
1. Sayfa düzlemine şekildeki gibi yerleştirilen üzerle- 3. B¶ manyetik alanına dik tutulan KLMN çerçevesi
ri yalıtılmış sonsuz uzunluktaki K, L, M tellerinden O1, O2 ekseni etrafında ok yönünde döndürülmeye
başlanıyor.
belirtilen yönlerde sırasıyla iK, iL ve iM şiddetinde
akımlar geçmektedir. Tellerin O noktasında oluş-
B¶
turdukları bileşke manyetik alan sayfa düzlemine N M
dik ve dışarı doğrudur.

K L O1 O2

O K L
iK iL
M Buna göre,

iM I. Çerçevenin içinden geçen manyetik akım sü-

rekli azalır.
II. Çerçevede sürekli indüksiyon akımı oluşur.
III. Döndürülme hızı indüksiyon akımının büyüklü-
ğünü etkiler
Buna göre, iK, iL ve iM akım değerlerinin hangi-
ifadelerinden hangileri doğrudur?
sini tek başına azaltmak O noktasındaki bileşke
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
manyetik alan şiddetini kesinlikle arttırır?
D) I ve III E) I, II ve III
A) Yalnız iK B) Yalnız iL C) Yalnız iM

D) iL ve İM E) iK ve iL

2. O merkezli K, L ve M halka tellerinden i, iL ve 3i

şiddetinde akımlar şekilde gösterilen yönlerde geç- 4. O merkezli iletken telden geçen İx akımının merke-
mektedir. K telinin O noktasında oluşturduğu man- zinde oluşturduğu manyetik alan, sonsuz uzunluk-
yetik alan vektörü B oluyor. taki Y telinin K noktasında oluşturduğu manyetik
alan şiddetine eşittir.
M
L
K ćy Y
O
i O r r r
r 120° r 2r
3i iL
ćx
K
ûHNLO, ûHNLO,,
O noktasındaki bileşke manyetik alanda B ol- ix
duğuna göre iL kaç i dir? Buna göre oranı kaçtır? (p = 3)
iy
1 2 1
62 A) 0 B) 1 C) 2 D) 4 E) 5 A) 4 B) 2 C) D) E)
2 3 4

FİZİK
 TEST

PROFESYONEL 1
1. Üzerinden i akımları geçen yalıtılmış K teli ile L 3. Sayfa düzlemine dik içeri doğru olan bir manyetik
çerçevesi aynı xy düzlemindedir. alana elektron tabancasından sabit V hızı ile bir
elektron gönderiliyor.
y
i L

i Elektron V
i i K WDEDQFDV×
x

z i

Elektron alana girdiği andan itibaren manyetik

alan şiddeti düzgün olarak azaltılırsa çizeceği
Buna göre K teline etki eden bileşke manyetik
yörünge nasıl olur?
kuvvet hangi yöndedir?
A) + x B) + y C) – y A) B) C)

D) + z E) – z

D) E)

4. Sayfa düzlemindeki KLMN iletken tel çerçevesi

–x, +x ekseni etrafında dönecek biçimde yerleşti-
rilmiştir.

A
K B L

–x +x

2. Üzerinden i akımı geçen sonsuz uzunluktaki ilet-

ken tel ve iletken halka aynı düzlemdedir. Halkanın + – M N
düzlemi değiştirilmeden merkezi 1, 2, 3, 4, 5 yolu
+ – B
boyunca hareket ettiriliyor.

