Final TYT AYT Soru Bankası

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAVINA HAZIRLIK
TYT-AYT
FİZİK
SORU BANKASI
Hazırlayan
NABİ BOSTAN
ISBN: 978-605-374-898-4
Final Yay. Rek. San. ve Tic. Ltd. Şti.

Büyükdere Cad. Cem İş Merkezi
No: 23 Kat: 6 Şişli / İstanbul
Sertifika No: 44360
Tel: 0 212 343 76 00
www.final.com.tr
facebook.com/FinalYayincilik
twitter.com/FinalYayincilik
instagram.com/FinalYayincilik
destek@final.com.tr
BASKI - CİLT
WPC Matbaacılık / 2020
WPC Matbaacılık San. ve Tic. AŞ
Osmangazi Mah. Mehmet Deniz Kopuz Cad.
No: 17/1 Esenyurt/İstanbul
Sertifika No: 35428
Tel: 0 212 886 83 30
final yayınları
NABİ BOSTAN
Nabi Bostan, 1956 yılında Gümüşhane Torul’da doğdu.

1976 yılında İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’ndan me-
zun oldu. Yazarımız 1976 – 1986 yılları arasında Kars ve
Gümüşhane’de başladığı öğretmenliğe Bursa, Yalova, Ko-
caeli ve İstanbul’da devam etmiştir. Evli ve 3 çocuk ba-
basıdır.
Bu kitabın tüm hakları Final Yayıncılık Rek. San. ve Tic. Ltd. Şti’ye aittir.
Yayıncıdan önceden alınmış izin olmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz;
elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılamaz, depolanamaz ve yayımlanamaz.
SUNUŞ
Sevgili Gençler,
Elinizdeki kitap, final Yayıncılık’ın Yükseköğretim Kurumları Sınavları’na hazırlık dizisi-

nin en yeni ve özgün eserlerinden biridir. Sizleri “TYT-AYT Fizik Soru Bankası” kitabı ile
buluşturarak başarınıza katkıda bulunmanın mutluluğunu yaşıyoruz.
Fizik soruları “Temel Yeterlilik Testi” için tüm adaylar tarafından; “Alan Yeterlilik Testi”
içinse sayısal puan türünde tercih yapacak adaylar tarafından çözülmelidir. Elinizdeki kitap
sizleri hem Temel Yeterlilik Testi’ne hem de Alan Yeterliik Testi’ne hazırlayacak niteliktedir.
“TYT-AYT Fizik Soru Bankası” kitabındaki soruların, sınava paralel olmasına özen
gösterilmiştir. Bu kitaba ayıracağınız zamanın sizlere çok şey katacağına ve fizik başarınızı
artıracağına inanıyoruz.
Kitabı yılların deneyimi ile hazırlayan öğretmenimiz Nabi Bostan’a teşekkür ediyoruz.
Kitabın, başarınıza katkıda bulunacağına inanıyor; mutlu ve başarılı bir çalışma döne-
mi diliyoruz.
İBRAHİM TAŞEL
Final Eğitim Kurumları
Yönetim Kurulu Başkanı
KİTAP KULLANIMI
AÇIKLAMA SÜTUNU
Elinizdeki kitabın alışık olduğunuz soru bankalarından farklı bir yönü bulun-
makta. Kitabın sayfalarında test sorularının yer aldığı iki sütunun yanında
üçüncü bir sütun yer alıyor. Bu sütunda bulunan başlıklar şunlardır:
ÖZ BİLGİ
O sayfada yer alan soruların çözümünde işinizi kolaylaştıracak
kısa ve net bilgiler, tanımlar.
FORMÜL
Soruları çözerken kullanacağınız formüller.
UYARI
Özellikle dikkati çekmesi istenen ayrıntılar.
NOT
Konunun can alıcı noktaları ile ilgili açıklamalar.
HATIRLAYALIM
Sorunun çözümünde kullanılacak ve geçmiş konularda
değinilen hususlar.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Çözümü ile verilmiş benzer sorular.
PRATİK YOL
Uzun formüller ve kurallar yerine çözümü kolaylaştıracak
alternatif yöntemler.
İPUÇLARI
Sorunun hangi bilgileri gerektirdiğini işaret eden ayrıntılar.
YORUM
Yine soru çözmenizi kolaylaştıracak yorumlar.
Konularını öğrenmiş bir öğrenci, bu kitaptaki üçüncü sütun sayesinde hem

çok sağlıklı bir konu tekrarı gerçekleştirmiş olacak hem de tüm lise müfre-
datını kapsayan farklı tipte sorularla karşılaşacak ve hemen her soru tipinin
çözümü ile ilgili gerekli tüm yönlendirmelere kolayca ulaşabilecek. Bu da çok
ciddi bir sınav hazırlığı sağlayacak. Kitaptaki soruları çözerken üçüncü sü-
tundan mutlaka yararlanmanızı öneririz.
SORU TÜRLERİ
Elinizdeki kitapta yer alan test sorularının her birinin ayrı bir amacı ve türü
bulunmaktadır. Kitabı inceledikçe test sorularının türlerinin ve niteliklerinin
farklı renkler ve sembollerle ifade edildiğini göreceksiniz. Çözemediğiniz veya
çözerken zorlandığınız soruların hangi tür soru olduğunu bu renkler ve sem-
boller sayesinde tespit edebilecek ve eksiğinizin ne olduğunu çok rahat bir
şekilde görebileceksiniz. Bu sayede de eksiğinizi giderebilmek için doğru bir
yol haritası belirleyebileceksiniz.
Renkler ve sembollerle ifade edilen soru türleri aşağıdaki gibidir:
KÖK SORU
Konunun genel bilgilerini ölçen, bu genel bilgilerden yola çıkılarak
ayrıntılara gidildikçe birçok yeni soruya kaynaklık edebilecek soru.
AŞAMALI SORU
Çözümünde birden çok işlem basamağı veya
kavram aşamasına başvurulması gereken soru.
DİKKAT SORUSU
Ayrıntılara odaklanmayı ölçen; içinde
düşünceyi çeldiren, öğrenciyi şaşırtan
incelikler (cinlikler) bulunan soru.
YORUMA DAYALI SORU

Verilen bilgilerden hareketle
yorum yapılarak cevabına
ulaşılabilecek soru.
TEKRARLANAN SORU
Farklı yıllarda üniversite giriş sınavlarında birden
çok kez benzeri sorulmuş ve gelecekteki sınavlarda da
sorulması muhtemel soru.
KAVRATICI SORU
Amacı bilgi ölçmekten çok, yeni bilgilerin kavranmasını,
öğrenilen bilginin pekiştirilmesini sağlamak olan soru.
BİRDEN FAZLA BİLGİ GEREKTİREN SORU

Birbiri ile ilgili birden çok konu başlığının bilgilerini hatırlamayı
ve kullanmayı gerektiren soru.
BİLGİ ve KAVRAM SORUSU

Öğrencinin belli bir konuda ne bildiği, ne ölçüde bildiği, ne yoldan ve ne zaman öğrendiğini
kısacası bilgi düzeyini saptamayı amaçlayan soru. Başka bir ifadeyle hafızaya dayalı
(ezber gerektiren) bilgi ve kavramları ölçmeye yönelik soru.
İÇİNDEKİLER
FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ DALGALAR
Test 1 – 3 ......................................................................... 8 Test 59 – 66 ................................................................. 124
ÖZKÜTLE GÖLGE
Test 4 – 6 ....................................................................... 14 Test 67 ......................................................................... 140
KATILAR – AKIŞKANLAR – PLAZMALAR AYDINLANMA
Test 7 – 8 ....................................................................... 20 Test 68 – 69 ................................................................. 142
BİR BOYUTTA HAREKET YANSIMA
Test 9 – 12 ..................................................................... 24 Test 70 – 77 ................................................................. 146
NEWTON’UN HAREKET KANUNLARI KIRILMA
Test 13 – 17 ................................................................... 32 Test 78 – 82 ................................................................. 162
İŞ – GÜÇ – ENERJİ MERCEKLER
Test 18 – 25 ................................................................... 42 Test 83 – 86 ................................................................. 172
ISI – SICAKLIK VEKTÖRLER
Test 26 – 30 ................................................................... 58 Test 87 – 90 ................................................................. 180
GENLEŞME TORK – DENGE
Test 31 – 33 ................................................................... 68 Test 91 – 96 ................................................................. 188
BASINÇ VE BASINÇ KUVVETİ BAĞIL HAREKET

Test 34 – 38 ................................................................... 74 Test 97 – 99 ................................................................. 200
SIVILARIN KALDIRMA KUVVETİ NEWTON’UN HAREKET KANUNLARI

Test 39 – 42 ................................................................... 84 Test 100 – 104 ............................................................. 206
ELEKTRİK YÜKLERİ BİR BOYUTTAKİ SABİT İVMELİ HAREKET

Test 43 – 47 ................................................................... 92 Test 105 – 108 ............................................................. 216
ELEKTRİK AKIM
İKİ BOYUTTAKİ SABİT İVMELİ HAREKET
Test 48 – 56 ................................................................. 102
Test 109 – 113 ............................................................. 224
MIKNATIS
İŞ – GÜÇ – ENERJİ
Test 57 – 58 ................................................................. 120
Test 114 – 119 ............................................................. 234
İTME – MOMENTUM KIRINIM VE GİRİŞİM
Test 120 – 125 ............................................................. 246 Test 173 – 179 ............................................................. 352
KÜTLE MERKEZİ ELEKTROMANYETİK DALGALAR
Test 126 – 130 ............................................................. 258 Test 180 – 181 ............................................................. 366
BASİT MAKİNALAR ATOM TEORİLERİ
Test 131 – 135 ............................................................. 268 Test 182 – 184 ............................................................. 370
ELEKTRİKSEL KUVVET VE ELEKTRİK ALAN BÜYÜK PATLAMA ATOM ALTI PARÇACIKLAR
Test 136 – 144 ............................................................. 278 Test 185 – 186 ............................................................. 376
DÜZGÜN ELEKTRİK ALANI VE SIĞA RADYOAKTİVİTE
Test 145 – 148 ............................................................. 296 Test 187 – 188 ............................................................. 380
MANYETİZMA VE ELEKTROMANYETİK İNDÜKLEME ÖZEL GÖRELİLİK
Test 149 – 158 ............................................................. 304 Test 189 ...................................................................... 384
ALTERNATİF AKIM FOTOELEKTRİK OLAY
Test 159 – 160 ............................................................. 324 Test 190 – 192 ............................................................. 386
TRANSFORMATÖR COMPTON OLAYI VE DE BROGLİE
Test 161 – 162 ............................................................. 328 Test 193 – 195 ............................................................. 392
DÜZGÜN DAİRESEL HAREKET GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ
Test 163 – 166 ............................................................. 302 Test 196 ....................................................................... 398
AÇISAL MOMENTUM YARI İLETKENLER
Test 167 ....................................................................... 340 Test 197 – 198 ............................................................. 400
KÜTLESEL ÇEKİM VE KEPLER NANO TEKNOLOJİ
Test 168 – 169 ............................................................. 342 Test 199 ....................................................................... 404
BASİT HARMONİK HAREKET X IŞINLARI – LASER
Test 170 – 172 ............................................................. 346 Test 200 ....................................................................... 406

FİZİK FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ TEST 1
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Aşağıdakilerden hangisinin yapımı sıra- Fiziğin aşağıdaki hangi alt dalı atom çe-
Temel Büyüklük Birimi
sında diğerlerine göre daha az fiziksel bil- kirdeğinin yapısını ve kararsız çekirdekle-
Uzunluk m giye ihtiyaç duyulur? ri inceler?
Kütle Kg
A) Lazer B) Cep telefonu A) Nükleer Fizik
Zaman Saniye C) Televizyon D) Ahşap masa B) Atom Fiziği
Sıcaklık Kelvin E) Duvar saati C) Katıhal Fiziği
Madde miktarı Mol D) Yüksek enerji ve plazma fiziği
kf3t8j
Akım şiddeti Amper E) Termodinamik
Işık şiddeti Candela
s2saun
Işığın alt dalları:
1. Mekanik
2. Elektromanyetizma
3. Optik
4. Termodinamik
Soru 2 Soru 5
5. Atom ve molekül fiziği
6. Nükleer fizik Aşağıdakilerden hangisi fizik biliminin Aşağıda verilen eşleştirmelerden hangisi
7. Katı hâl fiziği
uğraş alanlarından biri değildir? hatalıdır?
8. Yüksek enerji ve parçacık fiziği A) Atomun yapısı A) Nükleer fizik – Işıma

B) Radyoaktif ışınlar B) Katıhal fiziği – Yoğun madde
C) Işık olayları
C) Termodinamik – Isı
D) Yerin manyetik alanı
D) Optik – Işık
E) Canlıların yapısı
E) Manyetizma – Hareket
pfeuzy
cbhhcj
Soru 6
Soru 3 Zeynep, gerçek boyu 100 cm olan ahşap bir

masanın boyunu metalden yapılmış bir metre
I. Doğrulanabilir ile 102 cm olarak ölçüyor.
II. Sorgulanabilir Zeynep bu farklılığı aşağıdakilerden han-
III. Denenebilir gisi ile açıklayamaz?
IV. Delillendirilebilir A) Kendi hatası ile

V. Yanlışlanabilir B) Kullandığı metre ile
Yukarıdakilerden kaç tanesi fizik bilimi C) Metrenin boyu ile
için söylenebilir? D) Ortamın sıcaklığı ile
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 E) Genleşme ile
ap44fs
tl7orf
8 final yayınları
TEST 1 FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Bir bilim adamı bilimsel bir çalışmaya aşa- Fizikte elektrik alanı; ısı iletimi, elektrik akımı 0,04 kiloton kaç kental eder?
ğıdakilerden hangisi ile başlar? gibi gözle görülmeyen olayları, gözle görü-
A) Hipotez kurma len, elle tutulan olaylara ya da varlıklara ben-
zeterek anlatmaya modelleme denir. ÇÖZÜM
B) Veri toplama
Anlatılacak olan hedef, benzetilen şey
C) Konuyu belirleme 1 kiloton = 1000 ton
model olduğuna göre, aşağıdakilerden
D) Nitel gözlem yapma hangisi yukarıdaki izaha uymaz? 1 ton = 10 kental
E) Deney yapma 0,04 kiloton = 0,04 · 104
Model Hedef
A) Güneş Atom = 4 · 102 kental
dvvy9b
B) Mıknatıs ve demir tozu Manyetik alan

C) Su hareketi Elektrik akımı
D) Yay ve su dalgası Işık dalgası
Soru 8 E) Mikroskop Elektron

HATIRLAYALIM
yr1jky
Bir cismin kazandığı ivme, • 1 ton = 1000 kg
a) Cisme hareket doğrultusunda uygula-
1 kental = 100 kg
nan kuvvete bağlıdır.
1 kg = 10 hektogram
b) Cismin kütlesinin büyüklüğüne bağlıdır.
1 kg = 10 dekagram
Yukarıdaki hipoteze göre, öğrenci de-
ğişkenleri aşağıdakilerden hangisindeki Soru 11 1 kg = 1000 gram
gibi belirler?
Aşağıdaki ölçü araçlarından hangisi türe- • 1 m = 103 mm
Bağımsız Bağımlı Kontrol tilmiş büyüklük ölçer? 1 m = 106 mikrometre
değişken değişken değişkeni
A) Kuvvet İvme Kütle A) Metre B) Termometre 1 m = 109 nanometre
B) Kuvvet Kütle İvme C) Eşit kollu terazi D) Fotometre 1 m = 1012 pikometre
C) İvme Kuvvet Kütle E) Voltmetre 1 m = 1015 fermi
D) İvme Kütle Kuvvet

g4nr2s
E) Kütle Kuvvet İvme

v8k6n7
Soru 12
Soru 9 Bir masanın boyu;

Zeynep: 82,4 cm
Fizik bilimi teknolojik gelişmelere yardımcı
Emre: 82,8 cm
olduğu gibi teknolojik gelişmelerde fiziğin
gelişmesine yardımcı olur. Ömer: 81,8 cm
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yu- Asiye: 82,3 cm
karıda anlatılan durum için iyi bir örnek Yasemin: 82,6 cm olarak ölçüyor.
değildir? Buna göre, kimin yaptığı ölçüm değerleri-
A) Mikroskop B) Lazer ne göre daha az hatalıdır?
C) Teleskop D) Radar A) Zeynep B) Emre C) Ömer
E) Bilgisayar D) Asiye E) Yasemin CEVAP ANAHTARI
1. D 2. E 3. A 4. A 5. E 6. C
1de1hn
ehac53
7. C 8. A 9. D 10. E 11. E 12. A
final yayınları 9
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Havasız ortamındaki bir cismin h yüksekli- I. Gözlük
Bilimsel yöntemin basamakları:
ğinden düşme süresi, II. Manyetik rezonans görüntüleme cihazı
1. Konuyu belirlemek
a) h yüksekliğine III. Radar
2. Verilere toplamak
b) Çekim ivmesine bağlıdır. IV. Sonar
3. Hipotez kurmak
Hipotezini yukarıdaki gibi kuran bir öğren- V. İşitme cihazı
4. Değişkenleri belirlemek ci değişkenlerini aşağıdakilerden hangisi VI. Lazer yazıcılar
5. Deney yapmak gibi belirler?
Yukarıdakilerden kaç tanesinde fizik bili-
6. Sonuçları değerlendirmek Bağımsız Bağımlı Kontron minin katkısı vardır?
değişken değişken değişkeni
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2
A) Düşme h Çekim
o64ivo
süresi ivmesi
B) h Düşme Çekim
UYARI süresi ivmesi
Bir kontrollü deneyde; sabit tutulan C) h Çekim Düşme

değişkene kontrol değişkeni, bizim ivmesi süresi
değiştirdiğimiz değişkene bağımsız D) Çekim h Düşme
değişken, bulduğumuz değişkene
ivmesi süresi Soru 4
ise bağımlı değişken denir.
E) Çekim Düşme h I. Taşın hacmini dereceli silindir ile ölçmek
ivmesi süresi
II. Suyun sıcaklığını elle kontrol etmek
III. Güneşin konumuna bakarak zamanı tah-
mjn41z
min etmek
IV. Bir cismin kütlesini terazi ile ölçmek
Yukarıdakilerden hangileri nitel gözlem-
dir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
D) II ve IV E) III ve IV
Bir yayın uzama miktarının ağır-
lıkla değişimi inceleyen bir öğren-
8frpdk
ci değişkenlerini nasıl seçmelidir?
ÇÖZÜM Soru 2
Öğrenci ağırlığı değiştirerek buna I. Hipotez kurma
karşı uzama miktarlarını ölçecektir.
II. Konuyu belirleme
Bu durumda ağırlık bağımsız, uza-
ma miktarı bağımlı değişken olur. III. Veri toplama Soru 5
Yayın boyu da kontrol değişkeni IV. Değişkenleri belirleme
olmalıdır. Aşağıdaki teknoloji ürünlerinden hangisi
V. Deney yapma
fizik biliminin gelişmesine katkı sağlamak
VI. Sonuçları ilan etme
amacı ile kullanılmaz?
Bilimsel bir çalışmanın yukarıdaki ba-
samakları işlem sırasına göre sıralandı- A) Ultrason cihazı
ğında 2. sırada yukarıdakilerden hangisi B) Mikroskop
yer alır?
C) Bilgisayar
A) III B) II C) I D) Teleskop
D) IV E) VI
E) Dürbün
7uebgt
pphysg
10 final yayınları
TEST 2 FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ FİZİK
Soru 6 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Fiziğin yoğun hâldeki maddelerin elektrik- Aşağıda verilen büyüklüklerden hangisi
Bir kenarı 0,2 cm olan küpün hac-
sel, manyetik, optik ve esneklik özellikle- karşısında verilen birimle ölçülmez?
mi kaç cm3 tür?
rini inceleyen dalı hangisidir?
A) Işık şiddeti – Candela
A) Manyetizma B) Akım şiddeti – Amper ÇÖZÜM
B) Termodinamik C) Madde miktarı – Gram
0,2 cm = 2.10–3 m
C) Katıhal fiziği D) Sıcaklık – Kelvin
V = (2.10–3)3 = 8.10–9 m3
D) Nükleer fizik E) Uzunluk – Metre
E) Atom fiziği
tvaslz
a276ac
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Soru 7 Soru 10 0,2 gigaamper kaç mikroamper-

dir?
Aşağıdakilerden hangisi fizik bilimi için Fizikte modelleme, gözle görülmeyen an-
söylenemez? cak etkileri ile farkedilen olayların bir anla-
tım yoludur. ÇÖZÜM
A) Madde - enerji arasındaki etkileşimi ince-
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi mo- Kiloamper = 103 amper
ler. delleme için söylenemez?
B) Maddenin yapısal özelliklerini araştırır. Megaamper = 106 amper
A) Tekrarlanabilir
C) Doğada gerçekleşen olayları inceler. Gigaamper = 109 amperdir.
B) Gerçektir, gözle görülebilir
D) Teknolojiye katkı sağlar. C) Hızı kontrol edilebilir 0,2 gigaamper = 0,2 · 109
E) Evrenin oluşumu ile ilgili araştırmalar ya- D) Her konuda yapılabilir = 2 · 108 amper olur.
par. E) Her zaman yapılabilir Amper = 106 mikroamperdir.
2 · 108 amper = 2 · 108 · 106
scudo8
d8z13t
= 2 · 1014 mikroamper
olur.
Soru 8
Soru 11
Uluslararası ölçü sistemine göre, aşağı-
dakilerden hangisi temel büyüklüklerden Aşağıdaki büyüklüklerden hangisi karşı-
biri değildir? sında yazılan birimle ölçülmez?
A) Uzunluk A) Sıcaklık – Kalori
B) Kütle B) Madde miktarı – Mol
C) Kuvvet C) Surat – Metre / Saniye
D) Madde miktarı D) Işık şiddeti – Candela
E) Akım şiddeti E) Direnç – Ohm CEVAP ANAHTARI
1. B 2. A 3. A 4. C 5. A 6. C
blkk74
vhn8io
7. B 8. C 9. C 10. D 11. A
final yayınları 11
Soru 1 Soru 5
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
1 amper kaç pikoamperdir? Biyoloji bilimi aşağıdaki fiziksel bilgiler-
kg g
1 kaç tür? den hangisine ihtiyaç duymaz?
m3 cm 3 A) 102 B) 103 C) 106
D) 109 E) 1012 A) Basınç B) Mercekler
C) Radyoaktivite D) Lazer
ÇÖZÜM
41nihu
E) Manyetizma
kg 1000 gram
1 = 1·
76gebd
m3 16 6 cm 3
kg
1 = 10 –3 g/cm 3
m3
Soru 2
1 pikoamper kaç kiloamperdir?
A) 10–15 B) 10–12 C) 10–9

D) 10–6 E) 10–3 Soru 6
– Uzunluk
ladpyp
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
– Kütle
Bir metre kaç nanometre (nm) – Zaman
dir?
– Akım şiddeti
– Sıcaklık
ÇÖZÜM
– Madde miktarı
1 m = 103 mm
– Işık şiddeti
Soru 3
1 m = 106 mm Yukarıdakilerden kaç tanesi temel büyük-
1 m = 10 9 nm dır. 1 gigaamper kaç pikoamperdir? lüktür?
A) 1027 B) 1024 C) 1021 A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
D) 1018 E) 1015
og7kp9
5j3zel
Soru 7
Soru 4 Aşağıdakilerden hangisi vektörel büyük-

lük ölçer?
Aşağıdaki hangi konu fizik ve kimya bi-
limlerinin ortak uğraş alanlarından de- A) Kronometre
ğildir?
B) Polis radarı
A) Atom B) Elektroliz C) Kumpas
C) Basınç D) Optik
D) Ampermetre
E) a, b, c ışınları
E) Eşit kollu terazi
mur7th
8pus85
TEST 3 FİZİK BİLİMİNE
KONUGİRİŞ
ADI KİMYA
FİZİK
Soru 8 Soru 12
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Aşağıdakilerden hangisi türetilmiş büyük- Aşağıdaki kütle birimleri büyükten küçü-
1 megametre (Mm) kaç nanometri
lük ölçmez? ğe doğru sıralanırsa hangisi 3. sırada yer (nm) dir?
alır?
A) Voltmetre B) Dinamometre
C) Ohmmetre D) Metre A) Dekagram B) Hektagram ÇÖZÜM
E) Polis radarı C) Kental D) Gram
1 megametre = 106 m
E) Desigram
1m = 109 nm
p2j2m1

t8dugg
1 megametre = 106 · 109
= 1015 nm dır.
Soru 9
Aşağıdakilerden hangisi türetilmiş büyük-

lük ifade eder?
A) Mol B) Candela C) Joule Soru 13

ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
D) Kelvin E) Metre
Aşağıdaki büyüklüklerden hangisinin biri-
mi yanlış verilmiştir? Calori Joule
1 kaç dır?
aca95t
g·°C kg·°C
A) Kütle - kilogram (1 Cal = 4 joule)
B) Akım şiddeti - Amper
C) Kuvvet - Newton ÇÖZÜM
D) Işık şiddeti - Candela
Cal 4J
E) Sıcaklık - Celcius 1 =
g·°C 10 –3 kg·°C
Soru 10
J
dh34vc
= 4000
kg·°C
Aşağıdakilerden hangisi temel büyüklük
ölçmez?
A) Eşit kollu terazi B) Saat

C) Termometre D) Ampermetre
E) Voltmetre
rlzgjo
Soru 14
Fizik alt dallarından olan katıhal fiziği

aşağıdakilerden hangisini inceler?
Soru 11 A) Atom çekirdeğini

B) Atomun yapısını
1 kental (q) kaç desigramdır? C) Yoğun maddeyi
A) 104 B) 105 C) 106 D) Işık olaylarını CEVAP ANAHTARI
E) Enerjinin madde işinde yayılmasını
D) 107 E) 108 1. E 2. A 3. C 4. D 5. E 6. A
usrbd8
7. B 8. D 9. C 10. E 11. C 12. A

bymn1k
13. E 14. C
FİZİK ÖZKÜTLE TEST 4
Soru 1 Soru 4
FORMÜL
3 Kütle (g)
m = V · d K katı cismi g/cm3 özkütleli sıvı ile tama-
2
m: Kütle (gr) men dolu olan kaba bırakıldığında kaptan
120 gram sıvı taşıyor.
V: Hacim (cm3)
Kaptaki ağırlaşma 200 gram olduğuna
d: Özkütle (g/cm3)
göre, K cisminin özkütlesi kaç g/cm3 tür?
A) 4 B) 3,5 C) 3 D) 2,5 E) 2
I II
Hacim (cm3)
t2mvoj
Bir kaptaki sıvının kütle – hacim değişimi gra-
UYARI fikteki gibidir.
• Maddelerin özkütleleri sıcaklıkla Buna göre, sıvının I ve II bölgelerindeki sı-

değişir. caklıkları için ne söylenebilir?
• Gazların özkütlesi sıcaklık ve ba- I II
sınçla değişebilir. Soru 2
A) Sabit Artmış
d1 özkütlesi sıvı ile dolu olan kabın toplam
B) Sabit Azalmış
kütlesi m1 dir. Bu katan bir miktar sıvı dö-
külerek yerine d2 özkütleli sıvı ilave ediliyor. C) Artmış Sabit
Son durumda kabın toplam kütlesi m2 D) Artmış Artmış
olduğuna göre, dökülen sıvı hacmi aşa- E) Sabit Sabit
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK ğıdakilerden hangisi ile bulunur?
evpj47
Kütle m2 – m1 m2 – m1
A) B)
d1 d2
m2 – m1 m1 + m2
C) D)
d2 – d1 d1 + d2
I II
m2 – m1
E) .d
Hacim d1 2
Grafiğe göre, cismin özkütlesi ve

sıcaklığı için ne söylenebilir?
cbc57f
ÇÖZÜM
I. m = V · d ye göre kütle ile

hacim orantılı değiştiği için
özkütle sabittir. Sıcaklıkta sa-
bittir.
Soru 5
II. m = V · d ye göre kütle sabit Soru 3
hacim artmaktadır. Öyleyse
Özkütlesi 0,6 g/cm3, kütlesi 1600 gram olan
özkütle azalmaktadır. Sıcak-
4V bir ağaç parçası üzerinde bir oyuk açılarak,
lıkta artmaktadır. Hacmi V olan kapta hacminde 3d özküt-
5 bu oyuk özkütlesi 2 g/cm3 olan sıvı ile dol-
leli sıvı vardır. Bu sıvının bir kısmı dökülerek
duruluyor.
kabın tamamı d özkütleli sıvı ile dolduruluyor.
Bu işlem sonunda ağaç ile sıvının kütleleri
Son durumda kaptaki sıvının kütlesi dö-
toplam 2020 gram olduğuna göre, oyuğun
külen sıvının kütlesine eşit olduğuna göre,
hacmi kaç cm3 tür?
dökülen sıvı hacmi kaç V dir?
14 13 12 11 2 A) 450 B) 400 C) 350
A) B) C) D) E)
25 25 25 25 5 D) 300 E) 250
v7gpi3
ul3clb
TEST 4 ÖZKÜTLE FİZİK
Soru 8
Soru 6 ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Özkütle
Özkütlesi 2 g/cm3 olan sıvı ile tamamen dolu Hacmi 800 cm3 olan kapta 500 cm3
bir kaba sıvıda batan ve kütlesi 450 g olan bir 2 g/cm3 özkütleli sıvı vardır.
katı cisim atılıyor.
2d – Bu sıvının bir kısmı dökülerek kap
Kaptaki ağırlaşma 150 g olduğuna göre, 1,2 g/cm3 özkütleli sıvı ile tamamen
katı cismin özkütlesi kaç g/cm3 tür? dolduruluyor.
d– 3 5 Kapta oluşan karışımın özkütlesi
A) B) 2 C)
2 2 1,5 g/cm3 olduğuna göre, kaptan
dökülen sıvı hacmi kaç cm3 tür?
7
D) 3 E)
–
t 2t Hacim 2
ÇÖZÜM
h4jeun
Bir kap farklı özkütleli sıvı akıtan eşit debili
iki muslukla 2t sürede dolduruluyor. Kaptaki toplam sıvı kütlesi
Kaptaki sıvı özkütlesinin zamanla deği- m = 800 · 1,5 =1200 gram
şimi grafikteki gibi olduğuna göre,
Kaptan dökülen sıvı hacmi X olsun.
I. Sıvılardan birinin özkütlesi d dir.
500 · 2 – X · 2 + (300 + X) · 1,2 = 1200
II. 0 – t aralığında musluklardan biri açıktır.
1000 – 2X + 360 + 1,2X = 1200
III. t – 2t aralığında iki musluk da açıktır.
0,8X = 160
yargılarından hangileri doğru olabilir?
X = 200 cm3 olur.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
ya da;
D) II ve III E) I, II ve III
kaptaki kütle artışı kaptan dökülen
sıvı kütlesi ile kaba konulan sıvı küt-
fh6zzy
leleri farkıdır.
800 · 1,5 – 500 · 2
= (300 + X)1,2 – X · 2
200 = –0,8X + 360
0,8X = 160
X = 200 cm3
Soru 9
Soru 7 Hacmi 360 cm3 olan kapta özkütlesi 4 g/cm3
olan sıvıdan 1200 gram vardır.
Hacmi 1000 cm3 olan bir kapta özkütlesi 4
g/cm3 olan 600 cm3 sıvı vardır. Bu sıvının Kaptaki sıvının bir kısmı dökülerek kap
bir kısmı dökülerek kap 3 g/cm3 özkütleli bir 2 g/cm3 özkütleli ve aynı sıcaklıktaki sıvı ile
başka sıvı ile tamamen dolduruluyor. tamamen dolduruluyor.
Kaptaki toplam sıvı kütlesi 3500 g oldu- Kaptaki toplam sıvı kütlesi kaptan dökü-
ğuna göre, kaptan dökülen sıvı hacmi kaç len sıvı kütlesine eşit olduğuna göre, dö-
cm3 tür? külen sıvı hacmi kaç cm3 tür?
A) 80 B) 100 C) 120 A) 140 B) 160 C) 180

D) 140 E) 160 D) 200 E) 220 CEVAP ANAHTARI
1. A 2. C 3. B 4. B 5. D 6. E
1d9lcj
zrt7fs
7. B 8. D 9. E
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Bir altın numunesinin saf olup olmadığı Su ile dolu taşma kabına özkütlesi 8 g/cm3
Aynı sıcaklıkta karıştırılan iki sıvının
özkütlesi;
aşağıdakilerin hangisi ile anlaşılabilir? olan maddeden yapılmış her biri 32 gram ge-
d1 + d2 A) Renk B) Şekil C) Özkütle len 6 tane bilye atılıyor.
1. Hacimleri eşit ise dk =
2 Buna göre, kabın kütlesindeki artış kaç
D) Kütle E) Esneklik
2d 1 · d 2 gramdır? (dsu = 1 g/cm3)
2. Kütleleri eşit ise dk =
9fmc8g
d1 + d2 A) 136 B) 142 C) 148
D) 154 E) 168
sbp1j4
Soru 2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Bir şişedeki 2 litrelik etol alkol Sıcaklığı düzgün olarak artırılan bir sıvının
25 cm3 hacimli şişelere doldurula- özkütlesi hacmi ile nasıl değişir?
caktır.
A) d B) d
Buna göre, kaç adet şişe gerekir?
ÇÖZÜM Soru 5
2 litre = 2000 cm3 V V Özkütlesi 6 g/cm3 olan bir metal kürenin

2000 kütlesi 120 gramdır. Bu küre su ile tamamen
= 80 adet şişe gerekir. C) D)
25 d d dolu olan bir kaba atılınca kaptan 50 gram
su taşıyor.
Buna göre, kürenin içindeki boşluk kaç
cm3 tür? (dsu = 1g/cm3)
V V
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
UYARI E) d
clf82z
Karışımın özkütleleri karışanların öz-
kütleleri arasında ve hacmi büyük
olanınkine daha yakındır.
V
rpcjmc
Soru 6
80 cm3 çizgisine kadar su ile dolu olan de-

receli silindirin toplam kütlesi 140 gramdır.
Soru 3 Silindirin içine bir taş bırakılınca su çizgisi
95 cm3 seviyesine çıkıyor.
Kg g
olarak verilen özkütle biriminin Bu durumda silindirin toplam kütlesi 200
m3 cm 3 gram olduğuna göre, taşın özkütlesi kaç
e çevirmek için kaç ile çarpılmalıdır? g/cm3 tür?
A) 106 B) 103 C) 1 A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
D) 10–3 E) 10–6
uv6egt
b22r58
Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
İçinde 80 cm3 boşluk olan bir cisim su ile ta- X, Y, Z sıvılarının özkütleleri dX, dY, dZ dir. Kütleleri m, 2m hacimleri 2V, V olan
mamen dolu kaba bırakılınca kaptan 30 cm3 K, L sıvılarından eşit hacimlerde ka-
Boş bir kap yalnız X sıvısı ile dolu iken kap-
su taşıyor. rıştırılınca karışımın özkütleri d1, eşit
taki sıvı kütlesi m1, X ve Y sıvıları dolu iken kütlelerde karıştırılınca d2 oluyor.
Buna göre, kaptaki toplam sıvı kütlesi m2, X ve Z sıvıları d1
I. Cisim suda yüzmektedir. ile dolu iken m3 oluyor. Buna göre, oranı kaçtır?
d2
II. Cismin ağırlığı 30 g.f tir. m3 > m1 > m2 olduğuna göre, dX, dY, dZ
III. Cismin yapıldığı maddenin özkütlesi arasındaki ilişki nedir? ÇÖZÜM
1 g/cm3 ten büyüktür. A) dX > dY > dZ B) dX > dZ > dY
K L
yargılarından hangileri kesinlikle doğru- C) dY > dX > dZ D) dY > dZ > dX
m 2m
dur?
E) dZ > dX > dY
2V V
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
1
z4yaac
D) I ve III E) II ve III dK = br dL = 2 br
2
dK + dL 0, 5 + 2 5
e8tlvo
d1 = = =
2 2 4
1
2 · dK · dL 2· ·2
2 4
d2 = = =
dK + dL 1 5
+2
2
5
Soru 8 d
4 1 25
= = olur.
d 4 16
2
Özkütlesi 6 g/cm3 olan metal bir kürenin küt- 5
lesi 120 gramdır. Küre özkütlesi 3 g/cm3 olan Ya da
bir sıvıya bırakılınca yarı hacmi batıyor. Eşit hacimler için iki hacimde V ala-
Buna göre, kürenin içindeki boşluğun lım.
hacmi kaç cm3 tür? m
Soru 11 + 2m
2 5 m
A) 100 B) 90 C) 80 D) 70 E) 60 d1 = =
V+V 4 V
Eşit kütleler için iki kütleyi de m ala-

vhitdk
Boş (2V) lım.

Boş (V) m+m 4 m
Sıvı (5d)
d2 = =
Boş V 5 V
Sıvı (2d) 2V +
2
K L M
d1 25
= olur.
d2 16
K taşma kabındaki sıvının özkütlesi 5d boş-
Soru 9 luğun hacmi 2V, L de ise sıvı özkütlesi 2d,
boşluk hacmi V dir. K kabına özkütlesi 7d
Hacmi 120 cm3 olan bir kap 4 g/cm3 özküt- olan sıvıdan 4V hacminde dökülüyor. Bu
durumda K kabındaki ağırlaşma P1, L deki
leli sıvı ile tamamen doludur. Bu kaptan bir
P2 ve M de toplanan sıvı ağırlığı P3 oluyor.
miktar sıvı dökülüp kap 3 g/cm3 özkütleli sıvı
Buna göre; P1, P2, P3 arasındaki ilişki
ile tamamen dolduruluyor.
nedir?
Kaptaki toplam sıvı kütlesi 450 gram ol-
duğuna göre, kaptan dökülen sıvı hacmi A) P1 > P2 > P3 B) P1 > P3 > P2
kaç cm3 tür? C) P2 > P1 > P3 D) P2 > P3 > P1
E) P3 > P2 > P1
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 CEVAP ANAHTARI
gdlho8
1. C 2. B 3. D 4. E 5. C 6. D
fr93sg
7. C 8. E 9. A 10. E 11. A
Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK Soru 1
X ve Y sıvılarından eşit hacimler alınarak
O O
X, Y, Z sıvılarının özkütleleri sırasıyla d, 3d, yapılan karışımın özkütlesi 6 g/ cm3, Y ve
5d dir. K kabı X, Y sıvılarından L kabı Y, Z Z sıvılarından eşit hacimler alınarak yapılan
x x y z y x z sıvılarından eşit kütlelerde alınarak tama-
karışımın özkütlesi 3 g/cm3, X ve Z sıvıların-
men dolduruluyor.
Şekil – I Şekil – II
dan eşit hacimler alınarak yapılan karışımın
Kaplardaki toplam sıvı kütleleri eşit ol-
özkütlesi 5 g/cm3 oluyor.
duğuna göre, kapların hacimleri oranı
Eşit kollu terazi Şekil – I ve Şekil – II VK Sıvıların sıcaklıkları eşit olduğuna göre, Y
de dengededir. kaçtır?
VL sıvısının özkütlesi kaç g/cm3 tür?
Buna göre X, Y, Z cisimlerinin küt-
leleri mX, mY, mZ arasındaki ilişki 5 3 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
A) B) 2 C)
nedir? 2 2
of28k5
1
D) 1 E)
ÇÖZÜM 2
nulsnd
Şekil – I: 2X = Y + Z
Şekil – II: Y = X + Z
İki eşitliği taraf tarafa toplarsak
X = 2Z olur.
Z bir birim alınırsa
Z = 1, X = 2, Y = 3 olur.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
İçinde 400 cm3 kuru kum bulunan

dereceli silindire 100 cm3 su dökü- Soru 2
lünce su seviyesi 200 cm3 çizgisine
çıkıyor. Kütle (g)
Soru 4
Buna göre kaptaki kuru kumun
hacmi kaç cm3 tür? 90 –
X Y Z
O 4
ÇÖZÜM
K 12 gr
100 cm3 suyun 200 cm3 çizgisine
çıkması, 200 cm3 kum içinde 100
cm3 boşluk var demektir.
–
0 20 30 40 Hacim (cm3)
Bu durumda 400 cm3 kum içinde
Şekildeki eşit kollu terazi dengededir. Sol
200 cm3 boşluk olur. Kumun gerçek Grafikte kütle – hacim değişimi verilen sıvı-
hacmi de 400 – 200 = 200 cm3 tür. kefeye bir tane daha K cismi konulunca den-
lardan eşit kütlelerde alınarak boş bir kaba genin yeniden sağlanması için sağ kefeye 18
konuluyor. gram daha konulup binici 2. bölmeye geti-
Kaptaki sıvı kütlesi 1200 gram olduğuna riliyor.
göre, sıvı hacmi kaç cm3 tür? Buna göre, K cisminin kütlesi kaç gram-
A) 300 B) 350 C) 400 dır?
D) 550 E) 600 A) 20 B) 18 C) 16 D) 14 E) 12
86c169
9pof31
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L M K K L MN O 10 O 8 10 Bir kap boşken 4 g/cm3 özkütleli
sıvı akıtan K musluğu ile 3t sürede,
aynı kap boşken 2,4 g/cm3 özkütle-
K L M KM L li sıvı akıtan L musluğu ile t sürede
Şekil – I Şekil – II dolduruluyor. Kap boşken önce K
Şekil – I Şekil – II musluğu açılıyor. Kabın yarı hacmi
Eşit kollu terazi Şekil – I ve Şekil – II denge- dolduğunda da L musluğu açılıyor.
dedir. Sağ kolu 10 eşit bölmeye ayrılmış 1 grama
duyarlı eşit kollu terazi K, L, M cisimleri ile Buna göre, kap tamamen dolduğu
Buna göre; an karışımın özkütlesi kaç g/cm3
Şekil – I de binicisiz Şekil – II de binici 8. böl- olur?
I. K cisminin kütlesi N ninkinden büyüktür. mede olduğu hâlde dengededir.
II. M cisminin kütlesi L ninkinden büyüktür. Buna göre K, L, M cisimlerinden hangileri- ÇÖZÜM
III. K cisminin kütlesi L ninkinden büyüktür. nin kütlesi bulunabilir?
yargılarından hangileri kesinlikle doğru- Kabı K musluğu 3t, L de t sürede
A) Yalnız M B) K ve L C) K ve M
doldurduğuna göre, kabın yarı hac-
dur?
D) L ve M E) K, L ve M minin dörtte birini K, dörtte üçünü L
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III musluğu doldurur.
sls3el
D) II ve III E) I, II ve III K den akan toplam hacim
V V 5V
+ =
r2fmhu
2 8 8
3V
L den akan hacim olur.
8
5V . 3V .
4+ 2, 4
8 8
dK =
V
=
2,5 + 0,9
dK = 3,4 g/cm3 olur.
Soru 6
Soru 8
O 5 10 O3 10 K K L M K N L M
K L K K L M
Eşit kollu terazi Şekil – I ve Şekil – II de

Sağ kolu 10 eşit bölmeye ayrılmış eşit kollu
dengededir.
terazi binicisi Şekil – I de 5. Şekil – II de 3.
Buna göre;
bölmede olduğu hâlde dengededir.
I. K cisminin kütlesi L ninkine eşittir.
Buna göre;
II. N cisminin kütlesi L ninkinden büyük-
I. K cisminin kütlesi L ninkinden büyüktür. tür.
II. M cisminin kütlesi L ninkinden büyüktür. III. L cisminin kütlesi M ninkine eşittir.
III. K cisminin kütlesi M ninkinden küçüktür. yargılarından hangileri kesinlikle doğru-
yargılarından hangileri doğrudur? dur?
D) II ve III E) I, II ve III CEVAP ANAHTARI
1. A 2. C 3. B 4. C 5. E 6. E
cviath
ac5uyp
7. A 8. A
FİZİK KATILAR – AKIŞKANLAR – PLAZMALAR TEST 7
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Aşağıdakilerden hangisi katı maddelere Aşağıdakilerden hangisi düzgün içi dolu
Dayanıklılık = Kesit alanı ait bir özellik değildir? bir katının dayanıklılığını artırır?
Hacim
A) Atom ve molekülleri birbirlerine çok yakın- A) Yalnız boyunu artırma
dır. B) Yalnız boyunu azaltma
B) Molekülleri öteleme hareketi yapamaz. C) Yalnız kesitini artırma
C) Dış etkilere karşı direnç gösterirler. D) Yalnız kesitini azaltma
D) Belli şekilleri vardır. E) Kesitini ve boyutunu orantılı artırma
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK E) Dalgaları iletmezler.
1rosan
Bir kenara a olan küp şeklinde bir
evl6v3
cisim kendi ağırlığı da dahil olmak
üzere kendi ağırlığının 20 katı ağır-
lığa ancak dayanabiliyor.
Buna göre, aynı maddeden yapıl-
mış ve bir kenarı 4a olan küp şek-
lindeki cisim ilk cismin ağırlığının
en çok kaç katına dayanabilir?
Soru 2
ÇÖZÜM
Ağırlığı G, alanı S olan cismin her boyutu 3 Soru 5
a2 1 katına çıkarılıyor.
D1 = = a
a3 Dayanıklılığı D olan düzgün bir cismin kesiti
Buna göre, cismin ağırlığı ve kesit alanı ne
4a · 4a 1 olur? ve boyutu 2 katına çıkarılıyor.
D2 = =
4a · 4a · 4a 4a Buna göre, cismin dayanıklılığı ne olur?
1 Ağırlık Kesit Alan
II. cisim kendi ağırlığının 20 . =5
4 D
katına dayanabilir. A) 3G 3S A) 2D B) D C)
2
Kendi ağırlığı ilk cismin B) 9G 9S D D
D) E)
4 · 4 · 4 = 64 katıdır. C) 27G 9S 3 4
h3e2oj
64 · 5 = 320 D) 27G 3S
E) 27G 27S
y7bddy
Soru 3 Soru 6
Hacmi V, bacaklarının kesit alanı A olan
Kenar uzunluğu a olan küp şeklindeki bir ci-
bir masanın boyutları orantılı 3 kat büyü-
tülürse bacaklarının ağırlığa karşı daya- sim kendi ağırlığı ile birlikte kendi ağırlığının
nıklılığı ne olur? 12 katına taşıyor.
Buna göre, cismin her boyutu 3 katına çı-
A) Değişmez B) 3 kat artar
karılırsa yeni cisim kendi ağırlığının kaç
C) 9 kat artar D) 3 kat azalır katını taşıyabilir?
E) 9 kat azalır
A) 9 B) 8 C) 6 D) 4 E) 3
gh1kss
2d497f
TEST 7 KATILAR – AKIŞKANLAR – PLAZMALAR FİZİK
Soru 7 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
III Ağırlığı G olan düzgün bir cisim kendi ağırlığı Bir karınca kendi ile birlikte 3 karın-
ile birlikte 12G ağırlığını taşıyabiliyor. cayı daha taşıyabilmektedir.
h Buna göre, cismin her boyutu 2 katına Karıncanın her boyutunun 4 katı-
I II çıkarılırsa kendi ağırlığı ile birlikte kaç G na çıktığını düşünürsek taşıyabi-
ağırlığı taşıyabilir? leceği ağırlık kendi ağırlığının kaç
katı olur?
h
A) 30 B) 36 C) 42 D) 48 E) 54
ÇÖZÜM
k98ui3
2S S 2S
Aynı maddeden yapılmış şekildeki cisimlerin Kesit alanı

D1 =
Hacim
dayanıklıkları sıra ile D1, D2, D3 tür.
Buna göre; D1, D2, D3 arasındaki ilişki ne- Karıncanın her boyutu a olsun.
dir? a2 1
D1 = =
a3 a
A) D1 > D2 > D3 B) D1 > D3 > D2
C) D1 = D2 > D3 D) D3 > D1 = D2 (4a) 2 1
D2 = = olur.
E) D3 > D1 > D2 (4a) 3 4a
Soru 10
Kendi ile birlikte 4 karınca ağırlığını
jmsflb
I. Yıldırım taşıyabilen karınca dayanıklılığı 4

kat azaldığı için ancak kendi ağırlı-
II. Kutup ışıkları (aura)
ğını taşıyabilir.
III. Güneş
IV. Mum alevi
V. Gaz alevi ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
VI. Neon lamba ışığı
Yukarıdakilerden kaç tanesi plazma örne-
ğidir? K LM
Soru 8 A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2 I
5iv41y
LL KM
3r II
II
Eşit kollu terazi iki konumda da den-
gededir.
I r Buna göre; K, L, M cisimlerinin

2r kütle ilişkisi nedir?
Şekildeki cisim yatay düzleme I nolu yüze- Soru 11 ÇÖZÜM

yi üzerine konulduğunda dayanıklılığı D1, II
nolu yüzeyi üzerine konulduğunda D2 olu- K = L + M
Aşağıdakilerden hangisi sıcak plazma ör-
yor. L + L = K + M
neğidir?
D1
Buna göre, oranı nedir? K > L olduğu için ikinci eşitliğe göre
D2 A) Floresan lamba ışığı
L > M olur. Sonuçta K > L > M olur.
B) Neon lamba ışığı
1 2
A) B) C) 1 C) Otomobil far ışığı
6 3
3 D) Şimşek
D) E) 6
2 E) Kibrit alevi CEVAP ANAHTARI
4yhm47
1. E 2. C 3. D 4. B 5. C 6. D
mtkbfs
7. C 8. B 9. D 10. A 11. E
FİZİK KATILAR – AKIŞKANLAR – PLAZMALAR TEST 8
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
I. Yüzey gerilim I. Çay bardağının tabağına yapışması
Pazmalar;
II. Kılcallık II. Su damlasının musluğun ucunda asılı kal-
• Akışkandırlar
III. Kağıt peçetenin suyu emmesi ması
• Nötrdürler
Yukarıdakilerin hangisinde kohezyon kuv- III. Masa üzerindeki su damlasının küresel
• Sıkışabilirler
veti adezyondan büyüktür? hâl alması
• Tanecikleri öteleme hareketi ya-
pabilir
Yukarıdakilerden hangileri adezyon etki-
sidir?
• Elektrik akımını iletirler D) I ve III E) II ve III
• Manyetik alandan etkilenirler A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
tbklez
Kohezyon (birbirini tutma);
vv12bo
Aynı cins moleküller arasındaki çek-
me kuvvetidir.
Yüzey gerilimi;
Kohezyon kuvvetleri sonucu sıvı yü-
zeyinin gerilmiş zar gibi davranması
Kılcallık;
Sıvıların kılcal borularda yükselmesi Soru 4
(adezyon > kohezyon) ya da alçal-
ması (kohezyon > adezyon) Aşağıdaki olayların hangisinde kohezyon
kuvveti adezyondan büyüktür?
Adezyon (Yapışma); A) Peçetenin suyu çekmesi

Farklı cins moleküller arası çekim B) Suyun kılcal boruda yükselmesi
kuvvetidir.
C) Suyun ağaçların köklerinden yapraklarına
Soru 2 yükselmesi
D) Su damlasının pencere camında tutunması
E) Cıvanın kılcal boruda alçalması
e7n9pk
Sıvı
Sıvı kılcal boru daldırıldığında şekildeki

denge oluşuyor.
Buna göre,
I. Kohezyon kuvveti ahezyon kuvvetinden
büyüktür. Soru 5
II. Sıvı ıslatmayandır.
Aşağıdakilerden hangisi suyun yüzey ge-
III. Hidrofob maddedir.
rilimini artırır?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Tuz B) Şeker
C) Deterjan D) Sabun
E) Sıcaklığın artması
dlbstt
yheg8g
TEST 8 KATILAR – AKIŞKANLAR – PLAZMALAR FİZİK
Soru 6 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Maddenin aşağıdaki hangi hâlinde iyon- I. Akışkandırlar
Aynı sıvıya daldırılan iki kılcal boru-
lar, elektronlar ve nötr atomlar karışım II. Sıkışabilirler nun birinde sıvı daha fazla yükseli-
hâlinde bulunur? yor.
III. Mıknatıstan etkilenebilirler
A) Yalnız plazma B) Yalnız gaz IV. Elektrik akımını iletirler Bu durum nasıl açıklanabilir?
C) Gaz ve plazma D) Sıvı ve plazma V. Nötrdürler
E) Katı ve plazma ÇÖZÜM
IV. Mıknatıs etkisi oluştururlar
Yukarıdakilerden kaç tanesi plazmanın Bu durum kılcal boru kesiti ile ve
gr4nmc özelliklerindendir? borunun cinsi ile açıklanabilir. Kesiti
küçük olan borularda sıvı daha faz-
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 la yükselir. Ayrıca borunun cinsine
göre adezyon kuvveti değişebilece-
ğinden bununla da açıklanabilir.
2m7b2z
Soru 7
Aşağıdakilerden hangisi plazma hâlindeki

maddenin özelliklerinden biri değildir?
A) Yüklüdür.
B) Tanecikler öteleme hareketi yapar.
C) Elektrik ve manyetik alandan etkilenirler. Soru 10
D) Sıkışabilirler.
I. Sıvıya batırılan kılcal boruda sıvı yüksel-
E) Sıcak ya da soğuk olabilirler.
mesi
II. İspirtonun fitilde yükselmesi
z4rv58
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
III. Ağaç yapraklarında su damlalarının küre-
sel şekil alması Plazmalar nasıl oluşabilir?
Yukarıdaki olayların hangilerinde kohez-
yon kuvveti adezyon kuvvetinden büyük- ÇÖZÜM
Soru 8 tür?
Plazmalar, yüksek basınçla, yüksek
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II sıcaklıkla oluşturulacağı gibi elektrik
alanı ya da manyetik alanlarla da
D) I ve III E) II ve III
oluşturulabilir.
jzvigt
Sıvı
Sıvı kılcal boruda şekildeki gibi yükseliyor.

Buna göre,
Soru 11
I. Adezyon kuvveti, kohezyon kuvvetin-
den büyüktür.
Bir boyutu a olan küp şeklindeki bir cismin
II. Islatan sıvıdır.
dayanıklığı D dir.
III. Hidrofil maddedir.
Buna göre, bir boyutu 3a olan aynı mad-
yargılarından hangileri doğrudur? deden yapılmış küp şeklindeki prizmatik
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III cismin dayanıklılığı kaç D dir?
D) I ve II E) Yalnız I 1 1
A) 9 B) 3 C) 1 D) E) CEVAP ANAHTARI
3 9
hdh4j4
1. A 2. E 3. D 4. E 5. A 6. A
39kpvo
7. A 8. A 9. E 10. B 11. D
FİZİK BİR BOYUTTA HAREKET TEST 9
Soru 4
FORMÜL Soru 1
Düzgün doğrusal hareket; Hız (m/s) Hız (m/s)
x = j · t
10 – 15 –
Sabit ivmeli (düzgün hızlanan, düz-
gün yavaşlayan) hareket; 8 10
8 0–
–
1 2 0– 2 4 6 Zaman (s)
–
x = j0t " at 4 6 Zaman (s)
2
js = j0 " at –15 –
j2s = j20 " 2ax
Doğrusal yörüngede hareket eden cismin hız

Doğrusal yörüngede hareket eden cismin
– zaman grafiği şekildeki gibidir.
hız – zaman grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre, cismin 0 – 8 saniyeler ara- Buna göre, cismin 0 – 10 saniyeler arası
sındaki vektörel hız ortalaması kaç m/s skaler hız ortalaması kaç m/s dir?
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK dir?
A) 1,5 B) 6,0 C) 9,0
A) 1 B) 3 C) 5 D) 10,5 E) 12,0
j (m/s)
D) 8 E) 10
8–
68nl1a
kck1ln
10
0–
–
6 t (s)
–4 –
Soru 2
Doğrusal yörüngede hareket eden Doğrusal yörüngede düzgün yavaşlayan bir

cismin hız-zaman grafiği şekildeki cisim hareketinin son 3 saniyesinde 18 metre
gibi verilmiştir.
yol alıyor.
Buna göre, cismin 0-10 saniyeler
Buna göre, cismin yavaşlama ivmesi kaç
arası sürati kaç m/s dir?
m/s2 dir?
ÇÖZÜM A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
4ma74j
j (m/s)
8–
48 Soru 3 Soru 5
6 10
0– İki atlet 720 metrelik bir parkuru koşacaktır. 2j
–
t (s)
–16 1. atlet parkurun yarısını 8 m/s diğer yarısını 4j 5j
–4 – 4 m/s lik hızla koşuyor. 2. atlet ise koşu za-
K L M yatay
manının yarısını 8 m/s diğer yarısını 4 m/s lik
Cismin aldığı yol grafiğe göre, hızla koşuyor.
Doğrusal yörüngede sabit ivme ile hareket
48 + 16 = 64 m Atletler aynı anda koşmaya başladığına eden cisim K noktasını 2j, L noktasını 4j, M
Sürat =
Yol göre, hangi atlet koşuyu kaç saniye önce noktasını 5j hızı ile geçiyor.
Zaman bitirir?
64 KL
Sürat = = 6,4 m/s Buna göre oranı kaçtır?
10 A) 1. atlet 15 s B) 1. atlet 30 s LM
C) 2. atlet 15 s D) 2. atlet 30 s 4 3 2 1
A) B) 1 C) D) E)
E) 2. atlet 5 s 3 4 3 3
nidtf6
lyzeif
TEST 9 BİR BOYUTTA HAREKET FİZİK
Soru 8
Hız (m/s)
j1 j2 Bir araç gideceği yolun yarısını j,
kalan yarısını da 3j hızı ile gidiyor.
6–
Buna göre, aracın ortalama hızı
yatay kaç j dir?
200 m
K L 0–
–
2 4 6 Zaman (s)
Şekildeki konumda iken K cismi 3 m/s2 lik ÇÖZÜM

–6 –
ivme ile yavaşlamaya L ise 1 m/s2 lik ivme
Yolun tamamı x olsun
ile hızlanmaya başlıyor.
Cisimler yanyana geldiğinde hızları eşit- Aracın hareket süreleri
lendiğine göre, K nin L yi yakalama sü- Doğrusal yörüngede hareket eden cismin x x
resi kaç s dir? hız-zaman grafiği şekildeki gibidir. 2 2
t1 = ve t2 = dir.
j 3j
A) 10 B) 12 C) 14 Buna göre, 0-6 saniyeler arası cismin or-
D) 16 E) 18 talama hızı kaç m/s dir? x x 3
jort = x x = 4x = 2 j
+
A) 5 B) 6 C) 3 D) 2 E) 1 2j 6j 6j
7s33u2
9eggrr
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
km m
108 kaç s dir?
saat
ÇÖZÜM
km 1000 m
108 = 108 ·
saat 3600 s
= 30 m/s
Soru 7
Hız (m/s)
16 – Soru 9
8 m/s
yatay
X
–
0 2 10 Zaman (s) K L M
Doğrusal yörüngede hareket eden cismin hız Şekildeki sabit sürtünmeli yatay yolun K nok-
– zaman grafiği şekildeki gibidir. tasından 8 m/s lik hızla atılan cisim L noktası-
Buna göre 6. saniyede cismin aldığı yol nı 7 m/s, M noktasını 2 m/s lik hızla geçiyor.
kaç m dır? Buna göre, , yolu kaç X tir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 CEVAP ANAHTARI
1. C 2. B 3. C 4. D 5. A 6. A
rn6n9m
o5racv
7. D 8. E 9. A
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
j (m/s)
Eğim: (x – t) → (v – t) → (a – t)
+y
Alan: (x – t) ← (v – t) ← (a – t) 12 –
F2
8 12
F3 0–
–
2 4 6 t (sn)
F1
O +x –12 –
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK F5 F4
Konum Doğrusal yörüngede hareket eden cismin

Hareketi engellenmiş O noktasal parçacığı
→ → → → → hız-zaman grafiği şekildeki gibidir.
F1, F2, F3, F4, F5 kuvvetlerinin etkisindedir.
Buna göre, hangi kuvvet kaldırılarak Buna göre, cisim aşağıda verilen hangi
I II
parçacık serbest bırakılırsa +x yönünde zamanlarda aynı konumdadır?
III IV Zaman (s)
hareket eder? (Sürtünme yok) A) Yalnız 4 ve 8. saniyede
→ → →
A) F1 B) F2 C) F3 B) Yalnız 0 ve 12. saniyede
→ →
D) F4 E) F5 C) Yalnız 2 ve 12. saniyede
Doğrusal yörüngede hareket eden
cismin konum-zaman grafiği şekil- D) 2 ve 12. saniye ile 4 ve 8. saniyede
deki gibidir. 1rjf5j E) 4 ve 8. saniye ile 2 ve 8. saniyede
Hız-zaman grafiği nasıl olur?
3dzt2b
ÇÖZÜM
Konum-zaman grafiğinin eğimi hızı

verir.
Grafiğin eğimi;
I. bölgede +, azalan
II. bölgede –, artan
III. bölgede –, azalan Soru 2
IV. bölgede +, artandır.
V (m/s)
Hız
Soru 4
12 –
K
I IV
II III Zaman (s) K
0–
–
10 t (s)
L
–8 –
L
yatay
Doğrusal yörüngede hareket eden K, L araç-
larının hız-zaman grafikleri şekildeki gibidir. Sürtünmesiz eğik düzlemin K noktasından
t = 0 anında araçlar yan yana olduğu- serbest bırakılan cisim 4 saniyede L nokta-
na göre, 10. saniyede araçlar arasındaki sına varıyor.
uzaklık kaç m dir? KL = 24 m olduğuna göre, cismi bu hare-
A) 100 B) 110 C) 120 ketteki ivmesi kaç m/s2 dir?
D) 130 E) 140 A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2
kmm3g7
i3amjf
Soru 8
N (m/s)
K
K 8– K
L
M
N yatay
L M 4– L
Şekildeki sürtünmesiz eğik yolun K nok- Şekildeki sürtünmesiz yolun K noktasından

tasından bırakılan cisim KLMN yolunu 3t bırakılan cisim KL arasını ve LM arasını eşit
sürede alıyor.
–
sürelerde geçiyor. 0 5 10 t (s)
KL = LM = MN olduğuna göre, cisim M
noktasını hangi zamanda geçmiştir? Buna göre, yolun KL kesiminin LM bölü- t = 0 anında yan yana olan iki ara-
KL cın hız-zaman grafikleri şekildeki
A) 0 – t arasında müne oranı kaçtır? gibidir.
LM
B) t anında Buna göre, 10. saniyede araların-
3 2 1 1
C) t – 2t arasında A) 1 B) C) D) E) daki uzaklık nedir?
4 3 2 3
D) 2t anında
ÇÖZÜM
msgyan
E) 2t – 3t arasında
Hız-zaman grafiklerinde grafik çiz-
4yday3
gisinin zaman ekseni ile sınırladığı

alan yer değiştirmedir.
5.8
DXK = + 5 · 8 = 60 m
2
Soru 6 DXL = 4 · 10 = 40 m
K aracı L nin 20 m önündedir.

Hızı 12 m/s olan cisim düzgün hızlanmaya
başlayarak 6 saniyede 126 metre yol alıyor.
Buna göre, cismin 6. saniye sonundaki
hızı kaç m/s dir?
A) 24 B) 26 C) 28 D) 30 E) 32
UYARI
l93hdy
Soru 9 Sabit ivmeli (düzgün hızlanan, düz-

gün yavaşlayan) hareketlerde orta-
lama hız
Soru 7 j (m/s) jilk + json
jort = dir.
16 – 2
3j
8–
K L M yatay
0–
–
Sabit sürtünmeli yatay yolun K noktasından 2 4 6 t (s)

3j hızı ile atılan cisim L noktasını 2j hızı ile
geçip M noktasında duruyor.
Doğrusal yolda hareket eden cismin hız-
Buna göre, yolun KL kesiminin LM kesimi- zaman grafiği şekildeki gibidir.
KL
ne oranı kaçtır? Buna göre, cismin 0-6 saniye arasındaki
LM
ortalama hızı kaç m/s dir?
5 4 2 1
A) B) 1 C) D) E) A) 14 B) 12 C) 10 D) 8 E) 6 CEVAP ANAHTARI
4 5 3 3
1. B 2. E 3. D 4. D 5. E 6. D
7565oj
6iposs
7. A 8. D 9. D
Soru 1 Soru 4
UYARI
• Ortalama hız; Hızı 12 m/s olan cisim doğrusal yörüngede j1= 10 m/s j2= 30 m/s
X Top düzgün hızlanmaya başlayarak 5 saniyede
jort = dır 110 m yol alıyor.
t Top
Buna göre, cismin ivmesi kaç m/s2 dir? K x L
yatay
• Sabit ivmeli hareketlerde ortala-
ma hız A) 8 B) 6 C) 4 D) 3 E) 2 Doğrusal yörüngede hareket K, L cisimleri
jilk + json
jort = dır. şekildeki konumda iken K 2 m/s2 lik ivme ile
2
f7jukg
hızlanmaya L de 2 m/s2 lik ivme ile yavaşla-
maya başlıyor.
L cismi durduğu anda K onu yakaladığına
göre, x uzaklığı kaç m dir?
A) 75 B) 100 C) 125
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK D) 150 E) 175
Hız (m/s)
13mhz4
Soru 2
10 –
a(m/s2)
0–
–
2 4 8 Zaman (s) 2–
– 10 –
0–
5 15 Soru 5
–
Zaman (s)
4j
cismin hız-zaman grafiği şekildeki –2 – 2j j=0
gibidir.
K L M yatay
Cismin 8 saniyedeki sürat ortala-
ması j1, hız ortalaması j2 oldu- Doğrusal yörüngede hareket eden cismin Doğrusal yörüngede düzgün yavaşlavan
ğuna göre, bu hızların büyüklükle- 15. saniyede hızı sıfır olduğuna göre, yer
j1 cisim K noktasını 4j, L noktasını 2j hızla
ri oranı kaçtır? değiştirmesi kaç m dir? geçip M de duruyor.
j2
A) 125 B) 135 C) 150 KL
Buna göre, oranı kaçtır?
D) 160 E) 175 LM
ÇÖZÜM
A) 6 B) 5 C) 3 D) 2 E) 1
zh943c
Hız (m/s)
idcoez
10 –
10 40
0–
–
–10 2 4 8 Zaman (s)
– 10 – Soru 6
Soru 3
Doğrusal yörüngede düzgün hızlanan bir ci-
Sürat ortalaması
j0 hızı ile giden cisim düzgün yavaşlamaya sim hareketinin ilk saniyesinde 11 m, 2. sani-
+ 10 + 10 + 40
j1 = = 7,5 m/s başlayarak 4 saniyede duruyor. yesinde 17 m yol alıyor.
8
Hız ortalaması Cismin durma süresinde aldığı yol 64 m Buna göre, bu cisim hareketinin ilk 5 sani-
olduğuna göre, 3. saniyede kaç m yol al- yesinde kaç m yol alır?
–10 + 10 + 40
j2 = 5 m/s
8 mıştır? A) 75 B) 87 C) 95
j1 3 A) 12 B) 16 C) 18 D) 20 E) 24 D) 105 E) 115
= olur.
j2 2
3m3yut
grybh8
Soru 7 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
a(m/s2) a(m/s2)
5– a (m/s2)
5–
2 6 2 6
0– 0–
–
–
–
Zaman (s) Zaman (s) 4 10
0–
–
t (s)
–5 –
–5 –
–5 –
Doğrusal yörüngede hareket eden cismin 6.
Doğrusal yörüngede hareket eden cismin 6. saniyede hızı sıfırdır.
İvme-zaman grafiği şekildeki gibi
saniyede hızı sıfırdır. Cismin ivme-zaman grafiği şekildeki gibi olan cisim 10. saniyede durduğu-
Cismin ivme-zaman grafiği şekildeki gibi olduğuna göre, bu süredeki yer değiştir- na göre, yer değiştirmesi nedir?
olduğuna göre, bu süredeki yer değiştir- mesi kaç metredir?
mesi kaç metredir? A) 125 B) 150 C) 175 ÇÖZÜM
A) 60 B) 70 C) 80 D) 200 E) 225
a (m/s2)
D) 90 E) 100
li6k8g
5–
jyp6bo
+20
4 10
0–
–
t (s)
Soru 10 –30
–5 –
Konum
Cismin ilk hızı j0 olsun

Zaman (s)
j0 + 20 – 30 = 0 dan
j0 = 10 m/s olur.
Doğrusal yörüngede sabit ivmeli hareket a (m/s2)
yapan cismin konum-zaman grafiği şekil-
30 –
deki gibidir.
Buna göre, cismin hız-zaman grafiği 40
Soru 8 aşağıdakilerden hangisi gibidir?
10 –
90
Hız (m/s) A) j B) j
40
–
–
j– 0 4 10 t (s)
t t
Dx = Alan = 170 m
0–
–
t 2t 3t 4t Zaman (s)
C) j D) j
–j –
t t
Doğrusal yolda hareket eden cismin hız- E) j

zaman grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre, cismin 0-4t arasında ortalama
süratı kaç j dir? t
1 3 1 5 3
A) B) C) D) E) CEVAP ANAHTARI
4 8 2 8 4
1. C 2. E 3. A 4. D 5. C 6. E
5ttrmc
49fdpk
7. C 8. D 9. C 10. A
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Doğrusal yörüngede hareket eden Hız (m/s)

j = 24 m/s a = 2 m/s2
cisim düzgün yavaşlayarak 4 sani-
yede duruyor. j–
Cisim 3. saniyede 12 m yol aldı- K L

yatay
x
ğına göre, yavaşlamaya başladığı K L
andaki hızı nedir?
Şekildeki K aracı j = 24 m/s lik sabit hız-
L K la harekete geçtiği anda duran L aracında
ÇÖZÜM
a = 2 m/s2 lik ivme ile harekete geçiyor.
–
0 t Zaman (s)
j K cismi L yi 8 saniyede yakaladığına göre,
Doğrusal yörüngede hareket eden K, L ci-
x uzaklığı kaç m dir?
jo – simlerinin hız-zaman grafikleri şekildeki gi-
bidir. A) 116 B) 120 C) 124
Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi D) 126 E) 128
bu iki cisim için farklıdır?
v7yp15
7x 5x 3x
x
A) t sürede aldıkları yollar
–
0 1 2 3 4 t (s) B) Hareket yönleri

C) İvme büyüklükleri
3x = 12 den
D) Hız vektörlerinin yönü
x = 4m
E) İvme vektörlerinin yönü
Toplam yol 16x = 16.4 Soru 4
= 64 m
ulib4d

64 yol denklemi x = 12t – 4t2 (x: m, t: s) ile
jort = = 16 m/s
4 veriliyor.
jilk + json Buna göre, aşağıdakilerden hangisi
jort = den yanlıştır?
2
A) Cismin ilk hızı 12 m/s dir.
j0 + 0
16 = ⇒ j0 = 32 m/s B) Hareket düzgün yavaşlayandır.
2
C) Hareketin ivmesi 8 m/s2 dir.
D) Cisim 2 saniyede durur.
Soru 2
E) Cisim duruncaya kadar 9 m yol alır.
X (m)
8– fhlzf1
2–
–
0 1 2 Zaman (s) Soru 5
Doğrusal yörüngede sabit ivmeli hareket ya- Doğrusal yörüngede hareket eden cismin
pan cismin konum-zaman grafiği şekildeki zamansız hız denklemi j2 = 64 + 8x (j: m/s,
gibidir. x: m) ile veriliyor.
Cismin hızı t = 0 anında sıfır olduğuna Buna göre, bu cismin 0-4 saniyeler arası
göre, 2. saniyede kaç m/s dir? ortalama hızı kaç m/s dir?
A) 8 B) 10 C) 12 D) 14 E) 16 A) 14 B) 16 C) 18 D) 20 E) 24
dv9ii9
yrc6vu
Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
j1 j2 = 5m/s İvme
K
a–
yatay
30 m yatay L M
K O L 0–
–
t 2t Zaman (s)
yatay N
Doğrusal yörüngenin K, L noktalarından j1
ve j2 = 5 m/s lik hızlarla aynı anda harekete –a – Şekildeki sürtünmesiz yolun K nok-
geçen cisimler O noktasında karşılaşıyor. tasından serbest bırakılan cisim yo-
lun KL kesimini t1, LM kesimini t2,
K den kalkan cisim OL arasına 3 saniyede
MN kesimini t3 sürede alıyor.
geçtiğine göre, , uzaklığı kaç m dir? Doğrusal yörüngede durgunluktan harekete
geçen cisim ivme-zaman grafikleri şekildeki KL = LM = MN olduğun göre t1, t2,
A) 90 B) 80 C) 70 D) 60 E) 50 t3 arasındaki ilişki nedir?
gibidir.
Buna göre, cismin hız-zaman grafiği nasıl
g32dcp
olabilir? ÇÖZÜM
A) j B) j Cisim KL arasında hızlanır LM ara-

sında sabit hızla gider ve MN ara-
sında yine hızlanır. Böylece ortala-
ma hızları
t t
jMN > jLM > jKL olur.
KL = LM = MN ve X = jort..t
C) j D) j
olduğundan
t1 > t2 > t3 olur.
t t
E) j
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
t 4 m/s
Soru 7 8 m/s L
imfs9h
jo
K
K den 8 m/s lik hızla atılan cisim 4

K L M N P R saniye sonra L noktasını 4 m/s lik
hızla geçiyor.
t = 0 anında şekildeki yolun K noktasından KL uzaklığı nedir?
harekete geçen cisim t anında L, 2t anında Soru 9
da M noktasından geçiyor.
ÇÖZÜM
Aralıklar eşit olduğuna göre, cisim ne- I. Durur
rede durur?
II. Sabit hızla hareket eder 8+4
jort = = 6 m/s
A) M – N arasında 2
III. İvmeli hareket eder
B) N noktasında
Dengelenmiş kuvvetlerin etkisindeki cisim KL = jort · t = 6 · 4 = 24 m
C) N – P arasında yukarıdakilerden hangilerini yapabilir?
D) P noktasında
E) P – R arasında
D) I ve III E) II ve III CEVAP ANAHTARI
1dpksl
1. E 2. A 3. E 4. D 5. B 6. D
2z52nc
7. B 8. A 9. C
FİZİK NEWTON’UN HAREKET KANUNLARI TEST 13
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Konum F = 20 N
Newton'un hareket kanunları
1. Eylemsizlik Prensibi 37°
Bir cismin mevcut hareketini sürdür- m = 2 kg

I II III
me eğilimine eylemsizlik denir. yatay
Zaman (s) (Sin37° = 0,6 Cos37° = 0,8)
t 2t 3t
Sisteme etki eden bileşke kuvvet;
• fF = 0 ise sistemin mevcuttaki m = 2 kg kütleli cisim sürtünme katsayısının
hareketini sürdürür. Yani ya du- k = 0,5 olduğu yatay yüzeyde F = 20 N luk
rur ya da sabit hızla hareket eder. kuvvetle şekildeki gibi itilmektedir.
• fF ! 0 ise eylemsizlik kuvveti Buna göre, cismin hareketi için ne söyle-
oluşur. Doğrusal yörüngede t = 0 anından harekete
nebilir?
• Fe = m.a geçen cismin konum-zaman grafiği şekildeki
• Eylemsizlik kuvveti hızlanan ha- gibidir. A) 0,1 m/s2 lik ivme ile hızlanır.
rekete ters yönde, yavaşlayan Buna göre, hangi zaman aralığında cisme B) 0,2 m/s2 lik ivme ile hızlanır.
hareketle aynı yönde oluşur. etki eden kuvvet –x yönündedir? C) 0,4 m/s2 lik ivme ile hızlanır.
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) 0,5 m/s2 lik ivme ile hızlanır.
2. Temel Prensip
D) II ve III E) Yalnız III E) Dengede kalır.
Bir cismin sabit kuvvetin etkisinde
sabit ivme kazanır.
m8v58s
F = m · a kminb3
a: Sistemin ivmesi
m: Hareket eden toplam kütle
F: Sisteme etki eden net kuvvet
3. Etki – Tepki Prensibi

Her etkiye karşı eşit ve ters yönlü
tepki vardır.
→ → Soru 4
F12 = –F21
Soru 2
2
Hız (m/s)
m = 5 kg
12 –
53°
1
F = 100 N k = 0,1
8–
Düşey
m = 5 kg kütleli cisim F = 100 N luk kuvvetle

düşey duvara şekildeki gibi sıkıştırılmıştır.
–
0 4 t (s)
Sürtünme katsayısı k = 0,1 olduğuna
Yatay yolda yola paralel F = 10 N luk kuv- göre cismin hareketi için ne söylenebilir?
vetin etkisinde kalan m = 2 kg kütleli cismin (g = 10 N/kg, sin53° = 0,8, cos53° = 0,6)
hız-zaman grafiği şekildeki gibidir. A) Hareket etmez.
Buna göre, bu yoldaki sürtünme kat sayısı B) 1 yönünde hızlanır.
kaçtır? (g = 10 N/kg) C) 1 yönünde sabit hızla gider.
A) 0,7 B) 0,6 C) 0,5 D) 2 yönünde hızlanır.
E) 2 yönünde sabit hızla gider.
D) 0,4 E) 0,3
6ilcmn
5y8vry
TEST 13 NEWTON’UN HAREKET KANUNLARI FİZİK
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
F1 = 50 N
jo = 6 m/s
3m 3m 53°
F2 = 50 N
37° m = 5 kg
3m
L k = 0,2 yatay
53°
yatay m = 5 kg kütleli cisim şekildeki kuv-
Sürtünmesiz eğik düzlemde j0 = 6 m/s lik
vetlerin etkisindedir.
hızla şekildeki gibi bir cisim atılıyor. Sürtünmelerin önemsenmediği sistem şekil-
Hareketi için ne söylenebilir?
Buna göre, cisim kaç s sonra atıldığı nok- deki konumdan serbest bırakılıyor.
(g = 10 N/g, sin53° = 0,8,
taya geri döner? (g = 10 m/s2, sin37° = 0,6) Buna göre, sistemin ivmesi kaç g olur? cos53° = 0,6)
A) 6 B) 5 C) 6 D) 3 E) 2 (sin53° = 0,8)
1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
10 8 5 4 2 ÇÖZÜM
nsbi5j
peoz2b
Fx
F 53° Fy
F2 = 50 N
Fs
yatay
G = 50 N
Fx = F · cos53° = 50 · 0,6 = 30 N
Fy = F · sin53° = 50 · 0,8 = 40 N
N = G + Fy = 50 + 40 = 90 N
Fs = k · N = 0,2 · 90 = 18 N
Fnet = F – (Fx + Fs) = 50 – 48 = 2 N
2
Cisim a = m/s2 lik ivme ile hızla-
5
nır.
Soru 6
a Soru 8
Sarkaçlı Düşey
K (5 kg)
L (4 kg)
Bir vagon a ivmesi ile yavaşlarken tavanına
asılı sarkaç şekildeki gibi dengede kalıyor. 37°
Buna göre, a açısının büyüklüğü; Yatay
I. Cismin kütlesi
Kütlesi 5 kg olan K cismi ile 4 kg olan L cismi
II. a ivmesi şekildeki gibi dengededir.
III. g yerçekim ivmesi
Buna göre, eğik düzlemdeki sürtünme
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? katsayıları kaçtır?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III (g = 10 N/kg, sin37° = 0,6, cos37° = 0,8)
D) II ve III E) I, II ve III 1 1 1 1 2
5 4 3 2 3
1. D 2. B 3. E 4. D 5. E 6. D
852pjf
9ne7g7
7. A 8. B
Soru 1
UYARI Soru 3
Sabit hızlı sistemde eylemsizlik kuv- Yatay yolda hareket eden bir vagonun tava-
Kuvvet
veti oluşmaz. nına asılmış olan bir sarkaç düşeyler a açısı
yapacak şekilde dengede kalıyor.
Buna göre, vagonun hareketi ile ilgili;
Konum Hız
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
–
0 t 2t 3t Zaman (s)
m Zaman Zaman
5,4 km/h kaç dir? Duran bir cisme doğrusal yola paralel etki
s Şekil – I Şekil – II
eden kuvvetin zamanla değişimi grafikteki
gibidir.
İvme
ÇÖZÜM Cismin 0-t aralığındaki yer değiştirmesi
X1, t-2t aralığındaki X2, 2t-3t aralığındaki
1000 m 3 X3 olduğuna göre X1, X2, X3 arasındaki
5,4 km/h = 5,4 = m/s
3600 s 2 ilişki nedir?
Zaman A) X1 > X2 > X3 B) X2 > X1 = X3
Şekil – III C) X1 = X3 > X2 D) X3 > X2 > X1
I, II, III grafiklerinden hangileri doğru ola- E) X3 > X1 > X2
bilir?
3mvjoo
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
ÖZ BİLGİ
D) I ve II E) Yalnız I
Sürtünme kuvveti;
23h5sz
• Harekete ters yönde oluşur.

• Hareket enerjisini ısıya dönüştü-
rür.
FS = k · N
k: Sürtünme katsayısı
N: Yüzeye dik kuvvet Soru 2
• Duran cismi harekete geçiren en
küçük kuvvete statik sürtünme, a (m/s2)
hareket hâlinde oluşan sürtün-
meye kinetik sürtünme denir.
2–
Statik sürtünme kinetikten bü- Soru 4
yüktür.
m 2m
ip F
yatay
Kütleleri m, 2m olan K, L cisimleri yatay yol-

–
0 4 12 F (N)
da yola paralel F = mg kuvveti ile çekiliyor.
Yatay yolda bir cisme yola paralel uygulanan
kuvvetin cismin kazandığı ivme ile değişimi İpteki gerilme kuvveti yatay düzlem sürtün-
şekildeki gibidir. mesiz iken T1, sürtünme katsayısı 0,2 oldu-
ğunda T2 oluyor.
Buna göre, bu yoldaki sürtünme katsayısı
kaçtır? (g = 10 N/kg) T1
T2
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3
1 1
D) 0,4 E) 0,5 A) 3 B) 2 C) 1 D) E)
2 3
jc8c9t
kykr6k
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Hız
M1 = 3 kg M2 = 2 kg
T=? F = 30 N
K
j –
yatay
L k = 0,4
30° Şekildeki verilere göre, ipteki ge-
Yatay rilme kuvveti nedir?
Yüzey sürtünmesiz olsaydı aynı
Sürtünmelerin önemsenmediği sistemde K, gerilme kuvveti ne olurdu?
L cisimleri şekildeki gibi dengededir.
–
0 t 2t 3t Zaman (s)
Buna göre, cisimlerin yerleri değiştirilirse ÇÖZÜM
Yatay düzlemde düzleme paralel 2F kuvve- 1
tinin etkisinde kalan cismin KLMN yolundaki sistemin ivmesi kaç g olur? (sin30° = )
2
hız-zaman grafiği şekildeki gibidir. 3 kg 2 kg
5 4 3 T F = 30 N
KL arasında cisme etki eden sürtünme A) g B) g C) g
6 5 4 yatay
kuvveti F olduğuna göre, LM ve MN ara- Fs1 Fs2
3 1
sındaki nedir? D) g E) g
5 2
Fs1 = 0,4 · 30 = 12 N
LM MN
Fs2 = 0,4 · 20 = 8 N
6soeh8
A) F 2F
30 – (12 + 8)
B) 2F 2F a= = 2 m/s2
5
C) 2F 3F 3 kg
D) 2F 4F T
E) 3F 4F Fs1 = 12 N yatay
59b1kg
T – 12 = m · a
T = 12 + 3 · 2
T = 18 N
Sürtünme olmasaydı,
30
a= = 6 m/s
5
T = m · a = 3,6 = 18 N olurdu.
Soru 8
K (3 kg)
UYARI
yatay Bu soruda sürtünme kuvveti T geril-
me kuvvetini değiştirmez.
Soru 6 L
8 cm
K(3 m) yer
L(2 m) M(m)
F
Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki
yatay düzenek serbest bırakıldığında L cismi 0,2
saniyede yere düşüyor.
3m, 2m, m kütleli K, L, M cisimleri sürtünme-
K cisminin kütlesi 3 kg olduğuna göre, L
siz yatay yola paralel F kuvveti ile şekildeki
ninki kaç kg dır? (g = 10 N/kg)
gibi itiliyor.
5
L cisminin M ye uyguladığı itme kuvveti A) 4 B) 3 C)
2
4 N olduğuna göre, F kuvveti kaç N dur?
3
D) 2 E)
A) 36 B) 32 C) 28 D) 24 E) 20 2 CEVAP ANAHTARI
1. D 2. A 3. D 4. C 5. C 6. D
n5elz4
li173c
7. E 8. D
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
M Hareket yönü
K
m = 2 kg
k = 0,2 53° L
yatay
37° 37° M N
yatay Şekil – I
Eğik düzlemin yüzeyindeki sürtün-
me katsayısı k = 0,2 dir.
Şekildeki KLMN yolu boyunca sürtünme kat-
Konum Hız İvme
Buna göre, cismin ivmesi nedir? 3
sayısı tür. I II III
Düzlem sürtünmesiz olsaydı ne 4
olurdu? Buna göre, K noktasından serbest bıra-
kılan cismin hareketi nasıl olur?
(sin37° = 0,6; sin53° = 0,8; g = 10 N/kg) Zaman Zaman Zaman
ÇÖZÜM
Şekil – II
KL LM MN
m = 2 kg A) Hızlanan Sabit hızlı Yavaşlayan Şekil – I deki vagonun tavanına bağlı sarkaç
dengededir.
Fs B) Hızlanan Sabit hızlı Sabit hızlı
Fx Buna göre, vagonun hareketi ile ilgili
C) Hızlanan Yavaşlayan Yavaşlayan
Fy Şekil – II de verilen grafiklerden hangileri
37° D) Sabit hızlı Yavaşlayan Yavaşlayan doğru olabilir?
E) Sabit hızlı Hızlanan Yavaşlayan
Fx = mg · sin37° = 20 · 0,6 = 12 N A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
fghjau
Fy = mg · cos37° = 20 · 0,8 = 16 N
Fs = k · N = 0,2 · 16 = 3,2 N
h3v17l
Fx – Fs 12 – 3, 2
a= = = 4,4 m/s2
m 2
Soru 2
Düzlem sürtünmesiz olsaydı,
Fx 12
2
a=
m = 2 = 6 m/s olurdu.
T1 T2
X
Soru 4
K Z
Y F = 50 N F = 50 N
j
Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki 53° 37°
düzenek dengede olup iplerdeki gerilme
kuvvetleri T1, T2 dir. yatay
I II
İp K noktasından kesildiğine göre T1, T2
ne olur? 5 kg kütleli cisim F = 50 N luk kuvvetle I deki
A) T1 artar, T2 azalır. gibi itildiğinde j sabit hızı ile hareket ediyor.
B) T1 değişmez, T2 azalır. Aynı cisme aynı kuvvet aynı yolda II deki
C) T1 azalır, T2 azalır. gibi uygulanırsa cismin ivmesi kaç m/s2
olur? (g = 10 N/kg)
D) T1 azalır, T2 artar.
E) T1 değişmez, T2 değişmez. 5 7 8
A) B) 2 C) D) E) 3
3 3 3
zr7rpp
2dk8mh
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
F (N) K L
8– yatay
j
T=?
M
4–
K(m) L(m)
Şekildeki düzenek j sabit hızı ile hareket

ederken K, L cisimlerini bağlayan ip az son- M(m)
–
0 2 İvme (m/s2)
rada L, M cisimlerini bağlayan ip kesiliyor.
Bir cisme yatay yolda yola paralel uygulanan K, L, M cisimlerinin kütleleri eşit,
Buna göre, sürtünmeler önemsizdir.
kuvvet ile cismin kazandığı ivme grafikteki
I. K cismi yavaşlayarak durur. T gerilme kuvveti nedir?
gibi değişiyor.
II. L cismi önce hızlanır sonra yavaşlayarak
Buna göre, bu yoldaki sürtünme katsayısı
durur. ÇÖZÜM
kaçtır? (g = 10 N/kg)
III. M cismi sabit hızlı hareketini sürdürür.
A) 0,2 B) 0,3 C) 0,4
D) 0,5 E) 0,6
imaf4d
D) II ve III E) Yalnız II T T
k9nt15
mg mg
mg
2mg – mg g
a= =
3m 3
K cismi için
Soru 6 T – mg = m · a
g
T = mg + m ·
X (m)
K
Y (2m) Soru 8 3
4
yatay T= mg
Hız (m/s) 3
T
Z (2m)
40 –
m, 2m, 2m kütleli X, Y, Z cisimlerinden

oluşan şekildeki düzenek dengelenmiş
kuvvetlerin etkisinde olup X, Y cisimleri ile
–
yatay düzlem arasındaki sürtünme katsa- 0 2 5 t (s)

yısı aynıdır.
Doğrusal yörüngede hareket eden bir vago-
Buna göre, ip K noktasından kesilirse Y nun hız-zaman grafiği şekildeki gibidir.
ile Z yi bağlayan ipteki gerilme kuvveti T
kaç mg olur? (g = Çekim kuvveti) Vagonun tavanına asılı bir sarkacın ipin-
5 4 deki gerilme kuvveti 0-2 saniye aralığında
A) B) C) 1 3 N olduğuna göre, 2s-5s aralığında kaç
3 3
N dur?
3 3
D) E)
4 5 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 CEVAP ANAHTARI
3y1mi9
1. A 2. C 3. C 4. D 5. A 6. A
4id3f1
7. B 8. C
Soru 1
a L(m)
T
53° K(m)
1
Sarkaçlı Düşey
30° 2
K (m)
a ivmesi ile hızlanan vagonun tava- Kütleleri eşit ve m olan K, L cisimleri bir iple
nına bağlı sarkaç şekildeki gibi den- bağlanarak sürtünmesiz eğik düzlemde şe- X M (2m)
gededir. kildeki gibi serbest bırakılıyor.
L (2m)
Buna göre, a nedir? (g = 10 N/kg, Buna göre, ipdeki gerilme kuvveti ne olur?
sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
1 m, 2m, 2m kütleli K, L, M cisimleri ile oluş-
(g = yerçekim ivmesi, sin30° = )
2 turulan düzenek serbest bırakıldıktan bir
ÇÖZÜM mg mg süre sonra ip X noktasından kesiliyor.
A) 0 B) C)
Sarkaca etki eden kuvvetleri çizelim
4 3 Sürtünmeler önemsenmediğine göre, M
mg 2mg cisminin ip kesildikten sonraki hareketi
D) E) nasıl olur?
2 3
53° A) Hemen durur sonra 2 yönünde hızlanır.
uvh2rr
B) 1 yönünde yavaşlar durur, 2 yönünde
hızlanır.
C) 2 yönünde hızlanır.
Fe = m.a
D) 2 yönünde yavaşlar.
Düşey
E) 1 yönünde yavaşlar, 2 yönünde sabit
hızla gider.
mg
m·a
yhufnh
tg53° = mg
4 40
a = g · = m/s2
3 3
Soru 2
m Soru 4
yatay
F=?
Şekildeki sabit sürtünmeli yatay yola j hızı
ile giren m kütleli cisim X yolunu alarak du-
5 kg
ruyor.
1 kg
Buna göre X uzaklığı,
30°
I. j hızı Yatay
II. k sürtünme katsayısı
III. m kütlesi düzenekte 1 kg ve 5 kg kütleli cisimler
niceliklerinden hangilerinin artması ile ar- aynı ivme ile hareket ettiğine göre, eğik
tar? düzleme paralel F kuvvetinin en küçük de-
1
A) I ve II B) I ve III C) II ve III ğeri kaç N dur? (sin30° = , g = 10 N/kg)
2
D) Yalnız II E) Yalnız I A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50
frkm5d
e7788l
Soru 5
g
a= Kuvvet MK = 2 kg K
2
F = 20 N
– ML = 3 kg L
yatay
m X Y 2m 0– K cismi L nin üzerinde dengede
–
Zaman
kalabildiğine göre K ile L arasın-
Asansör daki sürtünme katsayısının en kü-
–
çük değeri nedir?
g
Şekildeki asansör a = ivmesi ile ok yönün- (Yer sürtünmesiz, g = 10 N/kg)
2
de hızlanmaktadır.
Doğrusal yörüngede durgunluktan hareke-
Buna göre, m ve 2m kütleli X, Y cisimleri- te geçen bir cisme etki eden kuvvetin za- ÇÖZÜM
nin yere göre ivmeleri ne olur? manla değişimi şekildeki gibidir.
F = ma
Buna göre, cismin konum-zaman grafiği K Fs = kmf
X Y
nasıl olur? F
2g L
A) 0 , aşağı A) x B) x
3 yatay
g 2g
B) yukarı aşağı Sistemin ivmesi;
3 3 t t
20
g 2g a= = 4 m/s2
5
C) aşağı aşağı
3 3 K cisminin dengede kalması için
C) x D) x
g 2g kmg $ m · a olmalıdır.
D) aşağı yukarı
3 3
Sürtünme katsayısının en küçük de-
2g 2g t t ğeri için
E) aşağı aşağı
3 3
kmg = m · a
z3auk9
a 4
E) x k= g = = 0,4
10
t
1mnbg1
Soru 6
jo L
K
a
Soru 8
Sürtünmesiz eğik düzlemin K noktasından
t = 0 anında j0 hızı ile şekildeki gibi atılan Bir cisim durmakta olan asansörün tavanın-
cisim 24 metre uzağındaki L noktasından 1. daki yaya asılınca yay X kadar uzuyor.
geçişini 2. saniyede, 2. geçişini 4. saniyede
Asansör 2g ivmesi ile aşağıya doğru hızla-
yapıyor.
nırken cisim yaya asıldığında yay ne kadar
Buna göre, sina kaçtır? (g = 10 m/s2) uzar?
A) 0,8 B) 0,6 C) 0,5 A) 3x B) 2x C) 0
D) 0,4 E) 0,3 D) –x E) –2x CEVAP ANAHTARI
1. A 2. E 3. B 4. E 5. C 6. B
hdz425
izdhyu
7. E 8. D
Soru 3
M1
Hız
F
M2
yatay
Şekildeki yatay düzlem sürtünmesiz düzle-
–
0 t 2t 4t Zaman (s) me paralel F kuvveti ile çekilen m1, m2 kütleli
cisimler arasındaki sürtünme katsayısı k dir.
Doğrusal yörüngede hareket eden bir va-
gonun hız-zaman grafiği şekildeki gibidir. Cisimler birlikte hareket ettiğine göre, k
K (m) L (m) nin en küçük değeri nedir? (g = çekim iv-
Vagonun tavanına asılı sarkacın ipindeki mesi)
Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin gerilme kuvveti 0-t aralığında T1, t-2t aralı-
önemsiz olduğu şekildeki düzenek F F.g
ğında T2, 2t-4t aralığında T3 tür. A) m + m B) m + m
serbest bırakılıyor. 1 2 1 2
Buna göre T1, T2, T3 arasındaki ilişki ne-
Buna göre, L cisminin ivmesi ne dir?
olur?
(m 1 + m 2 ) · g F
C) D)
A) T1 > T2 > T3 B) T1 > T3 > T3 F g (m 1 + m 2 )
ÇÖZÜM C) T1 = T3 > T2 D) T2 > T1 = T3
F
E) T3 > T1 > T2 E) m1
(m 1 + m 2 )
bbgg9m
cvuu6e
T
T
K L
mg mg Soru 4
İvme cisim aldığı yol ile orantılıdır. K Soru 2 F

m
yukarı yönde x kadar yol aldığında L
aşağı yönde 2x yol alır. K L K L M
T1
Şekil – I
aK = a ise aL = 2a dır.
yatay
L için: mg – T = m · 2a T2
Hız
K için: 2T – mg = m · a M
mg – T = 2(2T – mg)
3mg Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki dü-

5T = 3mg ⇒ T =
5 zenekte K cismi tutularak sistemin hareketi
T nin bu değerini L için yazılan denk- engellendiğinde iplerdeki gerilme kuvveti T1,
–
lemde yerine koyalım. T2 oluyor. 0 t 2t Zaman (s)
3mg g Buna göre, K cismi serbest bırakılırsa T1, Şekil – II

mg – = 2ma ⇒ a =
5 5 T2 ne olur?
Şekil – I deki yatay yolda F kuvveti ile çeki-
2
aL = 2a = g olur. A) İkisi de azalır. len m kütleli cismin KM arasındaki hız-zaman
5
B) İkisi de değişmez. grafiği Şekil – II deki gibidir.
C) T1 değişmez, T2 azalır. Yolun LM kesimi sürtünmeli olduğuna

göre, sürtünme kuvveti kaç F tir?
D) T1 azalır, T2 değişmez.
1 3
E) T1 artar, T2 azalır. A) B) 1 C) D) 2 E) 3
2 2
u7j4la
sl7noi
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
T=? 2 kg 3 kg
K (3 kg) k F = 15 N L (3m)
K (m)
L (5 kg) F = 80 N F
yatay
yatay
yatay
2 kg ve 3 kg kütleli K, L cisimleri ağırlığı
Şekildeki sistemde K cismi ile L cismi ve L önemsiz yay ile birbirine bağlanarak sürtün- Yatay düzlem sürtünmesizdir.
cismi ile yatay yer arasındaki sürtünme kat- mesiz yatay yolda yola paralel F = 15 N luk K, L cisimleri yatay F kuvveti ile
sayısı eşit ve 0,4 tür. kuvvetle şekildeki gibi çekiliyor. itildiğine göre, L nin K ye göster-
F = 80 N luk kuvvet yola paralel olduğuna Yay sabiti k = 30 N/m olduğuna göre, yay- diği tepki kaç F tir?
göre, ipteki T gerilme kuvveti kaç N dur? daki maksimum uzama kaç m olur?
(g = 10 N/kg) ÇÖZÜM
A) 0,6 B) 0,5 C) 0,4
A) 21 B) 24 C) 27 D) 30 E) 33
D) 0,3 E) 0,2 L (3m)
K (m)
ehab36
F FKL FLK
f4mpzv
yatay
Sistemin ivmesi;
F
a=
4m
L ye etki eden kuvvet
FKL = mL · a dır.
F 3
FKL = 3m · = F
4m 4
→ →
FKL = –FKL dır.
ya da,
F kuvveti 4m kütlesine a ivmesini
kazandırıyorsa K nin L ye etkisi de
3m kütlesine a ivmesini kazandırır.
F = 4m · a
Soru 8 FKL = 3m · a
F = 15 N Bu iki eşitlikten
K (2 kg) 3
FKL = F bulunur.
4
L (3 kg)
Soru 6
yatay
F Şekildeki yatay düzlem sürtünmesiz K ile

K (3 kg)
L cismi arasındaki sürtünme kuvveti 15 N
L (5 kg) dur.
yatay K cismine yatay doğrultuda F = 15 N luk
kuvvet uygulandığına göre, K ve L ci-
Şekildeki yatay düzlem sürtünmesiz K ve L simlerinin ivmeleri ne olur?
cisimleri arasındaki sürtünme katsayısı 0,5 K L
tir.
A) 0 3 m/s2
Buna göre K, L cisimlerinin birlikte hare-
B) 3 m/s2 3 m/s2
ketini sağlayan şekildeki yatay F kuvveti-
C) 0 5 m/s2
nin maksimum değeri kaç N dur?
(g = 10 m/s2) D) 3 m/s2 5 m/s2
E) 0 2 m/s2
zddzer
1. B 2. A 3. D 4. D 5. A 6. B
vrzih2
7. E 8. B
FİZİK İŞ – GÜÇ – ENERJİ TEST 18
FORMÜL Soru 1 Soru 3
W = F · X X
W : İş (Joule) 3h Y
F: Kuvvet (N) Y
X: Yol (m) h X yer

I II
yer
I II
Özdeş küp şeklindeki 4 parçadan oluşan cis-
Kütleleri 2m ve m olan X, Y cisimleri şekildeki min I konumda yere göre potansiyel enerjisi
I konumundan II konumuna getiriliyor. E dir.
Buna göre, yerçekimi kuvvetine karşı ya- Buna göre, cisim II konumuna getirildi-
UYARI pılan iş kaç mgh tır? (g = Çekim ivmesi) ğinde yerçekimi kuvvetine karşı yapılan iş
kaç E olur?
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2
Kuvvet vektörü hız vektörüne dik ise
2 3 5
iş yapmaz. A) B) 1 C) D) E) 2
3 2 3
2cftgd
F
4yt9d5
j
yatay
~=0
FORMÜL
Soru 2
İş
Güç =
Zaman
Soru 4
W
P=
t K(m) L(3m) 3h m = 1 kg
O
W: Joule
K
t: Zaman h 3h
P: Watt h L
37°
M N yatay
Kütlesi m olan homojen çubuğun uçların- Şekildeki yolun K noktasından serbest bıra-
UYARI daki m, 3m kütleli K, L cisimleri Şekil – I kılan cisim KL arasını t1, LM arasını t2, MN
deki yatay konumdan Şekil – II deki düşey arasını t3 sürede geçiyor.
F kuvveti bir cismi j sabit hızı ile konuma getiriliyor.
çekiyorsa güç P = F · j ile de bu- Yolun yalnız LM arası sürtünmeli ve sür-
Buna göre, sistemin potansiyel enerjisi
lunabilir. ne olur? (g = Çekim ivmesi) tünme kuvveti 6 N olduğuna göre t1, t2, t3
arasındaki ilişki nedir?
A) 3 mgh, artar (sin37° = 0,6; cos37° = 0,8; g = 10 N/kg,
B) 9 mgh, artar KL = LM = MN)
C) 3 mgh, azalır
A) t1 > t2 > t3 B) t1 > t3 > t2
D) 6 mgh, azalır
C) t1 > t2 = t3 D) t2 > t3 > t1
E) 9 mgh, azalır
E) t2 > t1 > t3
jm63y9
l9jgt1
TEST 18 İŞ – GÜÇ – ENERJİ FİZİK
Soru 5 Soru 7
UYARI
m = 4kg • Yerçekimine karşı yapılmış iş po-
K F = 18 N tansiyel enerjiye dönüşür.
yatay • Net kuvvetin yaptığı iç kinetik
L 6m enerjiye dönüşür.
K L
• Sürtünme kuvvetine karşı yapı-
M m = 4 kg kütleli cisim yola paralel F = 18 N lan iş ısı enerjisine dönüşür.
luk kuvvetle K noktasından L noktasına ka- Wısı = Fs · X
Şekildeki sürtünmesiz yolun K noktasından
dar çekiliyor.
serbest bırakılan cisim L noktasını 2j, M
noktasını 3j hızı ile geçiyor. Yüzeydeki sürtünme katsayısı k = 0,3 ol-
duğuna göre, net kuvvetin yaptığı iş kaç
Yerçekimi kuvvetinin yaptığı iş KL arasın-
joule dur? (g = 10 N/kg)
da W1, LM arasında W2 olduğuna göre,
W1 A) 36 B) 40 C) 44 D) 48 E) 52
oranı kaçtır?
W2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
75m57l
1 4 2 4
A) B) C) D) E) 1
3 9 3 5 Kuvvet
5i9nau
F–
–
0 x 2x 3x Yol
t = 0 konumunda duran cisme ya-

tay yolda yola paralel uygulanan net
kuvvetin cismin aldığı yolla değişimi
grafikteki gibidir.
Cismin x konumundaki hızı j1, 2x
konumundaki j2, 3x konumunda-
ki j3 olduğuna göre; j1, j2, j3
ÇÖZÜM
Soru 8
Kuvvet-yol grafiğinin alanı
F (N)
(N.m = Joule) enerji değişimini verir.
Soru 6
8– x konumunda enerji E ise 2x konu-
L
munda 2E, 3x konumunda 3E olur.
Hızlarda j3 > j2 > j1 olur.
0–
–
K 3r 4 8 12 X (m)
r
–8 –
Yer
r yarıçaplı K küresi ile 3r yarıçaplı L küresi

Doğrusal yolda bir cisme etki eden net kuv-
aynı maddeden yapılmış olup homojendir-
vetin cismin aldığı yol ile değişimi grafikteki
ler.
gibidir.
Yere göre K küresinin potansiyel enerji-
si E ise L ninki kaç E dir? Buna göre, kuvvet 12 m yol boyunca kaç
joule iş yapmıştır?
A) 81 B) 64 C) 27 D) 9 E) 3
msyvpp
1. B 2. E 3. A 4. C 5. D 6. A
neccmh
7. A 8. B
Soru 1
K K
j = 6 m/s
N j
4h m = 2 kg h1
3h M yatay
yatay 2j h2
2m
K L
yatay
L M yatay L
Şekildeki yolun yalnız KL arası sürtünmeli
Şekildeki yolun yalnız LM arası sür- Şekildeki sürtünmesiz yolun K noktasından
olup sürtünme kuvveti 5 N dur.
tünmelidir. K noktasından bırakılan serbest bırakılan cisim L noktasını 2j, M
cisim N noktasından geri dönüyor. Buna göre, şekildeki gibi j = 6 m/s lik hız- noktasını j hızı ile geçiyor.
Buna göre, cisim duruncaya ka- la atılan m = 2 kg kütleli cisim eğik düz- h1
dar M noktasından kaç kez geç- lemde kaç m yükseğe çıkabilir? Buna göre, oranı kaçtır?
h2
miş olur?
A) 0,5 B) 0,8 C) 0,9
5 4 5
D) 1,2 E) 1,3 A) B) C)
ÇÖZÜM 4 3 3
5
grfaza
Eilk + F · X = Fs · X + Eson D) 2 E)
2
4 mgh + 0 = Fs · X + 3 mgh
hdtou1
Fs · X = mgh
LM arasında mhg lık enerji ısıya dö-
nüşüyor.
Cisim LM arasından her geçişte
mgh lık enerji kaybeder.
M noktasından 4 kez geçmiş olur.
Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
F = 8 N luk bir kuvvet bir cismi 2 m/s Soru 2

2m
lik sabit hızla çekmektedir.
Buna göre, kuvvetin gücü nedir? 2
K
h
ÇÖZÜM 30°
N
h O
Kuvvetin gücü;
joule N·m L M m
P→ = s → F · j
s
Şekildeki rayın K noktasından serbest bıra- O noktası etrafında dönebilen ağırlığı önem-
P = 8 · 2 = 16 watt
kılan cisim N noktasından dönerek L nokta- siz çubuk şekildeki konumdan serbest bıra-
sında duruyor. kılıyor.
Buna göre, yolun hangi kesimi kesinlikle Çubuğun uçlarında m, 2m kütleli cisimler
sürtünmelidir? olduğuna göre, çubuk yatay konuma ge-
linceye kadar yerçekimi kuvveti kaç mg,
A) Yalnız LM B) Yalnız MN
lik iş yapar? (Çubuğun boyu 3,)
C) KL ve LM D) KL ve MN
5 3 4 3
E) LM ve MN A) B) C) D) 1 E)
3 2 3 4
135he5
2mivbu
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
S K K
h
K
h h1
4m M yatay
L N h2
P h
1,8 m L yatay
M N
L M yatay
Şekildeki sürtünmesiz yolun K nok-
Yalnız MN bölümü sürtünmeli olan yolun K tasından serbest bırakılan cisim L
Şekildeki rayın K noktasından serbest bıra-
noktasından serbest bırakılan cisim N nok- noktasını 2j, M noktasını j hızı ile
kılan cisim L noktasını 8 m/s, M noktasını 6 geçiyor.
tasını j hızı ile geçip P noktasından geri dö-
m/s lik hızla geçip N noktasından geri dönü- h1
nüyor. Buna göre, oranı nedir?
yor. h2
Buna göre, cisim S noktasından j hızı ile
Buna göre, yolun hangi kesimleri sürtün-
N ye doğru atılırsa hareketi nasıl olur?
melidir? (g = 10 N/kg)
ÇÖZÜM
A) L-M arasından döner
A) Yalnız LM B) KL ve LM
K-L arası için;
B) L noktasından döner C) KL ve MN D) LM ve MN
1
mgh1 = m(2j)2 ⇒
C) L-K arasından döner E) KL, LM ve MN 2
D) k noktasından döner 1
mgh1 = 4. mj2
kiljnh
2
E) K yi j hızı ile geçer
L-M arası için;
1 1
4 m(2j)2 = mj2 + mgh2
jy95rp
2 2
1
mgh2 = 3 m(j)2
2
h1 4
= olur.
h2 3
Soru 8
Soru 6
K h
L h
L
M S h
N h
yatay P R
K 3h
Yalnız LM ve NP kesimleri sürtünmeli olan

h
rayın K noktasından bırakılan cisim S nok-
tasından geri dönüyor. yer
Yolun iki kesimindeki sürtünme katsayı-
Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki sis-
sı aynı olduğuna göre, cisim yolun hangi
kesimlerinde sabit hızla hareket etmiş- tem dengede olup K, L cisimlerinin yere göre
tir? potansiyel enerjileri eşittir.
L cisminin kütlesi m olduğuna göre, özdeş
A) Yalnız PR B) Yalnız LM
makaralardan herbirini kütlesi kaç m dir?
C) PR ve LM D) PR ve NP
2 1 1 1 1
E) PR, LM ve NP A) B) C) D) E)
3 2 3 4 5 CEVAP ANAHTARI
49yc8l
1. E 2. A 3. B 4. B 5. E 6. E
5tcr5d
7. B 8. C
Soru 1
UYARI Soru 3
Sürtünmesiz sistemlerde toplam L j0

L 2j0
mekanik (EK + EP) enerji korunur.
N h1
/s 14 5,8 m K
6m F= yatay
h2
m = 1 kg
M
K yatay
yatay
K noktasındaki hızı 6 m/s olan 1 kg kütleli 3j0
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK cisim KL noktaları arasında yola paralel F =

14 N luk kuvvetin etkisinde kalıyor. KL yolu K noktasından 2j0 büyüklüğündeki hız ile
sürtünmeli olup sürtünme kuvveti 6 N dur. şekildeki gibi atılan cisim L noktasını j0, M
noktasını 3j0 büyüklüğündeki hız ile ge-
KL yolunun uzunluğu 9 m olduğuna göre, çiyor.
cisim L noktasını kaç m/s lik hızla geçer?
h1
(g = 10 N/kg) Buna göre, oranı kaçtır?
h2
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
L (m) (Sürtünme yok)
1 2 3 4
v7fog6
A) B) C) D) E) 1
K (3m) 8 5 5 5
yrs6cv
Sürtünmelerin önemsenmediği şe-
kildeki düzenekte L cismi F kuvveti
ile h kadar aşağı çekiliyor.
Buna göre, F kuvvetinin yerçekimi
kuvvetine karşı yaptığı iş nedir?
(g = Yerçekim ivmesi)
ÇÖZÜM
Yerçekimine karşı yapılan iş potan-

siyel enerji değişimidir.
L cismi mgh lık enerji kaybederken
K cismi 3 mgh lık enerji kazanır.
Sistemin potansiyel enerjisi 2 mgh Soru 2
değişir.
Bu durumda yerçekimine karşı yapı- j = 4 m/s
lan iş 2mgh olur.
K F = 12 N Soru 4
3m
L
j0 M
L 37° L hmax = 2h
h
yatay
K yatay
Şekildeki yolun K noktasında hızı j = 4 m/s
olan cisim KL arasında yola paralel F = 12 N K noktasından eğik olarak atılan 0,2 kg küt-
luk kuvvetin etkisinde kalıyor. leli bir cismin L noktasındaki kinetik enerjisi
Cismin kütlesi 2 kg ve KL arasındaki sür- 160 joule M deki potansiyel enerjisi 45 joule
tünme kuvveti 11 N olduğuna göre, cisim oluyor.
L noktasını kaç m/s lik hızla geçer? Buna göre, j0 hızının büyüklüğü kaç m/s
(g = 10 m/s2, sin37° = 0,6) dir? (Sürtünme yok, g = m/s2)
A) 14 B) 12 C) 11 D) 10 E) 9 A) 100 B) 80 C) 60 D) 50 E) 40
eh5yv2
g3idsr
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
E L
K d K h
5h
8 m/s
2h
2d L h
30°
yatay
K yatay
4d M h
Şekildeki sürtünmeli yolun K noktasından E
Şekildeki sabit sürtünmeli eğik düzlemin K kinetik enerjisi ile hareket eden cisim L nok- yer
noktasından 8 m/s lik hızla atılan m kütle- tasından dönerek tekrar K noktasına çıkabi-
li cisim dönüşte K noktasını 6 m/s lik hızla Özkütleleri d, 2d, 4d olan K, L, M sı-
liyor.
geçiyor. vıları şekildeki gibi bir kaptadır.
Cismin K noktasındaki potansiyel enerjisi
Buna göre, cisim kaç m yüksekliğe çık- E M sıvısının yere göre potansiyel
EK olduğuna göre, oranı kaçtır? enerjisi E ise kaptaki sıvıların yere
mıştır? (g = 10 N/kg) EK
göre toplam enerjisi kaç E dir?
A) 2,8 B) 2,5 C) 2,2 A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
D) 2,0 E) 1,8 ÇÖZÜM
2zl16e
Herbir sıvının hacmi V olsun sıvıların
zd8j9m
kütleleri;
MK = V · d, ML = V · 2d, MM = V · 4d
Potansiyel enerjileri;
h
EM = V · 4d · = E ise
2
3 3
EL = V · 2d · h = 3V · d · h = E
2 2
5 5 5
EK = V · d · h= V · d · h = E
2 2 4
3 5 15
ETop = E + E + E = E
2 4 4
Soru 6 Soru 8
Kinetik enerji
yatay
M
L 2E –
K
yatay
E–
Şekildeki eşit bölmeli kalas yatay konuma
K noktasından tutularak getirildiğinde yer-
çekimine karşı EK, L noktasından tutularak
–
–
getirildiğinde EL, M noktasından tutularak 0 x 5x Yol

getirildiğinde EM işi yapılıyor.
Doğrusal yörüngede hareket eden bir cismin
Buna göre, EK, EL, EM arasındaki ilişki
kinetik enerji-yol grafiği şekildeki gibidir.
nedir?
0-x konumları arasında cisme etki eden
A) EK > EL > EM B) EK = EL = EM net kuvvet F olduğuna göre, x-5x konum-
C) EM > EL > EK D) EL > EK > EM ları arasında etki eden nedir?
E) EL > EM > EK F
A) –2F B) –F C) – D) F E) 2F CEVAP ANAHTARI
2
hmyroi
1. B 2. E 3. C 4. D 5. B 6. B
j9b8la
7. C 8. C
Soru 1
Sabit sürtünmeli yatay düzleme 8 K(m) L(2m)
j
F 4F
m/s lik hızla giren cisim 16 m yol
alarak duruyor. yatay
K yatay
Buna göre, yüzeyindeki sürtünme
katsayısı kaçtır? (g = 10 N/kg) Durmakta olan m, 2m kütleli K, L cisimleri
sürtünmesiz yatay yola paralel F, 4F kuvvet- Şekildeki sabit sürtünmeli yatay yolun K
lerinin etkisinde eşit süre kalıyorlar. Bu süre noktasından j hızı ile atılan cisim x yolunu
ÇÖZÜM sonunda, K cisminin kinetik enerjisi EK, L alarak duruyor.
Eİlk + F · x = Fs · x + ESon
ninki EL oluyor. Buna göre, x yolunun büyüklüğü,
EK I. j hızı,
1 oranı kaçtır?
mj2 + 0 = kmg · x + 0 EL II. k sürtünme katsayısı,
2
2 III. m cismin kütlesi,
1 2 8 64 1 1 1
j = kgx ⇒ k = = A) 2 B) 1 C) D) E) IV. g çekim ivmesi
2 2 · 10 · 16 320 2 4 8
niceliklerinden hangilerine bağlı değildir?
1
k=
5 A) Yalnız k ye B) Yalnız g ye
C) j ve k ye D) m ve g ye
ble6y3
E) Yalnız m ye
d7skts
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Yatay düzlemde F = 8 N luk kuvvetin

etkisinde kalan cismin hızı x yolu so-
nunda 6 m/s den 10 m/s ye çıkıyor.
Cismin kütlesi 2 kg olduğuna göre
x nedir? (Sürtünme yok)
ÇÖZÜM Soru 4
F kuvvetinin yaptığı iş kinetik enerj- İvme

ye dönüşmüştür.
Soru 2
F · x = Ek2 – Ek1 a–
1 1
8 · x = 2 · 102 – 2 · 62 L
2 2
8x = 64
x = 8 m
h = 4,1 m
10 m/s
–
0 t 2t 3t Zaman
yatay Sürtünmesiz yatay düzlemde yola paralel F