A anahtarı kapatıldığında çerçeveye etki eden

2 manyetik kuvvetler ile ilgili,
1 I. Tel çerçeve şekildeki konumunda iken çer-
Halka çevenin KL kısmına sayfa düzlemine dik içeri
3
doğru manyetik kuvvet uygulanır.

i II. A anahtarı kapalı iken B anahtarı da kapatılır-

sa çerçevenin MN kısmına etki eden manyetik
4 5 kuvvet artar.
Buna göre hangi iki yönde hareket ettirilirken III. Çerçeve x doğrultusu etrafında döner.
halkada oluşan indüksiyon akımı aynı yönlü- verilenlerden hangileri doğrudur?
dür? (Bölmeler eşit aralıklıdır)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 1 ve 3 B) 2 ve 4 C) 4 ve 5
D) I ve III E) I, II ve III
72 D) 2 ve 3 E) 1 ve 5

FİZİK
 ÖSYM’den SEÇMELER

1. Bir mıknatısın içerisinde şekildeki gibi bir DC kay- 3. Maxwell denklemleri elektrik ve manyetizmadaki
nağına bağlı sürtünmesiz ve yatay duran iletken bazı kavramların birbiriyle ilişkisini matematiksel
rayların üzerinde serbestçe hareket edebilen alü- olarak modeller.
minyum çubuk görülmektedir. Akı değişimlerinden
Bu denklemler kullanılarak;
dolayı meydana gelen etkiler ihmal edilmektedir.
I. Kapalı bir yüzeyden geçen toplam manyetik akı
daima sıfırdır.
II. Zamana göre değişen elektriksel alan, manyetik
alan oluşturur.
III. Zamana göre değişen manyetik alan, elektriksel
alan oluşturur.

çıkarımlarından hangileri yapılabilir?

Anahtar kapatılınca alüminyum çubuğun ray
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
üzerindeki ilk hareketi ile ilgili aşağıdakilerden
hangisi doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III

A) Hareket etmez. 2017 / LYS

B) I yönünde hızlanarak hareket eder.
C) II yönünde hızlanarak hareket eder.
D) II yönünde sabit hızla hareket eder.
E) I yönünde sabit hızla hareket eder.

2018 / AYT

2. Şekildeki elektrik devresinde direncin değeri R ve
üretecin kutupları arasındaki potansiyel farkı V’dir.
Devrenin KL ve MN noktaları arasındaki tellerin
uzunlukları eşit ve teller birbirine paraleldir.
K L
4. Kütlesi m olan +q yüklü bir parçacık, yatay doğrul-
tuda v¶ hızıyla düzgün ve sayfa düzlemine dik içe
doğru olan bir manyetik alan (B¶) içerisine şekildeki
gibi giriyor.

V R

M N

KL ve MN tellerinin birbirlerine uyguladıkları man-

yetik kuvvetlerin büyüklüğünü artırmak için;
I. üretecin kutupları arasındaki potansiyel farkı ar-
tırmak,
II. L ve N noktaları arasındaki dirence seri olarak
bir direnç daha eklemek,
Buna göre, manyetik alan içerisinde çembersel
III. L ve N noktaları arasındaki dirence paralel ola-
rak bir direnç daha eklemek hareket yapan bu parçacığın periyodu aşağıda-

işlemlerinden hangileri tek başına yapılmalıdır? kilerden hangisidir?

(Yerin manyetik alanı önemsenmeyecektir.) mqB

A) B) C)
2r m mB
qB 2q 2r
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III qB
D) E)
B
D) I ve III E) II ve III
2r m
2 qm
2017 / LYS 2016 / LYS
74

FİZİK
 BÖLÜM
ALTERNATİF AKIM
2
› Alternatif Akım
› Alternatif Akım Devreleri
› Transformatörler

ALTERNATİF AKIM KONUSUNUN

ÖSYM SINAVLARINDAKİ SORU DAĞILIMI
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS YGS LYS TYT AYT

– 1 – 2 – 1 – 1 – 1 – 1 – – – 1 – 1
 ALTERNATİF
??? AKIM
KONU

Alternatif Akımın Elde Edilmesi M

K S
N
P
L

N
Yukarıda verilen şekilde de görüldüğü gibi mıknatıslar arasında dönen KLPM
çerçevesinin (sarım) sabit hızla dönmesi sonucu oluşan akıma alternatif akım denir.
Alternatif akımın periyodik bir şekilde yönü ve büyüklüğü değişir. Alternatif akım
kaynakları ∼ şeklinde gösterilir.
Tel çerçeve döndükçe çerçevedeki manyetik alan değişiminden dolayı bir e.m.k
oluşur. Bu emk, birim zamandaki akı değişimiyle bulunur.

DU
f =-
Dt

Akı değişimi yerine konulduğunda herhangi bir andaki emk,

f = f max Sinwt

f max : Emk'nin maksimum değeri

w : açısal hız
t : zaman
Elde edinilen emk R dirençli bir devreye verilirse, devreden geçen akım ohm
kanununa göre,

f = iR
f max . Sinwt = iR
f max . Sinwt
i=
R

bulunur.

Elektromotor kuvvet (¡)

$N×PüLGGHWL,
¡mak

,mak

0 T T 3T T
4 2 4
Zaman
²,mak

–¡mak

R direncinin uçları arasındaki gerilim V ise,

V = i.R
Vmax = i max R

O halde; olur.
78

FİZİK
 Standart Sorular ve Çözümleri

1
10. 3
10.

Bir alternatif gerilimin anlık değerinin zamana bağlı Şekilde alternatif akımın zamana bağlı değişimi
değişimi V = 220 2 sin 100pt (V, s) olarak veriliyor. verilmiştir.
i (A)
Buna göre, gerilimin etkin değeri (Vetkin) ve fre-
50
kansı (f) nedir?
Vetkin (Volt) f(Hz)

A) 220 100 t (s)

0 3
B) 110 300 1 2 4
100 100 100 100
C) 220 2 50
D) 220 50
50
E) 110 2 50

Alternatif gerilim denklemi, V = Vmax sin wt biçiminde Buna göre, etkin akım ve açısal hız değerleri
ifade edilir. V = 220 2 sin 100pt denklemiyle alter- nedir? (p = 3)
natif gerilim denklemini karşılaştırırsak
İletken (A) W (rad/s)
Vmax yerinde 220 2 , açısal hız (w) yerinde 100p
değerlerinin geldiğini görüyoruz. Bu nedenle, A) 25 2 150

Vmax = 220 2 ve w = 100 r dir . B) 25 150

C) 50 150
W = 2pf
100p = 2pf ise f = 50 Hz D) 25 2 200
Vmax E) 50 200
220 2
Vet = = = 220 volt bulunur.
2 2 Grafikte maksimum akım; imax = 50 A olduğu görün-
Yanıt D
i max 50
mektedir. Buna göre, i etkin = = = 25 2 A d ı r .
2 2
2
1
10. Bir tam dalga
25
saniyede oluştuğuna göre, dalganın
1
periyodu T = s ve frekans, f = 25 Hz dir.
Bir alternatif gerilimin maksimum değeri 100 2 Volt, 25
frekansı ise 50 Hz dir. W = 2pf = 150 rad/s olur.
1
Buna göre, gerilimin sıfırı geçtikten s sonraki
400 Yanıt A
değeri kaç Volttur?
A) 50 B) 80 C) 100 D) 120 E) 220
4
10.
Bir alternatif gerilimin denklemi,
Bir alternatif akım devresinde gerilim denklemi,
V = Vmax sinwt dir. V = 100 2 sin 50pt olarak veriliyor.
W = 2pf ise w = 2p.50 = 100p dir. Buna göre, alternatif akımının frekansı kaç Hz dir?
Bu durumda gerilim denklemi,
A) 25 B) 25 2 C) 50 D) 50 2 E) 150
V = 100 2 sin 100r t olur .
1
t= s ise Verilen gerilim denklemi
400
1 V = Vmax sinwt denklemiyle karşılaştırıldığında;
V = 100 2 sin 100 r .
400
r w = 50p olduğu görülür.
V = 100 2 sin ise
4 W = 50p ise
2 2pf = 50p ise f = 25 Hz dir.
V = 100 2 . = 100 Volt olur .
2
Yanıt C Yanıt A
80

FİZİK
 ÖSYM Tarzı Sorular ve Çözümleri

5 6
Bir alternatif akım devresinde etkin gerilim 200 Volt, I. Alternatif akımın yönü ve büyüklüğü sürekli deği-
akımın frekansı 50 Hz dir. şirken doğru akımınki sabittir.