K
kuvvetinin etkisinde kalan cismin ivme-za-
K noktasından 10 m/s lik hızla atılan cisim L man grafiği şekildeki gibidir.
noktasına çıkabiliyor. Kuvvetin 0-t zaman aralığında yaptığı iş
Buna göre, cisim dönüşte K yi kaç m/s lik W olduğuna göre, 0-3t zaman aralığında
hızla geçer? yaptığı iş kaç W dir?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 4 A) 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
uhhsan
tv5dey
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
m = 2 kg 2j
F = 10 N m = 2 kg
yatay yatay
12 m yatay
K L 3x x
K L M 0,2 m
K L
Şekildeki yatay yolun KL arası sürtünmesiz Şekildeki yatay sabit sürtünmeli yolun K nok- Sabiti k = 400 N/m olan yay 0,2 m
L noktadan sonrası sürtünmeli ve sürtünme tasını 2j hızı ile geçen cisim L noktasını j sıkıştırılarak önüne 2 kg lık cisim ko-
katsayısı 0,2 dir. K noktasında duran cisim nuluyor.
hızı ile geçip M de duruyor.
KL arasında yola paralel F = 10 N luk kuvve- Sürtünme olmadığına göre, yay
Cismin KL arasındaki hareket süresi t ol-
tin etkisinde kalıyor. serbest bırakılırsa cisim yayı han-
duğuna göre, LM arasındaki hareket sü- gi hızla terk eder?
Buna göre, cisim L noktasından sonra kaç resi kaç t dir?
m yol alarak durur? (g = 10 N/kg)
1 1 1 ÇÖZÜM
A) B) C) D) 1 E) 2
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40 4 3 2
1 2 1
mj2
fdlfmb
kx =
2 2
er82pj
400 · (0,2)2 = 4 · j2
400 · 0,04 = 4j2

j2 = 4 ⇒ j = 2 m/s
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
m = 4 kg
F = 20N
yatay
10 m
K L
K noktasında duran cisim KL arasın-

da F = 20 N luk kuvvetin etkisinde
kalıyor.
Sürtünme kuvveti 15 N olduğuna
Soru 8 göre, cisim L noktasını hangi hızla
geçer?
M
Soru 6 L
j0 ÇÖZÜM
h hmax = 2h
F 53° Net kuvvetin yaptığı iş kinetik ener-
yatay
yatay
K jiye dönüşür.
x 3x
K L M K noktasından eğik olarak atılan cisim şe- Fnet · x = 1EK
kildeki yörüngeyi izliyor. 1
K noktasında duran cisim yola paralel F kuv- (20 – 15) · 10 = 4 · j2
Cismin L noktasındaki potansiyel enerjisi 2
vetinin etkisinde kalarak L noktasını 2j, M 80 joule olduğuna göre, atıldığı andaki 50 = 2j2 ⇒ j = 5 m/s
noktasını j hızı ile geçiyor. kinetik enerjisi kaç jouledir?
Yolun KL arası sürtünmesiz LM arası sür- (Sürtünme yok, sin53° = 0,8, cos53° = 0,6)
tünmeli olduğuna göre, Fs kaç F tır?
A) 150 B) 200 C) 250
5 3 7 9
A) B) C) D) 2 E) D) 300 E) 350
4 2 4 4 CEVAP ANAHTARI
zmbm47
1. E 2. B 3. E 4. B 5. C 6. A
y4v87f
7. D 8. C
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
F = 25N K
Kütlesi 5 kg olan cismin hızı 6 m/s
den 10 m/s yeye çıkarılıyor. j0 L
hmax = 4h
Buna göre, cisim üzerinde yapılan h
iş kaç joule dür? m = 2 kg
P yatay
yer
ÇÖZÜM Şekildeki P noktasından j0 hızı ile atılan ci-
m = 2 kg kütleli cisim F = 25 N luk düşey kuv- sim şekildeki yörüngeyi izliyor.
Yapılan iş cismin kinetik enerjisi de- vetin etkisinde 8 m yüksekliğe çıkıyor.
ğişimine eşittir. Cismin K noktasında kinetik enerjisi
1 Çekim ivmesi g = 10 N/kg olduğuna göre, 30 joule, L noktasındaki potansiyel enerji-
W = Ek1 – Ek1, Ek = mj2
2 I. F kuvvetinin yaptığı iş 200 joule dür. si 15 joule ve kütlesi m = 0,2 kg olduğuna
1 1 göre, j0 hızı kaç m/s dir?
W= 5.102 – 5.62 II. Yerçekimi kuvvetinin yaptığı iş 160 joule
2 2 (Sürtünme önemsiz)
dür.
W = 160 joule
III. Net kuvvetin yaptığı iş 40 joule dür. A) 70 B) 60 C) 50 D) 40 E) 30
rls2co
p2ekfz
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
5 kg kütleli cisim 12 metre yükseğe

çıkarılıyor.
Buna göre, cisim için yerçekimi
kuvvetine karşı yapılan iş nedir?
ÇÖZÜM
Soru 2
Yerçekimi kuvvetine karşı yapılan iş
potansiyel enerjiye dönüşür. K j0
yatay
W = mgh = 5 · 10 · 12
Soru 4
W = 600 j
j = 6 m/s
L
60° yatay F = 5N K
j h=4m
L
K noktasından j0 hızı ile yatay atılan cisim
şekildeki yörüngeyi izleyerek L noktasından
geçiyor. 30°
yatay
Cismin K noktasındaki kinetik enerjisi EK,
L noktasından geçen yatay düzleme göre K noktasında hızı j = 6 m/s olan m = 2 kg
EK kütleli cisim bu noktadan itibaren yola pa-
potansiyel enerjisi EP ise oranı kaç- ralel F = 5 N luk kuvvetin etkisinde kalıyor.
EP
Eğik düzlemde sürtünme kuvveti Fs = 1,5
3 1 N olduğuna göre, cisim L noktasını kaç
tır? (sin60° = , sin30° = )
2 2 1
m/s hızla geçer? (sin30° = )
2
3 1 2 1 1
A) B) C) D) E) A) 12 B) 11 C) 10 D) 9 E) 8
4 2 5 3 4
bvh9rk
ab4sut
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
jo = 20 m/s
Yeryüzünde duran 3 kg kütleli cisim
F = 12N F = 500 N luk kuvvet uygulanarak
m = 3 kg
12 m yükseğe çıkarılıyor.
yatay
K L
Buna göre,
1. F kuvvetinin yaptığı iş nedir?
L (m) j0 = 20 m/s lik hızla hareket eden m = 3 kg 2. Cismin kazandığı potansiyel
kütleli cisim K noktasından itibaren şekildeki enerji nedir?
K (4m) F gibi F = 12 N luk kuvvetin etkisinde kalarak 3. Cismin kazandığı kinetik enerji
4 saniye sonra L noktasında duruyor. nedir?
Şekildeki düzenekte F kuvveti uygulanan L Buna göre, F kuvvetinin 4 saniyede yaptığı
cismi h kadar aşağı çekiliyor. iş kaç joule dür? ÇÖZÜM
K cisminin kütlesi 4m, L ninki m olduğuna
A) 360 B) 420 C) 480 1. W = F · x = 50 · 12 = 600 joule
göre, yerçekimi kuvvetine karşı yapılan iş
kaç mgh tır? D) 540 E) 600 2. EP = mgh = 3 · 10 · 12 = 360 joule
A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3 3. EK = 600 – 360 = 240 joule
urku57
t87g8g
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Sürtünmeli ortamda yeterli yük-

seklikten bırakılan cismin enerji
dönüşümü nasıl olur?
ÇÖZÜM
Soru 6 Cismin potansiyel enerji kaybı kine-

tik ve ısı enerjisine dönüşür.
K Cisim limit hıza ulaştıktan sonra po-
tansiyel enerji kaybı yalnız ısı enerji-
L
sine dönüşür.
r r
O
Soru 8
yatay
x 3x
UYARI
K L M
K(m) L(m)
K noktasında duran cisim yola paralel F Limit hız cismin havada ulaşabilece-
ği en büyük hızdır.
kuvvetinin etkisinde kalarak M noktasında
O noktasından geçen ve sayfa düzlemine dik tekrar duruyor.
eksen etrafında dönebilen K, L silindirleri ça-
KL arası sürtünmesiz olduğuna göre,
kışıktır. Sistem serbest bırakılıyor. LM arasındaki sürtünme kuvveti kaç F
Buna göre, K cismi h kadar yer değiştirdi- dir?
ğinde yerçekimi kuvvetinin yaptığı iş kaç 7 3
A) 2 B) C)
mgh olur? 4 2
1 3 5 4 6
A) B) 1 C) D) 2 E) D) E)
e4a4k3
1. E 2. D 3. E 4. A 5. E 6. B
chvnnc
7. C 8. D
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
m İvme
X K
K L M N 2a –
L
N noktasından K noktasına kadar sı-
kıştırılan yayın ucuna m kütleli cisim a–
Su
bağlanarak serbest bırakılıyor.
yer
Cisim L noktasından geçerken
yaydaki potansiyel enerjinin (EP) Su içerisindeki X cismi şekildeki konumdan
–
t 2t Zaman
cismin kinetik enerjisine (EK) ora- serbest bırakılıyor. Cismin KL seviyeleri ara-
EP
nı kaçtır? (Sürtünmeler önem- sındaki potansiyel enerji kaybı kinetik enerji Yatay düzlemde durgunluktan düzleme pa-
EK kazancının 3 katı oluyor. ralel F kuvvetini etkisi ile harekete geçirilen
siz, KL = LM = MN) Suyun özkütlesi dsu = 1 g/cm3 olduğuna cismin ivme - zaman grafiği şekildeki gibidir.
göre, cismin özkütlesi kaç g/cm3 tür? 0- t aralığında sürtünme olmadığına göre
ÇÖZÜM 0- 2t aralığında F kuvvetinin yaptığı işin
3 5 7
A) B) 2 C) D) 3 E) t - 2t zaman aralığında ısıya dönüşen ener-
2 2 2
Yaydaki potansiyel enerji
jiye oranı kaçtır?
1 2
6fe3vt
E= kx ile verilir. 14 12 9 8
2 A) B) C) 2 D) E)
5 5 5 5
82rgsk
x x x
K L M N
Yaydaki potansiyel enerji cisim

1 1
K de iken k · (3x)2 = 9 · kx2
2 2
1 2 1 2
L de iken k · (2x) = 4. kx dir.
2 2
Toplam enerji K ve L de eşit olaca-
ğından L de cismin kinetik enerjisi
1
5 · kx2 olur.
2 Soru 2
EP
Sonuçta L noktasındaki oranı
EK
K (3 kg)
4 k = 40 N/m
olur.
5
yatay
L (2 kg)
Soru 4
Sabiti k = 40 N/m, ağırlığı önemsiz yayla Yay sabitleri k ve 3k olan X, Y

bağlı 3 kg ve 2 kg kütleli K, L cisimleri şekil- yayları şekildeki gibi bağlanarak
X (k)
deki konumdan serbest bırakılıyor. uçlarına P ağırlığı asılmıştır.
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, X yayında depolanan potansi-
L cisminin ivmesi 6 m/s2 olduğu anda
Y (3k) yel enerji E olduğuna göre, Y
yayda depo edilen potansiyel enerji kaç
yayında depolanan potansiyel
jouledir? (g = 10 N/kg)
P enerji kaç E dir?
A) 8,0 B) 7,2 C) 4,8
D) 2,4 E) 0,8 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3
3 2
np49do
pchnag
Soru 7
m = 2 kg m = 4 kg
k = 200 N/m k = 200 N/m
20 cm m = 1 kg
yatay 0,1 m 0,1 m
0,1 m 0,1 m 0,1 m
K L M
K L M N
20 cm k = 400 N/m Yay sabiti k = 200 N/m olan yay şe-
Yay sabiti k = 200 N/m olan yay 0,3 m sı-
kildeki gibi 0,2 m sıkıştırılarak ucuna
kıştırılarak önüne m = 2 kg kütleli cisim ko- 4 kg kütleli cisim bağlanıyor.
Yer
nuluyor.
Yay serbest bırakıldığında cisim
Yoldaki sürtünme katsayısı 0,5 olduğu- Sabiti k = 400 N/m olan 40 cm uzunluğunda-
M de durduğuna göre, yüzeydeki
na göre, yay serbest bırakılırsa cisim L ki yay 20 cm sıkıştırılarak üzerine 1 kg kütleli sürtünme katsayısı kaçtır?
noktasını kaç m/s lik hızla geçer? bir cisim konuluyor.
A) 1 B) 2 C) 2 D) 2 2 E) 4 Buna göre, yay serbest bırakılırsa cisim ÇÖZÜM
yerden kaç cm yükseğe çıkabilir?
9l7voc
(Sürtünmeler önemsiz, g = 10 N/kg) Yayda depolanan potansiyel enerji

1
A) 65 B) 60 C) 55 D) 50 E) 45 d k · x 2 n ısıya (Fs · x) dönüşmüş-
2
tür.
b8kcl4
1
Fs · 0,2 = 200 · (0,2)2
2
1
0,2Fs = 200 · (0,04)
2
Fs = 20 N
Fs = k · mg
1
20 = k · 4 · 10 ⇒ k =
2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
2 kg kütleli cisim 0,5 m yüksekten

sabiti k = 300 N/m olan yay üzerine
bırakılıyor.
Yay ne kadar sıkışır?
Soru 8 ÇÖZÜM
Soru 6
m = 2 kg Yay x kadar sıkışsın.
m = 2 kg
1 2
mg(h + x) = kx
m
K 2
yatay N/
50 m
0,2 m k=
2
1,6
1
K L 2 · 10(0,5 + x) = 300 · x2
2
Yay sabiti k = 200 N/m olan yay şekildeki gibi 30°
yatay 10 + 20x = 150x2
0,2 m sıkıştırılarak önüne 2 kg kütleli cisim
konuluyor. 15x2 – 2x – 1 = 0
Sürtünmelerin önemsenmediği düzenekte
Yatay yoldaki sürtünme katsayısı 0,5 ol- K noktasından serbest bırakılan m = 2 kg (3x – 1) · (5x + 1) = 0
duğuna göre, yay serbest bırakılınca ci- kütleli cisim sabiti k = 250 N/m olan yayı en 1
3x – 1 = 0 ⇒ x = m
3
sim L noktasını kaç m/s lik hızla geçer? fazla kaç cm sıkıştırır?
A) 2 B) 2 C) 2 2 D) 3 E) 4 A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40 CEVAP ANAHTARI
1. A 2. E 3. A 4. A 5. C 6. A
rvu568
shai3z
7. B 8. E
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Dönme kinetik enerjisi; j0 L

1 hmax = 2h
EK = I · W2 R h h
2 53°
I: Eylemsizlik momentumu P h K yatay

2j j
2r M h
W: Açısal hız (W = ) K noktasından eğik olarak atılan cisim L nok-
T
K L yatay tasındaki kinetik enerjisi EK, yere göre potan-
siyel enerjisi EP dir.
Şekildeki yolun yalnız KL arası sürtünmeli-
EK
dir. K noktasından 2j hızı ile atılan cisim L Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
noktasını j hızı ile geçip M noktasından geri EP
dönüyor. oranı kaçtır? (sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK Buna göre, cisim R noktasından serbest 19 3 16
bırakılmış olsaydı hareketi nasıl olurdu? A) B) C)
6 2 9
Y
A) K-L arasında dururdu 17 18
D) E)
h K
B) K de dururdu 8 7
h C) K yi j hızı ile geçerdi
lgrvbh
X 3
h D) K yi j hızı ile geçerdi
2
h L
E) K yi 2j hızı ile geçerdi
M
kudhep
Şekildeki sürtünmesiz yolun K, L

noktalarından X ve Y cisimleri ser-
best bırakılıyor.
X cismi M noktasını t sürede geç-
tiğine göre, Y cismi M noktasını
kaç t sürede geçer?
ÇÖZÜM
Düzgün hızlanan harekette saniye-

lerde alınan yollar x, 3x, 5x şeklin-
dedir. Soru 2
X cismi h yüksekliğini t sürede ini- L
yorsa Y cismi 4h yüksekliğini (h + 3h) Soru 4
2t sürede iner.
L
h = 0,4 m
j = 2 3 m/s j0 M
hmax = 4h
30° h
m = 2 kg
yatay
K K yatay
Şekildeki eğik düzlemin K noktasından j = K noktasından 400 joule lik kinetik enerji ile
2 3 m/s lik hızla atılan cisim L noktasına atılan cisim şekildeki yörüngeyi izliyor.
çıkabiliyor. Cismin L noktasındaki potansiyel enerjisi
Buna göre, m = 2 kg kütleli cisim L nok- 280 joule olduğuna göre, M noktasındaki
tasından serbest bırakılırsa K noktasını kinetik enerjisi kaç joule dür?
1
kaç m/s lik hızla geçer? (sin30° = ) (Sürtünme yok)
2
5 3 A) 330 B) 310 C) 300
A) 3 B) C) 2 D) E) 1
2 2
D) 290 E) 280
564otl
6pg5pd
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
x
r
y
K
r r
O
r
1,2 m
Çevresine yeterli uzunlukta ip sarılmış silindir L(m) L

yatay
şekildeki konumdan serbest bırakılıyor.
h Yüksekliği 1,2 m olan sürtünmesiz
Buna göre, silindir 3 m alçaldığı an ötele- K(m) eğik düzlem K noktasından serbest
me hızı kaç m/s olur? yer bırakılan silindir eğik düzlemi yuvar-
1
(I = mr2, g = 10 m/s2) lanarak iniyor.
2 Şekildeki sistem serbest bırakılıyor.
A) 5 B) 10 C) 2 5 Buna göre; K, L cisimleri aynı hizaya gel- Silindirin eylemsizlik momenti
1
diği an L cisminin kinetik enerjisi kaç mgh I= mr2 olduğuna göre, makara
D) 2 10 E) 3 10 2
olur? (X, Y silindirleri aynı merkezli ve çakı- eğik düzlemin L noktasını kaç m/s
şıktır.) lik hızla terk eder? (g = 10 m/s2)
n27c89
4 1 3
A) B) C)
15 3 5
ÇÖZÜM
7 8
D) E)
15 15 Silindirin potansiyel enerji kaybı öte-
leme ve dönme kinetik enerjisine
dönüşür.
oljr41
1 1
mgh = mj2 + I · W2, (j = W · r)
2 2
Soru 6 1 1 1 j2
mgh = mj2 + . mr2 ·
2 2 2 r2
Enerji
3
mgh = mj2
4
2E –
4 4
Ek j2 = gh = · 10 · 1,2
3 3
j = 4 m/s
E–
Ep Soru 8
–
–
0 t 2t Zaman
8 m/s
Bir cismin potansiyel (EP) ve kinetik (EK) ener- 4 m/s
m = 4 kg
jileri zamanla grafikteki gibi değişiyor.
yatay
Buna göre, bu cismin hareketi ile ilgili 12 m
K L
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
(Sürtünme yok)
Şekildeki sabit sürtünmeli yatay yolun K
A) Cisim yerden eğik atılmıştır. noktasından 8 m/s lik hızla atılan m = 4 kg
kütleli cisim L noktasını 4 m/s lik hızla ge-
B) Atış açısı 45° dir. çiyor.
C) Cismin maksimum yükseklikteki kinetik KL uzaklığı 12 m olduğuna göre, sürtün-
enerjisi potansiyel enerjisine eşittir. me kuvveti kaç N dur?
D) Cismin uçuş süresi 2t dir. A) 6 B) 8 C) 10
E) Cismin menzil uzaklığı maksimum yük- D) 12 E) 16
sekliğinin 2 katıdır. CEVAP ANAHTARI
9ya1ju
1. B 2. C 3. D 4. A 5. D 6. E
8cujm5
7. A 8. B
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K
Kuvvet (N)
L K
2F – 2r r 7m
L
F– yatay
Şekildeki sürtünmesiz yolun K noktasından

Şekildeki K, L dişlilerinin eylemsizlik mo- bırakılan küresel cisim yuvarlanarak iniyor.
–
0 x 2x 3x 4x Yol (m) mentleri IK = 4I, IL = I dönme kinetik enerjileri

Buna göre, cisim L noktasını kaç m/s hızla
Bir cisme yatay yolda etki eden yola EK, EL dir. 2
paralel net kuvvetin yol ile değişimi geçer? (g = 10 N/kg) d I = m · r 2 n
EK 5
grafikteki gibidir. Buna göre, oranı kaçtır?
EL A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
Cismin 0 konumundaki hızı j x ko-
1 1
numundaki hızı 2j olduğuna göre, A) 4 B) 2 C) 1 D) E)
2 4
3urdre
4x konumundaki hızı kaç j dir?
2adyum
ÇÖZÜM
Kuvvet (N)
2F –
F–
3E
–
0 x 2x 3x 4x Yol (m)
Kuvvet yol grafiğinin alanı (N.m = jo-

ule) enerji değişimini verir.
1
0 konumunda enerji E = mj2 X
2
1
konumundaki enerji Ex = m(2j)2
2
= 4E olur.
4x konumundaki enerji
Soru 2
Soru 4
E4x = Eilk + Alan = E + 15E = 16E
m = 10 kg
1 1
m · j24x = 16 · mj2 den X
2 2 ~ = 5 rad/s Y
j4x = 4j olur. yatay 2r r
Yarıçapı r = 0,4 m olan m = 10 kg kütleli

küresel cisim W = 5 rad/s lik açısal hızla
Eylemsizlik momentleri IX, IY olan şekildeki
yuvarlanıyor.
X, Y kasnaklarının dönme kinetik enerjileri
Buna göre, cismin kinetik enerjisi kaç
2 eşittir.
jouledir? (I = m · r2)
5 IX
IY
A) 14 B) 21 C) 28
D) 35 E) 42 1 1
A) 4 B) 2 C) 1 D) E)
2 4
ik36ci
k6gj9a
Soru 5
K Kinetik Enerji (j)
E (j)
L
M
8– –
2r r 2r
I II
–
0 0,2 X (s)
–
Yarıçapları 3r, 2r ve r olan K, L, M dişlileri- Şekil – I
0 x 2x Yol (m)
nin eylemsizlik momentleri sırasıyla 3I, 2I ve I Doğrusal yolda hareket eden bir
dönme kinetik enerjileri EK, EL, EM dir. cismin kinetik enerji-yol grafiği şe-
5 m/s kildeki gibidir.
Buna göre EK, EL, EM arasındaki ilişki ne-
dir? 2 kg Buna göre, I ve II bölgelerinde
cisme etki eden net kuvvet için ne
A) EK = EL = EM B) EM > EL > EK Şekil – II söylenebilir?
C) EM > EK > EL D) EK > EM > EL
E) EK > EL > EM Şekil – I de potansiyel enerji-sıkışma ÇÖZÜM
grafiği verilen yay Şekil – II deki verilere
göre, kaç m sıkışır? Kinetik enerji-yol grafiğinin eğimi
5g6rn6
1 cisme etki eden net kuvveti verir.

A) 2 2 B) 2 C)
2 I. bölgede grafik çizgisinin yatay-
la yaptığı açı azaldığından tanjant
1 1 değeri de azalır. II. bölgede eğimi
D) E)
2 2 2 sıfırdır.
Yani I. bölgede cisme etki eden kuv-
63j8kv vet hareketine ters yönde olup aza-
landır. II. bölgede ise sıfırdır.
Soru 6
L (Tepe)
j0
M
2h
m 45° h
N
K yatay
K noktasından j0 hızı ile eğik atılan cisim Soru 8

şekildeki yörüngeyi izleyerek N noktasına
düşüyor. Gücü 2400 watt olan bir elektrik motoru 18
Cismin M noktasındaki potansiyel enerjisi kg lık yükü 10 m/s lik sabit hızla çekiyor.
32 joule olduğuna göre L noktasındaki ki- Buna göre, motorun verimi yüzde kaçtır?
netik enerjisi kaç jouledir? (g = 10 N/kg)
1. C 2. C 3. D 4. A 5. D 6. B
lpu162
nc9f2r
7. E 8. D
FİZİK ISI – SICAKLIK TEST 26
Soru 1
I. Sıvılı termometre
II. Gazlı termometre Bir kaptaki suyun sıcaklığı Celcius termo-
180 120
metresi ile 5 °C, Kelvin termometresi ile
III. Metal termometre 278 °K, Fahrenheit termometresi ile 28 °F
Yukarıdaki termometreler ölçtükleri sı- olarak ölçülüyor.
30 0
caklıkların büyüklükleri açısından küçük- Buna göre, bu termometrelerden hangi-
ten büyüğe doğru nasıl sıralanır? sinin ölçtüğü değer kesinlikle yanlıştır?
0 X=?
A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III A) Yalnız Celcius
D) II – III – I E) III – II – I B) Yalnız Kelvin
K L
C) Yalnız Fahrenheit
K, L termometrelerinin eşleştirilmesi
pbcb4c
D) Celcius ve Fahrenheit
şekildeki gibidir.
E) Kelvin ve Fahrenheit
Buna göre, x değeri kaçtır?
b8fygz
ÇÖZÜM
180 120
30 0 Soru 2
Sıvılı termometrelerde su kullanılmaz. Soru 5

0 X=?
Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Kaç °R de Reömür ve Fahrenheit termo-
K L A) Özkütlesi metrelerinde aynı sayı okunur?
150 30
B) Düzensiz genleşmesi
= A) 24,4 B) 25 C) 25,6
120 0–x C) Genleşme katsayısı
D) 26,2 E) 28
x = –24 D) 0 °C de donması
E) 100 °C de kaynaması
th66vt
al2ij8
UYARI
Duyarlı bir termometre için genleş-

mesi büyük sıvı, küçük katı seçilme-
lidir. Ayrıca kılcal boru kesiti küçük
depo yeri büyük olmalıdır. Soru 6
Aşağıdakilerden hangisi sıvılı bir termo-

metrenin duyarlılığında etkili değildir?
Soru 3 A) Sıvının cinsi
Fahrenheit ölçeğinde 86 °F olarak ölçülen B) Katının cinsi

bir sıcaklık Celcius ölçeğinde kaç °C öl- C) Kılcal boru kesiti
çülür? D) Deponun büyüklüğü
A) 50 B) 45 C) 40 D) 35 E) 30 E) Sıvının donma noktası
svpp14
drtddo
TEST 26 ISI – SICAKLIK FİZİK
Soru 7 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Fahrenheit termometresinde okunan sayı y y
Celcius ta okunan sayının 2 katından 20 faz-
ladır. 50 –
Buna göre, bu sıcaklık kaç °C dir?
A) 90 B) 80 C) 70 D) 60 E) 50
0– x 0–
–
x
–
8 18 ?
v4iksk
–20 – –30 –
Grafiğe göre; x, y termometreleri arasın- X, Y termometreleri arasındaki ilişki

daki ilişki nedir? şekildeki gibidir.
2 Buna göre, Y termometresinin 50

A) x = 2y + 4 B) x = y + 8 °Y yi gösterdiği yerde X termo-
5
metresi kaç °X i gösterir?
2
C) x = y – 8 D) x = 3x + 4
5
3 ÇÖZÜM
E) x = y + 8
5
y
ymy2oc
50 –
0– x
–
18 ?
x
–30 –
Grafikteki üçgen benzerliğinden
30 18
= x ve x = 30
50
? = 18 + 30 = 48 °X olur.
Soru 8 Ya da
Soru 10
y y X 50
100 120
18 0
0– x 0– x
–
12 10 0 –30
–20 – –18 –
0 –40
Şekil – I Şekil – II X Y
X Y 18 X – 18
x, y termometreleri arasındaki ilişki Şekil – I =
30 50
Şekilde karşılaştırılmaları verilen x, y ter- de, x, z termometrelerindeki ilişki Şekil – II
deki gibidir. 3X – 54 = 90
mometreleri arasındaki ilişki nasıldır?
Buna göre, y termometresinin 30 °y yi 3X = 144
x y + 40 x y – 40
A) = B) = gösterdiği yerde z termometresi kaç °z X = 48 °X bulunur.
100 160 100 160
yi gösterir?
x y – 40 x y + 40
C) = D) = A) 24 B) 32 C) 36
100 120 100 120
D) 48 E) 60
E) x = y + 40 CEVAP ANAHTARI
gzl878
1. C 2. B 3. E 4. C 5. C 6. E
ed9sag
7. D 8. A 9. B 10. C
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Madde Kütle Isınma ısısı Sıcaklık değişimi Q ısısı m kütleli suyun sıcaklığını t °C artırıyor.
Aldığı Sıcaklık
Kütle
ısı değişimi K m C 30 °C Buna göre, bu ısı miktarı 5m kütleli demir-
X 2Q t m den yapılmış cismin sıcaklığını kaç t artı-
L m C 30 °R cal cal
Y 2Q t 2m rır? (Csu = 1 , CFe = 0,1 )
g·°C g·°C
Z Q 2t 2m M m C 30 °K
7 5
X, Y, Z sıvılarının sıcaklık değişimi, Yukarıdaki tabloya göre K, L, M sıvılarına A) 4 B) C) 3 D) E) 2
2 2
aldığı ısı ve kütle bilgileri tablodaki verilen QK, QL, QM ısı miktarları arasındaki
gibidir. ilişki nedir?
8co7h1
Buna göre X, Y, Z sıvılarının aynı A) QK = QL = QM B) QK > QL > QM
olup olmadığı konusunda ne söy-
lenebilir? C) QK > QM > QL D) QL > QK = QM
E) QL > QM > QK
ÇÖZÜM
7pcpk9
Isınma ısısı ayırt edici özelliktir.
DQ
ΔQ = m · c · Δt den C = dır.
m · Dt
2Q 2Q Q
CX = , CY = =
mt 2mt mt
Q 1 Q
CZ = =
2m · 2t 4 m· t
Isınma ısıları farklı olduğu için mad-
delerde farklıdır.
ÖZ BİLGİ
Metal termometreler yüksek sıcak- Soru 4

lıkları sıvılı termometreler orta sı-
caklıklar gazlı termometreler küçük Soru 2 Sıcaklık (°C)
sıcaklıkları ölçmek için kullanılır.
Aldığı Sıcaklık 50 –
Madde Kütle
ısı değişimi
K Q t 2m
L Q 2t 2m
M 2Q 2t m
–
Tablodaki verilere göre K, L, M madde- 0 4000 Isı (Cal)

lerinin aynı olup olmadığı konusunda ne
Kütlesi 800 gram olan bir cismin sıcaklık-ısı
söylenebilir? değişim grafiği şekildeki gibidir.
A) Üçü de aynı olabilir. Cal
Buna göre, cismin ısınma ısısı kaç
g·°C
B) K, L aynı olabilir, M farklıdır.
dir?
C) K, M aynı olabilir, L farklıdır.
A) 0,05 B) 0,1 C) 0,2
D) L, M aynı olabilir, K farklıdır.
D) 0,3 E) 0,4
E) Üçü de farklıdır.
plfeyu
o22z25
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Cal Sıcaklık
Isı sığası 180 olan maddeye 72000 kalo- Sıcaklık
°C X (m)
5t –
rilik ısı enerjisi veriliyor. 3t
x Y (3m)
Buna göre, maddenin sıcaklığı kaç °C ar-
tar? 2t
t–
A) 60 B) 50 C) 40 D) 30 E) 20 t
0–
y Zaman
av5kep
–2t – 0
T 2T 3T Zaman
Özdeş ocaklarla ısıtılan m ve 3m

Isıca yalıtılmış ortamda bir araya getirilen x, kütleli sıvıların sıcaklıkları zamanla
y maddelerinin sıcaklıkları zamanla grafikteki grafikteki gibi değişiyor.
gibi değişiyor. Buna göre, sıvıların ışınma ısıları
Buna göre, cX
oranı c kaçtır?
I. x maddesinin verdiği ısı y nin aldığına Y
eşittir.
II. y nin ısı sığası x inkinden büyüktür. ÇÖZÜM
III. y nin kütlesi x inkinden büyüktür.
DQ = m · c · DT den
yargılarından hangileri kesinlikle doğru-
X ⇒ 2Q = m · cX · 2t
dur?
Y ⇒ 3Q = 2m · cY · t
A) Yalnız I B) Yalnız I C) I ve II
İki denklem taraf tarafa bölünürse;
2 2c X
=
3 2c Y
bhi2bh
cX 2
c Y = 3 olur.
Soru 6
Sıcaklık
X (m)
2t – Y (2m)
Z (3m)
t–
Soru 8
–
0 Q 3Q Isı
Kütleleri m, 2m, 3m olan x, y, z maddelerinin K, L, M sıvılarının sıcaklıkları sırası ile

sıcaklık-ısı değişimi grafikteki gibidir. 20 °C, 40 °C ve 60 °C dir. Denge sıcaklığı
K, L sıvılarından eşit kütlelerde karıştırılınca
Buna göre, maddelerin aynı olup olmadığı 25 °C; L, M sıvılarından eşit kütlelerde ka-
konusunda ne söylenebilir? rıştırılınca 50 °C oluyor.
A) Üçü de aynı olabilir. Buna göre; K, L, M sıvılarından eşit küt-
lelerde karıştırılırsa karışımın denge sı-
B) Üçü de farklıdır.
caklığı kaç °C olur?
C) x, y aynı olabilir, z farklıdır.
A) 32 B) 35 C) 38
D) x, z aynı olabilir, y farklıdır.
D) 40 E) 42
E) y, z aynı olabilir, x farklıdır. CEVAP ANAHTARI
tr89pd
1. D 2. E 3. E 4. B 5. C 6. C
r8tstl
7. C 8. A
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Sıcaklık Sıcaklığı 20 °C olan 3 litre su ile sıcaklığı
Isı
80 °C olan 2 litre su ısıca yalıtılmış bir kapta
X (20 °C) Y (80 °C) X Y karıştırılıyor.
T–
Q–
Buna göre, bu karışımın denge sıcaklığı
kaç °C olur?
A) 38 B) 42 C) 44 D) 48 E) 52
mpolzv
–
0 t 2t Sıcaklık
–
–
0 t 3t Zaman
Grafikte ısı sıcaklık değişimi verilen
X sıvısının sıcaklığı 20 °C Y ninki Düzgün ısı veren özdeş ocaklardan ısıtılan x,
80 °C dir. y sıvılarının sıcaklıkları zamanla grafikteki gibi
Bu iki sıvı ısıca yalıtılmış ortamda değişiyor.
karıştırılırsa denge sıcaklığı kaç mx Soru 4
°C olur? Sıvıların kütleleri oranı m = 2 olduğuna
y
cx
ÇÖZÜM göre, ısınma ısıları oranı c kaçtır?
y Boş h
Q 3 2 1
Isı sığası m · c = dır. A) 6 B) C) 1 D) E)
Dt 2 3 6 Su h
Q Q
mX · CX = , mY · CY = dir.
t
l6b746
2t yer
Yani X sıvısının ısı sığası Y ninkini iki
katıdır. Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta h
yüksekliğinde 30 °C de su vardır. Kap t sı-
2 · 20 + 1 · 80 = 3 · t
caklıktaki su ile dolduruluyor.
olacağından t = 40 °C olur. Kaptaki suyun denge sıcaklığı 40 °C ol-
duğuna göre, t aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
Soru 2
A) 40 °C B) 45 °C C) 50 °C
D) 55 °C E) 60 °C
X Y
72etfr
FORMÜL sıvısı sıvısı
DQ = m · c · DT (S) (S)
Düşey kesitleri şekildeki gibi olan kapların ta-

ban alanları eşittir.
Sıcaklıkları 4t ve t olan X ve Y sıvıları ısıca ya- Soru 5
lıtılmış bir kapta karıştırılınca denge sıcaklığı
UYARI 2t oluyor. Isıca yalıtılmış bir kaba K musluğundan 20 °C
de, L musluğundan 80 °C de su akıtılıyor.
Isı sığası (m · c) bir cismin m gra- Buna göre, 3
mının sıcaklığını 1°C artırmak için Musluklar aynı anda açılıp kabın ü doldu-
I. Sıvıların ısınma ısıları cY > cX tir. 4
gerekli ısı enerjisidir. O cismin su ğu anda K musluğu kapatılıyor.
cinsinden karşılığıdır. II. Sıvıların kütleleri mX = mY dir.
Muslukların debileri eşit olduğuna göre,
III. y sıvısının ısı sığası X inkinden büyüktür. kap tamamen dolduğu an denge sıcaklığı
yargılarından hangileri doğrudur? kaç °C olur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) 56,0 B) 57,5 C) 58,0

D) I ve III E) II ve III D) 58,5 E) 60,0
nc53um
5g2ei2
Soru 6 Soru 8 ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Sıcaklık Isı
Isıca yalıtılmış kapta bulunan –40 °C
deki 40 gram buz üzerine 100 °C de
3t – 5 g su buharı gönderiliyor.
x (m) Buna göre, son durumda kapta

aşağıdakilerden hangisi bulunur?
t– Cal Cal
(Cbuz = 0, 5 , Lbuz = 80 g ,
g·°C
y (3m) Cal Cal
0– Csu = 1 , Lsu = 540 g )
Zaman Sıcaklık g·°C
Kütleleri m, 3m olan x, y sıvıları ısıca yalıtılmış Ağzı açık bir kapta ısıtılan bir sıvının aldığı ısı
bir kaba konulunca sıcaklıkları zamanla gra- enerjisi sıcaklığı ile grafikteki gibi değişiyor. ÇÖZÜM
fikteki gibi değişiyor. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ke-
Elimizdeki enerji
Buna göre, sıvıların ısınma ısıları oranı sinlikle doğrudur?
cx Q = m · L + m · c · Δt
c y kaçtır? A) Kaba sıvı ilave ediliyordur.
= 5 · 540 + 5 · 1 · 100
B) Isıtıcının gücü artırılıyordur.
3 5 4 2 = 3200 Cal dir.
A) B) C) 1 D) E) C) Isıtıcının gücü azaltılıyordur.
2 4 5 3
Buzun ısınması için gerekli enerji
D) Ortamın sıcaklığı artıyordur.
ΔQ = m · c · Δt = 40 · 0,5 · 40
8ls9ci
E) Kaptan sıvı alınıyordur.

= 800 Calori
a88n9a
Kalan enerji = 3200 – 800
= 2400 Calori
Buzun hepsinin erimesi için;
40 · 80 = 3200 Calori gerekir
Eriyen buz miktarı
m · 80 = 2400
m = 30 gram olur.
Soru 7 Soru 9 Sonuçta kapta 0 °C de 10 gram buz
35 gram su olur.
Isı Isı
x
3Q –
Q–
y UYARI
Q–
a Isınma ısısı (C) ayırt edici özellikler-

–
dendir.
–
0 t Sıcaklık 0 t Sıcaklık
x, y sıvılarının ısı-sıcaklık değişimleri grafik- Bir kaptaki sıvı düzgün ısı veren ocakla T
teki gibidir. süre ısıtıldığında aldığı ısının sıcaklıkla deği-
İlk sıcaklıkları 25 °C, 45 °C olan x, y sıvı- şimi grafikteki gibi oluyor.
ları ısıca yalıtılmış kapta karıştırıldığına
Buna göre, bu deneyde sıvının kütlesi
göre, karışımın denge sıcaklığı kaç °C
daha fazla olsaydı grafikteki i, a, t değer-
olur?
lerinden hangileri değişir?
A) 42 B) 35 C) 32
A) Yalnız i B) Yalnız a C) Yalnız t
D) 30 E) 28
D) i ve t E) a ve t CEVAP ANAHTARI
1. E 2. B 3. C 4. B 5. B 6. A
pvigre
rhvvn6
7. D 8. E 9. E
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Sıcaklık (°C)
Sıcaklık
80 – Boş h
100 –
30°C h
20 –
yer
0–
Zaman
Düşey kesiti şekildeki gibi olan ısıca yalıtılmış
0
–
–
–40 –
kapta h yüksekliğinde 30 °C de sıvı vardır. Δt1 Δt2 Zaman
Kabın boş kısmı aynı sıvı ile dolduruluyor.
Isıca yalıtılmış bir kaptaki su-buz Isıl dengedeki 2m gram buz ile m gram su
karışımının sıcaklık-zaman değişimi Kaptaki karışımın sıcaklığı 40 °C olduğu-
düzgün ısı veren ocakla ısıtılınca sıcaklıkları
grafikteki gibidir. na göre, kaba sonradan konulan sıvının
zamanla grafikteki gibi oluyor.
sıcaklığı ne olabilir?
t = 0 anında kaptaki suyun kütle- Buna göre, bu deneyde 2m gram buz ye-
si m olduğuna göre buzun kütlesi A) 45 °C ile 50 °C arası
kaç m dir?
rine m gram buz, m gram su yerine 2m
Cal Cal B) 50 °C gram su kullanılsaydı grafikteki Δt1, Δt2
(Cbuz = 0,5 , Lbuz = 80 g ,
g·°C C) 50 °C ile 55 °C arası zaman aralıkları ne olurdu?
Cal
Csu = 1 ) D) 55 °C A) Δt1 azalır, Δt2 değişmez
g·°C
E) 56 °C ile 60 °C arası B) Δt1 azalır, Δt2 artardı
ÇÖZÜM C) Δt1 artar, Δt2 değişmezdi
2kblj3
D) Δt1 azalır, Δt2 azalırdı

Buzun aldığı enerji suyun verdiğine
eşittir. Buzun kütlesi mı olsun. E) İkisi de değişmezdi.
Qalınan = Qverilen
46o3gs
mı · 0,5 · 40 + mı · 80 + mı · 1.20
= m · (80 – 20)
Soru 2
120mı = 60m
Buz kütlesi
1 Soru 4
mı = m
2
2m –
Su kütlesi
3m –
m–
2m –
–
0 Q 5Q Isı
Deniz seviyesinde içinde 4m gram su bulu-

–
0 Q Qı Isı (Cal.)
nan ısıca yalıtılmış bir kaba 2 m gram buz
atılıyor. Deniz seviyesinde bir kaptaki su - buz karışı-
Kaptaki buzun kütlesi buzun aldığı ısı mı düzgün ısı veren bir ocakla ısıtılıyor. Kap-
enerji ile şekildeki gibi değiştiğine göre, taki suyun kütlesi aldığı ısı miktarı ile şekilde-
buzun ilk sıcaklığı kaç °C dir? ki gibi değişiyor.
Cal Cal
(Csu = 1 , L = 80 g ) Buna göre, grafikteki Qı ısı değeri Q ısı de-
g·°C buz
ğerinin kaç katıdır?
A) –20 B) –30 C) –35 Cal Cal Cal
(Lbuz = 80 g , Csu = 1 , L = 540 g )
g·°C su
D) –40 E) –45
A) 18 B) 20 C) 22 D) 23 E) 25
ju1t2y
kgeavn
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Sıcaklık (°C) Buz kütlesi
Sıcaklık (°C)
100 –
40 –
60 –
I II
–
–
0 2t 3t Zaman
–
–
0 Q 3Q Isı (Cal.) Isıca yalıtılmış kaptaki su içine bir miktar buz
–
–
0 2Q 3Q Isı (Cal.)
atılıyor.
Deniz seviyesinde bir kapta olan ısıl denge- Deniz seviyesinde içinde buz bulu-
deki su - buz karışımı ısıtılınca sıcaklık ısı de- Kaptaki buzun kütlesi zamanla grafikte-
nan bir kap ısıtılıyor.
ğişimi grafikteki gibi oluyor. ki gibi değiştiğine göre aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır? Kapta oluşan suyun sıcaklığı aldı-
Buzun kütlesi M1, suyunki M2 olduğuna ğı ısı enerjisi ile şekildeki gibi de-
M1 A) t = 0 anında buzun sıcaklığı 0 °C nin altın- ğiştiğine göre, buzun ilk sıcaklığı
Cal
göre, oranı kaçtır? (Lbuz = 80 g ) dadır. kaç °C dır?
M2 Cal Cal
B) t = 0 anında suyun sıcaklığı 0 °C nin üs- (Cbuz = 0,5 , Lbuz = 80 g ,
g·°C
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3 tündedir. Cal
3 2 Csu = 1 )
g·°C
C) I. aralıkta suyun sıcaklığı 0 °C nin üstün-
dedir.
5p4hdi
D) II. aralıkta suyun sıcaklığı 0 °C dir. ÇÖZÜM

E) Kaptaki karışımın hacmi azalmıştır.
Buzun ısınma ve erime dönemi için
6chvaa
2Q = m · 0,5 · Δt + m · 80
eşitliği, su olarak ısınma dönemi
içinde
Soru 6 Q = m · 1 · 60 eşitliği yazılır.
Soru 8 Bu iki eşitlikten,

Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)
2 · 60 · m = 0,5m · Δt + 80m
Su kütlesi
0,5Δt = 40
K L 5m –
Δt = 80 °C bulunur.
4m – Yani buzun ilk sıcaklığı –80 °C dir.

0 0
t1 t2 Zaman t3 t4 Zaman
Isıca yalıtılmış K kabında ısıl dengede 2m

gram buz m gram su, L de ise m gram buz
–
0 Q 5Q Isı
2m gram su vardır. Kaplar aynı anda özdeş
ısıtıcılarla ısıtıldığında sıcaklıkları zamanla Deniz seviyesinde ısıca yalıtılmış kaptaki 4m
grafiklerdeki gibi değişiyor. gram su içine m gram buz atılıyor.
Buna göre; Kaptaki su kütlesi suyun verdiği ısı enerjisi
I. t1 > t3 ile grafikteki gibi değiştiğine göre, suyun ısı
II. t2 = t4 değişimi 5Q olduğu an sıcaklık değişimi
III. t3 > t4 Cal Cal
kaç °C dir? (Cbuz = 0,5. , L = 80 g ,
g.°C buz
Cal
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Lsu = 1 )
g.°C
m2sose
1. A 2. A 3. A 4. E 5. A 6. B
nl85o6
7. D 8. A
Soru 4
I. İletim
Su kütlesi Isı
II. Konveksiyon
X Y III. Radyasyon
3m –
Q–
Yukarıdakilerden hangileri ısının yayılma
yollarındandır?
m–
–
0 t 4t Sıcaklık
–
0 t1 t2 t3 Zaman
2ueoej
Deniz seviyesinde ısıca yalıtılmış bir Şekilde ısı – sıcaklık değişimi verilen x, y
kaptaki suya bir miktar buz atılıyor. sıvıları ısıca yalıtılmış bir kapta karıştırılınca
Kaptaki suyun kütlesi zamanla denge sıcaklığı 28 °C oluyor.
grafikteki gibi değiştiğine göre, Buna göre; x, y sıvılarının ilk sıcaklıkları
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
I. Suyun sıcaklığı 0-t1, ile t1-t2
aralığında 0 °C nin üstünde- x (°C) y (°C)
dir.
A) 20 30
II. t = 0 anında buzun sıcaklığı
°C nin altındadır.
B) 30 20
III. t1-t2 aralığında karışımın C) 32 20
hacmi azalmaktadır. D) 34 18
Soru 5
yargılarından hangileri doğrudur? E) 30 24
Fiziğin aşağıdaki alt dallarından hangisi ısı
g1b43y
ÇÖZÜM enerjisi ile mekanik enerji arasındaki iliş-

kiyi inceler?
Grafiğe göre buz 0 – t1 aralığından
ısınıyor, t1 - t2 aralığında da eriyor. A) Termodinamik
Buzun önce ısınıp sonra erimesi için B) Katı hal fiziği
suyun sıcaklığını 0 °C nin üstünde
C) Nükleer fizik
olması gerekir. (I doğru) Soru 2
D) Mekanik
Buz 0 - t1 aralığında ısındığına göre
sıcaklığı 0 °C nin altındadır. (II doğru) cal E) Optik
Isıca yalıtılmış ortamda ısı sığası 120 , sı-
°C
Buz eridiğinde hacmi azalır. (III doğ- caklığı 70 °C olan bir cisim 10 °C de su içine
j64ytf
ru)
atılıyor.
Denge sıcaklığı 25 °C olduğuna göre, su-
yun kütlesi kaç gramdır?
A) 360 B) 340 C) 320
D) 300 E) 280
za1ahs
Soru 6
Soru 3
Aşağıdakilerden hangisi ısı yalıtım açısın-
Aşağıdakilerden hangisi ısı enerjisini di- dan diğerlerine göre daha iyi bir malze-
ğerlerine göre daha iyi iletir? medir?
A) Yün B) Tahta C) Saman A) Hava B) Suni köpük C) Tahta

D) Gümüş E) Demir D) Yün E) Cam
hknhzn
3gr6bb
Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Kışın tahta sırada oturan bir insan beton sıra- Aşağıdakiler ısı yalıtkanlığı açısından iyi-
X, Y, Z sıvılarını sıcaklıkları sıra-
ya geçtiğinde üşür. den kötüye doğru sıralanırsa hangisi lis- sıyla 60 °C, 30 °C, 40 °C dir. X, Y
tenin sonunda yer alır? sıvılarından eşit kütlelerde karış-
Bu durum ile aşağıdakilerin hangisinin ne-
tırıldığında denge sıcaklığı 40 °C,
deni aynı ilke ile açıklanabilir? A) Suni köpük B) Hava Y, Z sıvılarından eşit kütlelerde
A) Camların buğulanması C) Yün D) Tahta karıştırıldığında denge sıcaklığı
36° oluyor.
B) Kuşların tüylerini kabartması E) Cam
Isı alışverişi yalnız sıvılar arasında
C) Yazın çevreye su atılması olduğuna göre; X, Z sıvılarından
6lk15s
D) Toprak testinin yazın suyu soğuk sakla- eşit kütlelerde karıştırılırsa denge
sıcaklığı kaç °C olur?
ması
E) Spor yapan bir insanın üşümesi
ÇÖZÜM
kphdp7
X Y Z
m m m
Soru 11 60 °C 30 °C 40 °C
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? X ile Y nin eşit kütleli karışımı 40 °C

olduğuna göre,
Soru 8 A) Isı enerjisi katılarda iletim yolu ile yayılır. m · CX(60 – 40) = m · CY(40 – 30)
B) Isı enerjisi boşlukta da ışıma şeklinde ya- CX
X, Y çubuklarının bir uçlarına özdeş mum 1
yılabilir. = olur.
parçaları yapıştırılarak diğer uçlarından öz- CY 2
deş ocaklarla ısıtılıyor. C) Isı enerjisi yansıma yapar
Y ile Z nin karşısında sıcaklık 36 °C
X çubuğunun ucundaki mumun daha D) Isı enerjisinin gazlarda yayılmasında rad-
olduğuna göre
önce düşmesi aşağıdakilerden hangileri yasyon yolu etkilidir.
m · CY(36 – 30) = m · CZ(40 – 36)
ile kesinlikle açıklanamaz? E) Isı enerjisi taneciklerin kinetik ve potansi-
yel enerjileri toplamıdır. CY 2
A) Boy B) Isı iletkenliği = olur.
CZ 3
C) Isınma ısısı D) Isı sığası
nya8jn
Yani CX = C, CY = 2C, CZ = 3C alı-

E) Genleşme
nabilir.
X ile Z nin karşısında,
537j83
m · c(60 – t) = m · 3c · (t – 40)
60 – t = 3t – 120
4t = 180 ve t = 45 °C olur.
Soru 12
Soru 9
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
K termosunun dış yüzeyi
L termosunun iç yüzeyi A) Sobanın yandığı ortamda ısı konveksiyon
yolu ile yayılır.
M termosunun hem iç hem dış yüzeyi sıra-
lanarak ayna durumuna getirilmiştir. B) Sıvı maddeler katı hale geçerken ortama
ısı verir.
Buna göre sıcak bir içeceği saklamak
için bu termosların tercih sırası ne ol- C) Basınç artışı suyun donma ve kaynama
malıdır? noktaları yükseltir.
A) M – L – K B) M – K – L D) Cam düşük enerjili ışık karşısında opak
C) K – L – M D) K – M – L madde gibi davranır.
E) L – M – K E) Isı geçişi sıcaklığı büyük olan maddeler-

den küçük olan maddelere olur. CEVAP ANAHTARI
lcurmy
1. B 2. A 3. D 4. E 5. A 6. B
881f2j
7. B 8. E 9. A 10. E 11. D 12. C
FİZİK GENLEŞME TEST 31
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Boyca uzama katsayısı; X

• Birim uzunlukta katının sıcaklığı
1 °C artığında uzadığı miktardır. Y r r
Z
• Ayırt edici özelliktir.
• a, m ile gösterilir.
Y
K L
Uzama katsayısı ax, ay, az olan parçala-
rın perçinlenmesi ile oluşturulan doğrusal K levhası ile onun içerisinden çıkarılmış r ya-
çubuk soğutulunca şekildeki görünümü rıçaplı L parçası şekildeki gibidir.
alıyor.
Buna göre, aşağıdaki hangi işlem yapılır-
UYARI Buna göre; ax, ay, az arasındaki ilişki
sa L parçası K nin içindeki boşluktan ge-
nedir?
İki çubuğun boyları arasındaki fark çemez?
her sıcaklıkta sabit ise boyu küçük A) ax > ay > az B) az > ay > ax
A) Her ikisine eşit ısı vermek
olan çubuğun uzama katsayısı daha C) ax = ay = az D) ay > ax = az
büyüktür. B) Her ikisinin sıcaklığını eşit artırmak
E) ax > az > ay
C) Yalnızca K yi ısıtmak
72agam
D) K yi ısıtıp, L yi soğutmak
E) Yalnızca L yi soğutmak
9lnu7e
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Şekildeki levhanın sıcaklığı t kadar

artırılınca , uzunluğundaki kenarı a
kadar uzuyor.
Buna göre, levhanın alanındaki
artış ne olur?
Soru 4
ÇÖZÜM
Soru 2
2 2a
K O
X X
Y Y
Z Z
L
a Uzama katsayıları ax, ay, az olan Şekil – I
deki x, y, z çubuklarının sıcaklıkları eşit olarak Eşit bölmelerden oluşmuş metal levha O
Levhanın alanındaki artış taralı böl- artırılınca Şekil – II deki görünümü alıyorlar. noktasından yatay düzleme sabitlenmiştir.
ge kadardır.
Buna göre, ax, ay, az arasındaki ilişki ne- Levhanın sıcaklığı t kadar artırıldığında K
DS = 2, · a + , · 2a + a · 2a dir? noktası 1 birim yer değiştirdiğine göre, L
DS = 4 · , · a + 2a2 olur. noktası kaç birim yer değiştirir?
A) ax > ay > az B) ax > az > ay
C) az > ay > ax D) az = ax > ay A) 2 B) 3 C) 5
E) ay > ax = az D) 2 2 E) 2 5
obzmoi
rvd4la
TEST 31 GENLEŞME FİZİK
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L
K Kütleleri mx > my > mz olan aynı maddeden Kuzey
yapılmış x, y, z cisimlerine eşit miktarlarda ısı
L
enerjisi veriliyor.
Sıvı Sıvı İçlerinde boşluk olmayan cisimlerin ha- K
Yer cimce genleşme miktarları DVx, DVy, DVz
olduğuna göre DVx, DVy, DVz arasındaki L M
Genleşme katsayıları aK, aL olan K, L cisim-
ilişki nedir?
leri genleşme katsayısı aS olan sıvıda Şekil – I
deki gibi dengededir. A) DVx = DVy = DVz B) DVx > DVy > DVz Doğu
Sıvı biraz ısıtıldığında denge Şekil – II deki C) DVx > DVz > DVy D) DVz > DVy > DVx
Sıcaklığı zamanla düzgün olarak ar-
gibi olduğuna göre, aK, aL, aS arasındaki E) DVz > DVx > DVy tırılan metal levhanın iki kenarı şekil-
ilişki nedir? deki gibi sabit düzleme dayanmak-
tadır. K nın L ye göre hızı jKL, L nin
crgo1v
A) aS > aK > aL B) aS > aL > aK M ye göre hızı jLM dir.
C) aK > aL > aS D) aK > aS > aL
Buna göre, jKL ve jLM nin yönü
E) aL > aK = aS nedir?
a83b46
ÇÖZÜM
Kuzey
L M
Doğu
Doğu Kuzey
K: 1 birim 2 birim
Soru 6 L: 1 birim 1 birim
M: 3 birim 1 birim
Soru 8
Noktalar yukarıda belirtilen oranlar-
da doğu ve kuzeyde yer değiştirir.
S 2S 3S Gözlemci sadece farkı göreceğin-

den L gözlemcisi K nın kuzeye, M
X Y Z 0°C de +4°C de +8°C de
gözlemcisi de L nin kendi hız farkı-
su su su
nın tersi yönünde yani batıya gittiği-
Taban alanları S, 2S, 3S düşey kesitleri şekil- K L M ni görür.
deki gibi olan kaplarda aynı yükseklikte x, y,
z sıvıları vardır. Sıvıların sıcaklıkları eşit olarak Taşma seviyesine kadar dolu taşma kapla-
artırıldığında sıvı seviyelerindeki yükseltme- rından K de 0 °C de, L de +4 °C de, M de
ler eşit oluyor. +8 °C de su vardır.
Buna göre, genleşme katsayıları ax, ay, az K deki su +4 °C ye kadar ısıtılırken L deki
arasındaki ilişki nedir? 0 °C ye kadar, M deki de +4 °C ye kadar
soğutuluyor.
(Kapların genleşmesi önemsenmiyor.)
Buna göre, hangi kaptan su taşar?
A) ax > ay = az B) ax > az > ay
A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L
C) ax = az > ay D) ay > ax = az
D) K ve M E) L ve M
E) ay > ax > az CEVAP ANAHTARI
1. B 2. A 3. A 4. C 5. A 6. C
t46yfr
shrii2
7. A 8. B
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
• Yüzeyce genleşme katsayısı (b);
b = 2a alınır. Z X
0°C de 0°C de +4°C de
• Hacimce genleşme katsayısı (a); Y Y alkol su su
a = 3a alınır. K L M
X Z
• Boyca uzama bağıntısı; Taşma kaplarından K 0°C de alkol, L 0 °C de
D, = ,0 · a · Dt su, M de +4 °C de su ile doludur.
D, : Boydaki değişme Birbiri ile karışmayan X, Y, Z sıvıları Şekil – I
deki gibi dengede iken kap biraz ısıtıldığın- Kaplar ısıtılmaya başlandığına göre, hangi
,0 : İlk boy da Şekil – II deki denge oluşuyor. kaptaki sıvı kütlesi değişmeye başlar?
Dt : Sıcaklık değişimi Buna göre, sıvıların genleşme katsayıla- A) Yalnız K B) K ve L C) K ve M
rı aX, aY, aZ arasındaki ilişki nedir?
D) L ve M E) K, L ve M
A) aX > aY > aZ B) aX > aZ > aY
m2mbmb
C) aZ > aX > aY D) aZ > aY > aX
E) aY > aZ > aX
lf9vpj
X a b
Homojen bir çubuktan , ve 3, boyunda iki
parça kesilerek bu parçalara eşit miktarda ısı
Y enerjisi veriliyor.
, boyundaki çubuğun uzama miktarı D,1,
Z D, 1
diğerinin ki D,2 olduğuna göre, oranı
D, 2
kaçtır?
Boy farkları a, b olan çubukların sı-
caklıkları eşit olarak artırılınca a, b 1 1
A) 6 B) 3 C) 1 D) E)
değerleri değişmiyor. 3 6
Buna göre çubukların uzama kat-
7cdi57
sayıları arasındaki ilişki nedir?
ÇÖZÜM
a ve b nin değimemesi çubukların Soru 2

eşit miktarlarda uzadıkları anlamına
gelir. K katısı kendi sıvısında yüzmektedir.
Soru 5
Bu durumda ilk boyu küçük olan çu- Buna göre,
buğun uzama katsayısı büyük olur.
I. K katısı eridiğinde hacmi küçülür. Aynı maddeden yapılmış K, L, M çubukları-
mX > mY > mZ II. K katısı üzerindeki basınç artarsa erime nın sıcaklıkları sıra ile tK = 20 °C, tL = 20 °F
noktası düşer. ve tM = 20 °K dir.
III. K katısı eridiğinde kendi sıvısına batan Çubuklar ısıca yalıtılmış ortamda üst üste ko-
hacmini doldurur. nuluyor.
yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre, hangi çubuğun boyu artar?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L

D) II ve III E) I, II ve III D) K ve L E) L ve M
6pz58f
ol3pj2
Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K (aK)
X
sıvı sıvı sıvı 1
L (aL)
K
Y 2
K L M
yatay Su
Düşey kesitleri şekildeki gibi olan K, L, M Yer
Birer uçları şekildeki gibi sabitlenmiş K, L çu-
kaplarında sıvılar vardır. Isıca yalıtılmış K cismi 10 °C deki su
buklarının sıcaklıkları eşit olarak artırıldığında
Kaplardaki sıvılar ısıtılmaya başlandığına içinde şekildeki gibi dengededir.
özdeş x, y silindirlerinin aynı yöndeki dönme
göre, hangi kabın tabanındaki sıvı basıncı sayıları eşit oluyor. Buna göre, suyun sıcaklığı 0 °C de
artmaya başlar? düşürülürse K cisminin denge du-
Çubuklar eşit bölmeli olduğuna göre, çu- rumu ne olur?
A) Yalnız K B) Yalnız M C) K ve L aK
bukların uzama katsayıları oranı a kaç-
D) K ve L D) K ve M L
ÇÖZÜM
tır?
7 3 5
9vpz2v
A) 2 B) C) D) E) 1 Su +4 °C de en büyük özkütleye
4 2 4 ulaşır.
Bu nedenle suyun sıcaklığı +4 °C ye
ah6eym
gelirken
K cismi 1 yönünde +4 °C den 0 °C
ye inerken tekrar 2 yönünde hareket
eder.
UYARI
Soru 7
Soru 9
İçleri dolu aynı maddeden yapılmış
Boy X (2 ) cisimlere eşit miktarlarda ısı verilirse
r hacimce artışları hep aynı olur.
X
Y( )
Y
2r
Z
Yarıçaplar r, 2r boyları 2,, , olan aynı mad-

deden yapılmış şekildeki X, Y tellerine eşit
Sıcaklık miktarlarda ısı enerjisi veriliyor.
Buna göre;
Grafikte boy-sıcaklık değişimi verilen X, Y, Z
metallerinin uzama katsayıları aX, aY, aZ dir. I. Sıcaklık değişimleri DtX = 2DtY dir.
X-Z grafikleri paralel olduğuna göre; aX, II. Hacimce genleşmeleri DVX = DVY dir.
aY > aZ arasındaki ilişki nedir? III. Boyca uzamaları D,X = D,Y dir.
A) aX > aY > aZ B) aX > aZ > aY
C) aY > aX > aZ D) aZ > aY > aX A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) aZ > aX > aY CEVAP ANAHTARI
1. A 2. E 3. C 4. C 5. B 6. A
sstkdi
p8g7gr
7. E 8. B 9. B
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
V K metali kendi sıvısında yüzerken L metali
Hacmi V olan bir kapta hacminde sıvı var-
3 kendi sıvısında batmaktadır.
x (a)
dır. Kap ve sıvının sıcaklığı Δt kadar artırılınca
K Buna göre,
y (4a)
kaptaki boşluğun hacmi değişmiyor.
L Kabın genleşme katsayısı aK, sıvınınki, aS I. K metali eridiğinde hacmi küçülür.
aK II. L metali eridiğinde hacmi büyür.
olduğuna göre, a oranı kaçtır?
S III. K metali eridiğinde kendi sıvısına batan
Birer uçları şekildeki gibi sabitlen-
miş X çubuğunun uzama katsayısı 1 1 1 1 1 hacmini doldurur.
A) B) C) D) E)
a, Y ninki 4a dır. 3 5 6 8 9 yargılarından hangileri doğrudur?
Çubukların sıcaklıkları eşit olarak A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
3u9c9f
artırıldığında genleşmeleri önem-
senmeyen özdeş, silindirlerden L D) II ve III E) I, II ve III
n kez döndüğüne göre, K nin L ye
4gmr67
göre dönme yönü ve miktarı ne-
dir?
ÇÖZÜM
Yol
Dönme sayısı ile bulunur.
Çevre
L tekeri Y nin uzaması miktarı
,.4a.Δt nin yarısı kadar yol alır. Yani
L in dönme miktarı
2, · a · Dt
nL = = n dir
Çevre
K nin aldığı yol Y ve X in uzama mik-
tarları farkının yarısıdır. Yani
2, · 4a · Dt – 2, · a · Dt
= 3, · a · Δt
Soru 2
2
3S
ve K silindirin dönme miktarı Soru 4
3,a · Dt 3
nK = = n olur. S L
Çevre 2
K
K L
Dönme yönü L nin tersidir.
3r
r
K L sıvı sıvı
Yarıçapları r, 3r olan küresel K, L kaplarında Şekil – I Şekil – II
aynı sıvı vardır. Sıvıların sıcaklıkları eşit artırıl-

Eşit bölmeli K, L cisimleri sıvı içinde Şekil–I
dığında S, 3S kesit alanlı borularda sıvı yük-
deki gibi dengede iken sistem ısıtılınca Şe-
selme miktarları sırasıyla hK, hL oluyor. kil–II deki denge oluşuyor.
Kapların genleşmesi dikkate alınmadığına Sıvının genleşme katsayısı aS, K, L ci-
hK simlerininki aK, aL olduğuna göre; aS,
göre, oranı kaçtır? aK, aL arasındaki ilişki nedir?
hL
1 1 1 A) aS > aL > aK B) aS > aK > aL
A) B) C)
3 6 9 C) aK > aL > aS D) aK > aS > aL
1 1 E) aL > aS > aK
D) E)
18 27
lpczk3
j6yjnb
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Bir metal masanın boyu bir tahta metre ile Sıcaklık
0 °C de a, 20 °C de b, 40 °C de c olarak Madde İlk boy Boy artışı değişimi
X Y ölçülüyor.
sıvısı sıvısı X , a t
Buna göre; a, b, c arasındaki ilişki nedir?
2S S
Y , 2a 2t
A) a > b > c B) a > c > b Z 2, a 2t
Taban alanları 2S, S olan düzgün kaplardaki C) b > a > c D) c > b > a Tablodaki verilenlere göre, X, Y, Z
X, Y sıvılarının sıcaklıkları eşit olarak artırıldı-
E) c > a > b nin aynı madde olup olmadığı ko-
ğında X sıvısı 1 cm, Y sıvısı 2 cm yükseliyor. nusunda ne söylenebilir?
Kapların genleşmesi önemsenmediğine
7lflzn
göre, sıvıların hacimce genleşme katsayı- ÇÖZÜM
aX
ları oranı a kaçtır?
Y Uzama katsayısı ayırtedici özelliktir.
4 3 1 2 1 Δ, = ,o · m Δt ⇒ m =
D,
A) B) C) D) E) , o · Dt
5 5 2 5 4
Soru 8
a 2a a
mX = , mY = =
52373y
,.t , · 2t ,·t
K a 1 a
mZ = =
2, · 2t 4 ,·t
O L
X, Y aynı olabilir Z farklıdır.
Bir masanın üzerine şekildeki gibi O nokta-

sından sabitlenmiş eşit bölmeli metal levha
ısıtılıyor.
K, L noktalarının O noktasına göre yer
a
değiştirmeleri a ve b ise oranı nedir? UYARI
b
1 İki maddenin birkaç özelliğinin aynı
A) 1 B) C) 2 olması aynı madde olmalarını ge-
2
Soru 6 rektirmez. Çünkü birkaç özelliği aynı
1 1 olduğu halde farklı maddeler vardır.
D) E)
K K 2 2 2 Ancak iki maddenin bir özellikleri
bile farklı ise o maddeler kesinlikle
farklıdır.
oy6tej
L L
Şekil – I deki gibi üst üste konulan K, L çu-

bukları ısıl dengeye ulaşınca Şekil – II deki
görünümü alıyor.
Buna göre, Soru 9
I. K nin ilk sıcaklığı L ninkinden büyüktür.
Sıcaklıkları t1 > t2 > t3 olan x, y, z çubukları
II. K ısı vermiştir. ısıca yalıtılmış ortamda üst üste konulunca
III. Genleşme katsayıları eşittir. son boyları eşit oluyor.
yargılarından hangileri kesinlikle doğru- Buna göre, hangi çubukların boyları ke-
dur? sinlikle değişmiştir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız X B) Yalnız Y C) X ve Y

D) II ve III E) I, II ve III D) X ve Z E) Y ve Z CEVAP ANAHTARI
1. A 2. C 3. E 4. B 5. C 6. B
mcpehs
88t3uf
7. D 8. D 9. D
FİZİK BASINÇ VE BASINÇ KUVVETİ TEST 34
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Aşağıdaki ifadelerden hangisi basıncı an- h
Basınç: Birim yüzeye dik olarak ekti h
eden kuvvettir.
latmaz?
F A) h cmhg B) Pascal 3h 3h
P=
S h
F: N
C) Bar D) Newton/m2
h
E) Joule/m2
S: m2
I II
N
rv8og6
P: = Pascal
m2 Yatay düzlem üzerindeki katı cisim I konu-
Basınç kuvveti: Bir yüzeye etki mundan II konumuna getiriliyor.
eden basınçların toplamıdır.
Ayrıtları h, h, 3h olan katı cisim yatay düz-
F = P.S leme uyguladığı P basıncı ile F basınç
kuvveti ne olur?
Soru 2 A) İkisi de artar.
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? B) İkisi de azalır.

C) P azalır, F artar.
A) Sıvılar akışkan olduğu için basıncı her
yönde iletirler. D) P azalır, F değişmez.
UYARI
B) Sıvılar sıkışmadığı için basıncı değiştirme- E) P artar, F değişmez.
• Katının oturma alanına yaptığı den iletirler.
basınç;
crcctr
G C) Katılar kuvveti değiştirmeden iletirler.
P= dir.
S D) Akışkanların hızlarının arttığı yerde kesit-
• Katı cismin yatay düzleme uygu- leri de artar.
ladığı basınç kuvveti her zaman E) Akışkanların hızlarının arttığı yerde ba-
ağırlığına eşittir. sınçları azalır.
• Katılar kuvveti değiştirmeden ile-
b7yyy2
tirler.
• Düzgün katı basınca;
Soru 3
P = h · d · g şeklinde alınabilir.
Soru 5
yatay
K L M
Özdeş küplerden oluşan K, L, M cisimle- K L M

rinin yatay düzlemde oluşturduğu basınç
Düşey kesitleri şekilde verilen içleri dolu priz-
kuvvetleri sırası ile FK, FL, FM dir.
matik K, L, M cisimlerinin taralı parçaları ke-
Buna göre, bu kuvvetler arasındaki ilişki
silerek alınıyor.
nedir?
Buna göre, hangi cismin yere yaptığı ba-
A) FK = FL = FM B) FK > FL > FM sınç azalır?
C) FL > FK > FM D) FM > FK > FL
A) Yalnız K B) K ve L C) K ve M
E) FL > FK = FM
D) L ve M E) K, L ve M
thl5dv
u42jam
TEST 34 BASINÇ VE BASINÇ KUVVETİ FİZİK
Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L M
K dK
L dL
yatay K (15N) Düşey kesitleri verilen aynı madde-

den yapılmış K silindirik, L prizmatik,
M konik cisimlerinin taralı kısımları
Yükseklikleri eşit, yarıçapları r ve 2r, özkütle-
kesilerek alınıyor.
leri dK ve dL olan K, L silindirleri şekildeki gibi L (100N)
yatay düzleme konulmuştur. Buna göre, cisimleri yere yaptığı
yer
S = 0,2 m2 basınçlar ne olur?
K nin L ye uyguladığı basınç L nin yere uy-
dK Şekildeki sistemde sürtünmeler önemsiz, K
guladığı basınca eşit olduğuna göre, ÇÖZÜM
dL cisminin ağırlığı 15 N, L ninki 100 N ve her bir
oranı kaçtır? makara ağırlığı 10 N dur.
Ağırlık
3 3 3 Katı basıncı ile bulu-
4 L nin oturma alanı S = 0,2 m2 olduğuna Oturma alanı
A) 2 B) C) D) E)
2 3 4 5 göre, yere yaptığı basınç kaç N/m2 dir? nur. K nin ağırlığı azalır ancak otur-
ma alanı ağırlığına oranla daha fazla
A) 800 B) 400 C) 200
edoroi
azalır.
D) 120 E) 40
L ve M nin hem ağırlıkları hemde
oturma alanları yarıya düşer.
fz58la
Bu durumda K nin basıncı artar L ve
M nin basınçları değişmez.
UYARI
Basınç hem türetilmiş hem de skaler

çokluktur.
Soru 7
Soru 9
S = 0,2 m2
yatay
X P
m = 4 kg
Yatay
K L
F = 100 N
Eşit bölmeli homojen çubuk 3P ağırlığında
Alanı S = 0,2 m2 olan m = 4 kg kütleli cisim olup özdeş K, L destekleri üzerinde şekil-
şekildeki gibi F = 100 N luk kuvvetle yatay deki gibi dengededir.
düzleme sıkıştırılmıştır. K, L desteklerinin yatay düzleme uygu-
ladığı basınçlar eşit olduğuna göre, X
Buna göre, düzleme etki eden basınç kaç
cisminin ağırlığı kaç P dir?
N/m2 dir?
A) 4 B) 5 C) 6
A) 3000 B) 2200 C) 1400
D) 8 E) 10
D) 600 E) 300 CEVAP ANAHTARI
z9se46
1. E 2. D 3. A 4. D 5. A 6. C
ymf17e
7. E 8. B 9. D
Soru 1 Soru 3
UYARI
Sıvı dolu kabın tabanına etki eden

sıvı basınç kuvveti, kaptaki sıvı ağır- h
lığı G ise; K
2h
1. K h d
G
h h 3d
L
h
F sıvı
Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta 3d ve
Sıvı M d özkütleli sıvılar şekildeki gibi dengededir.
Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta sıvı Buna göre, K noktasındaki sıvı basıncı
F=G
vardır. kaç hd dir?
2.
Buna göre; K, L, M noktalarındaki sıvı A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
G
basınçları PK, PL, PM nin büyüklük ilişkisi
nedir?
9vlkus
F A) PK > PL = PM B) PK = PM > PL
Sıvı C) PM > PL > PK D) PM = PL = PK
E) PL > PM > PK
F>G 8b86z3
3.
G
F
Sıvı
G>F
şeklindedir.
Soru 2
Soru 4
h d
Boş
K
UYARI Sıvı
h 4d
• Sıvılar akışkan olduğu için temas Şekil – I Şekil – II
ettikleri her noktaya basınç uy- L
gular. Düşey kesiti şekildeki gibi olan Şekil – I deki
• Sıvılar sıkışmadıkları için üzerleri- Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta aynı kabın tabanındaki sıvı basıncı PS, sıvı basınç
ne etki eden basıncı değiştirme- sıcaklıkta, birbiri ile karışmayan 4d ve d öz- kuvveti FS, kabın yere yaptığı basınç kuvveti
den iletirler. kütleli sıvılar vardır. PK, basınç kuvveti FK dir.
K noktasındaki sıvı basıncı PK, L deki PL
PK Buna göre, kap Şekil – II deki duruma ge-
olduğuna göre oranı kaçtır? tirilirse PS, FS, PK, FK niceliklerinden han-
PL
gileri artar?
1 1 1
A) B) C) A) Yalnız PS B) PS ve FS
4 5 6
C) PS ve PK D) PS ve FK
1 1
D) E)
8 10 E) PS, PK ve FK
r8brbn
plvdey
Soru 5
Basınç
I II III K L M
Düşey kesitleri şekildeki gibi olan boş kapla- Düşey kesiti şekildeki gibi olan K, L,
ra aynı bardakla birer bardak su dökülüyor. M kaplarında eşit kütleli sıvılar var-
0 Zaman dır.
Kapların tabanlarında oluşan sıvı basınç
kuvvetleri sıra ile F1, F2, F3 olduğuna göre, Sabit debili muslukla doldurulan bir kabın Kapların tabanlarındaki sıvı ba-
K noktasındaki sıvı basıncı grafikteki gibi sınç kuvvetleri FK, FL, FM olduğu-
bu kuvvetler arasındaki büyüklük ilişkisi
değişiyor. na göre FK, FL, FM arasındaki ilişki
ne olur? nedir?
Buna göre, kabın düşey kesiti aşağıda-
A) F1 = F2 = F3 B) F1 > F2 > F3 kilerden hangisi gibidir?
C) F3 > F1 > F2 D) F3 > F2 > F1 ÇÖZÜM
A) B)
E) F2 > F1 > F3 G ağırlığından sıvı ile dolu bir kabın
tabanındaki sıvı basınç kuvveti F,
bh11ri
Düzgün kaplarda G ye eşit

K K
C) D) Genişleyen kaplardan G den küçük
Daralan kaplarda G den büyük olur.
Bu nedenle, FK > FL > FM olur.
K K
E)
K
c4efma
Soru 6
UYARI
Basınç (gf / cm2)
Akışkanların kesitlerinin azaldığı yer-
X de hızları artar, hızlarının arttığı yer-
Soru 8
60 – de de basınçları azalır.
Örneğin çatının üzerinden esen
Y
40 – rüzgar açık hava basıncını azaltır.
20 cm
Y Çatının altındaki açık hava basıncı
sıvısı normal değerde kalır. Çatı üzerinde
10 cm oluşan basınç kuvvetleri farkı çatıyı
uçurur.
–
0 10 20 Yükseklik (cm)
X sıvısı
Aynı sıcaklıktaki x, y sıvılarının basınç-yük-
seklik değişimi grafikteki gibidir.
X ve Y sıvıları U borusunda şekildeki gibi
Buna göre, x ten 10 cm3, y den 80 gram
dengededir.
alınarak karıştırılırsa karışımın öz kütlesi
kaç g/cm3 olur? X sıvısının özkütlesi 6 g/cm3 olduğuna
göre, Y ninki kaç g/cm3 tür?
A) 2,8 B) 3,0 C) 3,2
3 5 7
D) 3,4 E) 3,6 A) B) 2 C) D) 3 E) CEVAP ANAHTARI
2 2 2
1. C 2. B 3. D 4. C 5. E 6. A
sro88e
ud5m56
7. A 8. B
Soru 3
K
2h d
I II III
K L M
h K
Şekil – I
2d
Düşey kesiti şekildeki gibi olan K, L, M ci-
2h
simlerinin yatay düzleme uyguladığı basınç-
L lar eşittir.
L
Şekildeki kapta 3h yüksekliğinde 2d I II III Buna göre, cisimlerin özkütleleri dK, dL,
özkütleli 2h yüksekliğinde d özküt- dM arasındaki ilişki nedir?
leli sıvı vardır. Şekil – II
A) dK > dL > dM B) dK > dM > dL
K noktasındaki sıvı basıncı PK, L
Düşey kesiti Şekil – I deki gibi olan K cismi C) dL > dK > dM D) dL > dM > dK
PK
deki PL olduğuna göre, oranı Şekil – II deki I, II, III parçalarına ayrılıyor.
PL E) dK = dL = dM
Buna göre, I. nin yatay düzleme uygula-
kaçtır?
dığı basınç PI, II. ninki PII, III. nünkü PIII
nck2cn
arasındaki ilişki nasıldır?
ÇÖZÜM
A) PI > PII > PIII B) PI > PIII > PII
Sıvı basıncı C) PIII > PI > PII D) PIII > PII > PI
PK = 2h · d + h · 2d = 4hd E) PII > PIII > PI
PL = 2h · d + 3h · 2d = 8hd
mp8kfy
PK 1
= olur.
PL 2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K Soru 2 Soru 4
L
su
(S) (S) (2S)
Kesiti şekildeki gibi olan borudan su

geçmektedir.
d d d
Buna göre; K, L noktalarındaki Su
hızlar ve basınçlar ne olur?
K L M
ÇÖZÜM Taban alanları S, S, 2S olan K, L, M cisimle- Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta I bar-
rinin özkütleleri d dir. dak su varken tabanındaki su basıncı P dir.
Borunun kesitinin azaldığı yerde su- L silindirik K, M konik olduğuna göre, ci-
yun hızı artar. jL > jK
simlerin yere yaptıkları PK, PL, PM basınç- Kaba aynı bardakla bir bardak daha su
Hızın arttığı yerde de basınç azalır. ları arasındaki ilişki ne olur? dökülürse tabanındaki su basıncı ne olur?
PK > PL
A) PK > PM > PL B) PM > PL > PK A) 3P B) 2P ile 3P oranı
C) PL > PK = PM D) PK = PM > PL C) 2P D) P ile 2P oranı
E) PK > PL > PM E) P
62vsvs
8lb9sj
Soru 5
Y sıvı 2h h
K F1
h (4S) K
X sıvı h (2S)
L
h F2 53° L
sıvı
Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta X, Y
sıvıları vardır. Şekildeki düzenekte sürtünmelerl
Düşey kesiti şekildeki gibi olan kap sıvı ile önemsiz küp şeklindeki K, L cisim-
X sıvısının kütlesi 3m, Y ninki 2m olduğu- doludur. leri özdeştir.
na göre, K noktasındaki sıvı basıncının L Buna göre, kabın 2S, 4S alanlı yüzeyleri-
PK K cisminin eğik düzleme yaptığı
ne etki eden sıvı basınç kuvvetleri F1, F2 basınç PK, L nin yere yaptığı ba-
dekine oranı kaçtır? F1
PL PK
nin oranı kaçtır?
F2 sınç PL olduğuna göre,
PL
oranı
3 2 1 2 1
A) B) C) D) E)
4 3 2 5 4 13 3 11 kaçtır? (sin53° = 0,8)
A) B) C)
8 2 8
ov1f9f
5 9 ÇÖZÜM
D) E)
4 8
Cisimlerin ağırlıkları
rheu67
GK = GL = 5G olsun
FX
53° L
FY
5G
5G
Soru 8
FX = 5G · sin53°
Soru 6 S
FX = 5G · 0,8
FX = 4G
h FY = 3G
h Sıvı
3G 5G – 4G G
PK = , PL = =
S S S
h
Sıvı PK
Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta h yük- = 3 olur.
PL
K L M sekliğinde sıvı vardır.
Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta sıvı Kap ters çevrilerek S yüzeyi üzerine ma-
vardır. saya konulduğuna göre, aşağıdakilerden
hangisi artar?
Buna göre; K, L, M noktalarındaki sıvı
basınçları PK, PL, PM nın büyüklük ilişkisi A) Kabın tabanındaki sıvı basınç kuvveti
nedir? B) Kabın tabanındaki sıvı basıncı
A) PM > PK = PL B) PM > PL > PK C) Kabın masaya yaptığı basınç
C) PK = PL = PM D) PK > PL > PM D) Kabın masaya yaptığı basınç kuvveti
E) PM > PK > PL E) h sıvı yüksekliği CEVAP ANAHTARI
1. C 2. E 3. C 4. D 5. D 6. C
98nmob
bs44k3
7. B 8. A
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Boş Gaz
F
h
L 5h
2F Y 20 cm cıva cıva 70 cm
h 2h
K
X
h
Sıvı 30 cm gaz d 2d
gaz 20 cm
K L
Bir sıvı bileşik kapta şekildeki gibi I II

Şekildeki K kabında d, L kabında 2d özkütleli
dengededir. Kesit alanları eşit olan
K, L pistonlarından K nin kütlesi mK, Cıva ve gaz bir tüpte Şekil – I deki gibi den- sıvı vardır.
L ninki mL dir. gede iken cıva yüksekliği 70 cm ye çıkarılın- Sistemler dengede olduğuna göre, L ka-
mK ca Şekil – II deki denge oluşuyor. bındaki cam tüpte sıkışan gazın basıncı
Buna göre, m oranı kaçtır?
L Buna göre, açık hava basıncı kaç cmHg açık hava basıncının kaç katıdır?
dir? 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
ÇÖZÜM 2 3 4 5 6
A) 80 B) 78 C) 76 D) 74 E) 70
5pkgtk
(S) (S)
3672yt
F
h
L
2F Y T
h
K
X Z
h
Sıvı
X noktasındaki basınç Z dekine, Y

dekide T dekine eşittir.
Pistonların alanı S olsun.
2F GK
+ = 2hd Soru 4
S S
F GL
+ = hd
S S Gaz
eşitliğini 2 ile çarpıp eşitliklerin sol Soru 2
taraflarını eşitlersek 2h
h
GK = 2GL Gaz
GK
= 2 olur. X sıvısı Y sıvısı
GL h2
K L
h3
K
h1 Gaz ve X, Y sıvıları şekildeki gibi dengededir.
Su
Buna göre,
I. X sıvısının özkütlesi y ninkinden büyüktür.
Düşey kesiti şekildeki gibi olan bileşik kap-
ta K musluğu kapalı kollardaki su yüksek- II. K noktasındaki sıvı basıncı L dekinden
likleri h1, h2, h3 tür. büyüktür.
Buna göre, K musluğu açılıp denge sağ- III. Gaz basıncı açık hava basıncından kü-
landığında h1, h2, h3 su yüksekliklerin- çüktür.
den hangileri artar?
A) Yalnız h1 B) Yalnız h2 C) h1 ve h2
D) h2 ve h3 E) h1 ve h3
kgv9do
l2anag
Soru 5
X Y Z
2h d X X 2h
sıvısı
Y K
h h
Z K L M
K h
h Düşey kesiti şekildeki gibi olan taban alan- Y sıvısı
T ları eşit K, L, M kaplarında eşit yükseklikte L
h 2d aynı sıvı vardır. Kaplara şekildeki X, Y, Z
U X, Y sıvıları bileşik kapta şekildeki
cisimleri bırakılıyor.
gibi dengededir.
Son durumda kapların tabanlarındaki
Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta 2d ve d sıvı basınçları eşit olduğuna göre, ci- K noktasındaki sıvı basıncı PK, L
PK
özkütleli sıvılar dengededir. simlerin hacimleri VX, VY, VZ arasındaki deki PL olduğuna göre, oranı
ilişki nedir? PL
Buna göre; X, Y, Z, T, U noktalarından kaçtır?
hangisindeki sıvı basıncı K dekine eşittir? A) VX > VY > VZ B) VX > VZ > VY
A) X B) Y C) Z D) T E) U C) VY > VX > VZ D) VY > VZ > VX
ÇÖZÜM
E) VZ > VX > VY
6c1vpc
7ydbm4
X 2h
sıvısı
K
h
U T
Y sıvısı h
U noktasındaki basınç T dekine eşit-

tir.
h · dY = 3h · dX
dY = 3dX bulunur.
Soru 8
dX = d alırsak dY = 3d olur.
2S S PK = 2h · d
Soru 6
12 cm I II PL = 2h · 3d
PK 1
=
PL 3
20 cm
X Y Z
K X sıvısı
Düşey kesiti şekildeki gibi olan kaplarda ha-
cimleri eşit, kütleleri mX, mY, mZ olan X, Y, Z Kollarının kesit alanları 2S ve S olan şekildeki
sıvıları vardır. U borusunda 4 g/cm3 özkütleli X sıvısı vardır.
Kapların tabanlarındaki sıvı basınç kuv- U borusunun I nolu kolu 2 g/cm3 özkütleli sıvı
vetleri eşit olduğuna göre; sıvı basınçları ile tamamen dolduruluyor.
PX, PY, PZ arasındaki ilişki nedir? Sıvılar karışmadığına göre, X sıvısı II nolu
A) PX > PY > PZ B) PX > PZ > PY kolda kaç cm yükselir?
C) PX > PY = PZ D) PY > PX > PZ A) 2,4 B) 3,6 C) 4,8

E) PZ > PY > PX D) 6,0 E) 7,2 CEVAP ANAHTARI
1. A 2. A 3. D 4. E 5. B 6. B
nln478
o84i4z
7. C 8. C
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
gaz X Y Z
K
K
L
sıvı 6h
I II
X
Şekildeki düzenekte gazın basıncı K, L sıvıları ile dolu düşey kesiti şekildeki gibi
Pg, X noktasındaki sıvı basıncı PX dir. olan kap I konumdan II konumuna getiriliyor.
4A 2A A
Buna göre, ip kesilirse Pg ve PX Buna göre, kabın tabanındaki sıvı basıncı
ne olur? Düşey kesiti şekildeki gibi olan X, Y, Z kap- P ve basınç kuvveti F ne olur?
larının taban alanları 4A, 2A ve A dır. 6h yük- A) İkisi de artar.
ÇÖZÜM sekliğinde sıvı bulunan X kabının tabanındaki
B) İkisi de azalır.
sıvı basıncı 6P dir.
İp kesildiğinde K cismi sıvıya inece- C) P değişmez, F azalır.
ğinden sıvı yüksekliği dolayısıyla X X, Y kapları arasındaki musluk açılıp sıvı
noktasındaki basınç artar. dengesi sağlandığında Y kabının tabanın- D) P artar, F değişmez.
Toplam hacim değişmediği için ga-

daki basınç ne olur? E) P artar, F azalır.
zın hacmi, buna bağlı olarakta ba- A) 3P den çok B) 3P
i6kvbh
sıncı değişmez.
C) 3P ile 2P arası D) 2P
E) 2P den az
hk7hep
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
P
h Gaz 2P0
K
h
L su
h X Soru 2
M
Soru 4
Kapta sıkışmış gazın basıncı açık

hava basıncının iki katıdır. d h
Buna göre X musluğu açılırsa su

seviyesi nereye iner? Sıvı h
2d
(PK = KL = LM)
ÇÖZÜM Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta V hac-

Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta h
minde d özkütleli sıvı olup kabın tabanındaki yüksekliğinde 2d, yine h yüksekliğinde d
Musluğa içten gelen basınç dıştan sıvı basıncı P dir. Kaba bu sıvı ile karışmayan özkütleli sıvı vardır.
gelen basınç (P0) tan büyük olduğu V hacminde 2d özkütleli sıvı ilave ediliyor.
sürece musluktan sıvı akar. Su se- Buna göre, kaptaki sıvıların karışması
viyesi L ye indiğinde gaz basıncı P0 Buna göre, kabın tabanındaki sıvı basıncı sağlanırsa tabandaki sıvı basıncı P, sıvı
olur. Musluğa içten ve dıştan gelen için ne söylenebilir? basınç kuvveti F ne olur?
basınçların eşit olması için su sevi-
yesi L-M arasında bir yere inmelidir. A) 2P den az A) İkisi de artar.
B) 2P B) İkisi de azalır.
C) P azalır, F artar.
C) 2P ile 3P arasında
D) P artar, F azalır.
D) 3P
E) P azalır, F değişmez.
E) 3P den çok
3ga5rd
1uunul
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K(S) L(2S) I II III
K Gaz
h gaz gaz
L
X h3
Hareketli
piston h2
h1
h
Sıvı Y Sıvı
Sıvı
M
Kesit alanları S, 2S ağırlıkları önemsiz K, L Düşey kesiti şekildeki gibi olan ka-
Şekildeki düzenek dengede olup hareketli pistonları ile kapalı kabın X noktasındaki sıvı bın I, II kollarındaki gaz ile sıvı den-
pistonun ağırlığı önemsiz K, L, M noktaların- gededir.
basıncı P dir.
daki basınçlar sırasıyla PK, PL, PM dir. I kolunun ucundaki musluk açılıp
Buna göre, K pistonu h kadar aşağıya
Buna göre; PK, PL, PM arasındaki ilişki ne- denge sağlandığına göre h1, h2,
itilirse Y noktasındaki sıvı basıncı kaç P h3 sıvı yüksekliklerinden hangileri
dir? olur? artmıştır?
A) PM > PL > PK B) PK = PL > PM 9 5 11 7
A) B) C) D) 3 E)
C) PK = PL = PM D) PM > PK = PL 4 2 4 2 ÇÖZÜM
E) PM > PK > PL
lcdp51
P0
I II III
kpzc89
K
h2
h1 h3
Sıvı
K seviyesinde basınçlar eşit oldu-

ğundan I ve II kollarındaki gaz ba-
sıncı açık hava basıncından (P0)
büyüktür. Musluk açılırsa I nolu kol-
dan gaz çıkar. Dolayısı ile h1 artar h3
azalır.
Bileşik kabın tabanındaki basınç
Soru 6 azaldığından h2 de azalır.
Soru 8
Boş
Pison L
X
3h gazı 15 cm
K
Y
gazı
2h ds = 2g / cm3
h
cıva cıva
Şekil – I Şekil – II Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta

d = 2 g/cm3 özkütleli sıvı olup hareketli K, L
Şekil – I ve Şekil – II deki sistemler denge- pistonlarının kesit alanları sırasıyla 80 cm2 ve
dedir. 20 cm2 dir.
Şekil – II deki pistonun ağırlığı önemsen- L pistonunun kütlesi 200 gram olduğuna
mediğine göre, y gazının basıncı kaç h cı- göre; K pistonunun kütlesi kaç kg dır?
vadır? A) 3,0 B) 3,2 C) 3,5
3 D) 3,8 E) 4,0
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) CEVAP ANAHTARI
2
1. A 2. E 3. E 4. A 5. D 6. B
6l3zju
43njn5
7. B 8. B
FİZİK SIVILARIN KALDIRMA KUVVETİ TEST 39
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
K L
Kaldırma kuvveti;
• Yeri değişen sıvının ağırlığına
eşittir. M
• Cismin batan hacmi Vb, sıvı öz-
kütlesi d ise FK = Vb · d · g dir. K
Sıvı
(g: Çekim ivmesi) 1,2 g/cm3
Sıvı
• Cismin yüzeylerine etki eden sıvı
basınç kuvvetlerinin bileşkesidir.
Ağırlığı 180 g.f olan K cismi özkütlesi Eşit kütleli K, L, M cisimleri sıvıya bırakıldı-
1,2 g/cm3 olan sıvıda şekildeki gibi denge- ğında şekildeki gibi dengede kalıyorlar.
dedir. Buna göre, cisimlere etki eden kaldırma
Buna göre, cisme etki eden kaldırma kuv- kuvvetleri FK, FL, FM arasındaki ilişki ne-
veti kaç g.f tir? dir?
İPUCU
A) 60 B) 90 C) 150 A) FL = FM > FK B) FK > FL = FM
Bu konu denge konusu olduğundan
cisme etki eden kuvvetlerin eşitliği D) 180 E) 360 C) FL > FM > FK D) FL > FK > FM
hep düşünülmelidir. E) FK = FL = FM
8l6tmf
a8jai7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Sıvı
(2 g/cm3)
K L
Şekildeki eşit kollu terazi dengede

iken kefesindeki 2 g/cm3 özkütleli
sıvı ile dolu kaba; hacmi 100 cm3,
kütlesi 300 gram olan bir katı cisim
konuluyor. Soru 4
Buna göre, terazi nasıl yeniden
dengeye gelir?
K
ÇÖZÜM L
M
Soru 2
300
dcisim = = 3 g/cm3 olduğu için Sıvı
100 Özkütlesi 4 g/cm3 olan maddeden yapıl-
cisim sıvıda batar.
mış 240 gram kütleli içinde boşluk bulunan
Kaptaki ağırlaşma; küresel bir cisim özkütlesi 1,2 g/cm3 olan Eşit hacimle K, L, M cisimleri sıvı içinde şekil-
sıvıya bırakılınca yarı hacmi sıvıya batacak deki gibi dengededir.
300 – 100 · 2 = 100 gram olur.
şekilde dengede kalıyor. Buna göre; cisimlerin kütleleri MK, ML, MM
Taşan 200 gram sıvı sağ kefeye git- Buna göre, cismin içindeki boşluk kaç
tiği için yeniden dengeye girmek için arasındaki ilişki nedir?
cm3 tür?
sol kefeye (K) 100 gram konmalıdır.
A) MK > ML > MM B) MK = ML > MM
A) 140 B) 180 C) 240
C) MM > MK = ML D) MM > ML > MK
D) 280 E) 340
E) ML > MM > MK
pvu34b
sh9h13
TEST 39 SIVILARIN KALDIRMA KUVVETİ FİZİK
Soru 5 Soru 7
UYARI
K L • Cisim sıvıda yüzüyorsa;
V V d
K
V V FK
V
V
V
V
V
Sıvı 3d
Sıvı G
K, L cisimleri sıvıda şekildeki gibi dengede- 3V hacimli K cismi karışmayan 3d ve d öz-

G = FK
dir. kütleli sıvılarda şekildeki gibi dengededir.
dsıvı > dcisim
K cisminin özkütlesi dK = 6 g/cm3 olduğu- Buna göre, K cisminin özkütlesi kaç d dir?
na göre, L ninki kaç g/cm3 tür? 5 8 3 5 • Cisim sıvıda askıda ise;
A) 2 B) C) D) E)
3 5 2 4
A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
FK
ddc5cn
brzofy
Sıvı
G
G = FK
dsıvı = dcisim
• Cisim sıvıda batmış ise;
FK
Sıvı
G
Soru 8
G > FK
X sıvısı
K
dcisim > dsıvı
V R
V
V
Y sıvısı
Soru 6
V 3V hacimli K cismi karışmayan X, Y sıvıla-

L
K V V rında şekildeki gibi dengedeyken R muslu-
V V ğu açılıyor.
V K
V Buna göre,
Şekil – I Şekil – II I. Kaptan X sıvısı ile birlikte bir miktarda Y
Sıvı sıvısı taşar.
II. K cismine etki eden kaldırma kuvveti
Şekil – I de dengede olan 2V hacimli P ağır- değişmez.
lıklı cisim üzerine 3V hacimli L cismi konulun- III. K cismi Y sıvısında batar.
ca Şekil – II deki denge oluşuyor. yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre, L nin ağırlığı kaç P dir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
3 5 D) II ve III E) I, II ve III
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 CEVAP ANAHTARI
2 2
un3csj
1. D 2. E 3. A 4. D 5. D 6. C
t4myvs
7. B 8. B
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K K K
X
X L
h1 h2 h3
K
Y X
Sıvı Sıvı Sıvı X M
Z
Şekil – I Şekil – II Şekil – III N
Sıvı (d) Sıvı
X cismi K kabının içinde iken Şekil – I deki,
X, Y, Z cisimleri d özkütleli sıvıda şe- altına bağlı iken Şekil – II deki, sıvıya bırakıl- Kaba değişik noktalardan iplerle kaplı K, L,
kildeki gibi dengededir. Kaba kapta- dığıda Şekil – III deki denge oluşuyor. M, N cisimleri sıvı içinde şekildeki gibi den-
ki sıvı ile karışabilen 2d özkütleli sıvı gededir.
Buna göre, kaptaki sıvı yükseklikleri h1,
ilave ediliyor.
h2, h3 arasındaki ilişki nedir? Buna göre, hangi cisme bağlı olan ipteki
Buna göre X, Y, Z cisimlerinden gerilme kuvveti kesinlikle sıfırdır?
hangilerine etki eden kaldırma A) h1 = h2 = h3 B) h1 > h2 > h3
kuvveti artar? A) Yalnız M B) K ile M C) L ile N
C) h1 = h2 > h3 D) h3 > h1 = h2
E) h3 > h2 > h1 D) K ile N E) K, L ve N
ÇÖZÜM
nljo24
m26b5c
Kaptaki sıvının özkütlesi artar. X ve
Y için kaldırma kuvveti ağırlığa eşit
olacağından X, Y için kaldırma kuv-
veti değişmez.
Z ye etki eden kaldırma kuvveti Soru 4
(F = Vb · dsıvı) artar.
Kütle (g) K, L katıları ile
K (Katı) X sıvısının küt-
X (Sıvı) le – hacim de-
ğişimi grafikte-
L (Katı) ki gibidir.

0 Hacim (cm3)
Hacmi 150 cm3 olan bir cismin ha-
vadaki ağırlığı 600 gram·kuvvettir. Buna göre; K, L katıları X sıvısında aşa-
ğıdakilerden hangisindeki gibi dengede
Buna göre, bu cismin özkütlesi
1,2 g/cm3 olan sıvıdaki ağırlığı
kalır?
nedir?
A) B) K L
ÇÖZÜM
K L
K
T sıvı L
FK yatay C) D)
Şekildeki düzenek dengede olup K, L cisim-

K L
lerinin ağırlıkları sıra ile 5G ve 4G, eşit böl- L K
meli çubuk ağırlıksız, L cisminin oturma alanı
S dir.
E)
600 g·f G
L cisminin yere uyguladığı basınç ol-
S
FK = 150 · 1,2 = 180 g·f
duğuna göre, K cismine etki eden kaldır-
T = 600 – 180 = 420 g·f ma kuvveti kaç F tir? K L
5 3 1
A) B) 2 C) D) 1 E)
2 2 2
8v9ygz
7cthk8
Soru 7
Soru 5 UYARI
K
K X
V
K K
d1
x sıvısı 2V (dx)
h1 h2
L
Sıvı X Sıvı
V
y sıvısı (dy) I II
d2 X cismi Şekil I de ağırlığı Şekil II de

hacmi kadar sıvı taşırdığı için kapta-
Özkütlesi dK olan K cismi dX ve dY özkütleli ki sıvı seviyesi azalır. h1 > h2 dir.
Hacimleri eşit, kütleleri m ve 4m olan eşit
bölmeli K, L cisimleri d1, d2 özkütleli sıvılar X ve Y sıvılarında şekildeki gibi dengededir.
içinde şekildeki gibi dengedir. Buna göre; aşağıdaki karşılaştırmalardan
d1 hangisi kesinlikle yanlıştır?
d2 A) dX = dK B) dK > dX C) dX > dK
4 2 1 D) dY > dK E) dY = dK
A) B) C)
5 3 2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
rscktk
1 1
D) E)
3 4
K cismi 2,4 g/cm3 özkütleli sıvı ile
tamamen dolu kaba bırakıldığında
p8y6yt
kaptan 360 gram sıvı taşıyor.

Kapta ağırlaşma olmadığına göre,
K cisminin hacmi en az kaç cm3
tür?
ÇÖZÜM
Ağırlaşma olmadığı için cisim ya yü-

zer ya da askıda kalır.
Taşan sıvı hacmi cismin batan hac-
mi kadardır.
360
Vbatan = = 150 cm3 olur.
2, 4
Cismin hacmi 150 cm3 ten az ola-
Soru 8 maz.
Soru 6
İp
K K
V V
V V
V V V L
I
L V V
M
II V
Sıvı III
Sıvı
I konumunda K, II konumunda iple bağlı K

Küp şeklinde eşit parçalardan oluşan P ağır-
ile L, III konumunda da yine iple bağlı L ile M
lıklı homojen cisim sıvı içinde dengededir.
cisimleri şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, cisme etki eden kaldırma kuv-
K cisminin ağırlığı P olduğuna göre M nin-
veti kaç P dir?
ki kaç P dir?
2 1 2 3
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) B) C) D) E) 1 CEVAP ANAHTARI
5 2 3 4
1. C 2. B 3. C 4. D 5. D 6. A
ahmddo
b42rag
7. E 8. D
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
N
K 2d M
L L
K
T=P Sıvı
Sıvı Eşit bölmeli P ağırlıklı çubuk şekildeki gibi

dengededir.
Özdeş ve homojen birim küplerden Sol kefesinde 2d özkütleli sıvı ile dolu taşma
oluşan K, L cisimleri yapıştırılarak kabı bulunan eşit kollu terazi şekildeki gibi İpteki gerilme kuvveti T = P olduğuna
bir sıvıya bırakıldığında şekildeki dengededir. Sol kefedeki taşma kabına bir göre, çubuğun kütle merkezi nerededir?
gibi dengede kalıyor. cismin konulunca terazinin dengesi değiş- A) K-L noktaları arasında
K cisminin ağırlığı PK, L ninki PL miyor.
B) L noktasında
PK Buna göre, cismin özkütleleri nedir?
olduğuna göre, oranı kaçtır? C) L-M noktaları arasında
PL
A) d B) 2d C) 3d D) 4d E) 5d D) M noktasında
E) N noktasında
4g5pl9
ÇÖZÜM
52i6i1
FK
O
Sıvı
PK PL
Cisimlerin ağırlıkları ve sisteme etki

eden kaldırma kuvveti şekildeki gi- Soru 4
bidir.
3 1
O noktasına göre, PK · = PL · Boş
2 2
PK 1 K
= olur.
PL 3 Soru 2 Hava L
X V T1 T2
V Y V F Sıvı
V V
X V
V Hareketli piston
Sıvı Sıvı
K katı cismi ile, içinde hava bulunan L plas-
Şekil – I Şekil – II tik balonu şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, hareketli piston F kuvveti ile
3V hacmindeki X cismi sıvıda Şekil – I deki bir miktar itilirse T1, T2 gerilme kuvvet-
gibi dengede iken üzerine V hacimli Y cismi leri ne olur?
konulunca Şekil – II deki denge oluşuyor.
A) İkisi de artar.
X cisminin özkütlesi dX, Y ninki dY olduğu-
B) İkisi de değişmez.
dX
na göre, oranı kaçtır? C) T1 artar, T2 değişmez.
dY
D) T1 artar, T2 azalır.
1 1 1 1 1 E) T1 değişmez, T2 azalır.
A) B) C) D) E)
6 5 4 3 2
mc9dzu
kptz35
Soru 5
X (2G) Y (G)
X sıvı
V K
V K T 3d Boş d d
V L K L M
Y sıvı
Sıvı 2T
Şekildeki L kabı boş K kabında 3d,
M kabında d özkütleli sıvılar vardır.
3V hacimli K cismi birbiri ile karışmayan X, Y
K cismini L ye L cismini de kabın tabanına Sıvılar içindeki küçük kaplara 2G, G
sıvıları içinde şekildeki gibi dengededir. ağırlıklı X, Y cisimleri bırakılıyor.
bağlayan iplerdeki gerilme kuvvetleri T, 2T
K cisminin özkütlesi 3d, X sıvısınınki d ol- dir. Buna göre, L kabında oluşan karı-
duğuna göre, Y sıvısının özkütlesi kaç d Buna göre, ipler kesilirse K ve L nin den- şımın özkütlesi kaç d olur?
dir? ge durumları ne olur?
3 9 A) İkiside sıvı üstüne çıkar. ÇÖZÜM
A) 3 B) C) 4 D) E) 5
2 2
B) K batar, L yüzer. Kaplardan cisimlerin ağırlıkları kadar
C) K yüzer, L batar. sıvı taşar.
6lykep
D) İkisi de batar. 2G
Taşan sıvı hacimleri sıra ile ve
3d
E) K batar, L askıda kalır. G
olur.
d
88c2bh
2G + G 3G 9
dK = = = d
2G G 5G 5
+
3d d 3d
Soru 8
F1
Soru 6 F2
K
F4
K F3
Sıvı
L
G ağırlığındaki K cismi sıvı içinde şekildeki
M gibi dengededir.
Sıvı
Cismin yüzeylerine etki eden sıvı basınç
kuvvetleri ile ilgili,
Sıvı dolu taşma kabına K, L, M cisimleri ya-
I. F2 = F4
vaşça bırakıldığında şekildeki gibi dengede
kalıyorlar. II. F3 > F1
Buna göre, hangi cisim kaba bırakıldığın- III. F3 – F1 = G
da kabın ağırlığı artmıştır? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) K ve M E) L ve M D) II ve III E) I, II ve III CEVAP ANAHTARI
1. D 2. A 3. E 4. D 5. C 6. C
ph29rd
nylsul
7. A 8. E
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
TK TL TM V
d1 L
V
V
V
T K
Sıvı K L M d2 V
Ağırlığı P olan eşit bölmeli homojen Sıvı

Kütleleri eşit hacimleri 2V ve 3V olan K, L
cisim şekildeki gibi dengededir.
Eşit ağırlıklı K, L, M cisimleri iplerle dS özküt- cisimleri karışmayan d1, d2 özkütleli sıvılar
Buna göre, ipteki T gerilme kuv- içinde şekildeki gibi dengede kalıyor.
veti kaç P dir? leli sıvı içine şekildeki gibi asıldığında ipler-
deki gerilme kuvvetleri TM > TL > TK oluyor. d1
ÇÖZÜM Cisimlerin hacimleri VK, VL, VM; özkütleleri d2
dK, dL, dM olduğuna göre, aşağıdaki hangi
1 1
FK karşılaştırma kesinlikle yanlıştır? A) 3 B) 2 C) 1 D) E)
2 3
A) VK > VL B) VK > VM C) dK > dS
D) dL > dM E) dM > dS
jgil1u
O
hu5746
T=?
Sıvı
Cisme etki eden kuvvetler şekildeki

gibidir.
O noktasına göre, Soru 4
1 P
P · = T · 1 ve T = olur.
2 2
r r r r
Soru 2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L K L
X
Sıvıda askıda kalan cismin kütlesi sıvı
180 g, yapıldığı maddenin özkütlesi
3 g/cm3 tür. T>0 Şekil – I Şekil – II
Cisim 120 cm3 sıvı taşırdığına 2r, r yarıçaplı silindirlerin oluşturduğu çıkrık
göre içindeki boşluk nedir? X cismi birbirine karışmayan sıvılar içinde K, L cisimleri ile Şekil – I ve Şekil – II de den-
şekildeki gibi dengededir. K musluğu açı- gededir.
ÇÖZÜM lıyor.
Buna göre, K, L cisimleri için,
Buna göre, sistem dengeye ulaştığında
180 cisme etki eden kaldırma kuvveti FK ve I. Kütle,
Madde hacmi V = = 60 cm3
3 ipteki gerilme kuvveti T ne olur? II. Hacim,
cisim 120 cm3 su taşırdığına göre A) FK değişmez, T artar. III. Özkütle
dış hacmi 120 cm3, içindeki boşluk
120 – 60 = 60 cm3 tür. B) FK azalır, T azalır. niceliklerinden hangileri kesinlikle farklı-
C) FK artar, T değişmez. dır?
D) FK değişmez, T azalır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) İkisi de değişmez.
26sej2
3p8sgp
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
T = 2P
T>0 V
V K
V N
V M
L
K
Sıvı
T = 3G
h Sıvı
Eşit bölmeli çubuk şekildeki gibi
Ağırlığı G olan K cismi şekildeki gibi dengede dengededir. İpteki gerilme kuvve-
ti 2P, çubuğa etki eden kaldırma
K cismi şekildeki gibi dengede iken ipteki iken ipteki gerilme kuvveti T = 3G dır. kuvveti P olduğuna göre, çubu-
gerilme kuvveti sıfırdan farklıdır. İp kesiliyor. Buna göre, ip kesilip K cismi yeniden den- ğun kütle merkezi nerededir?
Buna göre, K cisminin kabın tabanına geye ulaştığında sıvı içinde kalan hacmi
inme süresi aşağıdakilerden hangisine kaç V olur? ÇÖZÜM
bağlı değildir? (Sürtünmeler önemsiz) 1 3 5 3
A) B) C) 1 D) E)
2 4 4 2
A) Cismin özkütlesine FK = P T = 2P
mlbgsd
B) Sıvının özkütlesine
N
C) h sıvı yüksekliğine M
L
K
D) g çekim ivmesine Sıvı
E) Cismin hacmine
Çubuğun ağırlığı 3P dir.
k3v2vl
L noktasına göre, 2P · 3 = 3P · X
X = 2 birim olur.
Yani N noktası kütle merkezidir.
Soru 6
Soru 8
K
L
M
ip ip
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Sıvı yatay
Havadaki ağırlığı 240 gram sudaki
K L ağırlığı 180 gram gelen cismin öz-
M cismi iplerle sıvı dolu kabın tabanına
kütlesi nedir?
bağlı iken üzerine K, L cisimleri konulup Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk özkütlesi
serbest bırakıldığında şekildeki denge olu- 3d, d olan K, L cisimleri ile hava içinde şekil-
şuyor. ÇÖZÜM
deki gibi dengededir.
Buna göre, gergin durumdaki ipler kesi-
Buna göre, Cisme etki eden kaldırma kuvveti
lirse cisimlerin denge durumu aşağıda-
kilerden hangisi gibi olamaz? I. L nin hacmi K ninkinden büyüktür. 240 – 180 = 60 g·f tir.
K L M II. Sistem su içine konursa K tarafı aşağıya Yani cismin hacmi 60 cm3 tür.
A) Batar Yüzer Yüzer iner. 240
d= = 4 g/cm3
60
B) Askıda kalır Batar Yüzer III. K nin kütlesi L ninkine eşittir.
C) Askıda kalır Askıda kalır Yüzer yargılarından hangileri doğrudur?
D) Yüzer Batar Yüzer
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
E) Batar Yüzer Askıda kalır
D) II ve III E) I ve III CEVAP ANAHTARI
5cl9ch
1. D 2. B 3. D 4. C 5. E 6. D
6y2n99
7. C 8. C
FİZİK ELEKTRİK YÜKLERİ TEST 43
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
I. Toplam yük korunur. Birbirine dokundurulan iki iletken küre ara-
Elektrik (Yük)
II. Sürtünen cisimler zıt yükle yüklenir. sında yük alış verişi olmuyor.
Elektron ve protonun etkilerine de-
nir. III. Sürtünen cisimlerin yük miktarları eşit Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
olur.
A) Yarıçapları aynıdır.
Yukarıdakilerden hangileri sürtünme ile
Yük birimleri B) Yük miktarları aynıdır.
elektriklenmenin sonucudur?
1. Elementer yük (e.y) elektron ya C) Biri yüklü diğeri yüksüzdür.
da protonun taşıdığı yük mikta- A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Yük
rıdır. D) oranları aynıdır.
D) II ve III E) I, II ve III Yarıçap
2. Coulomb (C)
E) Yük işaretleri aynıdır.
1C = 6,25 · 1018 e·y
9v4jbt
ahh18k
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
X Y Z
++
+ +
++
Yalıtkan ayaklar üzerindeki özdeş ve

yüksüz x, y, z iletkenlerine (+) yüklü
cisim şekildeki gibi yaklaştırılıyor.
Bu konumda iken önce z cismi ayrı-
lıp daha sonra, (+) yüklü cisim uzak-
laştırılıyor.
Buna göre son durumda X, Y, Z
nin yük işareti ne olur? Soru 4
L
ÇÖZÜM
X Y Z K 2r
++ – – + +
+ + Nötr r
++ – – + +
Soru 2 Yalıtkan K, L cisimleri birbirine sürtülerek

Yük dağılımı şekildeki gibidir. Z cis- elektrikleniyor.
mi (+) yüklü ayrılır. Daha sonra X, Y Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
cisimleri X teki (–) yükleri bölüşürler. Bu işlem sonunda r yarıçaplı K nin yükü
A) Proton kaybeden cisimler negatif (–) yük- +q olduğuna göre,
Sonuçta X (–), Y (–), Z (+) yüklenmiş
lenir. I. L nin yükü –q dur.
olur.
B) Elektron kaybeden cisimler pozitif (+) yük- II. K den L ye elektron geçmiştir.
lenir. III. L nin yükü –2q dur.
C) 1 Coulomb, 6,25 · 1018 elementer yüke yargılarından hangileri doğrudur?
eşittir.
D) Yüklü bir cisim yüksüz cismi çekebilir.
E) Aynı yükler birbirini iter.
sr77ng
r8srro
TEST 43 ELEKTRİK YÜKLERİ FİZİK
Soru 5 Soru 7
FORMÜL
– K Coulomb Yasası
– – L
– –
– Q1 · Q2
K 2r F = k ·
r d2
X Y
k : Coulomb sabitidir.
yalıtkan
zemin N·m 2
k = 9 · 109
yalıtkan C2
Yarıçapları r, 2r olan iletken K, L kürelerinde zemin
K ye şekildeki gibi (–) yüklü bir cisim yaklaş-
tırılıyor. Şekildeki iletken K küresine + yüklü bir cisim
dokundurularak çekiliyor.
Küreler başlangıçta yüksüz olduğuna
göre, yükleri aşağıdakilerden hangisi ola- K cismi başlangıçta yüksüz olduğuna
bilir? göre, iletkenin içindeki X noktası ile dış UYARI
yüzeyindeki Y noktasının yük işareti ne
K L Aynı işaretli yükler birbirini iter, kar-
olur?
şıt işaretli yükler birbirini çeker.
A) –q +q
X Y
B) +q –q
A) 0 –
C) +q –2q
B) – –
D) +q 0
C) – +
E) –q +2q ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
D) + +
E) 0 +
c4ve5c
dmbt24
K L
K, L cisimleri şekildeki dengededir.

Buna göre; K, L nin elektrik yük-
leri nedir?
Soru 8
Soru 6
K L ÇÖZÜM
+
+ +
+ +
+ Yüklü cisim yüksüzü çektiği için K, L
a a
den en az biri (+) ya da (–) yüklüdür.
X Y K (+) ise L (–) ya da yüksüzdür.
Toprak
K K K (–) ise L (+) ya da yüksüzdür.
Şekildeki gibi L ucu topraklanmış iletkene
Terside düşünülebilir.
+ yüklü cisim yaklaştırılıyor.
Şekil – I Şekil – II Buna göre; K, L uçlarının yük işareti ne
olur?
K cismi yalıtkan iplerle asılı cisimlerde X e
K L
yaklaştırılınca Şekil – I, Y ye yaklaştırılınca
A) – +
Şekil – II deki durum gözleniyor.
B) – –
Buna göre; K, X, Y cisimlerinden hangileri
C) – 0
kesinlikle yüklüdür?
D) + +
A) Yalnız K B) K ve X C) K ve Y E) + 0
D) X ve Y E) K, X ve Y CEVAP ANAHTARI
vz13hz
1. E 2. A 3. D 4. C 5. B 6. B
tdklk8
7. E 8. C
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Yarıçapları rK = r, rL = 2r olan iletken Özdeş ve yüklü X, Y elektroskoplarının to- K L M

+
K, L küreleri birbirine dokunduruldu- puzları birbirine dokunduruluyor. + +
ğunda K nin yükü –q oluyor. + +
Buna göre, yapraklarda aşağıdakilerden +
yalıtkan
K nin ilk yükü +q olduğuna göre, hangisi kesinlikle gözlenemez? zemin
kürelerin birbirine dokunması es-
nasında hangisinden hangisine X elektroskobu Y elektroskobu Özdeş ve yüksüz K, L, M iletken kürelerine
kaç q luk yük geçmiştir? A) Biraz açılma Biraz kapanma + yüklü X cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor.
B) Biraz açılma Tamamen kapanma Bu konumda iken önce M ayrılıyor ve daha
ÇÖZÜM sonrasında K ile L birbirine dokunduruluyor.
C) Biraz kapanma Kapanıp açılma
Buna göre; K, L, M nin yük işareti ne olur?
L (?) D) Kapanıp açılma Biraz kapanma
E) Biraz kapanma Biraz açılma K L M
K (+q) 2r A) – + +
mc41sp
r B) – 0 +
C) – – +
–q –2q
D) + 0 –
Küresel iletkenler yarıçapları ile
orantılı yük aldığı için K nin son yükü E) + + –
–q ise L ninki –2q dur.
ovhfoh
Sistemin toplam yükü –3q olduğu
için L nin ilk yükü –4q dur.
L nin ilk yükü –4q son yükü –2q ol-
duğu için L den K ye –2q yükü geç-
miştir.
UYARI
Aynı yükler birbirini ittiği için iletken

yapılarda yükler dış yüzeylerde bu-
lunur.
– – –
– –
– –
Soru 4
– –
– – – Soru 2
+ + + K cismi X elektroskobu
+ + 2r r 3r
+ + I. 0 +
+ +
+ + + II. + –
III. – –
K cismi X elektroskobuna dokunduğun-
da elektroskobun yaprakları biraz ka- K (+3q) L (–5q) M (–8q)
pandığına göre, yük işaretleri yukarıda-
kilerden hangisi olabilir? İletken M kabına, K küresi dıştan L küresi iç-
ten aynı anda dokunduruluyor.
A) Yalnız I B) I ya da II
Buna göre, M kabının son yükü ne olur?
C) I ya da III D) II ya da III
E) I ya da II ya da III A) –6q B) –5q C) –4q
D) –3q E) –2q
7lr89l
987m6d
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Yükü +q olan elektroskoba K iletkeni dokun- K
Nötr
duğunda yaprakları kapanıp açılıyor. Aynı + + +2q
–q
elektroskoba K den sonra L iletkeni dokun-
r 3r 2r
durup ayrılınca yapraklar biraz kapanıyor.
Buna göre, L iletkeninin yük işareti hangi-
si olabilir? X Y K L M
A) Yalnız + B) + ya da – + yüklü K cismi başlangıçta yüksüz olan X, Yarıçapları r, 3r, 2r olan iletken K,
L, M kürelerinin yükleri sırasıyla –q,
C) + ya da 0 D) – ya da 0 Y elektroskopları arasına konunca şekildeki
nötr, +2q dur. L küresine K içten, M
denge oluşuyor. dıştan aynı anda dokunduruluyor.
E) + ya da – ya da 0
Buna göre, K cismi ok yönünde taşınırsa
Buna göre, M küresinin son yükü
X, Y elektroskoplarının yaprakları nasıl ne olur?
phutl9
hareket eder?
A) İkisi de daha açılır. ÇÖZÜM

B) İkisi de biraz kapanır.
+2q
C) X inki açılır, Y ninki değişmez. –q
D) X inki biraz kapanır, Y ninki açılır. r 3r 2r
E) X inki daha açılır, Y ninki kapanır.
s4aai1
K L M
K cismi tüm yükünü kaybeder.