Buna göre alternatif gerilimin denklemi aşağıda II. Hem alternatif akım hem de doğru akım ile bir
verilen seçeneklerden hangisidir? lamba ışık verebilir, suyun elektrolizi yapılabilir.
III. Elektrik motorları alternatif akımla çalışırken
(p = 3)
doğru akımla çalışmaz.
A) V = 100 2 sin 100 t
akımla ilgili verilerden hangileri doğrudur?
B) V = 200 2 sin 100 t
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
C) V = 100 2 sin 300 t
D) I ve III E) II ve III
D) V = 200 2 sin 300 t
E) V = 200 2 sin 150 t
Bir pilin verdiği akım doğru akımdır. Yönü pilin (+)

Vetkin = 200 Volt olduğuna göre, kutbundan (–) kutbuna doğrudur. Akım büyüklüğü
Vmax sabittir. Alternatif akımın yönü ve büyüklüğü değişir.
Vetkin = ise Vmax = Vetkin . 2 olur .
2 (I Doğru). Alternatif ve doğru akım ile çalışan lamba
Bu durumda, ışık verir. Fakat yönü ve büyüklüğü değişen alternatif

Vmax = 200 2 Volt dur. akımla suyun elektrolizi yapılamaz. (II Yanlış) Elekt-
rik motorları hem alternatif hem de doğru akımla
Açısal hız, W = 2pf = 2.3.50 = 300 rad/s dir.
çalışabilir. (III Yanlış)
V = Vmax sinwt denkleminde ifadeleri yerine koyalım.
Yanıt A
Son durumda aşağıdaki denklem elde edilir.

V = 200 2 sin 300 t bulunur .

Yanıt D

81

"Alternatif Akım"
 Konu Pekiştirme - 1

1. Bir alternatif gerilim denklemi V = 50 2 sin 100r t 4. Gerilim (v)

olarak veriliyor. $N×PL

Buna göre akının frekansı kaç Hz dir? v

A) 25 B) 50 C) 50 2 D) 60 E) 100 i

0 3t
t 2t 4t 5t 6t Zaman
i
v

Bir alternatif akım kaynağının gerilim ve akım

değerlerinin zamana göre değişim grafiği şekildeki
gibidir.
Buna göre,
I. Gerilim ve akım aynı fazdadır.
2. II. Akımın frekansı dir.
1
Bir alternatif akım kaynağının akım-zaman grafiği
6t
şekildeki gibidir.
III. Gerilimin etkin değeri dir.
V
2
$N×P$
yargılarından hangileri doğrudur?

i A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) I, II ve III
O
1 1 3 1
Zaman(s)
400 200 400 100

i
5. Bir alternatif akım kaynağının açısal hızı 150 rad/s
dir.
Akımın etkin değeri 50 2 Amper olduğuna
göre, akımın denklemi nedir? Buna göre, alternatif akım kaynağının frekansı
kaç Hz dir? (p = 3)
A) i = 50 2 sin 100 p t
B) i = 100 sin 200 p t A) 20 B) 25 C) 30 D) 50 E) 60

C) i = 50 2 sin 200 p t
D) i = 100 sin100 pt
E) i = 50.sin200 pt
6. Bir direncin uçları arasındaki alternatif gerilimin
zamana göre değişim grafiği şekildeki gibidir.

Gerilim (V)

220

0
Zaman
(s)

220
3. Bir direncin uçlarındaki alternatif gerilimin maksi-
Dirençten geçen akımın etkin değeri 11 Amper
mum değeri 100 V, ve akımın frekansı 50 s–1 dir. olduğuna göre devredeki toplam direnç kaç
Buna göre gerilim sıfırı geçtikten
1
s sonra- ohm olur?
400
ki değeri kaçtır?
A) 40 B) 20 2 C) 20 D) 10 2 E) 10
82 A) 10 2 B) 100 C) 50 2 D) 50 E) 25

FİZİK
 ALTERNATİF AKIM VE
TRANSFORMATÖRLER
ÖZET

Alternatif Akım Ortalama Güç

Alternatif akım jeneratörleri ile üretilen, yönü Üzerinden alternatif akım geçen bir dirençte t
sürede açığa çıkan ısı enerjisi,
ve büyüklüğü sürekli değişen gerilime

alternatif gerilim akıma ise alternatif akım

(A.C) denir. ifadesiyle bulunur.

Alternatif gerilim (V) ve alternatif akım (i) sinüs Aynı dirençte harcanan ortalama güç,

fonksiyonu şeklindedir.

ifadesiyle bulunur.

şeklinde ifade edilir.

Gerilimin ve Akımın Etkin Değerleri R – Devresi

Üzerinden maksimum değeri imax olan bir R

alternatif akım geçen dirençte, aynı sürede
aynı ısıyı açığa çıkaran doğru akımın değerine
alternatif akımın etkin değeri denir.

V = Vmax Sinwt

Sadece direncin bulunduğu devrede akım ile

gerilim aynı fazdadır.
ifadeleri ile bulunur.

Alternatif akım devrelerinde ampermetre ve

voltmetreler akımın ve gerilimin etkin değerle-
rini gösterir. dir.

V, i
Vmax
imax

0 t
T T
– imax 2
– Vmax

97

"Alternatif Akım"
 TEST

ACEMİ 1
1. Bir alternatif gerilimin anlık değerinin zamana göre 4. Direnci 5 W olan dirençten geçen akımın zamana
değişimi V = 80 2 sin 120r t (V, s) şeklinde veri- göre değişim grafiği şekildeki gibidir.
liyor. $N×P$

Buna göre, 16

I. Gerilimin etkin değeri 80 V dir.

II. Açısal hız 120 rad/s dir. 0 1 1 3 1 Zaman (s)

III. Gerilimin frekansı 60 Hz dir.
200 100 200 50

yargılarından hangileri doğrudur?

16
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) I, II ve III
Buna göre,

I. Akımın maksimum değeri 16 A dır.

II. Devrenin frekansı 50 Hz dir.

III. Direncin uçları arasındaki etkin gerilim

40 2 Volttur.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III

2. Bir alternatif akım devresinde gerilimin maksimum

değeri 40 Volt, akımın etkin değeri 20 2 A d ı r .

Buna göre devrenin empedansı kaç ohm olur?

A) B) 1 C) D) 2 E) 2 2
1
2
2

5. 5 ї

3. Bir alternatif akımın anlık değerinin zamana göre 2

9 6LQ›W

değişimi i = 10 Sin 60pt (A,s) şeklinde veriliyor. Şekildeki gibi verilen alternatif akım devresinde
ampermetrenin gösterdiği değer kaç Amperdir?
Buna göre, akımın sıfırı geçtikten
1
saniye
360
sonraki değeri kaçtır?
A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2
A) 2 B) 5 C) 5 2 D) 10 E) 10 2 99

"Karma Testler"
 TEST

AMATÖR 1
1. Bir alternatif akım devresinde gerilimin etkin değeri 4. İç direnci önemsenmeyen bobin alternatif akım
110 Volt, frekansı 20 Hz dir. devresine şekildeki gibi bağlanıyor.

Buna göre gerilimin zamana bağlı denklemi

L
aşağıdakilerden hangisidir? (p = 3)
A) V = 110 Sin 50t
B) V = 110 2 Sin 100 t
A

C) V = 110 2 Sin 6 0 t
V = VmaxSinwt
D) V = 220 2 Sin 120 t
E) V = 110 2 Sin 120 t Devrenin yalnız frekansı arttırıldığına göre,

I. Bobinin öz indüksiyon katsayısı artar.

2. Alternatif akım devresine direnç değerleri 6 W ve II. İndüktans artar.

8 W olan dirençler şekildeki gibi bağlanmıştır.
III. Ampermetrenin gösterdiği değer azalır.

K R1 ї L R2 ї durumlarından hangileri gerçekleşir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I ve III