L ile M toplam yükü (–q + 2q = +q)
yarıçapları ile orantılı bölüşürler.
Soru 6 Soru 8 3 2
QL = q, QM = q olur.
5 5
P
+
a a + +
K S L + +
+
yalıtkan
Toprak zemin
K (+q)
L
+ Yüksüz K, L cisimleri ile + yüklü P cismi
şekildeki konumda iken S anahtarı kapa-
tılıyor.
I II III
Sonra sıra ile;
I. S anahtarı açılıyor.
Yükü +q olan K cismi ile L cismi şekildeki
gibi dengede iken K ye K ile özdeş ve yükü II. Toprak bağlantısı kesiliyor.
–3q olan cisim dokundurularak çekiliyor. Bu durumda K ile L nin yük işareti ne
Buna göre, L cismi hangi konumda den- olur?
gede kalabilir? K L
A) Yalnız I konumunda A) – 0
B) Yalnız I-II konumları arasında B) 0 –
C) I ya da III konumunda C) – +
D) I ya da II ile II ya da III arasında D) + –
E) II ya da III konumunda E) 0 0
CEVAP ANAHTARI
cd1hzu
ark335
1. B 2. E 3. C 4. A 5. E 6. D
7. E 8. D
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K(+q) L(–q) M(–4q) K(2 · 10–6 C) L(1 · 10–6 C) M(4 · 10–6 C) K (+q) L (?) M (+q) N (+q)
+x
d d d d d
Şekildeki K yükünün L yüküne 10 cm 20 cm

Elektrik yüklü noktasal K, L, M, N cisimleri bir
uyguladığı kuvvet F ise M yüküne
Şekildeki gibi yerleştirilen K, L, M cisimlerinin doğru üzerine şekildeki gibi yerleştirildiğinde
etki eden bileşke kuvvet kaç F tir?
elektrik yükleri sırasıyla +2 · 10–6 C, 1 · 10–6 C, M cismine etki eden bileşke kuvvet sıfır olu-
+4 · 10–6 C dur. yor.
ÇÖZÜM
Buna göre, L cismine etki eden bileşke K, M ve N cisimlerinin elektrik yükleri +q
K(+q) L(–q) M(–4q) N·m 2 olduğuna göre, L ninki kaç q dur?
kuvvet kaç N dur? (k = 9 · 109 )
FKM FLM C2 4 3 8 8 6
A) – B) C) – D) E)
d d A) 0,6 B) 0,9 C) 1,2 5 4 9 9 7
q·q D) 1,5 E) 1,8
6cgu7d
FKL = k · =F
2
d
q2
4p4fbm
q · 4q
FKM = k · = k · =F
2
(2d) d2
q · 4q kq 2
FLM = k · = 4 · = 4F
d2 d2
M yüküne etki eden kuvvet

4F – F = 3F tir.
Ancak yönü FKL = F kuvvetin tersin-
de olduğu için –3F alınır.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
q1
Soru 2
q2
Soru 4
r1 r2 →
F
M
K
T1
Yükleri q1 = 4 · 10–6 C ve
K (–3q)
q2 = 2 · 10–6 C olan iki yükün birbi-
rine uyguladığı kuvvet nedir?
L
9 N·m L (+q)
d k = 9 · 10 , r1 = 20 cm,
C2 Elektrikle yüklü K, L, M cisimlerinden K ile
r2 = 10 cm i L nin M ye uyguladıkları bileşke kuvvet şe- T2
→
kildeki F tir.
K nin elektrik yükü qK L ninki qL olduğuna
ÇÖZÜM qK
göre, q oranı kaçtır? (Şekil ölçeklidir.) Elektrik yükleri –3q, +q olan K, L cisimlerinin
L
q1 · q2
F = k ·
ağırlıkları eşit ve P kadardır.
d2
9 9
A) 5 B) C) – İpteki gerilme kuvveti T1 = 4P olduğuna
2 2
9 · 4 · 10 –6 · 2 · 10 –6 göre, T2 kaç P dir?
= 9 · 10 9 9
(3 · 10 –1) 2 D) E) –
4 4 5 3
A) 3 B) C) 2 D) E) 1
= 0,8 N 2 2
l2rmpi
ml74m9
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
x y z K(Q1)
Q1 = 4 · 10–8 C O Q2 = –2 · 10–8 C
20 cm 10 cm
K L M N P 1
Şekildeki Q1, Q2 yüklerinin O nok-
Aynı cins ve eşit miktarda elektrikle yüklü x, O(Q) F tasında oluşturduğu elektrik alan
2
y, z cisimlerinden x ile z yatay ve sürtünme- N·m 2
şiddeti nedir? f k = 9 · 10 9 p
siz düzlemin K, P noktalarında şekildeki gibi C2
3
sabitlenip y cismi L noktasından serbest bı-
rakılıyor.
4 5 ÇÖZÜM
Buna göre, y nin LM ve MN arasındaki ha- L(Q2)
reketi ne olur? (KL = LM = MN = NP) Q1 O Q2
K, L noktalarındaki Q1, Q2 yüklerinin O nok-
LM MN E1 E2
tasındaki Q yüküne uyguladıkları bileşke
→ 20 cm 10 cm
A) Hızlanan Hızlanan kuvvet ölçekli şekille verilen F kuvvetidir.
B) Hızlanan Yavaşlayan Buna göre, O noktasındaki yük –2Q olsay- Q
E = k ·
dı bu bileşke kuvvet şekilde kesikli çizgi d2
C) Hızlanan Sabit hızlı
ile verilen 1, 2, 3, 4, 5 den hangisi olabilir? 4 · 10 –8
D) Sabit hızlı Sabit hızlı E1 = 9 · 109 ·
^2 · 10 –1 h
2
E) Sabit hızlı Yavaşlayan A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

= 9 · 103 N/C
2 · 10 –8
8hao1u
E2 = 9.109 · = 18 · 103 N/C
7vub45
^10 –1 h
2
E0 = E1 + E2 = (9 + 18) · 103
E0 = 27 · 103 N/C
Soru 6 UYARI
Soru 8
Bir noktadaki elektrik alan şiddeti o
noktadaki +1 br yüke etki eden kuv-
K(+q) N vettir.
T1 = 0
T2
K(+q)
M(–q)
2d
d
L(+4q) N(+2q)
Şekil – I Şekil – II M(?) L(+q)
Şekillerde elektrik yükleri verilen K, L, M, Kare çerçevenin köşelerine yerleştirilmiş

N cisimlerinden K ile M nin ağırlıkları eşit yüklü cisimlerden K, L, M nin N ye uyguladığı
ve P dir. bileşke kuvvet sıfırdır.
Şekil – I de ipteki gerilme kuvveti T1 = 0
K ve L nin elektrik yükleri +q olduğuna
olduğuna göre, Şekil – II deki T2 kaç P
dir? göre, M nin yükü nedir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) – 2 B) –2 C) –2 2
D) –4 E) –4 2 CEVAP ANAHTARI
o8jhj1
1. B 2. C 3. B 4. C 5. B 6. C
pszygp
7. B 8. C
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
M K X Y
K L + + K + + L
y
X + + p r
r r 2r x
++++
z + +
+ + + +
Yarıçapları r, r, 2r olan yüksüz K, L, (+) elektrikle yüklü K iletkeni ile başlangıçta
M iletkenlerine (+) yüklü X iletkeni yüksüz x, y, z ve p, r iletkenleri şekildeki gibi K, L iletkenleri yalıtkan saplarından tutularak
şekildeki gibi yaklaştırılıyor. yerleştiriliyor. birbirine sürtüldükten sonra şekildeki X, Y
Bu konumda iken K, L, M iletken- elektroskoplarına yaklaştırılıyorlar.
Bu konumdayken önce x, y, z ile p, r iletken-
leri aynı anda birbirinden ayrıldı-
ğına göre, yükleri ne olur? leri aynı anda birbirinden ayrılıyor sonrada K Elektroskoplar (+) elektrikle yüklü olduğu-
iletkeni uzaklaştırılıyor. na göre, yapraklarının hareketi aşağıdaki-
Buna göre, son durumda x, y, z, p, r ilet- lerden hangisi gibi olabilir?
ÇÖZÜM
kenlerinden hangileri (+) elektrikle yükle- A) İkisinde de açılma
M nir?
K L
B) İkisinde de kapanma
X
r r 2r A) x ve r B) Yalnız r C) y, z ve p C) İkisinde de önce kapanıp sonra açılma
++++
D) x, z ve p E) y ve z D) X te açılma Y de kapanma
E) X te açılma Y de daha çok açılma
Bir sistemde çekilen yükler sistem-
deki en uzaktan en yakına gelirler. i63uri
Bu durumda K, (–) ile yüklenirken L
jpgbna
nötr K (+) yüklü olur. K nin yük mik-
tarı M ninkine eşit olur.
Soru 4
Soru 2
UYARI X P Y Z K
Her birinin yük miktarı q olan özdeş K, L, M + +

Sonuç olarak çekilen yükler sistem- kürelerinden ikisinin yük cinsi (+) birininki (–)
deki en uzak bölgeden en yakına
gelir. İtilen yüklerde en yakın bölge-
dir.
den en uzağa gider. K küresi önce L sonra M ve daha sonra L
küresine dokundurularak ayrılıyor. İletken X, Y, Z cisimleri P yalıtkan cismi ve
(+) elektrikle yüklü K cismi şekildeki gibi
Küreler iletken olduğuna göre, K küresi- yerleştiriliyor.
nin son yükü,
Bu konumda iken sıra ile Y iletkeni aradan
q
I. + alınıyor K cismi uzaklaştırılıyor.
2
Buna göre X, Y, Z nin yük işaretleri ne
q
II. + olur?
4
q X Y Z
III. –
2 A) 0 – +
yukarıdakilerden hangileri olabilir? B) 0 + –
C) + + –
A) Yalnız I B) I ya da II
D) 0 0 –
C) I ya da III D) II ya da III
E) – + –
E) Yalnız III
426i56
2gr49e
Soru 5
L X K L M Y
X (+q) Y (–q) K(+q)
K
2r ++ ++
+ r + + + + +
+ + d ++ ++
L(–2q) 60° O(+q) N(qN)

d 60° 2d
+ + – – X, Y cisimleri (+) yüklü, iletken K, L,
d
M cisimleri yüksüzdür. Şekildeki ko-
Şekil – I Şekil – II numda iken önce M ayrılıyor. Daha
M(+q)
sonra X, Y uzaklaştırılıyor.
Başlangıçta yüksüz r yarıçaplı K iletkeni Buna göre; K, L, M nin yük işareti
Elektrik yükleri +q, –2q, +q, qN olan K, L,
Şekil – I deki konumdan alınarak elektrik ne olur?
M, N cisimleri yatay ve sürtünmesiz düz-
yükü +q olan X elektroskobunun topuzuna
lemde şekildeki gibi sabitlenmiştir.
dokundurulunca yaprakları tamamen kapa- ÇÖZÜM
O noktasındaki +q yükü dengede kaldı-
nıyor.
ğına göre, qN kaç q dur?
Buna göre, 2r yarıçaplı L iletkeni Şekil – I (KO = LO = MO = d, NO = 2d) X K L M Y
++ – – + + – – ++
deki konumdan alınarak elektrik yükü –q + +
++ – – + + – –
+ +
++
olan Y elektroskobunun topuzuna dokun- A) –4 B) 4 C) –2
durulursa yaprakların hareketi ne olur? D) 2 E) –8
A) Tamamen kapanır. Yük dağılımı şekildeki gibidir. L nin
yük miktarı, K ve M nin toplamına
my96hr
B) Biraz kapanır. eşittir.
C) Biraz daha açılır. M cismi (–) olarak ayrılır.
D) Önce kapanır, sonra açılır. X, Y uzaklaştırıldıktan sonra K ile L
E) Önce açılır, sonra kapanır. fazla olan (+) yükleri bölüşür. So-
nuçta; K (+), L (+), M (–) olur.
Ancak toplam yük sıfır olduğu için K
lcupk2
ve L deki (+) yük toplamı M deki (–)

yük toplamına eşit olur.
Soru 8
Q1
→
F
Soru 6
L (?) Q2
K (+5q) 2r
Şekil düzlemindeki Q1, Q2 elektrik yüklerinin
Q elektrik yüküne uyguladıkları bileşke kuv-
r →
vet F tir.
Q1
İletken K, L küreleri birbirine dokundurulunca Q2
K nin yükü –2q oluyor. 5 5 5 5
A) B) C) 5 5
Buna göre, L nin ilk yükü kaç q dur? 4 2
4
A) –13 B) –11 C) –9 D) 11 E) 9 D) E) 5 CEVAP ANAHTARI
5 5
1. A 2. B 3. D 4. B 5. A 6. B
78zdym
5ljz2v
7. A 8. A
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Aşağıdaki elektrik alan örneklerinden + + + + + + + +
Elektrik Alan Şiddeti
hangisi yanlış çizilmiştir? 1
• +1 birim yüke etki eden kuvvettir.
A) B) K m,q
• Vektöreldir.
–
– 2
q
• E = k · dir. + – + – – – – – – – – –
d2 –
–
N Kütlesi m yükü q olan K taneciği düşey düz-
• Birimi
C lemdeki levhalar arasında şekildeki gibi den-
C) + + + + D) + + + +
+ – – – gededir.
• (+) yüklerden (–) yüklere doğru-
+ – – –
dur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yan-
+ – – –
+ – – – lıştır?
Elektrik Alanı – – – – + + + +
A) Elektrik alanı 2 yönündedir.
• Yüzeylere dik
E) + B) Taneciğin yük işareti (–) dir.
• Birbirini kesmeyen
+ C) Taneciğe etki eden elektriksel kuvvet 1
–
• +1 birim (proton) yükte başlayıp +
yönündedir.
–1 birim (elektron) yükse son bu- +
lan çizgilerle anlatılır. D) Taneciğin ağırlığı elektriksel kuvvete eşit-
tir.
yk3caf
E) Taneciğin yükü artırılırsa 2 yönünde hare-
kete geçer.
16gp67
Soru 2
Elektrik yükleri +q, –q olan iletken iki levha

ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK arasına yüksüz iletken bir levha konuluyor.
q q Levhalar arasındaki elektrik alanı aşağı-
+ – dakilerden hangisi gibi olabilir?
+ –
A) B) Soru 4
+ – +q –q +q –q
+ → –
E P
Herbirinin yükü q olan şekildeki

levhalar birbirinden biraz uzakla-
K L M
şırsa elektrik alan şiddeti ne olur?
ÇÖZÜM C) D)
+q –q +q –q
K, L, M cisimlerinin P bölgesindeki elektrik
Elektrik alan şiddeti çizgi yoğunlu- alan çizgileri şekildeki gibidir.
ğudur. Levhalar arasındaki uzaklı-
ğın artması çizgi yoğunluğunu yani Buna göre K, L, M cisimlerinin yük işa-
elektrik alan şiddetini değiştirmez. reti nedir?
K L M
A) + – –
E) B) + – +
+q –q
C) + + +
D) – + –
E) – – +
hg6zl3
gupiob

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
X K(+q) L(–q) Şekil – I deki ilet-
1 ken levha Şekil – II
K
j deki levhalar ara-
Yatay K L M
sına konuluyor.
2
Y
X, Y levhaları arasına K noktasından j hızı ile Şekil – I Şekil – II K, L, M kürelerinin oluşturduğu

giren tanecik levhalar arasını yatay doğrultu- elektrik alanı şekildeki gibidir.
Buna göre, elektrik alan çizgileri nasıl
da geçiyor. olur? Buna göre; K, L, M kürelerinin yük
işareti nedir?
Taneciğin kütlesi m, yükü +q olduğuna A) B)
göre,
ÇÖZÜM
I. Elektrik alanı 1 yönündedir. –
– +
–
– +
+
+
– + – + Elektrik alan çizgileri + yüklerden –
II. X levhasının elektrik yükü (+) işaretlidir. – + – +
mg yüklere doğrudur.
III. Elektrik alan şiddeti q dur.
Buna göre; K nin yükü (–), L nin ve
C) D) M ninki (+) dır.
(g: Çekim ivmesi) + –
+ –
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III + –
+ –
E)
2pt73y
+ –
+ –
+ –
+ –

4c9lzn
Elektrik alanına bırakılan (+q) yü-

+q –q
küne etki eden kuvvet hangi yön-
dedir?
j L M N
K ÇÖZÜM
Soru 8
+ –
→
E
Yüklü K, L ci- +q
+ –
O yatay
simlerinin O Fe
a noktasında oluş- + –
Elektrik yükleri +q ve –q olan levhalar şekil-
turduğu bileşke + –
deki gibi yerleştirilerek K noktasından elekt- d d →
E
elektrik alan şid-
rik yükü +q olan tanecik j hızı ile atılıyor. →
a deti şekildeki E (+) yüklere alan yönünde kuvvet etki
→
Yerçekimi önemsenmediğine göre, tane- yatay
K L dir. eder. Bu kuvvet E elektrik alan şid-
ciğin KL, LM ve MN arasındaki hareketi deti ise Fe = q · E olur.
nasıl olur? Buna göre,
I. K nin yük işareti (+) dır.
KL LM MN
II. L nin yük işareti (–) dir.
A) Yavaşlayan Sabit hızlı Yavaşlayan
III. K nin yük miktarı L ninkinden büyüktür.
B) Sabit hızlı Hızlanan Sabit hızlı yargılarından hangileri doğrudur?
C) Yavaşlayan Hızlanan Yavaşlayan
D) Sabit hızlı Hızlanan Yavaşlayan
E) Yavaşlayan Yavaşlayan Yavaşlayan CEVAP ANAHTARI
1. E 2. A 3. E 4. A 5. C 6. B
klysfj
j3jeis
7. A 8. E

FİZİK ELEKTRİK AKIM TEST 48
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Akım Şiddeti 2 1 Yük
İletkenin kesitinden birim zamanda

geçen yük miktarıdır.
q
I= ;
t
Şekildeki iletkenin kesitinden 3 saniyede
I: Amper
1 yönünde –8C luk negatif yük 2 yönünde I II
q: Coulomb +4C luk pozitif yük geçiyor.
t: Saniye Buna göre iletkenin içinden geçen akı-
–
mın yönü ve şiddeti nedir? 0 t 2t Zaman
A) 2 yönünde, 4 Amper Bir iletken üzerinden geçen yükün zamanla

B) 1 yönünde, 2 Amper değişimi grafikteki gibidir.
4 Buna göre; I ve II bölmelerindeki akım için
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK C) 2 yönünde, Amper
3 ne söylenebilir?
2 1 D) 1 yönünde, 4 amper A) I de artan, II de sabit
E) 2 yönünde, 2 Amper B) I de sabit, II sabit
C) I de artan, II de azalan
nl2oh6
Şekildeki tüpün içinden 4s de 1 D) I de sabit, II de sıfır
yönünde +3C, 2 yönünde –3C yük E) I de sabit, II de azalan
geçiyor.
Buna göre, tüpten geçen elektrik
o8f5eu
akımını şiddeti kaç amperdir?
ÇÖZÜM
Akım şiddeti iletkenin kesitinden bir

saniyede geçen yük miktarıdır.
q
I= q: Coulomb
t
t: Saniye
I : Amper
Telin kesitinden geçen toplam yük;
3 + 3 = 6C dur.
2 1
– Soru 4
+
– +
–6C – –– +3C + +6C
–– –3C +
– + 2
– +
6 3
I= = A Soru 2
4 2
I. Birim yük için yapılan iştir.
K 2 L
II. Voltmetre ile ölçülür.
III. Birimi Volttur. Direnci R olan homojen tel şekildeki gibi dik-
dörtgen çerçeve haline getiriliyor.
Yukarıdakilerden hangileri potansiyel fark
için doğrudur? Buna göre; K, L noktaları arasındaki di-
renç kaç R dir?
1 1 2 1
D) II ve III E) I, II ve III A) B) C) D) E) 1
5 4 9 2
8vovy2
9h5ctp

TEST 48 ELEKTRİK AKIM FİZİK
Soru 7
R R R K 1X 12 X L
4X
K L 6X
2X 15 X
Şekil – I
K
6X 6X 3X 5X
R
L Şekildeki devrede K, L noktaları
4X 6X
R
arasındaki eşdeğer direnç kaç Ω
dur?
K L Şekildeki devrede K-L noktaları arası eş-
R değer direnç kaç Ω dur?
ÇÖZÜM
Şekil – II A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
K 1X M 12 X L
sd818d
K-L noktaları arasındaki direnç Şekil – I
deki devrede R1, Şekil – II de R2 dir. 2X 15 X
L
R1 M
Buna göre, oranı kaçtır? 3X 5X
R2 L
1 1 Devreyi şekildeki gibi harflendirerek

A) B) C) 1 D) 3 E) 9 yeniden çizelim.
9 3
K 1X M 12 X L
rrtjbl
15 X
2X 3X 5X
1 1 1 1
= + +
R LM 12 15 10
5+4+6
=
60
RLM = 4 Ω
RKM = 5 Ω
Soru 8
R
K
Soru 6 R
X Y
R
R R
R
R R L
Şekildeki devrede K, L noktaları arası eşde-

R
ğer direnç yalnız X anahtarı kapalı iken R1,
K L
yalnız Y anahtarı kapalı iken R2 dir.
Şekildeki devrede K-L noktaları arası eş- R1
değer direnç kaç R dir? Buna göre, oranı kaçtır?
R2
1 1 2 3 4 1 1
A) B) C) D) E) A) 4 B) 2 C) 1 D) E) CEVAP ANAHTARI
6 5 5 5 5 2 4
1. A 2. E 3. D 4. C 5. E 6. B
cny7m9
b4irph
7. D 8. B

Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
K 4R
Ohm Kanunu
2X 6X 3X
V K
R= (sabit)
I 2R
4R
V : Volt 2X 2X 4X
I : Amper
12 R L
L
R: Ohm (Ω) 1X
Şekildeki devrede K-L noktaları arasında-
ki eşdeğer direnç kaç R dir? Şekildeki devrede K-L noktaları arası eş-
değer direnç kaç Ω dur?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
5226z2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
6lejur
Direnci 12 X olan metal telin uzunlu-
ğu 4.103 metredir.
Telin kesit alanı 3.10–4 m2 olduğu-
na göre, öz direnci kaç X.m dir?
ÇÖZÜM
,
R = t ·
S
R·S
t=
,
12 · 3 · 10 –4
t=
4 · 10 3
t = 9 · 10–7 X·m dir.
UYARI Soru 4
Direncin uçları arasındaki potansi- Soru 2 12 X

K
yel fark birim yükün direnç üzerinde
harcadığı enerjidir. 12 X
12 X
V = R · I 4X
6X
12 X 4X
K 8X L
L
4X
X=?
Şekildeki devrede K-L noktaları arası
Şekildeki devrede K-L noktaları arasındaki
eşdeğer direnç kaç Ω dur?
eşdeğer direnç 6 Ω dur.
A) 4 B) 6 C) 8
Buna göre, X direnci kaç Ω dur?
D) 10 E) 12
A) 3 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
nv5rcm
lcodfv

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
V1 = 12V V1
2X 2X
V3 K
R
4X 4X 4X 4X
2R
R1 = ? R2 = 4 X 3R
L
+ – 2X 4X
V2
V = 20 Volt Şekildeki devrede K, L noktaları

Şekildeki devrede voltmetrelerde okunan arasındaki eşdeğer direnç kaç R
Şekildeki devrede voltmetre V1 = 12 voltu değerler V1, V2, V3 tur. dir?
gösteriyor. Buna göre; V1, V2, V3 arasındaki ilişki ne-
Buna göre, R1 direnci kaç Ω dur? dir? ÇÖZÜM
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 A) V1 > V2 > V3 B) V1 > V3 > V2 2X M 2X

K
C) V3 > V1 = V2 D) V1 = V2 > V3
78s1ri
E) V1 = V2 = V3 4X 4X 4X 4X
9s8fna
L
2X N 4X
Devreyi şekildeki gibi harflendirip ye-

niden çizelim.
4X
2X
2X 4X 2X
K L
M 4X N
4X
4X
1 1 1
= + ⇒ RMN = 2 Ω
Soru 6 R MN 4 4
1 1 1
R1 S = + ⇒ RML = 2 Ω
R ML 4 4
R2
1 1 1
= + ⇒ RKL = 2 Ω
R KL 4 4
A1 Soru 8
A2
+ –
I1 R I2 R
Şekildeki devrede açık alan S anahtarı kapa- 2R

tılıyor.
2R 3R
Üretecin iç direnci önemsenmediğine
göre, ampermetrelerde okunan A1, A2 de-
ğerleri ne olur? Şekildeki verilere göre I1, I2 akım şid-
I1
A) İkisi de artar. detleri oranı kaçtır?
I2
B) İkisi de değişmez.
2 1 1
A) B) C)
C) İkisi de azalır. 3 2 3
D) A1 değişmez, A2 azalır. 2 1
D) E)
E) A1 artar, A2 değişmez. 5 4 CEVAP ANAHTARI
r4vm56
1. A 2. E 3. E 4. D 5. C 6. E
ohi89e
7. C 8. A

Soru 4
V1 Direnci R olan homojen bir tel ortadan ikiye

ayrılarak bir parçası atılıyor. Kalan parçanın 6R X
R1
1
I R2 ü üzerine kapanıyor. K L
4 3R
R1
Buna göre, oluşan yeni parçanın kaç R
olur? 15R
V2
1 5 3
A) B) C)
4 16 8
Şekildeki devrede voltmetrelerde
V1 7 1 Şekildeki devrede K, L noktaları arasındaki
okunan değerler oranı = 4 dir. D) E) eş değer direnç 6 R dir.
V2 16 2
Buna göre, X direnci kaç R dir?
R1
ig1kgy
Buna göre, dirençler oranı
R2 A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 9
kaçtır?
4c48sj
ÇÖZÜM
R1
f + R 2 pI
V1 2
= =4
V2 R 2 .I Soru 2
R1
4R2 = + R2
2 K L X Y
R1 Şekil – I Şekil – II
3R2 =
2
Şekil – I deki iletken homojen levhanın KL uç-
R1 ları arasındaki direnç R dir.
=6
R2 Buna göre, Şekil – I deki levhanın 4 eşit
parçasından biri olan Şekil – II deki levha-
nın XY uçları arasındaki direnç kaç R dir?
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2
UYARI Soru 5
3posvs
Voltmetrenin direnci sonsuz alınır.

Devreye paralel bağlanır.
K r
Soru 3 A
L
8R 4R V = 12 Volt
K
Direnci 8 Ω olan homojen bir tel r yarıçaplı

8R 4R çember haline getirilerek KL noktaları arası-
na şekildeki gibi V = 12 voltluk gerilim uygu-
12 R L lanıyor.
Şekildeki devrede K, L noktaları arasında- Buna göre, devredeki A ampermetresi

ki eşdeğer direnç kaç R dir? kaç Amperi gösterir?
3
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
2
k2e2dn
llsfaf

Soru 6
5X 4X
6X 2X
K
I V1 R R V2 K
2X 3X 12 X
E R
+ –
8X
A
+ –
V = 28 Volt R
E.r = 0 6X
Şekildeki devre parçasında voltmetre
İç direnci r = 0 olan üreteçle kurulan
V = 28 voltu gösterdiğine göre I akımının V3 şekildeki devrede K anahtarı kapa-
şiddeti kaç amperdir? lı iken A ampermetresi 10 amperi
İç direnci önemsiz üreteçle kurulan şekil- gösteriyor.
A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
deki devrede açık olan K anahtarı kapatı- Buna göre, K anahtarı açılırsa A
lıyor. ampermetresi kaç amperi gösterir?
6yhmob
Buna göre, voltmetrelerin gösterdiği V1,

V2, V3 değerlerinden hangileri artar?
ÇÖZÜM
A) Yalnız V1 B) Yalnız V2 C) V1 ve V2
6X 2X
D) V1 ve V3 E) V2 ve V3 X
Y
K
3X 12 X
7hv4l3
X
Y
A
+ –
X
Y
E.r = 0 6X
Devre şekildeki gibi harflendirilirse

2 Ω, 12 Ω, 6 Ω dirençlerin kısa dev-
re olduğu görülür.
E = Reş · I den E = 2 · 10 = 20 volt
Y anahtarı açılırsa devre aşağıdaki
gibi olur.
6X 2X
X
3X Y 12 X
X
+ –
X
Y 6X
Soru 7 12 X
6X 2X
Soru 9
6X
I1 3X
18 X
9X A
+ –
RX
E = 20 V
6X 6X
I2 12 · 3 36
Reş = =
12 + 3 15
K L
Özdeş dirençlerle kurulan şekildeki dev- 20 20 · 15 25
Şekildeki devrede KL noktaları arasındaki I= = = A
I1 36 36 3
rede akım şiddetleri oranı kaçtır? eşdeğer direnç 6 Ω dur. 15
I2
Buna göre, RX direnci kaç Ω dur?
1 1 1 1 1
A) B) C) D) E) A) 6 B) 9 C) 12 D) 16 E) 18 CEVAP ANAHTARI
6 5 4 3 2
1. B 2. C 3. C 4. D 5. E 6. B
oskb3y
n88u77
7. D 8. A 9. E

Soru 1
ÖZ BİLGİ Soru 3
Üreteç d d d
R R
+ –
6A 2A
E, r
+ – + – + – – +
+ –
Elektromotor kuvveti (E): Üretecin E1 E2 E1 E2
I=? V = 44 Volt
birimi yük başına sağladığı enerjidir.
Herbirinin direnci 12 Ω olan üç iletken çubuk
R
birbirine şekildeki gibi eklenerek uçlarına 44
voltluk gerilim uygulanıyor.
?
Buna göre, devreden geçen I akımı kaç
UYARI + – + – – +
amperdir?
E1 E1 E2
R
A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3 Şekil – III
İç dirençleri önemsiz elektromotor kuvvet-
zu12yt
I
leri E1, E2 olan üreteçlerle oluşturulan I deki
+ –
devreden 6A, II devreden 2A şiddetinde
e– akım geçiyor.
E, r
Buna göre III deki devreden kaç A şid-
Gerçekte elektronlar devreyi şekil-
detinde akım geçer?
de belirtildiği yönde dolandığı halde
akımın yönü elektronların (– yüklerin) A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
hareket yönünün tersinde alınır.
1gegtk
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
R
K
+ –
E, r
Soru 4
V = 20 V Soru 2
RX
Şekildeki devrede K anahtarı açık
olduğu halde voltmetre 20V u gös- 30 X
teriyor. 3X
4X
Buna göre üretecin e.m.k sı E ne- RX
K
dir? + –
K L
+ –
r=2X
ÇÖZÜM
E = 30 Volt
Devreden akım geçmez. Bu durum- r=1X Voltmetre
da voltmetre üretecin e.m.k sını öl-
çer. Şekildeki devrede KL noktaları arasındaki İç direnci 2 Ω olan üreteçle kurulan şekildeki
potansiyel fark 27 volttur. devrede voltmetre K anahtarı açıkken 20 vol-
Yani E = 20 Volttur.
Buna göre, devredeki RX direnci kaç Ω tu kapalı iken 10 voltu gösteriyor.
dur? Buna göre RX direnci kaç Ω dur?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 12 E) 15 A) 12 B) 10 C) 8 D) 6 E) 4
h6n9eo
ip4nbg

Soru 5 Soru 8
ÖZ BİLGİ
R 2R I1 I2 Üreteçlerin Bağlanması
I 4R Seri Bağlama
+ –
3R 3R
+ – + – • + – + –
+ – E1 , r1 E1 , r1
Şekildeki devre parçasında t sürede R diren-
cinden yayılan ısı enerjisi Q dur. ETop = E1 + E2
I3 R
Buna göre, aynı sürede 4R direncinden
reş = r1 + r2
yayılan ısı enerjisi kaç Q olur?
+ –
A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 + – Paralel Bağlama
+ – • + –
33rupc
E, r
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteç ve özdeş
dirençlerle kurulan şekildeki devrelerden I1,
+ –
I2, I3 akımları geçiyor.
E, r
Soru 6 Buna göre I1, I2, I3 akımlarının şiddetleri
r
arasındaki ilişki nedir? ETop = E , reş =
2
18 X İç direnci önemsiz
A) I1 = I2 = I3 B) I1 = I3 > I2
üreteçle kurulan şe-
kildeki devrede 4 Ω C) I2 > I1 = I3 D) I1 = I2 > I3
+ – 4X luk direncin gücü 36 E) I3 > I1 = I2
E, r = 0 wattır.
lyvi5z
9X UYARI
Buna göre, devrenin tamamında 1 dakika- • Üreteçleri paralel bağlamanın

amacı ana kol akımını üreteçle-
da oluşan ısı enerjisi kaç jouledir? re bölerek devrenin akım verme
A) 5400 B) 5200 C) 5000 ömrünü uzatmaktır.
D) 4800 E) 4600 • Özdeş üreteçler paralel bağlan-

Soru 9
malıdır.
jch488
Potansiyel fark (Volt)
24 –
20 –
Soru 7
3X K İç direnci 1 Ω
–
elektromotor 4 Akım şiddeti (Amper)
kuvveti 30 volt
4X olan üreteçle Bir üretecin uçları arasındaki potansiyel
fark üzerinden geçen akımla şekildeki gibi
kurulan devre
2X
değişiyor. Bu üreteç R direncinin uçlarına
+ – şekildeki gibi L bağlandığında dirençten 2 amper şiddetin-
E = 30 Volt
L noktasından de akım geçiyor.
r=1X Toprak topraklanmıştır.
Buna göre, R direnci kaç Ω dur?
Buna göre, K noktasının elektrik potansi-
A) 7 B) 8 C) 9
yeli kaç volttur?
D) 10 E) 11
68kpjs
1. D 2. B 3. E 4. D 5. E 6. A
4l7bm4
7. A 8. B 9. E

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
4m Kütlesi m ısınma ısısı C olan bir sıvı ısıca ya-
EK 2f
+ – – + 2 1 lıtılmış kaptadır. Kaba V gerilimine bağlı R
direnci konularak sıvı ısıtılıyor.
EL
+ – + –
f + – Buna göre sıvı sıcaklığının birim zaman-
daki artışı aşağıdakilerden hangisidir?
E = 20 Volt
EM 3f
(1 cal = 4j)
+ – – +
Boyu 4 m olan iletkenin uçlarına şekildeki gibi 4m · CR V2 R V ·R
A) B) C)
20 voltluk gerilim uygulanmıştır. V 2 4m·C 4m · C
İç dirençleri önemsiz e.m.k ları şekil- V V2
Buna göre, D) E)
de verilen üreteçlerle kurulan devre-
4m · CR 4m · CR
de hiçbir üreteçten akım geçmiyor. I. Telin içinde oluşan elektrik alanı 1 yönün-
dedir.
fudvcg
Buna göre, EK, EL, EM arasındaki
ilişki nedir? II. Elektrik alanının şiddeti 5 volt/metre dir.
III. Tel içinde elektrona etki eden elektriksel
ÇÖZÜM kuvvet 8 · 10–19 N dur. (1ey = 1,6 · 10–19 C)
EK 2f Soru 4
+ – – +
Akım
EL 1 D) II ve III E) I, II ve III
f
+ – + – da1gfo
EM 2
3f
+ – – +
I II
1) EK – EL – f – 2f = 0 Gerilim
EK = EL + 3f
Bir iletkenin üzerinden geçen akım uçlarına
2) EL – EM + 3f + f = 0 uygulana gerilimle grafikteki gibi değişiyor.
EM = EL + 4f Buna göre, bu iletkenin direncinin gerilim-

le değişim grafiği aşağıdakilerden hangisi
EM > EK > EL
olabilir?
A) Direnç B) Direnç
Soru 2
K 6X L
Gerilim Gerilim
2X 2X
4X 8X
C) Direnç D) Direnç
+ – – +
E1 = 30 Volt E2 = ?
İç dirençleri önemsiz üreteçlerle kurulan Gerilim Gerilim

şekildeki devrede K, L noktaları eş potan-
siyeldir.
E) Direnç
Üreteçlerin elektromotor kuvvetleri E1 = 30
volt olduğuna göre, E2 kaç volttur?
A) 80 B) 70 C) 60
D) 50 E) 40 Gerilim
vknnuk
z745rc

Soru 5
R
R R R
R + – + – – + + – + – – +
I
+ – + – + – – +
+ –
+ –
V + – + – – + + – + – – +
V
Şekildeki devrede üreteçlerden her birinin Şekildeki devrede özdeş üreteçlerin

R R her birinin elektromotor kuvveti E, iç
e.m.k sı E iç direnci r dir.
direnci r dir.
Buna göre, I akımı nedir?
Buna göre, R direncinden geçen
2E E 4E
+ – A) B) C) akımın şiddeti aşağıdakilerden
5 5 5
V R+ r R+ r R+ r hangisidir?
2 2 2
Şekil – III
2E 2E
D) E)
Şekil – I deki devrenin gücü P1, Şekil – II de- R + 3r R + 4r
kinin P2, Şekil – III dekinin P3 tür. ÇÖZÜM
i37p6z
Buna göre, P1, P2, P3 arasındaki ilişki ne-
R
dir?
+ – + – – +
A) P1 = P2 = P3 B) P1 = P3 > P2
+ – + – – +
C) P2 > P1 = P3 D) P2 > P1 > P3
+ – + – – +
E) P3 > P1 > P2
Ters bağlı üreteçler dikkate alınırsa

ggrc98
devre aşağıdaki gibi olur.
E, 3r
+ –
E
+ –
+ – 2r
r
E, 3r
Devreyi yeniden düzenlersek

Soru 6 R
R 3R 2R
Soru 8
+ – + –
V E, r 3 2r
R 2R R 2R E, r
2
+ – – + 2X 3X 2E
I=
9
R+ r
E1 E2 2
+ –
İç dirençleri önemsiz elektromotor kuvvetleri + –
E1, E2 olan üreteçlerle şekildeki devre kuru- + –
luyor.
3R lik dirençten akım geçmediğine göre, Her birinin e.m.k sı 10 Volt iç direnci 2 Ω
E1 olan özdeş üreteçlerle kurulan devrede
oranı kaçtır? voltmetre kaç voltu gösterir?
E2
A) 7,5 B) 6 C) 4,5
2 1 2 1 1
A) B) C) D) E) D) 4,0 E) 3 CEVAP ANAHTARI
3 2 5 3 5
1. E 2. D 3. E 4. B 5. D 6. C
2cuzkt
1pgin4
7. A 8. A

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
X K
X Y
K
+
– –
+ – + –
L M
L Y M
+ –
Z Z T
+ –
X, Y, Z lambalarının ışık şiddetleri
Şekildeki elektrik devresinde K, L, M anah-
arasındaki ilişki nedir? (Üreteçler
özdeş, iç dirençleri önemsiz.) tarları kapalı iken tüm lambalar ışık veriyor.
Şekildeki devrede açık olan K, L, M anahtar-
ları kapatılıyor. Buna göre, anahtarlardan hangileri tek
ÇÖZÜM başına açılırsa lambaların tümü yine ışık
Buna göre X, Y, Z, T lambalarından hangi-
vermeyi sürdürebilir?
leri ışık vermeyi sürdürür?
X Y
A) Yalnız Y B) Yalnız X C) Yalnız T
1 2 D) L ve M E) K ve M
+
–
+ –
–
+ –
D) X ve T E) Z ve T
tbdcsd
sozvyl
3
1. gözde toplam e.m.k

ET = E + E – E = E dir.
E
X lambasından geçen akım IX =
R
dir.
2. gözde Y lambasından geçen akım
Soru 4
2E K K
IY = ,
R
3. gözde Z lambasından geçen akım + – + –
2E + –
IZ = dir.
R + – + –
Y = Z > X olur.
I II
K
Soru 2
X Y
+ – + – – +
Z
III
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteç ve K

+ – lambası ile şekildeki I, II, III devreleri kuru-
luyor.
Özdeş lambalarla kurulan şekildeki devrede K lambasının ışık şiddeti I de I1, II de I2,
X, Y, Z nin ışık şiddetleri IX, IY, IZ dir. III de I3 olduğuna göre, I1, I2, I3 arasın-
daki ilişki nedir?
Buna göre IX, IY, IZ arasındaki ilişki nedir?
A) I1 = I2 = I3 B) I1 > I2 > I3
A) IZ > IX > IY B) IZ > IY > IX
C) I2 > I1 > I3 D) I2 > I1 = I3
C) IX > IY > IZ D) IZ > IX = IY
E) I1 = I3 > I2
E) IX = IY = IZ
dk3ja9
c1n5dh

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
X Z K Y
Y L
X M
Z Y T
T X U
S
+ –
+ – – +
+ –
E, r = 0
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteç ve öz- Şekildeki devrede X, Y anahtarları

İç direnci önemsiz üreteç ve özdeş X, Y, Z, deş X, Y, Z, T, U lambaları ile kurulan şe- kapatılıyor.
T lambaları ile kurulan şekildeki devrede S kildeki devrede hangi lamba ışık vermez? Buna göre, özdeş K, L, M lamba-
anahtarı açık iken lambaların hepsi ışık ver- larının ışık şiddetleri ne olur?
mektedir. A) X B) Y C) Z D) T E) U
Buna göre, S anahtarı kapatılırsa hangi ÇÖZÜM
yg67lu
lambaların ışık şiddeti azalır?
Anahtarlar açıkken K, L, M seri bağ-
A) Yalnız T B) Y ve T C) X ve Z lıdır ve
D) Z ve T E) X, Y ve T IK = IL = IM =
E
=
1
br
3R 3
vurro5
Anahtar kapatılınca,
IK K
Y
X Y
L
M
I
X Y
Z
+ –
E, r = 0
E
IK = = 1 br
R
E 2
I= = br
3 3
R
Soru 8 2
1
IL = IM = br
Soru 6 3
K ninki artar L, M değişmez.

X Y X K Y
+ –
Z
Şekildeki devrede lambalar özdeş üretecin
+ –
iç direnci önemsiz K anahtarı açıktır.
K anahtarı kapatıldığına göre X, Y lam-
Şekildeki devrede özdeş X, Y, Z lambalarının balarının ışık şiddeti ne olur?
ışık şiddetleri IX, IY, IZ dir.
A) X inki azalır, Y ninki artar.
Buna göre IX, IY, IZ arasındaki ilişki nedir?
B) X inki artar, Y ninki azalır.
A) IZ > IX = IY B) IX = IY > IZ C) X inki değişmez, Y ninki artar.
C) IX = IY = IZ D) IZ > IX > IY D) X inki azalır, Y ninki değişmez.
E) X inki azalır, Y ninki azalır.
E) IZ > IY > IX CEVAP ANAHTARI
grue4p
1. C 2. A 3. D 4. D 5. A 6. A
f7g171
7. C 8. A

Soru 1 Soru 3
UYARI
X X
• Lambanın parlaklığı gücü
V2
(P = R · S2 ya da P = )
R Y Z
ile orantılıdır. Özdeş lambaların Y
T
dirençleri aynı olduğu için lam-
banın ışık şiddeti için üzerinden K + – Z
geçen akıma ya da gerilimine + – S
bakmak yeterli olur. E, r = 0
E, r = 0
• Üreteçlerin ömrü için kendi için- Şekildeki devrede açık olan K anahtarı kapa-
den geçen akıma bakılır. Üreteç tılıyor. Şekildeki devrede S anahtarı kapatılıyor.
devreye ne kadar az akım veri-
yorsa ömrü o oranda uzun olur. Buna göre, Buna göre, özdeş X, Y, Z lambalarından
hangilerinin ışık şiddeti artar?
I. X lambasının ışık şiddeti değişmez.
II. Y lambası söner. A) Yalnız X B) Yalnız Z C) X ve Y
III. Z lambasının ışık şiddeti artar. D) X ve Z E) Y ve Z
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK yargılarından hangileri doğrudur?
aodrba
x y z
95zdei
+ – L
K + – + –
+ –
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteç-

lerle kurulan devrelerde K, L anah-
tarları açık özdeş X, Y, Z lambaları
ışık vermektedir.
Soru 2
Buna göre; K, L anahtarları kapa-
tılırsa hangi lambaların ışık şid-
X
detleri değişmez?
X Y Z Soru 4
Y
ÇÖZÜM X Y
Z
K anahtarı kapatılırsa toplam e.m.k + –
+
değişmez. X lambasının akımı de- E,r = 0 –

+ –
ğişmez. + – + –
E,r = 0
L anahtarı kapatılmadan önce
2E E
IX = IY = = dir.
2R R Z
Şekil – I ve Şekil – II deki devreler dirençleri
Kapatılıncada lambaların akımları RX, RY, RZ olan X, Y, Z lambaları ile kuru-
Şekildeki devrede X, Y, Z lambaları özdeş,
E E ludur.
IX = , IY = olur. üreteçlerin iç dirençleri önemsiz, e.m.k ları
R R Şekil – I de X, Şekil – II Z lambasının ışık
eşittir.
Üçününde ışık şiddeti değişmez. şiddeti diğerlerinden daha büyük oldu-
ğuna göre; RX, RY, RZ arasındaki ilişki Buna göre, lambaların ışık şiddetleri IX,
nedir? IY, IZ arasındaki ilişki nedir?
A) RX > RY > RZ B) RX > RZ > RY A) IX = IY = IZ B) IY > IX > IZ = 0
C) RY > RX > RZ D) RY > RZ > RX
C) IY = IX > IZ D) IZ = IY > IX = 0
E) RZ > RY > RX
E) IZ = IX > IY
pfmjue
s131p6

Soru 7
M M K
D1 D2 X
L L X
Y
Y Z
K L M N
K N N Z
+ – + – 2V
D3 D4 D5
+ – V
D1, D2, D3, D4, D5 diyotları ok yönünde Özdeş K, L, M, N lambaları iç direnci önem- V gerilimine bağlı Şekil – I deki özdeş
akım geçirdiğine göre şekildeki K, L, M, siz bir üreteçle Şekil – I deki gibi bağlı iken K X, Y, Z lambaları sökülerek Şekil – II
N lambalarından hangileri ışık verir? lambası Şekil – II deki duruma getiriliyor. deki gibi 2V gerilimine bağlanıyor.
A) Yalnız L B) K ve L C) K ve N Buna göre hangi lambaların ışık şiddetleri Buna göre, lambaların ışık şiddet-
leri ne olur?
D) L ve M E) L, M ve N artar?
A) L ve N B) L ve M C) M ve N
ÇÖZÜM
cbp882
D) K ve N E) Yalnız L
IX X
X
dv6m5r
I1
IY Y
I2 Y Z
IZ Z
2V
V
Paralel kollarda potansiyel farklar

eşittir.
V
Şekil – I de: IX = IY = IZ =
Soru 6 R
2V
Şekil – II de: I1 = IX =
X
+ –
R
2V
I2 = IY = IZ =
2R
K + – + –
X in ışık şiddeti artar, Y ve Z ninki
değişmez.
+ –
+ –
L + –
Soru 8
M – +
L N
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteçlerle kuru- M
lan şekildeki devrede X lambasının ışık şid-
deti yalnız K anahtarı kapalı iken IK, yalnız K
L anahtarı kapalı iken IL, yalnız M anahtarı + – + –
kapalı iken IM oluyor.

Buna göre IK, IL, IM arasındaki ilişki nedir? Şekildeki devrede açık olan K, L, M, N
anahtarlarından hangi ikisi kapatılırsa
A) IK = IL > IM B) IM > IK = IL devredeki lambaların ikisi de ışık verir?
C) IK = IL = IM D) IM > IL > IK A) K ile L B) L ile N C) M ile N
E) IM > IK > IL D) K ile N E) L ile M CEVAP ANAHTARI
1. E 2. E 3. C 4. D 5. D 6. D
tkgfmv
v7ttjm
7. A 8. B

Soru 3
K L
Gerilim (Volt)
X Y
24 –
R=4X
M N 18 – Z
+
– –
+
P –
R + – K
–
E, r 0 3 Akım (Amper)
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteç ve öz-

Şekildeki özdeş lambalardan han- Şekil – I Şekil – II
gileri ışık vermez? deş X, Y, Z lambalarının bulunduğu şekildeki
Şekil – I deki üretecin gerilim-akım değişi- devrede açık olan K anahtarı kapatılıyor.
mi Şekil – II deki gibidir.
ÇÖZÜM Buna göre, Y ve Z lambalarının ışık şiddet-
Buna göre, R = 4 Ω luk dirençte 1 daki- leri ne olur?
K L
kada açığa çıkan enerji kaç jouledir?
X Y
A) Y ninki artar, Z ninki artar.
A) 5760 B) 5640 C) 5420
B) Y ninki değişmez, Z ninki artar.
M N D) 4860 E) 3840
C) İkisininkide değişmez.
D) Y ninki artar, Z ninki azalır.
mjysvf
+
P –
R
E) Y ninki azalır, Z ninki artar.
o5c8s7
X, Y noktaları eş potansiyel olaca-
ğından X – Y arasından akım geç-
mez. K, L lambaları yanmaz. Diğer 4
lamba ışık verir.
X X Y
Z
+ – Soru 2 + – + –
E, r K L
+ – X
+ –
K T
E, r = 0
Y
– + İç dirençleri önemsiz özdeş K, L üreteçleri ile
Şekildeki devrede K anahtarı ka-
patılırsa X lambası ile ilgili hangisi özdeş X, Y, Z, T dirençleri ile şekildeki devre
Z kuruluyor.
değişik olur? + –
Buna göre,
ÇÖZÜM Özdeş üreteç ve özdeş X, Y, Z lambaları ile I. Z direncinden akım geçmez.
kurulan şekildeki devrede lambaların ışık şid-
K anahtarı kapatılırsa e.m.k değiş- II. K, L üreteçlerinden eşit şiddette akım ge-
detleri IX, IY, IZ dir.
meyeceğinden X lambasının ışık çer.
şiddeti değişmez ancak ilk üreteç- Buna göre; IX, IY, IZ arasındaki ilişki ne-
ten geçen akım yarıya düşeceğin-
III. X, T dirençlerinden eşit şiddette akım ge-
dir?
den ışık verme süresi artar. çer.
A) IY > IX = IZ B) IY > IX > IZ yargılarından hangileri doğrudur?
C) IY > IZ > IY D) IX = IY = IZ A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) IX = IZ > IY D) II ve III E) I, II ve III
7tm2cb
8f3f93

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
E2 = 12 Volt
r2 = 2 X 4X 5X
–
+ – K L
+
– +
+
– – –
I1 E1 = 12 V E2 = 4 V E3 = 24 V
+
–
4X 2X
Şekildeki devrede üreteçlerin iç di-

I2 M rençleri önemsizdir.
+ –
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteçler ve öz- Buna göre, E2 e.m.k lı üreteçten
E1 = 3 Volt geçen akım kaç Amperdir?
r1 = 1 X deş K, L, M lambaları ile kurulan şekildeki
devrede lambaların ışık şiddetleri sırasıyla IK,
Şekildeki devrede I1, I2 akım şiddetleri IL, IM tür. ÇÖZÜM
I1
oranı oranı kaçtır? Buna göre IK, IL, IM arasındaki ilişki ne-
4X 5X
I2 dir?
I1 I3 I2
A) –2 B) 2 C) –1 D) 1 E) –3 1 2
A) IL = IM > IK B) IK > IL = IM
+
– – –
E1 = 12 V E2 = 4 V E3 = 24 V
popmny
C) IK = IL = IM D) IK > IL > IM
1. gözde I1 akımı yönünde döner-
E) IL = IK > IM
sek;
sb64km
12 – 4 = 4I1 ⇒ I1 = 2A
2. gözde I2 akımı yönünde döner-
sek;
24 – 4 = 5I2 ⇒ I2 = 4A
I3 = I1 + I2 = 2 + 4 = 6A
Soru 6
K L M Soru 8
R
+ –
+
K – R
+ – + – + – + –
+ – + – + – L M
+ –
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteç ve özdeş R N

K, L, M lambaları ile kurulan şekildeki devre-
de lambaların ışık şiddetleri sırasıyla IK, IL, İç dirençleri önemsiz K, L, M, N üreteçle-
ri ve R, R, R dirençleri ile şekildeki devre
IM dir.
kuruluyor.
Buna göre IK, IL, IM arasındaki ilişki ne- N üretecinden geçen akım I olduğuna
dir? göre K üretecinden geçen akım kaç I
A) IK > IL > IM B) IK > IM > IL dir?
A) 5 B) 6 C) 7
C) IK = IL = IM D) IM > IL = IK
D) 8 E) 10
E) IM > IL > IK CEVAP ANAHTARI
1. E 2. A 3. E 4. B 5. A 6. C
bktb3i
a2fu6r
7. A 8. A

Soru 3
I
Elektromotor kuvveti 5 · 10–18 joule/e·y olan
K L bir batarya bir devreden 5 saniyede 2 · 1020
e·y geçmesini sağlıyor.
R 2R R=8X Buna göre, bataryanın gücü kaç Watt tır?
Su A) 260 B) 240 C) 220

m1 = m m2 = 2m
C1 = C C2 = 2C D) 200 E) 180
+ –
Şekildeki ısıca yalıtılmış K, L kap- S

E1 = 40 Volt
5jcna3
larında kütleleri m1 = m, m2 = 2m r1 = 0
ısınma ısıları C1 = C, C2 = 2C olan
sıvılar vardır. Isıca yalıtılmış kapta 20°C’de m gram su
vardır. Devredeki S anahtarı kapatıldıktan
Devreye I akımı verildiğinde sıvı-
10 dakika sonra su kaynıyor.
ların aynı süredeki sıcaklık deği-
şimleri ∆tK ve ∆tL olduğuna göre, Buna göre, m kaç gramdır?
cal Soru 4
Dt K (Csu = 1 , 1 cal = 4 joule)
oranı kaçtır? (1 Cal = 4 Joule) g·°C
Dt L
K L
A) 325 B) 350 C) 375
ÇÖZÜM D) 400 E) 425
RI 2 t
4zy9db
m · C · Δt =
4 Sodalı su
Yukarıdaki bağıntı iki kap için ayrı
ayrı yazılıp taraf tarafa bölünürse. + –
Dt K m2 C2 R1 V = 20 Volt
= m . . bulunur.
Dt L 1 C1 R2
Suyun elektrolizinin yapıldığı şekildeki kabın
Dt K 1
= 2·2· =2 direnci 4 Ω dur.
Dt L 2
Buna göre, L kabında 16 saniyede kaç
atom açığa çıkar? (1C = 6,25 · 1018 e·y)
A) 1 · 1020 B) 2 · 1020 C) 3 · 1020

Soru 2
D) 4 · 1020 E) 5 · 1020
K
mt2upy
Sodalı su
Soru 5
+ –
I = 5A
V = 40 Volt
Şekildeki devrede elektroliz kabının direnci Şekildeki R direnci I = 5A lık akım geçmek-
8 Ω dur. tedir.
1C luk yük 0,12 cm3 hidrojen gazı açığa Buna göre, R direncinden 16 saniyede ge-
çıkardığına göre 5 dakikada K kabında çen elektron sayısı kaçtır?
kaç cm3 gaz birikir? (1C = 6,25 · 1018 e·y)
A) 80 B) 90 C) 120 A) 1 · 1020 B) 2 · 1020 C) 3 · 1020
D) 160 E) 180 D) 4 · 1020 E) 5 · 1020

76p47s
l9lgt7

Soru 6 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Voltmetre K
E
+
r=2X – V R = 10 X
L
K 1X 3X 1X 3X
+ – – +
İç direnci r = 2 Ω olan üreteçle kurulan devre-
de K anahtarı açıkken V voltmetresi 30 Voltu E1 = 12 V E2 = 20 V
gösteriyor. r=0 r=0
Buna göre, anahtar kapatılırsa kaç voltu Şekildeki devrede üreteçlerin iç dirençleri
gösterir? sıfır olduğuna göre, voltmetre kaç voltu Suyun elektrolizinin yapıldığı şekil-
A) 28 B) 25 C) 24 D) 22 E) 20 gösterir? deki kapların dirençleri eşittir.
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 9 K tüpünde t sürede 180 cm3 gaz

toplandığına göre, aynı sürede L
nffbln
tüpünde kaç cm3 gaz toplanır?
abiz1b
ÇÖZÜM
H2O formülünden 2 Hacim hidrojen

açığa çıktığında 1 hacim oksijen açı-
Soru 7
ğa çıktığını anlarız.
Özdeş iki lamba 220 Voltluk gerilime seri K kabındaki gazın 120 cm3 hidrojen
bağlandıklarında toplam güçleri 150 Watt 60 cm3 ü oksijendir. L kabı katot ol-
duğu için bu kapta hidrojen toplanır.
oluyor.
K kabından geçen I akımı 120 cm3
Buna göre bu iki lamba aynı gerilime pa- hidrojen açığa çıkarıyorsa L den
ralel bağlanırsa toplam güçleri kaç Watt geçen 2I akım aynı sürede 240 cm3
olur? hidrojen gazı açığa çıkarır.
A) 300 B) 450 C) 600

D) 750 E) 900 Soru 10
K L
8o5i4j
UYARI
+ – 1 C luk yük devreden geçerse

Soru 8
0,12 cm3 hidrojen gazı, 0,06 cm3
oksijen gazı açığa çıkar.
I. Elektrik alanında +1 birim yüke etki eden Şekildeki deneyde suyun elektrolizi yapıl-
kuvvettir. maktadır.
Buna göre, K kabında 30 cm3 gaz top-
II. Birimi Newton dur.
Coulomb landığı sürede L kabından hangi gazdan
kaç cm3 toplanır?
III. Birim yüzeyin dik olarak geçen elektrik
alan çizgi yoğunluğudur. A) Hidrojen, 15 cm3
Yukarıdakilerden hangileri elektrik alan B) Hidrojen, 30 cm3
şiddeti için doğrudur? C) Hidrojen, 60 cm3
D) Oksijen, 15 cm3
E) Oksijen, 60 cm3
1. C 2. B 3. D 4. E 5. E 6. B
rl86f7
p2tpif
7. C 8. E 9. C 10. C

FİZİK MIKNATIS TEST 57
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
K M L
Bağıl Manyetik Geçirgenlik X Y Z
N S
Bir ortamın manyetik geçirgenliğinin 1 2 3
boşluğundakine oranıdır. K M M L
d d
n 1
nb = Sürtünmesiz yatay düzlem üzerindeki öz-
n0
deş X, Y, Z mıknatısları aynı anda serbest K M
bırakıldığında X ile Z, Y ye doğru harekete
2 3
geçiyor.
Diamanyetik Maddeler
• Bağıl manyetik geçirgenlikleri 1 Buna göre, Şekildeki KL mıknatısı ortadan ikiye ayrılıyor.
den biraz küçüktür. I. 1, 2, 3 kutupları aynı cinstir. Oluşan KM parçasıda şekildeki gibi ortadan
• Alana zıt yönde zayıf mıknatısla- II. X ile Z aynı anda Y ye çarpar. ikiye ayrılıyor.
nırlar. Buna göre 1, 2, 3 ile belirtilen kutupların
III. X ile Z aynı hızla Y ye çarpar.
• Alan tarafından itilirler. türü ne olur?
• Cam, radyum, gümüş, altın, hid-
rojen, su gibi. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 1 2 3
D) II ve III E) I, II ve III A) N N S
B) N N N
Paramanyetik Maddeler
t1vlk2
• Bağıl manyetik geçirgenlikleri 1 C) N S S
den biraz büyüktür. D) S N N
• Alanın kuvvetli tarafına çekilirler. E) S S N
• Alanla aynı yönde çok zayıf mık-
natıslanırlar.
ukb3hr
• Hava, silisyum, alüminyum gibi.
Ferromanyetik Cisimler
• Bağıl manyetik geçirgenlikleri
birden çok büyüktür.
• Manyetik alanda kuvvetli mıkna-
tıslanırlar. Soru 2
• Demir, nikel, kobalt gibi.
X Y Z
1 2 3
d d
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki X, Z mıkna-

tısları sabitlenmiştir. Soru 4
Y mıknatısı serbest bırakıldığında şekil-
deki gibi dengede kaldığına göre 1, 2, 3 X Y Z
kutuplarının türü aşağıdakilerden hangisi 1 2 3
olamaz?
1 2 3 X, Y, Z mıknatıslarının oluşturduğu manyetik

A) S N N alan şekildeki gibidir.
B) S N S Buna göre 1, 2, 3 kutuplarının cinsi sırayla
C) S S S ne olur?
D) N S N A) N, N, N B) N, S, N C) S, S, S
E) N N N D) S, N, S E) N, N, S
eu19zm
cblt3v

TEST 57 MIKNATIS FİZİK
Soru 5 Soru 7
ÖZ BİLGİ
2
I. Manyetik alanla aynı yönde zayıf mıkna-
Manyetik Alan Şiddeti (B)
1 3 tıslanırlar.
K M
O • Bir birim N kutbuna etki eden
N S II. Alanın kuvvetli tarafına çekilirler.
kuvvettir.
III. Bağıl manyetik geçirgenlikleri 1 den biraz
4 weber
5 büyüktür. • Birimi ya da Tesla dır.
m2
IV. Çift sayıda elektrona sahiptirler.
L
V. Manyetikliği sıcaklıkla ters orantılıdır.
Yukarıdaki özelliklerden kaç tanesi hava,
Özdeş K, L, M mıknatısları şekildeki gibi yer- silisyum, alüminyum gibi paramanyetik
leştirilmiştir. maddelerin özelliklerindendir? ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K ile L nin O noktasında oluşturduğu A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 K
manyetik alan şiddeti 4 yönünde olduğu- O
S N
na göre K, L, M nin O noktasında oluştur-
zr5vba
duğu manyetik alan şiddeti hangi yönde
olabilir?
S
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 L
N
v7ogei
Soru 8
O noktasındaki manyetik alan şid-
detinin yönü nedir?
I. Manyetik alanda çok kuvvetli mıknatısla-
nırlar.
ÇÖZÜM
II. Bağıl manyetik geçirgenlikleri 1 den çok
büyüktür. O noktasında 1 birim N kutbu oldu-
III. Elektrik motoru, elektromıknatıs jeneratör ğunu düşünürsek
ve transformatör gibi araçların yapımında K
O BK
kullanılır. S N
Yukarıdaki özelliklerden hangileri demir,

nikel, cobalt gibi ferromanyetik maddele- BL
BO
rin özelliklerindendir?
S
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III L
Soru 6 N
L
h3s5r6
N S
N S N
M
K S
+ –
S
Soru 9
Bir elektromıknatıs ile K, L, M pusulaları
şekildeki gibi yerleştirilmiştir. Bağıl manyetik geçirgenliği 5000 olan
S anahtarı kapatıldığında pusula iğnele- demirin manyetik geçirgenliği kaç T.m/A
rinden hangisi şekilde verildiği konum- dir? (Boşluğun manyetik geçirgenliği
da dengede kalamaz? n0 = 4r · 10–7 T·m/A)
A) Yalnız L B) Yalnız M C) K ve L
A) 4r · 10–3 B) 3r · 10–3 C) 2r · 10–3
D) K ve M E) L ve M
D) r · 10–3 E) r · 10–4 CEVAP ANAHTARI
fgenue
1. E 2. A 3. C 4. C 5. E 6. E
1chc82
7. A 8. E 9. C

FİZİK MIKNATIS TEST 58
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
L T1
T1 2
S K
K K M 1
N O
1 3
T2
T2
2
N L
L K, L, M mıknatıslarının O noktasında oluştur- 3
S duğu manyetik alan şiddeti ok yönündedir.
Buna göre; 1, 2, 3 kutuplarından hangisi Şekildeki K, L mıknatısları özdeş olup ipler-
Özdeş K, L mıknatısları şekildeki
kesinlikle N dir? T1
gibi asılmıştır. Mıknatıslar arasındaki deki gerilimler oranı = 3 tür.
etkileşim kuvveti F, herbirinin ağırlığı A) Yalnız 2 B) Yalnız 3 C) 1 ve 2 T2
P dir.
T1 3 D) 1 ve 3 E) 2 ve 3 Buna göre; 1, 2, 3 kutuplarının türü aşağı-
İplerdeki gerilimler oranı =
T2 2 dakilerden hangisi olabilir?
9fv34y
olduğuna göre, F kuvveti kaç P
A) N, N, S B) N, S, N C) N, S, S
dir?
D) S, S, N E) S, N, N
ÇÖZÜM
b1bh1n
T1 gerilimi mıknatısların ağırlıkları
toplamına eşittir. Yani T1 = 2P dir.
T2
N
L
S
P F
T2 = P + F tir. Soru 2
T1 2P 3
= = den
T2 P+F 2
P aa
4P = 3P + 3F ⇒ F = olur.
3
K L
N S N S
X
I III
II Soru 4
d d
Bir yerde yatay duran pusula iğnesi batı ile
K mıknatısının etkisi ile X demir bilyesi I ko-
60° lik açı yapacak şekilde kuzeybatıyı gös-
numunda dengede iken özdeş L mıknatısı
teriyor.
şekildeki konuma getiriliyor.
Buna göre, X in yeni denge durumu ne Bu yerde yerin manyetik alan şiddetinin
olur? batı bileşeni 2.10–4 Tesla olduğuna göre,
yerin manyetik alan şiddeti kaç Tesladır?
A) K ye biraz daha yaklaşır.
3 1
B) I konumunda kalır. (sin60° = , cos60° = )
2 2
C) I-II konumları arasında olur.
A) 2 2 · 10–4 B) 3 · 10–4
D) II. konuma gelir.
E) II-III konumları arasına gelir. C) 3 · 10–4 D) 4 · 10–4
E) 5 · 10–4
rokais
sb1ofj

TEST 58 MIKNATIS FİZİK
Soru 5
K A
K B
d
d I
N S
d d Üzerinden I akımı geçen telden d

L B kadar uzaklıktaki manyetik alan
Kutup şiddeti m olan 2d uzunluğunda- şiddeti nelere bağlıdır?
ki çubuk mıknatısın merkezinden d ka-
dar uzaktaki K noktasında oluşturduğu
manyetik alan şiddeti aşağıdakilerden ÇÖZÜM
hangisidir? (k: Manyetik sabit)
M B Telden akım geçmediği durumda
k ·m k ·m 2 k ·m manyetik alan oluşmadığına göre, A
A) 2
B) 2
C)
2d d d2 noktasındaki alan şiddeti I akımına
k ·m 2 k.m bağlıdır. Ayrıca tele uzaklık arttıkça
Manyetik alanı şekildeki gibi etkileyen K, D) E) manyetik alanın şiddeti azalır. So-
2d d
L, M cisimlerinin türü için aşağıdakilerden nuçta A noktasındaki manyetik alan
hangisi doğrudur? şiddeti I ile doğru, d ile ters orantı-
d74cs6
lıdır.
Diyamanyetik Paramanyetik Ferromanyetik
Ayrıca manyetik alan çizgileri telin
A) L M K çevresinde dönen dairesel yörünge
şeklindedir.
B) M L K
C) K L M
D) K M L
E) M K L
cknvvf
ÖZ BİLGİ
Manyetik Alan
Mıknatısın çevresindeki etki bölge-
sidir. N kutbundan çıkıp S kutbuna
doğru giden yüzeylere dik birbirini
kesmeyen çizgilerle modellenir.
Soru 6
N S
Sapma açısının 12° batıya olduğu bir yerde

bir uçak sapma düzeltmesi yapmadan 500
km uçuyor.
Buna göre, uçak bu uçuş sonunda coğrafi
Soru 8
kuzeyden hangi yönde kaç km uzaklaş-
mış olur? (sin12° = 0,2 , cos12° = 0,98)
Eğilme açısının 53° olduğu bir yerde yerin
A) Batı yönünde 50 km manyetik alan yatay bileşeni 1,2 · 10–5 T dir.
B) Batı yönünde 100 km Buna göre bu yerde yerin magnetik alan
C) Batı yönünde 490 km şiddeti kaç T dir? (cos53° = 0,6)
D) Doğu yönünde 100 km A) 2 · 10–5 B) 1,8 · 10–5 C) 1,5 · 10–5
E) Doğu yönünde 490 km D) 3 · 10–5 E) 5 · 10–5 CEVAP ANAHTARI
1. A 2. D 3. B 4. D 5. A 6. B
uve5ca
vgsj92
7. A 8. A

FİZİK DALGALAR TEST 59
Soru 1
ÖZ BİLGİ Soru 3
K M
Periyot (T): Bir dalganın oluşma sü-
K L M
residir. +x
Frekans (f): Birim zamanda oluşan L

dalga sayısıdır.
K, L, M atmalarının birer noktaları t = 0 anın-
Dalga boyu (m): Hareketin bir peri-
da şekildeki yönlerde titreşmektedir.
yotluk sürede aldığı yoldur.
Buna göre, bu atmalardan hangileri +x yö- Homojen yay üzerinde şekildeki atmaların
j = f.m nünde yayılmaktadır? hızları sırası ile jK, jL, jM dir.
A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L Buna göre; jK, jL, jM arasındaki ilişki
nedir?
D) K ve M E) L ve M
A) jK > jL > jM B) jM > jK > jL
C) jM = jK > jL D) jK = jL = jM
1gufbl
E) jL > jK > jM
UYARI
23au8d
• Hız (j) ortama bağlıdır. Ortam
değişirse hız değişir.
• Frekans (f): kaynağa aittir.
• Dalganın şiddeti genliğin karesi
ile orantılıdır.
ÖZ BİLGİ
Atma çeşitleri Soru 4

1. Enine Atmalar
K
Titreşim doğrultusu yayılma doğrul-
tusuna dik dalgalardır. Soru 2
X yayı O Y yayı
Su dalgası, yay dalgası, ışık dalgası
gibi. K Şekil – I
L M
2. Boyuna Atmalar
Titreşim doğrultusu yayılma doğrul- M X yayı O Y yayı
tusu ile aynı olan dalgalardır. L
Gergin yay üzerinde oluşturulan şekildeki Şekil – II
Ses dalgaları, yayın sıkıştırılıp bıra-
atmanın hareket yönüne göre K, L, M nok-
kılması ile oluşan dalgalardır. Şekil – I deki K atmasının O noktasından yan-
talarının titreşim yönü nedir?
sıyanı ve iletileni Şekil – II deki L ve M atma-
K L M larıdır.
A) ↓ ↑ ↓ Buna göre, bu atmaların jK, jL, jM hızları
B) ↓ ↓ ↑ arasındaki ilişki nedir?
C) ↓ ↑ ↑ A) jK = jL = jM B) jK = jL > jM
D) ↑ ↓ ↑ C) jM > jK = jL D) jK > jL > jM
E) ↑ ↑ ↓ E) jM > jL > jK
jcz4m9
ipkmrh

TEST 59 DALGALAR FİZİK
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K K yayı L yayı
Z
X
O K Y L
X yayı O Y yayı X a 2a Y
P R S
Şekildeki K atmasının O noktasındaki yansı-

K, L noktaları arasına gerilmiş bir
yanı ters dönüyor. O noktasından ekli ve X, Y noktaları arasına yayda oluşturulan P, R, S atmaları-
Buna göre, Y yayına iletilen atmanın aşa- gerili K, L yaylarında oluşturulan şekildeki at- nın X, Y, Z noktaları t anında şekil-
ğıdaki hangi niceliği değişmez? maların periyotları eşittir. deki yönlerde titreşiyor.
mX Buna göre t anında P, R, S atma-
A) Genlik B) Genişlik C) Hız Buna göre, yayların kütleleri oranı m larından hangileri yayın L ucuna
Y
D) Şiddet E) Frekans kaçtır? doğru gitmektedir?
1 1
A) 4 B) 2 C) 1 D) E)
2 4 ÇÖZÜM
4lna55
583o2u
İlgili noktanın titreşim yönüne baka-
rak hareket yönü bulunabilir.
Z
X
Y
P R S
Şekilden anlaşılacağı üzere üçü de L

noktasına doğru gitmektedir. Ya da;
Atmanın hareket yönüne göre önde-
ki noktalar genlik yönüne titreşir.
X
X noktası önde olmalıdır.
r
Y r
Soru 6
Y noktası ilk parçanın ön diğerinin
K L Soru 8 arka noktasıdır.
O K yayı F, L yayı 4F kuvveti ile gerildiğinde Z

X Y
a b r
bu yaylardan oluşan dalgaların hızları eşit
X yayı Y yayı oluyor. Bu iki yay eklenerek K yayında baş
yukarı bir atma oluşturuyor.
X yayında oluşturulan bir atmanın O nokta- Z noktası arka noktadır.
sından yansıyanı K, iletileni L oluyor. Buna göre,
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yan- I. İletilen atma baş yukarıdır.
lıştır? II. Yansıyan atma baş aşağıdır.
III. İletilen ve yansıyan atmanın hızları eşit-
A) İlk atma baş yukarıdır.
tir.
B) L nin hızı K ninkinden büyüktür.
C) a uzaklığı b ye eşittir.
D) X yayı daha ağırdır.
E) K ve L nin frekansları eşittir. CEVAP ANAHTARI
mhrygp
1. C 2. A 3. D 4. B 5. E 6. C
kydhj1
7. A 8. C

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Homojen bir yayda oluşturulan K, L, M dal- L
Bir ucu sabitlenmiş bir yaya F kuv-
veti uygulandığında yayın boyca yo- galarının dalga boyları mK > mL > mM ve hızları
ğunluğu 8n yayda oluşan dalgaların jK, jL, jM dir.
K M
hızı j1, 4F kuvveti uygulandığında
Buna göre; jK, jL, jM arasındaki ilişki +X
boyca yoğunluk 2n hız j2 oluyor.
nedir?
j1
j2 A) jK = jL = jM B) jK > jL > jM Homojen yay üzerinde oluşturulan atma şe-
C) jM > jL > jK D) jK > jM > jL kildeki gibi X yönünde yayılıyor.
E) jL > jK > jM Buna göre; K, L, M noktalarının anlık hız-

ları jK, jL, jM nin büyüklük ilişkisi nedir?
ÇÖZÜM
A) jK > jL > jM B) jL > jK > jM
euuusi
Hız bağıntısı C) jM > jK > jL D) jM > jL > jK
F m E) jK = jL > jM
j = olup oranı boyca
m/, ,
yoğunluktur.
1pzi66
F
j1 =
8n
Soru 2
4F
j2 =
2n
j1 F 2n
= .
j2 8n 4F
K L
j1 1
= olur. Aynı yay üzerinde oluşturulan şekildeki
j2 4
K, L atmalarının aşağıdaki hangi nicelik-
leri birbirinden farklıdır?
A) Hız B) Dalga boyu

C) Periyot D) Frekans
UYARI E) Şiddet
Soru 5
Hafif yaydan ağır yaya gönderilen
y7j49e
atmanın yansıyan kısmı ters döner.

Ağır yaydan hafif yaya gönderilen M
atmanın yansıyan kısmı ters dön- r2
O
mez. X Y
r1
X yayı L Y yayı
X yayından oluşturulan bir atmanın O nokta-

sından yansıyanı L iletileni M dir.
Soru 3 Buna göre, Y yayı biraz daha kalın olsay-
dı L ve M atmalarının genlikleri r1, r2 ne
Kütlesi m, boyu , olan bir yay F kuvveti ile olurdu?
gerildiğinde yayda oluşan atmanın hızı j olu-
yor. A) İkiside artardı.
Buna göre, kütlesi 2m, boyu 4, olan yay B) İkiside değişmezdi.

2F kuvveti ile gerilirse bu yayda oluşturu- C) r1 artar, r2 azalırdı.
lan atmanın hızı kaç j olur? D) r1 azalır, r2 artardı.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 8 E) İkiside azalırdı.
ggaboa
h3mpk2

Soru 6 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Sabit K K L
K L M O P S
uç
Sabit uç
K, L noktaları arasına gerilmiş yay-
Şekildeki atmanın L noktası sabit uca gel-
Şekildeki atmanın ucu sabit uca geldiği da oluşturulan şekildeki atma t = 0
diği an görünümü nasıl olur? anında L sabiti ucuna doğru ilerle-
anda görünümü nasıl olur?
A) B) mektedir.
A) B)
Atma üzerindeki P noktasının L
sabit ucuna ilk kez ulaştığı andaki
görünümü nasıl olur?
C) D)
C) D) ÇÖZÜM
Atmanın P noktası L ucuna geldiği

an PS arası yansımış olur.
E)
E) K L
2cdy3v
K L
k8gkei
Soru 7
+X
12 cm
Şekildeki periyodik dalgaların periyodu

0,2 saniye olduğuna göre yayılma hızları
kaç cm/s dir?
Soru 10
A) 24 B) 30 C) 32
D) 38 E) 40
jl36hr
K L
Homojen yay üzerinde oluşturulan şekil-

deki K, L atmaları ile ilgili;
Soru 8
I. Hız
Periyodik dalgaların oluşturulduğu ortamda II. Frekans
kaynak 1 dk da 180 dalga üretiyor.
III. Şiddet
Bu deneyde 5 dalga tepesi arası uzaklık
niceliklerinden hangileri aynıdır?
20 cm ölçüldüğüne göre, dalgaların yayıl-
ma hızı kaç cm/s dir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) 12 B) 15 C) 18 D) 21 E) 24 D) I ve III E) II ve III CEVAP ANAHTARI
1. A 2. E 3. B 4. C 5. C 6. D
3ypdzm
5i6sue
7. E 8. B 9. A 10. A

Soru 1 Soru 3
UYARI
Hareket yönü
Farklı iki yayın arakesitine gelen
atmanın kısmen yansıyıp kısmen K
F L
iletilmesi ışığın aynı anda kırılıp yan- P R
sımasına karşılıktır. M
Bir yay F kuvveti ile gerilerek üzerinde şekil- Esnek bir yay P R noktaları arasına gerilerek
deki gibi bir atma oluşturuluyor. üzerinde bir atma oluşturuluyor.
Buna göre, F kuvveti artırılırsa bu atmaya Bu anda K, L, M noktalarının titreşim yön-
ait f frekansı ile m dalgaboyu ne olur? leri aşağıdakilerden hangisidir?
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK A) f değişmez, m artar K L M
M
B) f değişmez, m azalır A) ↓ ↑ ↓
C) f değişmez, m değişmez B) ↑ ↓ ↓
L O
K L
D) f artar, m artar C) ↑ ↓ ↑
E) f azalır, m artar D) ↓ ↓ ↑
X yayı Y yayı
tbubaf
E) ↓ ↑ ↑
Baş yukarı oluşturulan K atması O
noktasında L ve M atmalarına bö-
uu9p77
lünüyor.
Buna göre, bu olayla ilgili neler
söylenebilir? Soru 2
ÇÖZÜM
K L
O
Gelen atma ile iletilen atma aynı
yönde olduğu için K atması X ya- X Y
yında oluşturulmuştur. L yansıyan
M iletilendir. L atması ters döndüğü X, Y yayları O noktasında eklenerek K, L
için X yayı daha hafiftir. noktaları arasına gerilmiştir.
Atmaların hızları jK = jL > jM fre- Buna göre X yayından şekildeki gibi
kansları fK = fL = fM dir. gönderilen atmanı O noktasından yansı-
yan ve iletileni aşağıdakilerden hangisi
gibi olur? Soru 4
A) K
O
L
UYARI
B)
Dalgalar hafif yaylarda hızlı ağır yay- Homojen bir yayda oluşturulan K, L atmaları
larda yavaş yayılır. O
üzerindeki birer noktanın titreşim yönleri şe-
kildeki gibidir.
C)
Buna göre,
O
I. Atmaların hızları aynıdır.
D) II. Atmaların yayılma yönleri aynıdır.
O III. Atmaların frekansları aynıdır.
E) dur?
O
dkjipb
e7zzm3

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
M
K
Serbest K
+X L M uç
L L M
K Homojen bir yay üzerinde şekildeki gibi KOL Sabit

uç
atması oluşturuluyor.
Bir yay üzerinde şekildeki gibi bir atma oluş- Şekildeki atmanın L noktası sabit
turuluyor. Buna göre atmanın O noktasının serbest
uca geldiği anda görünümü nasıl
uca geldiği andaki görünümü aşağıdaki- olur?
Buna göre bu atmanın hareket yönünü
lerden hangisi gibi olabilir?
bilmek için K, L, M noktalarından hangi-
lerinin titreşim yönünün bilinmesi gerekli A) B) ÇÖZÜM
ve yeterlidir?
L noktası sabit uca geldiği anda LM
A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L parçası sabit uçtan ters tarafa yan-
sımış olur.
D) K ve M E) L ve M
C) D)
ygm74y
K M L
E)
z33k1m
Soru 6
K
ÖZ BİLGİ
X yayı O Y yayı Yay dalgalarının hızı;

Soru 8
Şekil – I
m
F
M r2
O
P R
r1 ,
X yayı O Y yayı X yayı Y yayı
F
L Şekil – II j= m dir.
O noktasından eklenerek PR noktaları ara-
,
O noktasından ekli X, Y yayları sabit uçlar sına gerilmiş X, Y yaylarından X yayında m
oluşturulan bir atmanın yansıyan ve iletileni : Boyca yoğunluk
arasına gerilmiştir. X yayından gönderilen ,
şekildeki gibidir.
Şekil – I deki K atmasının O noktasından
yansıyan ve iletileni Şekil – II deki L ve M at- Buna göre Y yayı biraz daha ağır olsaydı
malarıdır. r1, r2 genlikleri ne olurdu?
Buna göre atmaların hızları jK, jL, jM A) r1 artar, r2 azalır

arasındaki ilişki nedir? B) r1 artar, r2 değişmez
C) r1 değişmez, r2 azalır
A) jK > jL > jM B) jK = jL > jM
D) r1 azalır, r2 artar
C) jM > jK = jL D) jM > jL > jK
E) r1 değişmez, r2 değişmez
E) jM > jK > jL CEVAP ANAHTARI
1. A 2. C 3. A 4. A 5. B 6. C
hcpsfi
gpceir
7. C 8. A

Soru 1 Soru 3
UYARI
Su dalgası ortam değiştirdiğinde aşağıda-
K
ki hangi özelliği kesinlikle değişmez? K
60° I
A) Hız B) Doğrultu C) Frekans
L D) Genlik E) Şiddet L
m m 60°
yatay
II
aotrrb
Su dalgaları genellikle şekildeki gibi
gösterilir.
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğe-
KL çizgisi dalga cephesi yönlü çizgi- ninde oluşturulan KL atmasının 2. engel-
de yayılma doğrultusudur. den yansıması nasıl olur?
A) B)
K L
L K
30° 30°
C) L D) K
İPUCU
K L
Dalgaların yansıması ya da kırılması
ile ilgili sorularda yayılma doğrultusu 60° 60°
ışık gibi düşünülerek sorunun kolay
çözümü sağlanabilir.
E) L
Soru 2 K
45°
Engel
K
bb97n3
L
UYARI 70°
yatay
Su dalgalarının hızı suyun derinliği-
nin karekökü ile orantılıdır. Derinliği her yerde aynı olan dalga leğeninde
şekildeki KL atması oluşturuluyor.
Buna göre, atmanın engelden yansıması
nasıl olur? Soru 4
I II
A) B)
K L
O O III IV
L K
V
20° 20°
C) K D) L
O O P
L K
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğeni-
50° 50° nin P noktasında dairesel bir dalga oluştu-
ruluyor.
E) L Buna göre, engelden yansıyan dalganın
O merkezi hangi noktada olur?
K
A) I B) II C) III D) IV E) V
40°
tkye5y
r1iz87

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K 70°
K
K L M
60° O
O 60°
L
L 50°
1. Engel 2. Engel II
Dalga leğenine I ve II engelleri şekil-

Engel Şekildeki küresel engel doğrusal dalgaları L deki gibi yerleştirilerek I nolu engele
Derinliği sabit dalga leğeninde oluşturu- noktasında odaklıyor. KL atması gönderiliyor.
lan şekildeki KOL atmasının engellerden Su derinliği sabit olduğuna göre, L nokta- Buna göre, atmanın II nolu engel-
yansımış hali nasıl olur? sında oluşturulan şekildeki atmanı 2. en- den yansıması nasıl olur?
A) B) gelden 2. kez yansıması nasıl olur?

K L
A) Doğrusal ÇÖZÜM
30° 30° B) K-L arasında odaklanır.
30° 30°
Atmanın hareket doğrultusu ışık ışını
C) L de odaklanır. engeller düz ayna gibi alınarak ışın
L K yansıtılır.
D) L-M arasında odaklanır.
C) K D) L E) K noktasında odaklanır. 70°
70° K
60° 60°
eg23gj
60° 60° O
L
L K 50° 60° 60°
E) Daha sonra dalga cephesi çizilir.

K
K
L O
K
L L L
K
dumlks
50° 60° 60°

Soru 8 30°
X Y
1. Engel
Z
T U
Soru 6 2. Engel
Sesin havadaki hızı j1, sudaki hızı j2, top- Şekildeki küresel engel doğrusal dalgaları
raktaki j3 tür. Z noktasında odaklıyor.
Buna göre; j1, j2, j3 arasındaki ilişki ne- Ortamdaki su derinliği sabit olduğuna
dir? göre, K noktasında oluşturulan daire-
sel dalgaların önce 1. sonra 2. engelden
A) j1 = j2 = j3 B) j1 > j2 > j3 yansıyan kısmı hangi noktada toplanır?
C) j3 > j2 > j1 D) j3 > j1 > j2
A) T B) U C) Z D) Y E) X
E) j2 > j3 > j1 CEVAP ANAHTARI
1. C 2. C 3. B 4. D 5. D 6. C
yrp9yf
u7ct2n
7. C 8. E

Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Stroboskop Bir dalga leğeninin K tarafında oluşturulan
Bir dalga leğeninde oluşturulan m dalga periyodik su dalgalarının L tarafına doğru
boylu periyodik su dalgalarına saniyede 4
genliklerinin azaldığı gözleniyor.
devirle dönen 4 yarıklı stroboskopun arka-
sından bakıldığında su dalgaları duruyor Buna göre, bu dalgaların L tarafına doğru
görülüyor. f frekansı ile m dalga boyu nicelikleri ne
Bu deneyde 3 dalga tepesi arası uzaklık olur?
6 cm ölçüldüğüne göre dalgaların yayıl-
A) İkiside azalır
ma hızı kaç cm/s dir?
B) İkiside değişmez
Su dalgalarının hızını bulmak için A) 32 B) 36 C) 40
dalga boyları ve frekansları strobos- C) f artar, m değişmez
D) 44 E) 48
kop denilen şekildeki araçla tesbit D) f değişmez, m artar
edilebilir.
E) f değişmez, m azalır
n5t898
Yarık frekansı yani bir saniyede gö-
zümüzün önünden geçen yarık sayı-
po8l6z
sı dalgaların frekansına eşit olunca
su dalgaları duruyor görünür.
n: Yarık sayısı
fS: Stroboskopun frekansı
fd: Dalgaların frekansı
fd = n.fS
Duruyor görünen dalgaların dalga
Soru 4
boyları da ölçülerek j = f · m bağın-
tısı ile hızları bulunur.
X
K
O
L
70° 80°
UYARI Y
Yarık frekansı dalga frekansının tam Soru 2 Su derinliği olan bir dalga leğenine X, Y en-
katları olması durumunda su dalga- gelleri şekildeki gibi yerleştirilerek X engeline
ları duruyor görülür. Ölçülen dalga KOL atması gönderiliyor.
K L
boyu örneğin;
m Su
O noktasının Y engeline ulaştığı anda at-
fyarık = 2f dalga ise
2 manın görünümü nasıl olur?
m A) B)
fyarık = 3f dalga ise
3 L K K L
şeklindedir. Düşey kesiti şekildeki gibi olan dalga leğe-
ninin K tarafında periyodik su dalgaları oluş-
60° 60° 60° 60°
turuluyor.
Buna göre bu dalgaların L doğru ilerledik- C) D)

çe, L K K L
I. Hız
30° 30° 30° 30°
II. Frekans
III. Genlik
E)
niceliklerinden hangileri azalır? L K
40° 40°
91ytlt
8fifo4

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L M
X ortamı
K L M N P
Y ortamı
I II
Bir dalga leğeninde oluşturulan periyodik su X ortamından Y ortamına gönderilen
Su derinliği her yerde aynı olan dalga leğe- dalgalarının üstten görünüşü şekildeki gibi- doğrusal su dalgası şekildeki gibi
nine özdeş I ve II küresel engelleri yerleşti- dir. geçiriyor.
rilerek I engeline şekildeki gibi doğrusal iki Dalga hareketinin K den L ye iletimi 2 sa- Buna göre,
dalga gönderiliyor. niye sürdüğüne göre L den M ye iletimi I. X ortamı Y ortamından derin-
Bu atmalar I engelinden yansıyarak L nok- kaç saniye sürer? dir.
tasında odaklandığına göre II engelinden II. Bu geçişte dalganın genliği
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 artar.
yansımaları nasıl olur?
III. Bu geçişte dalganın frekansı
(KL = LM = MN = NP) değişmez.
tv2hzg
A) Doğrusal yargılarından hangileri doğrudur?
B) N – P arasında odaklanır
ÇÖZÜM
C) N noktasında odaklanır
D) MN arasında odaklanır Soru 8
E) M noktasında odaklanır
Derinliği her yerde
aynı olan bir dalga le- X ortamı
rbl33o
K
ğenine şekildeki gibi Y ortamı
iki engel yerleştirile-
60° rek bu engellere KOL
O 30° atması gönderiliyor.
Atmanın Y ortamındaki kesikli çiz-
L
gi ile verilen doğrultusunun önü-
Soru 6 Engel ne geçmiş olması hızının arttığını
gösterir. Yani Y ortamı X ten daha
O noktasının engellere ulaştığı anda at-
derindir. Derinlik arttığı için genlikte
manın görünümü nasıl olur? artar. Frekans kaynağa ait olduğu
K L
için değişmez.
A) K
B)
L Sonuçta I yanlış II ve III doğru olur.
L
60° 30°
Bir dalga leğeninde oluşturulan doğrusal su 20°
dalgalarının üstten görünüşü şekildeki gibi-
K
dir.
C) K D)
Buna göre bu görünümün nedeni, L
L
I. Su ortamının K den L ye doğru sığlaşması 30° 20°

II. Kaynağın frekansının zamanla artması 30°
III. Dalgaların genliğinin zamanla artması

K
yukarıdakilerden hangileri tek başına
E)
açıklayabilir? 30°
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ya da II K
L
D) I ya da III E) II ya da III CEVAP ANAHTARI
c7ooec
1. E 2. D 3. E 4. E 5. D 6. A
bkcaik
7. C 8. C

Soru 3
UYARI Soru 1
Su dalgaları derin ortamlarda hızlı K
X ortamı X
sığ ortamlarda yavaş yayılır.
Sığ ortamlar ışıktaki çok yoğun, L
derin ortamlar az yoğun ortamlara 37° K Y
karşılıktır. 53°
L
Y ortamı Z
Doğrusal su dalgası X ortamından Y orta- Derinlikleri hX, hY, hZ olan ayırıcı yüzeyle-
mına şekildeki gibi geçiyor. ri paralel X, Y, Z ortamlarında X ortamında
Su dalgasının X ortamındaki hızı jX, Y oluşturulan KL su dalgası Z ortamına şekil-
jX deki gibi geçiyor.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK deki jY olduğuna göre, oranı kaçtır?
jY Buna göre hX, hY, hZ arasındaki ilişki ne-
K L M 5 5 4 dir?
A) B) C)
3 3 4 3 3 A) hX = hZ > hY B) hY > hX = hZ
D) E)
x y z t 4 5 C) hX = hY = hZ D) hX > hY > hZ
E) hX > hZ > hY
5jsmp5
D S D S D
6684mu
Dalga leğeninin K bölgesinde oluş-
turulan doğrusal dalgalar şekildeki
ilk sığ ortamı geçince y noktasında
odaklanıyor.
2. sığ ortam 1. ile özdeş olduğu-
na göre, y noktasında odaklanan
dalgalar M ortamına nasıl geçer?
(xy = yz = zt)
ÇÖZÜM
Sistem incekenarlı mercek modeline Soru 4

benzetilerek asal eksene paralel ge-
len ışınlar odakta toplanacağını, yine
odak noktasından gelen ışınların pa- K
X
ralel hâle geldiğine düşünebiliriz. Soru 2 L
40°
60°
Y
30°
53° X ortamı Z
37° Y ortamı
Bir dalga leğeninde oluşturulan KL atma-
sı derinlikleri hX, hY, hZ olan ayrıcı yüzeyleri
Dalgaların M ortamına geçişi doğru-
sal olur. paralel X, Y, Z ortamlarında şekildeki yolu
izleniyor.
Doğrusal su dalgası X ortamından Y ortamı-
na geçişi şekildeki gibidir. Buna göre hX, hY, hZ arasındaki ilişki ne-
dir?
Su dalgasının X ortamındaki hızı 32 cm/s
olduğuna göre Y ortamındaki hızı kaç A) hX > hY > hZ B) hX > hZ > hY
cm/s dir? (sin37° = 0,6, cos37° = 0,8) C) hZ > hY > hX D) hZ > hX > hY
A) 16 B) 20 C) 24 D) 28 E) 36 E) hY > hX > hZ
mtiu71
nfva4p

Soru 5
I II
X Y Z
X
K L M N
K leğeni Bir dalga leğeninin X bölgesinde

oluşturulan doğrusal dalgalar Y böl-
Su derinliği sabit olan bir dalga leğenine özdeş gesine geçince Z bölgesindeki gö-
rünümü alıyor.
I, II küresel engelleri şekildeki gibi yerleştiriliyor.
L noktasından gönderilen şekildeki dalgalar Buna göre Y bölgesinde;
I nolu engelden doğrusal olarak yansıyor. I. II. III.
Buna göre, bu dalgalar X noktasından I

nolu engele gönderilmiş olsaydı II nolu L leğeni
Derin
Derin
Sığ
engelden ilk yansımaları nasıl olurdu?
Su derinlikleri eşit olan K, L leğenlerinde
(KL = LM = MN = 2LX)
oluşturulan dalgaların üstten görünüşü şe-
Derin Derin Sığ Sığ Sığ Sığ
A) B) kildeki gibidir.
yukarıdaki düzeneklerden hangi-
Buna göre, leri olabilir?
I. Hız
N N II. Frekans ÇÖZÜM
III. Genlik
niceliklerinden hangileri bu iki leğendeki I. K
dalgalar için kesinlikle farklıdır?

C) D)
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II L Sığ
N N D) I ve III E) II ve III
M
9b2ygd
L noktası sığ ortama önce gi-

E) rerek hızı azaldığı için geride
kalır.
II. K
N
L Derin
8olhjl
Soru 8 L noktası derin ortama önce

girer hızı artar ve öne geçer.
– Yansıma III.
K
– Kırılma
Derin
Soru 6
– Aynı anda yansıma ve kırılma L
Dalga boyu m olan periyodik su dalgaların- – Bir saydam ortamdaki hız

M
da 4 yarıklı stroboskop 5 saniyede 20 devirle – Birbirinin içinden geçme
dönerken bakıldığında duruyor gözüküyor. Işıkla ilgili yukarıdaki davranışlardan kaç K, L noktaları derin ortama
önce girer, hızları artar ve öne
Ölçülen dalga boyu m olduğuna göre dal- tanesi dalgaların özellikleri ile açıklanabi- geçerler.
gaların frekansı kaç s–1 dir? lir?
1. C 2. C 3. A 4. D 5. D 6. D
o2bo1h
rko6v9
7. A 8. E

Soru 4
ÖZ BİLGİ Soru 1
Sesin fizyolojik özellikleri; Bir kaynaktan yayılan ses bir duvardan yan-
Sesin havadaki hızı 340 m/s dir. sıyor.
1. Yükseklik: İncelik kalınlık ölçü-
südür. Sesin frekansı arttıkça Bir sonar cihazından çıkan ses bir gemiden Buna göre, duvara yakın bir noktada sesin
incelir. yansıyarak 6 saniye sonra cihaza geri ge- duyulmaması aşağıdakilerden hangisi ile
2. Şiddet (Gürlük): liyor. açıklanabilir?
• Enerji ölçüsü olup genliğin Buna göre, geminin cihaza uzaklığı kaç
karesi ile orantılıdır. m dir? A) Kırınım
• Kaynaktan uzaklaştıkça aza- A) 960 B) 1020 C) 1850 B) Yansıma ve kırınım
lır.
D) 1960 E) 2040 C) Yansıma ve girişim
3. Tını:
D) Çok katlı yansıma
• Ses kaynağının özelliği ile il-
E) Kırınım ve girişim
izs482
gilidir.
• Sesleri ayırt etmemizi sağlar.
5tvpkl
UYARI
Maddesel dalgalar tanecikler arası

iletişim şeklinde yayıldığı için tane-
cikler bir birbirine ne kadar yakın Soru 2
olursa yayılma hızı da o oranda bü-
yük olur. Seslerin birbirinden ayırt edilmesini sağ- Soru 5
layan özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Bir telde oluşturulan sesin frekansı aşağı-
A) Şiddeti B) Tınısı C) Hızı dakilerden hangisine bağlı değildir?
D) Frekansı E) Yüksekliği A) Telin boyuna
B) Telin kalınlığına
3ahbnv
UYARI C) Telin cinsine
• Boyu kısa, daha ince, kütlesi

D) Ortamın sıcaklığına
daha az ve daha gergin tellerde E) Telin gerginliğine
elde edilen seslerin frekansları
daha büyük olur.
l6ky2h
• İçinde daha çok su bulunan şi-
şenin ağzından üflenerek elde
edilen sesin frekansı daha büyük
vurularak elde edilen sesin fre-
kansı daha küçük olur.
Soru 3
Sesin havadaki hızı j1, sudaki hızı j2, top-

raktaki hızı j3 tür. Soru 6
Buna göre; j1, j2, j3 arasındaki ilişki ne- Bir sesin kalınlık ya da inceliği aşağıdaki
dir? hangi özelliği ile ilgilidir?
A) j1 > j2 > j3 B) j1 > j3 > j2 A) Şiddet B) Yükseklik
C) j2 > j1 > j3 D) j3 > j2 > j1 C) Hız D) Tını
E) j3 > j1 > j2 E) Dalga boyu
6fb6hd
kj8i5r

Soru 7 Soru 10
ÖZ BİLGİ
Aşağıdakilerden hangisi ses için en iyi ya- I. Genlik
Rezonans Olayı
lıtkandır? II. Yükseklik
Frekansları aynı olan kaynaklardan
A) Tahta B) Çelik C) Hava III. Hız
biri titreştiğinde diğeri de etki ile tit-
D) Keçe E) Su Sesin şiddeti yukarıdakilerden hangilerine reşmeye başlar. Bu olaya rezonans
bağlıdır? durumu denir.
no1dy9
Bir cismi titreştiren kuvvetin frekansı
cismin titreşim frekansına eşit olur-
D) II ve III E) I, II ve III sa cisim maksimum genlikle titreşir.
Buda bazen olumsuz sonuçlar oluş-
turabilir.
9l42au
Örneğin bir asma köprünün salınım
frekansı rüzgârın frekansı ile çakışır-
sa köprü maksimum genlikle titreşe-
rek yıkılabilir.
Yine askerlerin asma köprüde uy-
gun adımla yürümesi olumsuz so-
nuçlar doğurabilir.
Soru 8
• Bir cismin esnekliğine ve kütle-
Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle boyu-
Soru 11 sine bağlı olan frekansına doğal
na dalgadır? frekans denir.
A) Işık dalgası Aşağıdakilerden hangisi boşlukta yayıla- • Dış kuvvetlerin cismin hareket
maz? yönünde etkisi ile oluşan titreşi-
B) Deprem dalgası me zorla titreşim denir.
C) Su dalgası A) Isı enerjisi
D) Ses dalgası B) X ışınları
E) Elektromanyetik dalga C) Radyo dalgaları

D) Gama ışınları
72oke5
E) Ses
rvs8pp
Soru 12
Soru 9
Bir dalga kaynağı dakikada 300 dalga üre-
Aşağıdakilerden hangisi mekanik dalga
tiyor.
değildir?
Bir dalga tepesi ile onu takip eden dalga
A) Ses dalgası çukuru arasındaki uzaklık 6 cm ölçüldü-
ğüne göre, dalgaların yayılma hızı kaç
B) Deprem dalgası
cm/s dir?
C) Su dalgası
A) 20 B) 30 C) 40
D) Yay dalgası
D) 50 E) 60
E) Işık dalgası CEVAP ANAHTARI
1. B 2. B 3. D 4. C 5. D 6. B
a7hf7l
obest1
7. D 8. D 9. E 10. A 11. E 12. E

Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Dalga boyu 5 m olan bir dalganın frekansı I. Dış kuvvet frekansının sistemin frekansı-
Elektromanyetik dalgalar enerjileri
küçük olandan büyük olana doğru
kaç Hertz dir? (Işık hızı c = 108 m/s) na eşit olması halidir.
aşağıdaki gibi sıralanır. A) 3 · 107 B) 4 · 107 C) 5 · 107 II. Aynı frekansta titreşebilen iki kaynaktan
1. Radyo dalgaları birinin titreşmesi halinde diğerininde etki
D) 6 · 107 E) 7 · 107
2. Kırmızı ötesi ışık ile titreşmeye başlamasıdır.
3. Görünür ışık III. Cismin esnekliği ve kütlesine bağlı olan
zesiov
doğal frekansına eşit bir frekansla uyarıl-
4. Mor ötesi ışık
masıdır.
5. X- ışınları
Yukarıdakilerden hangileri rezonans hali-
6. Gama ışınları
nin bir ifade şeklidir?
Elektromanyetik dalgaların özel-
likleri D) II ve III E) I, II ve III
• Enerji taşırlar.
iav73i
• Enine dalgalardır.
• Boşluktaki hızları c = 3 · 108 m/s
• Yüksüzdürler.
• Yansıma ve kırılmaya uğrarlar.
Soru 2
• Kırınım, girişim yaparlar.
• Bu dalgaları oluşturan elektrik ve I. Askerlerin asma köprüde uygun adımla
manyetik alanlar aynı fazda olup yürümesi
hem birbirine hem de yayılma II. MR cihazında radyo dalgaları ile hidro-
doğrultusuna diktirler. jen atomlarının rezonansa gelmesi Soru 5
III. Radyo alıcısının verici ile rezonansa
gelmesi Ortamın sıcaklığının artması ses dalga-
Yukarıdakilerden hangisinde rezonan- sının aşağıdaki hangi özelliğini kesinlikle
sın olumsuz etkisi söz konusu olabilir? arttırır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Frekans B) Hız C) Genlik

D) I ve III E) II ve III D) Şiddet E) Enerji
hnhp6r
3jkeie
Soru 6
Aşağıdakilerden hangisi elektromanyetik

dalgaların bir özelliği değildir?
Soru 3
A) Enine dalgadır.
Ses dalgası ortam değiştirdiğinde aşağı- B) Enerji taşır.
daki hangi niceliği değişmez?
C) Yansıma yapar.
A) Hız B) Dalga boyu C) Doğrultu D) Boşlukta ışık hızı ile yayılır.
D) Şiddet E) Frekans E) Yük taşır.
2z7zlm
ktakza

Soru 7 Soru 10
ÖZ BİLGİ
Aşağıdakilerden hangisi elektromanyetik Sismograf cihazı hangi alanda kullanılır?
Deprem dalgaları;
dalgaların oluşma yollarından biri değil-
A) Derinlik ölçme • Yerkabuğunda oluşan kırılmalar
dir?
B) Yükseklik ölçme sonucu meydana gelirler. Yerka-
A) Sıcak cisimlerden buğunda biriken enerji bu yolla
C) Deprem kayıt açığa çıkar.
B) Yüklerin ivmeli hareketlerinden
D) Ses kayıt
• Mekanik dalgalardır.
C) Yüklerin sabit hızı hareketlerinden
E) Basınç ölçer
D) Radyo aktif çekirdeklerden • Deprem dalgaları enine-boyuna
dalga şeklinde olabileceği gibi
E) Gaz boşalmalarından ikisinin karışımı şeklinde de ola-
n24grr
bilir.
461sf6
• Deprem enerjisinin açığa çıktığı

noktaya odak noktası bu nokta-
nın yeryüzündeki karşılığına mer-
kez üstü denilir.
• Deprem bilimine sismoloji, uğ-
raşan ilim adamına sismolog,
depremi kayıt eden cihazlara da
Soru 11 sismograf denir. Sismofraf dep-
remin büyüklüğünü Richter ölçe-
Soru 8 Aşağıdaki elektromanyetik dalgalardan ği ile ölçer.
hangilerinin dalga boyu diğerlerine göre
Aşağıdaki elektromanyetik dalgalardan daha büyüktür?
hangisinin enerjisi diğerlerine göre daha
A) Mor ötesi ışık
büyüktür?
B) Radyo dalgaları
A) Görünür ışık
C) X- ışınları
B) X- ışınları
D) Gama ışınları
C) Radyo dalgaları ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
E) Görünür ışık
D) Gama ışınları I. Ses
E) Kırmızı ötesi ışınlar II. Isı
7brn8m
III. Elektromanyetik dalga

Yukarıdakilerden hangileri boş-
lfn2u2
lukta yayılabilir?
ÇÖZÜM
Ses mekanik dalgadır. Yayılmak için

ortama ihtiyaç duyar. Isı ve elekt-
Soru 12 romanyetik dalgalar boşlukta da
yayılır.
Soru 9 K ve L ortamlarında yayılan iki dalganın;

I. Periyot
Aşağıdaki cihazların hangisinde rezonans
II. Dalga boyu
etkisinden yararlanılır?
III. Hız
A) Manyetik rezonans cihazı niceliklerinden hangilerine bakılarak or-
B) Tomografi tamların aynı olup olmadığı konusunda
konuşulabilir?
C) Sonar
D) Ultrason A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Altımetre CEVAP ANAHTARI
1. D 2. A 3. E 4. E 5. B 6. E
olhuni
6pe9cv
7. C 8. D 9. A 10. C 11. B 12. C

FİZİK GÖLGE TEST 67
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Işık;
Top ok
• Enerji türüdür. K1 K2
• Enine dalgadır.
K
Top
• Hem tanecik hem dalga özelliği
gösterir. Perde Perde
• Doğrusal yolla yayılır.
K1, K2 ışık kaynakları ile top bir perdenin K noktasal ışık kaynağı, top ve perde şekil-
• Boşlukta C = 3 · 108 m/s hızla önüne şekildeki gibi konuluyor.
yayılır. deki gibi yerleştirilmiştir.
Buna göre, gölge alanlarının perdedeki
görünümü nasıl olur? Buna göre, hangisinin ok yönünde hare-
( : Tam gölge, : Yarı gölge) keti perdedeki tam gölge alanını artırır?
A) B) C) A) Yalnız K B) Yalnız top

C) K ya da top D) K ya da perde
E) Top ya da perde
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
D) E)
p17ctd
Perde
x
K1
ofrvyl
y
Top
z
K2
K1, K2 kaynakları ile bir top bir per-

denin önüne şekildeki gibi konulu-
yor.
Buna göre, perde üzerindeki X, Y,
Z noktalarından hangileri iki kay- Soru 2
naktan da ışık alır?
ÇÖZÜM Top
K1
x K2
K1
Soru 4
Top y Perde
L
K1, K2 noktasal ışık kaynakları ile bir top per-
K
z denin önüne şekildeki gibi konuluyor.
K2
Buna göre, perdedeki gölge alanları aşa-
Şekilden anlaşıldığı üzere Y noktası ğıdakilerden hangisi gibi olabilir? d 2d
hem K1 hem de K2 den ışık alır. ( : Tam gölge, : Yarı gölge) Perde
A) B) C) K noktasal ışık kaynağı ile L metal parası bir

perdenin önüne şekildeki gibi konmuştur.
Metal paranın yarıçapı 1 cm olduğuna
göre, perdede oluşan tam gölge alanı kaç
D) E)
cm2 dir? (r = 3)
A) 18 B) 24 C) 27 D) 36 E) 48
abujb9
8og5eh

TEST 67 GÖLGE FİZİK
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
X (rx) Y (ry)
L K1 K2 Y
K1 K2
K M X
Ay Dünya
Güneş d d d d
Perde
Perde
Güneş, Ay ve Dünyanın şekildeki konum-
K1, K2 noktasal ışık kaynakları ile yarıçapları K1, K2 noktasal ışık kaynakları ile
ları için K, L, M noktalarının hangisinden özdeş X, Y topları bir perde önüne
bakan gözlemci halkalı güneş tutulması rx, ry olan x, y topları bir perdenin önüne şe- şekildeki gibi yerleştiriliyor.
gözler? kildeki gibi konmuştur.
Buna göre, perdedeki görünüm
Perdede sadece tam gölge oluştuğuna aşağıdakilerden hangisi gibidir?
A) Yalnız K B) Yalnız M rx
göre, r oranı kaçtır? ( : Tam gölge, : Yarı gölge)
C) K ve L D) K ve M
y
E) L ve M
2 1 1 1 1 ÇÖZÜM
A) B) C) D) E)
3 2 3 4 5
skjrp5
K1 den
t7z7mu
ışık alır.
K1 Hiç ışık
almaz.
K2 Y
X
K2 den
ışık alır.
Perde
X, Y toplarına K1, K2 kaynaklarından

şekildeki gibi teğet geçen ışınlar çi-
zilirse perdede aşağıdaki görünüm
elde edilir.
Yarı gölge
Tam gölge
Soru 8
Kara kutu Yarı gölge
Soru 6 h
mum
ok
d d
K1 K2
Top
Şekildeki düzenekte mum alevinden çıkan
Perde
ışınlar düşey kesiti verilen kara kutunun yü-
zeyindeki delikten geçerek karşı yüzeyde
K1, K2 noktasal kaynakları ile top bir perde- bir görüntü oluşturuyor.
nin önüne şekildeki gibi konmuştur. Mum alevinin uzunluğu h olduğuna
Buna göre; K1, K2 ve toptan hangisinin ok göre, görüntü için ne söylenebilir?
yönünde hareketi perdedeki tam gölge A) Düz, h boyunda
alanını artırır? B) Düz, 2h boyunda
A) Yalnız K1 B) Yalnız top C) Ters, h boyunda
C) K1 ya da K2 D) K1 ya da top D) Ters, 2h boyunda
E) Ters, 4h boyunda
E) K2 ya da top CEVAP ANAHTARI
dgme4p
1. B 2. C 3. D 4. C 5. B 6. A
bvaz71
7. B 8. C

FİZİK AYDINLANMA TEST 68
FORMÜL Soru 3
Soru 1
I I A B
E= · Cosa A
2
d a 2m x=?
E: Aydınlanma şiddeti (lüks)
Şiddeti I olan kaynağın A noktası civarında
I: Kaynak şiddeti (Candela) oluşturduğu aydınlanma 9 lüks B deki ise 4
d: Uzaklık (metre) lükstür.
I B
a: Işın ile yüzeyin normali arasındaki d Buna göre, şekildeki X uzaklığı kaç m dir?
açı
1 1 1 3
Şiddeti I olan kaynağın A noktası civarında A) B) C) D) 1 E)
Noktasal kaynağın ışık akısı 8 4 2 2
oluşturduğu aydınlanma EA, B deki ise EB
U: 4rI dir.
h36o33
U: Işık akısı (toplam ışık) birimi lümen EA
Buna göre, oranı nedir?
EB
• 1
A) sina B) C) sin2a
sin a
I A
d 1
D) E) sin3a
sin 2 a
EA =
I fgpa6b
d2
• Soru 4
A
a
d Yarıçapı 20 cm olan küresel yüzeyin merke-
I zinde şiddeti 12 Candela olan ışık kaynağı
vardır.
I Buna göre, kürenin yüzeyinde aydınlanma
EA = · cosa
d2 şiddeti kaç lüks tür?
• A) 180 B) 220 C) 240
D) 280 E) 300
I
A
r
2ctyiy
I Soru 2
EA =
r2
I 2d B
53°
Soru 5
A
I şiddetindeki kaynağın şekildeki A noktası Şiddetleri I1 = 60 cd, I2 = 135 cd olan iki kay-
civarındaki aydınlanması EA, B deki EB dir. nağın arasındaki uzaklık 5 m dir.
EA Buna göre, I1 = 60 cd lık kaynaktan kaç m

Buna göre, oranı kaçtır? (cos37° = 0,8) uzakta aydınlanmalar eşittir?
EB
5 3
A) 3 B) C) 2 D) E) 1
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 2 2
zpghl7
ilj5zs

TEST 68 AYDINLANMA FİZİK
Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
I2 = 20 cd E (luks) K
120 – L
I1 = 10 cd 3r r
2m
I1 I2
53° 37°
1m
O
3r, r yarıçaplı K, L küresel yüzeylerin
30 – I1
Şekildeki kaynakların O noktası civarında merkezlerinde ışık şiddetleri =3
I2
–
oluşturduğu aydınlanma kaç lüks tur? 0 1 2 d (m) olan kaynaklar vardır.
(cos37° = 0,8, cos53° = 0,6)
Noktasal ışık kaynağının bir yüzeyde oluştur- Yüzeylerdeki aydınlanma şiddet-
A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2 E1
duğu aydınlanma şiddeti uzaklıkla grafikteki leri E1, E2 olduğuna göre,
E2
gibi değişiyor. oranı kaçtır?
3y9cfn
Buna göre, kaynağın ışık akısı kaç lumen-

dir?
ÇÖZÜM
A) 980 B) 1130 C) 1260
D) 1320 E) 1440 U ışık akısı, S yüzey alanı olmak
üzere aydınlanma şiddeti
U
4imrcf
E= · cosa dir.
S
(a: Işığın yüzeyin normali ile yaptığı
açı)
U1 U2
E1 = , E2 =
S1 S2
E1 U1 S2
= ·
Soru 9 E2 S1 U2
Soru 7
4r · I 1 4r · r 2
I L = ·
4r · (3r) 2 4rI 2
L 53°
K E1 I1 1 1 1
= · = 3· =
r r E2 I2 9 9 3
I
37°
I şiddetindeki kaynak ile aynı merkezli K, L

yarım küresel yüzeyleri şekildeki konumda I şiddetindeki ışık kaynağının oluşturduğu
iken K yüzeyindeki ışık akışı UK, aydınlan- aydınlanma şiddeti K noktası civarında EK, L
ma şiddeti EK dir.
noktası civarında EL dir.
K yüzeyi kaldırıldığında L dekiler UL, EL
olduğuna göre, aşağıdaki hangi karşı- EK
laştırma doğrudur? EL
A) UK = UL B) UK = UL C) UK > UL (sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
EK = EL EK > EL EK > EL 29 27
A) B) C) 1
D) UK > UL E) UK = UL 64 64
EK = EL EL > EK 64 64
D) E) CEVAP ANAHTARI
27 29
1. E 2. A 3. D 4. E 5. C 6. A
k8yjuj
lsc1rb
7. B 8. E 9. B

FİZİK AYDINLANMA TEST 69
Soru 3
Işık aksı 480 lumen olan noktasal ışık kay-
I1 = 40 Cd I
2m
O
nağının ışık şiddeti kaç candeladır? (r = 3)
30° A) 80 B) 60 C) 50 D) 40 E) 30
2d
d
vg66jz
3m
I2 = 72 Cd A B
O noktası civarında oluşan aydın- I şiddetindeki ışık kaynağının A noktası

lanma kaç lükstür? civarında oluşturduğu aydınlanma şiddeti
3 1 EA, B deki ise EB dir.
(cos30° = , cos60° = Soru 4
2 2 EA
EB
I1 = 90 Cd I2 = 125 Cd
ÇÖZÜM
A) 8 B) 4 C) 1
I 1 1
E= · Cosa D) E)
4 8
d2 3m
uupom8
5m
40 72
E0 = + · cos60° = 14 lüks
22 32
37°
O
Şekildeki noktasal ışık kaynaklarının O

noktası civarında oluşturduğu toplam ay-
dınlanma şiddeti kaç lükstür?
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
A) 22 B) 19 C) 16 D) 13 E) 11
Işık şiddeti 90 Candela olan kay-
nağın ışık akısı nedir?
fptd1t
ÇÖZÜM
Soru 2
Noktasal kaynağın ışık akısı
U = 4rI dır. A
a
U = 4 · 3 · 90
U = 1080 lümen Soru 5
I1 = 180 Cd I2 = ?
O
I B
d 3m 2m
Perde
I şiddetindeki kaynağın A noktası civarında
oluşturduğu aydınlanma EA, B deki EB dir. Işık şiddetleri I1 = 180 Cd, I2 olan iki kaynak
EA perdenin iki tarafında şekildeki gibi yerleştiri-
Buna göre, oranı nedir? lince O noktasındaki yağ lekesi görünmüyor.
EB
Buna göre, I2 kaç candeladır?
A) sina B) sin2a C) sin3a
1 1 A) 40 B) 60 C) 80
D) E)
Sin 2 a Sin 3 a D) 100 E) 120
e7fy44
z3ikgo

TEST 69 AYDINLANMA FİZİK
Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
x I I
d
2d
d
K
d
L
a
A B
y a
A ve B noktaları civarında oluşan
K noktasal ışık kaynağının oluşturduğu ay- K EA
dınlanma şiddeti X noktası civarında EX, Y aydınlanma oranı kaçtır?
EB
noktası civarında EY dir. I şiddetindeki kaynağın oluşturduğu aydın-
lanma şiddeti K noktası civarında EK, L nok-
EX
Buna göre, oranı kaçtır? tası civarında EL dir. ÇÖZÜM
EY
1 EK
A) cos a B) cosa C) cos2a Buna göre, oranı nedir? I
EL
D) sina E) sin2a
A) sina B) sin2a C) sin3a
2d
D) cos2a E) cos3a
hc9svk
d h
iyl8sc
a
A B
I I h
EA = · Cosa = ·
^2d h2 4d 2 2d
I I h
EB = · Cosb = ·
d2 d2 d
EA 1
=
EB 8
Soru 9
Soru 7
K
L
I
A B
d d+x I1 I2
K, L küresel yüzeylerinin merkezlerinde

I şiddetindeki kaynağın A noktası civarında şiddetleri I1, I2 olan ışık kaynakları vardır.
oluşturduğu aydınlanma 18 lüks, B noktası
Yüzeylerden ışık akıları eşit olduğuna
civarında oluşturduğu ise 8 lükstür. I1
x = 1 m olduğuna göre, kaynağın ışık akısı göre, oranı kaçtır?
I2
kaç lumendir?
A) 864 B) 860 C) 856 A) 4 B) 2 C) 1

1 1
D) E)
D) 852 E) 848 2 4 CEVAP ANAHTARI
38cfa8
1. E 2. C 3. D 4. D 5. C 6. B
1my1dg
7. A 8. C 9. D