Ve = 70 Volt

Buna göre,
I. Devrede akım ile gerilim aynı fazdadır.
II. Devreden geçen etkin akım 5A dır. 5. Sığacı C olan bir sığaç alternatif gerilim kaynağına
III. K – L noktaları arasındaki etkin gerilim 60 Volt- bağlanıyor.
tur.
Devrenin frekansı arttırıldığında
yargılarından hangileri doğrudur?
I. Kapasitans artar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
II. Devrenin etkin akımı artar.
D) I ve II E) I, II ve III
III. Sığacın sığası azalır.

durumlarından hangileri gerçekleşir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

3. Şekildeki alternatif akım devresinde ampermetre- D) I ve II E) II ve III
nin gösterdiği değer 8 Amperdir.
XL

A
6. Sadece sığacın bulunduğu alternatif akım dev-
resi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
9 6LQ›W
A) Akım geriliminden 180° geridedir.
Buna göre, bobinin indüktansı kaç ohm olur? B) Gerilim akımdan 90° ileridedir.
(Bobinin iç direnci önemsizdir) C) Akım geriliminden 90° ileridedir.

A) 5 B) 5 2 C)
5
2 D) Akım geriliminden 180° ileridedir.
2
E) Akım ile gerilim aynı fazdadır.
D) 2 2 E) 2 101

"Karma Testler"
 TEST

UZMAN 1
1. Direnci 20 W olan bir dirençten geçen akımın anlık 4. Sığası 8 nF olan bir sığaç, öz indüksiyon katsayısı
. 10 H olan bir bobine seri bağlanıp uçlarına
1 -2
değeri i = 4 2 Sin 20r t (A, s) olarak veriliyor. 18
Buna göre gerilimin etkin değeri ve akımın alternatif akım uygulanıyor.

frekansı kaçtır? Buna göre devrenin rezonans frekansı kaç Hz

Vetkin(Volt) f(Hz) olur?

(p = 3, 1mF = 10–6F Bobinin iç direnci önemsizdir.)

A) 40 60 A) 1,5.102 B) 103 C) 2.103
D) 2,5103 E) 3.103
B) 80 2 10

C) 80 60

D) 40 2 10

E) 80 10 5. Şekildeki alternatif akım devresinde akım gerilimin-

den öndedir. Devrede açığa çıkan gücü maksimum
hale getirmek için,
R XL XC

V = Vmaxsinwt

2. Direnci 10 W olan elektrikli ısıtıcı alternatif akım I. Devrenin frekansını azaltmak

kaynağına bağlı olarak çalıştırıldığında açığa çıkan II. Sığacın levhaları arasına dielektrik sabiti daha
güç 40 W oluyor. büyük malzeme koymak
Buna göre alternatif gerilimin maksimum değeri III. Bobinin öz indüksiyon katsayısını arttırmak
kaç Volt tur? işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?

A) 40 2 B) 40 C) 20 2 D) 20 E) 10 (Bobinin iç direnci önemsizdir.)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III

6. Bir sığacın alternatif akıma karşı gösterdiği

zorluğu arttırmak için,

I. Levhaları arasındaki uzaklığı azaltmak

3. Öz indüksiyon katsayısı 0,2 H olan bir bobinden

II. Levhaların arasına daha küçük dielektrik sabiti
geçen akımın frekansı 50 Hz dir. olan yalıtkan koymak

Bobinden geçen maksimum akım 2A olduğuna III. Devrenin frekansını azaltmak

göre bobinin uçları arasındaki gerilimin maksi-
hangileri tek başına yapılabilir?
mum değeri kaç Volt tur? (p = 3)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 120 2 B) 120 C) 60 2
D) 60 E) 40 D) II ve III E) I, II ve III
105

"Karma Testler"
 TEST

PROFESYONEL 1
1. Öz indüksiyon katsayısı 0,1 H olan bobine uygula- 3. Bir bobin Şekil – I deki gibi doğru akım devresine
nan gerilimin zamana göre değişim grafiği şekildeki bağlandığında A1 ampermetresinde okunan değer
gibidir. 5 Amper dir.