FİZİK YANSIMA TEST 70
Soru 3
I1 I2
I
Iı
K
a a
°
20 70°
40° I
L
I
I ışınının şekildeki L aynasından
yansıma açısı ne olur? I ışını kutudaki aynadan I1 şeklinde yansıyor.
ayna bir miktar çevrilince I ışını bu kez I2 şek-
I ışını kutudaki düz aynadan I şeklinde yan-
ÇÖZÜM linde yansıyor.
sıyor.
Buna göre, aynanın kutunun yatay yüze- I ışınının aynaya gelme açısı ilk durum-
I
yi ile yaptığı açı kaç derecedir? da i1, ikinci durumda i2 olduğuna göre,
K i2 – i1 nedir?
°
A) 50 B) 55 C) 60
20
a a
D) 65 E) 70 A) B) 90 – C) a
2 2
a 70°
°
D) 90 – a E) 180 – 2a
20
20° 40°
lvo4uy
L
mh5irn
a = 70° olur.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Iı
70°
Soru 4
I ışını kutuptaki aynadan Iı şeklinde
yansıyor. I1ı 3
Buna göre, gelme açısı nedir? Soru 2 2 4
1 5
60°
I
ÇÖZÜM
70°
Gelme ışını ile yansıyan ışın arasın- z Iı

da i + r açısı vardır. x
Iı 30°
a I2
y
i+r I1 ışını kutudaki aynadan I1ı şeklinde yansıyor.
I 70°
I ışını sıra ile X, Y, Z aynalarından yansıyor. Buna göre, I2 ışını aynı aynadan şekildeki
i + r = 110° I ışını Z aynasından kendi üzerine yansıdı- 1, 2, 3, 4, 5 ile verilen ışınlardan hangisi
ğına göre, a açısı kaç derecedir? gibi yansır?
i = 55° olur.
A) 70 B) 65 C) 60 D) 55 E) 50 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
58ebcs
7ssp8j

TEST 70 YANSIMA FİZİK
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
G
Iı 1
70°
K L M N
I P I
G noktasından şekildeki düz aynaya bakılı-
yor.
Buna göre; K, L, M, N noktalarından han- 30°
gilerinin aynadaki görüntüleri görülebilir?
2
Iıı
(Şekil ölçeklidir.)
Kutudaki aynadan 1 gibi yansıyan
A) K ve L B) L ve M C) K, L ve M l ışını ayna a kadar dönünce 2 gibi
I ışını P bölgesindeki düz aynadan Iı şeklinde
D) L, M ve N E) K, L, M, N yansıyor.
yansıyor.
Buna göre, a nedir?
Buna göre, ayna kaç derece dönerse I ışı-
pnvdk6
nı Iıı şeklinde yansır?
ÇÖZÜM
A) 50 B) 60 C) 70 D) 80 E) 90
1
o4iznf
90°
I
50°
30°
Yansıyan ışın 90 + 50 = 140° döndü-

ğüne göre ayna 70° dönmüştür.
Soru 8
Boyu 180 cm olan bir adam düşey duvara

asacağı aynada kendini tamamen görmek
Soru 6 istiyor.
Adamın gözünün yerden yüksekliği 168
I Iı cm olduğuna göre, aynanın en küçük
boyu ve alt ucunun yerden yüksekliği
kaç cm olmalıdır?
a
Boy Yerden yükseklik
I ışını şekildeki aynada Iı şeklinde yansıyor. A) 80 84
Buna göre, ayna kaç derece döndürülürse B) 90 84
I ışını kendi üzerine geri yansır? C) 90 60
D) 100 84
A) 180 – 2a B) 90 + a C) 90 – 2a
E) 180 84
D) 90 – a E) 2a CEVAP ANAHTARI
azlk22
1. B 2. A 3. D 4. C 5. D 6. D
8d865b
7. C 8. B

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L
X
K X
Y
r
O
r
X, Y düz aynaları ile K noktasal cismin şekil- d d
deki gibi yerleştiriliyor.
Şekildeki ayna O noktası etrafında
X cismi paralel K, L aynaları arasına şekildeki
Birim kareler özdeş olduğuna göre, K cis- gibi konmuştur.
ok yönünde 60° çevriliyor.
minin aynalarda en fazla kaç görüntüsü
Buna göre, K noktasının aynadaki Buna göre, L aynasına bakan gözlemcinin
oluşur?
görüntüsü kaç rr lik yay çizer? gördüğü 3. görüntünün L aynasına uzaklı-
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 ğı kaç d dır?
ÇÖZÜM A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
2coids
Aynı 60° dönerse yansıyan ışınlar
4y4zaj
120° görüntüde 120° döner.
360° nin yay uzunluğu 2rr ise 120°
2rr
ninki olur.
3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Iı
I
Soru 2
2 1
I1
I ışını şekildeki ok yönünde 20° K
I2
dönerse yansıyan Iı ışını kaç de-
45°
rece döner?
30°
O
ÇÖZÜM
Soru 4
P L
Iı
I
K aynasının O noktasından yansıyan I1 ışını
L aynasını P noktasında kesiyor. 3a
20 a a ° 2a
° 20 Buna göre, K aynası O noktası etrafında I
yatay
hangi yönde kaç derece çevrilirse I2 ışını
da L aynasını P noktasından keser? I ışık ışını bir düzlem aynadan şekildeki gibi
Yansıyan ışında 20° döner. yansıyor.
A) 1 yönünde, 15° B) 1 yönünde, 7,5°
Buna göre, aynanın yatay eksenle yaptığı
C) 2 yönünde, 7,5° D) 2 yönünde 15°
açı kaç derecedir?
E) 2 yönünde, 30°
A) 32 B) 34 C) 36 D) 38 E) 40
jlepsn
k8s7of

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K
X
K
Y L M
Z
L P
P
G
K P saydam olmadığına göre, G

X noktasından aynaya bakan göz
K, L aynaları şekildeki gibi yerleştirilerek P K, L, M noktalarından hangilerini
Y
noktasından K aynasına bakılıyor. aynada görebilir?
Z
Birim kareler özdeş olduğuna göre, X, Y,
Şekildeki X, Y, Z ışınlarından hangileri ay- Z noktalarından hangileri L aynasında gö- ÇÖZÜM
nadan yansıdıktan sonra K noktasından rülebilir?
geçer? (Birim kareler özdeş) K
A) Yalnız Y B) X ve Y C) X ve Z L M
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) X ve Y Pı P
D) Y ve Z E) X, Y ve Z
D) X ve Z E) Y ve Z
74vs33
Gı G
5hhe6b
Gözün ve P cisminin görüntü yerle-

rini bulup gözden K, L, M ye çizgiler
çizelim.
M yi cismin kendisi, K yide görün-
tüsü engeller. Göz yalnız L yi görür.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Boyu 178 cm olan kişinin düz ay-

nada kendisini tamamen görmek
istiyor.
Soru 8
Soru 6 Aynanın boyu ne olmalıdır?
X
K Z Y ÇÖZÜM
T 178
L M Aynanın boyu = 89 cm olma-
P 2
lıdır.
P
Saydam olmayan K, L, M cisimleri ile düzlem P noktasından şekildeki düz aynaya bakı-
ayna şekildeki gibi yerleştirilerek P noktasın- lıyor.
dan aynaya bakılıyor. Birim kareler özdeş olduğuna göre, say-
dam olmayan X, Y, Z, T cisimlerinden
Birim kareler özdeş olduğuna göre K, L, M
hangileri aynada görülebilir?
cisimlerinden hangileri aynada görülür?
A) Y ve T B) X ve T C) Z ve T
A) Yalnız K B) K ve L C) K ve M
D) X, Y ve T E) Z, Y ve T
D) L ve M E) K, L ve M CEVAP ANAHTARI
nek2iy
1. B 2. B 3. E 4. C 5. C 6. C
ms8ll7
7. A 8. A

Soru 1
UYARI Soru 3
2
Gözün aynaya yaklaşıp uzaklaşma- P R
sı ya da aynanın gözden yaklaşıp 1
uzaklaşması gözün kendi düzlemin-
de gördüğü büyüklüğü değiştirmez. 60°
K
I
K Y
60° d d
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
L Yarısı kırmızı (K), diğer yarısı yeşil (Y) renkte
olan cisim paralel P, R aynaları arasına şe-
I ışını K, L aynalardan şekildeki gibi yansıyor.
K kildeki gibi konmuştur.
45°
Buna göre, K aynası hangi yönde kaç de- Buna göre, R aynasına bakan gözlem-
Top
rece çevrilirse aynı ışın L aynasından ken- cinin gördüğü 2. yeşil (Y) görüntünün R
di üzerinden geri yansır? aynasına uzaklığı kaç d dir?
Düz ayna Perde
A) 1 yönünde 15° A) 11 B) 9 C) 7 D) 5 E) 3
K ışık kaynağı ile bir düz ayna ve bir B) 1 yönünde 30°
top perdenin önüne, şekildeki gibi
hc4epg
konmuştur. C) 2 yönünde 15°
Buna göre, perdedeki gölge alanı

D) 2 yönünde 30°
nasıl olur? E) 1 yönünde 45°
( : Tam gölge, : Yarı gölge)
gpn1to
ÇÖZÜM
Perde
Soru 4
Kı
P
45°
K
Düz ayna Top Soru 2
I K Y
Perdedeki görünüm
45°
1 R
60°
şeklinde olur. 60° Bir tarafı kırmızı (K), diğer tarafı yeşil (Y) renkli
2
cisim ile P, R aynaları şekildeki gibi yerleşti-
rilmiştir.
Iı
Buna göre, cismin P deki ilk görüntüsü-
Şekildeki düz aynada hangi yönde kaç de- nün R deki görüntüsü aşağıdakilerden
rece çevrilirse I ışını aynadan Iı şeklinde hangisi gibi olabilir?
yansır?
A) B) C) K
K Y Y K
A) 1 yönünde 30° Y
B) 1 yönünde 60°
C) 1 yönünde 90° D) E)
Y K
D) 2 yönünde 90°
K Y
E) 2 yönünde 60°
13e7bk
2lrl8c

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K
2 1
X
P
G Y
I K II
Z
K cisminin I nolu aynadaki görün-
L
Saydam olmayan X, Y, Z cisimleri düzlem tüsünün II nolu aynadaki görüntü-
aynanın önüne şekildeki gibi konmuştur. sü nasıl olur?
P noktasındaki ışık kaynağından çıkıp ayna-
dan yansıyan ışınlar KL duvarında bir bölgeyi Buna göre, aynaya G noktasından bakan
aydınlatıyor. gözlemci hangilerinin aynadaki görüntü- ÇÖZÜM
lerini görebilir? (Şekil ölçeklidir.)
Buna göre, Kıı
I. Işık kaynağının 1 yönünde hareketi A) Yalnız X B) Yalnız Y C) X ve Y
II. Aynanın 1 yönünde hareketi D) X ve Z E) Y ve Z
III. Aynanın 2 yönünde hareketi Kı
kivajz
yukarıdaki hangi işlem KL duvarındaki ay-
I K II
dınlık bölgeyi artırır?
jyhtm8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Aralarında 45° lik açı bulunan iki

düz ayna bir cismin en çok kaç
görüntüsünü verir?
Soru 8
ÇÖZÜM
y
Soru 6
x K
45°
X Y Z K L M N P Taban
I
360
n= –1
a
X, Y aynaları ile I ışık kaynağı şekildeki gibi
P yerleştirilmiştir. 360
n= –1
Buna göre, I ışık kaynağından çıkıp önce 45
Saydam olmayan X, Y, Z cisimleri düzlem n = 7 tane
aynanın önüne şekildeki gibi konmuştur. X, sonra Y aynasından yansıyan ışınlar
tabanda hangi bölgeyi aydınlatır?
Buna göre, P noktasından aynaya bakan (Şekil ölçeklidir.)
göz hangi noktaların aynadaki görüntüsü-
nü görebilir? (Şekil ölçeklidir.) A) K – N arasını B) K – P arasını
C) L – N arasını D) L – P arasını
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) X ve Y
E) M – P arasını
D) X ve Z E) Y ve Z CEVAP ANAHTARI
5skg1t
1. A 2. C 3. D 4. E 5. A 6. D
387344
7. B 8. B

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
x y G
L
P
Kaynak
Top
Perde K L M N S T R taban
Şekildeki düzenekte düz ayna ışık P noktasal ışık kaynağı ile X, Y aynaları şekil-
kaynağına yaklaştırılıyor.
deki gibi yerleştirilmiştir.
Buna göre, perdedeki gölge alan-
Buna göre, hangi noktalar arası her iki ay- t = 0 anında K noktasından serbest bırakılan
ları ne olur?
nadan da ışık alır? (Şekil ölçeklidir.) cisim t anında L noktasından geçiyor.
ÇÖZÜM A) K – R B) L – T C) M – S Buna göre, G noktasından aynaya bakan
D) K – T E) L – R göz ne kadar süre ile cismin aynadaki gö-
Tam
gölge
rüntüsünü görebilir? (Şekil ölçeklidir.)
v7nfcl
A) t B) t ile 2t C) 2t
D) 2t ile 3t E) 3t
Kaynak
Top
yp4t9d
Yarı
gölge
Perde
Ayna ok yönünde hareket ederse

kaynağın aynadaki görüntüsü topa
yaklaşır. Tam gölge artar, yarı gölge
azalır.
Soru 4
Soru 2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
x K Top
K y
i
Perde
40° K cismi ile X, Y aynaları şekildeki konumda K noktasal ışık kaynağı, ayna ve top bir
perdenin önüne şekildeki gibi konmuştur.
iken K cisminin X aynasında nX, Y aynasında
nY tane görüntüsü oluşuyor. Buna göre, perdedeki gölge alanı aşağı-
i açısı kaç derecedir? dakilerden hangisi gibi olabilir?
Buna göre; nX, nY kaçtır? (Şekil ölçeklidir.) ( : Tam gölge, : Yarı gölge)
ÇÖZÜM nX nY A) B) C)
i = 180° – 2a A) 2 2
i = 180° – 2 · 40° B) 2 1
C) 1 2 D) E)
i = 100°
D) 3 2
E) 2 3
g3r3n9
egdmrh

Soru 5 Soru 7
UYARI
3j
Ayna j hızı ile hareket ederse gö-
j
I rüntü 2j hızı ile hareket eder.
K
d d Cisim
Düz ayna Perde
I şiddetindeki noktasal ışık kaynağı ile düz

Şekildeki düzenekte cisim j ayna 3j hızı ile
ayna bir perdenin önüne şekildeki gibi yer-
hareket ediyor.
leştiriliyor. ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Buna göre, cismin görüntüsüne göre hızı
Buna göre, K noktası civarında oluşan ay-
I aşağıdakilerden hangisidir? ja = 2j
dınlanma kaç 2 dir?
d A) 3j B) 4j C) 5j j
7 3
A) 2 B) C)
4 4
5 10 D) 6j E) 8j Cisim Ayna
D) E)
4 9
Şekildeki verilere göre, görüntü-
2yuo2u
nün hızı nedir?
zcga65
ÇÖZÜM
ja = 2j
j j 4j
Cisim Görüntü
Görüntünün hızı cisimden dolayı j,

aynadan dolayı 4j olur.
Soru 6 Yere göre hızı 3j dir.
Soru 8
K
I j
K
Ekran yer
Cisim
I şiddetindeki ışık kaynağı, ayna ve ekran
şekildeki gibi yerleştiriliyor. K cismi duran aynaya doğru j hızı ile gitmek-
tedir.
K noktası civarında doğrudan oluşan ay-
dınlanma şiddeti E1 yansıma ile oluşan E2 Buna göre,
oluyor.
I. Görüntünün yere göre hızı –j dir.
E1
Buna göre, oranı kaçtır? II. Cismin görüntüye göre hızı 2j dir.
E2
III. Görüntünün aynaya göre hızı –j dir.
5 5 5 5
A) B) C) yargılarından hangileri doğrudur?
2 2 2
D) 2 E) 1
hm7hk1
1. B 2. A 3. B 4. C 5. E 6. A
j8kyhp
7. E 8. E

Soru 4
UYARI Soru 1
Görüntü
Gerçek görüntü: Ayna önünde cis- Bir küresel ayna bir cismin, cisme göre düz
me göre ters oluşur. Perde üzerine Cisim
ve küçük görüntüsünü veriyor.
düşürülerek gözlenebilir.
Buna göre, aynanın cinsi ve görüntüsü- Asal
Sanal görüntü: Aynanın arkasın- K L M eksen
nün yeri için ne söylenebilir?
da cisme göre düz oluşur. Aynanın
içinde gözlenir. A) Tümsek ayna, aynanın yönü Bir küresel ayna K noktasındaki cismin gö-
B) Tümsek ayna, odak-merkez arası rüntüsünü şekildeki gibi M noktasında veri-
C) Tümsek ayna, odak-ayna arası yor.
D) Çukur ayna, odak-ayna arası Görüntü boyu cisminkinden büyük oldu-
E) Çukur ayna, odak-merkez arası ğuna göre, aynanın cinsi ve yeri için ne
söylenebilir? (KL = LM)
bknusi
A) Tümsek ayna, KL arası
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK B) Tümsek ayna, LM arası
C) Çukur ayna, K nin dışı
D) Çukur ayna, KL arası
I
Asal E) Çukur ayna, LM arası
K L M eksen Soru 2
ugrh75
I. Düz ayna
I ışını çukur aynadan şekildeki gibi II. Çukur ayna
yansıyor.
III. Tümsek ayna
Buna göre,
Görüş alanlarının büyüklüğü açısından
I. LM uzaklığı KL uzaklığından bü- yukarıdaki aynalar nasıl sıralanabilir?
yüktür.
II. KL arasındaki cismin aynadaki A) III – I – II B) III – II – I C) I – II – III
görüntüsü LM arasında oluşur. D) I – III – II E) II – III – I
III. Aynanın odak noktası K nin dı-
şındadır.
tud4ae

Soru 5
ÇÖZÜM
Çukur ayna odak ile ayna arasındaki

Soru 3 I
cismin görüntüsünü aynanın arka-
sında düz, büyük verir. Asal
Görüntü K L M eksen
Görüntü
Cisim
Cisim S
2h
h
F K L M Asal I ışını çukur aynadan şekildeki gibi kendi
K L M eksen
üzerine geri yansıyor.
Şekildeki görüntüyü veren aynanın cinsi Buna göre, asal eksene paralel S ışını ne-
Cisimle görüntünün boyları oranı ay- aşağıdakilerden hangisidir? (KL = LM) reden geçecek şekilde yansır? (KL = LM)
naya uzaklıklar oranına eşit olduğu
için KL < LM dir. (I. doğru) A) Çukur ayna A) L – M arasından
K deki cisim aynaya yaklaşırsa gö- B) Düz ayna B) L noktasından
rüntüde yaklaşır. (II doğru)
C) Tümsek ayna C) K – L arasından
I, II ve III doğrudur.
D) Çukur ya da tümsek ayna D) K noktasından
E) Çukur ya da düz ayna E) K nin dışından
d73boa
ergol1

Soru 8
Soru 6 UYARI
• Cisimle görüntünün aynaya uzak-

lıkları oranı boyları oranına eşittir.
I a b Asal • Işığın yolu tersinirdir. Yani geldiği
Asal
eksen K L M eksen yoldan geri döner.
K L M N
I
I ışını çukur aynada şekildeki yolu izliyor.

I ışını çukur aynada şekildeki yolu izliyor.
Buna göre,
Buna göre, aynanın odak noktası nere-
dedir? I. Aynanın odak uzaklığı KL uzaklığından
A) K noktasının dışında büyüktür.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
B) K noktasında II. a açısı b açısından büyüktür.
Y
C) K – L arasında III. K noktasındaki cismin aynadaki görüntü-
D) L noktasında sü sonsuzdadır. X
2h
h
E) L – M arasında yargılarından hangileri doğrudur? Asal
K L M eksen
y36y4u
X cisminin bir küresel aynadaki gö-

D) II ve III E) I, II ve III rüntüsü Y dir.
KL = LM olduğuna göre, aynanın
zmjdzl
cinsi ve yeri için ne söylenebilir?
ÇÖZÜM
Düz görüntü sanaldır. Sanal ve bü-

yük görüntüyü çukur ayna verir.
Boylar oranı aynaya uzaklıklar oranı-
na eşittir. Ayna KL arasındadır.
Soru 9
Soru 7
I Asal
Asal M F eksen
K L M N eksen
K cismi şekildeki gibi asal eksene dik tutula-

I ışını çukur aynada şekildeki yolu izliyor. rak odak noktasına kadar taşınıyor.
Buna göre, aynanın odak noktası nerede- Buna göre, görüntünün ayna uzaklığı ve
dir? boyu ne olur?
A) K – L arasında A) Boyu artar, uzaklığı azalır

B) L noktasında B) Boyu azalır, uzaklığı artar
C) L – M arasında C) İkiside azalır
D) M noktasında D) İkiside artar
E) M ile ayna arasında E) İkiside değişmez CEVAP ANAHTARI
1. C 2. A 3. A 4. D 5. B 6. C
hyakfh
fcu6ip
7. E 8. B 9. D

Soru 3
Bir küresel ayna bir cismin ters ve I1
kendinden büyük görüntüsünü ve- K L M
riyor.
Asal
Buna göre, aynanın cinsi ve cis- eksen Asal
min yeri için ne söylenebilir? K L M N eksen
P
ÇÖZÜM
I2 (f)
Şekildeki P noktasından tümsek aynaya
Ters görüntü gerçektir. Çukur ayna bakan gözlemci K, L, M ışıklı cisimler-
verir. Büyük görüntü merkezin dı- den hangilerinin aynadaki görüntülerini I1, I2 ışınları odak uzaklığı f olan tümsek ay-
şındadır. görebilir? nadan şekildeki gibi yansıyor.
Cisim A) Yalnız M B) K ve L C) K ve M Buna göre,
Asal D) L ve M E) K, L ve M I. KL uzaklığı LM den büyüktür.

M F eksen
II. MN uzaklığı LM ye eşittir.
p1mbbe
III. K noktasındaki cismin görüntüsü M nok-
Görüntü tasındadır.
yargılarından hangisi doğrudur?
rk3p86
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L
M N F
Soru 2
Şekildeki K, L, M, N cisminin
aynadaki görüntüsü nasıl olur?
(F: Odak) L Asal Soru 4
M eksen
K
ÇÖZÜM
Asal
K L Paralel I1, I2 ışınları tümsek aynadan şekilde- eksen
L
K ki gibi yansıyor. S
KL = LM olduğuna göre, K noktasındaki
M N N M F
ışıklı cismin görüntüsü nerede oluşur?
Asal eksene paralel S ışını çukur ve düz ay-
A) K nin dışında
nadan oluşan sistemde şekildeki yolu izliyor.
B) K de
Çukur aynanın odak uzaklığı f olduğuna
C) K – L arasında göre, aynalar arası uzaklık kaç f tir?
D) L de 1 1 2 3
A) B) C) D) 1 E)
E) L – M arasında 3 2 3 2
bvpzm2
9bdipa

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
f1 f2
I a I
2x
a Asal Asal I
eksen eksen
x Asal
eksen
f1 f2 f1 = f f2 = f
d=?
I ışını ortak asal eksene sahip aynalarda şe- Ortak asal eksene sahip, odak uzaklıkları
kildeki yolu izliyor. f1 = f2 = f olan aynalardan oluşan sistemde I I ışını ortak asal eksene sahip ayna-
larda şekildeki yolu izliyor.
Buna göre, aynaların odak uzaklıkları ora- ışını şekildeki yolu izliyor.
f1 Odak uzaklıkları f1, f2 olduğuna
Buna göre, aynalar arası uzaklık kaç f tir?
nı kaçtır? göre, d uzaklığı nedir?
f2 5 7
3 4 5 A) 2 B) C) 3 D) E) 4
A) 2 B) C) D) E) 1 2 2
2 3 4 ÇÖZÜM
urtk2m
f1 f2
t7g65v
II
I
O Asal
eksen
2f1
d f2
O noktası çukur aynanın merkezi,

tümsek aynanın odağıdır.
d = 2f1 – f2
Soru 6
Soru 8
Cisim
Perde HATIRLAYALIM
2h
M Asal Düz ayna eşit boyda, tümsek ayna
K L h N P eksen I küçük boyda, çukur ayna büyük
Asal
eksen
boyda olmak üzere üç aynada sanal
Görüntü K
görüntü verir.
Boyu 2h olan K noktasındaki cismin görün-

tüsü şekildeki gibi M noktasında ve h boyun- f
f
dadır. 2
Buna göre, bu görüntüyü veren aynanın I şiddetindeki noktasal ışık kaynağı ile odak
cinsi ve yeri nedir? uzaklığı f olan çukur ayna bir perde önüne
şekildeki gibi konmuştur.
A) Çukur ayna, N de
Buna göre, K noktasında oluşan aydın-
B) Çukur ayna, N – P arasında I
lanma şiddeti kaç 2 dir?
C) Çukur ayna, P de f
D) Tümsek ayna, L – M arasında A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
E) Tümsek ayna, L de CEVAP ANAHTARI
1. E 2. B 3. D 4. E 5. E 6. C
e3jsgi
cg6djr
7. C 8. A

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
I
K
Asal Asal
K T L eksen eksen
F M
Top
Perde
1,5 f f
I ışını şekildeki yolu izliyor. 2 Şekildeki düzenekte noktasal ışık kaynağı
TL = x olduğuna göre, aynanın çukur aynanın merkezindedir.
Ortak asal eksene sahip şekildeki aynaların
yarı çapı için ne söylenebilir? Buna göre, perdede oluşan gölge alanı
odak uzaklıkları eşit ve f tir.
aşağıdakilerden hangisi gibidir?
ÇÖZÜM Buna göre, K ışıklı cisminin aynalardaki ilk ( : Tam gölge, : Yarı gölge)
görüntüleri arası kaç f tir?
Tümsek ayna gerçek bir cismin A) B) C)
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 E) 0
görüntüsünü odak noktası ile ayna
arasında verir. Aynanın odak uzak-
6fmprb
lığı f > X tir. Yarıçap r = 2f olduğuna
göre, r > 2x olur. D) E)
8237n3
Soru 2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L
K
Asal
M F eksen
Soru 4
L
Perde
Ayna havada iken K cisminin ayna- Şekildeki asal eksene paralel KL cisminin Top
çukur aynadaki görüntüsü nasıl olur? M
daki görüntüsü L dir.
(F: Odak, M: Merkez)
Ayna suda olsaydı L nin boyu ne
olurdu? A) B)
M F M F f f f
ÇÖZÜM
Karanlık bir ortamda K noktasal ışık kay-
nağı odak uzaklığı f olan çukur ayna ve bir
Aynaların her ortamdaki özellikleri
top bir perde önüne şekildeki gibi yerleş-
aynıdır. Yani L nin hiçbir özelliği de-
ğişmezdi.
C) D) tiriliyor.
M F M F
Perdede oluşan tam gölge alanı S1, yarı
S1
gölge alanı S2 olduğuna göre, oranı
S2
kaçtır?
E)
M F A) 3 B) 2 C) 1
1 1
D) E)
2 3
obpe6y
nocz97

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K
Perde
L
K L M Asal
eksen Asal I
eksen Asal
M F
M T eksen
I
(f)
f f
I ışını tümsek aynadan şekildeki gibi yansı-
yor. Şekildeki taralı cismin çukur aynadaki gö- I şiddetindeki kaynak çukur ay-
rüntüsü aşağıdakilerden hangisi gibi ola- nanın odağında olduğuna göre,
Buna göre, O noktası civarında oluşan aydın-
bilir? (F: Odak, M: Merkez)
lanma nedir? (f: Odak uzaklığı)
I. Aynanın odak noktası K – L arasındadır.
A) K L B) L K
II. Ayna M noktasındaki sanal cismin görün-
ÇÖZÜM
tüsünü L de sanal olarak verir.
M F M F
III. Aynanın merkez noktası M dedir. Doğrudan oluşan aydınlanma;
I
yargılarından hangileri doğrudur? E1 = dir.
C) M F D) M F f2
Kaynak aynanın odağında olduğu
D) II ve III E) I, II ve III için yansıyan ışınlar paraleldir.
K L L K
I
Ayna üzerinde oluşan lik aydın-
f2
9kflks
E) M F lanma perdeye aynen aktarılır.

I
E0 = 2 ·
f2
K L
b7t2hj
Soru 8
Perde
Soru 6
I
Asal f f
M F eksen
I şiddetindeki ışık kaynağı ile odak uzaklığı f

olan tümsek ayna bir perde önüne şekildeki
f f f gibi yerleştiriliyor.
Buna göre, K noktası civarında yansıma
Çukur aynanın odak uzaklığı f = 20 cm
I
olduğuna göre, şekildeki taralı kare lev- ile oluşan aydınlanma şiddeti 2 dir?
hanın görüntüsü kaç cm3 dır? f
1 1 1
A) 150 B) 140 C) 130 A) B) C)
25 20 15
D) 120 E) 110 1 1
9 4
rv6s3n
1. E 2. B 3. A 4. E 5. B 6. A
sgi9zf
7. D 8. A

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
L I X, Y aynaları şekildeki gibi

P
50°
X
yerleştirilerek P noktasın-
j dan X aynasına bakılıyor.
3f
Asal
Iı Y I
K eksen
III II
IV
I ışını kutudaki aynadan Iı şeklinde yansıyor.
(f)
Buna göre, I ışınının ayna ile yaptığı açı
Çukur aynanın asal eksenindeki kaç derecedir? Birim kareler özdeş olduğuna göre, I, II,
noktasal cisim K noktasından L nok- III, IV noktalarından hangileri Y aynasında
tasına j hızı ile taşınıyor. A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
görülür?
Buna göre, görüntünün hızı ne
ktl8a8
olur?
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
ÇÖZÜM
lf2l7z
K noktasındaki cismin görüntüsü
1,5 f tedir.
Cisim K den L ye taşınırsa görüntü
KL uzaklığının yarısı kadar yol alır.
j
Hızı da – olur.
2
h 3f
K h 1,5 f
2
Soru 2
Soru 4
Kuzey
I K
K
a 45°
50°
L Doğu
Düz ayna
K cismi düz aynaya şekildeki gibi j hızı ile

yaklaşıyor.
I ışını K, L düz aynalarından şekildeki gibi
Buna göre, görüntünün cisme göre hızı
yansıyor. hangi yönde ne olur?
Buna göre, aynalar arasındaki a açısı kaç
A) Batı, j B) Güney, j
derecedir?
C) Kuzey, j D) Kuzey, 2 j
A) 90 B) 100 C) 110
E) Güney, 2 j
D) 120 E) 130
6optlt
56ceo4

Soru 5
K Ekran
L
P M
I
Asal
K eksen
Asal
eksen
53° K 6 m/s Xm
yatay f f
2
Odak uzaklığı f olan tümsek ayna ile

Işık
M ışını tümsek aynadan şekildeki gibi yan- I şiddetindeki ışık kaynağı bir ekran
sıyarak asal ekseni aynanın tepe nokta- önüne şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
K cismi yatay eksen üzerinde 6 m/s lik hızla
sından XM kadar uzaklıktan kesiyor. Aynı Buna göre, K noktası civarında
hareket ediyor. şekilde bu uzaklık K ışını için XK, L ışını için oluşan aydınlanma şiddeti kaç
Buna göre, K cismin P düzlemindeki göl- XL oluyor. I
dir?
gesine göre hızı kaç m/s olur? Buna göre XK, XL, XM arasındaki ilişki f2
nedir?
A) 10 B) 9 C) 8 D) 6 E) 5
A) XK > XL > XM B) XL > XK = XM ÇÖZÜM
n2f34o
C) XK = XM > XL D) XM > XL > XK

Doğrudan oluşan aydınlanma
E) XM > XK > XL
I I
Ed = =4
f 2 f2
c m
okth1g
2
Yansıma ile oluşan aydınlanma
Iı I
Asal
K eksen
f f f
2 2
Görüntü şiddeti;
Soru 6
I› I I
= den Iı = olur.
f 2 f2 4
Soru 8 c m
2
X
Y Xı I
a a Asal 4 I
a eksen X EY = =
(2f) 2 16f 2
Z O Oı
K L M
Toplam aydınlanma
Asal ekseni OOı doğrusu ile çakışık bir ayna
I I 65 I
X, Y, Z ışınları tümsek aynaya şekildeki gibi K noktasındaki X cisminin görüntüsünü M E=4 + =
f2 16f 2 16 f 2
gönderiliyor. noktasında Xı olarak veriyor.
X ışını ile yansıyanı arasındaki açı iX, aynı şe- Xı nün boyu X inkinden büyük olduğuna
kilde Y ışını için iY, Z ışını için iZ dır. göre, aynanın cinsi ve yeri nedir? (KL = LM)
Buna göre, iX, iY, iZ arasındaki ilişki ne- A) Düz ayna L – M arası
dir? B) Tümsek ayna L – M arası
A) iZ > iX > iY B) iZ > iY > iX C) Çukur ayna L – M arası
C) iY > iX > iZ D) iX = iY = iZ D) Çukur ayna K – L arası
E) iZ > iX = iY E) Çukur ayna L noktası CEVAP ANAHTARI
1. A 2. C 3. B 4. D 5. C 6. A
8b5aik
9vinfc
7. B 8. D

FİZİK KIRILMA TEST 78
Soru 1
FORMÜL Soru 4
Gökkuşağının oluşmasında,
Snell Yasası I ny
Normal I. Yansıma
II. Tam yansıma
i
nx
III. Kırılma
ny
r i–r ışığın yukarıdaki davranışlarından hangi-
leri etkilidir? nx nz
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III Tek renkli I ışını kırıcılık indisi nX, nY, nZ

nX · sini = nY · sinr D) II ve III E) I, II ve III olan ortamlarda şekildeki yolu izliyor.
Işığın bir saydam ortamdan diğerine
Buna göre; nX, nY, nZ arasındaki ilişki
nedir?
culjhv
geçerken şekildeki gibi yolunu de-
ğiştirmesine kırılma denir. A) nZ > nY > nX B) nZ > nX > nY
C) nY > nZ > nX D) nY > nX > nZ
Soru 2 E) nX > nY > nZ
A ortamından B ortamına geçen ışık için ba-
vpo8ui
ğıl indis 2, B ortamından C ortamına geçen
UYARI ışık için ise 3 tür.
Buna göre, A ortamından C ortamına ge-
• Az yoğun ortamdan çok yoğun
çen ışık için bağıl indis kaçtır?
ortama geçen ışık normale yak-
laşarak kırılır. (i > r , nY > nX) 3 2 1
A) 6 B) C) 1 D) E)
• Çok yoğun ortamdan az yoğun 2 3 6
ortama geçen ışık normalden
uzaklaşarak kırılır. (i < r , nX > nY)
t7brzr
• Dik ışınlar kırılmaz.
Soru 3
nX
nY
M
Soru 5
• Sapma açısının (i – r) küçük ol- O L
ması indislerin birbirine yakın ol- aa
1
ması demektir.
I2 2
K Hava O 3
I1 Cam
4
5
O merkezli yarım küresel ortamlarda I1 ışın
şekildeki yolu izliyor.
Buna göre, aynı renkteki I2 ışını nereden I
geçebilir?
Tek renkli I ışını O merkezli yarım cam küreye
A) K noktasından şekildeki gibi duruyor.
B) K – L arasından Camın havadaki sınır açısı 42° olduğuna
C) L noktasından göre, I ışını 1, 2, 3, 4, 5 yollarından hangi-
D) L – M arasından sini izleyebilir?
E) M noktasından A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
dg11em
e3efbe

TEST 78 KIRILMA FİZİK
Soru 6 Soru 8
UYARI
nX Bir cismin boşluktaki indisine mut-

lak indis denir.
a
• X ortamından y ortamına geçen
nY ışık için bağıl indis y ortamın in-
nz
I disinin X ortamının indisine ora-
a
nıdır.
nX nY nZ
nZ I nY
nXY =
n
Tek renkli I ışını kırıcılık indisi nX, nY, nZ olan X
Tek renkli I ışını kırıcılık indisi nX, nY, nZ olan
ortamlarda şekildeki yolu izliyor.
ayırıcı yüzeyleri paralel ortamlarda şekildeki
Buna göre; nX, nY, nZ arasındaki ilişki ne- yolu izliyor.
dir?
Buna göre; nX, nY, nZ arasındaki ilişki ne-
A) nX > nY > nZ B) nX > nZ > nY dir?
C) nY > nZ > nX D) nY > nX > nZ A) nY > nX = nZ B) nX = nZ > nY
E) nY > nX = nZ C) nX > nY > nZ D) nX > nZ > nY
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
E) nZ > nY > nX
yc5mpa
A ortamından B ortamına geçen ışık
1yh3m2
için bağıl indis 1,2 A ortamın mutlak
indisi 2 dir.
Buna göre, B ortamının mutlak in-
disi nedir?
ÇÖZÜM
nB
nAB =
nA
nB
1,2 =
2
nB = 2,4
Soru 9
Soru 7
i i
a b
O
53°
jY
nX nY nZ
jX
37°
Tek renkli I ışını kırıcılık indisi nX, nY, nZ

I olan ortamları ayıran O merkezli küresel
yüzeylerde şekildeki gibi kırılıyor.
Tek renkli I ışını şekildeki yolu izliyor. a > b olduğuna göre; nX, nY, nZ arasın-
Buna göre, ışığın bu ortamlardaki hızları daki ilişki nedir?
jx
oranı kaçtır? (sin37° = 0,6 , sin53° = 0,8) A) nZ > nX > nY B) nX > nZ > nY
jy C) nX > nY > nZ D) nY > nX > nZ
3 4 3 3 E) nY > nZ > nX
A) B) C) 1 D) E) CEVAP ANAHTARI
2 3 4 5
h88a5v
1. D 2. A 3. B 4. E 5. A 6. D
gmst86
7. D 8. B 9. E

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
I1
45° 60°
I
I II
Asal 1
1 2
3 2
K F M Eksen (n) (n)
3
4 Cam 4
5
30° 5
I2
Tek renkli I ışını şekildeki sistemde yan- Tek renkli I ışın kırıcılık indisi n olan ikizkenar
I1, I2 ışınları aynı renktedir. sıma ve kırılmalardan sonra anal ekseni dik prizmada Şekil – I deki yolu izliyor.
nereden keser? (F: Odak, M: Merkez) Buna göre, aynı ışın kırıcılık indisi n olan
I1 ışınının prizmada izlediği yola
göre, I2 ışını şekildeki yollardan A) K – F arasından Şekil – II deki prizmada hangi yolu izleye-
hangisini izleyebilir? bilir?
B) F noktasından
C) F – M arasından A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
ÇÖZÜM
D) M noktasından
su1fvj
I1 E) M nin dışından
pbk21s
60°
30°
30°
I2
I1 ışınının izlediği yoldan prizmanın

havadaki sınır açısının 60° olduğu Soru 2
anlaşılır.
I2 ışınının geliş açısı 30° olduğundan
K, L ışınlarının tam yansımalı prizmada
şekildeki yolu izler. izleyebileceği yollar aşağıdakilerin han-
gisinde yanlıştır?
A) B)
Soru 4
h
(n) (2n) (3n)
C) D)
K L M
K, L, M kaplarında eşit yükseklikte kırıcılık

indisleri n, 2n, 3n olan sıvılar vardır. Normale
yakın doğrultuda bakıldığında kaplardaki sıvı
derinlikleri hK, hL, hM olarak görülüyor.
E) Buna göre, hK, hL, hM arasındaki ilişki ne-
dir? (Dış ortam hava)
A) hK > hL > hM B) hK > hM > hL

C) hK = hL = hM D) hM > hL > hK
E) hM = hK > hL
akb8fn
b7nmcf

Soru 5
I. Sarı, Magenta, Cyan ışığın ara renkleri- n1 I

K
dir. 2a
L II. Ana renklerin birleştirilmesi ile beyaz a

n2
ışık elde edilir.
M
III. Birleştiği zaman beyaz ışık veren iki
renge birbirinin tamamlayıcısı denir. n3 Düzlem
ayna
Ayırıcı yüzeyleri paralel, ışığı kırma
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III indisleri n1, n2, n3 olan ortamlar ile
sıvı düz aynadan oluşan sistemde tek
renkli I ışını şekildeki yolu izliyor.
K, L, M noktalarından kaba bakıldığında kap-
v3sbn3
Buna göre; n1, n2, n3 arasındaki
taki sıvı derinlikleri hK, hL, hM olarak algıla- ilişki nedir?
nıyor.
Buna göre; hK, hL, hM arasındaki ilişki ne- ÇÖZÜM
dir?
Ayna olmasaydı ışığın yolu aşağıda-
A) hK > hL > hM B) hK > hM > hL ki gibi olurdu.
C) hK = hL = hM D) hM > hK > hL n1
E) hM > hL > hK I 2a
Soru 8
a n2
tgeurb
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Sarı, magenta, cyan boyanın ana renkleri-

dir. n3
B) Kırmızı, yeşil, mavi boyanın ara renkleridir. I ışını ilk geçişte normale yaklaştığı
için n2 > n1, 2. geçişte tam yansıma
C) Boyadaki ana renklerin karışımı siyah bo-
yaptığından n2 > n3 tür. Ancak 1.
yayı oluşturur. geçişte ışığın yolundaki sapma daha
D) Cisimler üzerlerine düşün beyaz ışık için- az olduğu için n1 indisi n2 ye n3 den
den kendi renklerini yansıtırlar. daha yakındır. n2 > n1 > n3
E) Sarı ve cyan renkli boyaların karışımından

beyaz boya elde edilir.
echh6y
Soru 6
P renkli ışık R renkli ışık ile karıştırılırsa S

renkli ışık elde ediliyor.
Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi Soru 9
yanlıştır?
Güneş ışığı altında mavi – beyaz görünen bir
P R S formaya sarı ışık altında bakılıyor.
A) Kırmızı Yeşil Sarı Buna göre, forma hangi renklerde görü-
B) Kırmızı Mavi Magenta lür?
C) Yeşil Mavi Cyan A) Siyah – Sarı B) Mavi – Sarı
D) Kırmızı Cyan Beyaz C) Beyaz – Sarı D) Yeşil – Mavi
E) Magenta Mavi Beyaz E) Kırmızı – Sarı CEVAP ANAHTARI
1. A 2. D 3. E 4. A 5. C 6. E
dr4497
ym7oks
7. E 8. E 9. A

Soru 1 Soru 3
UYARI
Ayırıcı yüzeyleri paralel ortamlarda X X Hava

I I I
aradaki ortam ışığın 1. ortamdan 3. 60° 60°
II
ortama geçişini etkilemez.
60° 45°
X III
Örneğin;
Y Z
n1 I a
Y I
a
Tek renkli I ışınının şekildeki X ortamından y
n2 Y ortamının havadaki sınır acısı a olduğu-
ye Şekil – II de de X ortamından Z ye geçişi
na göre, tek renkli I ışını şekildeki yollar-
verilmiştir.
dan hangilerini izleyebilir?
n3 Buna göre, ortamların ışığı kırma indisleri (Ayırıcı yüzeyler paraleldir.)
nX, nY, nZ arasındaki ilişki nedir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız I
I A) nX > nY > nZ B) nX > nZ > nY
D) I ve II E) II ve III
n1 C) nY > nX > nZ D) nY > nZ > nX
a
8b1udg
n3 E) nZ > nX > nY
7okggo
olur.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Normal
K
L
X
Y Soru 4
Soru 2 Hava
M I
a
Tek renkli K ışın demeti X ortamın-
dan Y ortamına geçerken şekildeki K d
L ve M ışınlarına ayrılıyor.
Buna göre; K, L, M ışınlarının dal- x
Hava
ga boyları mK, mL, mM arasındaki
ilişki nedir? I II
Paralel yüzlü K ortamını geçen tek renkli I
ışını şekildeki gibi X kadar kaymaya uğru-
ÇÖZÜM
yor.
K ışını X ortamından Y ortamına Buna göre, X kayma miktarı,
geçerken normale yaklaşarak kırıl-
I. a açısı,
mıştır. Yani az yoğun ortamdan çok
yoğun ortama geçmiştir. Hız ilişkisi III II. d, K ortamının kalınlığı
jK = jL > jM olur. III. K ortamının ışığı kırma indisi
Şekildeki geçişlerin hangisinde ışığın hızı
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
j = f.m bağıntısına göre frekansları artmıştır?
eşit olduğuna göre dalga boyu ilişki- A) Yalnız I B) I, II ve III C) I ve II
si mK = mL > mM olur. A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) Yalnız I
pkn4tc
o1anyk

Soru 7
I I
X X
1 50°
2 3
Y
Y
4 Z
a a
5
Z I 3 Şekil – I
2 3
42° 4
Tek renkli I ışını ayırıcı yüzeyleri paralel X 1
I
X, Y, Z ortamlarında şekildeki yollardan 5
hangisini kesinlikle izleyemez? 40°
Kesiti şekildeki gibi olan prizmanın havadaki 2
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 3
açısı 42° dir.
Z 5 4
Buna göre, tek renkli I ışını şekildeki yol-
avdba8
lardan hangisini izleyebilir? Şekil – II
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 I ışını ayırıcı yüzeyleri paralel X, Y, Z

ortamlarında Şekil – I deki yolu iz-
liyor.
bgrp7z
Buna göre, aynı ışın Şekil – II de
hangi yolu izleyebilir?
ÇÖZÜM
Ayırıcı yüzeyleri paralel ortamlarda

aradaki ortam ışığın 1. ortamdan 3.
ortama geçişini değiştirmez.
X
40°
Z
Soru 6
K Sorudaki şekilden anlaşıldığı üzere

Soru 8 X ortamının Z deki sınır açısı 40° dir.
I
X Şekil – II de geçiş açısı 50° olduğu
için ışın tam yansıma yapar.
Y
I
Z
O1 O2
P
T
nX nY nZ
Camdan yapılmış P prizması hava ortamın- Işığı kırma indisi nX, nY, nZ olan ortamlar O1,
dadır. O2 merkezli küresel yüzeylerle ayrılmıştır.
Buna göre, K noktasından çıkan tek renkli Tek renkli I ışınının yoluna göre nX, nY, nZ
I ışını X, Y, Z, T noktalarının hangilerinden arasındaki ilişki nedir?
kesinlikle geçemez? A) nX > nY > nZ B) nX > nZ > nY
A) Y, Z ve T B) X ve Y C) X, Y ve Z C) nY > nZ > nX D) nY > nX > nZ
CEVAP ANAHTARI
D) Y ve T E) Yalnız Z E) nZ > nY > nX
1. D 2. D 3. A 4. B 5. D 6. C
r74io4
trhzlt
7. B 8. A

Soru 3
A ortamından B ortamına geçen ışık için
1 I bağıl indis 2, A ortamının mutlak indisi 1,5
X
X nX
2 i olduğuna göre, B ortamının mutlak indisi
nedir?
3
r
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
4 nY
Y
5
mozcuc
I Y
Düz ayna
I ışını X, Y ortamlarında şekildeki yolu
nX
Şekildeki düzenekte tek renkli I
izlediğine göre, n oranı kaçtır?
ışını 1, 2, 3, 4, 5 yollarından hangi- Y
sini kesinlikle izleyemez?
5 4
A) B) 1 C)
4 5
ÇÖZÜM
3 1
D) E)
Düz ayna kırılan ışını simetrisine 4 2 Soru 4
yansıtır. Düz ayna olmasaydı şekil
aşağıdaki gibi olacaktı. X X 1
k6kvzl
2
1 X 3
Y 4
2 30°
50° 5
3 Z Z I
4
I 5
Y I ışını ayırıcı yüzeyleri paralel ortamlarda Şe-
kil – I deki yolu izliyor.
İçten tam yansıma durumunda geliş
açısı yansıma açısına eşit olacağın- Buna göre, aynı ışın Şekil – II de hangi yolu
dan 4 nolu yol olamaz. izleyebilir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
72nib8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Işığn camdaki hızı nedir?

(c = 3 · 108 m/s) Soru 2
ÇÖZÜM
1
Işığın herhangi bir ortamdaki hızı or- 2
tamın indisi ile ters orantılıdır. Hava O 3 Soru 5
c Cam
jcam = n 4
cam
5 İçinde bir miktar su bulunan kaba bakan göz-
3 · 10 8 2
jcam = = 2 · 108 m/s lemci kabın inin dolu olduğunu söylüyor.
1, 5 5
I Buna göre, kabın gerçekte kaçta kaçı do-
4
Yarım cam kürenin merkezine düşen I ışı- ludur? (nsu = , nh = 1)
3
nı şekildeki yollardan hangilerini kesinlik- 8 7 6
le izleyemez? A) B) C)
17 17 17
A) Yalnız 1 B) 1 ve 3 C) 1 ve 4 5 4
D) E)
17 17
D) 2 ve 5 E) 2 ve 4
nbdpr4
5fa5eg

Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K (nK) I I
I X X 1
X
i a I
2 i
Y a
3
L (nL) d
4 Y d
Z Z
5
x Şekil – I Şekil – II
K (nK) x
X
I ışını K ortamı içindeki paralel yüzlü L orta- Tek renkli I ışını ayırıcı yüzeyleri paralel X, Y,
X ortamından paralel yüzlü Y or-
mında X kadar sapmaya uğruyor. Z ortamlarında Şekil – I deki yolu izliyor.
tamına düşen I ışını şekildeki yolu
Buna göre, X sapma miktarı i, d, nK, nL Buna göre, aynı ışın Şekil – II de 1, 2, 3, 4, izleyerek X kadar paralel kaymaya
niceliklerinden hangilerinin artması ile ar- 5 yollarından hangisini izleyebilir? uğruyor.
tar? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Buna göre, X kayma miktarı aşa-

ğıdaki hangi niceliğin daha büyük
A) Yalnız i B) i, d, nL C) i ve nK olması durumunda daha küçük
97ge5o
D) i, d, nK E) nL, nK olurdu?
ÇÖZÜM
8k3z8z
X I
i
A
Y i i-r d
x
B
X
X d
sin(i - r) = cosr =
AB AB
Soru 7 d · sin (i – r)
X =
cos r
Normal
nX I X kayma miktarı; Y ortamının indisi-
X
nin d kalınlığının, i geliş açısının ve
i
ışığın frekansının artması ile artar. X
ortamının indisi artarsa sapma azalır
ve X azalır.
r
i–
r Soru 9
nY Y
I K
Tek renkli I ışını ışığı kırma indisi nX, nY olan
X, Y ortamlarında şekildeki yolu izliyor.
Buna göre, L Ayırıcı
yüzey
I. Gelen ışın, normal kırılan ışın aynı düz-
lemdedir.
II. nX.sini = nY.sinr dir.
M N P
III. İndis farkı arttıkça sapma açısı (i – r) bü-
yür. Tek renkli I ışını şekildeki K, L, M, N, P
noktalarının hangisinden kesinlikle ge-
çemez?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) K B) L C) M D) N E) P
1. E 2. C 3. B 4. E 5. A 6. B
rh7ljk
pvr7mt
7. E 8. C 9. C

Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Bir perdeye sarı ışık düştüğünde sarı, mavi
Kırmızı K+M
düştüğünde mavi renkte görünüyor. X X
Buna göre, perde üzerine kırmızı - yeşil

Mor = K+M
Sarı ışıklar aynı anda düşerse hangi renkte gö- K
Magenta Y
rünür? M
K+M
Beyaz A) Siyah B) Beyaz C) Cyan
Yeşil Şekil – I Şekil – II
Mavi D) Magenta E) Sarı
Cyan
K+M M
2jjcfh
Ana renkler: Kırmızı – Yeşil – Mavi
Yardımcı renkler: Sarı – Cyan – Mor X b K
Y
Şekil – III
Kırmızı-mor renklerden oluşan bir ışın demeti

Şekil – I de çukur aynaya Şekil – II de ve Şekil
III de X ortamından Y ortamına gönderiliyor.
UYARI Buna göre, hangilerinde demetin izlediği
yol doğru olabilir?
• Bir cisim hem kendi rengini hem
de az miktarda yakın renkleri A) Üç şekilde de
yansıtır. Yansıttığı renkte görü-
nür. B) Şekil – I ve Şekil – II de
C) Şekil – I de ve Şekil – III de
• Kırmızı – Sarı –Yeşil – Mavi – Mor
D) Şekil – II de ve Şekil – III de
Soru 2 E) Yalnız Şekil – I de

Kırmızı
ışık
yaz Sarı
36zrc9
Be Yeşil Kırmızı
Kırmızı
Mavi
I
Mor
Yeşil
• Kırmızıdan mora doğru ışığın fre- II
kansı, enerjisi kırılma indisi artar Yeşil
dalga boyu azalır. III
Beyaz
perde Soru 4
Karanlık bir ortamda beyaz bir perde önü-

ne yeşil ve kırmızı renkteki filtreler ile yeşil Cam
ve kırmızı ışık kaynakları şekildeki gibi yer- M
leştiriliyor.
P O L K
Buna göre, perde üzerindeki I, II, III böl-
geleri hangi renklerde görülür?
I II III
Şekildeki K noktasından bakan göz O
A) Kırmızı Yeşil Yeşil
merkezli cam kürenin M noktasındaki
B) Kırmızı Sarı Yeşil ışıklı cismi nerede görebilir?
C) Sarı Yeşil Sarı
A) L-M arasında B) M noktasında
D) Yeşil Sarı Yeşil
C) M-O arasında D) O noktasında
E) Sarı Sarı Kırmızı
E) O-P arasında
jtajvd
kfm1s5

Soru 5
I II
K
Kırmızı
K
X
L Sarı
Yeşil
M
Mavi
2x
Mavi Top Yeşil Top Kırmızı Mor
S
x Şekildeki deneyde II nolu filtreden
Beyaz
perde Y P yalnız yeşil ışık geçtiğine göre; I,
II filtrelerinin renkleri ne olabilir?
Karanlık bir ortamda kırmızı, yeşil ve mavi
X ortamındaki K noktasından Y ortamına
renkli ışık kaynakları ile iki top bir beyaz per-
bakan gözcü P noktasındaki ışıklı cismi S ÇÖZÜM
de önüne şekildeki gibi yerleştiriliyor. noktasında görüyor.
Buna göre, K, L, M noktaları civarı hangi X ortamının ışığı kırma indisi nX = 2 ol- Bir filtre kendi rengini az miktarda
renklerde görülür? yakın renkleri geçirir.
duğuna göre, Y ortamın ışığı kırma indisi
nY kaçtır? Sarı Mavi
K L M Kırmızı
A) 2,2 B) 2,4 C) 2,6
A) Beyaz Cyan Mavi Sarı
D) 2,8 E) 3,0
B) Beyaz Sarı Mavi Yeşil
C) Sarı Cyan Mavi
6bpl6p
Mavi
D) Beyaz Sarı Kırmızı
Mor
E) Kırmızı Yeşil Mavi
Ya da;
5od791
Mavi Sarı
Kırmızı
Sarı
Yeşil
Mavi
Mor
Soru 8
Soru 6 Hava
Hava F
nP
X 37°
Hava
Hava
K
Tek renkli I ışını ışığı kırma indisi nP olan cam
I ışık ışını K noktasından geçtiğine göre, X prizmada şekildeki yolu izliyor.
ortamının ışığı kırma indisi kaçtır? Buna göre, nP kaçtır? (sin53° = 0,8)
3 6 5 3 5
A) 2 B) C) 2 D) 2 2 E) 3 A) B) C) D) E) 2
1. E 2. B 3. A 4. A 5. D 6. C
m23eou
nlgtkl
7. E 8. B

FİZİK MERCEKLER TEST 83
Soru 1
ÖZ BİLGİ Soru 3
Odak düzlemi:
Merceği geçen paralel ışın demet- I
lerinin toplandıkları noktaların geo-
Asal
metrik yeridir. eksen Asal
d K L M N eksen
Asal f1 f2
eksen F
Aynı renkteki ışınların mercekteki yolla-
Ortak eksene sahip sistemde asal ekse-
rına göre, merceğin odak noktası nere-
ne paralel I ışını şekildeki yolu izlediğine dedir?
Odak göre, odak uzaklıkları sıra ile f1, f2 olan
düzlemi
mercek ile ayna arası uzaklık nedir? A) K nın dışında B) K noktasında
C) K – L arasında D) L noktasında
A) f1 – f2 B) f1 – 2f2 C) 2f1 – f2
E) L – N noktasında
D) 2f1 – 2f2 E) f1 + f2
Asal
s7y6jz
F eksen
Odak rkjon8
düzlemi
Odak düzleminin asal ekseni kestiği

nokta asal odak noktasıdır.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Asal
eksen
Soru 4
K L I
Soru 2
I ışınının yoluna göre K, L optik
elemanlarının cinsi nedir? Asal
K L M N eksen
I
ÇÖZÜM Iı
Asal
eksen f1 f2
Işık asal eksene yaklaşacak şekilde
kırıldığı için K ince kenarlı mercektir.
L ise çukur ayna olmalıdır. Mercekle aynanın odak uzaklıkları f1, f2 asal
f1 = 60 cm f2 = 20 cm eksenleri çakışıktır.
f1
Asal eksene paralel I ışını kalın kenarlı I ışınının yoluna göre, oranı nedir?
mercekten yine asal eksene paralel çıktı- f2
ğına göre, mercekler arası uzaklık kaç cm (KL = LM = MN)
dir? 1 1 1
A) 2 B) 1 C) D) E)
A) 50 B) 45 C) 40 D) 35 E) 30 2 3 4
au9y54
cgmd2t

TEST 83 MERCEKLER FİZİK
Soru 5
I
K
K K
Asal
Asal
eksen L
2f 3f eksen
L
f f
K, L ışınlarının kutudan geçişine göre K L M
Ortak asal eksene sahip şekildeki sistemde kutuda aşağıdakilerden hangileri var-
Tek renkli I ışını ortak asal eksene
mercek ile aynanın odak uzaklıkları eşit ve f dır?
sahip K, L, M merceklerinde şekil-
kadardır. A) B) deki yolu izliyor.
Buna göre, şekildeki K ışıklı cisminin yal- Buna göre K, L, M merceklerinin
nız ayna ve yalnız mercek ile elde edilen hangisi ince kenarlıdır?
görüntüleri arası uzaklık kaç f tir?
9 11 ÇÖZÜM
A) B) 5 C)
2 2 f1 f2 f1 f2
13 Yakınsak mercek kırdığı ışınları asal
D) 6 E) f1 > f2 f1 = f2 eksene yaklaştırır.
2
L ve M ince kenarlıdır.
urcjgo
C) D) Iraksak (kalın kenarlı) mercek ışınları

asal eksenden uzaklaşacak şekilde
kırar. K merceği kalın kenarlıdır.
f1 f2 f1 f2
f2 > f1 f1 > f2
E)
ÖZ BİLGİ
Merceğin odak uzaklığının tersine

yakınsama denir. Gözlük numara-
Soru 6 sıdır.
f1 f2
1
Y=
f1 = f2 f
I
f : metre
Y : diyoptri
vcp1dg
Asal
eksen
K L M
I ışınının yoluna göre ortak eksene sahip

K, L, M merceklerden hangileri kalın ke-
narlıdır?
D) K ve M E) L ve M CEVAP ANAHTARI
1. B 2. C 3. C 4. D 5. C 6. D
d32ryk
7. C

Soru 3
Odak uzaklığı 20 cm olan ince kenarlı
merceğin yakınsaması kaç dyoptridir?
I
A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 2
Asal K
Asal
K L P eksen eksen
9kyk3t
f f
2
f1 f2 f f
Odak uzaklıkları f1, f2 olan eksenleri

çakışık sistemde asal eksene para- Odak uzaklıkları eşit ve f olan ince ve kalın
lel I ışını şekildeki yolu izliyor. kenarlı mercekler eksenleri çakışacak şe-
kilde yerleştirilmiştir.
Buna göre, KL uzaklığı nedir?
Buna göre, K ışıklı cismi merceklerdeki
görüntüleri arası uzaklık kaç f tir?
ÇÖZÜM
1 3
A) 0 B) C) 1 D) E) 2
2 2
Soru 4
71i665
I
Odak uzaklığı –20 cm olan kalın kenarlı
Asal
K L P eksen merceğin yakınsaması kaç dyoptridir?
A) –8 B) –5 C) –4 D) –2 E) –1
pvlsho
f1 f2
P noktası merceğin odağı aynanın

merkezidir.
KP = f1 , LP = 2f2
olduğu için
KL = f1 – 2f2 olur.
Soru 2
UYARI Soru 5
III
Arada görüntü vermeyecek şekilde I
birleştirilen merceklerin yakınsaması Asal
eksen
Y = Y1 + Y2 dir. II
I Asal
eksen
Asal eksene paralel I ışını mercek kırılma in-

disi n1 olan ortamda iken I, n2 olan ortamda
iken II, n3 olan ortamda iken III yolunu izliyor. f1 f2
Buna göre, n1, n2, n3 arasındaki ilişki ne- Odak uzaklıkları f1 = 20 cm, f2 = –40 cm
dir? olan şekildeki merceklerden oluşan siste-
A) n1 = n2 = n3 B) n1 > n2 > n3 min yakınsaması kaç dyoptridir?
C) n1 = n2 > n3 D) n3 > n1 = n2 A) 20 B) 2,5 C) 3,0

E) n3 > n2 > n1 D) 3,5 E) 4,8
a7c2zk
ob9dlz

Soru 6 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
I. Uzağı göremez I. Miyopluk
II. Göz merceği şişkindir. II. Hipermetropluk
III. Kalın kenarlı mercekle düzeltilir. III. Presbitlik K
Asal
Yukarıdakilerden hangisi miyop göz için Yukarıdaki göz kusurlarından hangileri eksen
2f f
doğrudur? ince kenarlı mercek ile düzeltilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

f f
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
Ortak eksene sahip, odak uzaklıkları
eşit ince kenarlı mercek ve tümsek
sg28eg
dd5ur4
ayna şekildeki gibi yerleştiriliyor.
Buna göre, K ışıklı cisminin yal-
nız mercek ve yalnız ayna ile elde
edilen görüntüleri arası uzaklık
kaç f tir?
Soru 10
I. Göz merceği esnekliğini kaybetmiştir.

II. Gözün uyum yapma yeteneği azalmıştır. ÇÖZÜM
III. İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
Soru 7
Yukarıdakilerden hangileri presbitlik göz
I. Yakını göremez. kusuru için doğrudur?
K1 K K2
II. Göz merceği incelmiştir. A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
III. İnce kenarlı mercekle düzeltilir. D) I ve II E) Yalnız I 2f 2f f f
2
Yukarıdakilerden hangileri hipermetrop
göz için doğrudur? vms48z
f f
K1, K2 görüntüleri arası uzaklık
11
f olur.
2
Soru 11
crofuc
K
K
L
L
ÖZ BİLGİ
K, L ışınları kutudaki sistemden şekildeki Miyop Göz

gibi akıyor.
Uzağı göremez göz merceği nor-
Buna göre, kutudaki sıra ile ne vardır? malden şişkindir. Kalın kenarlı mer-
Soru 8 A) Kalın kenarlı mercek – İnce kenarlı mer-
cekle düzeltilir.
cek
I. Göz merceği düzensiz yapıdadır.
B) Kalın kenarlı mercek – Kalın kenarlı mer-
II. Silindirik mercekle düzeltilir. cek
III. Genellikle yaşlılıkta görülür. C) İnce kenarlı mercek – Kalın kenarlı mer-
Yukarıdakilerden hangileri Astigmat göz cek
için doğrudur? D) İnce kenarlı mercek – İnce kenarlı mer-
cek
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III E) Kalın kenarlı mercek – Çukur ayna
D) I ve II E) Yalnız I CEVAP ANAHTARI
1. A 2. E 3. C 4. B 5. B 6. E
fyibnt
t3fmb8
7. E 8. A 9. D 10. A 11. A

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
X X Y Z
K 1
Xı
2h
I 2
2F F h Asal
O Oı
1 br
K L M N P 4 3 eksen
1 br
Asal ekseni OOı doğrusu ile çakışık bir mer-
Şekildeki K levhasının ince kenarlı cek 2h boyundaki X cisminin görüntüsünü h 5
mercekteki görüntüsü Kı dür.
boyunda ve Xı olarak veriyor.
Odak uzaklıkları eşit ve f olan X, Y, Z mer-
Buna göre, Kı nün alanı kaç br2 Buna göre, merceğin türü ve yeri nedir?
dir? (F: Odak) cekleri asal eksenleri çakışacak şekilde yer-
(KL = LM = MN = NP) leştiriliyor.
ÇÖZÜM A) Kalın kenarlı, K de Noktalar arası uzaklıklar eşit ve f olduğu-

B) Kalın kenarlı, L de na göre, tek renkli I ışını sistemi 1, 2, 3, 4,
5 ten hangisi gibi terkedebilir?
C) Kalın kenarlı, P de
X Y D) İnce kenarlı, L de A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
F 2F
2F F Xı Yı E) İnce kenarlı, P de
m2v2jp
X kenarlı 3f de olduğu için görüntü- lfikm1
sü 1,5 f de ve yarı boyda olan Xı, Y
kenarı da 2f de olduğu için görüntü-
sü 2f de aynı boyda olur. Görüntü-
nün alanı 1 br2 olur.
Soru 4
ÖZ BİLGİ
Soru 2 I
Hipermetrop Göz
• Yakını göremez.
Asal
• Göz merceği normalden incedir. eksen
• İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
Asal d d d
eksen
Astigmatlık f1 f2 f3
Göz merceği düzensizdir. Silindirik

mercekle düzeltilir. I Odak uzaklıkları f1, f2, f3 olan mercekler asal
X Y Z
eksenleri çakışacak şekilde yerleştirilmiştir.
Tek renkli I ışını asal eksenleri çakışık X, Y, Tek renkli I ışını bu sistemde şekildeki
Z merceklerinde şekildeki yolu izliyor. yolu izlediğine göre, f1, f2, f3 arasındaki
Buna göre, bu merceklerden hangileri ilişki nedir?
ince kenarlıdır?
A) f1 > f2 > f3 B) f1 = f2 > f3
A) Yalnız Y B) Yalnız Z C) X ve Y
C) f2 > f1 > f3 D) f2 > f3 > f1
D) X ve Z E) Y ve Z
E) f3 > f2 > f1
6o8s4u
7bl91l

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L
X Asal Asal
Y eksen
K L M N eksen
f1 f2
Z K, L cisimleri kalın kenarlı merceğin önüne
şekildeki gibi yerleştirilmiştir. Ortak asal eksene sahip şekildeki
düzenekte ince kenarlı merceğin
Görüntülerin boyları hK, hL merceğe uzak- odak uzaklığı f1, çukur aynanınki f2
lıkları XK, XL olduğuna göre aşağıdaki dir.
Odak noktası F olan ince kenarlı mercek ile hangi karşılaştırma doğrudur?
Tek renkli I ışını tümsek aynadan
düz ayna şekildeki gibi yerleştirilerek merce- kendi üzerine geri yansıdığına
A) hK = hL B) hK > hL C) hK > hL
ğe X, Y, Z ışınları gönderiliyor. f1
XK = XL XK > XL XL > XK göre, oranı kaçtır?
Buna göre, bu ışınlardan hangileri yansı- f2
ma ve kırılmalardan sonra ilk doğrultusu- D) hL > hK E) hL > hK
(KL = LM, KM = MN)
na paralel olarak sistemi terkeder? XK > XL XL > XK
A) Yalnız X B) X ve Y C) X ve Z ÇÖZÜM
p7ouc9
KL = LM = X, MN = 2X olsun.
f1
okbgfh
LM = = X
2
f1 = 2X
Soru 8
K noktası çukur aynanın merkezidir.
Perde
KN = 2f2 = 4X
K2 K2 f2 = 2X
Asal
Soru 6 eksen
f1
F F = 1 olur.
Top f2
K L M
Karanlık bir ortamda K1, K2 noktasal ışık
kaynakları, bir ince kenarlı mercek ve bir
top bir perde önüne şekildeki gibi yerleş-
tiriliyor.
Kaynaklar merceğin odak noktalarında
f olduğuna göre perdedeki gölge aşağı-
dakilerden hangisi gibi olabilir?
Şekildeki ince kenarlı merceğin odak uzaklığı ( : Tam gölge, : Yarı gölge)
f tir.
A) B) C)
K, L, M cisimlerinin görüntüleri hK, hL, hM
boylarında olduğuna göre, hK, hL, hM ara-
sındaki ilişki nedir? (Birim kareler özdeş)
A) hK = hL = hM B) hK > hL = hM D) E)
C) hL = hM > hK D) hM > hL > hK
E) hL > hM > hK CEVAP ANAHTARI
ahe4s5
1. C 2. E 3. C 4. A 5. E 6. C
9v2nvd
7. D 8. A

Soru 3
K
K
Asal
K L M N
X ortamı Asal Asal 2 1 F eksen
Y ortamı eksen eksen
f f f
L
(f) (f)
Şekildeki düzenekte K cisminden çıkıp önce
Aynı renkteki K, L ışınları ince kenarlı düz sonra tümsek aynadan yansıyan ışınla-
ince mercekte şekildeki gibi kırılıyor. Odak uzaklıkları eşit ve f olan ince kenarlı
mercek ile tümsek aynanın asal eksenleri rın verdiği görüntünün boyu h tır.
X ortamının indisi nX, Y ninki nY çakışıktır. Buna göre,
ve merceğin indisi nM olduğuna
göre, aşağıdakilerden hangisi Buna göre, L noktasındaki ışıklı cismin
I. Tümsek aynanın 1 yönünde hareketi,
doğrudur? sistemdeki son görüntüsü nerede olu-
şur? II. K cisminin 2 yönünde hareketi,
A) K nin dışında B) K noktasında III. Düz aynanın 2 yönünde hareketi
ÇÖZÜM
C) K-L arasında D) L noktasında işlemlerinden hangisi tek başına yapıldı-
Merceğin X ortamındaki kısmı karşıt ğında h küçülür?
özellik yani kalın kenarlı mercek gibi E) L-M arasında
davranıyor. Bu nedenle ortanın indi- A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
si merceğinkinden büyüktür. 3th35v
nX > nM
Y ortamındaki kısmi ise kendi özelli-
4fvg2m
ğini gösterdiğinden nM > nY dir.
Sonuçta nX > nM > nY olur.
Soru 2
Perde
K
ÖZ BİLGİ Soru 4
Asal
Presbitlik eksen
f f
Göz merceğinin esnekliği bozul- I
muştur. İnce kenarlı mercekle dü-
zeltilir. (f) (f)
Asal
Odak uzaklığı f olan ince kenarlı mercek ile K L M N eksen
K cismi düz aynanın önüne şekildeki gibi ko-
nulmuştur.
K cisminin sistemdeki son görüntüsü ile f1 f2
ilgili,
Odak uzaklıkları f1, f2 olan ayna ile merceğin
I. Gerçektir. asal eksenleri çakışıktır.
II. K ye göre terstir. Tek renkli I ışını sistemde şekildeki yolu
III. Boyu K ninkine eşittir. f1
izlediğine göre, oranı kaçtır?
yargılarından hangileri doğrudur? f
(KL = LM = MN) 2
A) I, II ve III B) Yalnız I C) I ve II 3 4 2 1
A) B) C) 1 D) E)
D) I ve III E) II ve III 2 3 3 2
j689kr
loknhi

Soru 7
X Y Z
P R
I
K
Asal h Asal
K L M N eksen eksen X ortamı
f f f
I
f1 f2
nP nR
Odak uzaklıkları eşit ve f olan X, Y, Z mer-
Ortak asal eksene sahip mercekle aynanın cekleri asal eksenleri çakışacak şekilde yer-
odak uzaklıkları f1, f2 dir. leştiriliyor. Ortak asal eksene sahip X ortamın-
daki ince ve kalın kenarlı mercekle-
Tek renkli I ışını aynadan kendi üzerine Buna göre, h boyundaki K cisminin görün- rin ışığı kırma indisleri nP, nR dir.
geri yansıdığına göre, LM uzaklığı ne-
tüsü Z merceğinden ne kadar uzaklıkta ve
dir? (KL = LM = MN) Tek renkli I ışınının şekildeki yo-
hangi boyda olur? luna göre, X ortamının ışığı kırma
A) f1 – f2 B) 2f1 – f2 C) 2f1 – 2f2 indisi nX ile nP ve nR arasındaki
A) 3f uzakta h boyunda
D) 3f1 – 2f2 E) 2f1 – 3f2 ilişki nedir?
B) 3f uzakta 2h boyunda
C) 2f uzakta 3h boyunda ÇÖZÜM
52bvye
D) 2f uzakta 2h boyunda
Şekildeki I ışınının yolundan anlaşıl-
E) 2f uzakta h boyunda dığı üzere ince kenarlı mercek kendi
özelliğini (nP > nX) gösterirken kalın
kenarlı mercek karşıt merceğin yani
7loct6
ince kenarlı mercek özelliği (nX > nR)
gösteriyor. nP > nX > nR
Soru 6
Soru 8
I
Asal
eksen K
K L M
Asal
eksen
f f
f1 f2
Odak uzaklıkları f1, f2 olan mercek ile aynanın (f) (f)

asal eksenleri çakışıktır.
Odak uzaklıkları eşit ve f olan şekildeki mer-
Tek renkli I ışını çukur aynadan kendi üze- ceklerin asal eksenleri çakışıktır.
f1
rine geri yansıdığına göre, oranı kaçtır? Buna göre, K ışıklı cisminin sistemdeki
f2 son görüntüsü kendisinden kaç f uzaklık-
1 1 tadır?
A) 4 B) 2 C) 1 D) E)
2 4 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 CEVAP ANAHTARI
1. B 2. A 3. C 4. D 5. D 6. D
mb15da
oveia2
7. E 8. E

FİZİK VEKTÖRLER TEST 87
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Vektörel çokluklar sayı, birim ve yön →

K → →
→ K L
ile ifade edilir. L
→ → →
M N P
→
M
→ → → → →
K, L, M, N, P vektörleri şekil düzlemindedir. → → →
Ölçekli çizimle verilen K, L, M vektör-
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK Buna göre, aşağıdaki işlemlerden hangisi leri şekil düzleminde olduğuna göre,
yanlıştır? → → →
K + L – M vektörü aşağıdakilerden han-
→ → → gisidir?
A) K + P = L
→ → → → → → 5→
L
B) N + M = L A) –M B) –2M C) – M
→ → → 2
→ C) N + M – P = 0 → 7→
K D) –3M E) – M
→ 1→ → 2
D) K + L = N
2
→
M → → 1→
E) N – K = L
tgut9c
→ →→ 2
K, L, M vektörleri şekil düzleminde-
dir.
→ → →
Buna göre, L – 2K – M vektörü ne- ruhfcl
dir?
ÇÖZÜM
Vektörel işlemler
Çokgen kuralı ile çözülebileceği gibi
bileşenlerden yararlanılarakta çözü-
lebilir.
Çokgen kuralı:
→
L Y
→ Soru 4
–2K
Soru 2
→ →
K L
→ y
–M
M
işleminin sonucu dir. →
2 R → →
M P
Bileşenler yardımı ile,
x
X Y
→ → → → →
L 1 2 K, L, M, P vektörleri şekil düzlemindedir.
→ →
–2K 2 –2 Şekildeki R vektörünün X eksenindeki bile- Buna göre,
→ → → → →
+ – M –2 0 şeni RX, Y eksenindeki RY dir. I. L = –2P
→ → → → → →
L – 2K – M 1 0 Buna göre, R, RX, RY
nin büyüklük ilişki- → →
II. K + M + P = 0
→
si aşağıdakilerden hangisidir? → →
III. |M| = |2P|
A) R > RX > RY B) RX > RY > R
eşitliklerinden hangileri doğrudur?
C) RX = R > RY D) R > RY = RX
E) RY > R = RX
b77lsg
crk3o8

TEST 87 VEKTÖRLER FİZİK
Soru 7
→ →
→ → K–M
K–L
→
1 2 → → K
3K + 2M
1 2
→ →
3 K+L
→ →
K+L
3 5 4
→ → →
→ → → → K ile K + L vektörleri şekil düzlemin-
K – M vektörü ile 3K + 2M vektörü şekil dedir.
→ →
5 4 düzleminde olduğuna göre, K + M vektörü → →
Buna göre, K – L vektörü nedir?
→ → → → şekilde verilen 1, 2, 3, 4, 5 vektörlerinden
K – L ve K + L vektörleri şekil düzlemin-
hangisidir?
dedir. ÇÖZÜM
→ →
Buna göre, K + 2L vektörü şekildeki 1, 2, A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
3, 4, 5 vektörlerinden hangisidir? X Y
→ →
K + L 3 1
ymno3t
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 →
+ –K –1 –2
→
L 2 –1
u3aa64
→ →
K – L vektörünü bulalım.
X Y
→
K 1 2
→
+ –L –2 1
→ →
K–L –1 3
Soru 8
Soru 6
→ →
K–L
→ →
K+L
1 2
→ → → → → 3 4
K, K + L, 2M – L vektörleri şe-
→
K kil düzlemindedir.
→ →
K + 2L
→ → → → → →
2M – L Ölçekli çizimle verilen K – L ve K + 2L vektör-
→ leri şekil düzlemindedir.
Buna göre, M vektörü aşağıdakilerden → →
Buna göre, K + L vektörü şekilde verilen 1,
hangisidir?
2, 3, 4 ,5 vektörlerinden hangisidir?
→ → →
A) K B) 2K C) –K
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
→
D) K – L
→
E) L
→ CEVAP ANAHTARI
1. C 2. E 3. C 4. E 5. C 6. A
fydvio
ec1hlz
7. C 8. C

Soru 3
y y →
R
→ →
K L
→
R
→
M
30°
x
→ x
Şekildeki R vektörünün x eksenin-
→ → →
deki bileşeni Rx, y eksenindeki Ry Şekil düzlemindeki R vektörünün X ekse- N P
dir. →
nindeki bileşeni
→
R X, Y eksenindeki bileşeni
Buna göre, Rx, Ry, R nin büyüklük RY dir.
→ → →
ilişkisi nedir? Buna göre, R, RX, RY nin büyüklük iliş- Şekil düzlemindeki vektörlerle ilgili,
kisi nedir? → → →
ÇÖZÜM I. K + L + M = 0
A) R > RX > RY B) R > RX = RY → → →
II. P – N = M
y
C) RX = RY > R D) R = RX = RY → → → →
III. K + L + N = P
E) RY > R > RX
eşitliklerinden hangileri doğrudur?
→
R
8bguth
RY A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
RX
x D) II ve III E) I, II ve III
Ry > Rx = R
9vuap9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Soru 2
F1 = 9N , F2 = 12N luk iki kuvvetin Soru 4
doğrultuları arasındaki açı a dır. →
K
a açısı 180 > a > 90 olduğuna →
K
göre, bu iki kuvvetin bileşkesi ne →
L
olabilir?
→
M
→
ÇÖZÜM →
P M
→
N
F1 F2 a Bileşke
→ → → → →
9 12 90° 15 Ölçekli çizimle verilen K, L, M, N, P vektörleri
→
şekil düzlemindedir. L
9 12 180° 3
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yan- → → →
Bileşke 3N ile 15N arasındadır. Ölçekli çizimle verilen K, L, M vektörleri şekil
lıştır?
düzlemindedir.
→ → → → →
A) K = L K + L + M vektörünün büyüklüğü a oldu-
→ → → → → →
B) M – K = N ğuna göre, M – L – K vektörünün büyüklü-
→ → → ğü kaç a dır?
C) M – L = –N
→ → →
D) K –2P = –N 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3
→ → 3 2
E) L – 2P – N = 0
pk74ad
r7jh75

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
→ III IV
L → →
→ → 2K + L
K–M II V
→ → →
M–K+L
→ → → → →
K P M 2L + K
I
→
→
N Şekil – I deki vektörlere göre, L vektörü →
Şekildeki vektörlere göre, K ne-
→ → → → → Şekil – II dekilerden hangisidir?
Şekil düzlemindeki K, L, M, N, P vektörle- dir?
rinin bileşkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) V B) IV C) III D) II E) I
→ → → → → ÇÖZÜM
A) P B) L C) M D) N E) K
c3n6jp
→ →
2K + L vektörünü 2 ile çarpıp çıkan
→ →
bgaom1
vektörden 2L + K vektörünü çıkara-

lım.
X Y
→ →
2.(2K + L) 2 4
→ →
+ –(2L + K) –2 –1
→
3K 0 3
→
K 0 1 olur.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
F1 = 3F
F2 = 4F
F3 = 5F
Soru 8 Şekil düzlemindeki üç kuvvetin

bileşkesi kaç F tir?
→
K I II
ÇÖZÜM
Soru 6 → →
3F
K+L f f
III 3F F
→ → ⇒ 120° ⇒
2K + L
f
→ → 3F 2f f
K + 2L I II III IV V
2F
→ → V IV
L +M
⇒ ⇒
Şekil – I Şekil – II 3F
→ → → → → 60°
K, K + L, L + M vektörleri şekil düzlemin-
f f
Şekil – I deki vektörlere göre K vektörü dedir.
→ →
Şekil – II dekilerden hangisidir? Buna göre K – M vektörü kesikli çizgiler-
A) I B) II C) III D) IV E) V den hangisidir?
A) V B) IV C) III D) II E) I CEVAP ANAHTARI

srzy4u
1. E 2. A 3. C 4. A 5. A 6. C
uddd1l
7. B 8. E

Soru 4
F2 = 5N
y F2 = 15N
F2 = 12N
53°
F1 = 4N 53°
x F1 = 5N O 37°
O F1 = 10N O F3 = 17N
53°
F1, F2, F3 kuvvetleri şekil düzlemindedir.

F3 → → → F3 = 5N
Buna göre, F1 + F2 + F3 kuvvetinin bü-
yüklüğü kaç N dur? Şekildeki O noktasına etki eden şe-
x yönünde hareket eden O noktasal (sin53° = 0,8, cos53° = 0,6)
parçacığı şekil düzlemindeki kuv- kil düzlemindeki kuvvetlerin büyüklükleri
vetlerin etkisindedir. A) 32 B) 28 C) 25 F1 = F2 = F3 = 5 N dur.
Buna göre, O noktasal parçacığı- D) 20 E) 18 Buna göre, bu üç kuvvetin bileşkesi kaç N
na etki eden bileşke kuvvet kaç dur? (sin37° = 0,6 , sin53° = 0,8)
N dur? (sin53° = 0,8 , cos53° = 0,6)
logbbe
A) 1 B) 2 C) 2 3
D) 2 2 E) 5
ÇÖZÜM
8kjyn2
Hareket x yönünde olduğu için
Soru 2
F3 · sin53° = 12
f
F3 · 0,8 = 12 ⇒ F3 = 15 N
F2 = 12N 60°
3f O 2f
F1 = 4N F3x = 9N
O
x Şekil düzlemindeki 3f, f, 2f lik kuvvetlerin
bileşkesi kaç f tir?
F3y = 12N A) 1 B) 2 C) 2 D) 2 2 E) 3
626ira
Bileşke kuvvet x yönünde 5 N olur.
Soru 5
Soru 3
K →
I F1
→
II F3
L 30°
III →
F2
IV
V
K + 3M Şekil düzlemindeki kuvvetlerin büyüklükleri
→ → → → F1 = 1 N , F2 = 3 N , F3 = 2 N dur.
K, L, K + 3M vektörleri şekil düzlemindedir.
→ → → → →
Buna göre, L + M vektörü kesikli çizgi ile Buna göre, F1 + F2 – F3 işleminin sonucu
verilenlerden hangisidir? kaç N dur?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 4
nbup86
ov965v

Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
F1 = 10N F3 = 10N y
F2 = 15N
F1
F1 = 10N 37° F2
53°
16° O Büyüklükleri F1 = 10 N , F2 = 10 N , F3 = 15 N 53° 37°
x
→ → → O
olan F1, F2, F3 vektörleri şekil düzlemindedir.
F2 = 16N → → →
Buna göre, F1 – F2 + F3 işleminin sonucu
Şekildeki O noktasına etki eden F1 = 10 N, kaç N dur? (sin37° = 0,6, cos37° = 0,8)
F3
F2 = 16 N luk iki kuvvetin bileşkesi kaç N
A) 2 B) 5 C) 2 2
dur? (sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8) F1 = F2 = F3 = 5 N
D) 2 5 E) 3 2 olduğuna göre, bu üç kuvvetin bi-
A) 10 B) 9 C) 8 D) 6 E) 5
leşkesi nedir?
(sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8)
arcshi
97zdkr
ÇÖZÜM
37° ve 53° ler 3 – 4 – 5 üçgenini ha-

tırlatmalıdır.
F1x = 5 · cos53° = 5 · 0,6 = 3 N
F2x = 5 · cos37° = 5 · 0,8 = 4 N
Soru 9
y
30° 30° Engel
4 2
3
3 4 1
j1 = 2 m/s j2 = 2 m/s x ⇒ 5N
O O
Şekildeki engelin O noktasına j1 = 2 m/s 5

lik hızla çarpan cisim j2 = 2 m/s lik hızla
saçılıyor.
Buna göre, cismin vektörel hız değişimi
→ →
(j2 – j1) kaç m/s dir?
A) 2 3 B) 2 C) 3 D) 2 E) 1
s332ye
Soru 7
60°
60° Soru 10
2f
O
F3 = 4N
3f F1 = 3N F2 = 6N
Şekil düzlemindeki f, 2f, 3f lik uç kuvvetin

Şekilde verilen aynı düzlemindeki uç kuv-
bileşkesi kaç f tir?
vetin bileşkesi kaç N dur?
A) 1 B) 2 C) 2 D) 3 E) 3
rhmk2m
1. D 2. A 3. D 4. E 5. E 6. A
cdp8ea
7. D 8. B 9. B 10. C

Soru 3
f
F2 = 2f y
f f 60°
O
60° 60° 60°
30°
F1 = f O F3 = 2f x
O f
Şekildeki kuvvetlerin bileşkesi 2 3f

2f
kaç f tir?
2f O noktasına etki eden şekil düzlemindeki uç
ÇÖZÜM kuvvetin büyüklükleri f, 2f, 2 3 f tir.
Şekildeki O noktasına etki eden aynı düz-
2f 2f
lemdeki kuvvetler f, f, f ve 2f tir. Buna göre, bu kuvvetlerin bileşkesi kaç f
Buna göre, bu dört kuvvetin bileşkesi tir?
60°
120° kaç f tir?
1
f O 2f O f A) B) 1 C) 2 D) 3 E) 3
A) 3 B) 2 2 C) 2 D) 2 E) 1 2
f f f
4ot7o3
36gpsb
f 60° 3f
f f f
ÖZ BİLGİ
Bir sisteme etki eden bileşke kuvvet

sıfır ise sistem dengededir. Denge-
deki sistem ya durur (statik denge)
ya da sabit hızlı hareket yapar (kine-
tik denge)
Soru 4
Soru 2 F1 R
F1 = 5N
F2 = 5N b
a i
F2
° O
37
16° x → →
O Şekildeki R vektörü F1, F2 kuvvetlerinin bi-
leşkesidir.
O noktasına etki eden F1, F2 kuvvetleri şekil
Açılar arasındaki ilişki a > b > i olduğuna
düzlemindedir. → → →
→ → göre, F1, F2, R vektörlerinin büyüklük iliş-
F1 + F2 vektörünün büyüklüğü kaç N dur? kisi nedir?
(sin37° = 0,6, cos37° = 0,8)
A) R > F2 > F1 B) R > F1 > F2
A) 3 10 B) 9 C) 6 2
C) F1 > F2 > R D) F1 > R > F2
D) 8 E) 3 6 E) F2 > F1 > R
kf6z97
l2je6y

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
F2 = 2f y
F1 = 15N
F2
37°
F1 = 3f F3 = f O
F1 O a
x
O
F2 = 4N
Şekildeki kuvvetlerin bileşkesi
F3 = 2f kaç N dur?
F3
→ → → → (sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8)
O noktasına etki eden şekildeki F1, F2, F3, F4
kuvvetlerinin bileşkesi sıfırdır. O noktasal parçacığı sürtünmesiz düzlemde
→ → → ÇÖZÜM
F1, F2, F3 kuvvetlerinin etkisi ile +x yönünde
Buna göre, F3 kuvveti ters çevrilirse bu
hareket etmektedir.
dört kuvvetin bileşkesi kaç f olur? F1x = 15 · cos37° = 15 · 0,8 = 12 N
Buna göre,
1 F1y = 15 · sin37° = 15 · 0,6 = 9 N
A) B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
2 I. F3 = F2 · sina 9 5
II. F2 · cosa > F1

6b9kls
III. F1 = F2 O O
12 12
dur? 4
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ⇒ 5 2 + 12 2 = 13 N
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
7vm2ij
K
53°
L
→→
Şekil düzlemindeki K, L vektörlerinin
→ →
büyüklükleri |K| = 15 br, |L| = 7 br dir.
Soru 6 → →
Buna göre, K + L vektörünün bü-
Soru 8 yüklüğü kaç br dir?
3f
(sin53° = 0,8 , cos53° = 0,8)
F1 = 10N
5f O 60° ÇÖZÜM
53°
60° x
O 37°
|K| = 15br
F2 = 10N
12br
4f
O noktasal parçacığı aynı düzlemdeki üç 53°
Şekilde O noktasına etki eden 3f, 4f, 5f lik kuvvetin etkisi ile +x yönünde hareket et- 9br |L| = 7br
kuvvetler aynı düzlemdedir. mektedir.
12br R = 20br
Buna göre, bu üç kuvvetin bileşkesi kaç Kuvvetlerden ikisi şekildeki F1, F2 olduğu-
f tir?
na göre, 3. kuvvet aşağıdakilerden hangisi
A) 3 B) 2 C) 5 kesinlikle olamaz?
(sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8) 16br
D) 2 2 E) 2 5 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 CEVAP ANAHTARI
1. D 2. A 3. E 4. A 5. C 6. A
nlys3n
o7c9ze
7. A 8. A

FİZİK TORK – DENGE TEST 91
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
F1 = f F2 = f F3 = f
Tork kuvvetin döndürme etkisidir. O
Örneğin O noktasına göre şekildeki

d
kuvvetin torku, , 2d 3d
d
O
a a
→ → →
F Eşit büyüklükteki F1, F2, F3 kuvvetleri sayfa
F düzlemindedir. Bu kuvvetlerin O noktasından
→
Sayfa düzlemindeki F kuvvetinin sayfa geçen ve sayfa düzlemine dik eksene göre
düzlemine dik ve O noktasından geçen → → →
O d torkları M1, M2, M3 tür.
eksene göre torku; → → →
x = F · d ya da Buna göre, M1, M2, M3 ün büyüklük ilişkisi
I. F · d
x = F · , · sina nedir?
II. F · ,
şeklinde yazılır. A) M1 = M2 = M3 B) M3 > M2 > M1
III. F · , · sina
yukarıdakilerden hangisi ile bulunur? C) M3 > M1 > M2 D) M2 > M1 > M3
E) M1 = M3 > M2
A) Yalnız I B) Yalnız II
UYARI C) I ya da II D) I ya da III
trtjyp
E) II ya da III
Doğrultusu dönme noktasından ge-
çen kuvvetin torku sıfırdır.
s7f521
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Soru 4
K L
→ F1
Şekildeki F kuvvetinin torku K nok-
tasına göre MK, L noktasına göre
ML dir. r
Buna göre, bu torkların büyüklük- F2
O r
MK
leri oranı kaçtır?
ML r F3
Soru 2
ÇÖZÜM O , = 20 cm O noktasından geçen ve sayfa düzlemine dik

37° olan eksen etrafında dönebilen şekildeki lev-
→ → →
F ha kendi düzlemindeki F1, F2, F3 kuvvetleri-
F = 5N nin etkisi ile dengededir.
Levhanın ağırlığı önemsenmediğine göre;
→ → →
F1, F2, F3 kuvvetlerinin büyüklüğü ilişkisi
K L
aşağıdakilerden hangisi olamaz?
MK → 2 · 1 – 1 · 1 = 1 br
Şekil düzlemindeki F = 5 N luk kuvvetin
O noktasından geçen ve sayfa düzlemine A) F2 > F3 > F1 B) F2 = F3 > F1
ML → 2 · 1 + 1 · 2 = 4 br
dik eksene göre torku kaç N·m dir? C) F3 > F2 > F1 D) F3 > F1 > F2
MK 1
= A) 2 B) 1,8 C) 1,4 D) 1 E) 0,6 E) F1 > F3 = F2
ML 4
bg5chu
d3irel

TEST 91 TORK – DENGE FİZİK
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
F1 = f f
F1
+
–
F2
x x x x
O
–
F2 = 2f +
O
F3 f f f
O
F4 = 4f Şekildeki eşit dört kuvvetin O
noktasına göre, momentleri (tork-
x F4 ları) toplamı kaç f · x tir?
F3 = 3f
F5
Kenar uzunluğu x olan ağırlığı önemsiz levha
O noktasından geçen ve sayfa düzlemine dik O noktasından geçen ve sayfa düzlemine
dik eksen etrafında dönebilen sayfa düzle- ÇÖZÜM
eksen etrafında dönebilmektedir. → → → → →
mindeki levha şekildeki gibi F1, F2, F3, F4, F5
Buna göre, levhaya şekildeki gibi etki –
kuvvetlerinin etkisi ile dengededir. f
eden 4 kuvvetin toplam torku nedir?
Buna göre, hangi kuvvetin kaldırılması
A) +4fx B) +6fx C) +8fx levhanın denge konumunu değiştirmez? O
+
D) –4fx E) –6fx → → → → →
A) F1 B) F2 C) F3 D) F4 E) F5 f f f
fMO = f · x + f · 3x – f · 2x – f · x
vc8zth
yylep9
fMO = f · x
Soru 8 ÖZ BİLGİ
Soru 6 Torkun yönü

F1
37° 4 parmak dönme yönünü göster-
F3 = 2f – mek üzere sa el açılırsa baş parmak
x torkun yönünü gösterir.
O 53°
F2
+
F1 = 3f 37°
F2 = 5f O
O noktasından geçen ve düzleme dik ek-

Her bölmenin uzunluğu x olan ağırlığı
sen etrafında dönebilen eşit bölmeli ağırlığı
önemsiz çubuk O noktasından geçen ve → →
sayfa düzlemine dik eksen etrafında döne- önemsiz çubuk kendi düzlemindeki F1, F2
bilmektedir. kuvvetlerinin etkisi ile dengededir.
Buna göre, çubuğa şekildeki gibi etki Buna göre, kuvvetlerin büyüklükleri oranı
→ → →
eden F1, F2, F3 kuvvetlerinin toplam tor- F1
ku nedir? (sin53° = 0,8) kaçtır? (sin37° = 0,6 , sin53° = 0,8)
F2
A) –2fx B) –4fx C) +2fx
1 1
D) +4fx E) +6fx A) B) C) 1 D) 2 E) 3
3 2 CEVAP ANAHTARI
emy7ad
g8bl75
1. D 2. E 3. A 4. E 5. A 6. D
7. C 8. C

Soru 1
ÖZ BİLGİ Soru 3
Bir sistem dengede ise, aşağıdaki X Y
iki şart gerçekleşiyordur.
1. Sisteme etki eden bileşke kuvvet
sıfırdır. N1
→
F1
fFX = 0, fFY = 0
2. Bir noktaya göre toplam tork sı- 53° N2

fırdır. Yani saat yönündeki tork Yatay
toplamı ters yönündekine eşittir. Z →
F2
Homojen küre iki engel arasında şekildeki
fx = 0 → →
Şekil düzlemindeki F1, F2 kuvvetlerinin gibi dengededir.
şekilde verilen noktalardan hangilerine Buna göre, engellerin küreye uyguladık-
göre, tork büyüklükleri eşittir? ları tepki kuvvetlerinin büyüklükleri ora-
N1
A) Yalnız X B) Yalnız Z C) X ve Y nı kaçtır? (cos53° = 0,6, sin53° = 0,8)
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK N2
D) X ve Z E) Y ve Z
3 4
A) B) C) 1
F2 5 5
F3
8kejiv
F1
5 5
D) E)
4 3
a7s1fm
F4 F5
Sayfa düzlemindeki F1, F2, F3, F4,

F5 kuvvetlerinden hangisi kaldırı-
lırsa diğer dördünün bileşkesi sıfır
olur?
ÇÖZÜM
Kuvvetlerin bileşkesini bulalım.

X Y
→
F1 1 2
Soru 2
→
F2 1 –1
→
F3 –2 –2
Soru 4
→ T
F4 0 1 a
P
→
F5 2 –1 O a 60°
+
2 –1 T
37°
Bileşenleri (2, –1) olan F5 kuvveti
Yatay F
kaldırılmalıdır. Yatay O
O merkezli P ağırlıklı küresel cisim şekildeki

gibi dengededir. Ağırlığı P olan O merkezli homojen küresel
İpteki gerilim T, eğik düzlemin tepkisi N cisim şekildeki gibi dengededir.
olduğuna göre, P, T, N arasındaki ilişki Buna göre, P, F, T arasındaki büyüklük
nedir? ilişkisi nedir?
A) P > N > T B) P > T > N A) P = T > F B) P > T = F
C) T = P > N D) T > P > N C) T > F > P D) T > P > F
E) N > P > T E) T > P = F
pv5rzr
rgi8ui

Soru 5
Düşey duvar P ağırlıklı homojen, küresel
cisim şekildeki gibi dengede- 45° 37° 60°
dir. K K
L L T1
60°
30°
T T2
N P P
Şekil – I Şekil – II P
P ağırlıklı cisim şekildeki gibi den-

P ağırlıklı cisim Şekil – I deki gibi dengede gededir.
iken Şekil – II deki gibi dengeye getiriliyor.
Duvardaki tepki kuvveti N, ipteki gerilme Buna göre, iplerdeki gerilme kuv-
Buna göre, K, L iplerindeki gerilme kuv-
vetleri T1, T2, P arasındaki ilişki
kuvveti T olduğuna göre P, N, T nin büyük- vetleri ne olur? nedir?
lük ilişkisi nedir?
A) İkisi de değişmez.
A) T > P = N B) T > N > P B) İkisi de artar. ÇÖZÜM
C) P > T > N D) P > N > T C) İkisi de azalır.
T1
E) T > P > N D) K deki artar L deki azalır.
E) K deki artar L deki değişmez. T2
br8fce
30°
60°
dclt86
150° 120°
Sinüs teoreminden,
T1 T2 P
= = yazı-
sin 120 sin 150 sin 90
labilir.
sin120° = sin60°, sin150° = sin30°,
sin90° = 1
Soru 8
T1 T2 P
= =
Soru 6 F1
sin 60 sin 30 sin 90
Buradan P > T1 > T2 olur.
53°
I 2x Not: Büyük açıya karşılayan kuvvet
küçüktür.
x
O
53° F2 = f
II
F3 = 9f
30°
Kenar uzunlukları x, 2x olan homojen dik-
P ağırlıklı homojen küresel cisim I, II destek- dörtgen levha O noktasından geçen ve sayfa
leri arasında şekildeki gibi dengededir. düzlemine dik eksen etrafında dönebilmek-
tedir.
I, II desteklerinin tepki kuvvetleri sırasıyla
N1 Levha şekildeki kuvvetlerin etkisi ile den-
N1, N2 olduğuna göre, oranı kaçtır? gede olduğuna göre, F1 kuvveti kaç f tir?
N2
(cos37° = 0,8, sin37° = 0,6)
3 2 1
A) 2 B) C) 1 D) E) A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
2 3 2 CEVAP ANAHTARI
umb3n2
1. C 2. A 3. B 4. D 5. E 6. E
t3vlra
7. B 8. B

Soru 1
T
yatay
37° O yatay
Yatay 37°
N1
yatay
P
N2 L
53 O merkezli küresel cisim şekildeki gibi

dengededir.
P K
Buna göre, cisim ile yatay düzlem ara-
Homojen küre dengede oldu- sındaki sürtünme kuvveti en az kaç P
Ağırlıkları PK, PL olan K, L cisimleri şekildeki
ğuna göre, I ve II desteklerinin dir?
tepkileri oranı nedir? gibi dengededir.
3 2
(sin37° = 0,6 , sin53° = 0,8)
A) 1 B) C)
PK 4 3
PL 1 1
D) E)
ÇÖZÜM (sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8) 2 3
I 3 1 5 3
nksfvj
A) B) C) D) E) 1
8 2 8 4
m2e11s
II
N1 P
N2
37°
N2
53°
N1
P
Soru 4
N1 = N2 · cos53°
N1 = 0,6 · N2
N1 Soru 2
3
=
N2 5
F = 50 N
K (3G)
yatay
m
L (5G)
yer
37°
yatay
Ağırlıkları 3G ve 5G olan K, L cisimleri şekil-
m = 10 kg lık cisim sürtünmeli eğik düzlemde deki gibi dengededir.
F = 50 N luk kuvvetin etkisi ile şekildeki gibi Yerin L cismine uyguladığı tepki kuvveti
dengededir. 6G olduğuna göre, L cisminin K ye uygu-
Buna göre, yüzeydeki sürtünme katsayı- ladığı tepki kuvveti nedir?
sının en küçük değeri nedir? (g = 10 N/kg) 2 1 2
A) G B) G C) G
5 3 3
2 5 2 7 3
A) 0,3 B) C) D) E) D) G E) G
11 9 3 9 2
7b48gn
8vhmdf

Soru 5
I
37°
N1 T
F=P
yatay
45° N2
yatay P = 15N
II
Şekildeki T gerilme kuvveti kaç N
Ağırlığı P olan küresel cisim F = P lik kuvvetin N3
dur? (sin37° = 0,6 , sin53° = 0,8)
etkisi ile dengededir.
Özdeş iki küre bir kap içinde şekildeki gibi
I nolu yüzeyin tepkisi NI, II nolu yüzeyinki dengededir. ÇÖZÜM
NI Tepki kuvveti N1 = P olduğuna göre, N2
NII olduğuna göre, oranı kaçtır? F F.sin37
N II ve N3 nedir?
N2 N3
1 2 3
A) B) C) 1 D) E) 3 A) P 2P
3 2 2 37°
B) 2 P 2P
F.cos37 T=?
p78usb
C) P 2 2P
D) 2 P 2 2P
E) P 4P P = 15N
T = F · cos37°
rrkao3
15 = F · sin37°
T F · cos 37°
=
15 F · sin 37°
0, 8
T = 15 · = 20 N
0, 6
Soru 8
Soru 6
1 2
F
O 3
O
45°
yatay
5 4
Her birinin ağırlığı P olan homojen küreler
O noktasından geçen ve sayfa düzlemine dik
yatay F kuvveti ile şekildeki gibi dengede tu-
eksen etrafında dönebilen çubuk şekildeki
tuluyor.
gibi dengededir.
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, F
Buna göre, O noktasındaki tepki kuvveti
kuvvetinin en küçük değeri kaç P dir?
hangi yönde olabilir?
1 1 1 3
A) B) C) D) E) 1 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 CEVAP ANAHTARI
4 3 2 4
1. C 2. B 3. D 4. D 5. B 6. C
b3bh6v
agv4a7
7. A 8. A

Soru 1
T=? T1 T2
K L M yatay
P
Eşit bölmeli homojen çubuğa asılı kütleleri K L M N R
37° mK, mL, mM olan K, L, M cisimleri şekildeki
O Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk K, L, M,
gibi dengededir.
N, R cisimleri ile şekildeki gibi dengededir.
Şekildeki eşit bölmeli homojen çu- Buna göre, Buna göre, hangi cismin kaldırılması T1
buğun ağırlığı P dir.
I. mK > mM gerilme kuvvetini etkilemez?
Çubuk O noktası etrafında döne-
bildiğine göre, T kaç P dir? II. mK = mL A) R B) N C) M
(sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8) III. mL > mM D) L E) K
52ruef
ÇÖZÜM dur?
T=?
37° 4feghn
P
53°
37° G = P
O
O noktasına göre;
T · 3 · sin37° = P · 2 · sin53° +
P · 4 · sin53°
1,8T = 4,8P
48P 8 Soru 2
T= = P
18 3
yatay Soru 4
M
yatay
T
K L
yatay
Kütleleri mK, mL, mM olan K, L, M cisimleri
ağırlıkları önemsiz eşit bölmeli çubuklarla şe- P
kildeki gibi dengededir.
K
Buna göre; mK, mL, mM arasındaki ilişki
nedir? Ağırlığı 4P olan eşit bölmeli homojen çubuk
şekildeki gibi dengededir.
A) mK = mM > mL B) mK = mL = mM
Buna göre, K desteğinin tepkisi kaç P dir?
C) mM > mK > mL D) mM > mL > mK
9 7 5
E) mL > mK > mM A) B) 4 C) D) 3 E)
2 2 2
mbh4tb
ko4myj

Soru 5
2P X P 3P
K L K M
K L
P ağırlıklı eşit bölmeli homojen çubuk şekil-
M L M deki gibi dengededir. Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk
Şekil – I Şekil – II K, L destekleri üzerinde şekildeki
Buna göre, X cisminin ağırlığı aşağıdaki- gibi dengededir.
Kütleleri mK, mL, mM olan K, L, M cisimle- lerden hangisi olamaz?
1 Buna göre, L desteğinin tepkisi
ri ağırlıkları önemsiz eşit bölmeli çubuklarla A) P B) 3P C) 8P kaç P dir?
Şekil – I ve Şekil – II deki gibi dengededir. 2
Buna göre; mK, mL, mM arasındaki büyük- D) 12P E) 15P ÇÖZÜM

lük ilişkisi nedir?
NK NL
87kp8y
A) mK > mL = mM B) mK > mL > mM
C) mK > mM > mL D) mL > mK > mM
A B
E) mL > mM > mK
P 3P
6k7bb7
K L
Desteklerin tepkileri NK, NL olsun.