L = 0,1 H
L = 0,1 H

A1 A2

+ –
+ –
V = 20V 2
9 6LQSt
Gerilim (V)
ûHNLO, ûHNLO,,

30 Buna göre aynı bobin Şekil – II deki gibi alterna-

tif gerilim kaynağına bağlandığında A2 amper-
0 20 40 60 80 Zaman
metresinde okunan değer kaç amper olur?
(ms) (p = 3)
–30
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Buna göre bobinden geçen etkin akım kaç
Amperdir?
(p = 3, 1ms = 10–3 s, bobinin iç direnci önemsiz)

A) 2 B) 1 C) 2 2 D) 3 E) 4

4. C C

5
2. Sığası . 10 F olan sığaç frekansı 20 s–1 olan
-3
3
alternatif gerilim kaynağına bağlanıyor.
²
+ ² 9 9max6LQZW
C = 5 .10 F
–3
ûHNLO, ûHNLO,,
3
Sığası C olan sığaç Şekil – I de doğru akım kay-
nağına, Şekil – II de alternatif gerilim kaynağına
bağlıdır.

Buna göre,
Ve = 40V
I. Şekil – I deki devrede sürekli ve sabit bir akım
Gerilimin etkin değeri 40 Volt olduğuna göre oluşur.
akımın anlık değerini veren denklem aşağıdaki-
II. Şekil – II deki devrede sığaç akıma karşı bir
lerden hangisidir? (p = 3)
direnç gösterir.
A) i = 20 2 Sin 40r t
III. Şekil – II de sığaç önce yüklenir sonra yükünü
i = 10 2 Sin b 40 r t + l
r
B) boşaltır.
2
C) i = 8 2 Sin b 40 r t + l
r yargılarından hangileri doğrudur?
2
D) i = 8 2 Sin b 40 r t – l
r A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
2
E) i = 10 Sin b 20 r t - l
r D) I ve II E) II ve III
2 109

"Karma Testler"
 ÖSYM’den SEÇMELER

1. Şekilde doğru akım kaynağına bağlı K transforma- 2. Özdeş lambalar ve sığaçlar ile değişken ve doğru
törü ile alternatif akım kaynağına bağlı L transfor- akım üreteçleri kullanılarak şekildeki K, L ve M
matörü görülmektedir. K transformatöründeki pri- elektrik devreleri oluşturuluyor.
mer devreden sabit i akımı, L transformatörüne K L C
bağlı primer devreden etkin değeri i olan alternatif C
akım geçerken transformatörlerin sekonder devre-
lerindeki VAB ve VCD gerilimleri voltmetrelerle ölçül-
M
mektedir.
C

Buna göre K, L ve M devrelerindeki lambaların

hangileri, üreteçler devreye gerilim sağladığı
sürece ışık vermeye devam eder?

A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M

D) L ve M E) K, L ve M

2017 / LYS
Buna göre, transformatörlerin sekonder geri-
limleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
(Şekildeki sarım sayıları gerçek değerleriyle oran-
tılıdır.)
VAB gerilimi VCD gerilimi
A) Primerindeki geri- Primerindeki geri-
limden büyüktür. limden küçüktür.

B) Primerindeki geri- Sıfırdır.

limden küçüktür.

C) Sıfırdır. Primerindeki geri-

limden büyüktür.
D) Primerindeki geri- Sıfırdır,
limden büyüktür.
E) Sıfırdır. Primerindeki geri-
limden küçüktür. 3. Şekildeki gibi bağlanmış X, Y, Z transformatörleri-

2018 / AYT
nin K–L; M–N; P–R sarımlarının sayıları sırasıyla
20–60; 80–40; 50–250’dir.

Buna göre, girişe 10 volt alternatif gerilim uygu-

lanırsa çıkış gerilimi kaç volt olur?
A) 20 B) 40 C) 60 D) 75 E) 125

2015 / LYS 111

Manyetizma