A noktasına göre;
NL · 2 + P · 1 = 3P · 1
NL = P
Soru 6
K M K L
Soru 8
L M M L
Şekil – II
M
Şekil – I
T
K, L, M cisimleri ağırlıkları önemsiz eşit böl-
meli çubuklarla şekillerdeki gibi dengededir.
yatay
Buna göre,
P 3P
I. K nin kütlesi M ninkinden büyüktür.
II. L nin kütlesi M ninkine eşittir. Eşit bölmeli homojen çubuk şekildeki gibi
III. L nin kütlesi K ninkinden büyüktür. dengededir.
yargılarından hangileri doğru doğrudur? Buna göre, ipteki gerilme kuvveti T kaç P
dir?
D) II ve III E) I, II ve III A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 CEVAP ANAHTARI
1. A 2. D 3. B 4. B 5. C 6. A
phayms
nvvip3
7. E 8. A

Soru 3
UYARI Soru 1
Dengedeki bir çubuğu yukarı çeken
kuvvetlerle aşağı çeken kuvvetlerin
uygulama noktaları aynıdır.
K
K L M N L
yatay
P 3P P
Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuğun

Ağırlıkları PK, PL olan eşit bölmeli ve homo-
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK şekildeki gibi dengede kalması için ne-
jen K, L çubukları şekildeki gibi dengededir.
reden asılması gerekir?
PK
A) K – L arasından B) L noktasından Buna göre, oranı kaçtır?
2T T PL
C) L – M arasından D) M noktasından
1 1
E) N – N arasından A) 3 B) 2 C) 1 D) E)
2 3
2P P
htdvzk
jfrbuc
Homojen çubuk şekildeki gibi
dengede olduğuna göre, ağırlığı
kaç P dir?
ÇÖZÜM
2T T
O
G
2P P
2T ile T nin uygulama noktası olan Soru 2

O ya göre,
2P · 2 = P · 1 + G · 1 Soru 4
G = 3P
yatay
Z
yatay
Y
yatay P3
X
10 N P1 P2 = P
Eşit bölmeli homojen ve özdeş çubuklar X, Y, Eşit bölmeli ağırlıkları önemsiz çubuklar şe-
Z cisimleri ile şekildeki gibi dengededir. kildeki gibi dengededir.
X cisminin ağırlığı 10 N olduğuna göre, Z P2 = P olduğuna göre, P3 ağırlığı kaç P
cismininki kaç P dir? dir?
A) 100 B) 80 C) 70 D) 60 E) 50 A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
2645fg
3pgic8

Soru 5
T2 = 4N
K L M N P
X Y X Y Yatay
2P T1 = 2N
Şekil – I Destek
Eşit bölmeli homojen çubuk Şekil – I ve Şekil
Eşit bölmeli homojen çubuk den-
– II de X, Y cisimleri ile dengededir. K L M N P
gede olduğuna göre, desteğin
X, Y cisimlerinin ağırlıkları PX, PY çubu- Yatay tepkisi nedir?
ğun ağırlığı PZ olduğuna göre, PX, PY, PZ 2P P 3P
arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisi ÇÖZÜM
olabilir? Şekil – II
A) PZ > PX > PY B) PZ > PY > PX 2P ağırlıklı eşit bölmeli çubuk Şekil – I de

C) PZ > PX = PY D) PX = P > PY dengededir. T2 = 4N
N
E) PZ = PY > PX Buna göre, aynı çubuk nereden asılırsa O
Şekil – II deki gibi dengede kalır?
G
k27pr4
A) L noktasından B) L – M arasından T1 = 2N
Destek
C) M noktasından D) M – N arasından
E) N noktasından Çubuğun ağırlığı G desteğin tepkisi
N olsun.
llk7nt
O noktasına göre;
2 · 3 + 4 · 2 = N · 1
N = 14 N
Soru 6
Yatay Yatay
X Y X Z
Soru 8
K L M N
Yatay M
yatay
X Y Z
Şekil – III
Eşit bölmeli ağırlıksız çubuk Şekil – I ve Şekil K L

– II de dengededir.
Eşit bölmeli homojen kalas şekildeki gibi
Buna göre, aynı çubuk nereden asılırsa dengede iken K desteğine düşen ağırlık 12
Şekil – III deki gibi dengede kalır? Newton dur.
A) K – L arasından B) L noktasından Buna göre, K desteği M noktasına alınırsa
C) L – M arasından D) M noktasından L desteğine binen ağırlık kaç N olur?
E) M – N arasından A) 5 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 CEVAP ANAHTARI

1. C 2. B 3. D 4. D 5. E 6. A
6vae6o
5buz9z
7. D 8. A

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K 0
O
T2 P = 15 N P
T1
O yatay
L sıvı
Destek
O noktasından geçen ve sayfa düzlemine dik O noktası etrafında dönebilen eşit bölmeli ve
Eşit bölmeli homojen çubuk K, L ci- eksen etrafında dönebilen eşit bölmeli çubuk P ağırlıklı homojen çubuk şekildeki gibi den-
simleri ile şekildeki gibi dengededir. şekildeki gibi dengededir. gededir.
K cismi çubuk üzerinde ok yö- Çubuğun ağırlığı 30 N olduğuna göre ipte- Buna göre, sıvının çubuğa uyguladığı kal-
nünde kaydırıldığına göre, des-
ki T gerilme kuvveti kaç N dir? dırma kuvveti kaç P dir?
tekte oluşan tepki kuvveti N ve
iplerdeki gerilme kuvvetleri T1, T2 A) 25 B) 22 C) 20 D) 18 E) 15 1 1 1 1 1
ne olur? A) B) C) D) E)
8 6 5 4 3
yadcgh
zurrd9
ÇÖZÜM
K
O
T2
T1
L
T2 L nin ağırlığına eşit olduğu için

değişmez.
O noktasına göre,
T1 · 3 = GK · 2 + T2 · 3 tur.
K cismi O ya doğru taşınırsa T1 aza-
lır.
N = T1 + GK + T2 olduğundan N de
azalır.
Soru 4
Soru 2
ip
K (12 N)
X Y Z
UYARI
Yaydaki uzama miktarı yayı geren Destek

kuvvet ile orantılıdır. P 6P
F = k · x Eşit bölmeli homojen kalasın ağırlığı 40 N

olup ip 30 N luk gerilime dayanabilmektedir.
k: Yay sabiti
Şekil – I ve Şekil – II deki yayla özdeştir. Buna göre, 12 N ağırlığındaki K cismi ip
x: Uzama miktarı Şekil – I deki yay 4 cm uzadığına göre, kopmadan nereye kadar taşınabilir?
Şekil – II deki yaylardan her biri kaç cm
uzar? A) X noktasına B) X-Y arasına
C) Y noktasına D) Y-Z arasına
A) 24 B) 16 C) 12 D) 8 E) 4
E) Z noktasına
fj3jvd
h6gzs5

Soru 5
X (m) Y (2m)
X Y
2j j
yatay
yatay
T=?
4P
K L
K L
2P
X, Y cisimleri çubuk üzerinde şekildeki gibi
Kütleleri m, 2m olan X, Y cisimleri eşit böl-
dengede iken K, L desteklerinin tepki kuv-
meli çubuk üzerinde şekildeki gibi denge-
vetleri NK, NL dir. Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk
de iken K, L desteklerinin tepkileri NK, NL şekildeki gibi dengededir.
X cismi ok yönünde taşındığına göre; NK, dir.
NL ne olur? Buna göre, ipteki T gerilme kuv-
Buna göre X cismi 2j, Y cismi j hızı ile
veti kaç P dir?
aynı anda harekete geçerse NK, NL ne
NK NL
olur?
A) Artar Artar ÇÖZÜM
NK NL
B) Artar Değişmez
A) Değişmez Değişmez T N T
C) Azalır Artar
B) Artar Azalır
D) Azalır Değişmez C) Artar Değişmez O
E) Azalır Azalır D) Azalır Artar 2P 4P
E) Artar Artar
2f67a1
O noktasına göre tork eşitliğini ya-

zalım.
32jl7p
2P · 3 + T · 3 = 4P · 3 + T · 1
2T = 6P
T = 3P olur.
Soru 6
Soru 8
T ip
F K
X cismi çubuğun üzerinde şekildeki gibi 2P

P
dengede iken yaydaki gerilme kuvveti F, K
desteğinin tepki kuvveti N, esnemeyen ipteki
gerilme kuvveti T dir. Şekil – I ve Şekil – II deki yaylar özdeştir.
Buna göre, X cismi ok yönünde taşınırsa Şekil – I deki toplam uzama miktarı 6 cm
F, N, T niceliklerinden hangisi artar? olduğuna göre, Şekil – II deki kaç cm dir?
A) Yalnız N B) Yalnız T C) F ve N A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
D) F ve T E) N ve T CEVAP ANAHTARI
1. E 2. D 3. D 4. E 5. C 6. B
kb9tll
ipueou
7. A 8. B

FİZİK BAĞIL HAREKET TEST 97
Soru 3
3j j
x y z t u Kuzey
K L
jK jL +X
jK jK
jM
K, L cisimleri +X yönünde 3j ve j hızları ile
hareket etmektedir.
Doğu
K L 0
Bu durumda K nin L ye göre hızı ne olur?
→ →
Akıntıya göre hızları jK, jL olan mo-
A) –X yönünde, j
torlardan K karşı kıyıdaki X noktası- K, L, M araçlarının hız vektörleri şekildeki
na çıkıyor. gibidir. B) –X yönünde, 2j
Buna göre, L nereye çıkar? Buna göre, C) +X yönünde, j
I. K nin sürücüsüne göre L aracı doğuya D) +X yönünde, 2j
ÇÖZÜM doğru gitmektedir. E) +X yönünde, 4j
II. M nin sürücüsüne göre, L aracı kuzey-
x y z t u batıya gitmektedir.
ovp6ky
III. M aracının sürücüsüne göre, K aracı
ja ja batıya gitmektedir.
K L
L motoru U noktasına çıkar.
mbcon7
Şekilden anlaşılacağı üzere akıntı

hızı 2 birimdir.
Soru 2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Kuzey
Akıntı hızı sabit olan nehirde akıntıya
göre hızı 6 m/s olan yüzücü KL yo-
lunu akıntı yönünde yüzdüğünde 4s jK = 2j
de, akıntıya ters yönde yüzdüğünde
12 s de alıyor. Soru 4
Buna göre, akıntı hızı kaç m/s dir?
45° j1 j2
Doğu
0
ÇÖZÜM jL = j K L
+X
d
KL = (j + ja) · t Şekildeki gibi K aracı 2 j hızı ile kuzeydo-
KL = (6 + ja) · 4 ğuya L aracı j hızı ile doğuya gitmektedir. Doğrusal yörüngenin K, L noktalarından j1,
Buna göre, L aracındaki gözlemci K nin j2 hızları ile aynı anda harekete geçen cisim-
KL = (6 – ja) · 12
hareketini nasıl görür? ler t süre sonra yan yana geliyor.
(6 + ja) · 4 = (6 – ja) · 12
A) j hızı ile batıya Buna göre, t süresi aşağıdakilerden han-
6 + ja = 18 – 3ja gisi ile bulunur?
B) j hızı ile güneye j1 – j2
4ja = 12 d d
C) j hızı ile kuzeybatıya A) B) C)
ja = 3 m/s
j1 – j2 d j2 – j1
D) j hızı ile güneydoğuya d d
D) E) .j
E) j hızı ile kuzeye j1 + j2 j1 2
7k3y63
97fc3s

TEST 97 BAĞIL HAREKET FİZİK
Soru 5
x y z t u L
jK jL
jK K L M jya = 5 m/s
60 m
jL ja = 2 m/s
→
Akıntı hızı ja olan nehirde akıntıya göre
→ → 53°
K L hızları jK, jL olan yüzücüler şekildeki K, L
K
noktalarından aynı anda yüzmeye başlıyor.
Akıntı hızı sabit olan nehrin kıyısındaki yüzü- Akıntı hızı 2 m/s olan nehirde
→ → Yüzücüler M noktasında karşılaştığına
cüler K, L noktalarından akıntıya göre jK, jL → → → akıntıya göre hızı jya = 5 m/s olan
göre hızları ja, jK, jL büyüklükleri ile
hızları ile yüzmeye başlıyorlar. yüzücü karşı kıyıya kaç saniyede
ilgili,
çıkar ve L den ne kadar uzağa
Yüzücüler karşı kıyıda aynı noktaya çıktı- I. ja > jK ulaşır? (sin53° = 0,8 , cos53° = 0,6)
ğına göre bu nokta x, y, z, t, u noktaların- II. ja > jL
dan hangisidir?
III. jK > jL ÇÖZÜM
A) x B) y C) z D) t E) u yargılarından hangileri kesinlikle doğru-
dur? (KL = LM) L
pg6jhn
D) I ve III E) II ve III jy jya = 5 m/s
60 m
s3i1ef
53°
K jx ja
jX = 5 · cos53° = 5 · 0,6 = 3 m/s

Soru 6
jY = 5 · sin53° = 5 · 0,8 = 4 m/s
M P Yüzücünün yere göre akıntıya dik
hızı jY = 4 m/s akıntı yönündeki hızı
jX + ja = 5 m/s dir.
60
jK jL tgeçiş = = 15 s
4
L den uzaklığı
Soru 8 X = 5 · 15 = 75 m olur.
K L
x y z t u
Akıntı hızı sabit olan nehrin bir kenarındaki K,
→ →
L noktalarından akıntıya göre jK, jL hızları ile
hareket eden motorlar karşı kıyıdaki P nokta- jL jM
sına çıkıyorlar.
jK L M
Buna göre,
L
I. Motorların karşı kıyıya geçiş süreleri eşit- P R
tir.
Akıntı hızının sabit olduğu ırmakta akıntıya
II. KL uzaklığı MP uzaklığına eşittir. → → →
→ → göre hızları jK, jL, jM olan K, L, M motorları
III. jK, jL hızlarının büyüklükleri eşittir. P ve R noktalarından yüzmeye başlıyor.
yargılarından hangileri kesinlikle doğru- K ve L motorları karşı kıyıda aynı nokta-
dur? ya çıktığına göre M motoru hangi noktaya
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II çıkar?
D) I ve III E) II ve III A) x B) y C) z D) t E) u CEVAP ANAHTARI

1. B 2. E 3. D 4. A 5. D 6. A
bd98tb
artryj
7. B 8. E

Soru 1 Soru 4
UYARI
→ → I II III
jA, jB cismin yere göre hızlarını
jX
göstermek üzere; A nın B ye göre II II
hızı ya da B nin A yı nasıl gördüğü
→ → → VKL I
jAB = jA – jB şeklindedir. V
III
jXZ jY
VLM
II IV Yatay düzlemde hareket eden araçlardan K

→
→ → nin L ye göre hızı jKL ile L nin M ye göre hızı
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK X, Y araçlarının yere göre hızları (jX, jY) ve →
→ jLM Şekil – I deki gibidir.
X aracının Z aracına göre hızı (jXZ) şekildeki
j 2j gibidir. Buna göre, K nin M ye göre hızı Şekil – II
de verilen vektörlerden hangisi olabilir?
K L Buna göre, Y aracının Z aracına göre hızı
+X
şekilde verilen vektörlerden hangisidir? A) I B) II C) III D) IV E) V
Aynı yönde giden araçlardan K
nin L ye göre hızı nedir?
mkfsio
4oc674
ÇÖZÜM Soru 2
K: Gözlenen, L: Gözleyen
Doğuya 5j hızı ile giden bir geminin güvertesin-
→ → →
jKL = jK – jL deki yolcu gemiye göre j hızı ile batıya gidiyor.
jKL = j – 2j = –j dir. Yolcu geminin paralelindeki yunus balığı-
Yani L, K nin kendisinden j hızı ile nı duruyor gördüğüne göre, yunus balığı-
uzaklaştığını –x yönünde gittiğini nın hızı hangi yönde ve kaç j dir?
görür. A) Doğu, 4j B) Doğu, 6j
C) Batı, 4j D) Batı, 6j
E) Doğu, 3j
Soru 5
l22dlz
Hız
Soru 3 X
I II
jy – Y
VKL jx – I II III
III
–
0 t 2t 3t Zaman (s)
VKM Doğrusal yörüngede t = 0 anında jX, jY

V IV hızları ile aynı noktadan aynı anda harekete
geçen X, Y araçlarının hız-zaman grafikleri
Yatay düzlemde hareket eden araçlardan K şekildeki gibidir.
→ →
nin L ye göre hızı jKL, M ye göre hızı jKM Buna göre, hangi bölgede X aracının sü-
Şekil – I deki gibidir. rücüsü Y aracının kendinden uzaklaştı-
ğını görür?
Buna göre, L aracının M ye göre hızı
Şekil – II de verilenlerden hangisidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
7v511k
5bpk4t

Soru 6
Hız Hızı 18 m/s olan otobüsle hızı 8 m/s
Konum
olan bisikletli doğrusal yönde aynı
2x –
K yönde gitmektedir.
2j –
K
Otobüsün içinde otobüse ters
yönde 4 m/s lik hızla yürüyen yol-
j– cu bisikletin hareketini nasıl gö-
L rür?
0–
–
I II III t Zaman
–
0 t 2t 3t Zaman (s)
L ÇÖZÜM
–x –
Doğrusal yörüngede hareket eden K, L araç- jy = 4 m/s
larının hız-zaman grafiği şekildeki gibidir.
Konum-zaman grafiği şekilde verilen araç-
Buna göre, K aracı hangi bölgede L ye jo = 18 m/s
lardan K nin hızı j dir.
göre hızlanmaktadır?
Bu durumda K aracının L aracına göre
jb = 8 m/s
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III hızı nedir?
D) II ve III E) I, II ve III j Yolcunun yere göre hızı otobüsün
A) B) j C) –j hızı yönünde 14 m/s dir.
2
o7t8fg
Bisiklet : Gözlenen, Yolcu: Gözleyen

3j –3j
D) E) jbağıl = jb – jy = 8 – 14 = –6 m/s
2 2
Yolcu bisikleti 6 m/s lik hızla ken-
pr8mc8
disinden uzaklaşıyor yani otobüsün
tersi yönde gittiğini görür.
Soru 7
Konum
x–
0–
–
t 2t Zaman
–x –
Konum-zaman grafiği şekilde verilen araçlar-

dan K j hızı ile batıya gitmektedir.
Buna göre, K aracının sürücüsü L nin ha- Soru 9
reketini nasıl görür?
Doğuya j hızı ile giden K aracının sürücüsü
A) 3j hızı ile batıya L aracının j hızı ile kuzeye gittiğini görüyor.
B) 2j hızı ile batıya Buna göre, L aracı hangi yöne gitmektedir?
C) 3j hızı ile doğuya A) Kuzeydoğu B) Güneydoğu
D) 2j hızı ile doğuya C) Kuzey D) Güney
E) j hızı ile doğuya E) Güneybatı CEVAP ANAHTARI
8hifuc
1. B 2. A 3. B 4. E 5. D 6. C
a3yur4
7. C 8. D 9. A

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
7d 9d
Doğu – batı doğrultusunda hareket eden K, Akıntı hızı 4 m/s olan nehirde akıntı yönün-
L
L araçlarından K nin sürücüsü L nın batıya de akıntıya göre 6 m/s lik hızla hareket eden
gittiğini görüyor. bir yüzücü nehire paralel yolda yürüyen bir
ja Buna göre, K, L araçlarının hız büyüklük- yolcunun 5 m/s lik hızla akıntıya ters yönde
j2
leri ve hareket yönleri aşağıdakilerden hareket ettiğini görüyor.
j1 h = 12 d
hangisi olamaz? Buna göre yolcunun yere göre hızı ve ha-
reket yönü nedir?
K L
K
A) j, doğu 2j, doğu A) 5 m/s, akıntı yönünde
Akıntı hızı ja olan nehirde akıntıya B) 3 m/s, akıntı yönünde
göre hızları j1, j2 olan yüzücüler B) j, doğu j, batı
K noktasından başlayarak şekilde- C) 2j, doğu j, doğu C) 1 m/s, akıntı yönünde
ki doğrultularda yüzüp L noktasına D) 5 m/s, akıntıya ters yönünde
çıkıyorlar. D) j, batı 2j, batı
E) 2j, doğu j, batı E) 1 m/s, akıntıya ters yönünde
Buna göre; j1, j2 hızlarının bü-
j1
joo2jp
i6bkm1
yüklükleri oranı kaçtır?
j2
ÇÖZÜM
M 16 d L
ja 12 d
j1
N 9d L
ja
12 d
j2
K
→
K noktasından suya göre j1 hızı ile
yüzen yüzücü L noktasına çıktığına
göre üçgenlerin benzerliğinden
j1 ja j1 ja
= ⇒ = Soru 4
KM LM 20d 16d
5 Hız büyüklüğü 2j olan bir uçak K şehrin-

j1 = j Soru 2
4 a den doğusundaki L şehrine uçuyor. Bu
Aynı şekilde uçağın K şehrinden L şehrine gidiş süre-
j2
X, Y, Z arabaları jX, jY, jZ büyüklüğündeki si hiç rüzgâr yokken t1 kuzeyden güneye
ja 5 doğru j büyüklüğünde sabit hızla rüzgâr
= ⇒ j2 = ja hızlarla hareket etmektedir. Doğuya giden Y
15d 9d 3 esiyorken t2 oluyor.
arabasının sürücüsü X in kuzeye Z nin ise gü-
j1 5 . 3 3 neye gittiğini görüyor. t1
= = olur. Buna göre, oranı kaçtır?
j2 4 5 4 t2
Buna göre aşağıdaki karşılaştırmalardan
hangisi kesinlikle yanlıştır?
2 3
A) jX > jY B) jX > jZ C) jX = jZ A) 2 B) C) D) 3 E) 2
2 2
D) jY > jZ E) jZ > jX
42f92l
2f2s5u

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
P L M
Hız
j j L L
K
K
j1 j2
L
2x x I II III Zaman
K M L K
Akıntıya göre hızları j olan yüzücüler şekil- → → K, L otomobillerinin hız - zaman gra-
Akıntıya göre hızları j1, j2 olan yüzücüler
fikleri şekildeki gibidir.
deki nehrin K, L hizalarından aynı anda yüz- K noktasından şekildeki doğrultularda yüz-
meye başlayarak M hizasında karşılaşıyorlar. meye başlayarak karşı kıyıdaki M noktasına Buna göre, hangi aralıkta K nin
sürücü L nin yavaşladığını görür?
Buna göre, akıntı hızı kaç j dir? çıkıyorlar.
1 1 1 1 2 KL = PL = LM olduğuna göre, hız büyük-
A) B) C) D) E) ÇÖZÜM
5 4 3 2 3 j1
lükleri oranı kaçtır?
j2 Hareketlilerin hız farkı azalıyorsa
lb5ggh
birbirlerinin yavaşladığını, artıyorsa

1 1 hızlandığını görürler I ve III bölgede
A) B) C) 2
2 2 hareketlilerin hız farkları zamanla
azalıyor.
D) 2 E) 2 2
Yani araçlar birbirlerini I ve III bölge-
lerinde yavaşlar görür.
mviud9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Akıntıya göre hızı 2 m/s olan yüzü-

Soru 6 cü akıntı hızı 3 m/s olan nehirde 10
saniye akıntı yönünde 10 saniyede
akıntıya ters yönde yüzüyor.
Soru 8
ja = 2 m/s Buna göre, yüzücünün yere göre
yer değiştirmesi nedir?
12 m jK = 5 m/s L M
jL = 5 m/s
ÇÖZÜM
53° 37°
X Akıntı yönünde:
jya = 4 m/s
x1 = (jy + ja) · t = (2 + 3) · 10 = 50 m
Akıntıya göre hızları şekilde verilen iki yüzücü
akıntı hızı ja = 2 m/s olan nehirin bir kıyısındaki Akıntıya ters yönde:
X noktasında yüzmeye başlayarak karşı kı- K x2 = (3 – 2) · 10 = 10 m
yıya geçiyorlar.
Akıntıya göre hızı jya = 4 m/s olan yüzücü ∆x = x1 + x2 = 50 + 10 = 60 m
Buna göre, yüzücülerin karşı kıyıya çık- şekildeki K noktasından yüzmeye başlayarak
tıkları noktalar arası kaç m dir? (Akıntı hızı büyük olduğu için yüzücü
M noktasına çıkıyor. 10 m sürüklenmiştir.)
(sin37° = 0,6, cos37° = 0,8)
KL = 2LM olduğuna göre, akıntının hızı
A) 30 B) 27 C) 24
kaç m/s dir?
D) 21 E) 18
5lsmyd
1. A 2. D 3. A 4. C 5. C 6. B
7784s5
7. A 8. A

Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Eylemsizlik Prensibi: Sisteme etki m 2m 3m Hız

eden bileşke kuvvet sıfır ise sistem F 3F 4F
X Y Z j
mevcuttaki hareketini sürdürür. Yani yatay
ya durur ya da sabit hızla hareket
eder. Kütleleri m, 2m, 3m olan X, Y, Z cisimleri
t 2t 3t 4t
şekildeki gibi yola paralel F, 3F, 4F kuvvet- 0
–
Zaman
lerinin etkisinde kalıyor. X cismi sabit hızla
UYARI hareket ederken Y nin ivmesi aY, Z ninki aZ I II III IV
oluyor.
• Sabit hızlı harekette eylemsizlik
oluşmaz. Yoldaki sürtünme katsayısı cisimler için
aY Doğrusal yörüngede t = 0 anında +x yönün-
• Eylemsizlik kuvveti ivmeli hare- aynı olduğuna göre, a oranı kaçtır? de harekete geçen cismin hız-zaman grafiği
ketlerde oluşur. Hızlanan hare- Z
ketle ters, yavaşlayan hareketle şekildedir.
3 5
aynı yöndedir. A) B) 2 C) Buna göre, hangi zaman aralıklarında cis-
2 7 2
• Fe = m · a D) 3 E) me etki eden kuvvet +x yönündedir?
2
m: Cismin kütlesi
A) Yalnız IV B) III ve IV C) I ve II
97bzun
a: Sistemin ivmesi
D) I ve III E) II ve IV
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
broerf
2 1
Yatay
Yatay yolda hareket eden bir vago-

nun tavanına bağlı sarkaç şekildeki
gibi dengede kalıyor.
a = 45° olduğuna göre,
I. Vagon 1 yönünde hızlanmak-
Soru 4
tadır.
II. Vagonun ivmesinin büyüklü- j
ğü g çekim ivmesine eşittir. K
ip
I II. Vagon 2 yönünde hızlanmak- yatay
L
tadır.
a
yatay
ÇÖZÜM Soru 2 Şekildeki K, L cisimleri j sabit hızı ile hareket

Eylemsiz kuvveti hızlanan hareke- ediyor.
te ters yönde yavaşlayan hareketle F 2F
m m Sürtünme katsayısı sabit olduğuna göre,
aynı yöndedir. (I doğru)
Şekil – I Şekil – II I. İp kesilirse K yavaşlar L hızlanır
II. İpteki gerilme kuvveti K ye etki eden sür-
45° m kütleli cisim Şekil – I de yatay yola para-
tünme kuvvetine eşittir.
lel F kuvvetinin etkisinde a, Şekil – II de aynı
Fe = ma III. İpteki gerilme kuvveti L ye etki eden sür-
yola paralel 2F kuvvetinin etkisinde 3a ivme-
sini kazanıyor. tünme kuvvetine eşittir.
mg
Buna göre, bu yoldaki sürtünme kuvveti yargılarından hangileri doğrudur?
ma
tg45 = mg kaç F tir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
ma 1 1 1 1 2 D) I ve III E) II ve III
1 = mg A) B) C) D) E)
5 4 3 2 3
s3el9b
a = g olur. (II doğru)

rg17cj
I ve II doğrudur.

Soru 5 Soru 7
ÖZ BİLGİ
3m Hız (m/s) Temel Prensip: Bir cisim sabit kuv-
m 2m vetin etkisinde sabit ivme kazanır.
F L 12 –
K M Fnet = m · a
yatay
UYARI
m, 3m, 2m kütleli K, L, M cisimleri sürtün- 6–
mesiz yatay yolda yola paralel F kuvveti ile j
itiliyor. a
F
–
K cisminin L ye uyguladığı etki kuvveti T1, 0 4 t(s)
L nin M ye uyguladığı T2 olduğuna göre
T1 Yatay yolda yola paralel F = 6 N luk kuvvetin Düzgün hızlanan hareket
oranı kaçtır? etkisinde kalan 4 kg kütleli cismin hız-zaman
T2 j
grafiği şekildeki gibidir. a
1 3 5 F
A) B) 1 C) D) 2 E) Buna göre, yoldaki sürtünme katsayısı
2 2 2 kaçtır? (g = 10 N/kg)
Düzgün yavaşlayan hareket
A) 0,2 B) 0,3 C) 0,4
cc4tn7
D) 0,5 E) 0,6 ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
eyh9ky
F2
F1
O F3
F4
F5
Yatay ve sürtünmesiz düzlemdeki

O noktasal parçacığı aynı düzlemde
bulunan şekildeki beş kuvvetin etki-
sindedir.
→
Buna göre, F3 kuvveti kaldırılırsa
Soru 6 taneciğin bundan sonraki hareke-
ti ne olur?
2 1
ÇÖZÜM
a
Beş kuvvetin bileşkesini bulalım.

X Y
Yatay →
F1 –2 1
Yatay yolda hareket eden bir vagonun ta- Soru 8 →
F2 3 2
vanına bağlı sarkaç şekildeki gibi dengede →
kalıyor. F3 2 0
F = 25 N
K (3 kg) →
a = 45° olduğuna göre, L (2 kg) F4 1 –1
yatay →
I. Vagon 1 yönünde hızlanmaktadır. + F5 –2 –2
II. Vagonun ivmesinin büyüklüğü g çekim 3 kg ve 2 kg kütleli K, L cisimleri şekildeki 2 0
ivmesine eşittir. yatay yolda yola paralel F = 25 N luk kuvvetle Cisim F3 kuvveti yönünde hareket
III. Vagon 2 yönünde hızlanmaktadır. itiliyor. etmektedir.
yargılarından hangileri doğrudur? Sürtünme katsayısı 0,3 olduğuna göre L F3 kuvveti kaldırılırsa bileşke kuvvet
cisminin K cismine gösterdiği tepki kuv- sıfır olur ve cisim düzgün doğrusal
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III hareket yapar.
vetinin büyüklüğü kaç N dur? (g = 10 N/kg)
ums263
1. A 2. D 3. B 4. C 5. E 6. D
v97g3s
7. B 8. C

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
2m m 3m
T1 T2 F
K L M
yatay
3 kg
K 2 kg Kütleleri m, 2m, 3m olan K, L, M cisimleri
L 30° sürtünmesiz yatay yola paralel F kuvveti ile
37° yatay çekilmektedir.
yatay
Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri T1,
Ok yönünde hareket eden şekildeki sistemin ivmesi kaç m/s2 dir? T1
sürtünmesiz sistemin ivmesi 2 m/s2 1 T2 nin büyüklükleri oranı kaçtır?
(g = 10 N/kg, sin30° = ) T2
dir. 2
Buna göre; K, L cisimlerinin kütle- 1 1 2 1 2 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3 A) B) C) D) E)
mK 3 2 3 2 5 3 4
leri oranı m kaçtır?
nkaedk
L
9gd3o8
((g = 10 N/kg)
ÇÖZÜM
Soru 2
K
K
L
Fx mL · g a
37°
yatay 37°
Fnet
a= m K cismi sürtünmesiz eğik düzlemin üze-
top rinde şekildeki gibi dengede kalabildiğine
FX = mK · g · sin37°
göre eğik düzlemin ivmesi kaç m/s2 dir?
(g = 10 N/kg, sin37° = 0,6, cos37° = 0,8)
Fx – m L ·g
a= A) 8,0 B) 7,5 C) 7,0
mK + mL
D) 6,5 E) 6,0
m K g.0, 6 – m L g
2= mK + mL
8v1lsg
6m K – 10m L Soru 5
2= mK + mL
L (2 kg)
6mK – 10 mL = 2mK + 2mL
Soru 3
T
4mK = 12 mL 2 kg 3 kg 5 kg K (2 kg) M
T F=?
mK 12 yatay
m L = 4 = 3 olur. k = 0,2 53°
yatay
Şekildeki yatay yolda cisimler için sürtün-
me katsayısı k = 0,2 dır. Şekildeki düzenekte sürtünmeler önemsiz K,
İpteki gerilme kuvveti T = 10 N olduğuna L cisimlerinin kütleleri 2 kg dır.
göre, F kuvveti kaç N dur? İpteki gerilme kuvveti T1 = 12 N olduğuna
göre M cisminin kütlesi kaç kg dır?
A) 30 B) 35 C) 40
D) 45 E) 50 5 3
A) 3 B) C) 2 D) E) 1
2 2
o7ntac
rr4a74

Soru 8
2 kg 4 kg Kuvvet (N)
T
8–
Yatay k = 0,2
T
4–
4 kg K (2 kg)
L (?)
–
0 4 8 12 Zaman (s)
Şekildeki düzenekte yatay düzlemdeki sür- Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki Sürtünmesiz yatay düzlemde ha-
tünme katsayısı k = 0,2 dır. düzenekte ipteki gerilme kuvveti T = 24 N reket eden cisme etki eden, yola
Buna göre, ipteki gerilme kuvveti T kaç paralel kuvvetin zamanla değişimi
olduğuna göre, L cisminin kütlesi kaç kg grafikteki gibidir.
N dur? (g = 10 N/kg) dır?
2 kg kütleli cisim t = 0 anında dur-
A) 11,0 B) 10,6 C) 10,2
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 duğuna göre, 12 saniyedeki yer
D) 9,6 E) 9,4 değiştirmesi kaç m dir?
cm7vio
b3rhlz
ÇÖZÜM
F = m.a ile ivmeleri bulalım ve ivme

zaman grafiğini çizelim.
a (m/s2)
4–
2–
–
0 4 8 12 t (s)
Şimdi de hız – zaman grafiğini çize-

lim.
a (m/s2)
24 –
16 –
–
0 4 8 12 t (s)
Alan yerdeğiştirmeye eşittir.

Soru 7
Soru 9 4 · 16 16 + 24 .
∆X = + 4 + 24 · 4
2 2
2 kg 3 kg
F = 10 N F=? Düşey doğrultuda hareket eden ∆X = 32 + 80 + 96
şekildeki sistemde ipteki gerilme
k = 0,1 3 kg ∆X = 208 m olur.
kuvveti T = 12 N dur.
2 kg ve 3 kg kütleli cisimler sürtünme katsa- T = 12 N
yısının k = 0,1 olduğu yatay yolda yola paralel
2 kg
F = 10 N luk kuvvetle şekildeki gibi çekiliyor.
Buna göre, cisimlerin ivmesi kaç m/s2 Buna göre, F kuvvetinin büyüklüğü kaç N
dir? (g = 10 N/kg) dur? (g = 10 N/kg)
1 3 5
A) B) 1 C) D) 2 E) A) 25 B) 30 C) 35 D) 40 E) 45
2 2 2 CEVAP ANAHTARI
uyu51k
1. C 2. B 3. E 4. A 5. C 6. D
sdhn4t
7. B 8. C 9. B

Soru 1
m = 2 kg
F=8N j
İp F = 10 N
yatay m = 4 kg
K L
m K L M yatay
Şekildeki yatay yolun KL arası sürtünmesiz (g = 10 N/kg)
ok
L den sonra sürtünme katsayısı 0,3 tür. K
noktasında duran m = 2 kg kütleli cisim KL Yatay yolun K noktasında hızı j olan 4 kg
kütleli cisim bu noktadan itibaren yola pa-
Asansör noktaları arasında yola paralel F = 8 N luk
ralel F = 10 N luk kuvvetin etkisinde kalıyor.
kuvvetin etkisinde kalıyor.
Şekildeki asansör ok yönünde sabit Sürtünme katsayısı KL arasında 0,2, LM
hızla çıkarken ipteki gerilme kuvveti KL = 12 m olduğuna göre, cisim L nokta- arasında 0,3 olduğuna göre cismin KL
g sından sonra kaç m yol alarak durur? ve LM arasındaki hareketi nasıl olur?
T1, a = ivmesi ile hızlanırken T2
2 (g = 10 N/kg)
oluyor. KL LM
T1 A) 24 B) 22 C) 20 D) 18 E) 16 A) Hızlanan Yavaşlayan
T2 B) Hızlanan Hızlanan
52auuh
(g: yer çekim ivmesi) C) Hızlanan Sabit hızlı
D) Sabit hızlı Yavaşlayan
ÇÖZÜM E) Sabit hızlı Hızlanan
Asansör sabit hızla çıkarken T1 ge-
6knap9
rilme kuvveti T1 = mg dir.
Asansör hızlanırken eylemsizlik kuv-
veti oluşacağından,
g 3
T2 = mg + m = mg dir.
2 2
T1 2
= olur.
T2 3
Soru 4
HATIRLAYALIM
Eylemsizlik kuvveti hızlanan hareke-

te ters yönde oluşurken yavaşlayan
hareketle aynı yönde oluşur. Soru 2
m1 m2
F 4F
K (m)
Sürtünmesiz yatay düzlemde durmakta olan

m1, m2 kütleli cisimler yollara paralel F, 4F
L (m)
kuvvetlerinin etkisinde kalarak eşit sürede sı-
rasıyla X ve 2X yollarını alıyorlar. Makara ağırlığı ve sürtünmelerin önemsen-
m1 mediği şekildeki düzenek serbest bırakılıyor.
Buna göre, m oranı kaçtır?
2 Buna göre, L cisminin ivmesi kaç g olur?
1 1 1 1 1 1 1 2
A) 2 B) 1 C) D) E) A) B) C) D) E)
2 3 4 5 4 3 2 3
nvdh85
lbz3bd

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
3m F X (3 m)
m 2m
X
Y r r
X Y Z Yatay
yatay Y (m)
Makara ağırlığı ve sürtünmelerin önemsen-
mediği şekildeki düzenekte 3m, m, 2m küt-
leli X, Y, Z cisimleri yola paralel F kuvveti ile
K (1 kg) L (1 kg)
çekiliyor. Z (2 m)
2r, r yarıçaplı X, Y silindirleri eş merkezli K, L X cisminin ivmesi aX, y ninki aY, Z ninki aZ
cisimlerinin kütleleri eşit ve 1 kg dır. olduğuna göre, aX, aY, aZ arasındaki ilişki Makara ağırlığı ve sürtünmelerin
Sistem şekildeki konumdan serbest bıra- nedir? önemsenmediği düzenek şekildeki
konumdan serbest bırakılıyor.
kılırsa L cisminin ivmesi kaç m/s2 olur? A) aX > aY > aZ B) aX > aZ > aY
(g = 10 N/kg) Buna göre, X cisminin ivmesi a ise
C) aX = aY > aZ D) aZ > aX = aY Z ninki kaç a dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 E) aY > aZ > aX
ÇÖZÜM
773om1
9rg6jp
X (3 m)
T
2T
T
yatay Y (m)
Z (2 m)
İplerdeki gerilme kuvvetleri şekildeki

gibidir.
T
aX = = a ise
3m
T
aY =
m = 3a olur.
Soru 6 Cismin aldığı yol ivmesi ile orantılı

olduğu için X cismi 1 birim yol alırsa
X (1 kg) Y (3 kg) Y cismi 3 birim, Z cismi 2 birim yol
Soru 8 alır. Z nin ivmesi 2a olur.
Yatay Yatay X (2 kg)
Yatay
Z (2 kg)
Y (2 kg)
mediği şekildeki düzenek serbest bırakılı-
yor.
mediği şekildeki sistem serbest bırakılıyor.
Buna göre, Z cisminin ivmesi kaç m/s2
olur? (g = 10N/kg) Buna göre Y cisminin ivmesi kaç m/s2
olur? (g = 10N/kg)
A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
ohry5u
1. E 2. C 3. A 4. A 5. C 6. D
r37c2l
7. E 8. A

Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Sürtünme kuvveti; k sürtünme kat- j
İvme
L
sayısı, N tepki kuvveti olmak üzere,
Fs = k · N dir.
3a –
x
3j
K yatay
a–
UYARI Şekildeki eğimli yolun K noktasından 3j hızı
ile atılan cisim L noktasını j hızı ile geçiyor.
–
–
0 t 2t Zaman
• Statik sürtünme: Duran cismi
harekete geçebilecek en küçük
Buna göre, cismin KL arasında ivmesi kaç
Yatay yolun K noktasında yola paralel F
kuvvettir. j2
kuvvetinin etkisinde kalan cisim t süre son- x olmuştur?
ra L, 2t süre sonrada M noktasından ge-
m = 5 kg 1
çiyor. A) B) 1 C) 2 D) 4 E) 8
2
k = 0,4 Yolun KL arası sürtünmesiz olduğuna
k2mo96
göre, LM arasındaki sürtünme kuvveti
Fs = k · N = kmg kaç F tir?
Fs = 0,4 · 50 = 20N 4 3 2
A) B) C)
• Kinetik sürtünme: Cismin hare- 5 4 3
ket etmesi ya da harekete zor- 1 2
lanması durumunda oluşan sür- D) E)
2 5
tünme kuvvetidir.
ifabce
• Statik sürtünme kinetik sürtün-

meden büyüktür.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
m = 2 kg
Soru 4
F=8N
F(N)
k = 0,5 Soru 2
Şekildeki verilere göre, cisme etki
eden sürtünme kuvveti nedir? 20 –
m1
yatay
ÇÖZÜM
8–
Statik sürtünme
–
0 3 a(m/s2)
Fs = k · N = 0,5 · 20 = 10 N m2
Bu durumda cisim hareket etmez et- Bir cisme yatay düzlemde düzleme paralel
kili olan sürtünme kuvveti Fs = 8 N Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki sis- uygulanan kuvvetin cismin kazandığı ivme ile
olur. g değişimi şekildeki gibidir.
temin ivmesi tür.
3
m1 Buna göre, yüzeyin sürtünme katsayısı
Buna göre; m1, m2 kütleleri oranı m kaçtır?
2
kaçtır?
A) 0,2 B) 0,3 C) 0,4
9 2 1
A) 2 B) C) 1 D) E) D) 0,5 E) 0,6
2 3 2
4bdyn2
3ozisa

Soru 5
Soru 7 UYARI
2 kg K F = 10 N •
K (m) L (3m)
m = 5 kg
3 kg L
yatay k = 0,4
Yatay Yatay
X Fs = k · N = kmg
Yatay ve sürtünmesiz düzlemdeki 2 kg ve 3
kg kütleli K, L cisimlerinde K ye yola paralel Fs = 0,4 · 50
şekildeki gibi F = 10 N luk kuvvet uygulanı- Fs = 20 N
F
yor. Şekildeki örnekte statik sürtün-
K cismi L nin üzerinde kaymadığına göre, Şekildeki sürtünmesiz sistemde X makara- me Fs = 20 N dur.
sı F kuvveti ile çekiliyor.
K ile L arasındaki sürtünme katsayısının • F=8N
en küçük değeri nedir? K cisminin ivmesi aK, L ninki aL ve X ma- m = 5 kg
karasınınki aX olduğuna göre; aK, aL, aX
A) 0,8 B) 0,6 C) 0,5 arasındaki ilişki nedir? Fs = 20 N k = 0,4
D) 0,4 E) 0,3 A) aL > aK > aX B) aK = aL > aX

Bu uygulamada ise etkili olan
C) aK > aX > aL D) aX > aK = aL sürtünme Fs = 8 N dur.
ll366v
E) aK = aL = aX • F = 12 N
m = 5 kg
m7gk3l
Fs = 20 N k = 0,4
Fs = 12 N
•
F = 24 N
m = 5 kg
Fs = 20 N k = 0,4
Fs = 20 N dur.
Soru 6
F = 24 N K 3 kg
Soru 8
L 5 kg
yatay
Şekildeki düzenekte K ile L cisimleri arasın-

daki sürtünme katsayısı 0,4 L ile yatay yer T a = 5 m/s2
arasındaki 0,1 dir.
K L
K nin kütlesi 3 kg, L nin ki 5 kg ve K ye 2 kg 3 kg
F = 24 N luk yatay kuvvet uygulandığına
Asansör
göre, K ve L nin ivmeleri nedir?
(g = 10 N/kg) Şekildeki asansör ok yönünde a = 5 m/s2 lik
K L ivme ile hızlanırken içindeki sistem serbest
bırakılıyor.
A) 4 m/s2 0,8 m/s2
Bu durumda L cisminin yerdeki gözlemci-
B) 4 m/s2 1,2 m/s2
ye göre ivmesi kaç m/s2 olur?
C) 2 m/s2 2 m/s2
1
D) 2 m/s2 0,8 m/s2 A) B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
2
E) 4 m/s2 1,5 m/s2 CEVAP ANAHTARI
7h6shh
1. C 2. A 3. D 4. A 5. E 6. A
6vpdkp
7. C 8. C

Soru 3
K (m) L (2m)
j (m/s) F 3F
12 –
yatay
a = 4 m/s2
Şekildeki yatay yol düzgün sürtünmelidir.
K L
K cismine etki eden bileşke kuvvet sıfır ol-
4– F
duğuna göre, L cisminin ivmesi kaç m
Asansör
dir?
–
Şekildeki asansör ok yönünde 0 4 t (s)
1 1 2 3 4
4 m/s2 lik ivme ile hızlanmaktadır. A) B) C) D) E)
Yatay düzlemde F kuvvetinin etkisinde 3 2 3 4 3
Makara ağırlıkları ve sürtünmeler olan m = 3 kütleli cismin hız-zaman grafiği
önemsenmediğine göre eşit küt-
1fm7p2
şekildeki gibidir.
leli K, L cisimlerinden L nin asan-
sördeki gözlemciye göre ivmesi F = 12 N olduğuna göre, sürtünme kuv-
kaç m/s2 olur? (g = 10 m/s2) veti kaç N dur?
A) 6 B) 12 C) 18
ÇÖZÜM D) 24 E) 30
zt9pta
T
T
T
K L
mg mg
m.a m.a
Cisimlere ağırlıkları yanında şekil-

deki gibi eylemsizlik kuvvetleri de
etki eder. İvme yol ile orantılı oldu-
ğundan L nin ivmesi X ise K ninki 2X
olur.
K için : (mg + m · a) – T = m · 2X
14 m – T = 2mX ①
Soru 4
Soru 2
L için : 2T – (mg + m · a) = m · X
m1 = 3 kg
2T – 14 m = m · X ② L (2m)
yatay
T
1 nolu eşitliği 2 ile çarpıp 2 ile top- K (m)
m2 = ?
layalım.
37° 20 cm
28m – 2T = 4mX
yatay yer
2T – 14 m = mX
+
Kütleleri m, 2m olan K, L cisimleri sürtünme- Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki
14m = 5mX
siz eğik düzlem üzerinde serbest bırakılıyor. sistem serbest bırakılınca m2 kütleli cisim
14 1 m/s lik hızla yere düşüyor.
X = m/s2 Buna göre, ipteki T gerilme kuvveti kaç
5
28
mg dir? (g: Çekim ivmesi, sin37° = 0,6) Buna göre, m2 kütlesi kaç kg dır?
aK = 2X = m/s2
5 1 1 1 3 5
A) 1 B) C) D) E) 0 A) 1 B) C) 2 D) E) 3
14 2 3 4 2 2
aL = m/s2 olur.
5
g6zza6
ipcd7v

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K (1 kg)
K (3 kg)
K (1 kg)
L (4 kg)
F = 24 N
yatay L (5 kg) F = 20 N L (4 kg)
yatay yatay
M
Sürtünmesiz yatay düzleme paralel F = 24 N
Kütleleri 1 kg ve 4 kg olan K, L ci-
luk kuvvetin etkisindeki K, L cisimleri birlikte simleri yola paralel F = 20 N luk kuv-
hareket ediyor. vetle itiliyor.
Şekildeki düzenekte yatay düzlem sürtün-
mesiz, K ile L cisimleri arasındaki sürtünme Buna göre, K ile L arasındaki sürtünme Cisimler birlikte hareket ettiğine
katsayısı 0,6 dır. katsayısının en küçük değeri kaçtır? göre, aralarındaki sürtünme kat-
sayısı aşağıdakilerden hangisi ola-
K cisminin kütlesi 1 kg L ninki 4 kg ve K ile A) 0,3 B) 0,4 C) 0,5 maz? (Yatay düzlem sürtünmesiz)
L birlikte hareket ettiğine göre, M cismi- D) 0,6 E) 0,7
nin kütlesi kaç kg dır? (g = 10 N/kg)
ÇÖZÜM
A) 0,8 B) 7,5 C) 7,0
4lf2ii
Fe = ma
D) 6,5 E) 6,0 K (1 kg)
Fs = kmg
F = 20 N L (4 kg)
323klr
yatay
Cisimler birlikte hareket ettiğine

göre K cismine etki eden kuvvetler
Fs $ Fe olmalıdır.
Sürtünme katsayısının en küçük de-
ğeri için Fs = Fe olur.
Soru 6 kmg = m · a
a
İvme k = g olur.
K
20
a= = 4 m/s2 dır.
5
L
4
Soru 8 k = = 0,4 tür.
10
k nin değeri 0,4 den küçük olamaz.
0 F Kuvvet
Yatay yolda K, L cisimlerine yola paralel

uygulanan kuvvetlerin ivme ile değişimi
grafikteki gibidir.
Buna göre; L (m)
I. K cisminin kütlesi L ninkinden küçüktür.
II. K cisminin yüzeydeki sürtünme katsayı-
K (m)
sı L ninkinden büyüktür.
III. Aynı kuvvet için K nin kazandığı ivme L Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önemsen-
ninkinden büyüktür. mediği şekildeki sistem serbest bırakılıyor.
yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre, K cisminin ivmesi kaç m/s2
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III olur? (g = 10 N/kg)
D) II ve III E) I, II ve III A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
CEVAP ANAHTARI
jbps4m
lv691e
1. C 2. E 3. B 4. A 5. B 6. E
7. A 8. D

FİZİK BİR BOYUTTAKİ SABİT İVMELİ HAREKET TEST 105
Soru 3
HATIRLAYALIM Soru 1
Hız (m/s)
• X (m) Hız (m/s)
20 –
K L
20 – L
K
0–
–
8 t (s)
–10 –
a 4–
t (s)
–
0 8 Zaman (s)
Eğim → (tga) → Hız simlerinin hız-zaman grafikleri şekildedir.
• j (m/s) simlerinin hız – zaman grafikleri şekildedir. t = 0 anında cisimler arasındaki uzaklık
Cisimler t = 0 anında ve 8. saniyede yan 30 m olduğuna göre 8. saniyede cisimler
yana olduğuna göre, K cisminin ivmesi arasındaki uzaklık aşağıdakilerden hangi-
kaç m/s2 dir? si olabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 50 B) 60 C) 70
D) 90 E) 120
nv9531
a
pglizp
t (s)
m
Eğim → → İvme
s2
m .
Alan: s = m → Yer değiştirme
s
•
a (m/s2)
Soru 2
Konum
X– L
Soru 4
t (s)
K
0– Hız (m/s)
m m t Zaman (s)
Alan → .s = s → Hız değişimi
2
s
–X –
Doğrusal yörüngede sabit hızlı hareket eden

j0 –
K, L cisimlerinin konum – zaman grafikleri
şekildeki gibidir.
–
0 t 3t Zaman (s)
Buna göre,
I. K nın hız büyüklüğü L ninkinden küçüktür. Doğrusal yörüngede hareket eden cismin
hız-zaman grafiği şekildeki gibidir.
II. Cisimler t anında yanyanadır.
Hızlanma ivmesinin büyüklüğü yavaşlama
III. Cisimler ters yönlerde hareket etmiştir.
ivmesinin büyüklüğüne eşit olan cisim 0-t
yargılarından hangileri doğrudur? aralığında 30 m yol aldığına göre, 0-3t ara-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III lığında aldığı yol kaç m dir?
87ychu
arcpel

TEST 105 BİR BOYUTTAKİ SABİT İVMELİ HAREKET FİZİK
Soru 5 Soru 7
FORMÜL
İvme İvme
1 2
a–
X = jot " at
a–
2
I III
Vs = j0 " a · t
t 2t 3t 4t 5t
0– 0–
–
–
–
t 2t 3t Zaman II IV Zaman V2s = j2s " 2aX
V
–a –
–a –
Doğrusal yörüngede durgunluktan harekete Doğrusal yörüngede hareket eden bir cismin
geçen cismin ivme – zaman grafiği şekildeki ivme – zaman grafiği şekildeki gibidir. UYARI
gibidir. Cisim t = 0 anında durduğuna göre, hangi
Yukarıdaki yol, hız ve zamansız hız
Cismin 0-t arasındaki yerdeğiştirmesi X zaman aralığında yerdeğiştirmesi en bü- denklemleri düzgün hızlanan hare-
olduğuna göre, 0-3t arasındaki kaç X tir? yüktür? ketle (+), düzgün yavaşlayan hare-
kette ise (–) li hâlleri ile alınır.
A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4 A) I B) II C) III D) IV E) V
tmfer9
r32zuh
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Denklemi
x = 12t – 4t2 (x: m , t: s)
ile verilen hareket için ne söyle-
nebilir?
ÇÖZÜM
Düzgün yavaşlayandır.
İlk hızı jo = 12 m/s
Soru 6 Soru 8
1
İvmesi; a = 4
İvme 2
İvme (m/s2)
a– a = 8 m/s2 dir.
2a – 4–
0–
–
t 2t 3t 4t 5t Zaman
–a –
–
0 4 8 Zaman (s)
Doğrusal yörüngede durgunluktan hareke- Doğrusal yörüngede t = 0 anında 8 m/s lik

te geçen cismin ivme-zaman grafiği şekil- hızla harekete geçen cismin ivme-zaman
deki gibidir. grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre, hangi zaman aralığında cis- Buna göre, cismin 0-8 saniyeler arasında-
min yerdeğiştirmesi en büyüktür? ki yerdeğiştirmesi kaç metredir?
A) 0 – t B) t – 2t C) 2t – 3t
A) 160 B) 180 C) 184
D) 3t – 4t E) 4t – 5t
bdo7bd
1. C 2. E 3. D 4. C 5. E 6. C
cy5l85
7. D 8. A

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Hız j0
Zamansız hız denklemi j2 = 64 – 4x
(j: m/s, t: s) ile verilen hareketli
cisim kaç saniyede durur? +x
K L M x y z t u
ÇÖZÜM t = 0 anında şekildeki yolun K noktasından

0–
–
Zaman (s) j0 hızı ile harekete geçen cisim t anında L, 2t
Verilen denklem, V2s = j02 – 2aX ile I II III anında M noktasından geçiyor.
karşılaştırılırsa V0 = 8 m/s,
Buna göre, cisim 4t anında hangi nokta-
a = 2 m/s2 olduğu görülür.
dan geçer? (Aralıklar eşit)
Hareketlinin hız denklemi
Doğrusal yörüngede hareket eden cismin A) x B) y C) z D) t E) u
Vs = j0 – at den hız-zaman grafiği şekildeki gibidir.
Vs = 8 – 2t olur. Buna göre, hangi zaman aralığında cisme
6vl1fm
Dursa süresi Vs = 0 olduğundan uygulanan kuvvet hız ile aynı yöndedir?
8 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
t = = 4s olur.
2
5b8jiv
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK

cismin hız denklemi j = 8 – 2t
(j: m/s , t: s) ile veriliyor.
Buna göre, cisim duruncaya kadar
kaç metre yol alır?
ÇÖZÜM
js = jo – at Soru 2
j = 8 – 2t
İki denklemin karşılaştırılmasından V(m/s)
20 –
jo = 8 m/s,
K Soru 4
a = 2 m/s2 olduğu görülür. 10 – L
8 0–
Cisim t = = 4s de durur.
–
2 t t(s) hız denklemi j2 = 36 + 8x (j: m/s, x: m)

M ile veriliyor.
–10 –
j (m/s)
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi
8– yanlıştır?
Doğrusal yörüngede aynı noktadan harekete
geçen K, L, M cisimlerinin hız-zaman grafik- A) Hareket hızlanandır.
Dx
leri şekildeki gibidir. B) Cismin ilk hızı 6 m/s dir.
–
0 4 t (s)
t anında K ile L arasındaki uzaklık 40 m C) Cismin ivmesi 4 m/s2 dir.
∆X =
8·4
= 16 m olduğuna göre, L ile M arasındaki uzaklık D) Cisim hareketinin ilk saniyesinde 8m yol
2 alır.
kaç m dir?
E) Cismin 2. saniyede hızı 12 m/s dir.
A) 110 B) 100 C) 90 D) 80 E) 70
n7b8vi
mkyr1r

Soru 5
Doğrusal yörüngede hareket eden ve hız
Konum (m) j1 j2
denklemi j2 = 100 – 8x (j: m/s, x: m) ile
verilen bir cismin 6 saniyedeki yer değiş-
32 –
tirmesi kaç metredir? yatay
40 m ,
A) –8 B) –12 C) –16 K L M
D) –22 E) –30 Şekildeki yolun K, M noktalarından

j1, j2 hızları ile aynı anda harekete
8–
geçen cisimler L noktasında karşıla-
8h2ece
şıyor.
–
0 6 Zaman (s)
K den kalkan cisim LM arasını
Doğrusal yörüngede sabit ivmeli hareket 16 s de M den kalkan cisim LK ara-
sını 4s de aldığına göre , yolu kaç
eden cismin konum-zaman grafiği şekilde-
m dir?
ki gibidir.
Soru 6 Cisim 6. saniyede durduğuna göre, cis-
min t = 0 anındaki hızı kaç m/s dir? ÇÖZÜM
İvme
A) 4 B) 6 C) 8 Cisimler L noktasına, t sürede gel-
D) 10 E) 12 sin.
a
KL = 40 = j1 · t ➀
93et95
LM = , = j2 · t ➁
0
t 2t 3t Zaman Ayrıca;
, = j1 · 16 ➂
40 = 4 · j2 ➃
Doğrusal yörüngede durgunluktan harekete ➀ ve ➁ den
geçen aracın ivme-zaman grafiği şekildeki
j1 40
gibidir. Soru 8 =
j2 ,
Buna göre, cismin hız-zaman grafiği nasıl
İvme
olur? ➂ ve ➃ den
A) B) , 16j1
Hız Hız
K =
2a –
40 4j2
2j – 2j –
j1 ,
j– j– a–
L =
j2 160
–
t (s) t (s)
Bulunan değerlerini taraf tarafa bö-
lersek
–
0 t 2t Zaman
C) D) j1
Hız Hız
Doğrusal yörüngede hareket eden K, L araç- j2 40 . 160
larının ivme-zaman grafikleri şekildeki gibidir. =
, ,
j1
j– j– t = 0 anında cisimlerin hızları sıfır olduğu- j2
na göre, L deki gözlemci K nin hareketini
–
t (s) t (s) nasıl görür?

,2 = 40 · 160 = 6400
A) Hızlanan , = 80 m
E) B) Yavaşlayan
Hız
2j – C) Sabit hızlı
j–
D) Önce hızlanan sonra yavaşlayan
E) Önce yavaşlayan son hızlanan
CEVAP ANAHTARI
–
t (s)
rd53o1
1. B 2. D 3. D 4. E 5. B 6. A
prols9
7. C 8. A

Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Serbest düşme; Serbest düşmeye bırakılan bir cisim hareke- Serbest düşmeye bırakılan bir cisim hareke-
• İlk hızı sıfır, ivmesi a = g olan
tini 4 eşit zaman aralığında tamamlıyor. tinin son iki saniyesinde 120 m yol alıyor.
düzgün hızlanan harekettir. Cisim 2. aralıkta 12 m yol aldığına göre, Buna göre, cisim yere kaç m/s lik hızla
Konum kaç m yükseklikten bırakılmıştır? çarpar?
(Sürtünme yok, g = 10 N/kg)
A) 70 B) 80 C) 90
A) 52 B) 58 C) 64 D) 72 E) 86 D) 100 E) 110
jo812r
5lbmde
0 Zaman
1
h= g+2
2
j = g · t
Soru 5
j2 = 2gh
• Saniyelerde alınan yollar

Yeterli yükseklikten önce K bir süre sonrada
L cismi serbest bırakılıyor.
a = g = 10 m/s2 için,
Soru 2 K cismi yere düşünceye kadar cisimler
1. saniyede: 5 m arasındaki uzaklık DX ve cisimlerin hızları
2. saniyede: 15 m K noktasından serbest düşmeye bırakılan bir arasındaki fark Dj ne olur?
cisim KL arasını t1, LM arasını t2 sürede alı-
3. saniyede: 25 m şeklinde de- DX Dj
yor.
vam eder.
t1 KL A) Artar Artar
= 2 olduğuna göre, oranı kaçtır?
t2 LM B) Artar Azalır
(Sürtünme yok) C) Değişmez Artar
5 4 1 D) Artar Değişmez
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK A) 4 B) C) 1 D) E)
4 5 3 E) Değişmez Değişmez
t = 0 anında jo hızı ile düşey ola-
32v8gm
lv1uta
rak yukarıya doğru atılan cismin
6. saniyede yerden yüksekliği 60
m olduğuna göre, jo kaç m/s dir?
ÇÖZÜM
1
h = jot – gt2
2 Soru 6
1
60 = jo · 6 – 10 · 62 Serbest düşmeye bırakılan bir cismin 2.
2
saniyede yerden yüksekliği h1, 4. saniye
60 = 6jo – 180 Soru 3 de ise h2 dir.
h1 8
6jo = 240
Serbest düşmeye bırakılan bir cisim 6 saniye = olduğuna göre, cisim kaç m
h2 5
jo = 40 m/s havada kalıyor.
yükseklikten bırakılmıştır?
Buna göre, cisim kaç m yükseklikten bıra-
(g = 10 N/kg, sürtünme yok)
kılmıştır? (g = 10 N/kg, sürtünme yok)
A) 160 B) 180 C) 200
A) 180 B) 170 C) 160
D) 220 E) 240
D) 140 E) 125
67o3a6
kblfyi

Soru 7
Soru 10 UYARI
j0 hızı ile düşey olarak yukarı atılan bir cisim Yeryüzünde harekette sürtünme ih-
Yukarı yönlü düşey atışla ilgili;
hareketinin ilk saniyesinde 2,, 4. saniyesinde mal edilirse, hız yatayda değişmez
, yolunu alıyor. Konum Hız düşeyde her saniye 10 m/s değişir.
Buna göre, j0 hızı kaç m/s dir?
(Sürtünme yok, g = 10 m/s2) Zaman
A) 55 B) 60 C) 65 D) 70 E) 75
I Zaman II
nheap2 İvme ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Serbest düşmeye bırakılan bir cisim

Zaman yere 60 m/s lik hızla düşüyor.
–g –
Sürtünme olmadığına göre, cisim
III kaç m den bırakılmıştır?
(g = 10 m/s2)
yukarıdaki grafiklerden hangileri doğru-
dur?
ÇÖZÜM
D) II ve III E) I, II ve III Cismin hızı her saniye 10 m/s artığı
için 6 saniyede yere düşmüştür.
Soru 8 60
9dhy4m
t = = 6s
10
Düşey olarak yukarıya doğru atılan iki cismin
1 2 1
maksimum yükseklikleri farkı 60 m dir. h= gt = 10 · 62 = 180 m
2 2
Buna göre, bu cisimlerin atıldığı andaki hız
büyüklükleri farkı aşağıdakilerden hangisi
olabilir? (Sürtünme yok, g = 10 m/s2)
A) 20 m/s B) 30 m/s C) 40 m/s

D) 50 m/s E) 60 m/s
8r4h7v
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Düşey yukarı atılan cisim 1. saniye-

Soru 11
de 45 m yol alıyor.
Hız (m/s) Buna göre cisim kaç m/s lik hızla

atılmıştır?
t 5
0–
–
Zaman (s) ÇÖZÜM
1. saniyede alınan yol j0 – 5 m dir.

–30 –
j0 – 5 = 45 ⇒ j0 = 50 m/s
Soru 9
2 m/s2 lik ivme ile yukarıya doğru yavaşlayan

Serbest düşmeye bırakılan bir cismin hız-
2m yüksekliğindeki asansörün tavanında kü-
zaman grafiği şekildeki gibidir.
çük bir parça kopuyor.
Grafikteki verilere göre, taralı alan kaç m
Buna göre, bu parça kaç saniyede asan-
dir? (g = 10 N/kg, sürtünme yok.)
sörün tabanına düşer?
1 1 1 A) 45 B) 60 C) 75
A) B) C) D) 2 E) 2 CEVAP ANAHTARI
3 3 2 D) 80 E) 125
1. C 2. D 3. A 4. A 5. D 6. B
o3somr
rm75ii
7. C 8. E 9. C 10. E 11. D

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
L
h yüksekliğinden serbest bırakılan
cisim hareketinin son iki saniyesin- h1 2j0
K h1
de 80 m yol alıyor.
Buna göre, cisim kaç m den bıra- j h2
h2
kılmıştır? (g = 10 m/s2)
ÇÖZÜM 2j0 hızı ile düşey olarak yukarı atılan cisim

Şekildeki K noktasından bir cisim j hızı ile
şekildeki yörüngeyi izliyor.
Saniyelerde alınan yollar 5 m, 15 m, düşey aşağıya atıldığında L noktasından da
25 m, 35 m, 45 dir. (35 + 45 = 80) bir cisim serbest düşmeye bırakılıyor. h1 4
= olduğuna göre, cisim yere kaç
Cisimlerin ikisi de 2j hızı ile yere düştü- h2 5
Toplam 125 m olur.
h1 j0 hızı ile çarpar? (Sürtünmeler önemsiz.)
ğüne göre, oranı kaçtır?
h2 A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
1 1 2 3 5
A) B) C) D) E)
i2a4ub
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK 3 2 3 4 6
Düşey
z67fin
K
jo
M
h
jo
x
L Yatay Soru 2
K, L noktalarından aynı anda jo hızı j0 hızı ile düşey olarak aşağıya doğru atılan
ile atılan cisimlerin yörüngeleri şekil- bir cisim hareketinin 3. saniyesinde 40 m yol
deki gibidir.
alıyor.
Cisimlerin M noktasında çarpıştı- Soru 5
Buna göre, cisim hareketinin ilk 4 saniye-
h
ğına göre, x oranı kaçtır? sinde kaç m olur?
Hız (m/s)
A) 140 B) 135 C) 130
ÇÖZÜM D) 125 E) 120
0–
Zaman
Düşey a
hfvmzj
j0
K K
jo a
h1 M
L
h2 K, L cisimlerinin hız-zaman grafikleri şekil-

jo
deki gibidir.
L
Soru 3 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ke-
x Yatay
sinlikle yanlıştır?
1
h1 = gt2 Düşey olarak aşağıya doğru atılan bir cisim
2 A) K nin hareketi serbest düşmedir.
hareketini 3 eşit zaman aralığında tamamlı-
1 yor. B) L nin hareketi aşağı yönlü düşey atıştır.
h2 = jot – gt2
2 C) İvmeleri aynıdır.
Cismin 1. zaman aralığında aldığı yol ,, 2.
h = h1 + h2 = jot D) K yi göre L nin hareketi düzgün doğru-
zaman aralığında aldığı yol 2, olduğuna
jo .t göre, aldığı toplam yol kaç , dir? saldır.
h
x = j .t = 1 olur. E) K ile L arasındaki uzaklık sabittir.
o A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
3b1bb7
2pkuef

Soru 6
Hız (m/s) Düşey yukarı 10 m/s lik hızla yük-
j0 selen bir balondan bir cisim serbest
j0 bırakılırken bir cisimde balona göre
h
20 m/s lik hızla aşağı yönde atılıyor.
j0
0 Buna göre, iki cismin yere düşme
3 Zaman
süreleri arasındaki fark nedir?
K, L cisimleri t = 0 anında şekildeki gibi j0 (g = 10 m/s2)
hızları ile atılıyorlar.
Cisimler t anında karşılaştığına göre, t ÇÖZÜM
t = 0 anında yerden düşey yukarı atılan cis-
nedir?
min hız-zaman grafiği şekildeki gibidir. h·g 2j0 j1 = 10 m/s
h
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yan- A) B) C)
j0 h j0
lıştır? (Sürtünme yok, g = 10 N/kg)
h h
D) E)
A) j0 = 30 m/s dir. 2j0 4j0 j2 = 10 m/s
B) Taralı olan cismin maksimum yüksekliğini Cisimlerin yere göre hızları şekildeki
l74yns
verir. gibidir.
C) Uçuş süresi 6s dir. Yukarı atılan cisim 2 saniyede atıl-
dığı seviyeye geri döner ve aşağıya
D) Cismin 2. saniyedeki yer değiştirmesi 15
atılan cisimle aynı sürede yere dü-
m dir. şer.
E) Cisim 60 m/s lik hızla yere düşer. Süre farkı 2 saniye olur.
klnir3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Düşey aşağıya atılan cisim 3. sani-

Soru 7 yede 40 m yol alıyor.
Buna göre, ilk hızı nedir?
jo (g = 10 m/s2)
h1
K
ÇÖZÜM
h2
L 3. saniyede alınan yol j0 + 25 m dir.
j0 + 25 = 40 ⇒ j0 = 15 m/s
j
Soru 9
K noktasından t = 0 anında jo hızı ile düşey
yukarı atılan cisim şekildeki yörüngeyi izleye-
j0 hızı ile düşey olarak aşağıya doğru atılan
rek j hızı ile L noktasına düşüyor.
bir cisim 3. saniyede ,, 8. saniyede 2, yol
h1 1 alıyor.
= olduğuna göre, j kaç jo dir?
h2 3 Buna göre, j0 hız kaç m/s dir?
(Sürtünme yok) (Sürtünme yok, g = 10 m/s2)
4 3 5 A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35
A) B) C) 2 D) E) 3 CEVAP ANAHTARI
3 2 2
6hr65n
1. A 2. A 3. D 4. E 5. E 6. E
5veo8y
7. C 8. D 9. C

FİZİK İKİ BOYUTTAKİ SABİT İVMELİ HAREKET TEST 109
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
jo = 10 m/s
Yeterli yükseklikten önce K cismi 2 saniye Düşey
K
sonrada L cismi serbest düşmeye bırakılıyor.
Bu durumda L cismine göre, K cisminin j1 = j
hareketi nasıl olur? h1

(Sürtünme yok, g = 10 N/kg) j2 = 3j
h2
37° A) Durur
B) 20 m/s hızla düzgün doğrusal
K noktasından j0 = 10 m/s lik hız- Yatay
la yatay atılan cismin uçuş süresi C) 20 m/s ilk hızla hızlanan
nedir? (g = 10 m/s2) j1 = j, j2 = 3j hızları ile atılan cisimler şe-
D) 20 m/s lik hızla yavaşlayan
kildeki yörüngeleri izleyerek aynı noktaya
E) Serbest düşme düşüyor.
ÇÖZÜM
h1
o77spe
K jo = 10 m/s Buna göre, oranı kaçtır?
h2
(Sürtünmeler önemsiz.)
h 4 9
A) B) C) 2 D) 8 E) 12
5 7
x 37°
prj9m6
1 2
gt
h 2
tg37° = x =
10 · t
3 5t 2
=
4 10t
30 3
t = = s
20 2
Soru 4
Soru 2
Konum Hız
K L j0
Zaman
I Zaman II
Yer
İvme
K cismi serbest düşmeye bırakıldığı an L
cismi aynı yükseklikten j0 hızı ile yatay ola-
Zaman
rak atılıyor. –g –
Cisimlerin hareket süreleri tK, tL olduğu-
III
tK
na göre, oranı kaçtır? (Sürtünme yok)
tL j0 hızı ile düşey olarak yukarı atılan cis-
min hareketi ile ilgili yukarıdaki grafikler-
A) 4 B) 2 C) 1 den hangileri doğrudur?
1 1
D) E)
2 4 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
9gu27a
a3ag42

TEST 109 İKİ BOYUTTAKİ SABİT İVMELİ HAREKET FİZİK
Soru 5
h yüksekliğinden j hızı ile yatay olarak atılan Düşey
Düşey
cisim t sürede yatayda X yolunu alarak yere
jo
düşüyor. jo
Cisim yere 5 j hızı ile düştüğüne göre, h1
h h
x oranı kaçtır?
1 1 h2
A) B) C) 1 D) 2 E) 3 x 53° Yatay
3 2
Yatay j
scznjv x1 x2
jo hızı ile yatay olarak atılan cisim
j0 hızı ile yatay olarak atılan cisim şekildeki yere şekildeki gibi j hızı ile düşüyor.
yörüngeyi izliyor. Sürtünmeler önemsenmediğine
h1 1 X1 h
göre,
h2
=
3
olduğuna göre,
X2
oranı x oranı kaçtır?
(sin53° = 0,8 ; cos53° = 0,6)
kaçtır?
1 7 9
A) B) C) ÇÖZÜM
3 9 7
4 Düşey
D) 1 E)
5
jo
tyd4fl
h
jx = jo
x 53° Yatay
jy
j
jY
tg53° =
jX
4 jY 4jo
= & jY =
Soru 6 Soru 8 3 jo 3
Ortalama düşey hız

Düşey
K L j0 M 2j0
4jo
j0 = 35 m/s
0+
3
jort =
2
h 2
jort = j olur.
Yer 3 o
2
K cismi serbest düşme, L ve M cisimleri de Yatay h= j · t dir.
x = 140 m 3 o
j0 ile 2j0 hızları ile yatay atılıyor.
Hareket süreleri sıra ile tK, tL, tM olduğuna h yüksekliğinden j0 = 35 m/s lik hızla yatay x = jo · t
göre; tK, tL, tM arasındaki ilişki nedir? olarak atılan cisim şekildeki yolu izleyerek
(Sürtünmeler önemsiz.) yatay da X = 140 m yol alıyor. h 2
x = 3 olur.
Buna göre, h kaç m dir?
A) tK = tL = tM B) tK > tL > tM
C) tK > tL = tM D) tM > tL > tK
E) tL = tM > tK
1. B 2. C 3. D 4. E 5. C 6. A
d93bvh
bmnu1p
7. D 8. C

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
j0 Hız (m/s)
j0 hızı ile eğik atılan cismin mak-
simum yüksekliği h = 45 m, menzil jX
uzaklığı 240 m oluyor. a
Yatay
Buna göre, j0 hızı nedir? Xmenzil
jY S1
(g = 10 m/s2)
Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda j0 S1
hızı ile şekildeki gibi bir cisim atılıyor. Zaman (s)
ÇÖZÜM 0 t 2t
Menzil uzaklığı a = 30° için X1, a = 45° için
jY X2, a = 60° için X3 olduğuna göre; X1, X2, Yatay düzlemden eğik olarak atılan cisim ya-
jX
hmax=45 m X3 arasındaki ilişki nedir? tay ve düşey hızları zamanla grafikteki gibi
Yatay
xm = 240 m A) X3 > X2 > X1 B) X1 = X3 > X2 değişiyor.
jy 2 C) X2 > X1 = X3 D) X1 > X2 > X3 Buna göre;

hmax = ⇒ j2y = 45 · 20 = 900
2g E) X1 > X3 > X2 I. Uçuş süresi 2t dir.
jy = 30 m/s II. S1 alan maksimum yüksekliği verir.
6k698a
jy III. S1 + S2 alanı menzil uzaklığına verir.
30
tuçuş = 2 · g = 2 · = 6s yargılarından hangileri doğrudur?
10
Xm = jX · tuçuş ⇒ 240 = jx · 6 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
jX = 40 m/s
30 2 + 40 2 = 50 m/s
77jn52
j0 =
Soru 2
UYARI
Düşey
1. Atış açısı a olan eğik atış hare-

ketinde, Soru 4
h max 1
x menzil = 4 tga dır.
jK = j j0 = 25 m/s
a jL = j K
2. Aynı hızlarla yapılan atışlarda a
Yatay
a = 45° için xmenzil maksimum
olur. h
K, L cisimleri şekildeki gibi jK = jL = j hız-
ları ile atılıyorlar.
L
Sürtünme önemsenmediğine göre, Yatay
x = 100 m
I. Uçuş süreleri tK > tL dir.
II. Maksimum yükseklikleri hK > hL dir. K noktasından j0 = 25 m/s hızla atılan cisim
III. Menzil uzaklıkları xK = xL dir. şekildeki yörüngeyi izliyor.
yargılarından hangileri doğrudur? Cismin uçuş süresi 5s, x = 100 m olduğu-
na göre, h kaç m dir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III (Sürtünme önemsiz, g = 10 N/kg)
A) 45 B) 50 C) 55 D) 60 E) 70
mvugn6
og9vkv

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
j1 Düşey
j2 j0
K jY = 10 m/s
K 53° L 37° M j1 K 45°
Yatay Yatay
x=?
Y
K, L noktalarından j1, j2 hızları ile atılan ci-
X Z K noktasından eğik atılan cismin
simler şekildeki yörüngeleri izleyerek M nok- j2
T 5 saniye sonundaki düşey hızı şekil-
tasına düşüyor. deki gibi jy = 10 m/s oluyor.
Cisimlerin hızları eşit olduğuna göre, uçuş Yatay
L Buna göre, x uzaklığı nedir?
t1
süreleri oranı kaçtır? (Sürtünme önem- (g = 10 m/s2)
t2 K, L cisimleri t = 0 anında j1, j2 hızları ile
şekildeki gibi aynı anda atılıyor.
siz, sin37° = 0,6; cos37° = 0,8) ÇÖZÜM
K cismi t anında X noktasından geçtiğine
4 15 13 göre, o anda L cismi nereden geçer? 5 saniyedeki düşey hız değişimi
A) 2 B) C) D) E) 1
3 9 9
A) T noktasından 5.10 = 50 m/s dir.
j0
B) T – Z arasından
8rz52r
jY
C) Z noktasından 45° jX
Yatay
D) Z – Y arasından
E) Y noktasından Atış anında jy = 40 m/s dir.
jy
40
tuçuş = 2 · g = 2 · = 8s
addiyi
10
x = jx · tuçuş = 40 · 8 = 320 m
Soru 6
j = 50 m/s
53°
Soru 8
j0 = 15 m/s
Düşey
Yatay
j1 X
K
j0 = 15 m/s hızla giden arabadan arabaya Y T
göre, j0 = 50 m/s lik hızla şekildeki gibi bir j2 Z
cisim atılıyor. U
Buna göre, cisim nereye düşer?

(Sürtünme önemsiz, sin53° = 08;
sin37° = 0,6 g = 10 N/kg,) L Yatay
A) Arabanın 240 m önüne K, L cisimleri j1, j2 hızları ile şekildeki gibi

B) Arabanın 360 m önüne aynı anda atılıyor.
C) Arabanın üstüne K cismi Z noktasından geçtiğine göre, o
D) Arabanın 120 m arkasına anda L cismi hangi noktadan geçer?
E) Arabanın 240 m arkasına
A) X B) Y C) Z D) T E) U
CEVAP ANAHTARI
p3mchm
sm3pde
1. C 2. E 3. E 4. B 5. B 6. A
7. E 8. C

Soru 1
j = 50 m/s K Düşey
j0 = 5 m/s
K
53°
L 53° j1
10 m/s 37°
Yatay
h M
Yatay
Şekildeki eğik düzlemin K noktasından yatay
j2
10 m/s lik hızla giden arabadan ara- olarak jo = 5 m/s büyüklüğündeki hızla atılan L 53°
baya göre, şekildeki gibi j = 50 m/s cisim L noktasına düşüyor. Yatay
lik hızla bir cisim atılıyor. x
Buna göre, cismin KL arasını geçiş süresi
Cisim yere düştüğü anda arabaya kaç saniyedir? (Sürtünme yok, g = 10 m/s2 K, L noktalarından j1, j2 büyüklüğündeki
uzaklığı nedir?
sin37° = 0,6, cos37° = 0,8) hızlarla aynı anda atılan cisimler M nokta-
(g = 10 m/s2, sin53° = 0,8;
cos53° = 0,6)
sında çarpışıyor.
A) 0,40 B) 0,50 C) 0,60 h
D) 0,75 E) 0,80 X
(Sürtünme yok, sin53° = 0,8, cos53° = 0,6)
j26oo7
ÇÖZÜM 25 13
A) 2 B) C)
12 6
Cismin yere göre hızı
27 7
D) E)
jy = 40 m/s 12 3
lkj5ly
jx = 30 m/s 10 m/s
jy = 40 m/s
olur.
jx = 20 m/s
40
Cismin uçuş süresi t = 2 · = 8 sn
10
Cismin yatayda aldığı yol; Soru 2
x = 20 · 8 = 160 m
Arabanın aldığı yol; x = 10 · 8 = 80 m K j1 Soru 4
Cisim arabanın 240 m gerisine dü- j0 = 40 m/s

şer.
h1
j2 53°
M Yatay
hmax = 4h
L a 3h
Yatay
Bir cisim yatayla 53° lik açı yapacak şekilde
K, L noktalarından atılan cisimler şekildeki jo = 40 m/s büyüklüğündeki hızla atılıyor.
yörüngeleri izleyerek M noktasında çarpışı- Kaç saniye sonra cismin yatayla yaptığı
yor. açı 37° olur? (Sürtünme yok, g = 10 m/s2,
Cisimler aynı anda atıldığına göre h1 yük- sin53° = 0,8, cos53° = 0,6)
sekliği kaç h tır? A) 2,0 B) 1,8 C) 1,6
A) 16 B) 12 C) 9 D) 8 E) 6 D) 1,4 E) 1,2
5v9c3s
4btv63

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
L Yüksekliği 4 m olan asansörün ta-
j0
h vanından bir cisim serbest kaldığı
2 M j an asansör 2 m/s2 lik ivme ile aşağı
K 37° Yatay
Yatay K
yönde hızlanmaya başlıyor.
h
Buna göre, cisim asansörün taba-
K noktasından eğik olarak atılan cisim K nok- nına kaç saniyede düşer?
L M (g = 10 m/s2)
tasından geçerek M noktasına düşüyor. Asansör
Buna göre, KM uzaklığı kaç h tır?
(Sürtünme yok, sin37° = 0,6, cos37° = 0,8) K noktasından yatay olarak j hızı ile atılan ci- ÇÖZÜM
sim M noktasına düşüyor. LM uzaklığı, asan-
5 7 9 Asansörün tavanından kopan cisim
A) B) 3 C) D) 4 E) sör ok yönünde sabit hızlı hareket yaparken
2 2 2 asansörün yüksekliğine ek olarak
X1, a ivmesi ile hızlanırken X2 a ivmesi ile ya- asansörün aldığı yolu da alır.
vaşlarken X3 oluyor. 1
m7yjin
Asansörün aldığı yol at2 dir.

Buna göre X1, X2, X3 arasındaki ilişki ne- 2
dir? (Sürtünme yok) 1 2 1
4 + at = gt2
2 2
A) X1 = X2 = X3 B) X1 > X2 > X3
1 2 1
C) X3 > X1 > X2 D) X3 > X2 > X1 4 + 2t = 10.t2
2 2
E) X2 > X1 > X3
4 = 4t2 ⇒ t = 1s
nrc1ef
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
j = 30 m/s lik
Sabit hızı ile giden arabadan araba-
ya göre 20 m/s hızla bir cisim düşey
olarak yukarıya atılıyor.
Sürtünmeler önemsiz olduğuna
Soru 6 Soru 8 göre, cisim nereye düşer?
K
Düşey ÇÖZÜM
3,2 m a = 5 m/s2 j
Cisim düşey olarak atıldığı için yere
L K a göre yatay hızı arabanın hızına eşit
Yatay a Yatay
olur. Dolayısı ile cisim arabanın üze-
j
rine düşer.
Yüksekliği 3,2 metre olan vagon ok yönünde
a = 5 m/s2 lik ivme ile hızlanırken vagonun
K noktasından bir parça kopuyor. x Yatay
Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
bu parça L noktasından kaç metre uza- K noktasından j büyüklüğündeki hızlarla atı-
ğa düşer? (g = 10 m/s2) lan cisimler şekildeki yörüngeleri izliyor.
A) 1,2 B) 1,4 C) 1,6 a = 15°, x = 20 m, g = 10 m/s2 olduğuna
D) 1,8 E) 2,0 göre, j hızı kaç m/s dir? (Sürtünme yok)
7hmrzj
1. D 2. A 3. B 4. D 5. B 6. C
8337ub
7. C 8. A

Soru 1
ÖZ BİLGİ Soru 4
Sürtünmeli ortamda yeterli yükseklikten
Cismin havada ulaşabileceği en bü-
yük hıza limit hız denir.
serbest bırakılan bir cismin hareketi ile il- r1
gili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
2)
Hava sürtünme kuvveti (KAj cis-
min ağırlığına eşit olunca cisim limit A) Potansiyel enerji kaybının bir kısmı ısı
hıza ulaşmış olur. enerjisine dönüşür. m
mg
KAj2 = mg ⇒ = jlimit = B) Cisim önce hızlanır sonra sabit hızla hare-
KA r2
ket eder.
A: Cismin en büyük kesit alanıdır.
C) Hava direnç kuvveti cismin hızının karesi
K: Sabit
ile orantılıdır.
Yarıçapları r, r2 kütlesi m olan konik cisim
D) Cisim limit hıza ulaştığı an hava direnç yeterli yükseklikten şekildeki gibi serbest
kuvveti cismin ağırlığına eşittir. bırakılıyor.
E) Cismin kinetik enerji kazancı potansiyel Buna göre, cismin havada ulaşacağı li-
enerji kaybına eşittir. mit hız aşağıdakilerden hangisine bağlı
değildir?
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
1f6674
A) g yerçekim ivmesine
Aynı maddeden yapılmış, yarıçapla- B) m kütlesine
rı r ve 3r olan K ve L küreleri yeterli C) r1 yarıçapına
yükseklikten serbest bırakılıyor.
D) r2 yarıçapına
Buna göre, cisimlerin limit hızları
E) Cismin şekline
jK
oranı nedir?
jL
Soru 2
jb9rjo
ÇÖZÜM Havadaki sınır hızı j olan m kütleli cisim ye-
terli yükseklikten 2j hızı ile aşağıya doğru
L atılıyor.
K Buna göre, cismin atıldığı andaki ivmesi
hangi yönde kaç g dır?
r 3r (Hava direnç kuvveti KAj2 dir.)
A) Yukarı, 3 B) Yukarı, 4
C) Yukarı, 2 D) Aşağı, 3
E) Aşağı, 5
SK = rr2 = S SL = 9rr2 = 9S
hptdmz
mK = m mL = 27 m
mg 27 mg
VK = VL =
K.S 9 KS
VK 1 Soru 5
=
VL 3
jK = 30 m/s jL = 40 m/s
Soru 3 Yatay
K L
Havada j limit hızına ulaşabilen bir cisim ye- Yeterli yükseklikten K, L cisimleri şekilde ve-
terli yükseklikten serbest bırakılıyor. rilen hızlarla t = 0 anında atılıyor.
j Cisimlerin hız vektörleri arasındaki açı t
Buna göre, cismin hızı olduğu an iv-
2 anında 90° olduğuna göre, t kaç saniye-
mesi kaç g dir? (Hava direnci KAV2 dir.)
dir? (Sürtünme önemsiz, g = 10 N/kg)
4 3 2 1 1
A) B) C) D) E) A) 2 B) 2 C) 2 2 D) 2 3 E) 4
5 4 3 2 4
4ly11k
22ij4t

Soru 8
j0 = 30 m/s
2S 4S K yatay K noktasın- Hız (m/s)
Şekildeki K, L ke- dan jo = 30
sik konilerinin m/s hızla atı- 2j –
K L
kütleleri m, 2m lan cisim şe-
kesit alanları şe- yatay kildeki yörün-
kildeki gibidir. L 53°
S S
Yeterlik yüksek- geyi izleyerek j–
likten şekildeki j t süre sonra L

konumlarda ser- noktasından geçiyor.
Düşey Düşey
best bırakılınca Sürtünmeler önemsenmediğine göre, t
–
0 t Zaman (s)
bu cisimlerin konumlarını değiştirmeden kaç s dir?
ulaştıkları limit hızlar jK, jL dir. Yeterli yükseklikten aşağıya doğru
(g = 10 N/kg , sin53° = 0,8 , cos53° = 0,6)
Buna göre, bu hızların büyüklükleri ora- atılan cismin hız-zaman grafiği şe-
jK A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 kildeki gibidir.
nı kaçtır? (Hava direnç kuvveti
jL Buna göre, cismin t = 0 anındaki
mh2mc8
ivmesi nedir?
F = KAj2 , K sabiti cisimler için aynıdır.)
1 3
A) B) 1 C) D) 2 E) 4 ÇÖZÜM
2 2
Grafiğe göre cismin limit hıvı j dir.
kvl8gg
FS = KAj2 = mg dir.
Soru 9
Cisim 2j hızı ile atıldığı an
K FS = KA(2j)2 = 4KAj2 = 4 mg dir.

Asansör a = 4 m/s2
a = 4 m/s2 lik ivme ile yükselir- t = 0 anında yeni cismin atıldığı anda
h ken K noktasından ivmesi;
bir cisim bırakılıyor. Fs = 4 mg F = m · a
net
4mg – mg = m · a
Asansör
a = 3g dir.
h = 1,75 m olduğuna göre, cisim asansö-
rün tabanına kaç saniyede düşer?
(Sürtünme önemsiz, g = 10 N/kg) mg
Soru 7
A) 0,4 B) 0,5 C) 0,6
j0 = 15 m/s D) 0,7 E) 0,8
K 37°
6rots4
yatay
yatay
L
53°
j
Soru 10
K noktasından j0 = 15 m/s lik hızla atılan ci-
sim şekildeki yörüngeyi izleyerek t süre son- j0 = 10 m/s hızla yükselen balondan balona
ra L noktasından geçiyor. göre 20 m/s hızla düşey olarak bir cisim atılıyor.
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, t Cisim 8 saniyede yere düştüğüne göre, o
kaç s dir? anda balonun yerden yüksekliği kaç met-
(g = 10 N/kg, sin37° = 0,6; sin53° = 0,8) redir?
A) 2,5 B) 3,0 C) 3,5 A) 100 B) 120 C) 140
D) 4,0 E) 4,5 D) 160 E) 180 CEVAP ANAHTARI
1. E 2. A 3. B 4. D 5. D 6. B
57cfvc
n4f39z
7. A 8. B 9. B 10. D

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Düşey K jo = 2 m/s 2 1
K yatay
jK = 40 m/s
→
L → j2
37° j1
h yatay
jL = 50 m/s
K noktasından j0 = 2 m/s lik hızla yatay ola- K L yatay

53°
Yatay
L rak atılan cisim şekildeki yörüngeyi izleyerek → →
j1, j2 hızları ile aynı anda atılan K, L cisimleri
L noktasına düşüyor.
K ve L cisimleri şekildeki gibi atılıyor. şekildeki yörüngeleri izliyor.
Sürtünmeler önemsiz ve g = 10 N/kg oldu-
Cisimler yatay eksen üzerinde Buna göre, K nin L ye göre hareketi ne
ğuna göre, cismin uçuş süresi kaç s dir?
aynı noktaya düştüğüne göre h olur?
yüksekliği kaç m dir? (g = 10 m/s2, A) 0,6 B) 0,5 C) 0,4
sürtünme yok, sin53° = 0,8 A) Düşey atış
cos53° = 0,6) D) 0,3 E) 0,2
B) 1 yönünde yatay atış
C) 2 yönünde yatay atış
eu5kn1
ÇÖZÜM
D) 1 yönünde sabit hızlı
E) 2 yönünde sabit hızlı
jL = 50 m/s
40 m/s
gfi2kp
L
30 m/s x
L cisminin; uçuş süresi,

40
t = 2 · = 8s,
10
Yatayda aldığı yol
X = 30 · 8 = 240 m
K jK = 40 m/s
Soru 2
h=? X
Y
x = 240 m
jo Z
K cisminin; uçuş süresi X = j · t den
240 = 40 · t ve t = 6s
yatay
1 2 1 K L
h= gt den h = 10 · 62
2 2
Şekildeki K noktasından j0 hızı ile atılan
h = 180 m olur.
cisim L noktasına düşüyor.
Soru 4
Buna göre, cisim nereden geçmiştir?
(Sürtünmeler önemsiz, şekil ölçeklidir.) Bir kulenin tepesinin t = 0 anında bir cisim
A) X noktasından 25 m/s lik hızla düşey olarak yukarıya doğru
atılıyor.
B) X – Y arasından
C) Y noktasından Cisim 7 saniyede yere düştüğüne göre,
kulenin yüksekliği kaç m dir?
D) Y – Z arasından
(Sürtünme yok, g = 10 N(kg)
E) Z noktasından
A) 70 B) 65 C) 60 D) 55 E) 50
y6ts5u
zp882k

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L j L
Yatay K Z
37° K
j
r 3r T
2j
U
Yer 2j
Yeterli yükseklikten serbest düşmeye bırakı- Y
M
lan r, 3r yarıçaplı K, L cisimleri aynı madde- Yer
Şekildeki gibi eşit ve j hızı ile atılan K, L ci-
den yapılmıştır.
simlerinin hareket süreleri tK, tL dir. t = 0 anında bir cisim K noktasından
K cisminin ulaştığı limit hız j olduğuna
Cisimlerin yatayda aldıkları yollar eşit ol- 2 j hızı ile atıldığı an bir cisimde M
tK göre, L ninki kaç j olur? (Hava direnç kuv-
noktasından şekildeki gibi 2j hızı ile
duğuna göre, oranı kaçtır? veti F = k.A.j2, k sabiti cisimler için aynıdır.)
tL atılıyor.
(Sürtünme yok) A) 1 B) 2 C) 3 K den atılan cisim Y noktasından
D) 2 2 E) 2 3 geçtiğine göre, o anda M den atı-
5 3 7 5 lan cisim nerededir?
A) B) C) D) 2 E)
4 2 4 2
jlbue8
ÇÖZÜM
h2yfhg
j
K Z
j T
2j
U
2j
Y
M
K den atılan cismin yatayda aldığı

yol j · t = 2 birim, düşeyde aldığı yol
1
j · t + gt2 = 3 birim
2
1
Bu iki eşitlikten gt2 = 1 birim olur.
Soru 6 2
M den atılanın aldığı yol
L Soru 8
1
2jt – gt2 = 4 – 1 = 3 birim olur.
L 2
Yani cisim T noktasındadır.
jo
jo M hmx = 3h M
37° h
53°
Yatay Yatay
K N K
K noktasından L doğrultusunda atılan ci- Sürtünmelerin önemsenmediği ortamda K

sim şekildeki yörüngeyi izleyerek M nokta- noktasından j0 hızı ile atılan cisim şekildeki
sına çarpıyor. yörüngeyi izliyor.
LM = 20 m, KN = 60 m olduğuna göre, Cismin L noktasındaki potansiyel enerjisi
MN uzaklığı kaç m dir? 180 joule olduğuna göre, M noktasındaki
(Sürtürme önemsiz, g = 10 N/kg) kinetik enerjisi kaç joule dür? (g = 10 N/kg)
A) 30 B) 45 C) 50 A) 480 B) 460 C) 440
D) 60 E) 70
2blmyc
1. D 2. A 3. E 4. A 5. A 6. D
3v24t4
7. C 8. C

Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
İş = Kuvvet x Yol K
P
W = F · x
F = Newton 4h
K
x: metre
h
masa a a
~ = Joule yatay
L M N
Şekildeki K metal cisminin masaya göre İki cisim sürtünmesiz rayın noktalarından
potansiyel enerjisi E, masaya yaptığı ba-
aynı anda serbest bırakılıyor.
sınç P, basınç kuvveti F dir.
UYARI KL = LM = MN = x ve NP = 4x olduğuna
Buna göre, K cismi ısıtılarak masa üs-
tüne konulursa E, P, F niceliklerinden göre, cisimler nerde karşılaşır?
Hız vektörüne dik kuvvet iş yapmaz.
hangisi artar? A) L – M arasında B) M noktasında
F
A) Yalnız E B) Yalnız F C) E ve F C) M – N arasında D) N noktasında
j D) E ve P E) P ve F E) N – P arasında
6v4zvn
yatay
7ghesf
W=O
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Yatayla 53° lik açı yapan F = 40 N

luk kuvvet bir cisme yatay düzlemde
5 m yol alıyor.
Buna göre, kuvvetin yaptığı iş kaç
joule dür? (cos53° = 0,6)
ÇÖZÜM
F = 40 N
53° Soru 4
yatay
F
~ = F · x · cos53° yatay
x 3x
Soru 2 K L M
~ = 40 · 5 · 0,6 = 120 joule
Yalnız yerçekimi kuvvetinin etkisinde olan Sürtünmesiz yatay yolun K noktasında du-
cisim K noktasını j, L noktasını 2j, M nokta- ran cisim bu noktadan itibaren yola paralel
sını 3j hızı ile geçiyor. F kuvvetinin etkisinde kalarak L noktasını j
Yerçekiminin yaptığı iş KL arasında ~1, LM hızı ile geçiyor.
~1 Buna göre, cisim M noktasını kaç j hızı
arasında ~2 olduğuna göre, ~ kaçtır?
2 ile geçer?
4 3 2 1 5 3
A) 1 B) C) D) E) A) 4 B) 3 C) D) 2 E)
5 5 3 3 2 2
or8k9b
n7s7dj

Soru 5
Soru 7 UYARI
• Yerçekimine karşı yapılan iş, po-

K M tansiyel enerjiye dönüşür.
• Sürtünme kuvvetine karşı yapı-
5m N lan iş ısıya dönüşür.
h
E
2,4 m • ~ısı = Fsür · x
yatay
• Net kuvvetin yaptığı iş kinetik
L M K L yatay enerjiye dönüşür.
Fnet · x = DEK
Şekildeki rayın K noktasından serbest bıra- Yalnız KL bölümü sürtünmeli olan yolun
kılan cisim L noktasını 10 m/s, M noktasını K noktasından E enerjisi ile atılan cisim
8 m/s ve N noktasını 4 m/s lik hızla geçiyor. E
M noktasından dönerek K yi enerji ile
Buna göre, yolun hangi kesimleri sürtün- 2
geçiyor.
melidir?
Buna göre, E kaç mgh tır?
A) Yalnız LM B) Yalnız MN (g: Çekim ivmesi) ÖZ BİLGİ
2 4
C) LM ve MN D) KL ve LM A) B) 1 C)
3 3 Güç: Birim zamanda yapılan iştir.
E) KL ve MN W
5 P =
D) E) 2 t
3
93vso7
W: Joule
amb9ly
t: Saniye
P: Watt
UYARI
N·m
Güç ⇒ P ⇒
S
m
P ⇒ N · den
S
P = F.j ile de bulunabilir.
Soru 6
Soru 8
N
h
E jK = 6 m/s
h F = 18 N
m = 2 kg
K L M yatay
h 2m
K L
yatay
Yalnız KL ve LM bölümleri sürtünmeli olan Sürtünme katsayısının k = 0,2 olduğu ya-

rayın K noktasından E enerjisi ile atılan cisim tay yolda m = 2 kg kütleli cisim yola paralel
N noktasından geri dönerek L noktasında F = 18 N luk kuvvetin etkisindedir.
duruyor. Cisim şekildeki K noktasını jK = 6 m/s lik
Cismin kütlesi m olduğuna göre, E kaç hızla geçtiğine göre, L noktasını kaç m/s
mgh tır? (g: Çekim ivmesi) (KL = LM) lik hızla geçer? (g = 10 N/kg)
1. A 2. C 3. D 4. D 5. A 6. B
sy1g3s
rdk263
7. C 8. A

Soru 1 Soru 3
UYARI
• K L Kinetik enerji
Fnet (N)
E–
2 h
I II
~
yer
–
x 3x Yol
X (m) K, L cisimleri şekildeki konumdan serbest
bırakılıyor. Yatay yolda yola paralel F kuvvetinin etki-
Grafiğin alanı enerji değişimine
eşittir. Sürtünmeler önemsenmediğine göre, ci- sinde olan cismin kinetik enerji-yol değişimi
• tK grafikteki gibi olur.
Kinetik enerji
simlerin yere inme süreleri oranı kaç-
tL Yolun 0-x arası sürtünmesiz olduğuna
tır?
göre, x-3x arasındaki sürtünme kuvveti
1
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 E) kaç F tir?
2
1 5 3
A) B) 1 C) D) E) 2
2 4 2
kb4eek
a
lvhtbc
X (m)
Grafiğin eğimi (tga) cisme etki

eden net kuvveti verir.
Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K noktasından j hızı ile düşey aşağı
atılan cisim L noktasını 2j, M nokta- K
Soru 2
sını 4j hız ile geçiyor. L
KL F (N)
Buna göre, oranı kaçtır? M
LM
(Sürtünme yok) 8– N P R S yatay
Yalnız yatay bölümü sürtünmeli olan rayın M

ÇÖZÜM noktasından atılan cisim N noktasını j hızı ile
geçip P de duruyor.
Sürtünme olmadığı için cismin kine-
tik enerji değişimi potansiyel enerji Buna göre, aynı cisim K noktasından N
–
0 3 6 X (m)
değişimine eşittir. ye doğru 2j hızı ile atılırsa hareketi nasıl
Kinetik enerji j hızı için E ise 2j hızı Doğrusal yörüngede duran cisme etki olur?
için 4E, 4j hızı için 16E dir. eden net kuvvetin yol ile değişimi grafikteki A) R noktasında durur
gibidir.
mg · K L = 4E – E = 3E B) R – S arasında durur
Cismin kütlesi 2 kg olduğuna göre, 6.
metredeki hızı kaç m/s dir? C) S noktasında durur
mg · LM = 16E – 4E = 12E
A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3 D) S noktasını j hızı ile geçer
KL 3E 1
= = olur. E) S noktasını 2j hızı ile geçer
LM 12E 4
4krltg
6773p8

Soru 5
Kuvvet
P
h E = 20 j L
2F
N h=?
h
2j m = 2 kg F
M K
h
0
K L yatay Sürtünmeli eğik düzlemin K noktasından t 2t 3t 4t 5t Zaman
şekildeki gibi E = 20 j kinetik enerji ile atılan –F

Şekildeki yolun K noktasından 2j hızı ile atı- cisim L noktasından geri dönerek K nokta-
lan cisim L noktasını j hızı ile geçip M nokta- sını 12 j enerji ile geçiyor.
sından geri dönüyor. Yatay ve sürtünmesiz düzlemde
Buna göre, h kaç m dir? t = 0 anında duran cisme yola pa-
Yolun yalnız KL arası sürtünmeli olduğu- A) 0,2 B) 0,4 C) 0,6 ralel etki eden net kuvvetin zamanla
na göre, cisim P noktasından bırakılmış değişimi şekildeki gibidir.
D) 0,8 E) 1,0
olsaydı hareketi nasıl olurdu? Buna göre, cismin kinetik enerjisi
hangi zamanda en büyüktür?
A) L noktasında dururdu
o3an4t
B) K – L arasında dururdu
ÇÖZÜM
C) K noktasında dururdu
D) K noktası j hızı ile geçerdi Kuvvet-zaman grafikleri ile ivme-
zaman grafikleri şekil olarak aynıdır.
E) K noktasını 2j hızı ile geçerdi İvme-zaman grafiğinin alanı hız de-
ğişimini verdiğinden kuvvet-zaman
mhv974
grafiğinin alanından da hız yorumu

yapılabilir.
4t anına kadar olan alan toplamı en
büyüktür.
Dolayısı ile 4t anında cismin hızı yani
kinetik enerjisi en büyüktür.
Soru 6
Soru 8
L
2j j
h1 P
K
E
h2
K 2h
3j M h
yatay
yatay
L M N
Sürtünmesiz ortamda K noktasından 2j hızı
ile atılan cisim şekildeki yörüngeyi izleyerek Yalnız LN bölümü sürtünmeli olan rayın K
yörüngenin tepe noktası L den j, M den 3j noktasından E enerjisi ile atılan cisim P nok-
hızı ile geçiliyor. tasından dönerek M noktasında duruyor.
h1 LM = MN olduğuna göre, E kaç mgh tır?
h2 (g: Çekim ivmesi)
5 4 3 3 1 A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
6 5 5 8 8
9d1vjo
1. C 2. B 3. D 4. E 5. C 6. C
7rkgmz
7. D 8. B

Soru 3
60 joule
m = 2 kg 20N 5m
F= m = 2 kg
yatay
K 2m
yatay
K K L
L
2h
K noktasında hızı 10 m/s olan cisim h Şekildeki yolun yalnız KL arası sürtünmeli
bu noktadan itibaren yola paralel yer
F = 20 N luk kuvvetin etkisinde ka-
olup sürtünme kuvveti FS = 6 N dur.
lıyor. Eşit bölmeli homojen çubuk şekildeki gibi Buna göre, K noktasından şekildeki gibi
KL uzaklığı 10 m olduğuna göre, dengede iken K cisminin yere göre potan- 60 joule lik enerji ile atılan m = 2 kg lık cis-
cisim L noktasını kaç joule lük ki- siyel enerjisi EK, L ninki EL dir. min hareketi nasıl olur?
netik enerji le geçer? EK
(Sürtünmeler önemsizdir.) Buna göre, oranı kaçtır? A) Dönüşte KL arasında durur
EL
B) Dönüşte K noktasında durur
ÇÖZÜM A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 2 C) K noktasını 4 m/s lik hızla geçer
D) K noktasını 5 m/s lik hızla geçer
Eilk + F · x = FS · x + Eson
1o4tuh
E) K noktasını 6 m/s lik hızla geçer
1 1
mj2 + 20 · 10 = 0 + mgh + mj2
2 2
3bgar9
1
2·102 + 200 = 0 + 2·10·5 + Ekson
2
300 = 100 + Ekson
Ekson = 200 joule
Soru 2
(m)
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK yatay Soru 4

x
L M
Bir cismi 5 m/s2 lik hızla hareket F
ettiren yola paralel F = 12 N luk Şekildeki yolun K noktasından serbest bıra-
kuvvetin gücü nedir? kılan cisim yatay düzlemde x yolunu alarak
duruyor. yatay
h
ÇÖZÜM Yolun KL arası sürtünmesiz olduğuna P
göre, x yolu 3P
P = F · j
yatay
I. m cismin kütlesi
P = 12 · 5
II. g çekim ivmesi 3P ve P ağırlıklarının asılı olduğu eşit bölmeli
P = 60 watt
III. h yüksekliği homojen çubuk F kuvveti ile itilerek yatay ko-
numa getiriliyor.
IV. k sürtünme katsayısı
Buna göre, yerçekimi kuvvetine karşı ya-
pılan iş kaç P.h tır?
A) Yalnız III B) I ve III C) III ve IV 5 7 8
A) B) 2 C) D) E) 3
D) II, III ve IV E) I, II ve III 3 3 3
i2r3cd
jl7h94

Soru 5 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
60 kg kütleli bir adam 20 kg kütleli yükü 1
dakikada 12 m yüksekliğe çıkarıyor. K
Buna göre, bu olayda adamın gücü ortala-

5m
ma kaç watt tır?
A) 160 B) 140 C) 120 D) 100 E) 80 L (m)

yatay
L
F
K noktasından serbest bırakılan
4vuonz
(4m) K 2 kg kütleli cisim L noktasını 8 m/s
lik hızla geçiyor.
Şekildeki düzenekte L cismi F kuvveti ile h Bu olayda ısıya dönüşen enerji
kadar aşağıya çekiliyor. kaç jolue dür?
Buna göre K, L cisimlerinin kütle merkezi
kaç h yer değiştirir?
Soru 6
4 3 2 1 2 ÇÖZÜM
A) B) C) D) E)
m = 2 kg 5 5 3 2 5
F = 10 N
Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş ısıya
mrzc2k
yatay dönüşür.
12 m
K L Eilk + F · x = FS · x + Eson
Şekildeki yatay yolda yola paralel F = 10 N 1

mgh + 0 = ~ısı + ~j2
luk kuvvet m = 2 kg kütleli cismi 4 s de K 2
noktasından L noktasına itiyor. 1
2 · 10 · 5 = ~ısı + 2 · 82
Buna göre, bu olayda kuvvetin gücü kaç 2
watt tır?
~ısı = 100 – 64 = 36 joule
A) 60 B) 50 C) 45
D) 30 E) 25
l7kv5t
HATIRLAYALIM
• Yer çekimine karşı yapılan iş po-

tansiyel enerjiye dönüşür.
• Sistemin potansiyel enerji kay-
bı kütle merkezinin potansiyel
Soru 9 enerji kaybına eşittir.
Soru 7
/s
2m
6 m/s 10 m/s j= L
F
N
20
yatay F=
32 m
K L m = 2 kg
K
Sürtünmesiz yatay yolda yola paralel F kuv-
m = 2 kg kütleli cisim düzleme paralel
vetinin etkisindeki m = 4 kg kütleli cisim K
F = 20 N luk kuvvet ile K noktasından L nok-
noktasını 6 m/s, L noktasını 10 m/s lik hızla
tasına çekiliyor.
geçiyor.
Cismin hızı j = 2 m/s de sabit olduğuna
Buna göre, KL arasında kuvvetin gücü
göre, F kuvvetinin gücü kaç wattır?
kaç watt tır?
A) 16 B) 18 C) 24 D) 28 E) 32
1. D 2. C 3. E 4. D 5. A 6. D
74njhg
6ha5ko
7. E 8. B 9. C

Soru 1
HATIRLAYALIM Soru 3
Kütleleri m, 2m olan K, L cisimlerinin yere
F = k · x
göre potansiyel enerjileri eşittir.
1 2
EP = kx Buna göre, cisimlerin yerleri değiştirilirse
k 2
EPK (m)
k: Yay sabiti potansiyel enerjileri oranı kaç olur?
EPL K
F
x: Yayın boyunda- L (4m)
ki artış 1 1 1
A) 4 B) 1 C) D) E) h
2 4 8 30°
EP: Yayda depolanan potansiyel

f63add
enerji
sistem serbest bırakılıyor.
Buna göre, L cismi yere değdiği anda K
cisminin kinetik enerjisi kaç mgh olur?
1
(sin30° = )
2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
3 5
A) 2 B) C)
m = 2 kg 2 4
k = 400 N/m
2
D) 1 E)
3
yatay
0,1 m 0,1 m
gpgoa5
K L M
Yay sabiti k = 400 N/m olan yay şe-

kildeki gibi 0,2 metre sıkıştırılarak
ucuna m = 2 kg kütleli cisim bağ-
lanmıştır.
Yay serbest bırakıldığında cisim
M noktasında durduğuna göre, L
noktasını kaç m/s lik hızla geç-
miştir?
ÇÖZÜM
Soru 4
Sistemin K ve M deki toplam enerji-
lerini yazarak ısıya dönüşen enerjiyi
K
bulalım.
0,2 m
1 Soru 2
EK = k · x2
2
X = 0,2 m
1 k = 200 N/m m = 2 kg m = 2 kg
= 400 · (0,2)2 = 8 joule
2
EM = 0 k = 800 N/m
yatay
KM arası ısıya dönüşen enerji 8 jou- 0,1 m 0,1 m
K L M
le dür. KL arası ısıya dönüşen enerji
4 jouledür.
Sabiti k = 200 N/m olan yay 0,2 m sıkıştırıla- Sabiti k = 800 N/m olan yay gibi x = 0,2 m
L noktasında cismin kinetik enerjisi rak şekildeki gibi ucuna m = 2 kg kütleli cisim sıkıştırılarak üstüne m = 2 kg kütleli cisim ko-
ile yaydaki potansiyel enerji toplamı bağlanıyor.
4 jouledir. nuluyor.
Yay serbest bırakıldığında cisim M nokta- Buna göre, yay serbest bırakılırsa cisim K
1 1 sını 2 m/s hızla geçtiğine göre yüzeyde-
2j2 + 400 · (0,1)2 = 4 seviyesini kaç m/s lik hızla geçer?
2 2
ki sürtünme katsayısı kaçtır? (Sürtünme önemsiz)
j2 = 4 – 2 = 2 ⇒ j = 2 m/s olur.
A) 0,5 B) 0,6 C) 0,7 3
A) 2 2 B) 2 C) D) 2 E) 1
D) 0,8 E) 0,9 2
126yo1
zfrhs9

Soru 5
m
k K (3 kg) L (2 kg) m1 = 4 kg m2 = 1 kg
k = 64 N/m k
F = 40 N F = 30 N
yatay yatay
0,2 m yatay
K L
Şekildeki düzenekte sürtünmeler ve
Şekildeki sistemde sürtünmeler ve yayın
Yay sabiti k = 200 N/m olan yay 0,2 m sıkış- sabiti k = 72 N/m olan yayın ağırlığı
aralığı önemsizdir.
tırılarak önüne şekildeki gibi m = 2 kg kütleli önemsizdir.
F = 40 N luk kuvvet yola paralel oldu-
cisim konuluyor. ğuna göre, yayda depolanan potansiyel F = 30 N luk kuvvet yola paralel
olduğuna göre, yayda depolanan
Buna göre, yay serbest bırakılırsa cisim enerji kaç joule dür?
potansiyel enerji kaç jouledir?
L noktasını kaç m/s hızla geçer? A) 16 B) 8 C) 4 D) 2 E) 1
(Sürtünme yok)
ÇÖZÜM
1 3 3
A) B) C) 1 D) E) 2
jvaj3l
2 4 2 30
Sistemin ivmesi: a = = 6 m/s2
5
ibu67u
Yay geren kuvvet:

T = m1 · a = 4 · 6 = 24 N
Yaydaki uzama miktarı: (F = kx)
1
24 = 72 · x ⇒ x = m
3
Yaydaki potansiyel enerji

1
(E = kx2)
2
1 1 2 72
E= · 72 · c m = = 4 joule
2 3 18
Soru 6
Soru 8
j m
yatay K P O R L yatay
K
Yola paralel K kuvvetinin etkisindeki cisim L noktasından K noktasına kadar sıkıştırılan

şekildeki eğik düzlemde j sabit hızı ile ha- şekildeki yayın ucuna m kütleli cisim konula-
reket ediyor. rak yay serbest bırakılıyor.
Buna göre, kuvvetin gücü aşağıdakiler- Sürtünmeler önemsenmediğine göre, ci-

den hangisi ile bulunabilir? sim R noktasını geçerken yaydaki potan-
j2 siyel enerji E ise kinetik enerjisi kaç E dir?
A) B) F · j2 C) F · j (KP = PO = OR = RL)
F
F
D) F · j · cosa E) A) 3 B) 9 C) 15 D) 16 E) 18 CEVAP ANAHTARI
j
1. D 2. A 3. B 4. A 5. E 6. C
48zrih
2ljdlp
7. D 8. C

Soru 1
j=0
F
yatay
x 4x
K L M
K(m) L(2m)
Şekildeki yatay yolun K noktasında duran
yatay
h (m) K L (2m) cisim yola paralel F kuvvetinin etkisinde
yer
kalarak L noktasını j, M noktasını 2j hızı
Sürtünmelerin önemsenmediği sis-
h ile geçiyor.
tem şekildeki konumdan serbest
yer
Yolun KL arası sürtünmesiz olduğuna
bırakılıyor. göre, LM arasındaki sürtünme kuvveti
K cisminin kütlesi m, L ninki 2m Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki sis- kaç F tir?
olduğuna göre, K cismi yerden en tem serbest bırakılıyor. 3 2 1
A) B) C)
çok kaç h yükseğe çıkabilir? 4 3 2
Buna göre, L cismi yere değdiği an K cis-
minin kinetik enerjisi kaç mgh tır? 1 1
D) E)
3 4
ÇÖZÜM 3 2 1 1
A) B) 1 C) D) E)
v6g6p2
2 3 2 3
Enerji konumundan L cisminin yere
değdiği anda hızlarını bulalım.
tj3pta
j K
K L h
h L h
j
Enerji konumundan
Soru 2
mgh + 2mgh =
1 1 Kuvvet
2mgh + mj2 + · 2mj2
2 2
F–
3 2 2gh
gh = j ⇒ j2 =
2 3
x 2x 3x
K cisminin Şekil – II deki konumdan 0–
–
hı kadar daha yükselsin.

Yol Soru 4
1
Enerji konumundan mj2 = mg · hı m = 2 kg
2 –F –
k
1 . 2gh
= g · hı
2 3 yatay
Doğrusal yolda duran cisme t = 0 anında etki 0,2 m
1 K L
hı = h olur. eden net kuvvetin yolla değişimi grafikteki
3
gibidir. Yatay sabiti k = 300 N/m olan yay 0,2 m sı-
h 7
Toplam yükseklik 2h + = h Cismin hızı x konumunda j1, 2x te j2, 3x kıştırılarak önüne şekildeki gibi m = 2 kg küt-
3 3
te j3 olduğuna göre, j1, j2, j3 arasındaki leli cisim konuluyor.
ilişki nedir? Yüzeyin sürtünme katsayısı k = 0,5 oldu-
A) j1 > j2 > j3 B) j1 > j3 > j2 ğuna göre, yay serbest bırakılınca cisim L
noktasını kaç m/s lik hızla geçer?
C) j2 > j1 > j3 D) j1 = j3 > j2
3 5 1
E) j2 > j1 = j3 A) 2 B) C) D) 1 E)
2 4 2
dupyb6
ff6d8v

Soru 5
L L
10 m/s 4m
2m
K yatay
K
Sıvı
Şekildeki sabit sürtünmeli eğik
düzlemin K noktasından 10 m/s
K seviyesinden serbest bırakılan sıvı içe- lik hızla atılan cisim L noktasını
risindeki cismin KL arasındaki potansiyel 6 m/s lik hızla geçiyor.
(m) K L (m)
enerji kazancı kinetik enerji kazancının iki
Buna göre, aynı cisim M noktasın-
h katıdır.
dan serbest bırakılırsa K noktası-
Sıvının özkütlesi d olduğuna göre, cis- nı kaç m/s lik hızla geçer?
yer
min özkütlesi kaç d dir? (g = 10 m/s2)
Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önemsen- 3 2 1
A) B) C)
4 3 2
mediği şekildeki sistem serbest bırakılıyor. ÇÖZÜM
Buna göre, L cismi h kadar yer değiştir- 1 1
D) E)
3 4 KL arası için
diği anda K cisminin kinetik enerjisi kaç
1
mgh olur? Eilk + F· KL = Fs· KL + mgh + mj2
1c92ji
2
1 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E) m(10)2 + 0
12 10 8 5 4 2
1
= Fs · KL + m · 10 · 2 + m(6)2
2
yptkmr
Wısı = Fs · KL = 12.m olur.
Cisim M den bırakılırsa MK arasında

ısıya dönüşen enerji 24 m olur.
Eilk + F · x = Fs · x + Eson
1
mgh + 0 = Fs · MK + mj2
2
1
m · 10 · 4 = 24 m + mj2
2
j2 = 32
j = 4 2 m/s
Soru 6
Soru 8
j
m
F
K L m
yatay
h x 4x
K L M
30°
Yola paralel F kuvvetinin etkisindeki cisim

Makara ağırlığı ve sürtünmelerin önemsen- sürtünmesi yatay yolun şekildeki K noktasını
mediği şekildeki sistem serbest bırakılıyor. j, L noktasını 2j hızı ile geçiyor.
Buna göre, L cismi yere değdiği anda K Buna göre, cisim M noktasını kaç j hızı
cisminin kinetik enerjisi kaç mgh olur? ile geçer?
1 1 3 1 1
20 10 20 5 4
1. E 2. E 3. E 4. A 5. B 6. C
hlz81e
g2js5m
7. B 8. D

Soru 1
ÖZ BİLGİ Soru 3
F = 20 N
İş m E = 30 j
Güç =
Zaman yatay
6m
~ K L K
P = ~: Joule
t h=5m
t: Saniye Yola paralel F = 20 N luk kuvvet 5 saniye- L
P: Watt de m kütleli cismi şekildeki K noktasından L 30°

noktasına taşıyor.
Buna göre, bu olayda kuvvetin gücü kaç Sabit sürtünmeli eğik düzlemin K noktasın-
watt olmuştur? dan E = 30 joule lük kinetik enerji ile atılan
m = 2 kg kütleli cisim L noktasını 10 m/s lik
A) 24 B) 26 C) 30 D) 32 E) 36 hızla geçiyor.
UYARI Buna göre, cisim L noktasından ters
a137c7
yönde 104 joule lük enerji ile atılırsa kaç
F kuvveti bir cismi j sabit hızı ile çe- m yükselebilir?
kiyorsa kuvvetin gücü P = F · j olur.
A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
bjfk9y
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
N
20
F=
m
30°
yatay
F = 20 N luk kuvvet m = 2 kg kütleli

cismi j = 4 m/s lik sabit hızla çe-
kiyor.
Buna göre, kuvvetin gücü nedir? Soru 4
ÇÖZÜM
P = F · j = 20 · 4 = 80 watt Soru 2
X L (m)
0 N L
F =2 F
m 2m
m = 2 kg
37° K (4m) K
yatay
Şekildeki sistemde X makarasının kütlesi m,
m = 2 kg kütleli cisim sürtünmesiz eğik düz-
K cismininki 4m, L cismininki m dir.
lem üzerinde düzleme paralel F = 20 N luk
kuvvetin etkisindedir. Buna göre, F kuvveti ile L cismi h kadar
aşağıya çekilirse, yerçekimi kuvvetine
Cisim K noktasında durduğuna göre, L
karşı yapılan iş kaç mgh olur?
noktasını kaç m/s lik hızla geçer?
(g: Çekim ivmesi)
(g = 10 N/kg, sin37° = 0,6)
3 5 7
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 A) B) 2 C) D) 3 E)
2 2 2
saper3
tu6sns

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
jo X
Y
a X K r r
K yatay
h
L L
Su
yatay
j (m) K
Su içerisindeki X cismi şekildeki konumdan
K noktasından j0 hızı ile atılan m kütleli ci- serbest bırakılıyor. K, L seviyeleri arasında 3h
sim şekildeki yörüngeyi izleyerek L noktasını cismin potansiyel enerji kaybı kazandığı ki- L (m)
j hızı ile geçiyor. yer
netik enerjinin 2 katıdır.
Buna göre, j hızının bulunabilmesi için m, Buna göre, X cisminin özkütlesi kaç g/cm3 X, Y silindirleri aynı eksenli olup ça-
j0, a, h niceliklerinden hangilerinin bilin- tür? (dsu = 1 g/cm3) kışıktır.
mesi gereksizdir? Sistem şekildeki konumdan serbest
5 3 5 bırakılıyor.
A) B) C) 2 D) E) 3
A) Yalnız m B) Yalnız a C) m ve a 4 2 2
Buna göre, cisimlere yanyana gel-
D) m, a ve j0 E) a ve h dikleri an L nin kinetik enerjisi kaç
ep9g3f
mgh tır? (Sürtünmeler önemsiz)
d6t26n
ÇÖZÜM
r r r r
K
2j j
3h K L
L h
Soru 6 K cismi 2 birim yol aldığında L cis-

mi 1 birim yol alacağından Şekil – II
deki konumda yan yana olurlar. Hız-
Soru 8 ları aldıkları yollardan orantılı oldu-
K ğundan 2j ve j olur.
L
Şekil – I ve Şekil – II konumundaki
h = 2,4 m enerjileri eşitleyelim.
j0 M 1
3h mg.3h = mgh + mgh + m(2j)2
h 2
L
1
K
yer + mj2
Şekildeki sürtünmesiz eğik düzlemi yuvar- 2
5
mgh = mj2
lanarak inen silindirin K noktasındaki hızı 2 K noktasından 300 joule enerji ile atılan cis- 2
m/s dir. min L noktasındaki potansiyel enerjisi 180 2
j2 = gh
Buna göre, silindir L noktasını hangi hız- joule dür. 5
la geçer? 1
Sürtünme önemsenmediğine göre, M nok- L nin kinetik enerjisi: EK = m · j2
1 2
(Eylemsizlik momenti: I = mr2,
2 tasında cismin kinetik enerjisi kaç joule 1 2 1
j dür? EK = m · gh = mgh dur.
Açısal hız: ~ = r ) 2 5 5
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 A) 160 B) 180 C) 200

1. A 2. B 3. E 4. A 5. C 6. B
vgi9kj
y2ynhb
7. C 8. E

FİZİK İTME – MOMENTUM TEST 120
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
→ İtme Düşey
• İtme = F · Dt
• İtme K j0
–
h = 45 m
I II
L Yatay
–
0 t 2t Zaman
a Şekildeki gibi h = 45m yükseklikten j0 hızı ile
Zaman
Doğrusal yörüngede hareket eden cisme yatay atılan m = 0,2 kg kütleli cisim L nokta-
verilen itmenin zamanla değişimi grafikteki sına düşüyor.
Grafiğin eğimi kuvveti verir. gibidir.
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, KL
Buna göre, cisme I ve II. bölgede etki arasında cisme verilen itmenin büyüklüğü
• F (N) eden kuvvet için ne söylenebilir? kaç N.s dir? (g = 10 N/kg)
A) I de artan, II de sabit A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
B) I de artan, II de sıfır
3lfzgl
C) I de sabit, II de sıfır
D) I de sabit, II de artan
E) I de sabit, II de sabit
t (s)
222jju
Grafiğin alanı itmeyi verir.
• Momentum: P = mj
• Kinetik enerji momentum ilişkisi:
P2
EK =
2m
İtme - Momentum ilişkisi

→
F = m · a
→ Soru 4
→ Dj
a= Soru 2 Kuzey
Dt
→ Dj F (N)
F = m ·
Dt
12 – 30 m/s
→ →
F · ∆t = m · ∆j Doğu
m = 0,2 kg 0
İtme momentum değişimine eşittir.

–
0 2 4 t (s) Doğuya 30 m/s lik hızla giden m = 0,2 kg

kütleli cisim O noktasına gelince 40 m/s lik
Doğrusal yörüngede hareket eden cisme etki hızla kuzeye yöneliyor.
eden net kuvvetin zamanla değişimi şekilde-
Buna göre, O noktasında cisme verilen
ki gibidir.
itme kaç N.s dir?
Buna göre, 4 saniyede cisme verilen itme
A) 18 B) 16 C) 14
kaç N.s dir?
D) 12 E) 10
A) 36 B) 32 C) 28 D) 24 E) 20
kv57vh
ibor1p

TEST 120 İTME – MOMENTUM FİZİK
Soru 7
Kütlesi m = 0,2 kg olan cisim 40 m/s lik hızla İlk hızı 4 m/s olan cisim yatay yola
Kuzey düşey olarak yukarıya doğru atılıyor. paralel F = 8 N luk kuvvetin etkisin-
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, ilk 6 de 2 saniye süre ile kalıyor.
saniyede cismin momentum değişimi kaç Cismin kütlesi m = 2 kg olduğuna
m göre, son hızı nedir?
kg s olur? (g = 10 N/kg)
Doğu
37° 0
j = 50 m/s
A) 8 B) 10 C) 12 D) 16 E) 18 ÇÖZÜM
6r8ta5
m = 0,2 kg
F · Dt = m · Dj
8 · 2 = 2 · (j2 – 4)
Şekildeki gibi j = 50 m/s hızla hareket
eden m = 0,2 kg kütleli cisme O noktası- 2j2 = 16 + 8
na geldiğinde batı yönünde 8 N.s lik itme 24
veriliyor. j2 = = 12 m/s
2
Buna göre, cismin hızı kaç m/s olur?
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8; sürtünme yok)
A) 20 B) 30 C) 40
D) 50 E) 60
57sedd
Soru 8
m1 UYARI
Kütleleri oranı m = 8, kinetik enerjileri
2
Yeryüzünde hareketle yatay hız de-
E1 1
oranı = olan cisimlerin momen- ğişmediği için yatayda momentum
E2 2 değişmez. Düşey momentum ağırlı-
P1 ğın etkisi ile değişir. Bu nedenle dü-
tumları oranı nedir? şeydeki momentum değişim
Soru 6 P2
∆P = m · g · ∆t olup yönü hep ağırlık
K L j M 1 1 yönündedir.
A) 4 B) 2 C) 1 D) E)
yatay 2 4
j
n4v3o1
yer
Eşit kütleli cisimlerden K serbest düşmeye

bırakılırken L ile M şekildeki gibi j hızı ile atı-
lıyor.
Yere düşme süresi içinde cisimlerin momen-
tum değişimi sıra ile DPK, DPL, DPM oluyor.
Soru 9
Buna göre, hangi karşılaştırma doğrudur?
A) DPK = DPL = DPM Momentumu P olan m kütleli bir cismin kine-

tik enerjisi E dir.
B) DPM > DPK = DPL
Buna göre, momentumu 2P olan 4m küt-
C) DPK = DPL > DPM
leli cismin kinetik enerjisi kaç E dir?
D) DPM > DPL > DPK
E) DPK > DPL > DPM
1. C 2. A 3. B 4. E 5. B 6. C
7dl97u
lhils9
7. C 8. B 9. E

Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Bir sisteme etki eden dış kuvvetlerin 5 m/s Kuvvet

bileşkesi sıfır ise çarpışma, çarpış-
ma sonucu kenetlenme, içten patla- K
2F –
ma sonucu parçalanma gibi olaylar- 8 m/s j=0 37°
da toplam momentumu korunur. K (m) L (m)
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde 8 m/s lik F–
hızla hareket eden m kütleli K cismi duran m

kütleli L cismine çarpıyor.
–
K cismi çarpışma sonu şekildeki gibi sa- 0 x 2x 3x Yol
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK çıldığına göre, L cisminin hızı kaç m/s dir?
Doğrusal yörüngede durgunluktan harekete
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
geçen cisme etki eden net kuvvetin aldığı yol
A) 10 B) 8 C) 6 D) 5 E) 4 ile değişimi grafikteki gibidir.
j1 = 800 m/s j2 = ? Cismin momentumu x konumunda P1, 3x
ff113r
m1 = 10 g m2 = 10 g konumunda P2 dir.
m = 980 g P1
P2
Şekildeki hızları ve kütleleri verilen
mermiler m = 980 g lık tahta bloğa 4 3 2 1 1
çarparak kenetleniyor. A) B) C) D) E)
5 4 3 2 3
Tahta blok 80 cm yükseldiğine
göre, j2 hızı kaç m/s dir?
h2efyi
(g = 10 m/s2)
ÇÖZÜM
Enerji dönüşümünden
1
m gh = m j2
2
j2 = 2gh
j2 = 2 · 10 · 0,8 = 16 Soru 4
j = 4 m/s
P (kg m )
Çarpışma sonrası ortak s
hız jort = 4 m/s dir. Soru 2 12 –
Momentum korunumundan
L
m1 · j1 – m2 · j2 = mTop · jort j0 0–
–
2 4 6 t (s)
10 · 800 – 10j2 = 1000 · 4 K M
j2 = 400 m/s yer

3x x –12 –
K noktasında j0 hızı ile atılan cisim şekildeki

yörüngeyi izliyor. Doğrusal yörüngede hareket eden 2 kg
Cismin momentum değişimi KL arasında kütleli cismin momentumu zamanla grafik-
DP1, LM arasında DP2 olduğuna göre, teki gibi değişiyor.
DP1 Buna göre, cismin 6 saniyedeki yer de-
oranı kaçtır? ğiştirmesi kaç m dir?
DP2
A) 18 B) 16 C) 14
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 3 D) 12 E) 10
3 2
1b5lee
zpo8hm

Soru 5
6 m/s 3 m/s
m = 1 kg Düşey
m1 = 10 g
K j
yatay 800 m/s
m1 = 2 kg m2 = 3 kg
yatay
Sürtünmesiz yatay düzlemde hareket eden h

cisimler çarpışarak kenetleniyor. Kütlesi m1 = 10 kg olan mermi 900 m/s
hızla çarptığı tahta bloğu 400 m/s lik hızla
Buna göre, toplam kütlenin ortak hızı kaç terkediyor. L Yatay
m/s olur?
Kütlesi m = 1 kg olan blok başlangıçta
K noktasından j hızı ile yatay atılan
A) 0,4 B) 0,6 C) 0,8 durduğuna göre, bu olayda kaç m/s lik
cisim şekildeki yörüngeyi izleyerek L
hız kazanır? noktasına düşüyor.
D) 1,0 E) 1,2
A) 4 B) 5 C) 6 Cismin kütlesi 0,5 kg ve KL ara-
D) 8 E) 12 sındaki momentum değişimi
ilstta
15 kg m/s olduğuna göre, h yük-

sekliği kaç m dir?
k88ap2
(g = 10 m/s2, sürtünmeler önemsiz)
ÇÖZÜM
Yatay momentum değişmez düşey

momentum cismin ağırlığının etkisi
ile değişir.
DP = İtme = F · Dt = mg · Dt
15 = 0,5 · 10 · Dt
Dt = 3s
1 2 1
h= gt = 10 · 32
Soru 6 2 2
h = 45 m
y
6 m/s
x
37° 0 2 kg
5 m/s
3 kg
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde hareket

eden cisimler O noktasında çarpışarak ke-
Soru 8
netleniyor.
Buna göre, toplam kütle hangi yönde kaç m1
Kütleleri oranı m = 4 olan iki cismin yere
m/s lik hızla hareket eder? 2
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8) göre potansiyel enerjileri eşittir. Cisimler ser-
A) +y yönünde 1,5
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, ci-
B) +y yönünde 1,6
simlerin yere değme anındaki momen-
C) +y yönünde 1,8 P1
D) +x yönünde 1,2 tumları oranı kaç olur?
P2
E) –x yönünde 1,8 A) 8 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 CEVAP ANAHTARI
1. D 2. E 3. C 4. D 5. B 6. C
3vh3b6
4hvh8v
7. B 8. D

Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Merkezi esnek çarpışmalarda; 6 m/s 2 m/s
K(m) j=0
1. Momentum korunur.
2. Kinetik enerji korunur. yatay
K (m) L (m) P (m)
3. Hız korunur. jK
jıK Yatay ve sürtünmesiz düzleminde 6 m/s lik
hızla giden m kütleli K cismi duran m kütleli L
L(2m) cismine merkezi esnek olarak çarpıyor. Daha
V
sonra L cismi P ile çarpışarak kenetleniyor.
IV
Buna göre, kenetlenen ortak kütlenin hızı
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK I II III kaç m/s olur?
– + → A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde jK hızı ile
K (m) L (2m) hareket eden m kütleli K cismi duran 2m
2j j
vfeuff
kütleli L cismine çarpıyor.
→
yatay Çarpışmadan sonra K nin hızı j ıK oldu-
ğuna göre, L nin hızı I, II, III, IV, V vektör-
Sürtünmesiz yatay düzlemde 2j ve lerinden hangisi olabilir?
j hızları ile hareket eden m ve 2m
kütleli K, L cisimleri merkezi esnek A) I B) II C) III D) IV E) V
olarak çarpışıyor.
Buna göre, çarpışma esnasında L
uu1fin
cismine etki eden itme aşağıdaki- Soru 4

lerden hangisidir?
Bir çarpışmada, çarpışan K, L cisimleri kendi
ÇÖZÜM hızları ile geriye dönüyor.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ke-
Cisimlerin momentumları eşit oldu-
sinlikle doğrudur?
ğundan kendi hızları ile geri döner-
ler. → →
A) Hızlar jK = –jL dir.
L ye etki eden itme momentum de- B) Kütleler mK = mL dir.
ğişimine eşittir.
→ → C) Çarpışma esnek değildir.
İtme = P2 – P1
D) Çarpışma da enerji korunmaz.
İtme = 2mj – (–2mj) Soru 2 → →
E) Momentumlar PK = –PL dir.
İtme = 4mj
+y
fp44ub
4j
+x
53° O
5j
m
Soru 5
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde 5j hızı ile
hareket eden cisim O noktasına geldiğinde 45 metre yükseklikten serbest bırakılan 0,2
şekildeki gibi +y yönüne yöneliyor. kg kütleli cisim yere çarparak yerden 20 m
Buna göre, cisme O noktasında verilen it- yüksekliğe çıkabiliyor.
menin büyüklüğü kaç mj dir? Sürtünmeler önemsenmediğine göre, ye-
(sin53° = 0,8, cos53° = 0,6) rin cisme verdiği itme kaç N·s dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
e6nm1j
z2sac7

Soru 8
Soru 6 İPUÇLARI
mL II III IV V Merkezi esnek çarpışmalarda cisim-

lerin,
j 1. Kütleleri eşit ise hızlarını değişir-
L ler
I
j 53° 2. Momentumları eşit ise kendi hız-
+x ları ile geri dönerler.
mK O 37° K
O
j
mP Bir cisim şekildeki sürtünmesiz yatay düzle-
min t anında K, 2t anıda O, 3t anında da L
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde eşit bü- noktasından geçiyor.
yüklükteki hızlarla hareket eden mK, mL,
Cisim KO ve OL arasını sabit hızlarla geç- ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
mP kütleli cisimler O noktasında çarpışarak
kenetleniyor. tiğine göre, O noktasında cisme verilen
6 m/s 4 m/s
Ortak kütle +x yönünde gittiğine göre itmenin yönü ölçekli çizimle verilen I, II, III,
mK, mL, mP arasındaki ilişki nedir? IV, V yönlerinden hangisidir?
(sin37° = 0,6, cos37° = 0,8) yatay
A) I B) II C) III D) IV E) V 3 kg 2 kg
A) mK = mL = mP B) mP > mL > mK Hızları ve kütleleri şekilde verilen ci-
ivvyns
C) mP > mK > mL D) mL > mP > mK simler çarpışarak kenetleniyor.
E) mK > mP > mL Buna göre, bu olayda ısıya dönü-
şen enerji kaç joule dür?
(Yatay zemin sürtünmesiz)
hchhr3
ÇÖZÜM
Çarpışmadan önceki toplam enerji

1 1
EK = 3 · 62 + 2 · 42
2 2
EK = 54 + 16 = 70j
Ortak hız;
3 · 6 – 2 · 4 = 5 · jort
Soru 9 10
jort = = 2 m/s
5
Soru 7
F (N) 1
EKS = 5 · 22
8 m/s
2
15 –
m = 2 kg EKS = 10 j
O
yatay
0– Enerji kaybı yani ısıya dönüşen
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde hareket
–
4 8 12 t (s) enerji 60 joule dür.

eden cisim O noktasını gerçekten hızı 5 m/s
ye düşüyor. –10 –
Buna göre, O noktasında cisme verilen it-

menin yönü ve büyüklüğü nedir? Doğrusal yörüngede hareket eden 2 kg küt-
leli cisme etki eden net kuvvetin zamanla de-
A) +x yönünde, 4 N·s
ğişimi grafikteki gibidir.
B) +x yönünde, 6 N·s
Cismin hızı t = 0 anında 5 m/s olduğuna
C) –x yönünde, 4 N·s göre, 12. saniyede kaç m/s dir?
D) –x yönünde, 6 N·s
A) 26 B) 28 C) 30 D) 32 E) 34
E) –x yönünde, 8 N·s CEVAP ANAHTARI
38k66m
1. B 2. C 3. E 4. E 5. A 6. E
1l7o9y
7. D 8. B 9. C

Soru 3
h yüksekliğinden düşey olarak 60 j hızı ile hareket eden bir cisim içten patlama
Düşey
m/s lik hızla yukarı atılan cisim 8. sa- sonucu iki eşit parçaya ayrılıyor.
niyede içten patlama sonucu iki eşit K j1 Parçalardan biri –j hızı ile hareket ediyor-
parçaya ayrılıyor. Parçalardan biri 5m
30 m/s lik hızla yatay atış yapıyor.
sa diğer parçanın hızı ne olur?
Diğer parça patlamadan 3 saniye A) 8j B) 6j C) 5j

45 m
sora yere düştüğüne göre, h yük- j2 D) 4j E) 3j
sekliği kaç m dir?
(g = 10 m/s2, Sürtünmeler önemsiz.) L
cudbyb
30 m Yatay
ÇÖZÜM j1, j2 hızları ile aynı anda atılan K, L cisim-

leri yörüngenin P noktasında çarpışarak
Cismin hızı 8. saniyede 20 m/s olur. kenetleniyor.
Patlama anından hemen önce ve Cisimlerin kütleleri mK = 4 kg, mL = 1 kg
hemen sonra hızları; olduğuna göre, çarpışma sonrası ortak
2m m m kütlenin hızı kaç m/s olur? (g = 10 N/kg) Soru 4
30 m/s
? A) 24 B) 22 C) 20
Kinetik enerjileri eşit iki cisim kütle merkezle-
20 m/s
D) 18 E) 16 rin doğrultusunda çarpışıyorlar.
dir.
Cisimlerin kütleleri m1, m2 hızlarının bü-
2. parçanın hızı; ba1u2k
yüklüğü j1, j2 olduğuna göre aşağıdaki-
→ →
fPönce = fPsonra lerden hangisi doğrudur?
RPönce RPsonra
A) m1 = m2, j1 > j2
? B) m1 > m2, j1 = j2
= 30m
C) m2 > m1, j2 > j1
40m D) m1 > m2, j1 > j2
E) m1 = m2, j1 = j2
Eşitliğin sağlanabilmesi için 2.
parçanın yatay hızı –x yönünde
u64id7
30 m/s, düşey hızı aşağı yönde
40 m/s olmalıdır.
Parçanın üç saniye de aldığı düşey Soru 2
yol
(m) 3j
45 + 55 + 65 = 165 m dir.
yatay
j2 60 2 Soru 5
hmax = = = 180 m
2g 20
Dönüşte alınan toplam yol j
5 + 15 + 165 = 185 m ja = j
h = 185 – 180 = 5 m yatay j 2j

Ma = 4m K +x
O
3j hızı ile yatay atılan m kütleli cisim j hızı Sürtünmesiz yatay düzlemde j hızı ile hare-
ile giden 4m kütleli arabanın üzerine düşerek ket eden cisim O noktasında içden patlama
yapışıyor. sonucu 3 eşit parçaya ayrılıyor.
Buna göre, araba ile cismin ortak hızı kaç Parçalardan ikisinin hızı şekildeki gibi ol-
j olur? duğuna göre, 3. parçanın hızı kaç j dir?
A) 1,2 B) 1,3 C) 1,4 A) 1 B) 2 C) 3

D) 1,5 E) 1,6 D) 2 E) 5
dgrps3
sjn4gf

Soru 6
t = 0 anında 50 m/s lik hızla düşey yukarı atı- Düşey
K
lan cisim 2. saniyede içten patlama sonucu
1 2 3
iki eşit parçaya ayrılıyor. 4
K jK = 30 m/s
Parçalardan biri 80 m/s lik hızla yatay atış
5
yaptığına göre, 2. parça hangi hızla hangi O O
s
hareketi yapar? 0 m/
M =5
jL
A) 80 m/s, yatay atış
L 53°
B) 80 m/s, eğik atış L
Yatay
C) 100 m/s, yatay atış Yatay düzlem üzerindeki eşit kütleli K, L, M
cisimleri aynı anda sabit hızlarla harekete Şekilde belirtilen hızlarla aynı anda
D) 100 m/s, eğik atış atılan K, L cisimleri atıldıktan 2 sa-
geçerek O noktasında çarpışıyorlar.
E) 100 m/s, düşey atış niye sonra O noktasında çarpışarak
Cisimler kenetlendiğine göre, ortak küt- kenetleniyor.
le hangi yönde hareket eder?
vphyay
Cisimlerin kütleleri eşit olduğuna

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 göre, ortak kütle hangi hareketi
yapar? (sin53° = 0,8, cos53° = 0,6,
g = 10 m/s2)
zcud7n
ÇÖZÜM
L cisminin atıldığı anda yatay hızı 30

m/s düşey hızı 40 m/s dir.
Cisimlerin çarpışma anından hemen
önceki hız bileşenleri şekildeki gibi-
dir.
K 30 m/s 20 m/s
20 m/s L 30 m/s
Soru 7 = RPsonra
RPönce
20 m
j j
30 m + 30 m = 60 m
20 m
j
Psonra = mtop · jort
jort = 30 m/s
j0
Soru 9
Cisimler çarpışmadan sonra 30 m/s
yer
m j lik hızla yatay atış yapar.
j0 hızı ile düşey yukarı atılan bir cisim mak-
yatay
simum yükseklikte üç eşit parçaya ayrılıyor.
Parçalardan biri şekildeki gibi aşağı yönlü Kütlesi m = 20 g, hızı j = 400 m/s olan mer-
düşey atış yaparak 6 saniyede yere düşüyor. mi duran M = 980 gram kütleli tahta bloğa
saplanıyor.
Hızları eşit ve j olan parçalardan diğer
ikisi 8 saniyede yere düştüğüne göre, j Sürtünmeler önemsenmediğine göre, sa-
hızı kaç m/s dir? biti k = 400 N/m olan yay en çok kaç cm
(Sürtünme önemsiz, g = 10 m/s2) sıkışır?
1. A 2. C 3. E 4. E 5. B 6. D
f276os
glkklj
7. E 8. C 9. E

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
4 kg 1 kg
K noktasından serbest düşmeye bırakılan bir 1 2 3 4
10 m/s cisim KL arasında momentum değişimi DP1,
LM arasında DP2 oluyor. 5
yatay M
K L
DP1 KL
= 2 olduğuna göre, oranı nedir? K
Sürtünmesiz yatay düzlemde 10 m/s O
DP2 LM
hızla hareketten 4 kg kütleli K cismi
duran 1 kg kütleli L cismine çarparak 4 5 3
A) B) 1 C) D) E) 2
kenetleniyor. 5 4 2
L
Buna göre, çarpışma anında ısıya
onzbhg
dönüşen enerji kaç joule dır? Yatay ve sürtünmesiz düzlemdeki eşit küt-
leli K, L, M cisimleri t = 0 anında şekildeki
konumlardan sabit hızlarla harekete geçerek
ÇÖZÜM
t anında O noktasında çarpışarak kenetleni-
Çarpışmadan önceki toplam enerji; yor.
1 1 Soru 2 Buna göre, ortak kütle hangi yönde hare-
EK = mj2 = 4 · 102 = 200 j
2 2 ket eder?
İtme (N.S)
Çarpışma sonrası ortak hız;
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
m1 · j1 + 0 = mtop · jort
12 –
ak3zu4
4 · 10 + 0 = 5 · jort
jort = 8 m/s
6–
Çarpışma sonrası kinetik enerji;
1
EK = · 5 · 82 = 160 joule
2
–
0 2 4 t (s)
Enerji kaybı 200 – 160 = 40 joule
Bu da ısıya dönüşmüştür. Doğrusal yörüngede 0,5 kg kütleli cisme
verilen itmenin zamanla değişimi grafikteki
gibidir.
t = 0 anında cisim durduğuna göre, 4.
saniyede hızı kaç m/s dir?
A) 12 B) 10 C) 8 D) 6 E) 4
91nizc
HATIRLAYALIM
Soru 5
• İtme (N·s) zaman (s) grafiğinin
eğimi kuvveti verir.
K
• Yeryüzündeki hareketle düşey-
deki momentum değişimi Soru 3
4h
∆P = mg · ∆t dir. L
Merkezi esnek çarpışan iki cisimle ilgili;
h
I. Kütleleri eşit ise hızlarını değişirler
yatay
M O
II. Momentumları eşit ise kendi hızları ile geri
dönerler Sürtünmesiz rayın K, L noktalarından farklı
III. Kinetik enerjileri eşit ise kenetlenirler zamanlarda bırakılan eşit kütleli cisimler O
noktasında çarpışarak kenetleniyor.
Buna göre, ortak kütle kaç h yükselir?
5 9 7 3
D) I ve III E) II ve III A) 3 B) C) D) E)
2 4 4 2
radpe8
sur7bz

Soru 6
j1 = 6 m/s j2 = 0 P (kg m/s)
X Y
16 –
yatay
yatay K L M N P
m1 = 2 kg m2 = 1 kg
8–
Yatay ve sürtünmesiz düzlemde j1 = 6 m/s t = 0 anında sürtünmesiz yatay yo-
lun K-P noktalarındaki X, Y cisimleri
lik hızla giden 2 kg lık cisim durmakta olan 1
–
0 6 10 t(s) t anında N noktasında merkezi es-
kg lık cisme merkezi esnek olarak çarpıyor. nek çarpışıyor.
Buna göre, çarpışmadan sonra 2 kg kütle- Doğrusal yörüngede hareket eden m = 2 X cismi 2t anında K noktasında
li cismin hızı kaç m/s dir? kg kütleli cismin momentumu zaman gra- olduğuna göre,
fikteki gibi değişiyor.
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 I. Y cismi 2t anında P dedir.
Buna göre, cismin yer değiştirmesi 10
II. Y cisminin kütlesi X inkinin 3
saniyede kaç m olur?
katıdır.
c6gept
A) 46 B) 48 C) 52 III. Cisimlerin momentum bü-

yüklükleri eşittir.
D) 55 E) 68
(KL = LM = MN = NP)
v3j25g
ÇÖZÜM
Soru 7
X cismi kendi hızı ile geri döndüğüne
göre cisimlerin momentumları eşit-
6 m/s 2 m/s
tir. (III. doğrudur.)
Y cismi de kendi hızı ile geri döner.
yatay (I. doğrudur)
K (2 kg) L (1 kg)
mX · 3j = mY · j
Şekildeki hız ve kütlesi verilen K, L cisimleri
merkezi esnek çarpışıyor. mY = 3mX (II. doğrudur)
Buna göre, L cisminin hızı kaç m/s olur?

(Sürtünme yok)
1 2 3 3
A) B) C) D) 1 E)
3 3 4 2
tg7k8o
Soru 10
X Y
yatay
Soru 8 K L M N P R
Düşey bir duvara 18 m/s hızla dik olarak çar- Sabit hızla hareket eden X, Y cisimleri t = 0
pan 0,5 kg kütleli top duvardan geriye 12 m/s anında şekildeki konumdadır. Cisimler t anın-
hızla sıçrıyor. da M noktasında merkezi esnek çarpışma
yapıyor.
Çarpışma süresi 0,2 saniye olduğuna
göre, duvarın topa uyguladığı itme kuvveti 2t anında Y cismi R noktasında olduğuna
kaç N dur? göre, X cismi hangi noktada olur?
(Aralıklar eşit)
A) –15 B) 15 C) –30
A) K B) L C) M D) N E) P CEVAP ANAHTARI
D) 75 E) –75
1. A 2. A 3. C 4. E 5. C 6. A
fca9jc
dpusmk
7. B 8. E 9. C 10. C

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
3j j j Düşey
Momentum (kg m/s)
K jo
8– yatay h1 L
2m m 2m
Kütleleri 2m, m, 2m olan aynı doğrultudaki

cisimlerin hızları ile 3j, j ve j dir. h2
2–
Buna göre, sistemin kütle merkezinin hızı
kaç j dir? M Yatay
–
0 1 2 Zaman (s) 2 3 4 3
A) B) C) D) 1 E) j0 hızı ile yatay atılan cisim şekildeki yörün-
3 4 5 2
Momentum zamanla şekildeki geyi izliyor.
gibi değişen cisme 2. saniyede
65zr1d
etki eden net kuvvet kaç N dur? Cismin KL arasındaki momentum değişimi
DPKL, LM arasındaki DPLM dir.
ÇÖZÜM DPKL h1
= 2 olduğuna göre, oranı kaç-
Grafiğin eğimi (ilgili fonksiyonun 1. DPLM h2
türevi) kuvveti verir. tır? (Sürtünme yok)
2 şeklin-
Bu grafiğin denklemi P = kt 5 5 4 1
de olabilir. Grafikteki değerlerin bu A) B) C) 1 D) E)
3 4 5 3
denklemi doğrulayıp doğrulamadı-
ğını kontrol edelim.
7od7v5
2 = k · 12 → k = 2
8 = k · 22 → k = 2
Grafiğin denklemi P = 2t2 dir.
Denklemini 1. türevi kuvveti verir.
F = Pı = 4t Soru 4
F = 4 · 2 = 8 N K
30°
Soru 2 j
m L
T (tepe)
P
j1
j2
a
yatay
K L R M j hızı ile hareket eden bilardo topu masa-
nın K, L noktalarından şekildeki gibi yan-
K, L noktalarından şekildeki gibi aynı anda
sıyor.
atılan eşit kütleli cisimler yörüngenin P nok-
tasında çarpışarak kenetleniyor. Bilardo topuna verilen itme K noktasında
IK, L de ise IL dir.
Buna göre, ortak kütle nereye düşer?
(LR = RM) Buna göre, itmelerin büyüklükleri oranı
IK
A) L – R arasına kaçtır?
IL
B) R noktasına
1 1
A) B) C) 1
C) R – M arasına 3 2
D) M noktasına
D) 2 E) 3
E) M nin dışına
o13ec1
memzf9

Soru 5
F (N)
jO = 50 m/s 2 1
5–
53° (m)
(m)
4 8 ja = 10 m/s
0–
–
–
t (s)
yatay (5m)
–5 – j0 = 10 m/s hızla giden ma = 10m kütleli yatay

arabadan arabaya göre şekilde verilen hız-
la m kütleli bir cisim atılıyor. m kütleli çocuk 5m kütleli 10x uzun-
t = 0 anında hızı 6 m/s olan 2 kg kütleli cisme luğundaki arabanın arka ucundan
Buna göre, arabanın son hızı kaç m/s
doğrusal yörüngede etki eden kuvvetin za- ön ucuna kadar yürüyor.
olur? (sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
manla değişimi grafikteki gibidir. Yerdeki sürtünme önemsenmedi-
A) 15 B) 13 C) 11 D) 9 E) 7 ğine göre, araba hangi yönde kaç
Buna göre, cismin 8. saniyede hızı kaç
m/s dir? x yol alır?
au63nl
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
ÇÖZÜM
9aplsu
Momentumun korunumuna göre

toplam momentum sıfır olacağından
çocuğun yere göre momentumu
arabanınkine eşittir.
Arabanın aldığı yol , ise çocuğun
yere göre aldığı yol 10x – , dır.
Yolu hızın ölçüsü olarak kullanabi-
liriz.
m · (10x – ,) = 5m · ,
10x = 6,
5
,= x
3
5
Araba 2 yönünde x yolunu alır.
3
Soru 6
8 m/s 4 m/s
Soru 8
yatay Yatay ve sürtünmesiz düzlemde hareket

K (2 kg) L (1 kg)
eden cisme uygulanan yola paralel kuvvet
Şekilde hız ve kütleleri verilen K, L cisimleri F = 8 – 2t (F: N, t: s) ile veriliyor.
merkezi esnek çarpıyor.
Kuvvet-zaman grafiklerinin alanı itmeyi
Buna göre, K cisminin hızı kaç m/s olur? verdiğine göre, 4 saniyede cisme verilen
(Sürtünme yok) itme kaç N·s dir?
16 14 4
A) B) 5 C) D) 4 E) A) 28 B) 24 C) 20 D) 18 E) 16 CEVAP ANAHTARI
3 3 3
1. D 2. B 3. D 4. A 5. D 6. A
s7u96h
pkgt9p
7. B 8. E

FİZİK KÜTLE MERKEZİ TEST 126
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Kütle merkezi, K L M N
• Cismin bütün ağırlığının toplana- yatay
2r r r
bildiği yerdir. O
• Cismin bu noktadan asılırsa ya-
tay olarak dengede kalır.
Homojen bir metalden kesilmiş 2r, r, r yarı-
çaplı levhalar şekildeki gibi birleştirilmiştir.
Özdeş kare parçalardan oluşan homojen
levha nereden asılırsa şekildeki gibi den- Buna göre, oluşan bu sistemin kütle mer-
yatay
gede kalır? kezi O noktasından kaç r uzaklıktadır?
4 2 3 1 2
A) K – L arasından A) B) C) D) E)
3 3 5 2 5
B) L – M arasından
Kütle merkezinin koordinatları; C) M noktasından
ypcj5s
• y D) M – N arasından
E) N noktasından
u6y684
m1 (x1, y1)
m2 (x2, y2)
m1 x1 + m2 x2
x =
fm
m1 y1 + m2 y2
y=
fm
• Sistemin kütle merkezine göre

toplam tork sıfırdır.
• Homojen çubuklarda ağırlık ye- Soru 2
rine boy, levhalarda alan, uç
boyutlu cisimlerde içleri dolu ise K (m) L (3m)
hacimleri boş ise alanları alına-
bilir.
X Y Z
Soru 4
M (2m)
2
Kütleleri m, 3m, 2m olan K, L, M cisimleri
aynı düzlemdedir. K (m) L (2m)
Şekil ölçekli olduğuna göre, sistemin
Boyları ,, 2,, kütleleri m, 2m olan kendi iç-
kütle merkezi nerededir?
lerinde türdeş K, L çubukları şekildeki gibi
A) X noktasında birleştiriliyor.
B) X – Y arasında Buna göre, oluşan sistemin kütle merkezi
C) Y noktasında çubukların ek yerinden kaç , uzaklıktadır?
D) Y – Z arasında
1 1 1 1 1
E) Z noktasında A) B) C) D) E)
6 5 4 3 2
efmcmy
g22rjn

TEST 126 KÜTLE MERKEZİ FİZİK
Soru 5
L
T1 T2
O K L M N P
O
K
Birim kareler üzerindeki K, L, M noktasal ci- Homojen bir levhadan kesilen O

simlerinin kütle merkezi O noktasıdır. merkezli dairesel parça ile üçgen ve
dörtgen parça şekildeki gibi yapış-
K nın kütlesi m olduğuna göre K, L, M nin
tırılıyor.
toplam kütlesi kaç m dir?
yatay Buna göre, sistemin kütle merke-
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 12 zi nerede olur?
Şekildeki homojen levhanın taralı parçaları (r = 3, OK = KL = LM = MN = NP)
çift katlıdır.
zbp12j
Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri ÇÖZÜM

T1
oranı kaçtır?
T2
1 1 1 O
A) B) C) D) 1 E) 2 K L M N P
4 3 2
2v5fyb
S1 S2 S3
S1 = rr2 = 3 · 22 = 12 birim
4·3
S2 = = 6 birim
2
S3 = 2 · 4 = 8 birim
fm x
x = den
fm
Soru 6 12 · 0 + 6 · 2 + 8 · 4 44
x = =
26 26
1 br 22
Soru 8 Kütle merkezi O noktasından
13
birim uzakta olur.
K L K L
Bir kenarı 1 br olan özdeş kare parçalardan P P X

UYARI
oluşan homojen levhanın şekildeki taralı 4 Şekil – I Şekil – II
parçası çıkarılıyor. Levhaların ağırlıkları yerine alanları
Buna göre, levhanın kütle merkezi kaç br Ağırlığı 2P olan eşit bölmeli K, L çubuğu iki alınmıştır.
kayar? şekilde de dengededir.
Buna göre, X cisminin ağırlığı kaç P dir?
A) 0,4 B) 0,5 C) 0,6
D) 0,7 E) 0,8 A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
CEVAP ANAHTARI
1. B 2. C 3. A 4. E 5. A 6. A
i8tld7
hlf8gf
7. E 8. B

Soru 1
yatay K
K
I II 2k k
X Y
X Y Z T
Z L yatay X
Yay sabitleri 2k, k olan yaylarla asılan eşit

III bölmeli çubuk şekildeki gibi yatay olarak
dengededir. Her bir bölmesinin ağırlığı P olan K cismi ile
I, II, III cisimleri şekil düzlemindedir. X cismi şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, çubuğun ağırlık merkezi nere-
I ile II nin kütle merkezi K nokta- Buna göre, X cisminin ağırlığı en çok
dedir?
sında II ile III ün kütle merkezi L kaç P olabilir?
noktasında olduğuna göre, siste- A) X – Y arasında A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
min kütle merkezi nerededir?
B) Y noktasında
c6c1ko
C) Y – Z arasında
ÇÖZÜM
D) Z noktasında
I, II, III cisimlerinin kütleleri m1, m2, E) Z – T arasında
m3 olsun.
I
K
II bjykoz
X Y
Z L
III
K ye göre,
m1 · 1 = m2 · 3 den
m2 = m ise m1 = 3m olur.
L ye göre,
m3 · 1 = m2 · 2 den
m2 = m, m3 = 2m dir.
Soru 2
K noktasında 4m var gibi düşünülür- Soru 4
se kütle merkezinin X noktası oldu-
ğu görülür. 24 cm
1 2
3
4
5
Bir kenarı 24 cm olan homojen kare levhanın

taralı parçası kesilerek yan tarafına şekildeki Özdeş birim karelerden oluşan şekildeki lev-
gibi ekleniyor. hanın taralı parçaları kesilerek çıkarılıyor.
Buna göre, levhanın kütle merkezi kaç cm Buna göre, levhanın ağırlık merkezi hangi
kayar? yönde kayar?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
ug283k
tuls6t

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
M
T 2T
5 O
4
1
L R
3 2 K L
K
Eşit bölmeli homojen çubuk şekildeki gibi
Şekildeki O merkezli 2r yarıçaplı da-
dengededir. iresel levhanın taralı parçası çıkarıla-
Eşit karelere bölünmüş şekildeki homojen rak Şekil – II deki gibi ilave ediliyor.
Çubuğun ağırlığı G, K cismininki PK, L cis-
levhanın K, R parçaları çift katlıdır. L parçası
mininki PL olduğuna göre; G, PK, PL ara- Buna göre, levhaların ağırlık mer-
çıkarılarak M parçası üzerine yapıştırılıyor.
sındaki ilişki aşağıdakilerden hangisi gibi kezi kaç r yer değiştirir?
Buna göre, levhanın kütle merkezi hangi kesinlikle olamaz?
yöne kaymıştır?
A) G > PK > PL B) G = PK > PL ÇÖZÜM
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
C) PK > G > PL D) PK > G = PL
E) G > PL > PK
epofhg
2r r r
fc5ue8
O
2 2
r yarıçaplı levhanın alanı S ise 2r ya-

rıçaplının ki 4S olur.
Yapıştırılan parçayı altında kalan
kısmı ile düşünelim.
Levhanın ağırlık merkezi O nokta-
r
sı olur ve kadar yer değiştirmiş
2
Soru 6 olur.
Soru 8
K L
1 3 5
X Y Z T 2 4
O
UYARI
Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önem- K
senmediği şekildeki düzenek dengededir. Özellikle parça çıkarma, ilave etme
K, L cisimlerinin kütleleri eşit olduğuna sorularda sistemi ağırlık merkezini
göre, çubuğun kütle merkezi nerededir? bilebileceğiniz parçalara ayırarak
kolay çözüm sağlayabiliriz.
A) X – Y arasında Eşit karelere bölünmüş şekildeki homojen
B) Y noktasında levhanın taralı iki parçası çift katlıdır.
C) Y – Z arasında Buna göre, levhanın K parçası kesilerek
D) Z noktasında hangi parçası üzerine yapıştırılırsa ağırlık
E) Z – T arasında merkezi O noktasında olur?
y2fmzc
1. B 2. E 3. B 4. C 5. A 6. D
zls4u4
7. E 8. A

Soru 1 Soru 3
UYARI
Bir levhadan 1 parça çıkarılırsa lev- Düşey

hanın ağırlık merkezi çıkarılan par- T1 T2
K
çanın tersi yönde kayar.
L
yatay
Eşit kare parçalardan oluşan homojen cisim

Yatay
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri Şekildeki gibi biçimlendirilmiş homojen
T1 tel nereden asılırsa şekildeki konumunu
oranı kaçtır? değiştirmez?
T2
3 4 5 A) K noktasından
A) B) C)
K 11 11 11 B) K – L arasından
6 7 C) L noktasından
L M D) E)
11 11
D) L - M arasından
p1v27u
Eşit bölmelerden oluşan şekildeki E) M noktasından
homojen levhanın taralı 3 parçası
çıkarılıyor.
rkbg4l
Buna göre, bu 3 parça ile birlikte
K, L, M parçalarından hangisi çı-
karılırsa levhanın kütle merkezi
ok yönünde kayar?
ÇÖZÜM Soru 4
ip
Soru 2 L
x
A O
K M
L M
yatay
K
Kütle merkezinin ok yönünde kay- L

ması için çıkarılan parçaların kütle Düşey
merkezi AO arasında olmalıdır. M
Boyutları eşit kendi içlerinde türdeş K, L, M
Taralı üç parça ile birlikte L ya da M N
nin kütle merkezi AO arasında olur.
levhaları birbirine eklenerek bir iple asıldığın-
da şekildeki gibi dengede kalıyor.
L ya da M parçası çıkarılmalıdır. Özdeş birim karelerden oluşan homojen
levha bir iple asıldığında şekildeki gibi den- Buna göre,
gede kalıyor. I. K nin kütlesi L ninkinden büyüktür.
Buna göre, levha şekildeki taralı 4 par- II. K nin kütlesi M ninkine eşittir.
çası ile birlikte aşağıda verilen hangi iki
parçası çıkarılırsa şekildeki konumunu III. L nin kütlesi M ninkine eşittir.
değiştirmez? yargılarından hangileri kesinlikle doğru-
A) K ile L B) K ile M C) K ile N dur?
D) L ile M E) M ile N A) Yalnız II B) Yalnız I C) I ve II
9al9mp
bu2mih

Soru 5
6
T
53° 37° 6
–6 0 x
yatay K L M N
–6 yatay
Şekildeki gibi dengede olan eşit bölmeli O
çubuğun kütle merkezi nerededir? P ağırlıklı homojen levha şekildeki
(sin53° = 0,8; sin37° = 0,6) Şekildeki homojen levhanın kütle mer- gibi dengededir.
A) K – L arasında kezinin koordinatları nedir? İpteki gerilme kuvveti T, O nokta-

sındaki tepki kuvveti N olduğuna
B) L noktasında A) 3,2 B) 2,2 C) 2,1
göre P, T, N arasındaki büyüklük
C) L – M arasında D) 1,2 E) 1,1 ilişkisi nedir?
D) M noktasında
up5bv5
E) M – N arasında ÇÖZÜM
t6ou1d
x 2x
N
O yatay
P
Levha dengede olduğu için

P = N + T dir.
O noktasına göre,
P
P · x = T · 3x ve T = olur.
3
Soru 8
P > N > T
Soru 6
y
1 2
4 O 3
L 5 4
K 2
–4 –2 0 2 8 x
Kendi içlerinde türdeş K, L, M levhalarının Düşey

kütleleri sıra ile 2m, m, 2m dir.
Eşit bölmeli homojen levha şekildeki gibi
Buna göre, sistemin kütle merkezinin ko- dengededir.
ordinatları (x, y) kaçtır?
Buna göre, levhanın taralı 4 parçası çıka-
9 9 9
A) 1, B) 2, C) , 1 rılırsa kütle merkezi hangi yönde kayar?
5 5 5
8 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 CEVAP ANAHTARI
D) 1, E) 1, 2
5
1. C 2. A 3. C 4. A 5. D 6. A
e2sic1
cge4f9
7. E 8. B

Soru 3
y
X
K 4m 2m
1 2 Y
Y L 4 3 Z O
x
5
3m K
Özdeş birim karelerden oluşmuş
şekildeki homojen levhanın taralı Şekil düzlemindeki 4m, 2m, 3m kütle-
parçası çıkarılarak K parçası üzerine lerinden oluşan sistemin kütle merkezi Şekildeki homojen levhanın taralı parçası ke-
yapıştırılıyor. nerededir? (Çizim ölçeklidir.) silerek K parçası üzerine yapıştırılıyor.
Buna göre, levhanın 1, 2, 3, 4, 5 A) X noktası B) X – Y arası Buna göre, levhanın kütle merkezi hangi
parçalarından hangisi çıkarılarak
C) Y noktası D) Y – Z arası yönde kayar?
L parçası üzerine yapıştırılırsa
ağırlık merkezi değişmez? E) Z noktası A) +x yönünde B) –x yönünde
C) +y yönünde D) –y yönünde
6evgnr
ÇÖZÜM E) –x, –y arasında
81bvki
K
Y O X
L 3
Bir levhadan bir parça çıkarmak

ağırlık merkezine göre o parçanın
simetrisine bir parça eklemek de-
mektir.
Taralı parçayı çıkarmak P üzerine bir
parça eklemek etkisi yapar. Çıkarı-
lan parça K ye eklenince X noktası-
na 2 parça eklenmiş gibi olur.
Aynı şekilde 3 nolu parçayı çıkarıp L
Soru 2
üzerine eklemek Y noktasına 2 par- Soru 4
ça eklenmiş etkisi yapar.
Böylece kütle merkezinin yeri değiş- K
mez. L
2r r N
M
L
K sıvı
Aynı kalınlıktaki homojen K, L levhaları ya-

Çubuk sıvı içinde şekildeki gibi dengede
pıştırılarak bir iple asıldığında şekildeki gibi
kaldığına göre, kütle merkezi nerededir?
dengede kalıyor.
K nin yapıldığı maddenin özkütlesi d oldu- A) K – L arası B) L noktası
ğuna göre, L ninki kaç d dir? C) L – M arası D) M noktası
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 E) M – N arası
oa152e
nokn5m

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
m1 = m m2
yatay
O
K L
K yatay
O
F
M
m3
eksen etrafında dönebilen 3P ağırlıklı homo- Kendi içlerinde homojen kare şek-
Şekil düzlemindeki m1, m2, m3 kütlelerinin
jen levha F kuvveti ile şekildeki gibi denge- lindeki K, L, M levhaları yapıştırıla-
kütle merkezi K noktasıdır.
dedir. rak bir iple asıldığında şekildeki gibi
m1 = m olduğuna göre, m1 + m2 + m3 kaç dengede kalıyor.
Buna göre, F kaç P dir?
m dir? Buna göre,
5 4 3 1
A) B) C) 1 D) E) A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5 I. K levhasının kütlesi L ninkine
3 3 4 2
eşittir.
b64pd1
9kobga
II. K levhasının kütlesi L ile M

nin kütleleri toplamına eşittir.
III. O noktası sistemin kütle mer-
kezidir.
yargılarından hangileri kesinlikle
yanlıştır?
ÇÖZÜM
K L
yatay
düşey
I. K nin kütlesi L ye eşit olsa

sistemin kütle merkezi düşey
eksen üzerinde olamaz.
Soru 8
Soru 6 (I yanlış)
80 cm 20 cm II. Düşey çizgiye göre,

1 1 1
K · = L · +M·
K L 2 2 2
yatay yatay
K = L + M (II doğru)
2P
x=?
III. Sistemin
Şekildeki 100 cm boyundaki homojen lev- Şekil – I Şekil – II kütle mer-
hanın 20 cm uzunluğundaki parçası üzeri- kezi taralı
ne katlanıyor. P ağırlıklı çubuk Şekil – I ve Şekil – II de den- bölgede-
Buna göre, levhanın ağırlık merkezi kaç gededir. dir.
cm yer değiştirir? Buna göre, X ağırlığı kaç P dir? (III yanlış)
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
CEVAP ANAHTARI
rueiy6
sgsztu
1. C 2. E 3. D 4. C 5. E 6. C
7. D 8. B

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
2j j 36 cm
m 2m
r r
yatay
K L O
Eşit bölmeli çubuk şekildeki gibi Homojen dairesel levhanın taralı iki parçası
dengede iken m ve 2m kütleli cisim- çıkarılarak şekildeki gibi yan tarafına ekleni-
ler 2j ve j büyüklüğündeki hızlarla Şekildeki dikdörtgen levhanın taralı parçası
yor.
aynı anda harekete geçiyor. kesilerek çıkarılıyor.
Levhanın yarıçapı r olduğuna göre kütle
Buna göre, cisimler karşılaşınca- Buna göre, kütle merkezi kaç cm yer de-
ya kadar K, L desteklerinin tepkisi
merkezi kaç r yer değiştirir?
ğiştirir?
ne olur? 1 3 4 3
A) 3 B) 4 C) 5 D) 8 E) 12 A) B) C) 1 D) E)
2 4 3 2
ÇÖZÜM
ktvv6m
leac3e
Bu tür sorularda sistemin kütle mer-
kezinin hareketine bakılmalıdır.
Soruda sistemin kütle merkezinin
yeri değişmiyor. Desteklerinde tep-
kileri değişmez.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
2
Soru 4
–2 0 x
–2 Soru 2
O X Y Z
yatay
Şekildeki homojen levhanın kütle K L L K K K
merkezinin koordinatları nedir? T=?
yatay
K L
ÇÖZÜM K L
O
y
2
yatay Özdeş küp şeklindeki 3K cismi ile 2L cismi
yapıştırılarak O noktasından bir iple asılınca
(1, 1)
2 O noktasından geçen ve sayfa düzlemine Şekil – I deki denge oluşuyor.
–2 0 x dik eksen etrafında dönebilen P ağırlıklı
homojen levha özdeş parçalardan oluş- Buna göre, aynı sistem nereden asılırsa
–2 maktadır. Şekil – II deki denge oluşur?
Levha şekildeki gibi dengede olduğuna A) X noktasından
m1 · x1 + m2 · x2 göre, ipteki T gerilme kuvveti kaç P dır?
x = B) X – Y arasından
f·m 7 1 5
A) B) C) C) Y noktasından
2 · 0 + 1· 1 1 12 2 12
x = =
3 3 1 1 D) Y – Z arasından
D) E)
m1 · y1 + m2 · y2 3 4 E) Z noktasından
y=
f·m
55k5li
2 · 0 + 1· 1 1
6o1jia
y= = olur.
3 3

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
O
N K yatay
O
K K L K L
M L
L M
yatay
x 3x
M M
Homojen levhanın şekildeki taralı 3 parçası Düşey
çıkarılıyor.
Kendi içinde türdeş, eşit bölmeli parçalardan Kendi içlerinde homojen kütleleri
Buna göre, levhanın kütle merkezi nerede MK, ML, MM olan çubuklar birbiri
oluşan K, L, M levhaları birbirine eklenerek
olur? ucuna eklenerek O noktasından bir
bir iple asıldığında şekildeki denge oluşuyor. iple asıldığında şekildeki gibi denge-
A) O noktasından Levhaların kütleleri MK, ML, MM olduğuna de kalıyor.
B) K parçası üzerinde göre, Buna göre, kütleler arasındaki
C) L parçası üzerinde ilişki nedir?
I. MK > MM
D) M parçası üzerinde II. MK > ML
ÇÖZÜM
E) N parçası üzerinde III. ML = MM
n1nrz6
dur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II K L
D) I ve III E) II ve III K L
M
yatay
x 3x
ok47uv M
Düşey
Düşey eksene göre

1 3
mK · x = mM · x + mL · x
2 2
mK = 2mM + 3mL
Soru 6
mK > mM, mK > mL olur.
K L mM ile mL için kesin birşey söylene-

Soru 8 mez.
M
O
K L yatay
Homojen levhanın şekildeki taralı 3 parçası

çıkarılıyor.
Buna göre; K, L, M parçalarından han- Şekildeki gibi biçimlendirilmiş homojen bir
gisi ya da hangileri çıkarılırsa levhanın tel K noktasından asıldığında yine şekildeki
kütle merkezi ok yönünde kayar? gibi dengede kalıyor.
A) Yalnız K B) Yalnız L Buna göre, telin KL parçasının uzunluğu
C) K ya da L D) K ile M kaç , dir?
E) L ile M A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
CEVAP ANAHTARI
7aeze2
1. B 2. A 3. C 4. B 5. E 6. C
9urebr
7. A 8. D

FİZİK BASİT MAKİNALAR TEST 131
Soru 3
F=?
P K
P
K 2P
5P L
Sürtünmelerin önemsenmediği dü- K L

zenek şekildeki gibi dengededir. 3P
Herbir makaranın ağırlığı P oldu- Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önem-

Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki dü-
ğuna göre, F kuvveti kaç P dir? senmediği şekildeki düzenek dengededir.
zenek dengededir.
Buna göre; K, L cisimlerinin ağırlıkları
PK L makarasının ağırlığı P olduğuna göre, K
ÇÖZÜM oranı kaçtır? makarasının ağırlığı kaç P dir?
PL
1
1 1 1 1 A) B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
F A) B) C) D) E) 1 2
T1 T1 6 4 3 2
T2 cuuadd
dfaoa5
P K
T1 T1
K
5P
5P
2T1 = 6P
T1 = 3P Soru 2
T2
P T2
P T1 = 3P
T1 = 3P F1 Soru 4
P F2 = P
T2 = 3P + P P
T2 = 4P Z
F F X
F F K L
T
Y
Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önem-
P
senmediği şekildeki düzenek dengededir. P
PT2 = 4P
F2 = P olduğuna göre, U
T2 = 4P P
I. F1 = 3P dir.
2F = 5P II. K nin ağırlığı 4P dir. Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki sis-
III. L nin ağırlığı 2P dir. tem dengededir.
5
F= P
2 yargılarından hangileri doğrudur? Makaralar özdeş olduğuna göre X, Y, Z, T
noktalarının hangisindeki gerilim diğerle-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III rinden farklıdır?
A) X B) Y C) Z D) T E) U
vpzyp1
t6jht9

TEST 131 BASİT MAKİNALAR FİZİK
Soru 5
Sürtünmelerin önemsenmediği
şekildeki düzenek dengede olup
L makarasının ağırlığı 3P dir.
Buna göre, K makarasının K
L 53°
ağırlığı kaç P dir?
F = 20N
K
P1 = 60 N X=?
G = 60N
5P
sistem dengededir. Şekildeki düzenekte G = 60 N ağır-
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 K makarasının ağırlığı 12 N olduğuna lığındaki yük F = 20 N luk kuvvetle
2 2 dengelenmiştir.
göre, X cisminin ağırlığı kaç N dur?
(sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
e2m67u
Buna göre, sistemin verimi yüzde

kaçtır?
A) 40 B) 38 C) 36
D) 30 E) 28
ÇÖZÜM
Fideal
gl3j4l
Verim =
Fgerçek
Uyarı:
Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin
önemsenmediği sisteme ideal sis-
tem denir.
İdeal sistem için F kuvvetini bulalım.
Soru 6
Soru 8
F 2F F
T1 2F
F
F
F
T2
60N 60N
T = 20 N
K
60 = 4F
F = 15N
Özdeş makaralar eşit bölmeli K kalası ile
G = 120 N
kurulan sürtünmesiz düzenek şekildeki gibi yer 15
Verim = = 0,75
dengededir. 20
Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki dü- Yani %75
Homojen K kalasının ağırlığı P olduğuna
zenek dengede olup her bir makaranın ağır-
göre, iplerdeki gerilme kuvvetleri oranı
lığı 10 N dur.
T1
kaçtır? Buna göre, yerde oluşan tepki kuvveti kaç
T2
N dur?
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 A) 70 B) 60 C) 50 D) 40 E) 30 CEVAP ANAHTARI
2 2
1. A 2. E 3. C 4. C 5. A 6. E
ycdcmp
1vrrjh
7. A 8. A

Soru 1 Soru 3
UYARI
T2 T2
T1
F T1 L M
K
K Y
K L 2P
X
F kuvvetinin uygulandığı ip h kadar Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki Şekildeki sistem dengede olup K, L, M ma-
h karaları özdeştir.
yukarı çıkarsa K yükü yukarı çı- düzenek dengede olup gerilme kuvvetleri
2
kar. T1 = 2P, T2 = 6P dir. Buna göre, iplerdeki gerilim kuvvetleri
Kuvvet x Kuvvet yolu = K, L makaraları özdeş olduğuna göre, X T1
oranı kaçtır?
cisminin ağırlığı kaç P dir? T2
Yük x Yük yolu
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 3 1 5 3 7
2 2 A) B) C) D) E)
8 2 8 4 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
pauoua
su96r2
F
F kuvvetinin uyguladığı ip h kadar Soru 4

çekilirse P yükü kaç h çıkar?
Soru 2
ÇÖZÜM
6F = P r F
L
T1 T2
P
F F=
6
K 2r
3F
3F
Şekildeki düzenekte F kuvvetinin uygulan-
P 2P dığı ip 6rr kadar aşağı çekiliyor.
P Buna göre, K makarasının görünümü
Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki dü- nasıl olur?
Kuvvet x Kuvvet yolu = Yük x Yük
yüksekliği zenek dengededir. A) B) C)
F · h = P · hı
Makaralar özdeş olduğuna göre, iplerdeki
P T1
= P · hı gerilme kuvvetleri oranı kaçtır?
6 T2 D) E)
h
hı = olur. 1 1
6 A) 3 B) 2 C) 1 D) E)
2 3
b6zd8v
ajjyb6

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K
L
2r r
K L L
K
3h h 2h h
30° 60°
yatay M
Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önem- Şekildeki düzenekte K, L, M silindir-

Makara ağırlığı ve sürtünmelerin önemsiz ol-
senmediği şekildeki düzenek dengededir. lerinin yarıçapları sıra ile 2r, r, r dir.
duğu şekildeki düzenek dengededir.
Buna göre; K, L cisimlerinin ağırlıkları ora- Kendi merkezleri çevresinde K
Buna göre; K, L cisimlerinin ağırlıkları ora- silindirine 1 tur, L silindirine 2 tur
PK
nı kaçtır? PK yaptırıldığına göre, M silindirinin
PL nı kaçtır? görünümü nasıl olur?
PL
2 1 2 3
A) B) C) D) E) 1 2 3
5 2 3 4 A) B) C) 2 ÇÖZÜM
2 2
K
D) 3 E) 2 3 L
tgmknr
2r r
u231kh
X Y
4rr 4rr
X Y
K tekeri 1 tur, L tekeri 2 tur yapınca

X noktası aşağıya 4rr Y noktası yu-
karıya 4rr yol alır.
Böylece M silindiri olduğu yerde dö-
ner. Dönme sayısı
Soru 8
Soru 6 Alınan Yol 4rr
N = = = 2 olur.
Çevre 2rr
P O Kısa yol:
P1 P2 h
4rr + 4rr
2 h 2
yatay N = =2
2rr
yatay Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki sis- Dönme sayısı tam olduğu için görü-
nümü aynıdır.
tem dengededir.
Sürtünme ve makara ağırlığının önemsen-
Homojen çubuk O noktası etrafında ser-
mediği sistem şekildeki gibi dengededir.
bestçe dönebildiğine göre, ağırlığı kaç P
P1
Buna göre; P1, P2 ağırlıkları oranı h 1
dir? ( = )
P2 , 2
kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 1 3 3
A) B) C) 1 D) E) 2
2 4 2
CEVAP ANAHTARI
dpcs5m
1. C 2. C 3. A 4. E 5. D 6. D
ecp82d
7. B 8. A

Soru 3
Boy Vida adımı
5P 5P
K , a
P
L 2, a
37° 53° M 2, 2a
30°
3P Boy ve vida adımı verilen K, L, M vidaları bir
X tahtaya vidalanıyor.
X Buna göre, vidaların dönme sayıları ara-

Sürtünmelerin önemsenmediği sındaki ilişki nedir?
şekildeki düzenek dengede oldu-
ğuna göre, X cisminin ağırlığı kaç Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önem- A) nK > nL > nM B) nK > nM > nL
P dir? (sin37° = 0,6; sin53° = 0,8) senmediği şekildeki sistem dengededir.
C) nL > nK = nM D) nK = nM > nL
Buna göre, X cisminin ağırlığı kaç P dir?
1 E) nM > nL > nK
ÇÖZÜM (sin30° = )
2
8a9k9v
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
5P 5P
F1
F2 7nt7c6
37° 53°
F1 = 5P · sin37° = 3P
F2 = 5P · sin53° = 4P
X + 3P = 4P olacağından
X = P olur.
Soru 2
UYARI Soru 4
X
Vidanın aldığı yol n dönme sayısı a Y
vida adımı olmak üzere n · a dır. r r
X=?
masa 5P
K L
37° 53°
yatay
Şekildeki çıkrık ok yönünde yuvarlanıyor. P
K, L cisimlerinin aldıkları yollar hK, hL ol-
hK
duğuna göre, oranı nedir? Sürtünmelerin önemsenmediği düzenek
hL
dengede olduğuna göre, X cisminin ağır-
3 3 4 5 lığı kaç P dir? (sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
A) B) C) 1 D) E)
5 4 3 3
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
pkysor
n1jds2

Soru 5
F = 20 N
K
X X K
F= P P1 = 100 N
30°
yatay 2h h Y 4h h
F
P2
Şekildeki düzenekte K cismi F = P kuvveti ile yatay
dengelenmiştir.
Sürtünmelerin önemsenmediği şekildeki Şekildeki düzenekte F kuvvetinin
K cisminin ağırlığı 8P olduğuna göre, X
sistem dengede olup X, Y makaraları öz- uygulandığı makara h kadar aşağıya
1
makarasının ağırlığı kaç P dir? (sin30° = ) deştir. çekiliyor.
2
P1 = 100 N, F = 20 N olduğuna göre, P2 Buna göre, K cismi düşeyde kaç
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 ağırlığı kaç N dur? h yükselir?
A) 30 B) 25 C) 20
aum26m
D) 15 E) 10 ÇÖZÜM
Sistem kuvvetten kazandırdığı oran-
bg2g3e
da yoldan kaybettirir.
T
K T
4h h
F
yatay
Sistem ideal kabul edilerek yani ele-

man ağırlıkları ve sürtünmeler ihmal
edilerek dengeleyici kuvvet bulunur.
h K F
T = K · = , T =
4h 4 2
K = 2F bulunur.
Yük
Kuvvet kazancı =
Soru 6 Kuvvet
Soru 8 K
= = 2 olur.
K
2
P1
Yol kaybı da 2 olur. Yani K cismi dü-
P2 P3 h
30° K
şeyde yükselir.
2
yatay 2h h
L
Sürtünme ve makara ağırlıklarının önemsen-

mediği sistem şekildeki gibi dengededir. Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önem-
Buna göre; P1, P2, P3 aralıkları arasındaki senmediği şekildeki düzenek dengededir.
1 Buna göre K, L cisimlerinin ağırlıkları ora-
ilişki nedir? (sin30° = )
2 PK
nı, kaçtır?
A) P1 > P2 > P3 B) P1 > P3 > P2 PL
C) P1 = P2 > P3 D) P3 > P1 = P2
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
E) P1 = P2 = P3 CEVAP ANAHTARI
tppmia
1. A 2. D 3. C 4. B 5. A 6. C
r6c9li
7. A 8. C

Soru 3
K K
K M
N L L
L N
r r
M
Y X Y
Şekildeki sistemde küçük dişlilerin yarıçapı

yatay
r, büyüklerinki 2r dir. Ayrıca K ile L ve M ile
X N eş merkezli olup çakışıktır. Şekildeki düzenek dengede olup 2r ve r yarı-
Sistem şekildeki gibi dengede olduğuna çaplı K, L silindirleri aynı eksenli ve çakışıktır.
Şekildeki sistem serbest bırakılıyor.
göre ,X, Y cisimlerinin ağırlıkları oranı Eşit bölmeli homojen çubuğun ağırlığı 24
X, Y cisimlerinin kütleleri eşit ol- PX
duğuna göre X cismi h kadar yer kaçtır? N olduğuna göre, X cisminin ağırlığı kaç N
PY dur? (Sürtünmeler önemsiz)
değiştirdiğinde Y cismi kaç h ka-
dar yer değiştirir?
(K, N silindirleri çakışıktır.)
A) 4 B) 3 C) 2 A) 12 B) 15 C) 18 D) 21 E) 24
1
D) 1 E)
2
mo92ps
ÇÖZÜM
k5tlt3
K
N L
r r r
O
Soru 4
P r Soru 2
M
Y
X
Y
r r
K
L
X r r
4P
P ve r noktalarındaki gerilimler eşit
ve çıkrığın O noktasına göre P deki M P
gerilimin döndürme etkisi daha faz- 2P 3P
ladır.
K M
Sistem serbest bırakılınca K, L silin-
X Y
dirleri oklar yönünde döner P nokta-
PX = P PY = 2P 6P
sı , kadar aşağı geldiğinde r noktası
,
kadar yukarı çıkar dolayısı ile X Sürtünme ve makara ağırlığının önemsen-
2 P
, mediği şekildeki düzenekte K, L silindirleri eş 30°
,–
2 , merkezlidir. Sistem serbest bırakılıyor.
cismi = kadar aşağı iner. L
2 4
Buna göre,
K ile L nin aldığı yollar eşit olduğu
P ağırlıklı makaralarla oluşturulan sürtün-
için Y cismi , kadar aşağıya iner I. X in potansiyel enerjisi artar.
mesiz K, L, M düzeneklerinden hangileri
, II. X ve Y nin aldıkları yollar eşittir. dengededir? (M deki X, Y silindirleri aynı
= h ise , = 4h olur.
4 1
III. K ve M silindirleri ters yönde döner. eksenli ve çakışıktır, sin30° = , sürtünme
2
yargılarından hangileri doğrudur? yok)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L

D) II ve III E) I, II ve III D) K ve M E) L ve M
71y97n
5eitay

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K Şekildeki düzenekte X, K M K L
L Y, Z cisimlerinin kütleleri L N R M
r r r
eşit K, L silindirleri eş r r r r
r 2r r r
merkezli ve çakışıktır.
Sistem t = 0 anında şe-
kildeki konumda iken
serbest bırakılıyor. 1 X Y
X Y Z
X Y
2
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yan- R, K dişlileri ile eş merkezli, yapışık
Şekildeki düzenekte X, Y cisimleri özdeş, K L, M dişlileri şekildeki gibi dengede-
lıştır?
ile L ve M ile N silindirleri aynı eksenli ola- dir.
A) Sistem dengede kalır. rak çakışıktır. Sürtünmelerin önemsenmediği
Buna göre; X, Y cisimlerinin ağır-
B) Herhangi bir anda X ve Z nin çizgisel hız- sistem serbest bırakılıyor.
PX
ları eşit olur. Buna göre, X ve Y nin hareketi ne olur? lıkları oranı kaçtır?
PY
C) X in çizgisel hızı Y ninkinden büyüktür. X Y
D) Y ile Z ters yönlerde hareket eder. A) Durur Durur ÇÖZÜM
E) Y potansiyel enerji kazanır. B) 1 yönünde 1 yönünde
C) 1 yönünde 2 yönünde K L
nalgmj
R M
D) 2 yönünde 1 yönünde
r 2r r r
E) 2 yönünde 2 yönünde O1 O2 O3
pu2vjb
X Y
Soru 6 R silindiri P, K silindiri de S nokta-

sına X cisminin ağırlığını değiştirme-
K
den iletir.
L M
K
r r r
R
P S
O1 O2
N
1
Soru 8 X
2
P K O3 noktasına göre,
L
Şekildeki düzenekte eş merkezli ve çakışık r r PX · r = PY · 2r
K, L dişlilerinin yarıçapları 2r, r M ninki r N 30°
3 PX
ninki de r dir. Sistem serbest bırakılıyor. = 2 olur.
2 PY
K silindiri 1 devir yaptığında N silindiri X 2P P

hangi yönde kaç devir yapar?
3 Şekildeki düzenek dengede olup K, L silin-
A) 1 yönünde, B) 1 yönünde, 1
2 dirleri eş merkezli ve çakışıktır.
3 Buna göre, X cisminin ağırlığı kaç P dir?
C) 2 yönünde, D) 2 yönünde, 1
2 1
(sin30° = )
2
E) 2 yönünde, 2
8kcn4f
1. A 2. E 3. B 4. C 5. A 6. D
97o517
7. C 8. E

Soru 3
X Y
8r O Z
K r
r T r
r L
1 F
2r K
r
2 2r
X
L Şekildeki Y, Z dişlilere çakışıktır.

Buna göre, X dişlisi ok yönünde 4 devir P
r yarıçaplı X tekeri 8r yarıçaplı dü-
yaptığında t dişlisi hangi yönde kaç de-
şey rayın K noktasından L noktasına Şekildeki düzenekte F kuvvetinin uygulandığı
vir yapar?
kaymadan yuvarlanarak iniyor. ip çekilerek L makarasının 4 tur atması sağ-
Buna göre, X tekeri kaç devir ya-
A) 2 yönünde, 2 lanıyor.
par? B) 2 yönünde, 1
Buna göre, K makarası kaç tur atar?
C) 2 yönünde, 4
4 4 3 1
ÇÖZÜM D) 1 yönünde, 2 A) B) 1 C) D) E)
3 5 4 2
E) 1 yönünde, 1
KL yayının uzunluğu
358h8o
2r.8r
2is3cz
= 4rr dir.
4
X tekerinin çevresi 2rr dir.
Yol 1
Dönme sayısı = – tür.
Çevre 4
4rr 1 7
– = olur.
2rr 4 4
Soru 2
UYARI
X Z
X tekerinin dönme açısı örneğin
Y
120° olsa
O1 2r
Yol 1 r r
Dönme sayısı = – olurdu. O2 Soru 4
Çevre 3
1
K L
(P) 2 (P)
K
Şekildeki sistem serbest bırakılıyor.
P
K cismi h kadar yol aldığında L cismi han-
gi yönde kaç h yol alır? P
A) 2 yönünde, 2 Şekildeki düzenek dengede olup eşit bölmeli

B) 2 yönünde, 1 homojen çubuğun ağırlığı P dir.
C) 1 yönünde, 1 Buna göre, K makarasının ağırlığı kaç P

dir?
D) 1 yönünde, 2
5 7
E) 1 yönünde, 4 A) 2 B) C) 3 D) E) 4
2 2
keynnk
jtiart

Soru 7
K L K L
X F
Y
r r
r r
X X
K
Şekildeki düzenekte ipin K ucu aşağı yönde
Şekildeki düzenekte ipin K ucu ok yönün- 4rr, L ucu yukarı yönde 6rr çekiliyor. Şekildeki düzenekte 2r, r yarıçaplı X,
de 4rr, L ucu 2rr kadar çekiliyor.
Buna göre, r yarıçaplı makara kaç tur dö- Y silindirleri aynı eksenli olup çakı-
Buna göre, r yarıçaplı makara kaç tur şıktır.
döner? ner?
Buna göre, F kuvvetinin uygulan-
1 2 3 2 5 2 4
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 A) B) C) D) E) dığı ip h kadar yukarı çekilirse K
2 3 2 3 2 5 3 yükü kaç h yükselir?
5olv5g
6b2c28
ÇÖZÜM
X F
Y
r r
O
O noktasına göre K · 3r = F · 4r
3K
F= olur.
4
Sistemin kuvvet kazancı

Yük K 4
Soru 8 ten = tur.
Kuvvet 3K 3
4
K
L M Sistem kuvvetten kazandırdığı oran-
r r r da yoldan kaybettirir.
3
K cismi h yükselir.
4
P1 P2
Soru 6
K, L silindirlerinin oluşturduğu çıkrık ile M si-
Boyları ,, 2, vida adımları 2a, a olan K, L vi-
lindiri P1, P2 aralıkları ile şekildeki gibi den-
daları bir tahta bloğa vidalanıyor.
gededir.
Vidaların dönme sayıları nK, nL olduğuna
nK P1
göre, n oranı kaçtır? Buna göre, oranı kaçtır?
P2
L
1 1 1 1
A) 4 B) 2 C) 1 D) E) A) 4 B) 2 C) 1 D) E) CEVAP ANAHTARI
2 4 2 4
1. E 2. A 3. B 4. C 5. B 6. E
m1b5kc
nkojh4
7. C 8. B

FİZİK ELEKTRİKSEL KUVVET VE ELEKTRİK ALAN TEST 136
Soru 1 Soru 3
FORMÜL
Coulomb Kanunu
K L M K, L cisimleri sürtünme ile elektrikleniyor. K
Q1 · Q2 + + cismi (+) yüklü elektroskopa yaklaştırılınca
F = k · yaprakları daha fazla açılıyor.
d2
Buna göre, L cismi (–) yüklü bir elektros-
N·m 2
k = 9 · 109 Toprak kopa yaklaştırılırsa ne olur?
C2
Yüksüz L, M iletkenlerine (+) yüklü K cismi A) Biraz daha açılır.
şekildeki gibi yaklaştırılıyor. B) Biraz kapanır.
Buna göre, C) Tamamen kapanır.
I. L (–) yüklü, M nötrdür. D) Önce kapanır sonra açılır.
II. L cismi sistemden uzaklaştırılırsa M cismi E) Önce açılır sonra kapanır.
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK (–) yüklenir.
III. Toprak bağlantısı kesilip sonra K cismi
s68uge
L (–6q)
uzaklaştırılırsa L, M cisimleri nötr olur.
M (+3q)
r 2r
d rjsfjm
K, L küreleri arasındaki etkileşim

kuvveti F tir.
Buna göre, K küresi L ye dokun-
d
durularak L den uzağa konu-
2
lursa etkileşim kuvveti ne olur?
Soru 2
ÇÖZÜM
K (+q) L (–q) M (Nötr) Soru 4

3q · 6q kq 2
F = k · = 18 .
d2 d2 L
+ +
K, L ye dokundurulursa yükleri K +
X
qKı = –q , qıL = –2q olur. + +
q · 2q kq 2 + +
Fı = k · = 8.
d d2 Şekildeki +q yüklü K cismi nötr M kabına dış-
c m2 Toprak
2 tan daha sonra –q yüklü L cismi aynı kaba
F 4 içten dokunduruluyor. K cismi ile L elektroskopu şekildeki ko-
Fı = 8 · = F
18 9 Son durumda K, L, M nin yük işaretleri ne numda iken X anahtarı kapatılıyor.
ı
Ancak F kuvveti ilk durumdaki kuv-
olur? Buna göre, elektroskopun yükü ve yap-
vete göre itici olduğu için
raklarının hareketi ne olur?
4 K L M
Fı = – F tir. A) +, tamamen kapanır.
9 A) + + –
B) –, tamamen kapanır.
B) + 0 +
C) +, biraz kapanır.
C) – 0 +
D) –, önce kapanır, sonra açılır.
D) – – +
E) –, biraz daha açılır.
E) + 0 –
cgv3va
auhm1i

TEST 136 ELEKTRİKSEL KUVVET VE ELEKTRİK ALAN FİZİK
Soru 7
M(+q) M(–q)
K (+Q) K(+q) L(+q)
d d
T
L (–Q) d
Eşit bölmeli homojen çubuk şekildeki gibi 30°

N(–2q)
dengededir. Çubuğun ucundaki K iletkeni- K(–8q) L(+2q)
nin elektrik yükü +Q L ninki –Q dur. Şekildeki K yükü L ye F kuvvetini
Elektrik yükleri –8q, +2q, +q olan K, L, M ci- uyguluyorsa, L yüküne etki eden
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ya-
simleri bir üçgenin köşelerine şekildeki gibi bileşke kuvvetin büyüklüğü kaç F
pılırsa çubuğun dengesi bozulabilir? tir?
yerleştirilmiştir.
A) K ye elektrik yükü –Q olan bir iletken
L cisminin M ye uyguladığı kuvvet F ise
dokundurmak ÇÖZÜM
K ile L nin M ye uyguladığı bileşke kuvvet
B) L ye elektrik yükü +Q olan bir iletken
kaç F tir?
dokundurmak K(+q) L(+q) M(–q)
C) L yi K ye yaklaştırmak 3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 FKL FML
2 2
D) K ye elektrik yükü +Q olan bir iletken FNL
dokundurmak
vc1o9v
E) L ye elektrik yükü +2Q olan bir iletken
dokundurmak N(–2q)
q·q
FKL = k · =F
upkad6
d2
q·q
FML = k · =F
d2
2q · q
FNL = k · = 2F
d2
2F
x
2F
FL = 2 2 F
Soru 6
Soru 8
y
O –2q
+3q F qM
yatay FL = 2 2 F
–q qX
yatay
30° qL
Elektrik yükleri +3q, –2q, –q ve qx olan ci- qK
simler eşit bölmeli ağırlığı önemsiz yalıtkan

Elektrik yükleri qK, qL, qM olan cisimler bir
çubuğun uçlarına ve yalıtkan masa üzerine
üçgenin köşelerine şekildeki gibi yerleştiril-
şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
miştir.
Çubuk dengede olduğuna göre, qx yükü
qM yüküne etki eden bileşke kuvvet F ol-
kaç q dur? (Karşılıklı yüklerin etkisi dikkate qK
alınacak.) duğuna göre, q oranı kaçtır?
L
A) +6q B) –4q C) +4q
A) 8 B) –8 C) 4 D) –4 E) 2
D) –3q E) +3q CEVAP ANAHTARI
flnyor
1. C 2. E 3. A 4. B 5. E 6. E
d2bhs2
7. A 8. B

Soru 3
K +q L –3q
1
F Q d d d
Q1
2
Noktasal +q ve –3q elektrik yükleri şekildeki
Q
3 gibi yerleştiriliyor.
4 K noktasındaki bileşke elektrik alan şid-
30°
deti EK, L deki EL olduğuna göre, EK, EL
Q1 Q2 Q2 F 5
EK
Q1, Q2 yüklerinin Q yüküne uygu-
nin büyüklükleri oranı kaçtır?
→ EL
ladıkları bileşke kuvvet F olduğu- Şekil düzlemindeki Q1, Q2 yüklerinin Q
Q1 yüküne uyguladığı bileşke kuvvet Şekil – I 1 1 1 1 1
na göre, oranı kaçtır? → A) B) C) D) E)
Q2 deki F tir. 12 9 6 3 2
Q2 yükü –2Q2 olsaydı Q yüküne etki
9k7byb
1 eden bileşke kuvvet Şekil – II dekilerden
(sin30° = )
2
hangisi olurdu?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
ÇÖZÜM
71ru2j
F2
F Q
30°
2d F1 d
30°
Q1 Q2
Taralı üçgen 30 – 60 – 90 üçgenidir.

Soru 2
F2 = F ise F1 = 2F tir.
K (–6q)
Q1 F1 d 12
= .
Q2 F2 d 22 Soru 4
–2F . ^2d h
Q1 2
= = –8 ip
Q2 F d2
d K 2d
L M
60°
53° 37°
L (+q) M (+q)
Yatay düzlemde sabitlenmiş elektrik yüklü

Elektrik yükleri –6q, q, 2q olan K, L, M cisim-
UYARI L, M cisimleri ile ipek iplikle asılmış elektrikle
leri bir dik üçgenin köşelerine şekildeki gibi
yüklü K cismi şekildeki gibi dengededir.
Çekici kuvvetler (–) alınır, itici kuv- yerleştirilmiştir.
vetler (+) alınır. L nin elektrik yükü qL, M ninki qM olduğu-
L cisminin M ye uyguladığı elektriksel qL
kuvvet F ise L ye etki eden bileşke kuvve- na göre, q oranı kaçtır?
1 M
tin büyüklüğü kaç F dir? (cos60° = ) (sin37° = 0,6, cos37° = 0,8)
2
1 1 1 1 1
A) B) 1 C) 2 D) 5 E) 2 A) 1 B) C) D) E)
2 2 3 4 5
oah4hf
puvie7

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K (+q)
L (+q)
37°
°
T=0
37
M (+q) E1 = 500 N/C
I II III IV
E2 =? E
Kütlesi m elektrik yükü q olan tanecik şiddeti

Aynı merkezli K, L, M küresel yüzeylerinden
E = 500 N/C olan düşey elektrik alanına yalıt- Düşey
her birinin elektrik yükü +q dur.
kan bir iple asıldığında ipteki gerilme kuvveti
Buna göre, şekildeki I, II, III ve IV bölgele- T = 0 oluyor. (Şekil – I) Kütleli m, yükü q olan tanecik E şid-
rinin hangilerinde elektrik alanı oluşmaz? detindeki elektrik alanında şekildeki
Aynı tanecik şiddeti E2 olan yatay elektrik gibi dengededir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III alanında yalıtkan iple asıldığında Şekil – II Buna göre, E nedir? (sin37° = 0,6 ,
D) II ve III E) I ve IV deki denge oluşuyor. cos37° = 0,8 , g: Çekim ivmesi)
N
Buna göre, E2 kaç dur?
C ÇÖZÜM
a6kot3
(sin37° = 0,6, cos37° = 0,8)
A) 375 B) 450 C) 525
°
37
D) 600 E) 750
cp16ps
Fe = q.E E
37°
mg
Düşey
qE
tg37° = mg
Soru 6
3 q·E
K L =
– 4 mg
+ + + + + + + +
X –
37° – Soru 8 3mg
E=
– 4q
– Q1
–
Y –
–
Elektrik yükü +q olan K levhasının X nok- Q

F
tasından serbest bırakılan kütlesi 6 gram
elektrik yükü 4.10–4 C olan tanecik şekilde-
ki yörüngeyi izleyerek elektrik yükü –q olan Q2
L levhasının Y noktasına çarpıyor.
Buna göre, levhalar arasındaki elektrik Şekil düzlemindeki Q1, Q2 yüklerinin Q yükü-
alan şiddeti kaç N/C dur? ne uyguladığı bileşke kuvvet F tır.
(sin37° = 0,6, cos37° = 0,8, g = 10 N/kg) Q1
A) 500 B) 400 C) 300 Q2
D) 250 E) 200
1 1
2 4
sgayby
1. B 2. D 3. C 4. C 5. A 6. E
t3nd7n
7. A 8. A

Soru 3
M (?) K L M Z
F – – – L
X
– –
– – K
Y
– –
– – a
– – – – – –
K (–q) O (+q) L (–3q)
– a –
Yalıtkan zemin üzerindeki elektrikle yüklü K,
L cisimleri şekildeki gibi dengededir.
Yatay ve yalıtkan düzlemin O nokta- Şekildeki sistemde K iletkeni yüksüz M
sındaki +q yüküne aynı düzlemin K, Sürtünmeler önemsenmediğine göre, L
elektroskobunun yaprakları arasındaki açı
L, M noktalarındaki yüklerin uygula- cismi X noktasından serbest bırakılırsa
→
dığı bileşke kuvvet F dir.
a dır. K iletkeni L kabına önce dıştan sonra
hareketi nasıl olur?
içten dokunduruluyor.
K deki yük –q, L deki –3q ve
Bu işlemler sırasında yapraklar arasın- A) Dengede kalır.
KO = LO = OM olduğuna göre, M
daki açı önce b sonra i olduğuna göre; B) Z noktasına doğru hızlanır.
deki yük aşağıdakilerden hangisi-
dir?
a, b, i arasındaki ilişki nedir?
C) K cismine kadar hızlanır.
A) a > b > i B) a > i > b
D) Y noktasına kadar hızlanır sona yavaşlar.
ÇÖZÜM C) a = i > b D) b > a = i
E) Y ye kadar sabit hızla gider.
E) i > a > b
Yüklerin O noktasındaki yüke sıra
ile uyguladıkları kuvvetler FK, FL, FM
m17pf8
olsun. lerbig
FL – FK = FM
3q · q q·q q · qM
k. 2
– k.
2
= k.
d d d2
qM = 2q çıkar. Ancak O daki +q yü-
künü çektiği için işareti (–) dır.
qM = –2q
Soru 2
Soru 4
Yaprakları arasındaki açılar a, b olan K, L
elektroskoplarının topuzları birbirine dokun- K (–2q) L (+8q)
durulunca her iki açı da i oluyor.
d
a > i olduğuna göre,
Elektrik yükleri –2q ve +8q olan K, L cisimleri
I. K nın yük miktarı L ninkinden fazladır.
yatay sürtünmesiz ve yalıtkan düzlemde şe-
II. b açısı artmıştır. kildeki gibi tutuluyor.
III. Elektroskopların yük işaretleri aynıdır. Buna göre, elektrik yükü –q olan bir cisim
yargılarından hangileri doğru olabilir? K den kaç d uzağa konulursa dengede
kalır?
1 2 4
D) II ve III E) I, II ve III A) B) C) 1 D) E) 2
3 3 3
7auzu4
6ogizc

Soru 5
ok Q
F
Q
q2
Q1
Q
F
30°
Q2 Q1 Q2 q1
Yalıtkan yatay ve sürtünmesiz düzlemde ha- Şekildeki Q1, Q2 yüklerinin Q yüküne uygu-
ladığı bileşke kuvveti F dir. q1, q2 yüklerinin Q yüküne uygula-
reketleri engellenmiş Q1, Q2, Q yüklerinden
dığı bileşke kuvvet F olduğuna
Q yükü serbest bırakılınca ok yönünde ok Buna göre, q1
yönünde harekete başlıyor. I. Q1, Q2 zıt işaretlidir. göre,
q 2 oranı kaçtır?
Q1 II. Q1 yükü Q2 olan büyüktür.
Q2 III. Q1 yükü Q aynı işaretlidir.
ÇÖZÜM
9 9 3 3
A) – B) C) – D) E) 2
4 4 2 2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
F1 Q
D) I ve III E) II ve III q2
okk7cz
p7zk9o
F F2
q1
q1 · Q
F1 = k .
Soru 6 d 21
q2 · Q
F2 = k .
d 22
T1
q1 F1 d 21
= . olur.
q2 F2 d 22
K 3m , –q
Soru 8 F1 2 . 32 9
= =
T2 F2 1 22 2
Q1
L m , +2q
F
Kütleleri 3m, m elektrik yükleri –q, +2q olan
K, L cisimleri şekildeki gibi dengede iken ip- 30°
lerdeki gerilme kuvvetleri T1, T2 dir. Q Q2
Buna göre, başka bir değişiklik yapmadan
K, L cisimlerinin yerleri değiştirilirse T1, T2 Q1, Q2 yüklerinin Q yüküne uyguladıkları
gerilme kuvvetleri ne olur? Q1
bileşke kuvvet F ise oranı kaçtır?
Q2
A) İkisi de değişmez
1
B) İkisi de artar. (sin30° = )
2
C) T1 artar, T2 değişmez. 8 8 4
A) B) – C)
D) T1 değişmez, T2 artar. 3 3 3 3 3 3
–4 2
E) T1 azalır, T2 artar. D) E) CEVAP ANAHTARI
3 3 3 3
1. C 2. E 3. D 4. C 5. A 6. D
agnsnk
8uadrt
7. C 8. B

Soru 1
HATIRLAYALIM Soru 3
Elektrik Alanı Düşey

Yükü q = +5 · 10–5 C , kütlesi m = 2 gram
Artı yüklerden çıkıp eksi yüklere gi- K jo
olan tanecik şiddeti E = 400 N/C yönü yer-
den yüzeylere dik, birbirini kesme- yüzüne doğru olan düşey elektrik alanında
yen çizgilerle anlatılır. serbest bırakılıyor.
Çizgilerin yoğunluğu alanın şiddeti h Sürtünmeler önemsendiğine göre tane-
ile orantılıdır. E ciğin ivmesi kaç m/s2 olur? (g = 10 N/kg)
A) 20 B) 15 C) 10 D) 5 E) 0
L Yatay
Elektrik Alan Şiddeti
Elektrik yükü q, kütlesi m olan tanecik düşey
4e67v5
+1 birim yüke etki eden elektriksel
kuvvettir. elektrik alanının K noktasından şekildeki gibi
Q jo hızı ile atılıyor. Tanecik şekildeki yörünge-
E = k ·
d2 yi izleyerek t sürede L noktasına ulaşıyor.
E : N/C
Yerçekimi ve sürtünmeler önemsenmedi-
ğine göre, t süresi aşağıdakilerden hangi-
sine bağlı değildir?
A) jo B) h C) E D) q E) m
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK 2trp1d

K (+2q) L (–8q)
Şekildeki verilere göre, elektrik

alan şiddetinin sıfır olduğu nokta
K yüküne ne kadar uzaklıktadır?
ÇÖZÜM
EK O EL K (+2q) L (–8q)
Soru 4
x d
EK = EL Soru 2
37
2q k · 8q 1 4
°
k. = & =
2
x (d + x) 2 x2 (d + x) 2
K
1 2
x = d + x ⇒ 2x = d + x K
x = d
E = 300 N / C
Düşey
E = 500 N / C
Şekildeki gibi yatay elektrik alanı içinde olan
K cismi şiddeti E = 500 N/C olan düşey elekt- 2 gram kütleli K cismi dengededir.
rik alanında şekildeki gibi asılı kalıyor.
Elektrik alan şiddeti E = 300 N/C olduğuna
K cisminin kütlesi 2 gram olduğuna göre, göre, K cisminin yükü kaç C dur?
yükü kaç columb dur? (g = 10 N/g , sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8)
A) 4 · 10–4 B) 8 · 10–5 C) 6 · 10–5 A) 4 · 10–5 B) 5 · 10–5 C) 6 · 10–5
D) 5 · 10–5 E) 4 · 10–5 D) 8 · 10–5 E) 1 · 10–4
j5gzg9
loued1

Soru 5
K (+7q)
E (N/C) O
Q1
L (–q)
1800 –
r r r
O E
X Y
Q2
Q1, Q2 yüklerinin O noktasında oluş-

Elektrik yükleri +7q, –q olan aynı merkezli 2r, →
–
0 0,2 d (m) turduğu elektrik alan şiddeti E dir.
r yarıçaplı K, L kuvvetlerinin X noktalarında
Q1
oluşturduğu elektrik alanı E dir. Bir küresel cismin elektrik alanı merkezin- Buna göre, oranı nedir?
den uzaklıkla şekildeki gibi değişiyor. Q2
Buna göre, Y noktasında oluşan elektrik
alanı kaç E dir? Buna göre, kürenin yükü kaç Coulomb
dur?
3 3 2 2 1
A) B) – C) D) – E)
4 4 3 3 3 A) 8 · 10–8 B) 3 · 10–9 C) 4 · 10–9
ÇÖZÜM
D) 6 · 10–9 E) 8 · 10–9
O E1
51jlst
Q1
7kz2ok
E
E2
Q2
Q1 E 1 d 21
= .
Q2 E2 d2
2
Q1 2 . 32
=
Soru 6 Q2 –2 2 (3 2 ) 2
Q1 1
K L Soru 8 =–
Q2 2 2
h
M 4
Q1
h
N
5
3 O
h 1
E yatay 2
E
Kütleleri eşit yükleri qX, qY olan X, Y cisimle- Q2
ri düşey elektrik alanının K, L noktalarından
aynı anda serbest bırakılıyor. Birim kareler üzerindeki Q1, Q2 yüklerinin O
noktasından oluşturduğu elektrik alan şiddeti
X cismi M noktasından geçtiği anda Y →
qX şekildeki E vektörüdür.
cismi N noktasından geçtiğine göre, q Buna göre, Q2 yükü Q1 e dokundurulup
X
oranı kaçtır? aynı noktaya konursa O noktasındaki
(Yerçekimi ve sürtünmeler önemsiz) elektrik alan şiddeti hangi yönde olur?
1 1 1 1 1
8 6 4 3 2
1. A 2. E 3. A 4. B 5. D 6. E
num97g
mb9tao
7. E 8. C

Soru 3
FORMÜL Soru 1
Elektriksel potansiyel enerji; K (–1 · 10-5 C) L (+4 · 10-5 C)
Q1 = 2 · 10-5 C
Q1 · Q2 10 cm
Ep = k .
d
Elektrik yükleri –1 · 10–5 C, 4 · 10–5 C olan
K, L yükleri arasındaki uzaklık 10 cm den
30 cm ye çıkarılıyor.
Buna göre, elektriksel kuvvete karşı yapı-
N·m 2
Q2 = –4 · 10-5 C Q3 = 1 · 10-5 C lan iş kaç joule dür? (k = 9 · 109 )
UYARI C2
Enerji skaler çokluktur. Skaler çok- Elektrik yükleri 2 · 10–5 C, –4 · 10–5 C, A) 16 B) 24 C) 32 D) 40 E) 48
luklarda işaret büyüklük anlatır. 1 · 10–5 C olan Q1, Q2, Q3 yükleri bir kenarı
(–2 joule > –5 joule) 10 cm olan eşkenar üçgenin köşelerine şe-
it6le1
kildeki gibi konmuştur.
Buna göre, Q3 yükünün potansiyel ener-
N·m 2
jisi kaç joule dür? (k = 9 · 109 )
C2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK A) –9 B) 9 C) –18

D) 18 E) –36
K(+q) L(–q) M(+4q)
g9p8h9
d d
Şekildeki K, L, M yüklerinden olu-

şan sistemin potansiyel enerjisi
nedir?
ÇÖZÜM
Epsis = EpKL + EpKM + EpLM Soru 4
Epsis = K (+q) L (–q)
q · (–q) q · 4q (–q) · 4q d
k· +k· +k·
d d d
Elektrik yükleri +q, –q olan K, L cisimleri ara-
kq 2
Epsis = –3 sındaki uzaklık d den 2d ye çıkarılıyor.
d
Buna göre, sistemin potansiyel enerjisi ne
olur? (k: Coulomb sabiti)
Soru 2
kq 2
A) kadar artar.
Q = 4 · 10-8 C A 2d
kq 2
20 cm B) kadar azalır.
2d
Q = 4 · 10–8 C luk yükün A noktasında
kq 2
oluşturduğu elektrik potansiyeli kaç volt- C) kadar artar.
d
N·m 2
tur? (k = 9 · 109 )
C2 kq 2
D) kadar azalır.
d
A) 1800 B) 2700 C) 3600
D) 4500 E) 5400 kq 2
E) 2 kadar artar.
d
1igey5
25tttu

Soru 5 Soru 7
UYARI
Yüklü K, L cisimleri birbirinden uzaklaşırken Elektrik alanında iş elektriksel kuv-
elektriksel potansiyel enerjileri azalmaktadır. vet tarafından yapılırsa, sistemin
Buna göre, (+q) r r potansiyel enerjisi azalır. Elektriksel
K L M kuvvetlere karşı yapılırsa sistemin
(+Q)
I. K ile L nin yük işaretleri aynıdır. potansiyel enerjisi artar.
II. İş elektriksel kuvvet tarafından yapılmak- +q yükü +Q yükünün elektrik alanı içinde şe-
tadır. kildeki yol boyunca K den L ye, L den M ye
taşınıyor.
III. K nın yük miktarı L ninkine eşittir.
Buna göre, sistemin potansiyel enerjisi ne
olur?
dur? ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
KL LM
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III M N
A) Artar Artar
B) Artar Azalır
C) Artar Değişmez +q r r
jfj3bp
D) Değişmez Değişmez K L +Q P R
E) Değişmez Azalır
K noktasındaki +q yükü +Q yükün
alanı içindeki şekildeki yol boyunca
R noktasına taşınıyor.
k1yh8h
Buna göre, yolun hangi bölgele-
rinde sistemin potansiyel enerjisi
kesinlikle artar?
ÇÖZÜM
İş elektriksel kuvvetlere karşı yapılırsa

potansiyel enerji artar.
KL ve NP yollarında elektriksel kuv-
vete karşı iş yapılır.
KR noktaları arasında yapılan toplam
Soru 8 iş sıfır olur.
K (+2q)
Soru 6
d d
K (–3q) L (+6q)
2r
r
d L (–q) d M (–4q)
Elektrik yükleri –3q, +6q olan K, L yüklerinin Elektrik yükleri +2q , –q , –4q olan K, L, M
elektriksel potansiyel enerjisi –36 joule dür. cisimleri bir kenarı d olan eşkenar üçgenin
r yarıçaplı K küresi, 2r yarıçaplı L küresi- köşelerindedir.
ne dokundurularak 2d uzağına konulur- Buna göre, sistemin potansiyel enerjisi
sa elektriksel potansiyel enerji kaç joule
olur? q2
kaç k . dır? (k: Coulomb sabiti)
d
A) 18 B) 16 C) 8 D) 4 E) 2
A) 8 B) –8 C) 6 D) –6 E) –4
CEVAP ANAHTARI
4o9apl
5bmnmd
1. C 2. A 3. B 4. A 5. B 6. E
7. C 8. D

Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Q K L Y
Elektrik potansiyeli birim yük başına
düşen enerjidir. r 2r X
Q A r 2r
Şekildeki Q yükünün K noktasında oluştur-
d duğu elektrik potansiyeli 24 Volttur.
V
q
V = k · Buna göre K, L noktaları arasındaki po-
d –V
tansiyel fark kaç volttur?
Birimi volttur. Yarıçapları r, 2r olan X, Y cisimlerin elektrik
A) –16 B) 16 C) –12 D) 12 E) –8
potansiyelleri V, –V dir.
Buna göre X, Y cisimleri birbirine dokun-
vmpmz6
durulursa yük işaretleri ne olur?
X Y
A) 0 0
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK B) + +
Q A B C) – –
d 2d
D) – +
E) + –
Q yükünün A noktasındaki elektrik Soru 2
potansiyeli VA = 12 Volttur.
gjtacr
Buna göre; A, B noktaları arasın- K (+q) A B L (–q)
daki potansiyel fark nedir?
d d d
ÇÖZÜM Elektrik yükü +q, –q olan K, L cisimlerinin

şekildeki A noktasında oluşturduğu elektrik
Q A B potansiyeli V dir.
d 2d
Buna göre A, B noktaları arasındaki po-
tansiyel fark nedir?
kq
VA = = 12 Volt V Soru 5
d A) 2V B) –2V C) V D) –V E)
2
V (Volt)
kq
VB = = 4 Volt
ezfuf2
3d
180 –
VAB = VB – VA = 4 – 12 = –8V
–
0 0,2 d (m)
Soru 3 Küresel cismin elektrik potansiyeli merke-

zinden uzaklıkla şekildeki gibi değişiyor.
Yarıçapları r, 3r olan iletken X, Y kürelerinin Buna göre kürenin yükü kaç Coulomb
elektrik potansiyelleri –3V, 7V dir. N·m 2
tur? (k = 9 · 109 )
Buna göre, bu iki küre birbirine dokundu- C2
rulursa ortak potansiyelleri kaç V olur?
A) 1 · 10–8 B) 2 · 10–8 C) 3 · 10–9
–9 9
A) –3 B) 3 C) D) E) 5 D) 4 · 10–9 E) 5 · 10–9
2 2
1tihrm
y963uv

Soru 6 Soru 8
ÖZ BİLGİ
Q Yarıçapı r olan küresel cismin merkezindeki Kürenin Potansiyeli

elektrik potansiyeli 180 Volt, merkezinden 2r
V (Volt)
uzaklıkta oluşturduğu elektrik alan şiddeti 90
N/C dur.
r kQ –
K
O Buna göre, r kaç m dir? r
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3

D) 0,4 E) 0,5
Yarıçapı r, elektrik yükü Q olan şekildeki kü-
–
0
jol66a
renin K noktasındaki elektrik alanı E dir. r d (m)
Buna göre, K noktasındaki elektrik potan-

Grafikteki gibi kürenin içinde potan-
siyeli, siyel sabittir.
Q
I. k r
II. E · r
k ·E
III. r
hangileri ile bulunabilir? ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K (+4q)
L (+q)
h59o9i
r r
O X Y
Yarıçapları r, 2r yükleri +4q, +q olan

küresel yüzeyler aynı merkezlidir.
Buna göre X, Y noktalarındaki po-
tansiyeller nedir?
Soru 7
K L O Soru 9 ÇÖZÜM
K (–3q) q 4q
Elektrik yüklü K, L cisimlerinin O noktasın- VX = VL + VK = k . +k·
r 2r
da oluşturduğu elektrik potansiyeli sıfırdır.
2d kq
Buna göre, VX = 3 .
r
I. K, L den biri (+), diğeri (–) elektrikle yük-
lüdür. L (+7q) M (+3q) q k4q 5kq
VY = k + =
II. O noktasında elektrik alan şiddeti de sı- 2d O d 2r 2r 2r
fırdır.
Elektrik yükleri –3q, +7q, +3q olan K, L, M
III. K, L nin toplam yükü de sıfırdır. cisimleri şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
Buna göre, O noktasındaki elektrik potan-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III q
siyeli kaç k . dır? (k: Coulomb sabiti)
d
2fyyne
1. A 2. B 3. D 4. C 5. D 6. C
32cck6
7. A 8. E 9. C

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
EK = 9 jolue +Q
K (+q) O L (?)
q1 = 1 · 10–6 C Q = 2 · 10–4 C
d d
9 joule lük kinetik enerji ile şekildeki gibi r r
O noktasındaki elektrik potansi-
atılan q = 1 · 10–6C luk yük yatay ve sür- O K L
yeli sıfır olduğuna göre, elektrik
alan şiddeti nedir? tünmesiz yalıtkan düzlemde sabitlenmiş
Q = 2 · 10–4 C luk yüke en fazla kaç m yak-
N·m 2
ÇÖZÜM laşabilir? f k = 9 · 10 9 p
C2 Elektrik yükü Q olan O merkezli r yarıçaplı
q qL kürenin K noktasındaki elektrik potansiyeli V
Vo = k . + k. = 0 ⇒ qL = –2q A) 0,2 B) 0,3 C) 0,4 dir.
d 2d
D) 0,6 E) 0,9 Buna göre; O, L noktaları arasındaki po-
K(+q) O EK EL L(–2q) tansiyel fark VOL kaç V dir?
b4o4g3
d d 3
A) – B) 1 C) –1
2
q k2q kq 1 1
Eo = k + = 3. D) E) –
2 2
d2 d2 d2
dn5ids
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
a a
Soru 4
K(–q) L(–q)
K (+q) N
Düşey Soru 2
Eşit uzunluktaki yalıtkan iplerle asıl- K (–6 · 10–4 C)

mış, elektrik yükleri sırasıyla –q, –q L (+12 · 10–4 C) 3d
olan özdeş K, L iletken küreleri şe-
kildeki gibi dengededir. K ye K ile r1 r2
özdeş ve elektrik yükü +11 q olan
M (+15q) 4d L (–15q)
bir iletken küre dokundurulup çeki-
liyor. Kenar uzunlukları 3d, 4d olan dikdörtgenin
r1 = 20 cm r2 = 10 cm
Buna göre, sistem yeniden den- M, L köşelerinde elektrik yükleri +15q, –15q
gelendiğinde ipler arasındaki açı olan cisimler vardır.
2a ya göre ne olur? Yarıçapları r1 = 20 cm, r2 = 10 cm yükleri
–6 · 10–4C, +12 · 10–4C olan K, L iletken +q yükü dikdörtgeninin K köşesinden N
küreleri birbirine dokunduruluyor. köşesine taşındığına göre, yapılan iş kaç
ÇÖZÜM Kürelerin birbirine dokunmuş olduğu bu q2
konumda potansiyel enerjisi kaç joule k. dir? (k: Coulomb sabiti)
K ye yükü +11q olan cisim dokunun- d
N·m 2
ca toplam yükü (+10q) eşit olarak bö- olur? f k = 9 · 10 9 p kq 2 kq 2 kq 2
lüşürler. Yükü +5q olan K cismi L yi C2 A) 2 B) –2 C) 4
d d d
çeker, K ile L +4q olan yükü her birim
yük +2q olacak şekilde bölüşürler. A) 1200 B) 1600 C) 2000 kq 2 kq 2
D) –4 E) 5
İpler arasındaki açı 2a dan çok olur. D) 2400 E) 2800 d d
tdfbvy
uztosn

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
q1 = +q q2 = –q q3 = +6q
O
d d d
K L +q r r r r a a
K L +Q M N
Şekil düzlemindeki q1, q3 elektrik yükleri sa-
bit tutulurken q2 elektrik yükü K noktasından Elektrik yükü +q olan cisim +Q yükün elektrik
L noktasına getiriliyor. alanı içindeki KLMN yolu boyunca taşınıyor.
k coulomb sabiti olduğuna göre, sistemin Buna göre, K L
potansiyel enerjisi ne olur?
I. Yolun tamamında yapılan elektriksel işle- Düşey
3kq 2 rin toplamı sıfırdır.
A) kadar artar.
d II. KL arasında sistemin potansiyel enerjisi K, L kürelerinin O noktasında oluş-
turduğu elektrik alan şiddeti E,
kq2 artar. elektrik potansiyeli V dir.
B) 3 kadar azalır.
d III. LM arasında iş yapılmaz.
Buna göre K, L nin kütleleri daha
kq 2 yargılarından hangileri doğrudur? büyük olsaydı E ve V ne olurdu?
C) 2 kadar atar.
d A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
2
kq ÇÖZÜM
D) 2 kadar azalır. D) II ve III E) I, II ve III
d
K, L kürelerinin kütleleri daha büyük
5kq 2 olsaydı, birbirlerine yaklaşırlardı. Bu
gtyd7b
E) kadar azalır. durumda elektrik alan şiddeti vektör-
2d
leri arasında açı küçülür bileşke vek-
tör büyürdü.
e9iyaj
Potansiyel skaler çokluk olduğu için

değişmezdi.
E artardı, V değişmezdi.
Soru 6
M N P
d d d
d d
K (+q) L (–q)
Elektrik yükleri +q, –q olan K, L cisimle-

Soru 8
ri şekildeki gibi sabit tutularak +q elektrik
yükü M noktasından N ye N den de P nok-
tasına taşınıyor. Q K L
Buna göre, sistemin potansiyel enerjisi 10 cm 10 cm

ne olur?
Şekildeki Q yükünün K noktasında oluştur-
A) Önce artar sonra azalır. duğu elektrik alan şiddeti 800 N/C dur.
B) Önce azalır sonra artar. Buna göre; K, L noktaları arasındaki po-
C) Sürekli azalır. tansiyel fark VKL kaç volttur?
D) Sürekli artar.
A) –40 B) 40 C) –803
E) Değişmez.
D) 80 E) –120 CEVAP ANAHTARI
1. A 2. D 3. E 5. E
yj86of
4. D 6. C
z6lkl7
7. E 8. A

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
q1 = +q K L q2 = –q
+Q K L M
Yarıçapı r olan iletken bir kürenin potansiyeli
d d d –60 volt, yarıçapı 2r olan bir başka iletken
d d d kürenin potansiyeli 120 volttur.
Şekildeki q1, q2 elektrik yüklerinin K nokta-
Şekildeki K, L, M noktaları +Q yükü-
Bu iki küre birbirine dokundurulduğuna
sında oluşturduğu elektrik potansiyeli V dir.
nün elektrik alanı içindedir. K nok- göre, her birinin potansiyeli kaç volt olur?
tasından serbest bırakılan +q yükü Buna göre, K – L noktaları arasındaki po-
L noktasını E kinetik enerjisi ile ge- tansiyel fark VKL kaç V dir? A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80
çiyor.
A) 1 B) –1 C) 2 D) –2 E) –3
r45ztn
Buna göre, tanecik M noktasını
hangi kinetik enerji ile geçer?
phoizz
ÇÖZÜM
+Q K L M
d d d
Elektrik potansiyelleri
q q V
VK = k = V, VL = k =
d 2d 2
q V
VM = k = olsun.
3d 3
Elektriksel kuvvetin yaptığı iş kinetik

enerjiye dönüşüyor.
M noktasındaki kinetik enerji Eı olsun.
EKL = q · VKL
V qV
E = q.c – Vm =
2 2
EKM – EKL = q · VLM ⇒

V V qV
E1 – E = q . c – m=
3 2 6
Soru 4
V Soru 2
E 2 K (+6q)
= =3
Eı – E V
K
6
L (–4q)
4E r r r r
3E1 – 3E = E ⇒ E1 =
3 O K L M N
60° 60°
q1 = +q L q2 = +q Yarıçapları 3r, r olan O merkezli küresel yü-
zeylerin elektrik yükleri +6q, –4q dur.
Şekildeki q1, q2 yüklerinin K noktasında oluş-
Buna göre O, K, L, M, N noktalarının
turduğu elektrik potansiyeli V dir. hangisinde elektrik potansiyeli sıfırdır?
Buna göre, K – L noktaları arasındaki po-
A) O B) K C) L
tansiyel fark VKL kaç V dir?
D) M E) N
A) 3 B) –2 C) 2 D) –1 E) 1
bds7bj
asepet

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
q E Q q = –2q
1
K (2 · 10–8 C) A B L (–4 · 10–8 C)
K L M N P
10 cm 10 cm 10 cm
Yatay, sürtünmesiz ve yalıtkan düzlemin P
2d
noktasına sabitlenmiş Q yükünün elektrik
q = –1 · 10–8 C yükü şekildeki A
alanı dışından E kinetik enerjisi ile atılan q
2d d noktasından B noktasına taşımak
yükü M noktasından geri dönüyor. için yapılan iş nedir?
q = +q O q = +q
Buna göre, 2q yükü 4E kinetik enerji ile 3 2
N·m 2
(k = 9 · 109 )
atılmış olsaydı nereden dönerdi? Şekildeki q1, q2 elektrik yükleri sabit tutula- C2
(KL = LM = MN = NP) rak q3 elektrik yükü bulunduğu noktadan O
A) KL arasından noktasına doğru taşınıyor. ÇÖZÜM
Buna göre, O noktasındaki elektrik potan-
B) L noktasından 2 · 10 –8 4 · 10 –8
siyeli ne olur? VA = 9 · 109 – 9 · 10 9
–1
C) LM arasından 10 2 · 10 –1
A) Değişmez.
D) M – N arasından VA = 1800 – 1800 = 0
B) Önce artar sonra azalır.
E) N noktasından C) Önce azalır sonra artar. 2 · 10 –8 4 · 10 –8
VB = 9 · 109 – 9 · 10 9 .
–1
2 · 10 10 –1
D) Sürekli artar.
E) Sürekli azalır. VB = 900 – 3600 = –2700 V
tnidpf
W = q · VAB = q · (VB – VA)
uavsm7
W = –1 · 10–8 · (–2700 – 0)
W = 27 · 10–6 j
Soru 6
L M 60°
HATIRLAYALIM
E
60° Işın (+) çıkması elektriksel kuvvete
karşı yapıldığını ve elektriksel po-
K P
tansiyel enerjinin arttığını, (–) çık-
ması elektriksel kuvvet tarafından
yapıldığını ve elektriksel potansiyel
q yükü K noktasından şekildeki yol boyun-
enerjinin azaldığını gösterir.
ca P noktasına taşınıyor.
KL = LM = MN = X ve NP = 2X Soru 8
olduğuna göre, hangi iki yolda yapılan
1 5 C luk yükü A noktasından B noktasına gö-
işler eşittir? d cos 60 = n
2 türmek için 100 joule lük iş yapılıyor.
A noktasının elektrik potansiyeli –15 volt
A) KL ve LM B) LM ve MN
olduğuna göre, B noktasının elektrik po-
C) MN ve NP D) LM ve NP tansiyeli kaç volttur?
E) KL, LM ve NP
A) 35 B) –20 C) 20 D) –5 E) 5 CEVAP ANAHTARI
dz8k8b
1. D 2. E 3. D 4. C 5. E 6. D
ejl253
7. D 8. E

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
+ + + + + + + + + + + + + + (+2q)
Q1 = 1 · 10–8 C O Q2 = –4 · 10–6 C W1 L
10 cm 20 cm r
W2 W3
r r
q = –2 · 10–8 C luk yük sonsuzdan +q (–2q)
K O
Q1, Q2 yüklerinin elektrik alanındaki
O noktasına taşınıyor. – – – – – – – – – – – – – – r
Buna göre, yapılan iş kaç joule- +q yükü şekildeki düzgün elektrik alanının
N·m 2 K noktasından L noktasına üç farklı yoldan (–2q)
dür? f k = 9 · 10 9
p
C2 taşınıyor.
Elektrik yükleri +q, +2q, –2q, –2q olan cisim-
Bu yollarda yapılan işler şekilde belirtilen ler r yarıçapları çemberin üzerine şekildeki
ÇÖZÜM W1, W2, W3 olduğuna göre, W1, W2, W3 gibi yerleştiriliyor.
O noktasındaki potansiyel; +q yükünün O noktasında oluşturduğu
1 · 10 –8 4 · 10 –8 A) W1 > W2 > W3 elektrik alan şiddeti E, elektrik potansiyeli
Vo = 9 · 109 – 9 · 10 –9 .
10 –1 2 · 10 –1 B) W1 > W3 > W2 V olduğuna göre, O noktasındaki bileşke
elektrik alanının şiddeti ve elektrik potan-
Vo = 900 – 1800 = –900 Volt C) W3 > W1 > W2
siyeli ne olur?
D) W2 > W1 > W3
W3o = q(Vo – V3), V3 = 0 A) 5E, –V B) 5E, V C) 5E, –2V
E) W1 = W2 = W3
W = –2 · 10–8 (–900 – 0)
7yozft
D) 7E, –V E) 7E, –2V
W = 18 · 10–6 joule
8h4eck
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
E=9j
q = 2 · 10–6 C Q = 5 · 10–6 C
Q = 5 · 10–6 C luk yük yatay ve sür-

tünmesiz yalıtkan düzlemde sabit-
lenmiştir. Soru 2
Buna göre, E = 9 joule lük enerji + + + + + + + + + + + + + +
ile şekildeki gibi atılan q = 2 · 10–6
C luk yük Q yüküne kaç metreye Soru 4
kadar yaklaşabilir? III
IV K –q
N·m 2
f k = 9 · 10 p
9
2 II
C
K L
I d
ÇÖZÜM – – – – – – – – – – – – – –
Taneciğin kinetik enerjisi elektriksel +2q 2d L

Elektrik yükü q olan kürecik düzgün elektrik
potansiyel enerjiye dönüşür.
Q · Q2
alanında şekildeki yol boyunca taşınıyor.
E k = k ·
Şekildeki +2q, –q elektrik yüklerinin K nokta-
Buna göre, yolun hangi kesimlerinde ya-
r2 sında oluşturduğu elektrik potansiyeli +V dir.
pılan işler eşittir?
2 · 10 –6 · 5 · 10 –6
9 = 9 · 109 · Buna göre; K, L noktaları arasındaki po-
r2 A) I ve III B) I ve IV C) II ve III
tansiyel fark VKL kaç V dir?
90 · 10 –3 D) II ve IV E) I, III ve IV
r2 = = 10–2 ⇒ r = 0,1 m A) 1 B) –1 C) 2 D) –2 E) 3
9
n8e7vo
psslrg

Soru 5 Soru 7 ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
M
L L
W2 W3
E = 500 N/C E = 400 N/C
–q W1 r r
a = 37° 37°
K L +Q N K K M
8 cm
–q yükü +Q yükünün elektrik alanı içindeki

yol boyunca K den L ye, L den M ye, M den Q = 2 · 10–3 C luk yük şekildeki düzgün
q = –5 · 10–6 C olan yük K nokta-
N ye taşınıyor. elektrik alanının K noktasından L noktasına
sından L noktasına şekildeki yol bo-
taşınıyor. yunca taşınıyor.
Bu yollarda yapılan işler sıra ile W1, W2,
W3 olduğuna göre, bu işler arasındaki E = 500 N/C , , = 20 cm KM = 8 cm olduğuna göre, yapı-
ilişki nedir? olduğuna göre, yapılan iş kaç jouledür? lan iş kaç jouledür?
(sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8) (sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8)
A) W1 = W2 = W3 B) W3 > W2 > W1
C) W3 > W1 > W2 D) W1 > W2 = W3 A) 0,12 B) 0,16 C) 0,20
ÇÖZÜM
E) W2 = W3 > W1 D) 0,24 E) 0,28
KL yolunun KM bileşeni için iş yapılır.
bnv964
W = q · E · X
94ht9c
W = 5 · 10–6 · 400 · 8 · 10–2

W = 1,6 · 10–4 j
Soru 8
3
2
Soru 6
4
E
K (+4q) O L (–q)
1
2d d 5
K L
Elektrik yükleri +4q, –q olan K, L cisimleri şe-
kildeki gibidir. +Q yükü düzgün elektrik alanının K nokta-
sından L noktasına şekildeki yol üzerinden
Elektrik yükü +q olan M cismi sonsuzdan
taşınıyor.
O noktasına taşındığına göre, yapılan iş
Buna göre, yolun hangi bölümünde elekt-
q2
kaç k . dir? (k: Coulomb sabiti) riksel kuvvete karşı iş yapılmıştır?
d
A) 1 B) –1 C) 2 D) –2 E) 3 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 CEVAP ANAHTARI
1. E 2. C 3. A 4. B 5. D 6. A
tzkgkz
re82n8
7. B 8. E

FİZİK DÜZGÜN ELEKTRİK ALANI VE SIĞA TEST 145
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
+ + + + + + + + Fnet = mg
+ +
–
V d = 20 cm V d
m, q – m, q
+
–
V E d
– – – – – – – –
Kütlesi m = 2 gram yükü q olan tanecik ara- Kütlesi m, yükü q alan taneciğe d aralıklı V
larında d = 20 cm uzaklık bulunan V = 400 gerilimine bağlı paralel levhalar arasında etki
V: Birim yük başına enerji voltluk gerilime bağlı paralel levhalar arasın- eden net kuvvet Fnet = mg dır.
E · d: Birim yük başına yapılan iş da şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, üretecin kutupları değiştirilip
V = E · d Buna göre, q kaç Coulomb dur? d uzaklığı yarıya düşürülürse taneciğe
A) 5.10–6 B) 1.10–5 C) 2.10–5 etki eden net kuvvet kaç mg olur?
Ayrıca q yüküne etki eden kuvvet
F = q · E den D) 4.10–5 E) 1.10–4 A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
V
F = q olur.
vzncmj
d
zj4rjb
UYARI
Ağırlığı çok küçük olan taneciklerin

havada kazandığı limit hız ağırlıkları
Soru 2
ile doğru orantılıdır.
1
+
V m,q d
–
2
Soru 4
Kütlesi m yükü q olan tanecik V gerilimine
bağlı aralarındaki uzaklık d olan paralel lev-
halar arasında şekildeki gibi dengededir.
+ –
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi –
V1 2d V2 d
m, q + m, 2q
yanlıştır?
A) Levhalar arasındaki elektrik alanı 2 yö- Şekil – I Şekil – II
nündedir.
B) Levhalar arasındaki elektrik alan şiddeti Kütlesi m, yükü q olan tanecik V1 gerilimine
V bağlı Şekil – I deki paralel levhalar arasında,
E = dir.
d kütlesi m, yükü 2q olan tanecikte V2 gerilimi-
C) Yükün işareti (–) dir. ne bağlı Şekil – II deki paralel levhalar arasın-
da dengededir.
D) Taneciğe etki eden elektriksel kuvvet
V V1
F = q dir. Sürtünmeler önemsenmediğine göre,
d V2
oranı kaçtır?
E) Taneciğin ağırlığı qV ye eşittir.
A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
f9dj5f
gtr127

TEST 145 DÜZGÜN ELEKTRİK ALANI VE SIĞA FİZİK
Soru 7
d1 d2
d = 10 cm
1
q +
d +
K M V 4V 2d
– m, q –
K L M 2
4 cm
Kütlesi m, elektrik yükü q olan tane-

+ – + – cik Şekil – I deki levhalar arasında
+ – V 3V
V = 100 V dengededir.
Şekildeki K noktasından serbest bırakılan ta- Buna göre aynı taneciğin Şekil – II
Elektrik yükü q = –5 · 10–5 C olan tanecik neciğin KL arasındaki ivmesi a, LM arasında- deki levhalar arasında hareketi ne
şekildeki K noktasından L noktasına taşı- olur?
ki ise 4a oluyor.
nıyor. (Sürtünme yok, g: Çekim ivmesi)
d1
Buna göre, elektriksel kuvvete karşı ya- Buna göre, oranı kaçtır?
pılan iş kaç joule dür? d2 ÇÖZÜM
A) 2 · 10–3 B) 3 · 10–3 C) 4 · 10–3 (Yer çekimi ve sürtünme önemsiz) Şekil – I de taneciğe etki eden elekt-
D) 5 · 10–3 E) 2 · 10–4 riksel kuvvet ağırlığına eşit olmalıdır.
3 4 1 2
A) B) C) D) E) 1
4 3 2 5 qV
Fe =
15h8g3
d
qV
= mg
2oulds
d
mg
Şekil – II deki kuvvetler
Fe = q . 4V = 2mg
2d
Soru 6 Soru 8
mg
2d d
Fnet = m · a
j
mg = m · a
Şekil – I
K L
a=g
Cisim g ivmesi ile yukarı yönde hız-
lanır.
+ –
+ – –
V d + 2V d
V2 m, q m, q
+ –
V1
Şekildeki paralel levhalar V1, V2 gerilimlerine
Şekil – I de kendi ağırlığının etkisi ile j limit
bağlıdır.
hızına ulaşan tanecik Şekil – II de dengede-
Elektrik alan şiddeti EK = E, EL = 4E oldu- dir.
V1 Buna göre, aynı tanecik Şekil – III te kaç j
ğuna göre, oranı kaçtır?
V2 limit hızına ulaşabilir?
1 1 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) B) C) 1 D) 2 E) 3 CEVAP ANAHTARI
3 2
1. B 2. E 3. E 4. D 5. A 6. B
j1ktsn
if7eyy
7. B 8. C

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L + 2d d –
d d d d d d
+ –
+ –
+ –
K L M N P R S K L
+ –
e + –
+ –
+ –
V1 = V – + – + + –
V2 = V V V=?
Şekildeki düzenekte K noktasından Şekildeki K levhasından serbest bırakılan Şekildeki paralel levhaların K noktasından
serbest bırakılan pozitif elektrikle proton FP büyüklüğündeki kuvvetin etkisinde serbest bırakılan elektron L noktasını 8 eV
yüklü tanecik L noktasını 2j hızı ile kalarak L levhasına jP büyüklüğündeki hız luk enerji ile geçiyor.
geçiyor.
ile ve EP kinetik enerjisi ile çarpıyor. L levha- Buna göre, levhaların bağlı olduğu ürete-
Buna göre, tanecik şekildeki sından serbest bırakılan elektron için ise bu cin e.m.k sı V kaç volttur?
noktaların hangisinden j hızı ile büyüklükler Fe, je ve Ee oluyor.
geçer? (Sürtünmeler ve yer çekimi (Sürtünmeler ve yer çekimi önemsiz)
önemsenmiyor.) Buna göre,
A) 8 B) 10 C) 12 D) 14 E) 16
I. FP = Fe
ÇÖZÜM
II. je > jP
dz3837
III. EP = Ee
K L M N P R S A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
V V V V D) II ve III E) I,II ve III Soru 4
V V
4 4 4 4
3d 2d d
cdnr6g
+ –
V – +
V
K L M N
Tanecik K den M ye kadar hızlanır. Soru 2

M den sonra yavaşlar. L noktasından
2j hızı ile geçen taneciğin bu nokta- + –
K L K levhasından serbest V3 = 4 Volt
qV d – +
daki kinetik enerji dir. bırakılan +q yüklü tane- + – V2 = 8 Volt
2 V1 = 12 Volt
cikler a ivmesi ile hızla-
Taneciğin hızının j olması için kinetik narak L levhasına j hızı
qV Şekildeki paralel levhaların K noktasından
ile çarpıyor.
enerjisinin olmalıdır. 15 eV luk enerji ile harekete geçen
8
Buna göre, levhalar elektronun hareketi ile aşağıdakilerden
Taneciğin kinetik enerjisi M noktasın- hangisi yanlıştır? (Sürtünmeler ve yer çe-
arasındaki d uzaklığı
qV kimi önemsenmiyor.)
da qV, R noktasında ve S nok- azaltılırsa a ve j ne
4 + – olur? A) K-L arasında yavaşlar.
tasında sıfırdır. V
(Yer çekimi önemsiz.)
B) L-M arasında potansiyel enerjisi azalır.
Öyleyse tanecik RS arasından j hızı
ile geçer. A) a artar, j artar C) M-N arasında kinetik enerjisi azalır.
B) a artar, j değişmez D) Elektronun K-L arasındaki ivmesi MN
arasındakine eşittir.
C) a artar, j azalır
E) Elektron N noktasına 9 eV luk enerji ile
D) a değişmez, j değişmez çarpar.
E) a azalır, j değişmez
v9rfh3
und1kc

Soru 5
d 2d d
+ d – + 2d – d1 d2
+ – + –
+ – + –
q.m 2q.2m
K L M + – + –
+ X – + Y – K
+ – + –
+ – + –
+ –
f1 = 48Volt
Şekil – I ve Şekil – II deki paralel levhalar + – + –
– + yeterli büyüklükte olup yük yoğunlukları V1 V2
f2 = 54Volt eşittir. Elektrik yükleri +q +2q kütleleri m, Şekil – I
2m olan X, Y tanecikleri + yüklü levhalar-
Şekildeki paralel levhaların K noktasından ilk dan serbest bırakılıyor. Hız
hızsız harekete geçen + elektrikle yüklü bir
Sürtünmeler ve yer çekimi önemsen-
iyon L noktasını jL, M noktasını jM hızı ile mediğine göre, aşağıdakilerden hangisi 2j –
geçiyor. yanlıştır?
Sürtünmeler ve yer çekimi önemsenmedi- j–
A) Y ye etki eden elektriksel kuvvet X e etki
jL edenden büyüktür.
ğine göre, oranı kaçtır?
–
jM B) X in ivmesi Y ninkine eşittir. 0 t 3t Zaman
5 3 C) Y nin kazandığı kinetik enerji X inkinden Şekil – II

A) 4 B) 3 C) D) 2 E) büyüktür.
2 2
D) X in – levhaya çarpma hızı Y ninkine Şekil – I deki paralel levhaların K
eşittir. noktasında serbest bırakılan elekt-
fjgmzy
rikle yüklü taneciğin hız-zaman gra-

E) Y nin levhalar arasını geçiş süresi X in- fiği Şekil – II deki gibidir.
kinden büyüktür.
d1
g5u3un d2
ÇÖZÜM
Hız
2j –
Soru 6
j–
Soru 8
d1 d2
2 eV
–
–
d d d 0 t 3t Zaman
K L M
2j · t
d1 = =j·t
2
K L
2j + j . d1 1
E d2 = 2t = 3jt ⇒ =
– + + – 2 d2 3
V1 = ? V = 12Volt
Şekildeki K levhasından 2 eV luk enerji ile ha-

N
reket geçen elektron L levhasını geçerek M Şekildeki levhalar arasında şiddeti 1200
C
levhasına 8 eV luk enerji ile çarpıyor. olan elektrik alanı vardır.
Sürtünmeler ve yer çekimi önemsenmedi- d = 4 cm olduğuna göre, K.L noktaları ara-
ğine göre, V1 gerilimi kaç volttur? sındaki potansiyel fark kaç volttur?
1. E 2. B 3. C 4. E 5. D 6. D
yt6ues
1fjabj
7. D 8. B

Soru 4
ÖZ BİLGİ Soru 1
Düzlem kondansatör C
Sığası C olan kondansatörün levhaları ara-
d sı uzaklık 3d dir. Kondansatörün levhaları K
2C
L
arasındaki uzaklığın tam ortasına d kalın-
C C C
lıkta metal levha konuluyor.
Buna göre, sistemin yeni sığası kaç C
olur? Şekildeki devrede K, L noktaları arasında-
A
ki eşdeğer sığa kaç C dir?
3 5
Dielektrik A) B) 2 C) D) 3 E) 4 1 3 5
2 2 A) B) 1 C) D) 2 E)
A 2 2 2
Sığası: C = f ·
d
psm9lc
cnpu1z
Yükü: Q = C · V
2
1 1 Q
Enerjisi W = CV2 , W =
2 2 C
Soru 2
Q, V V
Seri Bağlama
K L V
X Y
Q1 Q2
5Q
N
C1 C2
M
+ – K, L, M, N kondansatörleri ile kurulan devre-

V de K kondansatörünün sayısı C dir.
QT = Q1 = Q2 Q ilgili kondansatörün yükünü V gerilimini
gösterdiğine göre X, Y noktaları arasında-
V = V1 + V2
ki eşdeğer sığa kaç C dır?
1 1 1
= + 1 5
C efl C1 C2 A) B) 1 C) 2 D) E) 3
2 2
a4df48
Paralel Bağlama
C1, Q1
Soru 5
Soru 3
C2, Q2 C, Q, V, W
A A A
d
f d d 3f
V = V1 = V2 4f
C + –
d 6f
QT = Q1 + Q2 E K
Ceş = C1 + C2 Şekil – I Şekil – II
Şekildeki devrede kondansatörün sığası C,
Alanı A, dielektrik katsayısı f, levhaları ara- yükü Q, gerilimi V, enerjisi E dir.
sındaki uzaklık d olan Şekil – I deki kondan- Önce K anahtarı açılıp sonra kondansa-
satörün sığası C dir. törün levhaları arasındaki d uzaklığı ar-
Buna göre, Şekil – II deki sistemin sığası tırıldığına göre C, Q, V, E niceliklerinden
kaç C dir? hangileri artar?
A) 2 B) 3 C) 4 A) Yalnız V B) C ve V C) Q ve E
D) 5 E) 6 D) V ve E E) Q, V ve E
sd3mi4
tzg4ft

Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L
K (C) L (3C) C
2C
K L
N C C C
M + –
V Şekildeki devrede K, L noktala-
rı arasındaki eşdeğer sığa kaç C
Özdeş kondansatörlerle kurulan şekildeki
Şekildeki devrede K kondansatörünün ener- dir?
devreye gerilim uygulandığında K kondansa-
jisi EK L ninki EL dir.
törünün yükü QK N ninki QN oluyor.
EK ÇÖZÜM
QK Buna göre, oranı kaçtır?
Buna göre, oranı kaçtır? EL
QN C
1 1
1 1 1 A) 3 B) 2 C) 1 D) E) L 2C
A) B) C) D) 1 E) 2 2 3 K L
4 3 2 C C C M C
etjosg
L 2C
d96bvo
K L
C
C M C
Devreyi şekildeki gibi harflendirip yeni-
C
den çizelim.
C 2C
K L
M CC
C 2C C
K L
C M
2C 2CC
K C L
C 2C 2C
C
K C L
2
C
K L
C
2
Soru 7 C
K L
K
C
Q, V, C 2d 3
K Ceş = C
d
2
C
Şekil – I Şekil – II Soru 9
Elektrik yükü Q gerilimi V sığası C olan 4C

Şekil – I deki K kondansatörünün levhala- K
rı arasındaki uzaklık d dir. K kondansatö-
rünün d uzaklığı 2d ye çıkarılarak yüksüz 2C
C sığalı kondansatörle Şekil – II deki gibi 4C 2C
2C
bağlanıyor.
Buna göre, K nin uçları arasındaki po-
L
tansiyel fark kaç V olur? 2C
1 1 2
A) B) C)
6 4 5 Şekildeki devrede K, L noktaları arasında-
1 2 ki eşdeğer sığa kaç C dir?
D) E)
2 3 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
CEVAP ANAHTARI
y69y9c
1. A 2. C 3. C 4. C 5. D 6. B
vjtick
7. E 8. A 9. D

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L Yük ( n.C)
A A A
f d d 3f X Y Z
4f 120 –
C
d 6f
+ –
V
Alanı A, dielektrik katsayısı f, levha- Şekildeki devrede L kondansatörünün lev-

ları arasındaki uzaklık d olan Şekil – I haları arasına dielektrik katsayısı havanınkin-
–
deki kondansatörün sığası C dir. 0 10 20 30 Gerilim (Volt)
den büyük bir yalıtkan konuluyor.
Buna göre, Şekil – II deki sistemin
Buna göre, Grafikte yük – gerilim değişimi verilen X, Y, Z
sığası kaç C dir?
kondansatörleri 120 voltluk gerilime seri ola-
I. Devrenin sığası artar.
rak bağlanıyor.
ÇÖZÜM II. K kondansatörünün yükü artar.
Buna göre, X kondansatörünün enerjisi
III. L kondansatörünün enerjisi azalır. kaç joule olur? (1nF = 10–6 F)
Şekil – I deki kondansatör için
A yargılarından hangileri doğrudur?
C=f dir. A) 24 · 10–2 B) 20 · 10–2 C) 18 · 10–2
d
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) 16 · 10–2 E) 12 · 10–2
A A D) II ve III E) I, II ve III
8s3421
C1 3f 78mn59
4f C3
C2 6f
Her parçanın sığasını bulalım.

A
C1 = 3f = 3C
d Soru 4
A
C2 = 6f = 6C L
d
K
A
C3 = 4f = 2C dir.
2d
M
C1 ile C2 seri bağlı C3 bu ikisi ile pa- N
raleldir.
1 1 1 1 1
= + = + + –
C efl C1 C2 3C 6C
Soru 2 E
Ceş = 2C
C K, L, M, N kondansatörleri ile oluşturulan
Csistem = 2C + 2C = 4C dir. şekildeki devrede değişken sığalı L kon-
4C
dansatörünün sığası azaltılıyor.
Buna göre,
3C
I. K nin enerjisi azalır.
II. M nin yükü azalır.
6C
III. N nin gerilimi artar.
Şekildeki devrede C sığalı kondansatörün yargılarından hangileri doğrudur?
enerjisi E olduğuna göre 6C sığalı kon-
dansatörün enerjisi kaç E dir?
A) 6 B) 12 C) 18 D) 24 E) 30
p4pbgu
ohcvj5

Soru 7
K K (C, Q)
K
– +
X – +
– +
– +
+ –
X Y
Y + –
+ –
+ – + –
+ –
L L (2C, 4Q)
E
Özdeş kondansatörlerle kurulmuş şekildeki Sığaları CK = C, CL = 2C olan şekil-
Şekildeki devrede kapalı olan K anahtarı devrede K nın elektrik yükü qK L ninki QL dir. deki K, L kondansatörlerinin yükleri
açılıyor. QK = Q, QL = 4Q dur.
QK
Buna göre X, Y kondansatörlerinin QX, Buna göre, oranı kaçtır? X, Y anahtarları kapatılarak kon-
QY yükleri ne olur? QL
dansatörlerin zıt işaretli levhaları
A) QX azalır, QY değişmez. birbirine bağlandığına göre yük
1 1 1 1
A) 1 B) C) D) E) geçişi aşağıdakilerden hangisi
B) QX azalır, QY artar. 2 3 4 5
gibi olur?
C) QX değişmez, QY artar.
D) QX artar, QY artar.
bztzth
ÇÖZÜM
E) QX azalır, QY azalır.
Zıt işaretli levhalar birbirine bağlan-
dığı için nötürleşme olur ve kalan
adfiyp
4Q – Q = 3Q yük sığalarla orantılı ola-

rak paylaşılır.
Yani K nin yükü Q, L ninki 2Q olur.
Böylece L den K ye 2Q yükü geçmiş
olur.
Soru 8
UYARI
K L
Kondansatörler devrelerde yük ve
Soru 6
enerji depolarlar.
C 2C 3C 4C + –
+
E –
V=?
Özdeş kondansatörle kurulan şekildeki dev-

5C rede K, L noktaları arasındaki potansiyel fark
60 volttur.
Şekildeki devrede sığası C olan kondan-
satörün uçları arasındaki potansiyel fark Buna göre devrenin bağlı olduğu V gerili-
20 volt olduğuna göre üretecin E e.m.k sı mi kaç volttur?
kaç volttur? A) 70 B) 80 C) 90
A) 40 B) 50 C) 60 D) 70 E) 80 D) 100 E) 120 CEVAP ANAHTARI
1. E 2. D 3. A 4. A 5. B 6. C
sn6pdl
tai7ad
7. E 8. C

FİZİK MANYETİZMA VE ELEKTROMANYETİK İNDÜKLEME TEST 149
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Akım geçen telin çevresindeki man- 4 I3 = 2i

d d
yetik alan çizgileri; başlangıcı ve 3
sonu olmayan dairesel yörünge şek- d
5 I1 = i
linde dönen çizgilerdir. a
Baş parmak akımın yönünü gös- 1 2

termek üzere tel sağ el için alınırsa I2 = 3i
diğer dört parmak çizgilerin dönme
yönünü gösterir. a
I1 I2 Üzerlerinden I1 = i, I2 = 3i şiddetinde akımlar
geçen yalıtılmış düz teller sayfa düzleminde
Üzerlerinden I1, I2 şiddetinde akımlar ge- üzerinden I3 = 2i şiddetinde akım geçen yalı-
çen yalıtılmış düz teller sayfa düzlemine tılmış düz tel sayfa düzlemine diktir.
diktir.
Buna göre, O noktasındaki manyetik I1 = i akımının O noktasında oluşturduğu
alan şiddetinin yönü 1, 2, 3, 4, 5 ile veri- manyetik alan şiddeti B olduğuna göre, O
FORMÜL lenlerden hangisi olamaz? noktasındaki bileşke manyetik alan şid-
deti kaç B dir?
2i A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
BA = K ·
d A) 2 B) 2 C) 2 2
y9l3cz
D) 4 E) 4 2
B
I
zt2g9n
d
A B
UYARI
• : Sayfa düzlemine dik ve dışa

doğru
• ⊗: Sayfa düzlemine dik ve içe
Soru 2
doğru
Soru 4
• K
I
d 4 cm O 4 cm
→
B i
X
4 cm
d
→ i I1 = 10A
B Y
I2 = 10A I3 = 10A
Üzerlerinden şekilde belirtilen yönlerde i şid-
detinde akım geçen X, Y telleri sayfa düzle-
mindedir. Her birinden 10A şiddetinde akım geçen yalı-
Buna göre, K noktasındaki manyetik alan tılmış üç düz tel şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
şiddeti nedir? (K: Manyetik sabit) Buna göre, O noktasındaki manyetik alan
2i 2i 2 i şiddeti kaç Tesla’dır? (K = 10–7 T·m/A)
A) K · B) K · C) K ·
d d d
A) 5 · 10–5 B) 6 · 10–5 C) 8 · 10–5
4i i
D) K · E) D) 1 · 10–4 E) 5 · 10–4
d d
h5onoj
ficast

TEST 149 MANYETİZMA VE ELEKTROMANYETİK İNDÜKLEME FİZİK
Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
O
K (5i) X Y Z
r
53° B
L (3i) d d d
O
O
2i i 4i
M (4i)
K (I1) L (I2)
Üzerlerinden 5i, 3i, 4i şiddetinde akım geçen
yalıtılmış düz K, L, M telleri sayfa düzlemi- Üzerlerinden I1, I2 şiddetinde akımlar geçen
ne diktir. L telinin O noktasında oluşturduğu düz K, L telleri sayfa düzlemine diktir.
ÇÖZÜM
manyetik alan şiddeti B dir. I1, I2 akımlarının O noktasında oluşturdu-
Akımlar tellerden dışa doğru geçtiğine ğu manyetik alan şiddeti B olduğuna göre; O noktasından X, Y telleri içe (7), Z
göre, O noktasındaki bileşke alanın şid- teli dışa (9) alan oluşturur.
I. I1 akımının yönü içe doğrudur.
deti nedir? 2 · 2i Ki
II. I2 akımının yönü dışa doğrudur. BX = K . =4 7
2B d d
A) 0 B) C) B
3 III. I1 akım şiddeti I2 den büyüktür.
2·i Ki
3 yargılarından hangileri doğrudur? BY = K . =2 7
D) B E) 2B d d
2 (Birim kareler özdeştir.)
2 · 4i Ki
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III BZ = K . =4 9
2d d
2ffv6f
Ki
BO = 2 7 olur.
d
31sc37
HATIRLAYALIM
Manyetik alan şiddeti 1 b N kutbuna

Soru 6 etki eden manyetik kuvvettir.
K d d L
O
I1 I2
+ – – + Soru 8
Newton
Eksenleri çakışacak şekilde yerleştirilmiş I.
Amper · Metre
K, L bobinlerinden şekilde belirtilen yönler-
de I1, I2 şiddetinde akımlar geçiyor. Weber
II.
K bobininin O noktasındaki manyetik (Metre)2
alan şiddeti 3B, L ninki 4B olduğuna III. Tesla
göre, O noktasındaki bileşke manyetik
alanın şiddeti kaç B dir? Yukarıdakilerden hangileri manyetik alan
şiddeti birimidir?
A) B B) 3B C) 5B
D) 6B E) 7B
io55kb
1. E 2. C 3. C 4. A 5. A 6. E
kbijh3
7. E 8. E

Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Tel halkanın merkezindeki manyetik I1 = i I2 = 2i
O
alan;
d d
O
d
I 2ri I2 = 2i
BO = K
O r r
I3 = 4i
I1 = i
Şekildeki gibi yerleştirilmiş yalıtılmış düz
tellerden ikisi sayfa düzlemine dik, biri say-
fa düzlemindedir. Merkezleri O noktasında çakışık düzlemleri bir-
UYARI birine dik eşit yarıçaplı çembersel tellerden I1 = i,
I1 = i şiddetindeki akımın O noktasında
oluşturduğu manyetik alan şiddeti B ol- I2 = 2i şiddetinde akımlar geçiyor.
duğuna göre, O daki bileşke manyetik I1 = i akımının O noktasındaki manyetik
alanın şiddeti kaç B dir? (9: Dışa, 7: İçe) alan şiddeti B olduğuna göre, O noktasın-
r A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4 daki bileşke manyetik alan şiddeti nedir?
a
I
A) B B) 2 B C) 3 B
r O
cmlhtt
D) 5 B E) 3B
a . K2ri
BO =
360 r
e92ypk
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
r
I1 = 10A O 60°
r
r r = 10 cm
I2 = 10A
I1, I2 akımlarının O noktasında Soru 2

oluşturduğu manyetik alan şidde-
N
ti nedir? f K = 10 –7 , r = 3p
Amp 2
r 2r
O
ÇÖZÜM 1
I1 = i
O noktasından I1 akımı içe, I2 akımı I2
dışa alan oluşturur.
2 Soru 4
a . . 2r · i Üzerlerinden I1 = i, I2 şiddetinde akımlar ge-
B1 = K Aşağıdakilerden hangisi manyetik alan
360 r
çen yalıtılmış çembersel tel ile düz tel sayfa
şiddet birimi yerine kullanılabilir?
120 . –7 . 2 · 3 · 10 düzlemine şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
= 10 Newton Newton
360 10 –1 A) B)
r yarıçaplı çembersel telin O merkezinde Amper·Metre Amper2
wb manyetik alan şiddeti sıfır olduğuna göre,
B1 = 2 · 10–5 7
m2 I2 akımının şiddeti ve yönü nedir? (r = 3) Newton·Metre Newton·Amper
C) D)
2i 2 · 10 A) 1 yönünde 12i B) 1 yönünde 9i Amper Metre
B2 = K . = 10 –7 .
r 10 –1 Amper.Metre
C) 1 yönünde 3i D) 2 yönünde 9i E)
wb Newton
B2 = 2 · 10–5 9 E) 2 yönünde 6i
m2
BO = B1 – B2 = 0
uzboao
vjo57g

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
I1
O
r r r r O
B
O
I3 = 6A
I2 B
I2 = 3A
I1 = 10A I1
I2
Üzerlerinden I1, I2 şiddetinde akım geçen
Üzerinden I1 = 10A, I2 = 3A şiddetinde akım sayfa düzlemine dik düz tellerin O noktasın- Sayfa düzlemine dik I1, I2 akımlarının
geçen yalıtılmış düz tel ile çembersel tel say- O noktasında oluşturduğu manyetik
da oluşturdu manyetik alan şiddeti şekildeki →
fa düzleminde I3 = 6A şiddetinde akım geçen → alan şiddeti B dir.
B vektörüdür.
yalıtılmış düz tel ise sayfa düzlemine diktir. I1
I1 Buna göre, oranı nedir?
I2
r = 2 cm olduğuna göre, O noktasındaki Buna göre, oranı kaçtır?
I2
manyetik alanın şiddeti kaç Tesla’dır?
(r = 3, 9: Dışa) 5 5 2 2 ÇÖZÜM
A) 2 B) C) D) E)
2 2 5 5
A) 8 · 10–5 B) 7 · 10–5 C) 6 · 10–5 I1
O B2
D) 5 · 10–5 E) 4 · 10–5
hfsri4
ftecmc
B1 B
I2
2I 1
B1 = K .
d1
2I 2
B2 = K .
d2
Soru 6 I1 B1 d1
= .
I2 B2 d2
Soru 8
O I1 2 . 2 4
I1 K L = =
I2 1 3 3
B
+ – – +
I2
E, r = 0 3E, r = 0
Üzerlerinden I1, I2 şiddetinde akımlar geçen

İç dirençleri önemsiz e.m.k ları E, 3E olan
düz teller sayfa düzlemine diktir.
üreteçlere bağlı özdeş bobinlerden K nin
Akımların O noktasında oluşturduğu man- içindeki manyetik alan B dir.
→ I1 Buna göre, L nin içindeki manyetik alan
yetik alan şiddeti B olduğuna göre,
I2 kaç B dir?
oranı kaçtır? (Birim kareler özdeş)
A) 1 B) –2 C) 2 D) –3 E) 3
1 1 1 1
A) 1 B) C) D) E) CEVAP ANAHTARI
2 3 4 6
1oh11z
1. D 2. B 3. D 4. A 5. D 6. D
z55j48
7. C 8. D

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
d
K
d
r I1
I
r r O r r
K d
O I2
r
d 1
L
L 2
+ – I3
Düz tel ile r yarıçaplı halka sayfa düzleminde
olup O noktasındaki manyetik alan şiddeti
O merkezli r yarıçaplı homojen dai- Sayfa düzlemindeki tellerden şekildeki belir-
resel çerçevenin K, L noktaları ara- sıfırdır.
tilen yönlerde eşit akımlar geçiyor.
sına şekildeki gibi bir üreteç bağla- Halkadan geçen akım şekilde belirtilen
nıyor. Manyetik alan şiddeti K noktasında PK, L
yönde i olduğuna göre, düz telden geçen
PK
Buna göre, O noktasındaki man- de PL olduğuna göre, oranı kaçtır? akım hangi yönde kaç i dir? (r = 3)
yetik alan şiddeti ne olur? PL
A) 1 yönünde 6
1 1
A) 5 B) –5 C) 1 D) – E) B) 1 yönünde, 3
ÇÖZÜM 5 5
C) 1 yönünde, 1
r4kybp
i
D) 2 yönünde, 6
E) 2 yönünde, 3
K r O
sn1d8h
r
3i
BO =
270 . . 2r · i 90 . . 2r · 3i
K – K
360 r 360 r
BO = 0 olur.
Soru 2
20 cm
Soru 4
I = 20A d d
O
Üzerinden I = 20A akım geçen düz telin I1 = i I2 = 3i
20 cm uzağındaki K noktasında manyetik
alan şiddeti B dir. I1 = i , I2 = 3i akımları sayfa düzlemine dik I1
dışa, I2 içe doğrudur.
Buna göre, B kaç N/Amper · m dir?
(K = 10–7 N/Amp2) Buna göre, O noktasında oluşan manyetik
i
A) 2 · 10–5 B) 1 · 10–5 C) 5 · 10–6 alan şiddeti kaç K . dir?
d
D) 4 · 10–6 E) 2 · 10–6 A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
bdb6rl
czoknd

Soru 5
Soru 7 ÖZ BİLGİ
K d d L
O I = 30A N S
O B = 4 · 10-5 tesla
d = 20 cm
+ – – +
E, r = 0 2E
i I
+ –
Şekildeki özdeş K, L bobinleri E, 2E gerilim- Sayfa düzlemine paralel manyetik alanın

şiddeti B = 4 · 10–5 tesladır.
lerine bağlı olup üzerinden i akımı geçen düz Ekseninde oluşan manyetik alan;
tel sayfa düzlemine diktir. Sayfa düzlemine dik akım I = 30A oldu- 4rNi
ğuna göre, O noktasındaki manyetik B = K .
,
K bobinin O noktasında oluşturduğu man- alan şiddeti kaç tesladır?
yetik alan şiddeti 2B, i akımınki B olduğu- N
f K = 10 p UYARI
–7
na göre, O noktasında oluşan bileşke alan Amp 2
kaç B dir? N
= Birim uzunluktaki sarım sayı-
A) 1 · 10–5 B) 2 · 10–5 C) 5 · 10–5 ,
A) 5 B) 3 C) 2 D) 2 E) 1
D) 6 · 10–5 E) 7 · 10–5 sıdır.
u9er59
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
vts821
K L
O
i d d 3i
+ – + –
X
Üzerinden i, 3i akımları geçen K, L

bobinleri özdeş, X teli düzleme dik-
tir. K bobininin O noktasında oluş-
turduğu manyetik alan şiddeti B, X
telinden dışa doğru geçen akımın
oluşturduğu ise 3B dir.
Buna göre, O noktasındaki bileş-
ke manyetik alanın büyüklüğü kaç
Soru 6 B dir?
Soru 8 ÇÖZÜM
d O d N K S S L N
O
d d I1 = i I2 = 2i
O d
I1 = 3A i d d 3i
+ – + –
I2 = 4A X
I3 = 4i
K, L bobinleri ile X akımının O nok-
Şekildeki I1 = 3A lık akım sayfa düzlemine dik Sayfa düzlemine dik akımlardan I1 = i dışa,
tasındaki manyetik alanları şekildeki
dışa I2 = 4A lık akım ise sayfa düzlemindedir. I3 = 4i ve I2 = 2i içe doğrudur. gibidir.
d = 10 cm olduğuna göre, O noktasındaki Buna göre, O noktasındaki manyetik alan BX = 3B BK = B BL = 3B
manyetik alan, şiddeti kaç tesladır? i
şiddeti kaç K . dir? O
d
BO = B
A) 5 · 10–6 B) 1 · 10–5 C) 2 · 10–5
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
D) 3 · 10–5 E) 5 · 10–5 CEVAP ANAHTARI
f6hfgu
1. D 2. A 3. A 4. C 5. E 6. B
dj41k5
7. C 8. E

Soru 1 Soru 3
UYARI
I II
F F III
B
B = 5.10-2 wb/m2 a
Ix I2
53°
i i
i
Akımlar aynı yönlü ise teller birbirini i = 3A
çeker. Ters yönlü ise iter. Üzerinden i akımı geçen şekildeki tele etki
Üzerinden i = 3A lık akım geçen , = 0,4 m eden manyetik kuvvet I konumunda F1, II de
uzunluğundaki tel şiddeti B = 5 · 10–2 wb/m2 F2, III de F3 tür.
olan manyetik alana şekildeki gibi konmuştur. Buna göre, bu kuvvetler arasındaki ilişki
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK Buna göre, tele etki eden manyetik kuvvet nedir?
kaç N dur? (sin53° = 0,8) A) F1 = F2 = F3 B) F1 = F3 > F2
d d
A) 4,8 · 10–2 B) 4,2 · 10–2 C) 3,6 · 10–2 C) F2 > F1 = F3 D) F1 > F2 > F3
D) 3,2 · 10–2 E) 2,8 · 10–2 E) F3 > F2 > F1
I1 I2 I3
8hkdsm
941soe
X Y Z
Şekildeki akımları I1 = I2 = 10A,

I3 = 20A ve d = 10 cm olduğuna
göre, Y telinin 10 cm lik parçasına
etki eden kuvvet nedir?
N
f K = 10 p
–7
Amp 2
Soru 2
ÇÖZÜM
Akımları aynı yönlü ise teller birbirini

çeker, ters yönlü ise iter. B = 5 · 10–2 wb/m2
F32 2 1 Soru 4
F12
I1 I2 I3 I = 10A M
N
X Y Z B
L
Üzerinden I = 10A lık akım geçen tel sayfa
2I 1 I 2 K P
F = K. ·, düzleminde, şiddeti B = 5 · 10–2 wb/m2 olan
d manyetik alan sayfa düzlemine diktir.
i i
2 · 10 · 10 . –1 Buna göre, telin 0,5 m lik parçasına etki
F12 = 10–7 . 10
10 –1 eden kuvvet hangi yönde kaç N dur? Üzerinden i akımı geçen şekildeki gibi bi-
= 2 · 10–5 N çimlendirilmiş tel düzgün manyetik alanda-
A) 1 yönünde, 0,25
dır.
F32 = 10–7 . 2.10.20 . 10–1 B) 1 yönünde, 0,50
Buna göre, telin hangi parçasına kuvvet
10 –1
C) 2 yönünde, 0,25 etki etmez?
= 4 · 10–5 N D) 2 yönünde, 0,50 A) K B) L C) M D) N E) P
FY = F12 + F32 = 6 · 10–5 N
E) 2 yönünde, 0,75
rdn26a
osak9i

Soru 5
I1
F x (Ix) F X
d 45°
I2
Aralarında d uzaklığı bulunan ve üzerlerinden

I1, I2 akımları geçen sonsuz uzunluktaki teller Y Z
45° 45°
birbirine kuvvet uygular.
y (Iy) z (Iz)
Buna göre, Sayfa düzlemine dik X, Z tellerinden
IX, IY, IZ akımları geçen sayfa düzlemine dik dışa Y telinden içe doğru sırasıyla IX,
I. Akımlar aynı yönlü ise teller birbirini çe- tellerden Y ile Z nin X e uyguladığı bileşke IY, IZ şiddetinde akımlar geçiyor.
→
ker. kuvvet F tir. X telinin birim uzunluğuna etki
II. Kuvvet akımların çarpımı ile doğru orantı- eden bileşke kuvvet F olduğuna
Buna göre,
lıdır. IY
I. IX, IY akımları aynı yönlüdür. göre, oranı kaçtır?
III. Kuvvet d uzaklığının karesi ile ters orantı- IZ
II. IY, IZ akımları ters yönlüdür.
lıdır.
III. IY akımı IZ ye eşittir.
yargılarından hangileri doğrudur? ÇÖZÜM
FZ
F X
ane9l6
carmhv
FY
Y Z
2I Y · I X
FY = K . .,
dY
2I Z · I X
FZ = K . .,
dZ
Soru 8 İki eşitlik taraf tarafa bölünürse;

IY FY dY
Soru 6 = .
1 2 3 4 IZ FZ dZ
i
X IY
5 2 . 2 2
= =2
d IZ 1 2
i
Y x (i) z (i)
y (i)
2d
6i
Z t (i)
Sonsuz uzunluktaki X, Y, Z tellerinden şekil- Sayfa düzlemine dik X ve t tellerinden dışa,

de belirtilen yönlerde i, i, 6i akımları geçiyor. Y ve Z tellerinden içe eşit şiddetle akımları
Y telinin birim uzunluğuna X telinin uy- geçiyor.
guladığı kuvvet F olduğuna göre, Y teline Şekil ölçekli olduğuna göre, Y teline etki
etki eden bileşke kuvvet kaç F tir? eden bileşke kuvvet hangi yöndedir?
A) 4 B) –4 C) 3 D) –3 E) 2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 CEVAP ANAHTARI
1. A 2. C 3. D 4. A 5. B 6. A
ujhuzp
sz4f32
7. E 8. E

Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Manyetik alanı dik olarak giren yük- i

X B
lü tanecik düzgün dairesel hareket i d
yapar. Y j
d K
2i
j Z
2d
6i
r K T
2 Elektrik yükleri qX = +q, qY = –q, qZ = –q olan
Fm = q.jB Fmer = m j
r Aynı düzlemdeki paralel X, Y, Z, T tellerinden X, Y, Z tanecikleri sayfa düzlemine dik, yönü
şekilde belirtilen yönlerde i, i, 2i, 6i şiddetin- içe doğru olan düzgün manyetik alana şekil-
de akımlar geçiyor. deki K noktasından j hızı ile giriyorlar.
Fmag = q · j · B X telinin Y nin birim uzunluğuna uyguladı- Buna göre, bu taneciklerden hangileri sa-
m· j 2 ğı kuvvet F ise X, Z ve T nin birlikte uygu- atin dönme yönünde hareket eder?
Fmerkezcil =
r ladığı nedir?
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) X ve Y
Bu iki kuvvetin eşitliğinden yörünge A) –F B) F C) –2F D) X ve Z E) Y ve Z
yarıçapı D) 2F E) –3F
m· j
nhz97a
r =
q·B
lyksai
HATIRLAYALIM
m · j taneciğin çizgisel momentu-

mudur.
Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Soru 2
X B
Manyetik alanda dairesel hareket
yapan yüklü taneciğin frekansı j Y
a K
nelere bağlıdır? yatay
2a d Z
ÇÖZÜM K L d
i i
d Sayfa düzlemine dik düzgün manyetik ala-
m· j
r = , j = 2rr · f na K noktasından j hızı ile giren X, Y, Z
q·B I
tanecikleri şekildeki yörüngeleri izliyor.
m · 2rr · f
r = Üzerinden I akımı geçen tel ile i akımı geçen Yer çekimi önemsenmediğine göre X, Y,
q·B
K, L çerçeveleri şekildeki gibi yerleştiriliyor. Z taneciklerinin yük işaretleri nedir?
q·B
f=
m · 2r
olur. I akımı geçen telin K çerçevesine uygu- X Y Z
ladığı bileşke kuvvet F ise L çerçevesine A) – 0 +
Frekans q, B ve m e bağlı olur. uyguladığı nedir? B) – – +
1 1 2 C) + + 0
A) F B) – F C) F
3 3 3
D) + 0 –
2 3
D) – F E) – F E) + 0 0
3 4
7sngm6
68a2pe

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Elektrik yükü q olan tanecik şiddeti B olan Yükü q = 1,6.10–19 C, kütlesi
B
manyetik alanda j hızı ile düzgün dairesel m = 4,8.10–28 kg olan tanecik şidde-
hareket yapıyor. W.b
ti B = 2.10–2 olan alana
Hareketin yörünge yarıçapı r olduğuna r m2
göre, taneciğin kinetik enerjisi nedir? j = 5.106 m/s lik hızla dik olarak gi-
riyor.
qjB qj j
A) qjBr B) C) q, m Buna göre, taneciğin yörünge ya-
2r 2Br rıçapı ne olur?
qjBr qj
D) E) Elektrik yükü q olan m kütleli tanecik B şid-
2 Br
detindeki düzgün manyetik alanda r yarıçaplı ÇÖZÜM
yörüngede j hızı ile dairesel hareket yapıyor.
mj
o4dn42
Taneciğin kinetik enerjisi E, çizgisel mo- r =

q·B
E
mentumu P olduğuna göre, oranı ne-
P 4, 8 · 10 –28 · 5 · 10 6
dir? r =
1, 6 · 10 –19 · 2 · 10 –2
q·B·r qBr 2m
A) B) m C) 15
2m q · Br r = · 10–28 · 1027 = 0,75 m
2
q2 · B2 · r2
D) E) qBr
2m
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
pnr41r
K j
Soru 6 j L
B Sayfa düzlemine dik ve içe doğru

manyetik alana j hızı ile dik olarak
j Soru 8 giren K, L tanecikleri şekildeki yö-
rüngeleri izliyor.
r j B1
X Buna göre, taneciklerin yük işa-
retleri nedir?
L M
K
ÇÖZÜM
B2
Elektrik yüklü X taneciği düzgün manyetik 4 parmak manyetik alanın yönünü,
alanda j hızı ile dairesel hareket yapmakta- baş parmak akımın yönünü gös-
Sayfa düzlemine dik ve yönü içe doğru
termek üzere sağ el açılırsa kuvvet
dır. düzgün B1 = B şiddetindeki manyetik alana
avuç içinden çıkacak yöndedir.
Buna göre, taneciğin j hızı daha büyük ol- t = 0 anında K noktasından j hızı ile dik
olarak giren tanecik şekildeki yörüngeyi iz- B
saydı
leyerek t anında L den geçiyor.
i
r: yörünge yarıçapı LM = 2KL olduğuna göre, aşağıdakiler- K j
F
den hangisi yanlıştır?
F: Manyetik kuvvet F
A) Tanecik (–) yüklüdür. j L
i
T: Dönme periyodu B) L – M arasını 2t sürede alır.
Akımın yönü hareket yönünün ter-
niceliklerinden hangileri değişir? C) B2 manyetik alan şiddeti 2B dir. sinde olduğu için taneciklerin ikisi
D) B2 manyetik alanı dışa doğrudur. de (–) yüklüdür.
A) Yalnız r B) Yalnız F C) r ve F
D) r ve T E) F ve T E) Taneciğin çizgisel hızı sabit kalmıştır. CEVAP ANAHTARI
1. B 2. D 3. E 4. D 5. D 6. C
azgbfm
9e3vjv
7. A 8. C

Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Düzgün bir manyetik alanı j hızı ile

giren tanecik r yarıçaplı yörüngede f K j
i
frekansı ile dolanıyor.
r
Buna göre, taneciğin hızı 2j ol- I q.m
saydı r ve f ne olurdu? i
L
B
ÇÖZÜM
Yatay ve sürtünmesiz düzlemdeki düz telden
mj I, hareketleri engellenmiş K, L çerçevelerin- Sayfa düzlemine dik ve içe doğru olan düz-
r = ye göre hız 2 katına çıkar-
q·B den de i akımları geçiyor. gün manyetik alana j hızı ile dik olarak giren
Buna göre K, L çerçeveleri serbest bırakı- tanecik şekildeki gibi r yarıçaplı yörüngede
sa r de iki katına çıkar.
lırsa hareketleri ne olur? dolanıyor.
j
j = 2rrf , r =
2rf Taneciğin yükü q, kütlesi m olduğuna
A) İkisi de düz tele yaklaşır.
Yukarıda yerine koyarsak göre,
B) İkisi de düz telden uzaklaşır.
1
=
m
frekans hızı bağlı de- I. Yük işareti (+) dır.
2rf q.B C) K düz yaklaşır, L uzaklaşır.
II. Merkezçil kuvvet qjB dir.
D) L düz tele yaklaşır, K uzaklaşır.
ğildir. r iki katına çıkar f değişmez. III. Taneciğin çizgisel momentumu q.B.r dir.
E) İkisi de konumunu değiştirmez.
3cjarf
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
4yznn7
K B
j Soru 4
L y
İçinde NaCl çözeltisi bulunan tüp,

E
sayfa düzlemine dik ve içe doğru
olan manyetik alanda şekildeki gibi j
+q x
j hızı ile çekiliyor.
Buna göre; K, L uçlarında hangi B
iyonlar toplanır?
z
ÇÖZÜM Soru 2 Şekildeki manyetik ve elektrik alanına +X

yönünde j hızı ile giren tanecik doğrultu-
F
Elektrik yükü 1,6 · 10–19 C, kütlesi 1,6 · 10–27 sunu değiştirmiyor.
wb
kg olan bir proton şiddeti 4 · 10–3 olan Yerçekimi önemsenmediğine göre, aşa-
m2 ğıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?
+
i
manyetik alanı 3 · 105 m/s lik hızla dik olarak A) Tanecik (+) yüklüdür.
B giriyor.
i B) Tanecik (–) yüklüdür.
– Buna göre, protonun yörünge yarıçapı C) E = j.B dir.
kaç m olur?
D) Manyetik kuvvet elektriksel kuvvetten
F A) 0,50 B) 0,75 C) 1,00 büyüktür.
D) 1,25 E) 1,50 E) Taneciğin yükü yörüngesini etkilemez.
Na iyonları K, Cl iyonları L ucuna
doğru çekilir.
l8mv53
jlag8b

Soru 5 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Bir tanecik düzgün manyetik alanda düzgün I1 y
dairesel hareket yapmaktadır.
30°
Buna göre,
E
I. Taneciğin hızı
II. Manyetik alan şiddeti F +q j
x
III. Taneciğin yükü
B
IV. Taneciğin kütlesi
I2 I3 z
taneciğin frekansı yukarıdaki nicelikler-
den hangilerine bağlıdır? Şekildeki elektrik ve manyetik alan-
Sayfa düzlemine dik tellerden I1, I2, I3 akım- lara dik olarak giren +q yüklü tane-
A) I ve II B) I, III ve IV ları geçiyor. cik doğrultu değiştirmeden hareke-
tini sürdürüyor.
C) II, III ve IV D) I, II ve IV I3 akımın geçtiği telin birim uzunluğuna Wb
I1 E = 600 N/C , B = 24 olduğu-
E) III ve IV → m2
etki eden kuvvet F olduğuna göre,
I2 na göre, j hızı nedir?
oranı kaçtır?
6id5ky
A) 2 B) –3 C) 3 D) –4 E) 4
ÇÖZÜM
oegpyj
y
Soru 6
Elektrik yükü 1,6·10–19 C, kütlesi 1,6·10–27 kg E

Fe = q · E
wb
olan proton şiddeti 6 · 10–2 2 olan manye- j
m +q x
tik alanda düzgün dairesel hareket yapıyor.
B Fmg = q · jB
Buna göre, taneciğin frekansı kaç s–1
dir? z
A) 1 · 106 B) 2 · 106 C) 3 · 106 Fe = Fmag

D) 4 · 106 E) 5 · 106
qE = qj · B
ms3c2s
E 600
Soru 9 j= = = 25 m/s
B 24
Soru 7
Yükleri eşit K, L tanecikleri dik olarak girdik- j

x
leri düzgün manyetik alanda eşit yarıçaplı yö- +q
rüngede dolanıyorlar. E
Buna göre, bu taneciklere ait, z

I. Kinetik enerji
Elektrik yükü +q olan tanecik şekildeki gibi j
II. Çizgisel momentum sabit hızı ile +X yönünde hareket ediyor.
III. Merkezcil kuvvet Elektrik alanı +Z yönünde olduğuna göre,
niceliklerinden hangileri kesinlikle eşittir? manyetik alanın yönü nedir?
(Yerçekimi önemsiz)
D) I ve III E) II ve III A) +Y B) –Y C) –Z D) +X E) –X CEVAP ANAHTARI
1. C 2. B 3. E 4. D 5. B 6. A
74pjhn
8n6zdf
7. C 8. D 9. B

Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Manyetik Akı: Sapma açısının 37° batıya olduğu K ken- Eğilme açısının 37° olduğu yerde yerin man-
tinden K kentinin 1600 km kuzeyindeki L yetik alan şiddeti 5 · 10–6 Tesla’dır.
Bir yüzeyden dik olarak geçen top-
kentine gitmek isteyen uçağın pilotu sapma Buna göre, yerin manyetik alan yatay bile-
lam manyetik alan çizgisidir.
düzeltmesi yapmadan pusula yönünde 2,5 şeni dik tutulan 0,5 m2 lik yüzeyden geçen
saat uçarak L kentinin batısında bir noktaya akı kaç weberdir? (cos37° = 0,8)
varıyor.
a A) 8 · 10–6 B) 6 · 10–6 C) 4 · 10–6
A B Buna göre, pilot sapma düzeltmesi yapsaydı
L kentine kaç saatte varırdı? (sin37° = 0,6) D) 2 · 10–6 E) 1 · 10–6
A) 2,2 B) 2,0 C) 1,9
2mmclz
∅ = B · A · cosa D) 1,8 E) 1,6
gpjo9c
A = 0,4 m2 lik yüzey, şiddeti B = 5 Şiddeti 0,8 Tesla olan düzgün bir manyetik
wb
lik manyetik alan çizgilerine alan içerisindeki 0,5 m2 lik yüzey alan çizgile-
m2
rine dik durumdan alan çizgileri ile 53° lik açı
dik konumda iken alan çizgileri ile yapacak konuma getiriliyor.
53° açı yapacak konuma getiriliyor. Soru 2
Buna göre, yüzeyden geçen manyetik akı
Buna göre, yüzeyden geçen man- Şiddeti 0,8 Tesla olan düzgün manyetik değişimi kaç weberdir?
yetik akı değişimi ne olmuştur?
alana dik tutulan 50 cm x 200 cm boyut- (sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
(cos37° = 0,8)
larındaki çerçevelerden kaç weberlik akı
geçer? A) –0,08 B) +0,08 C) –0,8
ÇÖZÜM D) +0,8 E) –8
A) 0,8 B) 1,2 C) 1,6
D) 2,0 E) 2,4
jycj3t
37°
B
139yo8
53°
U1 U2
U1 = B · A = 0,4 · 5 = 2 wb
U2 = B · A · cos37°
Soru 6
U2 = 0,4 · 5 · 0,8 = 1,6 wb
DU = U2 – U1 Soru 3 Kesit alanı 0,2 m2, sarım sayısı 2000 olan bir
akım makarasının ekseni mıknatıslayıcı alan
DU = 1,6 – 2 = –0,4 wb şiddeti 200 A/m olan alanın çizgilerine dik
Şiddeti 10 Tesla olan düzgün manyetik
alan içinde alan çizgileri ile 30° lik açı ya- durumda iken paralel duruma getiriliyor.
pan 0,5 m2 lik yüzeyden geçen manyetik n0 = 4r · 10–7 T·m/A olduğuna göre,
1 akım makarasından geçen manyetik akı
akı kaç weberdir? (cos60° = ) değişimi kaç weberdir? (r = 3)
2
A) 4,0 B) 3,5 C) 3,0 A) –0,096 B) 0,096 C) –0,96
D) 2,5 E) 2,0 D) 0,96 E) 9,6

483rio
icz564

Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Bir gemi kaptanı sapma açısının 30° batıya Eğilme açısının 37° olduğu bir yerde magne- Bağıl manyetik geçirgenliği 5000
olduğu yerde sapma düzeltmesi yapmadan tik alan şiddeti B = 6 · 10–5 Tesla dır. olan 0,4 m2 alanlı bir demir levha
pusula doğrultusunda 80 km yol alıyor. Buna göre, bu yerdeki mıknatıslayıcı alan şiddeti 300 A/m olan mıknatıslayıcı
alan çizgilerine dik olarak konuyor.
Buna göre, kaptan coğrafi kuzey yönün- Amper
şiddetinin yatay bileşeni kaç dır? Buna göre demir levhadan geçen
den hangi yönde ne kadar uzaklaşır? metre
1 manyetik akı kaç weber dır?
(sin30° = ) (n0 = 4r · 10–7 T·m/A, r = 3, cos37° = 0,8) (n0 = 4r · 10–7 T·m/A , r = 3)
2
A) Batı yönünde 40 km A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50
ÇÖZÜM
B) Batı yönünde 20 km
C) Batı yönünde 160 km
7etlb8
n
nb =
D) Doğu yönünde 40 km n0
E) Doğu yönünde 160 km n = 5000 · 4r · 10–7
n = 6 · 10–3 T·m/A
lip1zk
B = n · H = 6 · 10–3 · 300
Soru 11 B = 1,8 wb/m2
Sapma açısının 30° batıya olduğu K ken- U = B · A = 1,8 · 0,4

tinden kuzeyindeki L kentine gitmek iste-
yen bir uçak sapma düzeltmesi yapmadan U = 7,2 · 10–2 wb
pusula yönünde 1200 km yol alıyor.
Buna göre, bu uçak coğrafi kuzeyden
Soru 8 hangi yönde kaç km uzaklaşmıştır?
1
(sin30° = )
Bir magnetik alan kaynağı boşluktaki şiddeti 2
2r · 10–5 tesla olan magnetik alan oluşturu-
yor. A) Doğu yönünde 400 km
HATIRLAYALIM
B) Doğu yönünde 600 km
Boşluğun manyetik geçirgenliği 4r.10–7
T.m/A olduğuna göre, bu kaynağın mıkna- C) Batı yönünde 200 km Bağıl manyetik geçirgenlik cismin
D) Batı yönünde 400 km manyetik geçirgenliğinin boşluğu-
tıslayıcı alan büyüklüğü kaç A/m dır?
nun manyetik geçirgenliğine oranı-
E) Batı yönünde 600 km dır.
A) 25 B) 40 C) 50 D) 60 E) 75
n
nb =
n0
onjtr4
5sf8fg
Soru 12
Soru 9 Düzgün bir manyetik alanın çizgileri ile 37° lik

açı yapan 200 cm2 lik yüzeyden geçen man-
Manyetik geçirgenliği 6 · 10–4
T·m/A olan
yetik akı 6 · 10–2 weberdir.
bir maddenin bağıl manyetik geçirgenliği
kaçtır? (n0 = 4r · 10–7 T·m/A , r = 3) Buna göre, manyetik alanın şiddeti kaç
Tesla’dır?
A) 100 B) 200 C) 300
A) 12 B) 10 C) 8 D) 5 E) 4
81938z
1. B 2. A 3. D 4. D 5. A 6. B
m56euc
7. A 8. C 9. E 10. C 11. E 12. D

Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
İndüksiyon Akımı: y
Sebebi:
K
Kapalı iletkenin içinden geçen man- N
yetik akım değişmesidir.
L K
E.m.k sı: x
M j
B N
Manyetik akımın değişim hızıdır.
U 2 – U1 S
DU z
f=– =
Dt Dt
Şekildeki K çerçevesi X – Y düzleminde B
İletken levha mıknatısın kutupları arasına şe-
Yönü: şiddetindeki manyetik alansa +X yönündedir.
kildeki gibi j hızı ile çekiliyor.
Sebebine karşıdır (Lenz kuralı) Yani Buna göre,
iletkenin içinden geçen manyetik akı Buna göre;
artıyorsa mevcut manyetik alanla
I. Çerçeveyi X ekseni etrafında döndürmek
I. K noktası (+) potansiyeldedir.
oluşacak indüksiyon akımının man- II. Çerçeveyi Y ekseni etrafında döndürmek
yetik alanı ters yönlü oluşur. II. L noktasının potansiyeli (–) dir.
III. Çerçeveyi +X yönünde çekmek
III. K – M noktaları arasında potansiyel fark
işlemlerinin hangilerinde çerçevede in- oluşur.
düksiyon akımı oluşur?
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
v7j6p9
yrykm1
1 B 2 3
j j j
İletken çerçeve şekildeki gibi sınırlı Soru 4

düzgün manyetik alandan j hızı ile
geçiyor. K X L
Buna göre çerçevenin yukarıdaki Soru 2 N S

hangi konumlarında indüksiyon
akımı oluşur?
II
ÇÖZÜM I
B 2 1 2 1
1 ve 3 konumlarında çerçevenin 53°
içinden geçen manyetik akı değişir. Şekildeki X mıknatısı ok yönünde hareket
Kesit alanı A, sarım sayısı N olan bobin t sü- ettiriliyor.
Bu durumda 1 ve 3 durumlarında
çerçevede indüksiyon akımı oluşur. rede I konumundan II konumuna getiriliyor. Buna göre; K, L bobinlerinde oluşan
Manyetik alan şiddeti B olduğuna göre, akımların yönü ne olur?
bobinde oluşan indüksiyon e.m.k nedir? K L
(cos53° = 0,6) A) 1 1
2BAN 2BAN B) 1 2
A) – B)
5t 5t
C) 2 2
BAN BAN
C) – D) D) 2 1
5t 5t
E) Oluşmaz Oluşmaz
4BAN
E)
5t
g3mr4u
fg9d75

Soru 7
B K L
S
K O L
N
w
1 1
I
Sayfa düzlemine dik ve dışa doğru olan + – R
2
K manyetik alan içindeki KOL çubuğu O nok- Reosta
tası etrafında şekildeki gibi ~ açısal hızı ile 2 1
2 çevriliyor. Şekildeki K devresinde reostanın

sürgüsü ok yönünde çekilirken K
KO = OL olduğuna göre; K, O, L civarında
ve L devrelerinde oluşan akımla-
yük işareti ne olur? rın yönü ne olur?
Mıknatıs iletken tel halkanın içinden şekil-
deki gibi geçiriliyor. K O L
Buna göre, tel halkada oluşan indüksi- A) + – + ÇÖZÜM
yon akımının yönü nedir?
B) – + –
A) Önce 2, sonra 1 C) – 0 –
N K S L
B) Önce 1, sonra 2
D) + 0 +
C) Sürekli 1
E) 0 + 0 Bind.
D) Sürekli 2
1
E) Önce 1, sonra oluşmaz. I
2ypfgg
+ – R
2
Reosta
1cc1jp
2 1
Reostanın sürgüsü ok yönünde

çekilirse K devresindeki R azalır. I
artar ve K devresinde oluşan özin-
düksiyon akımı 2 yönünde geçer. L
devresinin içinden geçen manyetik
akı artar, indüksiyon akımının man-
yetik alanı K devresinin oluşturduğu
Soru 6 Soru 8 ile ters yönde oluşur. L devresinde
oluşan indüksiyon akım baş parmak
X Y indüksiyon akımının oluşturduğu
manyetik alanın yönünü göstermek
K üzere L bobini sağ el içine alınırsa
dört parmak akımın yönünü göste-
2 1 rir. L devresinde oluşan indüksiyon
I akımı 1 yönünde geçer.
I + – R
K
Üzerinden I akımı geçen düz tel ile iletken K 2 1
çerçevesi yatay ve sürtünmez düzlemdedir.
Şekildeki X devresinde K anahtarı kapatılıyor.
I akımı düzgün olarak artırıldığına göre,
I. Çerçevede 2 yönünde indüksiyon akımı Buna göre,
oluşur. I. X bobininde oluşan akım I akımına ters
II. Çerçeve düz telden uzaklaşır. yönde olur.
III. Çerçevede oluşan indüksiyon emk sı ar- II. R direncinde oluşan akım 1 yönündedir.
tar. III. X, Y bobinleri birbirini çeker.
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III CEVAP ANAHTARI
1. B 2. B 3. D 4. B 5. A 6. B
im281k
j9fmvc
7. B 8. B

Soru 1
φ (weber)
K wb Manyetik alan
B B = 30
m2 B–
5–
= 0,2 m
0 ~ = 5 m/s I II III IV
0–
–
t 2t 3t 4t Zaman
K L M
L –B –
–
0 2 4 6 Zaman (s)
K, L iletkeni sayfa düzlemine dik Bir bobinin içinden geçen manyetik alanın
manyetik alan içinde bulunan raylar Kapalı bir iletkenin içinden geçen manyetik zamanla değişimi grafikteki gibidir.
üzerinde şekildeki gibi çekiliyor. akı zamanla grafikteki gibi değişiyor. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi
Buna göre, oluşan indüksiyon Buna göre, yanlıştır?
e.m.k sı nedir? A) II. bölgede indüksiyon akımı oluşmaz.
I. L zaman aralığında indüksiyon akımı
oluşmaz. B) I. ve III. bölgede oluşan akımların şid-
ÇÖZÜM detleri eşittir.
II. K aralığında iletkende 5 voltluk gerilim
C) I. ve III. bölgede oluşan akımlar ters
f = B · , · j oluşur.
yönlüdür.
f = 30 · 5 · 0,2 III. K ve M aralıklarında oluşan indüksiyon D) III. ve IV. bölgede oluşan akımlar aynı
akımları ters yönlüdür. yönlüdür.
f = 30 Volt
yargılarından hangileri doğrudur? E) I. ve IV. bölgede oluşan akımlar aynı
yönlüdür.
d7y25u
ckik95
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
j B
a
,
Soru 2
, uzunluğundaki tel B şiddetindeki
manyetik alanda şekildeki gibi j hızı
ile çekiliyor. I II
Telin uçlarında oluşan indüksiyon K L L K B
e.m.k sı nedir?
ÇÖZÜM Kesit alanı A, sarım sayısı N olan bobin t sü- Soru 4

rede şekildeki I konumundan II konumuna
f = –B · , · j · sina Aşağıdakilerden hangisi Henry birimi yeri-
getiriliyor.
ne kullanılabilir?
Manyetik alan şiddeti B olduğuna göre,
bobinde oluşan indüksiyon e.m.k sı nedir? Volt · saniye Volt
A) B)
BAN 3BAN Amper Amper · saniye
A) 0 B) C)
t 2t Amper · saniye Amper
C) D)
BAN BAN Volt Volt · saniye
D) 2 E) 4
t t Volt
E)
saniye
tv8sn1
vgl9kp

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
= 40 cm K
L B j
6 cm B j
j = 2 m/s B = 2 · 10–2 wb
m2
j O
Kenar uzunluğu 6 cm olan ve j = 2 m/s lik j

K , = 0,2 m boyundaki iletken çubuk
M
hızla hareket eden iletken çerçeve sayfa düz- sayfa düzlemine dik manyetik alanda
lemine dik ve şekildeki gibi sınırlandırılmış K ucunun hızı j = 4 m/s olarak şekil-
manyetik alanı geçiyor. de O noktası etrafında çevriliyor.
Sayfa düzlemine dik düzgün manyetik alan
Buna göre, çerçevede kaç saniye süre ile içindeki, boyları ölçekli çizimle verilmiş K, L, Buna göre, indüksiyon e.m.k sı ne
indüksiyon akımı oluşur? olur?
M çubukları eşit büyüklükteki hızlarla şekil-
A) 0,03 B) 0,06 C) 0,09 deki gibi çekiliyor.
ÇÖZÜM
D) 0,3 E) 0,6 Çubukların uçları arasında oluşan EK, EL,
EM e.m.k ları arasındaki ilişki nedir?
B·,·j 2 · 10 –2 · 0, 2 · 4
f= – =–
A) EK = EL = EM B) EK = EL > EM 2 2
ercf2l
C) EM > EK = EL D) EM > EL > EK f = –8 · 10–3 Volt

E) EM > EK > EL
Soru 8 gdouyd ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Alanı 0,06 m2 kenar ~

B
uzunluğu , = 0,2 m
j
olan iletken çerçeve B
Soru 6 sayfa düzlemine dik ve
şiddeti B = 20 Tesla
K olan manyetik alanda j = 5 m/s lik hızla şe- O
B1 = B B2 = 2B kildeki gibi çekiliyor.
, uzunluğundaki iletken B şiddetin-
I II Çerçevede manyetik alandan çıkarken deki manyetik alanda O noktası etra-
j j oluşan indüksiyon e.m.k sı kaç volttur? fında ~ açısal hızı ile çevriliyor.
A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60 Oluşan indüsiyon e.m.k sı nedir?
ÇÖZÜM
1mf4e9
Sayfa düzlemine dik B1 = B olan KL sını- B · ,2 · w

f=–
rının solundaki manyetik alan içe, şiddeti 2
B2 = 2B olan KL sınırının sağındaki ise, Soru 9
dışa doğrudur.
j hızı ile hareket eden çerçeveden I ko- weber
Aşağıdakilerden hangisi birimi
numda iken geçen indüksiyon akımı i ol- saniye
duğuna göre, II konumunda iken geçen yerine kullanılabilir?
indüksiyon akım kaç i olur?
A) Joule B) Watt C) Volt
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
D) Coulomb E) Amper CEVAP ANAHTARI
y32mhh
1. E 2. D 3. E 4. A 5. B 6. C
hy5bt5
7. C 8. B 9. C

Soru 1
I
w K M
K K
B
j
3 B O j
L
O
L L Sayfa düzlemindeki K, L, M iletken çubuğu
sayfa düzlemine dik manyetik alanda şekil-
Sayfa düzlemindeki KOL iletkeni üzerinden deki gibi j hızı ile çekiliyor.
O noktası etrafında ~ açısal hızı ile I akımı geçen sayfa düzlemindeki düz telin
çevrilen sayfa düzlemindeki KOL K, L noktaları arasında oluşan potansi-
manyetik alanında şekildeki gibi j hızı ile çe- yel fark VKL, LM arasındaki VLM olduğu-
iletkeni sayfa düzlemine dik düzgün
manyetik alan içindedir.
kiliyor.
VKL
Buna göre; K.O.L noktalarının hangisi (–) na göre, oranı kaçtır? (LM = 2KL)
OL noktaları arasında oluşan ge- VLM
rilim 4V olduğuna göre, KL nok- potansiyeldedir? (KO = OL)
taları arasında oluşan gerilim kaç 1
A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve O A) B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
V dir? (KO = 3OL)
2
D) K ve L E) O ve L
ÇÖZÜM
skvglr
w p2i2o2
K
j
, boyundaki çubuk O noktasında K

ucunun hızı j olacak şekilde ~ açı-
sal hızı ile dönerse KO uçları arasın-
da oluşan gerilim; Soru 4
j
f = –B · , · dir. V = ~ · r den B
2
Şekil için j = ~ · , alınırsa j
60°
60°
2 j j
B·, ·~
f=– olur.
2
B · ,2 · ~ K L M
fOL = – = 4 volt
2
B · (3,) 2 · ~ Soru 2 Sayfa düzlemindeki K, L, M iletken telleri
fOK = – = 36 volt sayfa düzlemine dik düzgün manyetik alanda
2
fKL = 36 – 4 = 32 volt Bir sarımının yüzey alanı 0,3 m2 olan bir je- j hızları ile şekildeki gibi çekiliyorlar.
neratör şiddeti 4 tesla olan manyetik alan Tellerin uçları arasında oluşan gerilim-
içindedir. ler sıra ile VK, VL, VM olduğuna göre, bu
gerilimler arasındaki ilişki nedir? (Tellerin
Sarım manyetik alan çizgilerine dik konumda
boyları eşittir.)
iken 0,1 saniyede 60° döndürülüyor.
Buna göre, bu sürede sarımda oluşan A) VK > VL > VM B) VK > VM > VL
e.m.k kaç volttur? C) VK > VL = VM D) VL = VM > VK
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8 E) VK = VM > VL
bvln3m
ab897v

Soru 5
K
B
V1
V2 I I
L M V + –
+ –
E K Reosta E K Reosta
V3
Şekildeki devrede sıra ile Şekildeki devrede sıra ile
I. K anahtarı kapatılıyor. I. K anahtarı kapatılıyor.
N II. t süre bekleniyor. II. Reosta sürgüsü ok yönünde
çekiliyor.
III. Reostanın sürgüsü ok yönünde çekili-
Şekildeki gibi biçimlendirilmiş iletken tel say- III. K anahtarı açılıyor.
yor.
fa düzlemine dik manyetik alanda j hızı ile Buna göre, yukarıdaki hangi du-
çekiliyor. IV. K anahtarı açılıyor. rumda I akımı ile aynı yönde öz
Buna göre, hangi durumlarda bobinde indüksiyon akımı oluşur?
KL, LM, MN noktaları arasında oluşan indük- oluşan öz indüksiyon akım I akımı ile
siyon e.m.k ları sıra ile V1, V2, V3 tür. aynı yöndedir?
ÇÖZÜM
Buna göre; V1, V2, V3 arasındaki ilişki ne- A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
dir? (KL = LM = MN) Öz indüksiyon akımı sebebine karşı-
D) III ve IV E) II, III ve IV dır. Yani devre akımı I artarken ona
A) V1 = V3 > V2 = 0 B) V2 > V1 = V3 karşı yönde, azalırken onunla aynı
yönde oluşur.
urobfa
C) V1 = V2 = V3 D) V1 > V2 > V3
E) V3 > V2 > V1 I. durumda I akımı artacağı için ters
yönde
II. durumda direnç azalır, I artar ters
t7bvii
yönde
III. durumda I azalır aynı yönde oluşur.
Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Soru 6 X
Self indüksiyon katsayısı L = 0,4H
olan akım makarasından geçen
B 2B
K akım t = 0,1 saniyede 4 amperden
12 ampere çıkarılıyor.
j
= 0,5 m
Buna göre, akım makarasında olu-

j = 5 m/s 0 B = 4 Tesla
şan öz indüksiyon emk sı nedir?
L Y ÇÖZÜM
Sayfa düzlemindeki iletken çerçeve sayfa Sayfa düzlemine dik XY sınırının solunda içe, Di
f = –L ·
düzlemine dik şiddeti B = 4 tesla olan man- sağında dışa olan manyetik alanların şiddet- Dt
yetik alandadır. leri B ve 2B dir. 12 – 4
f = –0,4 ·
Buna göre, j hızı ile hareket eden çerçe- 0, 1
K, L iletkeni çerçeve üzerinde V = 5 m/s
lik hızla hareket ettiğine göre, indüksiyon vede oluşan indüksiyon e.m.k sı şekildeki f = –32 Volt
e.m.k sı kaç volt olur? konumda iken kaç B,V dir?
A) 40 B) 25 C) 15 D) 10 E) 5 A) –3 B) 3 C) –1 D) 1 E) 0 CEVAP ANAHTARI
1. B 2. D 3. B 4. C 5. A 6. D
e3eiu6
dh24ze
7. D 8. A

FİZİK ALTERNATİF AKIM TEST 159
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
I. Direnç Bir alternatif akım devresine uygulanan geri-
Alternatif akımlar;
• Çift yönlüdür.
II. Kondansatör limin denklemi V = 60 2 sin100rt (V: Volt,
III. Self (Akım makarası) t: s) ile veriliyor.
• Sinüzoidal değişim gösterirler.
• Kimyasal etkisi yoktur. Yani al- Yukarıda verilenlerden hangisinin alterna- Buna göre, gerilimin frekansı kaç s–1 dir?
ternatif akımları elektroliz yapı- tif akımda gösterdiği direnç doğru akımda A) 40 B) 50 C) 100
lamaz.
gösterdiğinden farklıdır?
D) 150 E) 300
I = Im.sin~t
3yk3bd
Akım D) I ve III E) II ve III
IM –
h3heyp
T 2T
0–
–
Zaman
–IM –
Soru 5
V
Etkin Değerler
Im Vm
Ie = , Ve =
V2 2 C = 1 .10-4F
9
+ –
V = 30 2sin.100t
Soru 2
Şekildeki alternatif akım devresinde V
Bir alternatif akım devresine uygulanan geri- voltmetresi kaç voltu gösterir?
UYARI 1
limin sıfırdan geçtikten saniye sonraki A) 30 2 B) 40 C) 35
180
• Alternatif akım devrelerinde am- anlık değeri 50 3 Volttur. D) 30 E) 20
permetre ve voltmetreler etkin
Gerilimin açısal hızı 600r rad/s olduğuna
değerleri ölçer.
k8bap9
göre, maksimum değeri kaç volttur?
• Bu devrelerde
1. Direnç
R A) 100 B) 90 C) 80 D) 70 E) 60
L
2c7lel
2. Self
C
3. Sığaç
Soru 6
olmak üzere üç eleman kullanılır.
V = 80 2 sin100rt (V: Volt, t: s)
I = 2 2 sin b 100r – l (I: Amper, t: s)

r
3
Gerilim ve akım denklemleri yukarıda
verilen devre ile ilgili;
Soru 3
I. Gerilimle akım arasındaki faz farkı 60°
dir.
Bir alternatif akım devresinin gerilim denkle-
II. Devrenin empedansı 40 Ω dur.
mi V = 80 2 sin100rt (V: Volt, t: s) akım
III. Devrenin gücü 80 Watt tır.
denklemi I = 4 2 sin100rt (I: Amper, t: s) dir.
Buna göre, devrenin empedansı kaç Ω
dur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) 20 B) 25 C) 30 D) 40 E) 50
4i1g84
imvtth

TEST 159 ALTERNATİF AKIM FİZİK
Soru 10
Rezonans frekansı 50 s–1
olan devrede
Bir alternatif akım devresine uygula-
V = 100 2 sin100rt (V: Volt, t: s) indüktansın öz indüksiyon katsayısı 0,1 nan akımın denklemi
I = 4 2 sin100rt (I: Amper, t: s) H olduğuna göre kapasitansın sıgası kaç
I = 4 2 · sin100rt ile veriliyor.
Farad dır? (r2 = 10)
Bir devrenin gerilim ve akım denklemleri Buna göre, akımın maksimum ve
yukarıdaki gibidir. A) 1 · 10–4 B) 2 · 10–4 etkin değeri ile akımın frekansı
nedir? (I: amper, t: s)
Buna göre, devrenin gücü kaç Watt tır? C) 3 · 10–4 D) 4 · 10–4
A) 340 B) 360 C) 380 E) 1 · 10–5
ÇÖZÜM
D) 400 E) 420
7nrc1k
I = Im.SinW.t
lsnnmz
ile verilen denklemi karşılaştırırsak
Im = 4 2 A
4 2
Ie = = 4A
2
W = 100r
2rf = 100r den

Soru 11
f = 50–1 s olur.
Öz indüksiyon katsayısı 0,2 H olan bobinin

Soru 8 üzerinden geçen akımın etkin değeri 5A dır.
C = 100 nF Bobinin maksimum gerilimi 300 2 Volt
olduğuna göre akımın frekansı kaç s–1
A dir?
A) 100 B) 80 C) 60 D) 50 E) 40
V = 200 2 .sin100t ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
o1hjgg
Şekildeki devrede ampermetre kaç amper L = 0,3H

gösterir?
1 5
A) B) 1 C) D) 2 E) 3
2 2
V = 100 2 .sin100t
65ev4t
Şekildeki devrede selfin indük-

tansı kaç Ω dur?
ÇÖZÜM
Soru 12
XL = ~ · L
Bir alternatif akım devresinin gerilimi
XL = 100 · 0,3
V = 80 2 sin100rt (V: Volt, t: s) ile veriliyor.
Soru 9 = 30 Ω
Buna göre, gerilimin sıfırdan geçtikten
1
Gerilim denklemi V = 200 2 Sin·Wt olan al- saniye sonraki anlık değeri kaç volt-
400
ternatif akım devresinde empedans 50Ω dur.
tur?
Buna göre, devreden geçen akımın etkin
değeri kaç Amperdir? A) 100 B) 90 C) 80
D) 40 2 E) 40
A) 2 B) 2 2 C) 4 D) 4 2 E) 6 CEVAP ANAHTARI
1. E 2. A 3. A 4. B 5. D 6. E
9a7pvc
ne45jo
7. D 8. D 9. C 10. A 11. D 12. C

FİZİK ALTERNATİF AKIM TEST 160
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Alternatif akım devre elemanları; Bir RCL devresine V = 100sin · 100t gerilimi
Bir alternatif akım devresine uygulanan ge- r
Direnç (ohmik) rilimin denklemi, V = 60 2 sin 100rt (V: uygulanınca devreden I = 4sin(100t – ) şid-
3
R
Volt, t:s) ile veriliyor. detinde akım geçiyor.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yapı-
yanlıştır? lırsa devre rezonansa gelebilir?
Devrelerde ısı ve ışık enerjisi üretir.
Doğru akımda ve alternatif akımda A) Gerilimin açısal hızı 100 rad/s dır. (I: amper, t: s)
da aynı değeri gösterir.
B) Gerilimin maksimum değeri 60 2 volt- A) Selfin öz indüksiyon katsayısını artırmak
tur.
B) Kondansatörün sığasını artırmak
Self C) Gerilimin etkin değeri 60 V tur.
C) Devrenin frekansını azaltmak
D) Gerilimin frekansı 50 s–1 dir.
R, XL D) R direncini artırmak
E) Gerilimin t = 0 anındaki anlık değeri sıfır-
dır. E) Kondansatörü devre dışı bırakmak
Doğru akımda ohmik direnç göste-
z3uacd
vghtfl
rir. Alternatif akımda ohmik direnç
yanında indüktans adı verilen birde
sanal direnç gösterir.
XL = w · L = 2rf · L
L: öz indüksiyon katsayısı
Kondansatör
Doğru akımdaki direnci sonsuzdur.

Alternatif akımda kapasitans denilen
1 Soru 4
sanal direnç gösteren Xc = Soru 2
w·c
devrelerde yük ve enerji depolar. Gerilim – Akım
Akım(Amper)
4– V I
0
Zaman (s)
0,1
0,4
1,2
1,3
0,01 0,02
0
Zaman (s)
–4 –
Bir alternatif akım devresine uygulanan geri-

Bir devreden geçen akımın zamanla değişimi lim ile devreden geçen akımın zamanla deği-
grafikteki gibidir. şimi grafikteki gibidir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yan- t = 0 anında gerilim sıfırdan geçtiğine
lıştır? göre, faz farkı için ne söylenebilir?
A) Akımın maksimum değeri 4A dır. A) Gerilim akımdan 45° öndedir.

B) Akımın etkin değeri 2 2 A dır. B) Gerilim akımdan 60° öndedir.
C) Akımın periyodu 0,02 saniyedir. C) Gerilim akımdan 90° öndedir.
D) Akımın frekansı 50–1 dir. D) Akım gerilimden 45° öndedir.
E) Akımın açısal hızı 50r rad/s dir. E) Akım gerilimden 90° öndedir.
hckhr9
fr73uh

TEST 160 ALTERNATİF AKIM FİZİK
Soru 5 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Bir alternatif akım devresine uygulanan geri- Maksimum değeri 100 Volt olan alternatif ge- Maksimum değeri 200 Volt olan al-
lim V = 100 2 sin~t ve devrenin frekansı rilimin frekansı 50 s–1 dir. ternatif gerilimin frekansı 50 s–1 dir.
50 s–1 dir. Buna göre, gerilimin sıfırdan geçtikten Buna göre, gerilimin sıfırdan geç-
Buna göre, gerilimin sıfırdan geçtikten 1 1
saniye sonraki anlık değeri kaç volt- tikten saniye sonraki anlık
1 200 600
saniye sonraki anlık değeri kaç volttur?
600 değeri kaç volttur?
tur? (V: volt, t: s)
A) 3 B) 50 C) 50 2
A) 50 B) 50 2 C) 50 3 ÇÖZÜM
D) 100 E) 100 2
D) 60 E) 100
V = Vm · Sin2rf · t
jidckp
1mao95
1
V = 200 · Sin2r.50 ·
600
r
V = 200 · Sin ·
6
1
V = 200 · = 100 Volt
2
Soru 9
L = 0,4 H
Soru 6
A
Öz indüksiyon katsayısı 0,4 Henry dan self
alternatif akımda 40 Ω luk indüktans göste-
riyor. V = 100 2 .sin100t
Buna göre, sığası 5 · 10–4 farad olan bir ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Şekildeki devrede A ampermetresi kaç
sığaç bu akımda kaç Ω luk kapasitans Öz indüksiyon katsayısı 0,2 Henri
amperi gösterir?
gösterir? olan bobin alternatif akımda 20Ω luk
7 5 direnç gösteriyor.
A) 20 B) 25 C) 30 D) 40 E) 50 A) 5 B) 4 C) D) 3 E)
2 2
Buna göre, sıgası 4 · 10–4 farad
olan kondasatör kaç Ω luk direnç
4s4j2l
iy1yn1
gösterir?
ÇÖZÜM
XL = W · L ⇒ W · 0,2
W = 100 rad/s
Soru 10
1 1
XC = & XC =
W·C 100 · 4 · 10 –4
Soru 7
R = 15 X
100
Bir rezonans devresi ile ilgili aşağıdaki XC = = 25Ω
4
ifadelerden hangisi yanlıştır? A
A) Akımın genliği en büyük değerdedir.
B) Devrenin direnci en küçük değerdedir. V = 30 2sin.100rt
C) Devre akımı en büyük değerdedir. Şekildeki devrede ampermetre kaç ampe-

D) Devrenin indüktansı kapasitansına eşit- ri gösterir?
tir.
E) Akım ve gerilimden biri maksimum de- A) 2 B) 2 2 C) 3
ğerde iken diğeri minimum değerdedir. D) 3 2 E) 4
CEVAP ANAHTARI
39n56u
1. A 2. E 3. C 4. A 5. B 6. A
l5rrhh
7. E 8. D 9. E 10. A

FİZİK TRANSFORMATÖR TEST 161
Soru 4
ÖZ BİLGİ Soru 1
Transformatör
Ip Is
Lamba
V1 V2
Vp Vs
Primer Sekonder
Np Ns N1 N2
Şekildeki ideal transformatörün primer gerili-
NP VP Şekildeki devrede bobinlerin sarım sayıları
mi 2200 volt akımı 0,02 amperdir.
• = N1, N2 giriş gerilimi V1, çıkış gerilimi V2 dir.
NS VS Transformatörün sekonder gerilimi 220
Buna göre, V1, N1, N2 niceliklerinden
Gerilim sarım sayısı ile orantılıdır. hangileri artırılırsa V2 gerilimi artar? volt olduğuna göre, lambanın gücü kaç
wattır?
• Transformatörlerin verimleri yük- A) Yalnız V1 B) Yalnız N1
sektir. A) 44 B) 46 C) 48
VS · I S C) V1 ya da N1 D) V1 ya da N2
Verim = E) N1 ya da N2 D) 52 E) 56
VP · I P
mhg8mc
8eju1z
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
N 4N N 2N
Soru 2
Bir transformatörün sekonder devresindeki

gerilim 100 volt akım 4 amperdir. Soru 5
K L M N Bu transformatörün primerindeki gerilim
200 volt akım 2,5 amper olduğuna göre, X Y
Şekildeki gibi bağlanmış K, L, M, N
bobinlerinin sarım sayıları N, 4N, N, verimi yüzde kaçtır?
2N dir.
A) 50 B) 60 C) 70 D) 80 E) 90 V1 V2
Buna göre, K bobinine 200 Voltluk
gerilim uygulanırsa N den kaç volt
7s6f48
alınır? K L M P
Şekildeki devrede K bobinine V1 gerilimi uy-

ÇÖZÜM gulandığında P bobininden V2 gerilimi elde
ediliyor.
N VK
= ⇒ VL = 800 N Buna göre, K bobininin sarım sayısı 2 katına
4N VL
çıkarılıp M nin sarım sayısı yarıya düşürülü-
VL = VM = 800 Volt Soru 3 yor.
N 800 Buna göre, V2 gerilimi ne olur?

= Bir transformatörün primer gerilimi 220
2N VN
volt, akımı 2 amper, verimi yüzde 80 olan A) 8 katına çıkar
VN = 1600 Volt olur. transformatörün sekonder gerilimi 55 volt B) 4 katına çıkar
olduğuna göre, akımı kaç amperdir? C) 2 katına çıkar
A) 5,2 B) 5,6 C) 6,0 D) Değişmez
D) 6,4 E) 6,8 E) Yarıya düşer
o4umj4
pn94gt

TEST 161 TRANSFORMATÖR FİZİK
Soru 6
Ip Is K L M N 4N N K
Vp Vs R V R V = 6V
V 8V
M 3R L
Şekildeki transformatörün se-

Şekildeki transformatörün primer gerilimi VP, Şekildeki düzenekte giriş gerilimi V çıkış konder devresindeki voltmetre
akımı iP, sekonder gerilimi VS, akımı iS dir. gerilimi 8V dir. Başka bir değişiklik yapma- 6 voltu gösterdiğine göre, primer
dan sadece K, L bobinlerinin yerleri değiş- devredeki gerilimin etkin değeri
Buna göre, devredeki R direnci değiştiri- V kaç volttur?
tirilirse çıkış gerilimi oluyor.
lirse iP, iS ve VS niceliklerinden hangileri 2
değişir?
Buna göre K, L bobinlerinin sarım sayı- ÇÖZÜM
A) Yalnız iS B) Yalnız VS C) iP ve iS NK
ları oranı kaçtır? VKL = 6 volt ise VLM = 18 V,
D) iP ve VS E) iS ve VS NL
VKM = 24 V olur.
1 1
azzbvo
A) B) C) 1 D) 2 E) 4 VP NP
4 2
=
VS NS
bjdosg
VP 4N
=
24 N
VP = 96 volt
Voltmetre etkin değeri ölçer.
UYARI
Soru 7
Soru 9
V1 V2 V3 V4
N1 N2 N3 N4
V1 V4 Sarım sayıları ne olursa olsun

V3 = V3 tür.
Şekildeki devrede bobinlerin sarım sayıları Primer Sekonder

N1, N2, N3, N4 giriş gerilimi V1, çıkış gerilimi
Primer ve sekonder sarım sayıları 2000 ve
V4 tür.
100 olan şekildeki transformatörün primerine
V1 1 N1 N3 220 Voltluk gerilim uygulanıyor.
= , = 4 olduğuna göre,
V4 20 N2 N4 Buna göre, sekonderinden alınan gerilim
oranı kaçtır? kaç volt olur?
1 1 A) 6 B) 11 C) 22 D) 30 E) 44
A) B) C) 1 D) 20 E) 80 CEVAP ANAHTARI
80 20
1. D 2. D 3. D 4. A 5. D 6. C
tt3yac
ramhdk
7. A 8. A 9. B

FİZİK TRANSFORMATÖR TEST 162
Soru 1 Soru 3
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K L M N
L 3N
X L VL
V 9V
220 V 4N K M 2N VK K
N N Y M VM Giriş Çıkış
K, L, M, N bobinleri ile oluşturulan şekildeki

devrede giriş gerilimi V çıkış gerilimi 9V dir.
Sarım sayıları 4N, 3N, 2N, N olan K, Şekildeki devrede K, L, M bobinlerinin sarım
L, M, N bobinleri şekildeki gibi bağ- M, N bobinlerinin yerleri değiştirildiğinde
lanarak K bobinine 220 voltluk geri-
sayıları NK, NL, NM gerilimleri VK, VL, VM dir. çıkış gerilimi V ye düştüğüne göre; M, N
lim uygulanıyor. VK 5 VL 1 NM
= , = olduğuna göre, bobinlerinin sarım sayıları oranı kaç-
Buna göre; X, Y uçlarından alınan VL 2 NM 2 NN
gerilim kaç volt olur?
tır?
NK
oranı kaçtır? 1 1
NL + NM A) 9 B) 3 C) 1 D) E)
ÇÖZÜM 3 9
7 6 4 5
A) B) C) D) 1 E)
5it421
Sarım sayısı 4N olan K bobinlerinin 5 5 3 6
gerilimi 220 volt ise L ninki
220
=
4N
den VL = 165 volt 4ygn69
VL 3N
220 4N
M ninki; = den
VM 2N
VM = 110 volt
220 4N
N ninki; = den
VN N
VN = 55 volttur.
L ile N bobinlerinden akım aynı yön-

de geçerken M bobininin akımı ters
Soru 4
yöndedir.
Yani M bobini ters bağlı üreteç gi-
bidir. Soru 2
VXY = 165 + 55 – 110 = 110 volt 2N K
N 3N N 5N
V1 = 220 V 5N
V1 V2 N L
Giriş Çıkış
Sarım sayıları N, 3N, N, 5N olan bobinlerle Sarım sayıları 5N, 2N, N olan bobinlerle
oluşturulan şekildeki sistemin giriş gerilimi oluşturulan transformatörün giriş devresine
V1, çıkış gerilimi V2 dir. V1 = 220 Voltluk gerilim uygulanıyor.
V1 Buna göre, çıkış devresinde K, L nokta-
Buna göre, oranı kaçtır? ları arasından alınan gerilim kaç volttur?
V2
A) 176 B) 132 C) 88
3 5
A) B) C) 5 D) 10 E) 15 D) 44 E) 22
5 3
msjbhu
k86uk5

TEST 162 TRANSFORMATÖR FİZİK
Soru 5
N1 N2 N3 N4
K L M N
K
V1 V2
X 100 V 800 V
2N
V = 220 V K L
Giriş Çıkış
M
N Şekildeki düzenekte giriş gerilimi
V2 Y
N 100V çıkış gerilimi 800V dir.
Buna göre; oranı kaçtır?
V1
Başka bir değişiklik yapmadan sa-
1 1 dece M, N bobinlerinin yerleri değiş-
A) B) C) 2 D) 4 E) 8 Şekildeki devrede X-Y noktaları arasına
4 2 tirilince çıkış gerilimi 200V oluyor.
V = 220 Voltluk gerilim uygulanınca sarım
sayısı 2N olan KL arasından 88 Voltluk ge- Buna göre; M, N bobinlerinin sa-
749iyp
rilim alınıyor. NM
rım sayıları oranı kaçtır?
Buna göre, X ile Y arasındaki sarım sa- NN
yısı kaç N dir?
A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3 ÇÖZÜM
Devre ile ilgili gerilim, sarım sayısı
8nmztg
ilişkisi;
VK NK
= , VL = VM,
VL NL
VM NM
= dir.
VN NN
VL = VM = V olsun.
İlk durum için;

NM NM
Soru 6 V
= &
V
=
VN NN 800 NN
İkinci durum için;
V NN V NN
V1, i1 N1 N2 V2, i2
= & =
VM NM 200 NM
Giriş Çıkış 1 ve 2 taraf tarafa bölünürse
V 200 NM NM
Şekildeki ideal transformatörde giriş bobini- · = ·
800 V NN NN
nin gerilimi V1, akım şiddeti i1, sarım sayısı n1 Soru 8
çıkış bobinin ise V2, i2, n2 dir. NM 1
=
V2 > V1 olduğuna göre, Verimi %80 olan bir transformatörün prime- NN 2
I. n1 > n2 rinin sarım sayısı N1, sekonderininki N2 dir.
II. i1 > i2 Primerinden 2A akım geçen transforma-

N1 5
III. V1 · i1 = V2 · i2 törün sarım sayıları oranı = oldu-
N2 2
ğuna göre, sekonderinden geçen akım
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II kaç amperdir?
neypek
1. E 2. E 3. D 4. B 5. E 6. E
pzc6bc
7. C 8. E

FİZİK DÜZGÜN DAİRESEL HAREKET TEST 163
Soru 4
ÖZ BİLGİ Soru 1
K
• Periyot (T): Cismin 1 devir (360°) Sabit hızla hareket
yapması için geçen süredir.
L eden bir cisim şe- r r 2r
L
Frekans (f): Birim zamandaki devir kildeki r yarıçaplı
Y
sayısı
K
r 60° yörüngenin K nok- X
tasından L nokta-
T · f = 1
sına 0,2 saniyede Şekildeki düzeneğin normal işleyişinde K
•
j gidiyor. noktasının çizgisel hızı j dir.
X, Y silindirleri aynı merkezli ve çakışık ol-
Buna göre, cismin hareketinin periyodu
duğuna göre L noktasının çizgisel hızı kaç
r kaç s dir?
j dir?
A) 0,6 B) 0,8 C) 1,0
3 3 1 1
D) 1,2 E) 1,4 A) B) 1 C) D) E)
2 4 2 3
2rr
szf2dy
Çizgisel hız; j = = 2rrf
etinoj
T
Merkezcil ivme:
j2
a = , a = –~2 · r
r
Soru 2
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK Şekildeki r yarıçaplı si-

L
lindir O noktasından
L geçen ve sayfa düzle-
K
r mine dik eksen etra-
O fında sabit hızla dön-
r
j = 10 m/s mektedir.
yatay
K O
Buna göre,
Şekildeki sürtünmesiz rayın K nok-
tasından j = 10 m/s lik hızla bir ci- I. Frekans
sim atılıyor. II. Açısal hız
Cismin kütlesi 2 kg, r = 1 m oldu- III. Çizgisel hız
ğuna göre, cisim L noktasından
geçerken rayın tepkisi kaç N olur? niceliklerinden hangileri K, L noktaları için
farklıdır? Soru 5
ÇÖZÜM A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
Enerji eşitliğinden
1 1 2r r
c959ss
mj2 = m · 10 · 2 + m · jL2 K (m) L (m)

2 2
1 1
102 = 10 · 2 + jL2 ⇒ jL2 = 60
2 2
Soru 3
j2 Kütleleri m, 2m olan K, L cisimleri 2r, r yarı-
N F = m
r çaplı yörüngelerde düzgün dairesel hareket
r yarıçaplı yörüngede düzgün dairesel hare-
yapmaktadır.
ket cismin kinetik enerjisi E, cisme etki eden
merkezcil kuvvet F dir. Cisimlerin periyotları eşit olduğuna göre,
mg EK
E
Buna göre, oranı nedir? kinetik enerjileri oranı kaçtır?
mj2 F EL
= N + mg
r r r
A) r2 B) 2r C) r D) E) A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
2.60 2 4
= N + 20 ⇒ N = 100 N
1
v58v7f
ujtgan

TEST 163 DÜZGÜN DAİRESEL HAREKET FİZİK
Soru 8
K
L
2r r r
K L
r r
r y
O x
O
Normal işleyişini sürdüren şekildeki sis-

temde K noktasının çizgisel hızı jK, L ninki
jL dir. Aynı merkezli çakışık silindirler O noktasın-
VK Şekildeki r yarıçaplı levha O nok-
dan geçen ve düzleme dik eksen etrafında
Buna göre, oranı kaçtır? tasından geçen düzleme dik eksen
VL dönmektedir. etrafında çevriliyor.
1 K noktasının hızı j olduğuna göre, L nok- Buna göre,
A) 2 B) 1 C)
2 tasının merkezcil ivmesi nedir? I. Frekans
1 1 j2 II. Çizgisel hız
D) E) A) j2 · r2 B) j2 · r C) r
3 4 III. Açısal hız
j2 j2 niceliklerinden hangileri X, Y nok-
D) E)
taları için aynıdır?
ffy5lb
2r 4r
g2bii3
ÇÖZÜM
Levha üzerindeki bütün noktaların

dönme süreleri eşittir. Periyot bir
kez dönme süresi frekansta periyo-
1
dun tersi c f = m olduğu için X, Y
T
noktalarının frekansları ve açısal hız
(~ = 2r · f) ları da eşittir.
Çizgisel hızları (j = ~ · r) farklıdır.
Soru 9
Soru 7
m = 2 kg
r=1m
r 2r
K L
30° yatay
Şekildeki yörüngelerde düzgün dairesel ha-

reket yapan K, L cisimlerine etki eden mer- r = 1 m uzunluğundaki ipin ucuna m = 2 kg
kezcil kuvvetler FK, FL dir. kütleli cisim şekildeki düşey düzlemde düz-
gün doğrusal hareket yapıyor.
Periyotları eşit olan cisimlerin kütleleri
FK Hareketin frekansı 1 s–1 olduğuna göre,
mK = m, mL = 4m olduğuna göre, kaç- cisim K noktasından geçerken ipteki ge-
FL
tır? rilme kuvveti kaç N olur?
1 1
A) 8 B) 1 C) (cos60° = , g = 10 N/kg, r = 3)
4 2
1 1 A) 82 B) 78 C) 74 D) 70 E) 68
8 16
1. A 2. B 3. D 4. D 5. A 6. C
1b2pzy
zolb37
7. D 8. E 9. A

Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Açısal hız r yarıçaplı yörüngede j hızı ile düzgün daire-

sel hareket yapan m kütleli cisme etki eden
Cismin birim zamanda süpürdüğü K L
rx ry merkezcil kuvvet F tir.
açıdır.
2r Buna göre, 2r yarıçaplı yörüngede 2j hızı
~= = 2rf ile düzgün dairesel hareket yapan 4m küt-
T
rX ve rY yarıçaplı silindirler dönme hareke- leli cisme etki eden merkezcil kuvvet kaç
j = ~ · r
ti yaparken K, L noktalarına ait aşağıdaki F tir?
niceliklerden hangisi kesinlikle eşittir?
A) 16 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2
A) Periyot B) Açısal hız
azsvpk
C) Merkezcil ivme D) Çizgisel hız
E) Frekans
UYARI
9dfhtt
r1 r2
L
K
Şekildeki düzenekte K, L noktaları- Soru 4

nın aldıkları yollar dolayısıyla çizgisel
hızları da eşit olur. Kütlesi 2m olan K cismi r, kütlesi m olan L
Dönme sayıları yarıçapları ile ters cismi 2r yarıçaplı yörüngede düzgün dairesel
orantılıdır. hareket yapıyor.
Cisimlerin kinetik enerjileri eşit olduğuna
göre, merkezcil ivmeleri aK, aL nin büyük-
aK
lükleri oranı a kaçtır?
L
Soru 2
UYARI 1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2
K jK
K
s9i58g
L
L
30°
R jL
r
O
Aynı eksenli çakışık silindirlerin r yarıçaplı yörüngede düzgün dairesel ha- Soru 5
oluşturduğu şekildeki düzenekte K, reket yapan K, L cisimleri t = 0 anında şe-
L noktalarının dönme sayıları eşit, kildeki konumdadır.
aldıkları yollar ve hızları yarıçapları m kütleli K cismi r yarıçaplı, 2m kütleli L cismi
ile orantılıdır. K cismi L yi ilk kez M noktasında yakala- 3r yarıçaplı yörüngede düzgün dairesel hare-
dığına göre, cisimlerin açısal hızları ora- ket yapıyor.
~K
nı ~ kaçtır? Hareketlerin periyotları eşit olduğuna
L
göre, cisimlere etki eden merkezcil kuv-
2 6 FK
A) B) 1 C)
3 5 vetlerin büyüklükleri oranı kaçtır?
FL
4 3
D) E)
3 2 1 1
A) 6 B) 3 C) 1 D) E)
3 6
rn5nbo
cj8cmc

Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
K j r1, r2 yarıçaplı dairesel yörüngelerde düzgün y
dairesel hareket yapan cisimlere etki eden
x z
merkezcil kuvvetler F, 2F dir.
r r r
K L
r Cisimlerin kütleleri m, 2m hızları j, 2j ol-
L
O r1
duğuna göre, r oranı kaçtır?
2
1 1 1 Şekildeki düzenekte Y, Z silindirleri
A) B) C) D) 1 E) 2 aynı eksenli ve çakışıktır.
4 3 2
j hızı ile düzgün dairesel hareket yapan cisim Düzenek normal işlevini sürdürür-
vfbz1z
şekildeki yörüngenin K noktasından harekete ken K noktasının merkezcil ivmesi
aK, L ninki aL oluyor.
başlıyor. Cisim hareket başladıktan 0,7 sani-
ye sonra L noktasından 2. kez geçiyor. Buna göre, aK ve aL nin büyüklük-
aK
Yörünge yarıçapı r = 0,4 m olduğuna göre, leri oranı a kaçtır?
L
j hızı kaç m/s dir? (r = 3)
A) 6 B) 5 C) 4 D) 2 E) 1
ÇÖZÜM
utvj58
M
r r r
K L
K noktasının çizgisel hızı j ise M

j
ninki j L ninki olur.
2
j2
Merkezcil ivme a = olduğundan
r
j 2
2 c m
j 2 j2
Soru 7 aK = , aL = = olur.
r r 4r
K j = 2 m/s
aK
=4
Soru 9 aL
K j = 6 m/s
r
60° L
L
30°
r yarıçaplı yörüngede j = 2m/s lik hızla

düzgün dairesel hareket yapan cisim şekil-
1
deki K noktasından L noktasına saniye-
6 j = 6 m/s lik hızla düzgün dairesel hareket
de geliyor.
yapan cisim şekildeki yörüngenin K nokta-
Buna göre, cismin merkezcil ivmesi kaç sından L noktasına 0,2 saniyede geliyor.
m/s2 dir? (r = 3) Buna göre, cismin bu aralıktaki ortalama
A) 8 B) 12 C) 16 ivmesi kaç m/s2 olmuştur?
D) 20 E) 24 A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30 CEVAP ANAHTARI
1. D 2. E 3. B 4. C 5. E 6. A
d6lrj4
fo17gt
7. E 8. A 9. E

Soru 1 Soru 3
UYARI
Dönerek öteleme yapan cisimlerin ~ Bir ipin ucuna bağlı m = 0,4 kg kütleli cisme
kinetik enerjileri; düşey düzlemde düzgün doğrusal hareket
1 1 K
yaptırılıyor.
E= mj2 + I.~2 dir.
2 2
Cisim yörüngenin en üst noktasından geçer-
I: Eylemsiz momenti ken ipteki gerilme kuvveti 12 N oluyor.
yatay r
tabla
~: Açısal hız Buna göre, cisim yörüngenin en alt nok-
tasından geçerken ipteki gerilme kuvveti
j = ~.r
Düşey eksen kaç N olur? (g = 10 N/kg)
Yatay tabla düşey eksen etrafında ~ açısal A) 20 B) 18 C) 16 D) 12 E) 8

hızı ile dönerken K cismi şekildeki gibi den-
odsc9h
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK gede kalabiliyor.
Buna göre, yüzeydeki sürtünme katsayı-
Kütlesi 4 kg, eylemsizlik momenti
sının en küçük değeri nedir?
1
I= mr2 olan bir silindirin 4 m/s (g: Çekim ivmesi)
2
~2 ~2 · r
lik hızla yuvarlanırken kinetik A) ~2 · r B) g · r C) g
enerjisi kaç joule olur? g·r
D) 2 E) g · r
~
ÇÖZÜM nseycp
1 1 Soru 4
EK = mj2 + I · ~2
2 2
mK = 2m ve mL = m kütleli K ve L cisimleri
j
j = ~ · r → ~ =
r
rK = r, rL = 2r yarıçaplı yörüngelerde düzgün
dairesel hareket yapıyorlar.
1 1 1 j2 Hareketlerin periyotları eşit olduğuna
EK = mj2 + · mr2 ·
2 2 2 r2 göre, cisimlere etki eden merkezcil kuv-
3 FK
= mj2 olur. vetlerinin büyüklükleri oranı kaçtır?
4 FL
Soru 2
3
· 4 · (4)2 = 48 joule olur.
1 1
EK = ~ = 3 rad/s A) 4 B) 2 C) 1 D) E)
4 2 4
9nhjnd
m = 1 kg
T
yatay
r=2m
tabla
Düşey eksen
Yatay tabla düşey eksen etrafında ~ = 3

rad/s lik hıza dönmektedir.
Soru 5
m = 1 kg kütleli cisim ile tabla arasındaki
sürtünme katsayısı 0,8 olduğuna göre,
Bir otomobil eğim açısı 37° olan sürtünmesiz
ipteki gerilme kuvveti kaç N dur?
(g = 10 N/kg) virajı j hızı ile ancak dönebiliyor.
Virajın yarıçapı r = 30 m olduğuna göre, j
A) 8 B) 10 C) 12
hızı kaç m/s dir?
D) 14 E) 16
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35
7456rl
pz8r69

Soru 6 Soru 8
ÖZ BİLGİ
m 3m K
Yatay viraj
K L j
yatay r
L
tabla O
Yatay tabla düşey eksen etrafında ~ açısal

yatay 2
hızı ile dönerken m, 3m kütleli K, L cisimleri Fs = kmg Fmer = m j
r
şekildeki gibi dengede kalıyor.
r yarıçaplı silindir şekildeki gibi yatay düz-
Buna göre, tablanın etrafında döndüğü lemde yuvarlanmaktadır.
düşey eksen K cisminden kaç , uzaklık-
Şekildeki konumda iken K noktasının an-
tadır?
lık hızı 2j olduğuna göre, L noktasındaki
4 3 2 1 1 kaç j dir? Güvenle dönebilmesi için
A) B) C) D) E)
5 4 3 2 3 3 j2
A) 1 B) 2 C) kmg H m olmalıdır.
r
2
aav1k4
D) 2 2 E) 5
ctbfht
UYARI
Bu örnekte merkezcil kuvvet

Fs = kmg dir.
Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Soru 7 ~
Bir otomobilin sürtünme katsayısı
m = 2 kg 0,8 olan 50 m yarıçapındaki yatay
K(2m) L(m) virajı güvenle dönebileceği en bü-
T1 T2
yük hız nedir? (g = 10 N/kg)
r
j = 4 m/s
O yatay r r
tabla ÇÖZÜM
yatay
Düşey eksen j2
kmg = m
r
Kütlesi m = 2 kg olan silindirik cisim sür-
tünmesiz yatay düzlemde j = 4 m/s lik hız- Yatay tabla düşey eksen etrafında ~ hızı ile j2 = kg · r = 0,8 · 10 · 50
la yuvarlanmaktadır. dönerken iplerdeki gerilme kuvvetleri T1, T2
j2 = 400
dir.
Buna göre, cismin toplam kinetik enerji- j = 20 m/s
si kaç joule dur? K, L cisimlerinin kütleleri 2m ve m olduğu-
1 T1
(Eylemsizlik momenti mr2 dir.)
2 na göre, kaçtır?
T2
A) 16 B) 20 C) 24 3
A) 4 B) 3 C) 2 D) E) 1
D) 28 E) 32 2
CEVAP ANAHTARI
t61lyo
sjk83z
1. C 2. B 3. A 4. C 5. A 6. B
7. C 8. B 9. C

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
~ = 4 rad/s
Düzgün dairesel hareket yapan bir cismi ki-
netik enerjisi 30 joule, cisme etki eden mer-
37°
kezcil kuvvet 120 N dur.
K
Buna göre, hareketin yörünge yarıçapı
kaç m dir?
yatay
1 m
tabla 4 K A) 0,8 B) 0,7 C) 0,6
D) 0,5 E) 0,4
Düşey eksen Düşey
m4h179
Yatay tablo düşey eksen etrafında , = 0,5 m boyundaki ipin ucuna bağlı K cis-
~ = 4 rad/s lik açısal hızla dönerken min şekildeki gibi düzgün dairesel hareket
şekildeki K cismi dengede kalıyor.
yapıyor.
Buna göre, K cismi ile yatay tablo
Buna göre, cismin periyodu kaç s dir?
arasındaki sürtünme katsayısının
en küçük değeri nedir? (g = 10 N/kg, r = 3)
(g = 10 m/s2) A) 1,5 B) 1,2 C) 0,9
D) 0,6 E) 0,3
ÇÖZÜM
~ 48edsl
K
Fs = kmg F = m · ~2 · r
yatay Soru 2
tabla
Düzgün dairesel hareket yapan bir cismin

Düşey eksen kinetik enerjisi 18 joule cisme etki eden mer-
Cismin dengede kalabilmesi için
kezcil kuvvet 27 N dur.
Hareketin periyodu 2 saniye olduğuna
Fs $ F olmalıdır.
göre, cismin çizgisel hızı kaç m/s dir?
Sürtünme katsayısı (k) nin en küçük
Soru 5
değeri için A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
~ = 2 rad /s
kmg = m · ~2 · r
li4kah
1 K L
42 ·
~2 · r 4 m
T
m
k = g = = 0,4
10
yatay 1m 1m
Soru 3 tabla
Düzgün dairesel hareket yapan cismin hızı ile Düşey eksen

frekansı biliniyor.
Yatay tabla düşey eksen etrafında döner-
Buna göre, bu hareketle ilgili aşağıdaki ni- ken iple bağlı m, m kütleli K, L cisimleri şe-
celiklerden hangisi bulunmaz? (r = 3) kildeki gibi dengededir.
A) Periyot Buna göre, yüzeydeki sürtünme katsa-
yısının en küçük değeri kaçtır? (g = 10
B) Yörünge yarıçapı
N/kg)
C) Açısal hız
A) 0,4 B) 0,5 C) 0,6
D) Merkezcil ivme
D) 0,7 E) 0,8
E) Merkezcil kuvvet
7e78l5
6srsod

Soru 6
O
~ ~ = 4 rad/s j1
r
m = 2 kg ip
k
K
yatay 1m
tabla
j2
Düşey eksen
İpin ucuna bağlı m kütleli cisim dü-
Oı şey düzlemde dairesel hareket ya-
Şekildeki yatay tabla düşey eksen etrafın-
da ~ = 4 rad/s lik hızla dönüyor. pıyor.
OOı ekseni etrafında ~ açısal hızı ile dönen
silindirin iç yüzeyine tutunan K cismi şekilde- Yay sabiti k = 96 N/m, yüzeydeki sürtün- İpteki gerilme kuvveti cisim yörün-
me katsayısı 0,8 olduğuna göre, yay kaç genin en üst noktasından geçerken
ki gibi dengededir. sıfır, en alt noktasından geçerken
metre uzar? (Yayın ilk boyu 1 m)
~ = 10 rad/s, r = 4 m olduğuna göre, yü- 1 1 1 5 mg oluyor.
zeydeki sürtünme katsayısının en küçük A) B) C)
10 8 6 Cismin hız büyüklüğü en üst nok-
değeri kaçtır? tada j1, en alt noktada j2 oldu-
1 1
D) E) j1
1 1 1 1 1 5 4 ğuna göre, oranı kaçtır?
A) B) C) D) E) j2
3 4 5 6 8
paau1p
onvf41
ÇÖZÜM
2
j
F = m r1
mg
T=0
T = 5 mg
mg 2
j
F = m r2
Soru 7 Şekil – I Şekil – II
O Cisme etki eden kuvvetler Şekil – I

~=? ve Şekil – II deki gibidir.
K j21 mj22
m = mg, = 4mg
r r
j1 1
=
j2 2
53°
r yatay
Soru 9
Oı
r = 0,5 m yarıçaplı yörüngede düzgün daire-
Şekildeki sistem OOı ekseni etrafında ~ açı- sel hareket yapan cismin frekansı 2 s–1 dir.
sal hızı ile dönmektedir.
Buna göre, cismin yarım tur atması duru-
Buna göre, dengedeki K cismi kaç kuvve- munda ortalama ivmesi kaç m/s2 olur?
tin etkisindedir?
A) 36 B) 40 C) 44 D) 48 E) 52
1. B 2. E 3. E 4. D 5. C 6. B
aj14fl
9zkmiu
7. C 8. E 9. D

FİZİK AÇISAL MOMENTUM TEST 167
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Aşağıdakilerden hangisi açısal momentu-
Açısal momentum çizgisel momen- ~
tumun torkudur.
mun bir özelliği değildir?
→ → → → →
L = P · r → L = m(j · r) A) Çizgisel momentumun torkudur. X(2m) Y(m)
Açısal momentumun yönü, dört par- m2
B) Birimi kg s dir.
mak dönme yönümüzü göstermek
yatay
üzere sağ el açılırsa baş parmak yö- C) Skalerdir. r r
tabla
nünde olur. D) Çizgisel momentum vektörü ile yarıçap
vektörünün belirlediği düzleme diktir.
Düşey eksen
E) Dış kuvvetler tork oluşturmuyorsa korunur.
Yatay tabla düşey eksen etrafında ~ açısal
hızı ile dönmektedir.
t9dp3c
UYARI 2m kütleli X cisminin açısal momentumu L
olduğuna göre, m kütleli Y cismininki kaç
Ayrıca açısal momentum L = I · ~
dir. Soru 2 L dir?
1
Dünyanın çevresinde r yarıçaplı yörüngede A) B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
2
dolanan bir uydu 2r yarıçaplı yörüngeye ta-
e5gdez
şınıyor.
Buna göre, uydu ile ilgili aşağıdaki nicelik-
lerden hangisi artar?
A) Çizgisel hız
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
B) Çizgisel momentum
Kütlesi 0,5 kg olan cisim 0,2 m C) Açısal momentum
uzunluğundaki ipin ucuna bağlı ola-
rak yatay düzlemde 20 m/s lik hızla D) Kinetik enerji
düzgün çembersel hareket yapıyor. E) Bağlanma enerjisi
Cismin açısal torku nedir?
dj3zh8
ÇÖZÜM
L = m · j · r Soru 3 Soru 5
L = 0,5 · 20 · 0,2
m2 (m) y
L = 2 kg s
~ r
O x
j
m
Kütlesi m = 2 kg, yarıçapı r = 0,4 m olan si-
lindirik cisim şekildeki gibi ekseni etrafında z
~ = 3 rad/s lik açısal hızl dönmektedir.
Buna göre, cismin açısal momentumu kaç İpin ucuna bağlı m kütleli cisim X-Z düzle-
minde ve O noktası etrafında dönmektedir.
m2
kg s olur? Buna göre, açısal momentumun yönü
1 nedir?
(Eylemsizlik momenti I = mr2)
2
A) –y B) +y C) +x
A) 0,50 B) 0,48 C) 0,46 D) +z E) –z
D) 0,42 E) 0,38
yf7ktt
utr7z4

TEST 167 AÇISAL MOMENTUM FİZİK
Soru 6
I. Joule · s
Kütlesi 0,6 kg olan bir cisim 5 m/s lik
m2 hızla 1 metre boyundaki ipin ucuna
II. kg · s
r bağlı olduğu halde yatay düzlemde
III. Kilowatt · m O
döndürülüyor.
Yukarıdakilerden hangisi açısal momen- Buna göre, cismin açısal momen-
tum birimi olarak kullanılabilir? tumu kaç joule.s dir?
F
O noktası etrafında dönebilen silindirin ÇÖZÜM
D) I ve III E) II ve III çevresine sarılı ipe şekildeki gibi sabit F
kuvveti uygulanıyor. L = m · j · r
fousbo
Buna göre, ∆t sürede silindirin açısal

L = 0,6 · 5 · 1 = 3 joule · s olur.
momentum değişimi ne olur?
F·r
A) F · r · ∆t B) C) F · ∆t
Dt
D) F · r E) F · r2 · ∆t
Soru 7
2kzgmc
O = 3m
yatay
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
eksen etrafında dönebilen 2 kg kütleli çubuk ~
şekildeki konumdan serbest bırakılıyor.
Buna göre, , = 3 m boyundaki çubuk dü-
şey konumdan geçerken açısal momen- O
r = 0,5 m
m2
tum kaç kg s olur?
1
(g = 10 N/kg, I = m,2) F= ?
3
~ açısal hızı ile dönen levhaya şekil-
A) 90 B) 80 C) 7 10 deki gibi F kuvveti 0,4 saniye uygu-
D) 6 10 E) 50 lanınca levhanın açısal momentumu
20 j.s den 12 j.s yeye düşüyor.
Buna göre, F kuvveti kaç N dir?
z2j2pk
ÇÖZÜM
İtmenin torku levhanın açısal mo-

mentum değişimine eşittir.
(F · ∆t) · r = ∆L
Soru 8
F · 0,4 · 0,5 = (20 – 12)
Kütlesi 0,4 kg olan bir cisim 0,5 m uzunlu- Soru 10 8
F= = 40 N
ğundaki bir ipin ucuna bağlanıp yatay düz- 0, 2
lemde 5 m/s büyüklüğündeki hızla düzgün r = 0,4 m yarıçaplı yörüngede dolanan bir
m
dairesel hareket yaptırılıyor. cismin çizgisel momentumu 15 kg s dir.
Buna göre, cismin açısal momentumunun Buna göre, cismin açısal momentumu
büyüklüğü kaç kgm2/s dir? m2
kaç kg s dir?
A) 0,8 B) 1,0 C) 1,2
D) 1,4 E) 1,6
ivmm58
1. C 2. C 3. B 4. C 5. B 6. C
hba98g
7. D 8. B 9. A 10. C

FİZİK KÜTLESEL ÇEKİM VE KEPLER TEST 168
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Kütlesel Çekim Kütleleri m1 = 2m, m2 = m olan iki cismin bir-

birine uyguladığı çekim kuvvetleri F1 , F2 dir. j
m1 m2
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğ- Uydu
F21 F12 r
rudur? Dünya (m)
(M)
→ → → → → →
A) F1 = F2 B) F1 = –F2 C) 3F1 = –F2
d → → → →
D) F1 = –3F2 E) F1 = 3F2 Dünyanın çevresinde r yarıçaplı yörüngede
m1 · m2
F12 = F21 = G · dolanan m kütleli uydunun hızı j dir.
kac5a2
d2
Buna göre, Dünyanın kütlesi m, j, r nice-
N·m 2 liklerinin hangileri ile bulunabilir?
G = 6,66 · 10–11 ·
kg 2 (G: Genel çekim sabiti biliniyor.)
A) Yalnız j B) m ve j C) j ve r
Çekim İvmesi D) m ve r E) m, j ve r
mg olarak bildiğimiz ağırlık gerçekte
67fplm
cismin kütlesi ile dünyanın kütlesi
arasındaki çekim kuvvetidir.
M·m
mg = G ·
r2
M Soru 2
g = G ·
r2
M: Güneşin kütlesi
M: Dünyanın kütlesi
m: Dünyanın kütlesi
r: Ortalama yörünge yarıçapı

Dünyanın Güneş çevresinde dolanma sü-
resi yukarıdakilerden hangilerine bağlıdır?
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
A) Yalnız M B) M ve m C) M ve r
Kütlesi MX = 16myer yarıçapı D) m ve r E) M, m ve r
rX = 2ryer olan gezegenindeki çe-
kim ivmesi kaç g dir? Soru 5
4k3cov
ÇÖZÜM N
Güneş
G·M K
g= S2 = 2S
r2 S1 = S
G · 16m M
gX =
(2r) 2 L
G·m
gX = 4 · Güneşin çevresinde şekildeki yörüngede
r2
dolanan gezegen KL arasını t1, MN arasını
gX = 4g olur. t2 sürede alıyor.
Yarıçap vektörlerinin taradığı alanlar
t1
S1 = S, S2 = 2S olduğuna göre, oranı
Soru 3 t2
kaçtır?
Güneşe uzaklığı Dünya-Güneş uzaklığının A) 4 B) 2 C) 1
4 katı olan gezegenin periyodu kaç yıldır? 1 1
D) E)
2 4
A) 64 B) 16 C) 12 D) 8 E) 4
mg6z4i
lupj7r

TEST 168 KÜTLESEL ÇEKİM VE KEPLER FİZİK
Soru 6
Soru 9 ÖZ BİLGİ
Dünyanın çevresinde r yarıçaplı yörüngede Çekim ivmesi
m kütleli bir cismin çekim ivmesinin gX ol-
dolanan bir uydunun çizgisel hızı j dir.
duğu gezegendeki ağırlığı P, 2m kütleli bir
Buna göre Dünyanın çevresinde 16r yarı- cismin çekim ivmesinin gY olduğu geze- G. m –
çaplı yörüngede dolanan uydunun çizgi- gendeki ağırlığı 4P dir. r2
sel hızı kaç j dir? Buna göre, 3m kütleli cismin çekim iv-
1 1 mesinin gX + gY olan gezegendeki ağır-
A) B) C) 1 D) 4 E) 16 lığı kaç P dir?
16 4
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
–
0 r Uzaklık
7pt7ie
Dünyanın yoğunluğunun sabit kabul
pmytu2
edersek çekim ivmesinin dünyanın
merkezinden olan uzaklıkla değişimi
şekildeki gibidir.
Soru 7
UYARI
Dünyanın çevresinde dolanan bir uydu ile Çekim ivmesi
ilgili aşağıda verilen hangi nicelik uydu- 1. Yükseğe çıkıldıkça azalır.
nun kendi kütlesine bağlıdır?
2. Ekvatordan kutuplara doğru ar-
Soru 10 tar.
A) Çizgisel hız
3. Dünyanın merkezine doğru aza-
B) Açısal hız Dünyadaki periyodu T olan basit sarka-
lır.
C) Periyot cın kütlesi MX = 16 Myer, yarıçapı rX = 2r
yer olan X gezegenindeki periyodu kaç T
D) Merkezcil kuvvet
olur?
E) Frekans
1 1 1
A) 4 B) 2 C) D) E)
2 4 8
o3je1a
UYARI
aym2cv
• Gezegenler yörüngelerin de gü-

neşe yaklaştıkça çizgisel hızları,
kinetik enerjileri artar, potansiyel
enerjileri azalır, ancak sisteme
dışardan kuvvet etki etmediği
için toplam enerjileri değişmez.
• Güneşe daha uzaktaki gezegen-
lerin periyotları daha büyük çizgi-
sel hızları daha küçüktür.
Soru 8
Dünyanın çevresinde dolanan K, L uyduları- Soru 11

TK
nın periyotları oranı = 8 dir.
TL , boyundaki sarkacın dünyadaki periyodu ile
3, boyundaki sarkacın X gezegenindeki pe-
Buna göre, bu uyduların çizgisel hızları riyotları eşittir.
jK
oranı kaçtır? Dünyadaki çekim ivmesi g olduğuna göre,
jL X gezegenin deki çekim ivmesi kaç g dır?
1 1 A) 2 B) 3 C) 6 D) 9 E) 12
2 4
1. B 2. C 3. D 4. C 5. D 6. B
s8c9rr
9c9lf6
7. D 8. D 9. E 10. C 11. B

FİZİK EVRENSEL ÇEKİM VE KEPLER TEST 169
Soru 1
Dünya üzerinde ağırlığı 360 N olan bir cis-
Güneşin kütlesinin bulunabilme-
si için evrensel çekim sabitinden
min dünya üzerinden 2 yer yarıçaplı yük-
M
başka, sekteki ağırlığı kaç N olur?
Güneş
I. Dünyanın yörünge yarıçapı A) 20 B) 40 C) 60 S2
II. Dünyanın periyodu D) 90 E) 180 S1 L
I II. Dünyanın kütlesi
K
niceliklerinden hangileri bilinme-
1ocjpy
lidir? Güneşin çevresinde eliptik yörüngede do-
lanan gezegenin K – L arasına geçiş süresi
ÇÖZÜM LM arasına geçiş süresine eşittir.
Buna göre,
Dünyaya yörüngede etki eden eşit iki I. Gezegenin KL arasındaki ortalama hızı
kuvvetten biri evrensel çekim kuv-
LM arasındakinden büyüktür.
Mm
veti d F = G · n diğeri merkez
r2 II. Yarıçap vektörünün KL arasında taradı-
ğı alan LM arasında taradığına eşittir.
4r2
kaç kuvveti f F = m · · r p dir. III. Gezegenin K deki toplam enerjisi M de-
T2 Soru 2 kine eşittir.
Mm 4r2 yargılarından hangileri doğrudur?
G · = m· ·r
r2 T2 Dünyanın çevresinde dolanan bir uydunun
4r2 · r 3 yörünge yarıçapı 4 katına çıkarılıyor.
M=
G · T2 D) II ve III E) I, II ve III
Buna göre, uydunun periyodu kaç katına
Anlaşıldığı üzere dünyanın kütlesinin
çıkar?
jkf85j
bilinmesine gerek yoktur. A) 2 2 B) 4 C) 4 2
D) 8 E) 8 2
ÖZ BİLGİ
i12r8s
Kepler kanunları
1. Yörüngeler kanunu: Gezegen-
ler odaklarından birinde güneş
bulunan eliptik yörüngelerde do-
lanırlar.
2. Alanlar kanunu: Gezegenle gü-
neşi birleştiren yarıçap vektö-
rü eşit zaman aralıklarında eşit
alanlar tarar.
3. Periyotlar kanunu: r ortalama Soru 3
yarıçapı T gezegenin periyodunu Soru 5
r3
Dünyanın çevresinde dolanan eşit kütleli X, Y
göstermek üzere oranı sa- uydularının kinetik enerjileri EX > EY dir.
T2 Dünyanın çevresinde aynı yörüngede dola-
bittir. Buna göre, nan X, Y uydularının kütleleri mX > mY dir.
I. X in açısal hızı Y ninkinden büyüktür. Buna göre, aşağıdaki hangi nicelik bu iki
II. Y nin periyodu X inkinden büyüktür. uydu için kesinlikle farklıdır?
III. X in bağlanma enerjisi Y ninkinden bü- A) Periyot

yüktür. B) Açısal hız
yargılarından hangileri doğrudur? C) Çizgisel hız
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Çizgisel momentum
D) II ve III E) I, II ve III E) Merkezcil ivme
3bp1mn
4u5ejf

TEST 169 EVRENSEL ÇEKİM VE KEPLER FİZİK
Soru 8
Dünya çevresinde r yarıçaplı yörüngede
Dünyada j hızı ile düşey yukarı atılan cis- dolanan uydunun periyodu;
min çıkış süresi t maksimum yükseklikteki I. Dünyanın kütlesi
potansiyel enerjisi E oluyor. Güneş
II. Uydunun kütlesi
Buna göre, bu cisim kütlesi mX = 16Myer, L
yarıçapı rX = 2rY olan X gezegeninde III. Yörünge yarıçapı
atılmış olsaydı t ve E ne olurdu? niceliklerinden hangilerine bağlıdır? K
(Sürtünmeler önemsiz)
Güneşin çevresinde şekildeki yö-
A) İkisi de azalırdı. rüngede dolanan gezegenin potan-
B) İkisi de değişmezdi. D) I ve III E) II ve III siyel enerjisi Ep, kinetik enerjisi EK,
toplam enerjisi ET dir.
C) t azalır, E artardı.
mr93y3
Buna göre, gezegen K noktasın-
D) t değişmez, E artardı. dan L noktasına doğru giderken
E) t azalır, E değişmezdi. Ep, EK, EL nicelikleri ne olur?
l7tl2b
ÇÖZÜM
Kepler kanunlarına göre, gezegen

güneşe uzaklaştıkça hızı dolayısı
ile kinetik enerjisi azalır. Potansiyel
enerjisi artar. Sisteme dışardan kuv-
vet etki etmediği için toplam enerjisi
Soru 9 değişmez.
Dünyanın çevresinde 2r yarıçaplı yörün-

geden r yarıçaplı yörüngeye taşınan uydu-
nun aşağıda verilen hangi enerjisi artar?
A) Yalnız kinetik
B) Yalnız potansiyel
Soru 7
C) Yalnız toplam ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
D) Kinetik ve bağlanma
Dünyanın çevresinde dolaşan bir
K E) Yalnız bağlanma uydunun yörünge yarıçapı 4 katına
çıkarılıyor.
73yady
h
P Buna göre, uydunun periyodu kaç
h
katına çıkar?
L M N yatay
Yalnız LN arası sürtünmeli düşey rayın K ÇÖZÜM

noktasından serbest bırakılan cisim P nokta-
sına çıkabiliyor. r3 (4r) 2
= ⇒ TX2 = 43 · T2
T 2 TX 2
Bu deney dünya yerine çekim ivmesinin
2g olduğu gezegende yapılmış olsaydı Soru 10 TX2 = 64 T2
cismin hareketi nasıl olurdu?
TX = 8T olur.
(g: Dünyadaki çekim ivmesi, LM = MN) Dünyadaki periyodu T olan basit sarkacın
kütlesi mX = 16 myer olan X gezegenindeki
A) M – N arasında dururdu
periyodu 2T dir.
B) N noktasında dururdu
Buna göre, X gezegeninin yarıçapı kaç yer
C) N – P arasında dururdu yarıçapıdır?
D) P ye çıkardı
A) 1 B) 2 C) 4 D) 8 E) 16
E) P den daha yukarı çıkardı CEVAP ANAHTARI
oclhss
1. B 2. D 3. E 4. E 5. D 6. E
5gitg7
7. D 8. D 9. D 10. D

FİZİK BASİT HARMONİK HAREKET TEST 170
Soru 4
ÖZ BİLGİ Soru 1
Basit Harmonik Hareket Genliği r = 2 cm olan bir titreşim hareketinin
Bir titreşim hareketinin uzanım denklemi periyodu T = 0,2 saniyedir.
• Denge konumuna çağırıcı kuv- y = 4sin6t (y: cm, t: s) ile veriliyor.
vetlerin etkisinde iki nokta ara- Buna göre, bu hareketin ivmesi kaç m/s2
sındaki gidip gelme hareketidir. Buna göre, bu hareketin maksimum hızı
dir? (r = 3)
kaç cm/s dir? (r = 3)
a a
A) 8 B) 12 C) 24 A) 24 B) 28 C) 32 D) 38 E) 40
F F
x
K 0 L D) 32 E) 48
blekca
(Denge)
ppby1m
• Sinüzoidal harekettir.
Konum (y)
r–
T
0–
–
Zaman (t)
–r –
Soru 5
y = r · sin~t
2r Soru 2
r: Genlik , ~ = x
T K R O S L
jmax = ~ · r (Denge)
Bir titreşim hareketinin titreşim aralığı 10 cm,
amax = –~2 · r açısal hızı 2r rad/s dir. KL noktaları arasında basit harmonik hareket
Buna göre, bu hareketin uzanım denklemi yapan cismin periyodu r saniyedir.
nedir? KR = RO = OS = OL = 2 cm olduğuna göre,
Uzanım (y)
cisim S noktasını kaç cm/s lik hızla geçer?
Cismin herhangi bir anda denge ko- A) y = 5sin2rt
numuna olan uzaklığıdır. B) y = 10sin2rt A) 6 B) 4 3 C) 4 2
• r y C) y = 5sinrt D) 4 E) 2 2
D) y = 5sin2r – t
ty5rr6
K O S L E) y = 20sin2rt
Cismin S noktasındaki hızı:

a226fi
j = ~ r2 – y2
İvmesi:
a = ~2y Soru 6
12 m/s
x
K O L
Soru 3 (Denge)
Genliği r = 6 cm olan bir titreşim hareketinin KL noktaları arasında basit harmonik hareket
periyodu 0,2 saniyedir. yapan cisim O noktasını 12 cm/s hızla ge-
çiyor.
Buna göre, hareketin maksimum hızı kaç
cm/s dir? (r = 3) KO = OL = 4 cm olduğuna göre, hareketin
periyodu kaç s dir? (r = 3)
A) 120 B) 140 C) 160
1
D) 180 E) 200 A) B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
2
rcodve
c8s192

TEST 170 BASİT HARMONİK HAREKET FİZİK
Soru 7
Soru 10 UYARI
Kütlesi m = 0,2 kg olan cisim genliği r = 5 cm • Hız, kuvvet ve ivme değişkendir.
olan titreşim hareketi yapıyor.
x x
Hareketin periyodu T = 0,6 s olduğuna K S O R L K O L
(Denge) (Denge)
göre, cisme etki eden maksimum kuvvet
kaç N dur? (r = 3)
KL noktaları arasında basit harmonik hare-
K O L
A) 1 B) 5 C) 10 D) 15 E) 20 ket yapan cisim S noktasından L noktasına
0,4 saniyede gidiyor. Hız Sıfır max Sıfır
KS = SO = OR = RL olduğuna göre, hare- F max Sıfır max

uhi8nv ketin periyodu kaç s dir? a max Sıfır max
A) 1,8 B) 1,6 C) 1,4

• x
D) 1,2 E) 1,0 K S O R L
(Denge)
fdlu3h
KL arasındaki B.H.H için
Cismin OR arasını geçme süresi t
ise RL arasını geçme süresi 2t dir.
Bu durumda periyot T = 12t olur.
KS = SO = OR = RL
Soru 8
Bir basit harmonik hareketin maksimum

hızı j = 20 cm/s, maksimum ivmesi a = –80
cm/s2 dir. ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Buna göre, bu hareketin genliği kaç cm
dir?
a a
A) 5 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 k ,
es8f6r
m2
m1
Şekildeki yay ile sarkacın periyotları

eşittir.
Buna göre, g çekim ivmesi nedir?
Soru 11
ÇÖZÜM
x T1 = T2
K S O R L
(Denge)
m1 , m1 ,
2r = 2r g & k = g
KL noktaları arasında basit harmonik hareket k
yapan cisim t = 0 anında O noktasından ok
Soru 9 k·,
yönünde harekete başlayıp 0,5 saniyede R g= m
1
Bir basit harmonik hareketin uzanım denkle- noktasından 2. kez geçiyor.
mi X = 10sin2t (X: cm, t: s) ile veriliyor. KS = SO = OR = RL = 4 cm olduğuna göre,
Buna göre, cismin denge konumundan 6 cisim O noktasını kaç cm/s hızla geçer?
cm uzaklıktaki hızı kaç cm/s dir? (r = 3)
1. C 2. A 3. D 4. E 5. B 6. C
znb3hd
y4vmkl
7. A 8. A 9. C 10. D 11. E

Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
• F = k · X
Basit harmonik hareket yapan cismin t = 0 +x
K O L
anında ivmesi sıfır iken t = 0,4 saniye anında (Denge)
k: Yay sabiti ilk kez maksimuma ulaşıyor.
k X: Uzama miktarı KL noktaları arasında basit harmonik hareket
Buna göre, hareketin periyodu kaç s dir? r
yapan cisim OL arasını saniyede alıyor.
A) 0,4 B) 0,8 C) 1,2 4
F
D) 1,6 E) 2,0 OL = 10 cm olduğuna göre, cismin K nok-
tasındaki ivmesi kaç cm/s2 dir?
m
66bdgi
• T = 2r A) 5 B) 10 C) 20 D) 30 E) 40
k
Uyarı: Bir yayın
p3e2t6
periyodu her yer-
k
de (örneğin ayda,
asansörde aynıdır.)
Soru 2
• Seri bağlı yaylarda,
1 1 1 x
k1 = + K O L
keş k1 k2
(Denge)
dir.
k2 KL noktaları arasında basit harmonik hareket
yapan cismin L noktasındaki ivmesi 8 cm/s2
m
dir.
OL = 0,5 cm olduğuna göre, hareketin pe-
• Paralel bağlı yay- riyodu kaç saniyedir?
larda r 3
A) B) r C) r
k1 k2 2 2
5
D) 2r E) r
2
ng1kye
Soru 5
m t=0
+x
K R O S L
keş = k1 + k2 dir. (Denge)
Soru 3 KL noktaları arasında basit harmonik hareket

yapan cisim t = 0 anında R, t anında O nok-
–20 –10 0 10 20 tasından geçiyor.
x (cm)
K R O S L
(Denge) Buna göre, 8t anında hareketle ilgili
Şekildeki KL noktaları arasında basit har- I. İvme

monik hareket yapan cisim KS arasını 1 II. Hız
saniyede geçiyor. III. Uzanım
Buna göre, cismin S noktasındaki ivme-
vektörlerinden hangileri +x yönündedir?
si kaç cm/s2 dir? (r = 3)
(KR = RO = OS = SL)
A) 80 B) 60 C) 50
D) 40 E) 20
8posda
9c49a2

Soru 6
Soru 8 ÖZ BİLGİ
Yayın ucuna bağlı m kütleli cisim
şekildeki gibi r genlikli basit har- k
a a
monik hareket yapmaktadır. k
r
m
k
r
Buna göre, hareketle ilgili aşağıdaki hangi 37°
nicelik r genliğinin değişmesinden etki-

O
lenmez? Şekildeki düzenekte özdeş yaylardan bi- (Denge)
A) Periyot B) İvme rinin sabiti k = 120 N/m, cismin kütlesi

m = 5 kg dir. T = 2r
,
C) Hız D) Kinetik enerji g
Buna göre, sistemin titreşim periyodu
E) Kuvvet kaç saniyedir?
r r
A) r B) C)
2 3
rlsfov
r r
D) E)
4 5 ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
s87ulm
İvme(cm/s2)
18
0
1 2 3
t(s)
–18
Basit harmonik hareket yapan cis-

Soru 7 min ivmesi zamanla grafikteki gibi
değişiyor.
Buna göre, cisim denge konu-
mundan kaç cm/s lik hızla geçer?
(r = 3)
m1 K ÇÖZÜM
r
m2
O
K
L amax = 18 cm/s2 , T = 2 s
r
L O
~2 · r = 18
KL noktaları arasında basit harmonik hare-
ket yapan m1, m2 kütleli cisimler şekildeki 4r2 4 · 32
· r = 18 ⇒ · r = 18
2
konumdan aynı anda serbest bırakılıyor. T 22
Yayın periyodu 2s, basit sarkacınki 4s ol- Soru 9 18 · 4

r = = 2 cm
duğuna göre, m1 kütlesi O seviyesinden 4. 36
kez geçerken m2 kütlesi nerede olur? Yay sabitleri k olan özdeş yaylardan birinin
2r
ucuna 2 kg, diğerinin ucuna 6 kg lık cisim j = ~ · r = · r
A) K noktasında T
asılınca yayların boy farkı 0,4 m oluyor. 2·3
B) K – O arasında = · 2 = 6 cm/s
Buna göre, k kaç N/m dir? 2
C) O noktasında
A) 60 B) 80 C) 100
D) O – L arasında
E) L noktasında
1. D 2. A 3. D 4. E 5. A 6. A
chv44i
byhm7r
7. B 8. B 9. C

Soru 1
Hız
K = 200 N/m
1 m = 2 kg
sarkaç I II III
T1
T2 Asansör 0 Zaman
2
37°
Asansör
Şekildeki asansör duruyorken tit- m = 2 kg kütleli cisim sürtünmesiz eğik

Ok yönünde hareket eden Şekil – I deki asan-
reşim yapan yay ile basit sarkacın düzlem üzerinde basit harmonik hareket
periyotları T1 = T2 dir. sörün hız-zaman grafiği Şekil – II deki gibidir.
yapmaktadır.
Asansör harekete geçtiğinde Basit sarkacın periyodu I. bölgede T1, II. Yay sabiti k = 200 N/m olduğuna göre,
T1 < T2 olduğuna göre, asansörün bölgede T2, III. bölgede T3 olduğuna göre; hareketin periyodu kaç s dir? (r = 3)
hareketi T1, T2, T3 arasındaki ilişki nedir?
A) 0,6 B) 0,8 C) 1,0
I. 1 yönünde yavaşlayan A) T1 = T2 = T3 B) T1 > T2 > T3 D) 1,2 E) 1,4
II. 2 yönünde yavaşlayan
C) T1 > T3 > T2 D) T3 > T2 > T1
III. 2 yönünde hızlanan
l7n9u7
hangileri olabilir? E) T2 > T1 = T3
kkbszf
ÇÖZÜM
m
Yayın periyodu c T = 2r m de-
k
ğişmeyeceğinden basit sarkacın pe-
riyodu c T = 2r m
,
g artmıştır.
Bu durum basit sarkacın ivmesinin
azaldığını gösterir. Soru 4
Buda asansörün 1 yönünde yavaş-
laması ya da 2 yönünde hızlanması
ile mümkündür.
Soru 2 aaa
4 3
L
UYARI R
çivi K O
İvmeli hareket yapan asansördeki
basit sarkacın periyodu Düşey
K L
,
T= dır. Eşit uzunluktaki iplerin uçlarına bağlı cisimler
g"a
O şekildeki K, L noktalarından aynı anda ser-
(Düşey)
Şekildeki bileşik sarkacın K noktasından O Buna göre, cisimler nerede karşılaşır?
noktasına gelme süresi t dir.
A) K-O arasında B) O noktasında
Buna göre, sistemin periyodu kaç t dir?
C) O-R arasında D) R noktasında
5 7
A) 2 B) C) 3 D) E) 4 E) R-L arasında
2 2
6gegb3
5u12eb

Soru 5
Kinetik enerji (joule)
I II
aa
36 –
50 cm
T1 30 cm
T2 j
sıvı
–
0 0,1 0,2 Zaman (s) Asansör
Basit harmonik hareket yapan 2 kg kütleli Ok yönünde sabit hızla hareket eden Şekildeki U borusunun I kolunda-
asansör aynı yönde hızlanmaya başlar- ki K pistonu alınınca sıvı borunun
cismin kinetik enerjisi şekildeki gibi değişi-
sa yay ile sarkacın T1, T2 periyotları ne kollarında basit harmonik hareket
yor.
olur? yapıyor.
Buna göre, hareketin genliği kaç m dir?
A) İkisi de artar. Buna göre, bu hareketin periyodu
(r = 3)
B) İkisi de değişmez. kaç saniye olur?
A) 0,8 B) 0,6 C) 0,5 (g = 10 m/s2, r = 3)
C) T1 değişmez, T2 azalır.
D) 0,4 E) 0,3 D) T1 değişmez, T2 artar.
ÇÖZÜM
E) İkisi de azalır.
np4nry
20 cm yüksekliğindeki sıvı ağırlığı U
och4mn
borusundaki basit harmonik hareke-
te sebep olan maksimum kuvvettir.
Basit harmonik hareketin genliği 10
cm dir.
80 cm yüksekliğindeki sıvı ağırlığı
mg
mg ise 20 cm yüksekliğindeki
4
olur.
mg 4r2 .
=m r
4 T2
16r2 .0, 1
T2 =
10
Soru 6
16r2 4r
T2 = =
Potansiyel enerji (joule) 100 10
Soru 8
4·3
Uzanım (cm) T= = 1,2 s
10
32 – 5–
2– 0–
–
1 2 3 Zaman (s)
–5 –
–
–
–
–r 0 0,1 r Zaman (s)
Basit harmonik hareket yapan bir yayın po- Bir titreşim hareketinin uzanım-zamanla gra-
tansiyel enerjisi uzanımla grafikteki gibi de- fikteki gibi değişiyor.
ğişiyor. Buna göre, cismin maksimum ivmesi
Buna göre, hareketin genliği kaç m dir? cm/s2 dir? (r = 3)
A) 0,4 B) 0,5 C) 0,6 A) –30 B) –40 C) –45
D) 0,7 E) 0,8 D) –50 E) –55 CEVAP ANAHTARI

1. D 2. C 3. A 4. B 5. D 6. A
9m7b5j
83rv8s
7. C 8. C

FİZİK KIRINIM VE GİRİŞİM TEST 173
Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
Kırınım: Dar bir yarıktan geçen doğ- Noktasal iki kaynağın suya aynı anda batıp
rusal dalgaların dairesel hal olarak çıkarak oluşturduğu girişim deseninde bir P
çevreye yayılmasıdır. noktasının genliği 0,4 cm dir.
K L
Kaynakların her birinin genliği 0,6 cm ol-
M duğuna göre, P noktası için ne söylene-
S1 S2 bilir?
~ Engel A) Çift tepedir.
Şekildeki girişim deseninde K, L, M nok-
talarından hangileri hareketlidir? B) Çift çukurdur.
m
C) Hareketli bir noktadır.
m A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L
D) K ve M E) L ve M D) Tepe-çukurdur.
m > ~ kırınım var E) Düğüm noktasıdır.
cla776
d8nl4v
~ Engel
m
m Soru 4
W > m kırınım yok Aynı anda suya batıp çıkan iki noktasal kay-
nağın frekansları eşit oranda artırılıyor.
Buna göre,
I. Girişim deseni sıklaşır.
II. İki çizgi arasındaki uzaklık azalır.
UYARI III. Merkez doğrusu yer değiştirir.
• Dalga boyu (m) yarık genliğine (w)

yaklaştıkça kırınım şiddetlenir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
• Kırınım ~ yarık genişliği artırıla-
Soru 2 D) I ve III E) II ve III
rak ya da m dalga boyu azaltıla-
rak yok edilebilir. Dalga boyunu
azaltmak içinde ya frekans artı- P
vhdtir
rılır ya da suyun derinliği azaltılır.
d1 = 30 m
d2 = 24,5 m
S1 S2 Soru 5
S1, S2 kaynaklarının aynı fazda çalıştığı Aynı anda suya batıp çıkan iki kaynağın oluş-
şekildeki girişim deneyinde P noktasın- turduğu dalgaların genliği 0,6 cm dir.
dan hangi saçak geçer? Girişim desenindeki bir P noktasının gen-
A) 6. düğüm B) 6. katar liği aşağıdakilerden hangisi olamaz?
C) 5. düğüm D) 5. katar A) 1,2 cm B) –1,2 cm C) 0,8 cm
E) 4. düğüm D) 0,6 cm E) 0 cm
fr331m
tvzel2

TEST 173 KIRINIM VE GİRİŞİM FİZİK
Soru 6 Soru 9
ÖZ BİLGİ
İki kaynağın aynı anda suya batıp çıkması M.D
Girişim: İki kaynaktan çıkan dalga-
ile oluşan giriş deseninde düğüm çizgileri lar karşılaştıklarından birbirini kuv-
2.Katar
ile ilgili; vetlendirir ya da zayıflatır.
I. Sayılar çifttir. M.D
II. Merkez doğrusuna göre simetriktir.
III. Biri merkez doğrusu ile çakışıktır. P
S1 S2 K L
yukarıdakilerden hangileri doğrudur? x
M
λ
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Aynı fazdaki kaynakların oluşturduğu şekil- S1 S2
D) II ve III E) I, II ve III deki girişim olayında X = 2 cm ve kaynaklar
arası uzaklık S1S2 = 16 cm dir. K noktası: Çift tepe – hareketli
Buna göre, desende kaç düğüm çizgisi
y4r9fi
L noktası: Çift çukur – hareketli

gözlenebilir?
M noktası: Düğüm – hareketsiz
A) 22 B) 20 C) 18 D) 16 E) 14 Yol farkı: Girişim desenindeki P
noktasının kaynaklara uzaklıkları
hzuvs5
farklıdır.
Soru 7
Yol farkı = PS1 – PS2
I. Su dalgaları derin ortamlarda hızlı yayılır.
II. Derin ortamlar ışıktaki az yoğun ortamlara
karşılıktır.
III. Su dalgalarının frekansı dalgaları oluştu-
ran kaynağın frekansına eşittir.
UYARI
Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğru-
dur? Kaynaklar aynı anda suya batıp çı-
kıyorsa;
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
PS1 – PS2 = nm ise katar
D) I, II ve III E) Yalnız I
1
PS2 – PS1 = c n – m m düğüm çizgi-
2
gdggve
leri oluşur.
Soru 10
M.D
Soru 8
2. Dugum
Aynı fazdaki kaynakların oluşturduğu giri-
şim deneyinde dalga leğenine su ilave edi-
liyor.
Buna göre,
I. Düğüm çizgi sayısı azalır. S1 x S2
II. Dalgaların genliği artar.
III. Dalgaların frekansı artar. S1S2 kaynakları aynı anda suya batıp çıkıyor.
yukarıdakilerden hangileri gözlenir? X = 3 cm ve kaynaklar arası uzaklık 20
cm olduğuna göre, girişim deseninde kaç
dalga katarı gözlenir?
1n6nca
1. C 2. A 3. C 4. C 5. D 6. B
29j591
7. D 8. B 9. D 10. C

Soru 1
Merkez doğrusu
Aynı fazdaki kaynakların oluşturdu- İki nokta kaynağın aynı anda suya ba-
ğu girişim deneyinde P noktasının tıp çıkması ile oluşan girişim deseninde
kaynaklara uzaklıkları farkı
dalga katarları ile ilgili,
PS1 – PS2 = 9m dir.
I. Sayıları tektir.
P noktası için ne söylenebilir? K
II. Merkez doğrusuna göre simetriktir.
III. Biri merkez doğrusu ile çakışıktır.
ÇÖZÜM
S1 S2 yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
Yol farkı dalga boyunun tam katı A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
olduğu için P noktası katar çizgisi Şekildeki girişim deneyinde K noktasın-
üzerindedir. D) I ve II E) Yalnız I
dan hangi çizgi geçer?
nm = 9m ⇒ n = 9. katar
bvda2m
A) 1. katar B) 1. düğüm
C) 2. katar D) 2. düğüm
E) 3. katar
p29mm2
Soru 5
Kaynakların aynı anda suya batıp çıktığı gi-

rişim deneyinde bir P noktasının kaynaklara
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK uzaklıkları farkı 6m dır.
Soru 2 Dalgaların dalga boyu m olduğuna göre, P
Ayna fazdaki kaynakların girişim de-
neyinde P noktasından dalgaların noktasından hangi çizgi geçer?
İki kaynağın oluşturduğu girişim deseninde P
frekansı f1 iken 5. düğüm, f2 iken 3.
noktası dalgaların hızı j1 iken 3. dalga katarı A) 3. katar B) 4. katar
dalga katarı geçiyor.
j2 iken 5. düğüm çizgisi üzerinde gözleniyor. C) 5. katar D) 6. katar
f1
Buna göre, kaçtır? j1
f2 E) 7. katar
j2
t83hgi
ÇÖZÜM 3 1 2
A) 2 B) C) 1 D) E)
2 2 3
P noktası için yol farkı sabittir.
Soru 6
aczt5v
1
5. düğüm: PS1 – PS2 = c n – mm
2
M.D
j=f·m
L
1 j
PS1 – PS2 = c 5 – m. Soru 3 K
2 f1
j P
3. katar: PS1 – PS2 = 3m = 3 ·
f2
S1 S2
j j 25 cm x y
4,5 =3· K 19 cm
f1 f2
f1 3
Aynı fazdaki kaynakların oluşturduğu şekil-
= 20 cm ?
f2 2 deki girişim deseninde x = 2y dir.
S1 S2
L çizgisi 2. düğüm çizgisi olduğuna göre,
Şekildeki deneyde S1, S2 kaynakları aynı K çizgisi nedir?
anda suya batıp çıkıyordur. A) 2. katar B) 3. düğüm
Buna göre, KS2 uzaklığı kaç cm dir? C) 3. katar D) 4. düğüm
A) 16 B) 14 C) 12 D) 10 E) 8 E) 4. katar
dhpoye
slm3jr

Soru 7
Soru 9 ÖZ BİLGİ
Merkez doğrusu M.D
Merkez doğru P1
1.D. 1.D.
cm
P2
5
1.K. 1.K
17 cm
cm
21
16 cm
S1 S2 S1 S2
d = 16 cm
λ /4 λ /4 λ /4 λ /4
Şekildeki S1, S2 kaynakları aynı fazda olup S1 S2

Girişim deseninde oluşan çizgiler;
kaynaklar arası uzaklık d = 16 cm dir. kaynaklar aynı anda suya batıp çıkı-
Aynı anda suya batıp çıkan S1, S2 kaynak-
Üretilen dalgaların dalga boyu m = 4 cm yorsa (aynı faz);
larının oluşturduğu girişim deneyinde P1
olduğuna göre S1, S2 arasında kaç düğüm noktasından 5. düğüm çizgisi geçiyor. 1. Merkez doğrusuna göre simet-
çizgisi oluşur? Buna göre, P2 noktasından hangi çizgi
riktir.
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 geçer? 2. Merkez doğrusu 0. katar çizgisi

ile çakışıktır.
A) 2. düğüm B) 2. katar
vsgvda
3. S1 – S2 kaynaklarını birleştiren
C) 3. düğüm D) 3. katar doğru üzerinde iki çizgi arası
E) 4. düğüm uzaklık
m
tür.
4
4. Toplam katar çizgi sayısı tek,
ydtca2
toplam düğüm çizgi sayısı çifttir.
5. Çizgiler kaynaklara yaklaştıkça
eğriselleşirler.
6. Çizgiler iki noktayı uzaklıkları far-
kı sabit olan noktaların geometrik
yerleridir.
Soru 8
Soru 10
Merkez doğrusu
Merkez doğru P
S1 S2
d = 12 cm
Şekildeki deneyde S1, S2 kaynakları aynı faz- S1 S2

da, kaynaklar arası uzaklık d = 12 cm ve kay-
nakların ürettiği dalgaların dalga boyu m = 4 Aynı anda suya batıp çıkan S1, S2 kaynakları
cm dir. m = 4 cm dalga boylu dalgalar üretiyor.
Buna göre; S1, S2 kaynakları arasında kaç PS1 = 32 cm ve P noktasından 3. düğüm
katar çizgisi oluşur? çizgisi geçiyorsa PS2 uzaklığı kaç cm dir?
1. C 2. B 3. B 4. A 5. D 6. C
gnjjpv
e465t6
7. C 8. B 9. C 10. E

Soru 1
Aynı anda suya batıp çıkan iki kaynağın
Aynı fazda çalışan kaynakların oluş- M.D
turduğu girişimde dalgaların hızı j
oluşturduğu girişim deseni ile ilgili,
3. Katar
iken P noktasından 5. katar çizgisi I. Toplam düğüm çizgi çifttir.
geçiyor. 2. Dugum
II. Toplam katar sayısı tektir.
Buna göre, dalgaların hızı 2j ol-
III. Kaynakları birleştiren doğru üzerinde iki
saydı P noktasından hangi çizgi
geçer? m
katar çizgi aralığı dir.
2
S1 x S2
ÇÖZÜM yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
(m: Dalga boyu) Aynı anda suya batıp çıkan S1, S2 kaynak-
Yol farkı; d1 – d2 = 5 · m, j = f · m ları m = 4 cm dalga boylu dalgalar üretiyor.
Hız 2j olursa mı = 2m olur. Şekildeki verilere göre X uzaklığı kaç
cm dir?
m1
d1 – d2 = 5 · m = 5 · A) 10 B) 9 C) 8 D) 7 E) 6
7g946y
2
d1 – d2 = 2,5mı olur.
pccohj
3. düğüm çizgisi
Soru 2
I. Kaynakların frekansını artırmak

II. Leğene su ilave etmek
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
III. Kaynakların genliğini artırmak
Su dalgaları ile oluşturulan girişim
Yukarıdakilerden hangileri girişim dese-
deneyinde leğene su ilave ediliyor.
nindeki çizgi sayısını artırır?
Buna göre, desendeki girişim çiz-
gilerinin sayısı ne olur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
ÇÖZÜM
opybks
Leğene su ilave edilirse dalgaların

hızı (j = f · m) dolayısı ile dalga boyu
artar. Desen seyrekleşir çizgi sayısı
azalır. Soru 5
M.D
3. Düğüm
Soru 3
Aynı anda suya batıp çıkan kaynakların oluş-

turduğu girişim deseninde P noktasının kay-
naklara uzaklıkları farkı 9 cm dir. S1 x S2
Dalgaların dalga boyu m = 2 cm olduğuna

göre, P noktası hangi çizgi üzerindedir? Aynı anda suya batıp çıkan S1, S2 kaynakları
m dalga boylu dalgalar üretiyor.
A) 5. düğüm B) 5. katar
Buna göre, şekildeki X uzaklığı kaç m dır?
C) 6. düğüm D) 6. katar
5 3 7 9
E) 7. düğüm A) B) C) D) 2 E)
4 2 4 4
83mh3n
al3yzf

Soru 6 Soru 8
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Aynı anda suya batıp çıkan (fazda) iki kay-
Girişim desenindeki bir P noktasının
nağın oluşturduğu girişim deseninde olu- kaynaklara uzaklıkları d1 = 36 cm,
şan çizgiler için; d1 = 25 cm dir.
~ Engel I. Merkez doğrusuna göre simetriktirler. Dalga boyu m = 2 cm ve kaynaklar
II. Merkez doğrusuna yakın olanlar daha fazda olduğuna göre, P noktası
nedir?
m doğrusaldır.
III. Kaynaklara yakın olanlar daha eğriseldir.
ÇÖZÜM
Yukarıdaki kırınım olayında, yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
Yol farkı;
I. Ortamın su derinliğini azaltmak A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
II. Kaynağın frekansını artırmak D) II ve III E) I, II ve III d1 – d2 = 36 – 25 = 11 cm
11
III. w yarık genişliğini artırmak d1 – d2 =
2
= 5,5m
th6jb3
işlemlerinden hangileri kırınımı ortadan
1
kaldırabilir? cn – m m = 5,5m
2
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III n = 6. düğüm çizgisi
D) I ve II E) Yalnız I Soru 9
Su dalgalarının dar bir yarıktan geçince çev-

syp6eb
reye dağılmasına kırınım denir.

Buna göre,
I. Ortama su ilavesi ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
II. Kaynak frekansının artırılması Bir dalga leğeninde aynı fazda ça-
III. Yarık genişliğinin artırılması lışan kaynaklar arasındaki uzaklık
d = 9m dır.
işlemlerinden hangileri kırınımı yok ede-
Dalga boyu m olduğuna göre, de-
bilir?
sende kaç katar çizgisi oluşur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III ÇÖZÜM
Soru 7
M.D
dstrry
Engel
~ ~
Engel Soru 10
m m λ /2 λ /2
Merkez doğrusu S1 S2
m > ~ kırınım var ~ > m kırınım yok 4,5 λ
Yukarıdaki olaya göre anahtar deliğin- m

İki katar çizgisi arası uzaklık dır.
den geçen ışığın çevreye dağılmaması 2
4,5m uzaklıkta 8 tane katar çizgisi
nasıl açıklanabilir?
gözlenir.
A) Işık dalga değildir.
Kaynağın üzerine gelen gözlene-
B) Işığın dalga boyu anahtar deliği genişli- mez.
ğinden küçüktür. S1 S2
Toplam sayı 8 + 8 + 1 = 17 tane olur.
C) Işık taneciktir. Şekildeki girişim deseninde kaç tane ka-
D) Işık enine dalgadır. tar çizgisi gözlenebilir?
E) Işığın dalga boyu anahtar deliği genişli-
ğinden büyüktür. A) 11 B) 9 C) 7 D) 5 E) 3
CEVAP ANAHTARI
u4i18s
b8fdu7
1. E 2. A 3. A 4. B 5. A 6. A
7. B 8. E 9. E 10. C

Soru 4
Tek yarıkla yapılan girişim deneyin- Aynı şartlarda yapılan yang deneyinde sıra
Çift yarıkta yapılan girişim deneyinde per- ile kırmızı, sarı, mavi ışıklar kullanılınca saçak
de bir P noktasının yarığın kenarları-
de üzerindeki K noktasının yarıklara uzak-
11 genişlikleri DXK, DXS, DXM oluyor.
na uzaklıkları farkı m dır. lıkları farkı 3,5m dır.
2
Işığın dalga boyu m olduğuna göre, K Buna göre, DXK, DXS, DXM arasındaki ilişki
Buna göre, P noktası hangi saçak
noktası nedir? nedir?
üzerindedir?
A) 3. karanlık saçak B) 3. aydınlık saçak A) DXM > DXS > DXK B) DXK > DXS > DXM
ÇÖZÜM C) 4. karanlık saçak D) 4. aydınlık saçak C) DXK = DXS = DXM D) DXK > DXM > DXS
E) 5. karanlık saçak E) DXS > DXK > DXM
Tek yarıklı desende yol farkı
d1 – d2 = nm ise karanlık
7pc61g
lu9imt
1
d1 – d 2 = c n + m m ise aydınlık sa-
2
çaklar oluşur.
11 1 Soru 5
m = c n + mm
2 2 Soru 2
n = 5. aydınlık Çift yarıkla yapılan girişim deneyinde perde
Ekran üzerindeki P noktası için yol farkı 5m dır.
Hava
S1 Işığın dalga boyu m olduğuna göre, P nok-
tası nedir?
d
m A) 4. karanlık saçak B) 4. aydınlık saçak
S1 C) 5. karanlık saçak D) 5. aydınlık saçak
E) 6. karanlık saçak
x L
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
n32dfc
Şekildeki deneyde saçak genişliği aşağıda-
Çift yarıkla yapılan girişim deneyin- kilerden hangisine bağlı değildir?
de P noktasında 6. karanlık sancak
oluşuyor.
A) Işığın dalga boy (m)
Bu deney aynı şartlarda tek yarık- B) Yarık genişliği (d) Soru 6
ta yapılmış olsaydı P noktasında
hangi saçak oluşurdu? C) Işığın rengi
D) L uzaklığı
ÇÖZÜM E) x uzaklığı 1
Çift yarıkta 6. karanlık 5,5m lik yol A0

57yp4o
K L
farkında oluşur. 2
Tek yarıkta 5,5m yol farkında 5. ay-
dınlık saçak oluşur.
Perde
Soru 3
Şekildeki deneyde ışık kaynağı K nokta-
Aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi an- sında L noktasına getirilirse aşağıdakiler-
lamlı değildir? den hangisi gerçekleşir?
A) Katar çizgisi – Aydınlık saçak A) Saçaklar seyrekleşir.

B) Düğüm çizgisi – Karanlık saçak B) Saçaklar 1 yönünde kayar.
C) Noktasal iki kaynak – Çift yarık C) Saçaklar 2 yönünde kayar.
D) Doppler olayı – Saçak sayısı D) Saçakların parlaklığı artar.
E) Merkez doğrusu – Aydınlık saçak E) Merkezi saçak genişliği artar.
8cpkv8
mglzik

Soru 7 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? L
d1 K
A) Kırınım olayı Huygens ilkesi ile açıklanır.
K
B) Bir kaynaktan çıkan ışıklar yaklaşık olarak m
A0
10–8 s de rastgele değişikliğe uğrar. A0
m d2
C) Tek yarıkla kırınım deneyinde karanlık sa-
çaklar için yol farkı dalga boyunun tam
Perde
katlarıdır.
Perde
D) Tek yarıkta kırınım deneyinde aydınlık sa- m dalga boylu ışığın kullanıldığı
çaklar için yol farkı dalga boyunun buçuk- Şekildeki tek yarıkla kırınım deneyinde K şekildeki deneyde d2 – d1 = 6,5m
lu katlarıdır. noktasından 3. karanlık, L de ise 4. aydınlık olduğuna göre K noktasında han-
saçak oluşuyor. gi saçak vardır?
E) Tek yarıkla kırınım deneyinde merkezi ay-
dınlık saçak genişliği diğerlerininkine eşit- K noktasının yol farkı ∆SK, L için ∆SL oldu-
tir. DS K ÇÖZÜM
ğuna göre oranı nedir?
DS L Çift yarıklı deneyde yol farkı
plfsc4
1 2 3 5 6 d1 – d2 = nm ise aydınlık
A) B) C) D) E)
2 3 4 6 7 1
d1 – d 2 = c n – m m ise karanlık sa-
2
r8t89t
çak oluşur.
1
6,5m = c n – mm
2
n = 7. karanlık saçak
Soru 8
Soru 10
UYARI
Girişim olayı ışığın dalga yapısını

destekler.
A0 A0
m m
Perde Yarık düzlemi Perde
Şekildeki deneyde perde üzerinde ay- Şekildeki deneyde ışık kaynağı yarık
dınlık karanlık saçakların oluşması ışığın düzlemine yaklaştırılırsa aşağıdakiler-
hangi davranışları ile açıklanır? den hangisi gerçekleşir?
A) Saçakların parlaklığı azalır.
A) Yalnız kırınım
B) Saçakların genişliği artar.
B) Yalnız girişim
C) Saçakların genişliği azalır.
C) Kırınım ve girişim
D) Saçakların parlaklığı artar.
D) Yansıma ve kırınım
E) Hiçbir değişiklik olmaz.
E) Yansıma, kırınım, girişim CEVAP ANAHTARI
1. C 2. E 3. D 4. B 5. D 6. D
biifoo
ay52sz
7. E 8. C 9. B 10. D

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Tek yarıkla yapılan girişim deneyinde P nok-
M tasının yarık kenarlarına uzaklıkları farkı 5m L
S1
dır. 2
S1
A0
Işığın dalga boyu m olduğuna göre, P nok- A0
K L S2
S2 tası hangi saçaktır? K
1
A) 6. aydınlık B) 6. karanlık
Perde
C) 5. aydınlık D) 5. karanlık Perde
Çift yarıkla yapılan şekildeki giri- E) 4. aydınlık

Şekildeki deneyde K noktasındaki ışık kay-
şim deneyinde,
nağı, L noktasına taşınıyor.
2b8z5p
I. Işık kaynağını K noktasından Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğru
L ye getirmek
olur?
II. Işık kaynağını K noktasından
M ye getirmek A) Saçakların parlaklığı artar.
III. S1 yarığı önüne ince cam lam
koymak B) Saçaklar 1 yönünde kayar.
işlemlerinden hangileri yapıldı- C) Saçaklar 2 yönünde kayar.
ğında merkezi aydınlık saçak (A0) Soru 2 D) Merkezi aydınlık saçak genişliği azalır.
kayar?
E) Merkezi aydınlık saçağın yeri değişmez.
Tek yarıkla yapılan kırınım deneyi ile ilgili;
ÇÖZÜM I. Merkezi aydınlık saçak diğer aydınlık sa-
k7blgd
çaklardan geniştir.
I. Kaynağın merkez doğrusu
üzerindeki hareketi girişimi II. Merkezi aydınlık saçak diğer aydınlık sa-
etkilemez. çaklardan parlaktır.
II. III. Merkezi aydınlık saçaktan uzaklaştıkça
S1 saçakların parlaklığı azalır.
M
A0 yargılarından hangileri doğrudur?
K
S2 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A0 D) II ve III E) I, II ve III
Perde
jky7kl
Merkezi aydınlık saçak şekil-

deki gibi kayar.
III. S1 yarığı gecikir ve desen S1
yönünde kayar.
Soru 3
Soru 5
Çift yarıkla yapılan girişim deneyinde Yang deneyinde yarık düzlemi ile perde ara-
I. Kaynakların uyumlu (kohorent) olması sındaki uzaklığın artırılması aşağıdakilerden
II. Kaynakların tek renkli olması hangisine sebep olur?
III. Ortamın hava alması A) Saçak genişliğini artırır.
saçakların oluşabilmesi için yukarıdaki-
B) Saçak sayısını artırır.
lerden hangilerine bağlıdır?
C) Saçak genişliğini azaltır.
D) Hiçbir değişiklik olmaz.
E) Merkezi saçağın yerini değiştirir.
4ule2h
5g2sy9

Soru 6 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
P noktasının merkezi aydınlık saçağa uzak-
K
lığı, girişim deneyi kırmızı ışıkla yapılınca X1, d1
mavi ışıkla yapılınca X2, mor ışıkla yapılınca 1 m
K
X3 oluyor. A0
A0
d2
Buna göre; X1, X2, X3 arasındaki ilişki ne- 2
dir? L
Perde
A) X1 > X2 > X3 B) X1 > X3 > X2
Perde
C) X3 > X2 > X1 D) X3 > X1 > X2 m dalga boylu ışığın kullanıldığı şe-
Şekildeki deneyde ışık kaynağı K noktasın-
E) X1 = X2 = X3 kildeki deneyde saçak genişliği ∆X,
dan L noktasına getiriliyor. K noktasının merkezi aydınlık saça-
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ger- ğa uzaklığı 3,5 ∆X tir.
mpo2d5
çekleşir? Buna göre,

A) Girişim deseni 1 yönünde kayar. I. d2 – d1 = 3,5m dır.
II. P noktası 4. karanlık saçaktır.
B) Girişim deseni 2 yönünde kayar.
III. Merkezi aydınlık saçak geniş-
C) Saçakların parlaklığı artar. liği 2∆X tır.
D) Saçaklar sıklaşır. yargılarından hangileri doğrudur?
E) Hiçbir değişiklik olmaz.

ÇÖZÜM
8msnpo
K
Soru 7 d1
3,5 ΔX
m
Hava ortamında yapılan yang deneyinde ye-
A0
şil ve mavi renkli ışıklar aynı anda kullanılıyor. d2
Buna göre, perdede aşağıda verilen hangi
renkte saçak oluşamaz? Perde
A) Yeşil B) Beyaz C) Cyan Bir ∆X lik saçak genişliği bir m lık yol
D) Siyah E) Mavi farkı gerektirir.
Soru 10
Yani KA0 uzaklığı 3,5∆X ise
63f9tz
d2 – d1 = 3,5m dır.
K
Tek yarık olduğu için K noktası 3.
S1 aylık saçaktır.
A0
S2
Tek yarıkta merkezi aydınlık saçak
m1 m2
genişliği 2∆X tir.
Sonuçta I, III doğru olur.
Perde
Soru 8 Çift yarıkla yapılan girişim deneyinde m1

dalga boylu ışığın 5. karanlık saçağı ile m2
Dalga boyları m1 = 6000 Å ve m2 = 4000 Å nın 3. aydınlık saçağı şekildeki K noktasın-
olan iki kaynakla yapılan Young deneyin- da çakışıyor.
de m1 in 5. aydınlık saçağı m2 nın hangi sa- m1
çağı ile çakışır? Buna göre, oranı kaçtır?
m2
A) 6. karanlık B) 6. aydınlık
1 2 3
C) 7. karanlık D) 7. aydınlık A) B) C) 1 D) E) 2
2 3 2
E) 8. aydınlık CEVAP ANAHTARI
1. D 2. E 3. C 4. B 5. A 6. A
pyiv7k
nc5gat
7. B 8. E 9. A 10. B

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi j
yanlıştır?
K L A) Girişim – dalga
A0
B) Polarizasyon – dalga
Ahmet Emre Ömer
C) Fotoelektrik – tanecik
Perde D) Aydınlanma – dalga Şekildeki gözlemcilerden hangisi ambulans-

tan gelen siren sesi frekansının arttığını his-
E) Kırılma – dalga, tanecik
seder?
Çift yarıkla yapılan şekildeki girişim
deneyinde K, L kaynaklarından yayı-
go8ell
A) Yalnız Ahmet B) Yalnız Emre
lan ışınların dalga boyları oranı
mK C) Ahmet ve Emre D) Yalnız Ömer
5
= tür.
mL 3 E) Emre ve Ömer
Buna göre, K nin 5. karanlık saça-
2kb3z9
ğı L nin hangi saçağı ile çakışır?
ÇÖZÜM
Kaynakların saçakları bir noktada Soru 2

çakıştığına göre o noktaya göre yol
farkları eşittir. Aşağıdaki hangi olay ışığın dalga yapısını
Çift yarıkta K nın 5. karanlığı için yol desteklemez?
farkı 4.5mK dır.
A) Girişim
4,5.5 = 3 · n
B) Kırınım
n = 7,5
C) Yansıma Soru 5
Yani yol farkı L kaynağı için 7,5mL
D) Aydınlanma
dir. Aşağıdaki modellerin hangisinde kay-
E) Işığın aynı anda kırılıp yansıması nak hızı dalga hızından büyüktür?
K nin 5 karanlığı L nın 8. karanlığı ile
çakışır. A) B)
z1vl3h
C) D)
Soru 3
I. Radarla hız kontrolü

II. X-ray cihazı
E)
III. Ultrason cihazı
Yukarıdakilerden hangileri doppler olayını
kullanır?
ju1ae5
hbltid

Soru 6 Soru 9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Aşağıdakilerden hangisi yalnız dalga modeli Aşağıdakilerden hangisi çalışırken elektro-
ile açıklanır? manyetik dalga kullanmaz? Su derinliği sabit olan dalga leğe-
ninde 6 m/s lik hızla hareket eden
A) Işığın kırılması A) x-ray cihazı bir kaynak periyodik dalgalar oluş-
turuyor.
B) Işığın hızı B) Ultrason cihazı
Dalgaların periyodu 0,4 s, yayılma
C) Işığın yansıması C) Mikrodalga fırın
hızı 30 m/s olduğuna göre, kayna-
D) Işığın soğurulması D) Cep telefonu ğın ilerlediği yönde gözlenen dal-
ga boyu kaç cm dir?
E) Işığın doğrusal yolla yayılması E) Trafik radarı
ÇÖZÜM
37ogu1
l3s58l
Soru 10 mmax mmin
Soru 7
L
x
K mmin
I. Radarda hız kontrolü S1 2x jd – jk = mmin · f =
m (M. ayadınlık) T
II. Ultrason ile görüntüleme
Ao mmin = (jd – jK) · T
S2
III. Gök cisimlerinin hareketlerinin belirlen-
= (30 – 6) · 0,4 = 9,6 cm
mesi
Yukarıdakilerin hangisinde doppler etki- Perde
sinden yararlanılır?
Şekildeki deneyde K noktasında 9. aydınlık
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III saçak oluşuyor.
D) II ve III E) I, II ve III Buna göre, L noktasında hangi saçak
oluşur?
kgenbu
A) 13. aydınlık B) 13. karanlık

C) 14. aydınlık D) 14. karanlık ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
E) 15. karanlık
Duraktaki yolcu durağa yaklaşan
bir ambulansın siren sesini nasıl
6chcnh
algılar?
Soru 8 ÇÖZÜM
Radarla hız kontrolü yapılırken doppler etki- Ambulansın hareket yönünde dal-
sinden yararlanılır. galar sıklaşır yani dalga boyu küçü-
Buna göre, bu bu olayda aşağıdaki hangi lür. Bu da frekansın artması şeklinde
dalgalar kullanılır? etki yapar.
Yani yolcu siren sesinin frekansının
A) Elektromanyetik dalga Soru 11
arttığı için tizleştiğini algılar.
B) Ses dalgası
Aşağıdaki olaylardan hangisi hem dalga
C) Su dalgası hem de tanecik tarafından açıklanabilir?
D) Yay dalgası
A) Girişim B) Kırınım
E) Hem elektromanyetik dalga hem de ses
C) Aydınlanma D) Fotoelektrik
dalgası
E) Yansıma CEVAP ANAHTARI
1. D 2. D 3. C 4. D 5. D 6. B
5r4vrp
nm8j5d
7. E 8. A 9. B 10. D 11. E

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Aşağıdakilerden hangisi ışığın dalga mo- P
M.D
K L
delini desteklemez?
A) Kırınım B) Girişim
C) Yansıma D) Aydınlanma
2 cm 5 cm E) Kırılma
S1 S2
u58t4i
S1 S2
S1, S2 kaynakların aynı anda batıp çıkarak

oluşturduğu girişim deseninde PS1 = 28 cm,
Aynı fazda çalışan S1, S2 noktasal Soru 2 PS2 = 24 cm ve dalga boyu m = 4 cm dir.
kaynaklardan çıkan dalgaların dal-
gaboyu m = 4 cm dir. I. Dar bir yarıktan geçirilen doğrusal su dal- Buna göre; S1, S2 kaynaklarının tepe oldu-
gaları ğu anda P noktası nedir?
Şekildeki verilere göre,
I. K birinci katar çizgisidir. II. Tek yarıktan geçirilen ışık A) Çift tepe B) Çift çukur
II. L üçüncü düğüm çizgisidir. III. Sesin çevreye yayılması C) Düğüm D) Tepe – çukur
III. Merkez doğrusu katar çizgisi
ile çakışıktır. Yukarıdaki olayların hangisinde kırınım E) Tepe – çukur – tepe
yargılarından hangileri doğrudur? gözlenir?
g1bhg6
ÇÖZÜM D) II ve III E) I, II ve III
Kaynakları birleştiren doğru üzerin-

efv3je
de iki düğüm ya da iki katar çizgisi

m
aralığı , bir katar bir düğüm çizgi-
2
m
si aralığı tur.
4
Soru 3
m 4 m
= = 2 cm, = 1 cm
2 2 4
M.D
0.K
1.K 1.D
2.D
m
3.D A0
Soru 5
Ekran Merkez doğrusu

2 1 2 2
S1 S2
Şekildeki deneyde yarık düzlemi perdeye
doğru taşınıyor.
Üç ifadede doğrudur.
Buna göre,
I. Perdedeki saçak sayısı artar.
II. Merkezi aydınlık saçak daralır.
III. Saçakların parlaklığı azalır. S1 S2
yargılarından hangileri doğrudur? Şekildeki deneyde kaç tane düğüm çizgisi

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III sayılabilir?
zb1ov2
yoka1a

Soru 6
Yang deneyinde,
Merkez doğru Bir dalga leğeninde aynı fazda ça-
I. Işık kaynağını yarık düzlemine yaklaştır- K L lışan iki nokta kaynaktan yayılan j
mak. P R hızındaki dalgaların girişim desenin-
II. Ekranı uzaklaştırmak. deki P noktası 3. katar çizgisi üze-
rindedir. Dalga leğenine bir miktar
III. Yarıklardan birinin önüne cam lam koy- su ilave edilince hız jı, P noktası da
mak. 2. düğüm çizgisi üzerinde oluyor.
işlemlerinden hangileri saçakların bir yön- Buna göre jı kaç j dir?
de kaymasını sağlar? S1 S2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III ÇÖZÜM

K, L çizgileri aynı fazdaki S1, S2 kaynakları-
D) I ve III E) II ve III nın oluşturduğu girişim desenindeki ardışık j
j = f · m dan m =
iki çizgidir. f
hknycv
RS1 – RS2 = 10 cm ve dalgaların dalga 3. katar için yol farkı

boyu 4 cm olduğuna göre PS1 – PS2 far- j
kı kaç cm dir? PS1 – PS2 = n · m = 3 ·
f
A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 2. düğüm enerji için yol farkı
1
PS1 – PS2 = c n – mm
2
3grjoi
Soru 7
1 jı
= c2 – m·
Derinliği sabit bir dalga leğeninde aynı faz- 2 f
daki kaynaklar bir girişim deseni oluşturuyor. j 3 jı
3 = ·
Buna göre, leğene su ilave edilirse, f 2 f
I. Düğüm çizgi sayısı azalır. jı = 2j
II. Dalgaların genliği artar.

III. Çizgilerin yerleri değişir.
yargılarından hangileri doğru olur?
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
2ve5sr
Çift yarıkla yapılan girişim dese-

ninde yarıklardan biri kapatılırsa
ne olur?
ÇÖZÜM
Yarıklardan birini kapatmak yarık

Soru 8 genişliğini küçültmek anlamına gelir.
Soru 10
Yani deney tek yarıkla girişime dö-
Havada yapılan tek yarıkla kırınım deneyi
nüşür. Bu durumda saçak genişliği
aynı şartlarda suda tekrarlanırsa aşağıda- Kaynakların aynı anda suya batıp çıktığı bir artacağı gibi merkezi aydınlık geniş-
kilerden hangisi gerçekleşir? girişim deseninde P noktasının kaynaklara liği diğer saçakların iki katı genişlikte
uzaklıkları PS1 = 27 cm, PS2 = 20 cm ölçü- olur.
A) Saçaklar sıklaşır.
lüyor.
B) Saçaklar seyrekleşir.
P noktasından 4. düğüm çizgisi geçtiğine
C) Merkezi aydınlık saçağın yeri değişir. göre, dalgaların dalga boyu kaç cm dir?
D) Saçaklar perde üzerinde kayar. 3
A) 1 B) C) 2 D) 3 E) 4 CEVAP ANAHTARI
E) Saçakların şiddeti artar. 2
1. D 2. E 3. B 4. A 5. C 6. C
krhr6e
i74c9m
7. E 8. A 9. D 10. C

FİZİK ELEKTROMANYETİK DALGALAR TEST 180
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Elektronmanyetik dalgaların boşlukta da Aşağıdakilerden hangisi elektromanyetik
Bir bölgedeki elektrik alanının deği-
şimi kendisine eşlik eden ve değişen
yayılabileceğini ilk kez aşağıdaki bilim in- dalgalar tarafından gerçekleştirilemez?
manyetik alanı, manyetik alanın de- sanlarından hangisi açıklamıştır?
A) Doppler
ğişimi de aynı şekilde elektrik alanını
oluşturur.
A) James Clerk Maxwell B) Yansıma
B) Michael Faraday C) Kırılma
Bu değişim birbirini takip ederek
uzayda elektromanyetik dalga ola- C) Hans Christian Oersted D) Elektrik alanında sapma
rak yayılır.
D) Ceycey Thomson E) Girişim
E) Luigi Galvani
73aunu
Örnekleri
l678b9
• Radyo dalgaları
• Kırmızı ötesi ışınlar
• Görünür ışık
• Mor ötesi ışınlar
• X-ışınları
• Gama ışınları
Soru 2 Soru 5
Aşağıdakilerden hangisi elektromanye-
tik dalgaların özelliği değildir? Aşağıdakilerden hangisinin polarizasyonu
UYARI mümkün olmaz?
A) Elektrik alan ve manyetik alan bileşenle-
1 ri birbirine diktir. A) Görünür ışık
• Işık hızı: c =
f0 n0
B) Enine dalgadırlar. B) Radyo dalgaları
f0: Boşluğun elektriksel geçirgenliği C) Enerji taşırlar. C) Mor ötesi ışık
n0: Boşluğun manyetik geçirgenliği D) Elektrik alan bileşeninin manyetik alan D) Beta ışını
• Elektromanyetik dalgalar yükle-
bileşenine oranı ışık hızını verir.
E) X – ışınları
rin ivmeli hareketi sonucu oluşur. E) Elektrik alandan etkilenirler.
ocz45p
6gufr5
Soru 3 Soru 6
Aşağıdaki hangi bilim insanı karşısında Bir elektromanyetik dalganın enerjisi aşa-
yazılan alanda çalışma yapmamıştır? ğıdakilerden hangisine bağlıdır?
A) El Cezeri – Mekanik A) Hızına

B) William Gilbert – Dünyanın manyetik alanı B) Dalga boyuna
C) Ceycey Thomson – Elektronun keşfi C) Genliğine
D) Coulomb – Yükler arasındaki kuvvet D) Ortama
E) Volta – Ultrason cihazı E) Frekansına
mpkm81
9lnakl

TEST 180 ELEKTROMANYETİK DALGALAR FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÖZ BİLGİ
Radyoaktif çekirdeklerden, I. Elektrik alan
Işık hızı aynı zamanda elektroman-
I. Gama ışınları II. Manyetik alan yetik dalganın elektrik alan bileşiği-
II. X – ışınları III. Hız nin manyetik alan bileşiğine oranıdır.
E
III. Kırmızı ötesi ışınlar Bir elektromanyetik dalganın yukarıdaki c=
B
yukarıdaki elektromanyetik dalgalardan hangi niceliği bir anlık sıfırdan geçer?
hangileri yayılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
bsg6d4
pydh2g
UYARI
Elektromanyetik dalgaların hareket

yönü 4 parmak E nin, baş parmak
Soru 11 hareket yönünü göstermek üzere
açılırsa B nin yönü avuç içinden çı-
y
kacak yönde olur.
→
4 parmak → E yi
E
Baş parmak → Hız yönünü
Soru 8 Avuç içi → B yi gösterir

O
x
I. Elektronların ivmeli hareketi
II. Sıcak cisimler B
III. Radyoaktif çekirdekler
z
Yukarıdakilerden hangileri radyo dalgala-
rını oluşturabilir? Bir elektromanyetik dalganın elektrik ve ÖZ BİLGİ
manyetik alanları şekildeki gibi iken dal-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ganın hızı hangi yöndedir? Elektromanyetik dalgaların özel-
likleri
D) I ve III E) II ve III A) +x B) –x C) +y
• Enerji taşırlar.
D) –y E) +z • Enine dalgadırlar.
a83ohc
• Yansıma - kırılma - kırınım - giri-

t47dtz
şim yaparlar.
• Yük taşımazlar.
• Boşlukta ışık hızı ile yayılırlar.
• E ve B alanları aynı fazdadır.
Soru 12
I. Radyo dalgaları
II. Kırmızı ötesi ışık
Soru 9
III. X – ışınları
Aşağıdakilerden hangisi elektromanyetik IV. Gama ışınları
dalga örneği değildir?
Elektromanyetik dalgaların hangi özelliği
A) Alfa ışını yukarıda verilen I. dalgadan IV. dalgaya
B) Kırmızı ötesi ışık doğru azalır? CEVAP ANAHTARI
C) Mikro dalgalar A) Frekans B) Enerji 1. A 2. E 3. E 4. D 5. D
D) X – ışını C) Dalga boyu D) Hız 6. E 7. C 8. A 9. A 10. C
E) Gama ışını E) Genlik 11. A 12. C

deujat
siryy8

FİZİK ELEKTROMANYETİK DALGALAR TEST 181
Soru 4
I. Elektrik alanı
y
Yük Yük Yük
II. Manyetik alan
j j=0 j
B
III. Çekim alanı
x x x x Duran bir yükün yanından sabit hızla ge-
x x x x
j=0 j 2j
çen bir gözlemci yukarıdaki alanlardan
x x x x 0 j
x hangisini gözlemleyebilir?
x x x x I II III
x x x x A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
x x x x Yukarıdaki durumların hangisinde göz- D) II ve III E) I, II ve III
lemci yükün çevresinde elektrik alanına
eşlik eden birde manyetik alan görür?
lgab6p
Sayfa düzlemine dik ve yönü içe
doğru olan şekildeki magnetik alan D) II ve III E) I, II ve III
+x yönünde j hızı ile ilerliyor.
3k6ns5
Şekildeki konumda iken O nokta-
sında oluşan elektrik alanı hangi
yöndedir?
ÇÖZÜM Soru 5
Soru 2
4 parmak elektrik alanının baş par- I. Salınım yapan yük
mak hız yönünü gösterecek şekilde I. Duran mıknatıs
sağ el açılırsa manyetik alan avuç II. Üreteç
içinden çıkar. II. Sabit hızla hareket eden mıknatıs
III. Alternatif akım
Avuç içi (B) III. İvmeli hareket yapan mıknatıs
Yukarıdakilerden hangileri elektromanye-
→ Baş parmak (j) Yukarıdaki hangi durumda elektromanyetik dalga kaynağı olarak kullanılamaz?
↓
tik dalga oluşabilir?
4 parmak (E) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Elektrik alanı –y yönünde olur.
6pzill
juuu91
Soru 3
I. Proton
II. Elektron Soru 6
III. Nötron Dalga boyu 6 · 10–7 m olan bir elektroman-

Yukarıdaki taneciklerin hangileri elektro- yetik dalganın frekansı kaç s–1 dir?
manyetik dalga üretemez? (c = 3 · 108 m/s)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) 1 · 1014 B) 2 · 1014 C) 3 · 1014

D) I ve III E) II ve III D) 5 · 1014 E) 8 · 1014
m3mp3h
47j4ou

TEST 181 ELEKTROMANYETİK DALGALAR FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Frekansı f = 5·10 14 s–1
olan bir dalganın Bir saniyede 1015
titreşim yapan bir elekt-
enerjisi kaç jouledir? rondan yayılan elektromanyetik dalganın I. Kütle çekim alanı
(Planck sabiti: m = 6,6·10–34 j.s) dalga boyu kaç metre olur? II. Elektrik alanı
(c = 3 · 108 m/s) III. Magnetik alan
A) 3,3·10–19 B) 3,3·10–20 C) 6·10–20 Elektrikle yüklü duran bir cismin
D) 2,2·10–19 E) 1,1·10–19 A) 6 · 10–7 B) 5 · 10–7 C) 4 · 10–7 yanından sabit hızla geçen bir
D) 3 · 10–7 E) 2 · 10–7 gözlemci yukarıdaki alanlardan
hangilerini gözleyebilir?
7cdyid
p8gku1
ÇÖZÜM
Yükün çevresinde çekim alanı (küt-

leden dolayı) ve elektriksel alan za-
ten vardır.
Sabit hızla geçen yolcu yük çevre-
Soru 11 sindeki elektrik alanının değiştiğini
gözler. Dolayısı ile bu değişime eşlik
Bir elektromanyetik dalga aşağıdakiler- eden manyetik alanda görür.
den hangisini taşımaz?
A) Enerji
Soru 8 B) Elektrik alanı
Frekansı f = 5·1014 s–1 olan dalganın boş- C) Manyetik alan
luktaki dagla boyu kaç metredir? D) Kütle
(Işık hızı C = 3·108 m/s) E) Frekans
A) 2·10–7 B) 3·10–7 C) 4·10–7
D) 5·10–7 E) 6·10–7 ai6sbu
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
om36z9
Sabit hızla hareket eden yük ne-

den elektromanyetik dalga oluş-
turmaz?
Soru 12
ÇÖZÜM
E Elektromanyetik dalgalar sonsuza

yayılır.
K
Sabit hızla hareket eden yükün çev-
j resindeki alanlarda yükle beraber
sabit hızla hareket eder.
Şekildeki düzgün elektrik alanı yeni şekilde
verilen hızla hareket etmektedir.
Soru 9 Buna göre, şekildeki konumda iken K
noktasındaki manyetik alanın yönü ne-
Aşağıdakilerden hangisi elektromanyetik dir?
dalga değildir? A) j yönünde
B) j ye ters yönde
A) a ışınları B) c ışınları
C) Sayfa düzlemine dik dışa doğru
C) X ışınları D) Radyo dalgaları D) Sayfa düzlemine dik içe doğru
E) E yönünde
E) Görünür ışık CEVAP ANAHTARI
ssu2rp
1. E 2. B 3. C 4. E 5. B 6. D
8ypdf5
7. A 8. E 9. A 10. D 11. D 12. C

FİZİK ATOM TEORİLERİ TEST 182
Soru 1
ÖZ BİLGİ Soru 4
Aşağıdakilerden hangisi Dalton atom teo-
Bohr’a göre, I. Atomdan dışarıya her frekansta ışın sa-
risinin öngörüsü değildir?
1. Elektronlar açısal momentumun
lınabilir.
h A) Atom kimyasal tepkimelerle oluşmaz. II. Elektronlar çekirdekten her uzaklıkta
tam katları olan yörüngeler-
2r B) Atom bölünmez. bulunabilir.
de ışıma yapmadan dolanırlar. III. Elektronların açısal momentumu kesik-
h
C) Atom yok olmaz.
L = n · lidir.
2r D) Bir elementin bütün atomları aynı özellik-
Yukarıdakilerden hangileri Rutherford
tedir.
2. Elektron bir üst enerji seviyesin- atom teorisinin öngörülerinden değildir?
den alt enerji seviyesine ken- E) Atom Güneş sistemine benzer.
diliğinden geçebilir. Bu geçişte A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
atom tarafından hf enerjili bir fo- D) I ve III E) II ve III
rl622t
ton salınır.
ch9neg
Bohr yarıçapı;
n2
rn = r0 · A°
Z
r0: 1. yörünge yarıçapı
n: Yörünge numarası Soru 2

Z: Atom numarası
Aşağıdakilerden hangisi Thomson atom
Bohr’a göre enerji; modelinin öngörüsü değildir?
Z2 A) Artı yüklü maddeden oluşur. Soru 5
E = –13,6 · eV
n2
B) Negatif yükler artı yüklü madde içine gö-
Bohr yarıçapı aşağıdakilerden hangisidir?
mülüdür.
n2 n Z2
C) Negatif yükler hareket etmez. A) 0,53 B) 0,53 C) 0,53 n
Bohr’a göre, Z Z
D) Atom küre şeklindedir. Z
1. Açısal momentum D) 0,53 n E) 0,53 · n · Z2
E) Atomun kütlesini artı ve eksi yükler oluş-
2. Enerji seviyeleri
turur.
usyvtc
3. Yörünge yarıçapları kesiklidir.
Yani her değeri alamazlar.
bvt9ho
Soru 6
Soru 3
I. mjr
Rutherford ince altın levhadan geçen a
h
taneciklerinden çok azının sapmasını II. n
2r
aşağıdakilerden hangisi ile açıklamıştır?
mj2
III. r
A) Elektronların (–) yük taşıması ile
B) Çekirdeğin (+) yüklü olması ile Bohr atom modeline göre, yukarıdakiler-
C) Atomun içinde büyük boşluklar olduğu ile den hangileri elektronun açısal momentu-
munu gösterir? (h: Planck sabiti)
D) Atomun nötr olması ile
E) Elektronların çekirdek çevresinde dönme- A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
si ile D) I ve III E) II ve III
e4m5a8
t8jgyk

TEST 182 ATOM TEORİLERİ FİZİK
Soru 7
Bohr’a göre;
Aşağıdaki ifadelerden hangisi Bohr’a ait Bohr atom modeline göre, açısal
I. Açısal momentum değildir? momentumu artan bir elektronun
II. Çizgisel momentum I. Çizgisel momentum
h
III. Enerji A) Elektronlar açısal momentumu n nin II. Toplam enerji
2r
niceliklerinden hangileri kesiklidir? III. Yörünge yarıçapı
tam katları olan yörüngelerde dolanırlar.
niceliklerinden hangileri artar?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III B) Elektronlar kendiliğinden bir alt enerji
seviyesine geçebilir. Bu durumda atom
D) II ve III E) I, II ve III ÇÖZÜM
E = hf enerjili bir foton salar
C) Atom güneş sistemine benzer
ydcbp4
Elektronun açısal momentumunun
Z
D) r = 0,53 2 A° (r: yarıçap) h
n (L = n · ) artması çekirdekten
2r
Z2
E) E = –13,6 2 eV uzaklaştığı anlamına gelir.
n
Atom dışarıdan enerji aldığı için top-
hafz4o
lam enerji artar, yörünge yarıçapı da
artar, çizgisel hızı azalır.
Soru 8
Bohr atom modeline göre,

I. Açısal momentum
II. Yörünge yarıçapları
III. Enerji değerleri Soru 11
yukarıdakilerden hangileri kesiklidir?
Bohr atom modeline göre hidrojen ato-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
munun 4. yörünge yarıçapı kaç A° dür?
D) I ve III E) I, II ve III (r0 = 0,53 A°) Bohr’a göre temel haldeki yarıçapı
r0 olan hidrojen atomu n = 4 e uya-
A) 8,48 B) 8,32 C) 8,28 rılırsa yörünge yarıçapı ne olur?
fn2i7z
D) 8,24 E) 8,20
ÇÖZÜM
1j57jk
n2
rn = r0 ·
Z
r1 = r0
42
r4 = r0 · = 16r0
1
15r0 artar.
Soru 9
Bohr atom modeli aşağıdakilerden hangi- Soru 12

sini açıklamıştır?
Uyarılan hidrojen atomunun açısal momen-
A) Spektrum çizgilerinin alt bileşenlerini h
tumu 2 r kadar artıyor.
B) Çok elektronlu atomların spektrumlarını
C) Spektrumların şiddetini Hidrojen atomu temel hâlde olduğuna
göre, yarıçapı kaç katına çıkmıştır?
D) Kristal yapıları
E) Tek elektronlu atomlarının spektrumlarını A) 2 B) 5 C) 15 D) 20 E) 25 CEVAP ANAHTARI
1. E 2. E 3. B 4. B 5. A 6. C
zzppmt
itte1g
7. C 8. E 9. E 10. C 11. A 12. E

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Rutherford ince altın levhadan geçen a I. Lyman serisi
Bohr atom modeline göre, hidrojen
atomunun elektronu 1. yörüngede
taneciklerinin büyük çoğunlukla doğrultu II. Balmer serisi
iken çizgisel momentumu P1, n. yö- değiştirmemesini aşağıdakilerden hangisi
III. Paschen serisi
rüngede iken Pn dir. ile açıklamıştır?
Yukarıdakilerden hangisi görünür ışık böl-
P1 A) Çekirdeğin (+) yük taşıması
Buna göre, oranı nedir? gededir?
Pn B) Elektronların çekirdek çevresinde dönmesi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) Atomun içinde büyük boşluklar olması
ÇÖZÜM D) Elektronların çok küçük kütleli olması
ry85ud
E) Atomun yükünün nötr olması
h
L = n · = me · j · r
2r
825hip
h
L = n · = P · r
2r
h
P1 · r = 1 ·
2r
Soru 5
n2
n. yörünge yarıçapı rn = r · ⇒
Z
Enerji (eV)
rn = n2 · r dir.
İyon
h Soru 2 10,4 eV n=∞
P2 · n2 · r = n ·
2r 8,84 eV n=4
P1 I. Açısal momentum
h 6,67 eV n=3
P2 · n · r = ⇒ = n olur. II. Heisenberg belirsizliği
2r P2
4,86 eV n=2
III. Coulomb sabiti
Yukarıdakilerin hangisinin birimi joule.s 0 n=1
cıva
dir?
Enerji değerleri şekildeki gibi olan cıva bu-
harından 9 eV enerjili elektronlar geçiriliyor.
D) I ve III E) II ve III Buna göre, cıva buharını terk eden
elektronların enerjileri aşağıdakilerden
pctnzl
hangisi olamaz?
UYARI A) 9 eV B) 0,16 eV C) 2,33 eV
D) 4,14 eV E) 3,2 eV
Bohr’a göre;
h
L = n ·
2r
olan açısal momentum b8ycc9
L = m · j · r ⇒ L = P · r dir.
Soru 3
I. Lyman serisi
II. Balmer serisi Soru 6
III. Paschen serisi Hidrojen gazının spektrumunda Balmer’in

Yukarıdakilerden hangisi kırmızı ötesi Ha çizgisi gözlenebildiğine göre, Lyman’ın
bölgededir? hangi çizgileri gözlenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız a B) Yalnız b C) a ve b

D) I ve III E) II ve III D) a ve c E) a, b ve c
shljr5
9livfh

Soru 7
Hidrojenin spektrumunda gözlenen Balmer’in Bohr atom modeline göre, 3.
Ha, Hb, Hc çizgilerinin dalga boyları sıra ile Enerji (eV) enerji düzeyine uyarılmış hidro-
m1 > m2 > m3 tür. İyon jen atomlarından salınabilecek en
13,6 eV n=3 küçük dalga boylu ışığın enerjisi
Buna göre; m1, m2, m3 arasındaki ilişki nedir? nedir? (ZH = 1, RH = –13,6 eV)
13,06 eV n=5
A) m1 = m2 = m3 B) m1 > m2 > m3
C) m1 > m3 > m2 D) m2 > m1 > m3 12,75 eV n=4
ÇÖZÜM
E) m3 > m2 > m1
Enerji (eV)
cscr8z 12,1 eV n=3
n3
10,2 eV n=2
m3
0 n=1 n=2
Hidrojen
m1 m2
Soru 8 Hidrojen atomunun iyonlaşma enerjisi
13,6 eV olduğuna göre, aşağıdakilerden n=1
Temel hal
n=3 Hidrojen ato- hangisi hidrojen atomlarını uyarabilir?
K mu temel Bu spektrumda görülen en küçük
hâle şekildeki A) 14 eV enerjili foton dalga boyu m2 dir.
n=2
K, L geçişleri B) 12 eV enerjili foton
L Z2
ile dönüyor. E = –RH · , Z = 1
n=1 C) 13,6 eV enerjili foton n2
Elektronun çekirdeğe uzaklığı K geçişinde D) 11 eV enerjili elektron
12 13, 6
DrK, L geçişinde DrL kadar değişiyor. E3 = –13,6 · =– , –1, 50 eV
E) 8 eV enerjili elektron 32 9
DrK
Buna göre, oranı kaçtır? 12
DrL vnfekk E1 = –13,6 = –13,6 eV
12
9 5 5 4
A) B) C) D) E) 1 DE = E3 – E1 = –1,5 – (–13,6)
4 4 3 3
DE = 12,1 eV
u42znt
Soru 9
Enerji (eV)
13 eV n=4
12 eV n=3
9 eV n=2
0 n=1
n = 4 e uyarılmış X atomunun enerji değerleri

şekildeki gibidir.
Soru 11
Bu atomun spektrumunda gözlenebilecek
çizgilerin enerjisi aşağıdakilerden hangisi n = 5 e uyarılmış hidrojen atomlarının
olamaz? spektrumunda kaç farklı çizgi gözlenebi-
A) 13 eV B) 12 eV C) 9 eV lir?
D) 3 eV E) 2 eV A) 3 B) 6 C) 10 D) 12 E) 14 CEVAP ANAHTARI
1. C 2. C 3. C 4. B 5. E 6. C
eeo75o
fz5l2g
7. B 8. C 9. E 10. D 11. C

Soru 3
ÖZ BİLGİ Soru 1
E (eV) E (eV)
Atomlar, Enerji (eV)
1. Taneciklerle çarpıştırılarak 4,2 2,8
n=4
2. Fotonlarla çarpıştırılarak 3,6 2,2
3. Elektrik alanı uygulanarak
n=3 2 1,4
4. Isıtılarak
L M
uyarılabilir 0 0
n=2 X – Gazı Y – Gazı
K
n=1 Temel hal Kendi aralarında tepkimeye girmeyen X, Y
gazlarının bulunduğu gaz odasından 3,5 eV
Bir gazın spektrumunda gözlenen şekilde- enerjili elektronlar geçiriliyor.
ki K, L, M ışınlarının momentumları PK, PL,
PM dir. X, Y gazlarının enerji düzeyleri yukarıdaki
UYARI gibi olduğuna göre, gaz odasını terkeden
Buna göre; PK, PL, PM nin büyüklük iliş-
kisi nedir? elektronların en küçük, enerji değeri aşa-
Fotonların atomları uyarabilmesi için
ğıdakilerden hangisi olabilir?
enerjileri atomun enerji değerlerin- A) PK = PL > PM B) PK > PL > PM
den birine eşit olmalıdır. A) 3,5 eV B) 2,1 eV C) 1,5 eV
C) PM > PK = PL D) PK = PL = PM
E) PM > PL > PK D) 1,3 eV E) 0,1 eV
n3icvd
mg5y1l
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Hidrojen atomunun iyonlaşma ener-

jisi E dir.
Buna göre, hidrojen atomu kaç
E lik enerji ile temel hâlden r = 2
enerji seviyesine uyarılır?
Soru 2
ÇÖZÜM
Enerji (eV)
İyonlaşma enerjisi
Soru 4
İyon
3,8 n=∞
E1 = –13,6 eV = E
2,3 n=3
Z2 e– Gaz Odası
E2 = –13,6 · K
2
r n=2
1,2
1
E2 = E . n=1
4 0
Temel hal
E
E2 =
4 Sezyum atomunun bazı enerji düzeyleri şe-
kildeki gibidir.
E – +
DE = E –
4 Buna göre, E = 5 Volt
3E I. 2,3 eV enerjili foton

DE = olur. Şekildeki düzenekte K noktasından serbest
4 II. 2,5 eV enerjili elektron bırakılan elektronların gaz odasından çıkış
III. 1,5 eV enerjili foton enerjileri 0,6 eV, 1,2 eV ve 2eV oluyor.
yukarıdakilerden hangileri sezyum atom- Buna göre, bu gazın spektrumunda kaç
larını uyarabilir? eV enerjili fotonlar salınamaz?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III A) 0,8 B) 1,4 C) 1,8

D) II ve III E) I, II ve III D) 3,8 E) 4,4
6ps6gh
8c8jd9

Soru 5 Soru 7
ÖZ BİLGİ
Enerji (eV) Bohr atom modeline göre, hidrojen ato-
Hidrojen gazının spektrumu
x y
8,84 eV n=5 mu için temel hâlden 4. yörüngeye geçen
elektronun açısal momentumu kaç j.s de-
7,80 eV n=4
O K L M N ğişir? (h = 6,6 · 10–34 j·s, r = 3) n=5
6,67 eV n=3
n=2
A) 5,5 · 10–34 B) 4,4 · 10–34 n=4
4,86 eV
– +
0 n=1 C) 3,3 · 10–34 D) 2,2 · 10–34 n=3
Paschen
V = 10 Volt E) 1,1 · 10–34
n=2
Şekil – I Şekil – II Ha Hb Hc
Balmer
r8b8ou
n=1
Şekil – I deki levhalar arasında Şekil – II de a b c
Lyman
bazı enerji düzeyleri verilen cıva atomları var-
dır.
Buna göre, O noktasından serbest bırakı- Soru 8
lan elektronların L – M arasında uyardığı
cıva atomlarının spektrumunda kaç farklı
ışıma gözlenebilir? UYARI
a+2
j i
A) 3 B) 6 C) 10 D) 15 E) 21
• Lyman serisi, mor ötesi
b
• Balmer serisi, görünür ışık
olvrs5
Hedef Çekirdek
• Paschen serisi kırmızı ötesi ışık-
(z.e) tır.
Şekildeki deneyde j hızı ile fırlatılan alfa ta-

neciği i açısı kadar sapmaya uğruyor.
Buna göre, i sapma açısı
I. j hızı
II. b nişan hatası
III. Ze çekirdek yükü
niceliklerinden hangilerinin artması ile
azalır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

Soru 6
bi2f6p
Enerji (eV)
13 eV n=4
12 eV n=3 Soru 9
f1
10 eV n=2 Hidrojen atomunun 4. Bohr yörünge yarıçapı

f2 rH, bir kere iyonlaşmış Helyum atomunun 2.
0 n=1 Bohr yarıçapı rHe dir.
rH
Şekildeki çizgilerin frekansları f1, f2 dir. Buna göre, r oranı kaçtır?
f1 He
f2 (ZH = 1, ZHe = 4)
3 1 10 1
A) B) C) 1 D) E) 2 A) B) 2 C) 4 D) 8 E) 16
10 5 3 2 CEVAP ANAHTARI
9yl191
1. B 2. B 3. E 4. C 5. A 6. A
ssolll
7. C 8. D 9. E

FİZİK BÜYÜK PATLAMA ATOM ALTI PARÇACIKLAR TEST 185
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
I. Gök adanın tayf çizgilerindeki kırmızıya I. Fermi
Dört doğal kuvvet ve aracılık eden
alan parçacığı;
kayma oranın bize uzaklığı ile doğru oran- II. Nanometre
tılıdır. (Kırmızıya kayma yasası)
1. Çekirdek kuvveti – Gluon III. Mikrometre
2. Elektromanyetik kuvvet – Foton
II. Gök adanın uzaklaşma hızı bize uzaklığı
IV. Pikometre
3. Zayıf çekirdek kuvveti – W", Z0
ile doğru orantılıdır.
V. Milimetre
bozonları III. Evrenin yaklaşık %90 ı karanlık madde-
4. Kütle-çekim kuvveti – Graviton dir. Yukarıdaki birimlerin hangisi en büyük-
tür?
Yukarıdakilerden hangileri Edmin Hubble’
nin ulaştığı sonuçlardandır? A) I B) II C) III D) IV E) V
yd7ykz
dh4b8c
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Işıma şiddeti
Soru 2
Soru 5
Aşağıdakilerden hangisi ömrünü tamam-
lamış bir yıldız değildir? Hidrostatik dengede olan bir yıldız henüz
aşağıdaki evrelerden hangisini yaşama-
A) Beyaz cüce
mıştır?
–
0 m Dalga boyu
B) Demir yıldızı
A) İlkel çekirdek
C) Nötron yıldızı
Işıma yapan cismin mutlak sı- B) Gaz bulutu
caklığı 3000 °K olduğuna göre, D) Karadelik
şekildeki eğrinin tepe yaptığı nok- C) Toz bulutu
E) Meteor
tadaki dalga boyu kaç m dir? D) Beyaz cüce
(Wien sabiti 2,898 · 10–3 m·K)
E) Anokol
vrsin8
ÇÖZÜM
gnv62t
mmax.T = 2,898 · 10–3
Soru 3
–3
2.898.10
m= Parlaklık
3.000
m = 0,966 · 10–6
m = 9,66 · 10–7 m
Soru 6
Aşağıdakilerden hangisi kara deliklerin bir

–
0 600 Dalga boyu

özelliği değildir?
(Nanometre)
A) Her şeyi yutarlar.
Şekildeki grafiğe göre, ilgili yıldızın yü-
B) Zamanı yavaşlatırlar.
zeyindeki sıcaklık kaç kelvin civarında-
dır? (mmax · T = 2,898 · 106 nmK) C) Mercek etkisi gösterirler.
A) 6230 B) 5860 C) 5200 D) Işıma yapmazlar.
D) 4830 E) 4260 E) Kendilerine yaklaşan cisimlerde hacim ar-

tışı oluştururlar.
f4ho54
1zkdho

TEST 185 BÜYÜK PATLAMA ATOM ALTI PARÇACIKLAR
KONU ADI KİMYA
FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÖZ BİLGİ
Wien Yasası ile yıldızlara ait hangi özellik Wien Yasasına göre sıcaklığı 16 °C olan
Atom altı parçacıklar;
tespit edilebilir? cisimden salınan ışımanın dalga boyu kaç
1. Leptonlar;
°A dur? (mmax.T = 2,89.10–3 m.K)
A) Güneşe uzaklık
Elektron – Elektron nötrinosu
B) Kütle A) 105 B) 6.104 C) 5.104
Müon – Müon nötrinosu
C) Yaş D) 4.104 E) 2.104 Tau – Tau nötrinosu
D) Sıcaklık
45e8b8
E) Yarıçap 2. Kuarklar;
h9bkyk u: üst (up) c: tılsımlı (chorm)
d: alt (down) s: acayip (strange)
t: tepe (top) b: taban (botton)
3. Hadronlar;
Soru 11
A) Baryonlar
Protonlar aşağıdaki grupların hangisin- Proton – Nötron – Lambada
dendir? Sigma – Ksi – Omega
Soru 8 A) Kuark B) Lepton C) Mezon B) Mezonlar

Pıon – Kaon – Eta
D) Baryon E) Bozon
Aşağıdakilerden hangisi büyük patlama
(Big Bang) teorisinin öngörülerinden biri
kf4fp4
değildir?
A) 15 – 20 milyar yıl önce sonsuz yoğunluk-

taki tekillikten ortaya çıkmıştır.
B) Önce oluşan kuarklar çekirdek kuvvetleri
ile birleşerek parçacıkları oluşturmuştur.
C) Leptonlar da kuarklardan oluşmuştur. Soru 12
D) Madde ortaya çıkmıştır. Aşağıdakilerden hangisi mezonların
E) Zaman ortaya çıkmıştır. özelliği değildir?
A) Kotonlar aracılığı ile etkileşirler.
2j1seg
B) Bir kuark ve bir karşı kuarktan oluşurlar.

C) Genellikle kararsızdırlar.
Atom
D) Kütleleri baronların kütlesinden küçük-
tür.
E) Hızlı bir şekilde bozunurlar.
5orm7z
Soru 9
Aşağıdakilerden hangisi dört temel kuv-

vetten biri değildir?
A) Çekirdek kuvveti
B) Zayıf kuvveti
Soru 13
C) Elektromanyetik kuvvet
Bugün bilinen kaç tane kuark vardır? CEVAP ANAHTARI
D) Kütle-çekim kuvveti
E) Sürtünme kuvveti A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 1. C 2. E 3. D 4. E 5. D 6. E
7. D 8. C 9. E 10. A 11. D 12. A

m2humt
jtn1tc
13. C

FİZİK BÜYÜK PATLAMA ATOM ALTI PARÇACIKLAR TEST 186
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
I. Yukarı (u) I. Çekirdek kuvvetleri ile etkileşirler.
Hubble Yasası
II. Aşağı (d) II. Temel parçacıktırlar.
Yaptığı çalışmalarla gök adalarının
tayf çizgilerindeki kırmızıya kayma III. Acayip (s) III. Hadronlardan daha hafiftirler.
oranlarının bize olan uzaklıkları ile IV. Tılsımlı (c) Yukarıdakilerden hangileri leptonlar için
doğru orantılı olduğunu keşfetti.
V. Alt (b) doğrudur?
Tüm evrenin genişlediğini ortaya
koydu. IV. Tepe (t) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
V: Galaksinin uzaklaşma hızı Yukarıda verilenlerden kaç tanesi kaç ku- D) II ve III E) I, II ve III
ark ailesindendir?
H: Hubble sabiti
ds7d3u
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
d: Uzaklık olmak üzere hubble adı
ile bilinen yasayı,
sv4po9
V = H · d şeklinde ifade etti.
Soru 2
Soru 5
I. Bir kaç tanesi bir araya gelerek hadronları
oluşturur. Aşağıdakilerden hangisi kuvvet taşıyıcı
parçacık (Bozon) değildir?
II. Bilinen altı çeşidi vardır.
III. Elektrik yükü taşırlar A) gluon B) müon C) foton
Yukarıdakilerden hangileri kuark ailesi D) Z bozonu E) W bozonu

için doğrudur?
v4ukip
Galaksi
c8rz65
Soru 3 Soru 6
Galaksi
I. Hadronlar Bir protonu oluşturan kuarklar aşağıdaki-
II. Fotonlar lerden hangileridir?
III. Leptonlar A) 2 üst kuark, 1 alt kuark

Yukarıdakilerden hangileri kütle-çekim B) 3 üst kuark
kuvveti aracılığı ile etkileşime girebilir? C) 3 alt kuark
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) 2 alt kuark, 1 üst kuark
D) I ve III E) II ve III E) 1 üst kuark, 1 alt kuart
edkszl
thh7l1

TEST 186 BÜYÜK PATLAMA ATOM ALTI PARÇACIKLAR
KONU ADI KİMYA
FİZİK
Soru 7
Soru 11 ÖZ BİLGİ
Aşağıdaki parçacıklardan hangisi elekt-
Aracılık eden Proton
ronla aynı gruptadır?
Kuvvet alan parçacığı
u u
A) Müon B) Pion C) Eta I. Çekirdek Gluon
D) Sigma E) Ksi II. Elekromanyetik Foton
III. Kütle-çekim Graviton d
yna2fg
IV. Zayıf W!, Z° bozon
Yukarıdaki karşılaştırmalardan hangileri
Nötron
doğrudur?
A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III d d
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

u
2t4u8z
Soru 8
u : Üst kuark
Nötron atom altı parçacıkların hangi gru- d : Alt kuark
bundadır?
A) Baryon B) Mezon C) Lepton

Atomun oluşması
D) Kuark E) Foton Kuark
gz19uc
Proton – Nötron
Soru 12
Çekirdek
Aşağıda verilen kuvvet çiftlerinden hangi- +
si uzun menzilli kuvvettir? Elektron
A) Güçlü çekirdek - Zayıf çekirdek

Atom
B) Güçlü çekirdek - Kütle çekim
Soru 9
C) Kütle çekim - Elektromanyetik
Elektron atom altı parçacıkların hangi D) Kütle çekim - Zayıf çekirdek
grubundadır?
E) Zayıf çekirdek - Elektromanyetik
A) Kuark B) Foton C) Lepton
j6r4nt
D) Mezon E) Baryon
19ngc8
Soru 10 Soru 13
Aşağıdakilerden hangisi bir yukarı iki aşa- Elektron atom altı parçacıkların hangi
ğı kuarktan oluşur? grubundandır?
A) Proton B) Elektron C) Müon A) Mezon B) Lepton C) Baryon CEVAP ANAHTARI
D) Pion E) Nötron D) Kuark E) Foton 1. E 2. E 3. D 4. E 5. B 6. A
7. A 8. A 9. C 10. E 11. E 12. C

3fgb5o
hjdmr4
13. B

FİZİK RADYOAKTİVİTE TEST 187
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
A Aşağıdakilerden hangisi a, b, c ışınlarının b ışıması yapan bir çekirdekle ilgili aşağı-
• X
Z ortak özelliği değildir? dakilerden hangisi yanlıştır?
Z: Atom numarası – proton sayısı
A: Kütle numarası
A) Fotoğraf filmine etki ederler. A) Nötron sayıları oranı kararlı bölgenin üs-
Proton
(Proton + Nötron) B) Canlılar için zararlıdırlar.
tündedir.
• Bir atomun çekirdek yarıçapı; C) Gaz moleküllerini iyonlaştırırlar.
B) Nötron protona dönüşmüştür.
1 D) Fleoresan ekranda ışıldama yaparlar.
r = r0. A 3 (r0 = 1,2 · 10–15 m) C) Atom numarası 1 artmıştır.
E) Elektrik ve manyetik alanda saparlar.
D) Kütle numarası 1 azalmıştır.
E) Enerji kaybetmiştir.
iz35yy
5t6pbj
UYARI
1 metre 1015 fermi dir.
Soru 2
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Soru 5
A) a ışınlarının havadaki hızları 1,6.107 m/s
civarındadır. I. Daha ağır bir izotopu oluşur.
ÖZ BİLGİ B) b ışınlarının havadaki hızları 299.000 km/s II. Enerjisi artar.
yeye kadar çıkabilir.
Beta ışıması III. Gama (c) ışını yayar.
1 C) a, b, c ışınları elektrik ve manyetik alanda
n " 11 p + –01 e Yukarıdakilerden hangileri nötron yakala-
0 saparlar.
yan bir çekirdek için doğrudur?
D) c ışınları boşlukta ışık hızı ile yayılır.
Pozitron ışıması A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
E) a, b, c ışınları fotoğraf filmine etki ederler.
1
p " 1
n + +01 e D) I ve II E) Yalnız I
1 0
39rces
l5uzpf
Alfa ışıması
235
92
U " 231
90
Th + 42 He (a)
Gama ışıması
34
16
S + 10 n " 35
16
S+c
Soru 3
Pozitron yayımı yapan bir çekirdekle ilgili Soru 6

aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
I. Nötron protona dönüşür.
A) Nötron sayıları oranı kararlı bölgenin al- II. Atom numarası 1 artar.
Proton
tındadır. III. Kütle numarası değişmez.
Yukarıdakilerden hangileri beta ışıması
B) Proton nötrona dönüşmüştür.
yapan bir çekirdek için doğrudur?
C) Atom numarası 1 azalmıştır.
D) Kütle numarası 1 artmıştır.
E) Enerji kaybetmiştir.
6ej77b
kigjtn

TEST 187 RADYOAKTİVİTE
KONU ADI KİMYA
FİZİK
Soru 7 Soru 11
ÖZ BİLGİ
I. Alfa ışını Beta ışıması yapan bir çekirdekte aşağı-
Yarı ömür: Maddenin mevcut atom
II. Beta ışını dakilerden hangisi her zaman gerçekleş- sayılarının yarısının bozunması için
mez? geçen süredir.
III. X ışını
IV. Gama ışını A) Kararlı hâle geçer.
Yukarıdakilerden hangileri elektrik ve B) Nötron sayısı 1 azalır.

manyetik alandan etkilenmez? C) Proton sayısı 1 artar.
A) I ve II B) I ve III C) III ve IV D) Enerjisi azalır.

ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
D) II ve III E) I, III ve IV E) Kütle numarası değişmez.
Yarı ömrü 2 gün olan bir radyoaktif
ru39gn
no9em7
maddenin atom sayısı t = 0 anıda N

dir.
Buna göre, 10. gün sonunda bo-
zunmamış atom sayısı kaç N olur?
Soru 8
ÇÖZÜM
Pozitron yayan bir çekirdekte pozitrondan
başka aşağıdakilerden hangisi oluşmuş- t = 0 anı N
tur?
N
2. gün
A) Proton B) Nötron C) Elektron 2
D) Beta ışını E) c ışını N
4. gün
4
71zl43
N
6. gün
8
N
8. gün
Soru 9 Soru 12 16
N
235 10. gün olur.
92
U → 231
90
Th + X Fotograf 32
Filmi
x y z
Uranyum şekildeki gibi bozunarak toryum ve
X e dönüşüyor. –
++ ++
–
Buna göre, X aşağıdakilerden hangisidir? –
–
A) a ışını B) b ışını C) Pozitron
D) X ışını E) c ışını Kurşun
blok
obmtjy
+ –
V
Radyoaktif çekirdekten yayılan şekilde-

Soru 10
ki x, y, z ışınları ile aşağıdaki karşılaştır-
I. Kütle numarası 4 azalır. malardan hangisi doğrudur?
II. Atom numarası 2 azalır. x y z

III. Enerji kaybeder. A) b c a
B) b a c
Yukarıdakilerden hangileri alfa (a) ışıması
yapan bir çekirdek için doğrudur? C) a c b
D) a b c
E) c a b
a7pgvj
1. E 2. C 3. D 4. D 5. A 6. E
9kd21s
7. C 8. B 9. A 10. E 11. A 12. A

FİZİK RADYOAKTİVİTE TEST 188
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
I. Kütle numarası değişmez. Pozitron yayan bir çekirdekte aşağıdaki-
Alfa (a) Bozunması: Çekirdeğin
II. Atom numarası 1 azalır. lerden hangisi her zaman gerçekleşmez?
kütle numarası 4, atom numarası 2
azalır. III. Çekirdeğin enerjisi azalır. A) Atom numarası 1 azalır.
A
X → A–4 4
Z Z–2
Y + 2
He Yukarıdakilerden hangileri gama ışıması B) Nötron sayısı 1 artar.
yapan bir çekirdekte gözlenir? C) Enerjisi azalır.
Beta (b) Bozunması (b+ – b–):
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Kararlı hâle geçer.
b– bozunmasında atom numarası 1
artar kütle numarası değişmez. D) I ve III E) II ve III E) Kütle numarası değişmez.
b+ bozunmasında atom numarası 1
azalır, kütle numarası değişmez.
i968rg
zd3jft
Gama (c) Bozunması: Çekirdek-
te bir değişme olmaz. Bu ışınların
enerjileri çok büyüktür.
Soru 2
Soru 5
Kütle numarası 4 azalan çekirdekten aşa-
I. Çekirdek birleşmesidir.
ğıdakilerden hangisi yayılmıştır?
II. Termonükleer reaksiyondurlar.
A) Alfa ışını B) Beta ışını
III. Yıldızların enerji kaynağıdır.
C) Pozitron D) Gama ışını Yukarıdakilerden hangileri füzyon reak-
E) X – ışını siyonlar için doğrudur?
hmpruo
Atom reaktörü
3ite9c
Soru 3
I. Nötron protona dönüşür.

II. Atom numarası artar.
Soru 6
III. Kütle numarası değişmez.
Yukarıdakilerden hangileri b ışıması ya- Beta bozunmasında beta parçacığından
pan bir çekirdek için doğrudur? başka aşağıdakilerden hangisi oluşur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Proton B) Nötron C) Elekron

D) II ve III E) I, II ve III D) Pozitron E) a taneciği
2zg1ck
ktjln8

TEST 188 RADYOAKTİVİTE FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÖZ BİLGİ
I. Çekirdek bölünmesidir. Bir çekirdek bir elektron yakalarsa aşağı-
Fisyon: Çekirdek bölünmesidir.
II. Büyük miktarda enerji açığa çıkarır. dakilerden hangisi gerçekleşmiş olur?
235
U + 10n → 139 Ba + 94 Kr + 301n + Q
III. Laboratuvarlarda gerçekleştirilebilir. A) Çekirdeğin kütlesi artar. 92 56 36
Yukarıdakilerden hangileri fisyon reaksi- B) Atomun atom numarası 1 artar.

Füzyon: Çekirdek birleşmesidir.
yonlar için doğrudur? C) Nötron protona dönüşür.
1 4 0
4 1H → 2He + 2 1e + Enerji
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Proton nötrona dönüşür.
D) II ve III E) I, II ve III E) Çekirdekten gama ışını salınır. Dört hidrojen atomu birleşerek hel-
yuma dönüşürken çok miktarda
enerji açığa çıkar.
n1chho
459t54
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Soru 11 Bir deneyde yarı ömrü 15 dakikada
olan radyoaktif elementten 4 gram
Soru 8 Kütle numarası gereklidir.
A–
Madde 60 dakikada deney yerine
Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yan- getirilebildiğine göre, başlangıçta
lıştır? kaç gramdır?
A-4 –
A) Füzyon – Birleşme
ÇÖZÜM
B) Fisyon – Bölünme
–
0 Z
C) Pozitron – +10b Z-3 Atom numarası
60
Madde = 4 kez yarılanacaktır.
D) Beta ışıması – 0–b 15
K çekirdeği grafikteki gibi bozunarak L çe-
E) Alfa ışıması – 24He kirdeğine dönüşmüştür. N"
N
"
N
"
N
"
N
2 4 8 16
Buna göre, bu önüşümde hangi ışımalar
yapılmıştır?
lfy3kz
N
= 4 ⇒ N = 64 gram
16
A) a, a B) a, c C) b+, c
D) a, b+ E) a, b–
7b3nyk
Soru 9
235
92
U + 10n → 94
36
Kr + 139
56
Ba + X + Enerji
Şekildeki fisyon reaksiyonunda açığa çı- Soru 12
kan X aşağıdakilerden hangisidir?
Yarılanma süresi mevcut atom sayısının bo-
A) 1 tane nötron zunarak yarıya düşmesi için geçen süredir.
B) 2 tane nötron Buna göre, yarılanma süresi 20 dakika
C) 3 tane nötron olan maddenin %75’inin bozunması için
D) a ışını geçen süre kaç dakikadır?
E) c ışını A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80 CEVAP ANAHTARI

1. D 2. A 3. E 4. D 5. E 6. A
6oma2t
okpveg
7. B 8. E 9. C 10. D 11. D 12. B

FİZİK ÖZEL GÖRELİLİK TEST 189
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
I. Işığın boşlukta yayılıp yayılmadığı a
Özel Görelilik (İzafayet)
1. Fizik yasaları tüm eylemsiz sis-
II. Esir maddesinin ne olup olmadığı b
j
temlerde geçerlidir. III. Işığın hızının farklı boyutlarda değişip de- c
Hareket-zaman-uzunluk görece- ğişmediği
lidir.
Michelson Morley deneyi yukarıdakiler-
2. Işığın hızı kaynağın ve gözlem-
den hangilerini amaçlamıştır? Şekildeki cisim ışık hızına yakın j hızı ile ha-
ciden bağımsız olup bütün refe-
rans sistemlerinde aynıdır. reket ediyor.
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
Buna göre, cismin a, b, c boyutlarının han-
gisinde kısalma olur?
oe2ymj
A) Yalnız a B) Yalnız b C) a ve b
D) a ve c E) b ve c
UYARI
aa5k16
Bu teoriye göre, yüksek hızlarda za-
man genişler yani genç kalırız, uzun-
luk ise kısalır.
Soru 2
Soru 5
I. Fizik yasaları bütün eylemsiz referans
sistemlerinde aynıdır. I. Fizik yasaları tüm eylemsiz referans sis-
II. Işığın hızı gözlemcinin ve kaynağın hı- temlerinde aynıdır.
ÖZ BİLGİ zından bağımsızdır ve bütün eylemsiz II. Işık boşlukta da yayılır.
referans sistemlerinde aynıdır.
Michelson-Morley ile III. Işık hızı gözlemci ve kaynak hızından ba-
III. Evren esir adı verilen bir madde ile örü-
1. Ether fikri ortadan kalkmıştır. ğımsız olup tüm referans sistemlerinde
lüdür.
2. Işığın yayılmak için ortama ihti- aynıdır.
yacı olmadığı anlaşılmıştır. Yukarıdakilerden hangileri Einstein’in
özel görelilik teorisinin ilkelerindendir? Yukarıdan hangileri özel görelilik teorisi-
3. Işık hızının tüm referans sistem-
nin postülatlarındandır?
lerinde aynı olduğu anlaşılmıştır. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
8np64e
sktrg2
Soru 6
Soru 3
jK = 0,5c, jL = 0,6c, jM = 0,8c
Işık hızına yakın hızlarda hareket eden
hızları ile hareket eden araçlardan yayılan
gözlemciye göre,
ışınların boşluktaki hızları sıra ile jK, jL, jM
I. Zaman genişler dir.
II. Boyut kısalır Buna göre, bu hızlar arasındaki ilişki ne-
III. Kütle küçülür dir?
yukarıdakilerden hangileri gerçekleşir? A) jK > jL > jM B) jK > jM > jL
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) jM > jL > jK D) jK = jL = jM
D) I ve III E) II ve III E) jL > jK > jM
bui1vv
p1fdja

TEST 189 ÖZEL GÖRELİLİK FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÖZ BİLGİ
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Işık hızına yakın hızla hareket eden bir gemi- Wien Yasası
A) Durgun bir gözlemciye göre hareketli saat nin bu hızdaki boyu , olarak ölçülüyor.
mmax · T = 2,898 · 10–3 mK
durgun saate göre daha yavaş çalışır. Buna göre, gemini durgun haldeki boyu
B) Hareket halindeki cismin hareket yönün- aşağıdakilerden hangisi olabilir?
deki boyutu kısadır. A) 1,2 , B) , C) 0,8 ,
C) Işığın hızı her ortamda ayrıdır. D) 0,5 , E) 0,1 ,
D) Fizik yasaları tüm eylemsiz sistemlerde
e3btoe
aynıdır.
E) Ether ortamı yoktur.
t688dr
Uzay gemisi
Soru 11
Soru 8 Bir elektron V gerilimi ile hızlandırılınca hızı

2
Michelson-Morley deneyinin sonuçları c oluyor.
3
aşağıdaki hangi ifadeyi kapsamaz?
Buna göre, V gerilimi kaç volttur?
A) Ether hipotezi geçersizdir. (me = 9.10–31 kg, qe = 1,6.10–19 C,
B) Işık hem dalga hem tanecik gibi davra- c = 3.108 m/s)
nır. Galaksi
A) 125 B) 1250 C) 12.500
C) Boşlukta ışık her yönde ayrı hızla yayılır.
D) 112.500 E) 125.000
D) Işığın yayılmak için ortama ihtiyacı yok-
tur.
yc236a
E) Işık elekromanyetik dalgadır.

dgyfsm
ÖZ BİLGİ
Kuantum Teorisine göre;
Mikro evrende,
• Fiziksel nicelikler süreksizdir.
• Bütün tanecikler eş zamanlı
Soru 12 olarak dalga karakteri taşırken
dalgalarında eş zamanlı olarak
Soru 9 tanecik karakteri vardır.
Boyları eşit olan üç çubuk sıra ile j1, j2, j3
hızları ile harekete geçiyor. • Determinizm yoktur olasılıklar
Boyu , olan bir gemi ışık hızına yakın bir hızla vardır.
j1 > j2 > j3 olduğuna göre, çubukların bu
hareket ediyor. • Ölçülen nicelikler üzerinde belir-
hızlardan ölçülen boyları ,1, ,2, ,3 arasın-
sizlikler vardır.
Buna, göre bu geminin bu hızdaki boyu daki ilişki nedir?
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) ,1 > ,2 > ,3 B) ,3 > ,2 > ,1
A) , B) 0,8, C) 1,2, C) ,1 = ,2 = ,3 D) ,1 > ,3 > ,2
D) 1,5, E) 2, E) ,3 > ,1 > ,2 CEVAP ANAHTARI
1. E 2. B 3. C 4. A 5. E 6. D
uplmai
gloal6
7. C 8. B 9. B 10. A 11. D 12. B

FİZİK FOTOELEKTRİK OLAY TEST 190
Soru 1 Soru 3
ÖZ BİLGİ
Fotoelektrik olay: Işığın metaller- Bir metalden sarı ışık elektron koparamadığı Eşik dalga boyu 2m olan metal üzerine dalga
den elektron sekmesi olayıdır. hâlde yeşil ışık koparabiliyor. boyları mx = m, my = 2m, mz = 3m olan x, y, z
Buna göre, ışınları gönderiliyor.
Ef
Fot
on Buna göre, hangi ışınlar levhadan elekt-
I. Radyo dalgaları
ron sökebilir?
II. X – ışınları
Eb. A) Yalnız x B) Yalnız z C) x ve y
III. Mor ışık
D) x ve z E) y ve z
yukarıdaki ışınlardan hangileri bu metal-
eı
Ek den elektron koparabilir?
h2epr1
Metal Levha
Fotonun enerjisinin bir kısmı metalin D) I ve III E) II ve III
bağlanma enerjisine harcanır. Kalan
enerjide elektrona kinetik enerji şek-
ff1bu9
linde aktarılır.
Ef = Eb + EK
• Ek
Soru 4
a Dalga boyu 2480 A° olan ışık eşik dalga boyu

fe Frekans 6200 olan A° olan metalden elektron sökü-
yor.
–Eb
Buna göre, sökülen elektronların kinetik
enerjileri kaç eV olur? (hc = 12400 eVA°)
Bir metalden sökülen elektronların A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
kinetik enerjileri ışığın frekansı ile
şekildeki gibi değişir. Soru 2
2b5y9u
E E
P m
UYARI
Her foton bir elektron sökebilir.

E
Soru 5
Eşik dalga boyu m olan metal üzerine dalga

f
Şekil – III m
boyu olan ışık gönderiliyor.
3
Enerji E, momentum P, frekansı f ve dal- Buna göre, fotoelektronların kinetik ener-
ga boyu m olan bir fotonla ilgili yukarıda-
jileri ne olur? (h: Planck sabiti, c: ışık hızı)
ki grafiklerden hangisi doğrudur?
hc hc hc
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) B) C) 2
2m m m
D) II ve III E) I, II ve III hc 2 hc
D) 3 E)
m 3 m
zpoic5
ils6np

TEST 190 FOTOELEKTRİK OLAY FİZİK
Soru 6 Soru 9
FORMÜL
Gücü 100 watt olan bir lamba gücünün %60 Eşik dalga boyu 4000 A° olan metal üzerine Fotonun enerjisi;
şı ile dalga boyu 6,6.10–3 olan ışık yayıyor. dalga boyu 2480 A° olan ışık gönderiliyor.
hc
Ef = h · f = ya da
Buna göre, kaynaktan 1 saniye yayılan fo- Buna göre, fotoelektronların kesme po- m
ton sayısı nedir? tansiyeli kaç eV olur? (hc = 12400 eVA°)
12400 eVA°
(h = 6,6.10–34 j.s, c = 3.108 m/s) Ef =
A) 1,1 B) 1,4 C) 1,8 m
A) 2.1020 B) 1.1020 C) 3.1019 D) 1,9 E) 2,1 Bağlanma enerjisi;
D) 2.1019 E) 1.1019 hc
Eb = h · fe =
lrk2h9
3vhd5l me
Bir metale E enerjili fotonlar düşürülünce fo- Bir kaynaktan 1 saniyede yayılan 6,4
toelektronların kinetik enerjileri 3eV, 2E ener- joule lük enerji dalga boyu 6200 A°
jili foton düşürülünce de 8,5 eV oluyor. olan ışığa dönüyor.
Buna göre, metalin eşik enerjisi kaç eV Buna göre, lambadan 1 saniyede
yayılan foton sayısı nedir?
tur?
(hc = 12400 eV, eV = 1,6 · 10–19 C)
A) 4,0 B) 3,5 C) 3,0
D) 2,5 E) 2,0 ÇÖZÜM
k88kkh
Bir fotonun enerjisi

12400
E= = 2eV = 2 · 1,6 · 10–19 j
6200
Foton sayısı
6, 4
Soru 8 Soru 10 N = = 2 · 1019 tane
3, 2 · 10 –19
Ef = 6 eV
Ek
3E –
a
0–
–
– + fe f f
V = 3 Volt –E –
Şekildeki deneyde fotonların enerjisi

Ef = 6 eV, eşik dalga boyu 6200 A° dür. Bir metalden sökülen elektronların maksi-
Devreye V = 3V luk deri gerilim uygulan- mum kinetik enerjileri metal üzerine düşen
dığına göre, fotoelektronlar anota kaç ışığın frekansı ile şekildeki gibi değişiyor.
eV luk enerji ile çarparlar? Buna göre, f frekansı fotonlarının enerjile-
(hc = 12400 eVA°) ri kaç E dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
CEVAP ANAHTARI
4hvs2d
64b8y5
1. E 2. E 3. C 4. E 5. C 6. A
7. D 8. A 9. D 10. D

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Boşluktaki dalga boyu 6000 A° olan ışığın X (m) Y (2m) Z (3m)
Akım (Amper)
frekansı kaç s–1 dir?
(c = 3 · 108 m/s, 1m = 1010 A°)
4–
A) 2 · 1014 B) 3 · 1014 C) 4 · 1014
–
D) 5 · 1014 E) 6 · 1014
uu1pd6
–
–2 1 Gerilim me = 2m
(Volt)
Eşik dalga boyu me = 2m olan metal üzerine

Bir fotosel üzerine ışık düşürülerek
şekildeki gibi dalga boyları m, 2m, 3m olan X,
şekildeki grafik elde ediliyor.
Y, Z ışınları düşürülüyor.
Işığın dalga boyu 3100 A° olduğu-
na göre, fotokatotun eşik dalga Hangi ışınlar, metalden elektron sökebi-
boyu kaç A° dur? lir?
(hc = 12400 eVA°)
A) Yalnız X B) X ve Y C) X ve Z
ÇÖZÜM
Soru 2
fp4eor
Grafiğe göre, kesme potansiyeli 2
volttur.
Eşik frekansı 2 · 1014 s–1 olan metal üzerine
12400 12400 frekansı 5 · 1014 s–1 olan ışık düşürülüyor.
= +2
3100 me
Buna göre, fotoelektronların kinetik ener-
12400
= 4 – 2 ⇒ jileri kaç jouldür? (h = 6,6 · 10–34 j·s)
me
A) 1 · 10–19 B) 1,08 · 10–19
12400
me =
2
= 6200 A° C) 1,32 · 10–19 D) 1,98 · 10–19
E) 3,3 · 10–19
Soru 5
e6nzs2
Akım (Amper)
X
UYARI
Y,Z
Fotonun metalden elektron sökme
şartı; Y Z
mfoton G meşik
Gerilim (Volt)
ya da
ffoton H feşik
Bir fotosel üzerine X, Y, Z ışınları düşürüle-
Soru 3 rek şekildeki grafikler elde ediliyor.
Buna göre,
Gücü 16 watt olan bir ışık kaynağı enerjisinin I. Y ve Z ışınlarının şiddetleri eşittir.
% 50 sini 6600 A° dalga boylu ışık şeklinde
II. X ve Z ışınlarının dalga boyları eşittir.
salıyor.
III. Y ve Z ışınları ile sökülen elektronların
Buna göre, 3s de bu kaynaktan kaç tane kesme potansiyelleri eşittir.
foton salınır? (h = 6,6 · 10–34 j·s,
c = 3 · 108 m/s, 1m = 1010 A°)
A) 2 · 1019 B) 3 · 1019 C) 4 · 1019
D) 8 · 1019 E) 10 · 1019
z2sk7m
vfe7av

Soru 8
3m
Akım (Amper) Eşik dalga boyu olan metal üzerine dal- Ek (10-19f)
4
m
4– ga boyu olan ışın düşürülüyor.
4
Buna göre, fotoelektronların kinetik ener-
– 0–
jisi ne olur?
–
f (1014s-1)
4hc 3hc hc
A) B) C) 8
–
–3 Gerilim (Volt) 3m 2m m
–3,4 –
2hc 8hc
D) E)
Bir fotoselden geçen akımın gerilimle deği- m 3m
şimi grafikteki gibidir. Bir metalden sökülen elektronların
ivv9ia
Buna göre, 4s de fotosel üzerine düşen maksimum kinetik enerjileri ışığın
foton sayısı kaçtır? (1e.y = 1,6.10–19 c) frekansı ile grafikteki gibi değişiyor.
A) 2.1019 B) 3.1019 C) 4.1019 Fotoelektronların kinetik enerjileri

2eV ölçüldüğüne göre, ışığın fre-
D) 5.1019 E) 1.1020 kansı nedir?
(h = 6,6.10–34, 1eV = 1,6.10–19 j)
hchsli
ÇÖZÜM
Ef = Eb + EK
h · f = 3,4 + 2 · 1,6 · 10–19
Soru 9
= 6,6 · 10–19 j
Bağlanma enerjisi 3 · 10–19 joule olan metal 6, 6 · 10 –19
fı = = 1 · 1015 s–1
üzerine m dalga boylu ışık gönderiliyor. 6, 6 · 10 –34
Fotoelektronların maksimum kinetik ener-
jileri 3,6 · 10–19 joule olduğuna göre, m kaç
m dir? (h = 6,6 · 10–34 j·s, c = 3 · 108 m/s)
Soru 7 A) 1.10–7 B) 2.10-7 C) 3.10–7
D) 4.10–7 E) 5.10–7
38kgz5
+ –
V = 4 Volt
Eşik enerjisi 4 eV olan fotosel 4 Voltluk ürete-

ce şekildeki gibi bağlanmıştır.
Işığın enerjisi 7 eV olduğuna göre, aşağı- Soru 10
dakilerden hangisi doğrudur?
Eşik enerjisi 5 eV olan fotosel devresinde 3
A) Katottan elektron sökülmez. Voltluk hızlandırıcı gerilim vardır.
B) Sökülen elektronlar anota ulaşamaz. Fotokatot üzerine 10 eV enerjili fotonlar
C) Elektronlar anota 1 eV luk enerji ile ulaşır. gönderildiğine göre, fotoelektronlar anota
D) Elektronlar anota 3 eV luk enerji ile ulaşır. en çok kaç eV enerji ile çarparlar?
E) Elektronlar anota 5 eV luk enerjiyle ulaşır. A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 CEVAP ANAHTARI

1. D 2. D 3. D 4. B 5. B 6. E
1l723e
jhanf1
7. B 8. E 9. C 10. E

Soru 1
UYARI Soru 3
Işığın şiddetini artırmak foton sa- Fotosel Kesme Kinetik enerji
yısını artırmak demektir. Bu da sö- Akımı Potansiyeli x y
külen elektron sayısını fotoselden
X 2i V
geçen akımı artırır.
Y 2i 2V
Z i 2V a b
–
Frekans
X, Y, Z metalleri üzerine aynı ışınlar düşürüle- –
rek grafikteki değerler elde ediliyor.
ÖZ BİLGİ Buna göre, metallerin bağlanma enerjileri –
EX, EY, EZ arasındaki ilişki nedir?
1A° = 10–10 m
1e·y = 1,6 · 10–19 c A) EZ > EX = EY B) EX = EY > EZ Şekildeki grafik X, Y metallerinden sökülen
C) EX > EY = EZ D) EY = EZ > EX fotoelektron kinetik enerjilerinin ışığın fre-
kansı ile değişimini gösteriyor.
E) EX = EY = EZ
Buna göre,
I. a = b
ba17t3
II. X in eşik dalga boyu Y ninkinden bü-
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK yüktür.
Eşik dalga boyu m olan metal üzerine III. Y nin bağlanma enerjisi x inkinden bü-
m yüktür.
dalgaboyu olan ışık gönderiliyor.
2 yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre, fotoelektronların kine-
tik enerjileri ne olur? A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
(h: Planck sabiti, c: ışık hızı) D) I ve II E) Yalnız I
ÇÖZÜM
cudlpr
hc
Ee =
2m
hc 2hc
Ef = =
m m
2
EK = Ef – Ee Soru 2
2hc hc
= – Akım (Amper)
m 2m
3 hc IM– Soru 4
EK = . olur.
2 m
I0 –
Bir fotosel devreye sarı ışık düşürüldüğünde
devreden akım geçiyor.
Bu devrede;
–
–VK Gerilim (Volt)

I. Kırmızı,
Bir fotosel üzerine ışık düşürülerek şekildeki II. Yeşil,
akım-gerilim grafiği elde ediliyor. III. Mor
Buna göre, ışığın şiddeti artırılırsa Im, Io, ışınlarından hangileri kesinlikle akım oluş-
Vk değerlerinden hangileri artar? turur?
A) Yalnız Im B) Im ve Io C) Im ve Vk A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) Io ve Vk E) Yalnız Vk D) I ve III E) II ve III
u64t8m
sjnebv

Soru 5 Soru 7
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Kinetik enerji Akım (Amper) Akım (Amper)
IM– 2–
I0 –
–
0–
–
3 Frekans (1014s-1)
–
–VK Gerilim (Volt) –1,8 Gerilim (Volt)
–
Akım-Gerilim grafiği verilen metal üzerine
Bir fotoselden geçen akımın gerilim-
düşen ışığın şiddeti sabit tutularak frekansı le değişimi grafikteki gibidir.
Bir metalden sökülen fotoelektronların kine-
artırılıyor.
tik enerjisi ışığın frekansı ile değişimi grafik- Işığın dalga boyu 3100 A° olduğu-
teki gibidir. Buna göre, grafikteki Im, Io ve Vk değerle- na göre, metalin eşik enerjisi kaç
rinden hangisi kesinlikle değişir? eV tur? (hc = 12,400 eVA°)
Metal üzerine düşen ışığın frekansı 6.1014
s–1 olduğuna göre, fotoelektronların kine- A) Yalnız Im B) Yalnız Vk C) Im ve Io
tik enerjileri kaç jouledir? (h = 6,6.10–34 j.s) ÇÖZÜM
D) Im ve Vk E) Io ve Vk
A) 0,98.10–19 B) 1,32.10–19 Grafiğe göre kesme potansiyeli
f27gja
1,8 volttur.
C) 1,64.10–19 D) 1,98.10–19
EK = 1,8 eV olur.
E) 2,02.10–19
Ef = Eb + EK
dgr3mi
12400
Eb = Ef – EK = – 1,8
3100
Eb = 4 – 1,8 = 2,2 eV
Soru 6
Akım (Amper)
Soru 8
2–
Işık şiddeti Frekans
–
x I 2f
y 2I 2f
–
–1 1 Gerilim (Volt)
z 2I f
Bir fotosel üzerine tabloda ışık şiddeti ve
Bir fotoselin üzerine ışık düşürülerek şekilde-
frekansı verilen x, y, z ışınları düşürülüyor.
ki grafik elde ediliyor.
Buna göre, fotosel de oluşan maksimum
Işığın dalga boyu 2480 A° olduğuna göre, akımlar arasındaki ilişki ne olur?
fotokatodun eşik dalga boyu kaç A° dur?
(hc = 12.400 eV A°) A) Iz = Iy > Ix B) Ix > Iz = Iy
C) Ix > Iy > Iz D) Ix > Iz > Iy
A) 3100 B) 4200 C) 4600
E) Iz > Iy > Ix
zcun16
1. C 2. B 3. A 4. E 5. D 6. A
vph95e
7. B 8. A

FİZİK COMPTON OLAYI VE DE BROGLİE TEST 193
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Compton Olayı Saçılan Dalga boyu 124 A° olan bir foton serbest
foton
elektrona çarparak saçılıyor.
X ışını fotonlarının serbest elektron-
larla çarpışmasıdır. Bu olayda elektron 38 eV luk enerji kazan-
Saçılan
i dığına göre, saçılan fotonun dalga boyu
Gelen foton
foton kaç A° olur? (hc = 12400 eVA°)
Elektron
A) 160 B) 180 C) 200
i
Şekildeki compton olayında i açısının
Hedef aşağıdaki hangi değeri için fotonun dalga D) 220 E) 240
Gelen foton
elektron
Elektron boyunda en fazla değişme olur?
k738fd
Bu olaydan çarpışma esnektir. A) 0 B) 45 C) 90
Enerji ve momentumu korunur. D) 135 E) 180
• Gelen fotonun enerjisi saçılan
fotonla, elektronun enerjileri top-
2bzj4p
lamına eşittir.
•
Pson Pe
i Soru 5
Pilk
Işığın boşluktaki hızı c dir.
Tanecik modeline göre, ışığın camdaki
Soru 2 3
hızı kaç c dir? (ncam = )
2
Compton olayında fotonun aşağıdaki
hangi niceliği değişmez? 3 2 1
A) 2 B) C) 1 D) E)
UYARI 2 3 2
A) Hız B) Enerji C) Momentum
5hpfu9
Compton olayı ışığın tanecikli yapı- D) Dalga boyu E) Frekansı
sını destekler.
Ayrıca bu olayda fotonun enerjisi,
jlmril
frekansı azalır, dalga boyu artar.

Foton ortam değiştirmediği için hızı
değişmez.
Soru 6
Boşluktaki momentumları eşit olan iki fo-

Soru 3
tonun,
Enerji E, momentumu P olan bir X ışını fo- I. Hız büyüklüğü,

tonu durgun elektronla etkileşerek enerjisinin II. Frekans,
% 40 ını elektrona aktarıyor. III. Dalga boyu
Buna göre, saçılan fotonun momentumu niceliklerinden hangileri de eşittir?
kaç P olur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
4 3 2 1 1
A) B) C) D) E) D) II ve III E) I, II ve III
5 5 5 5 6
mrglc5
4vd1zh

TEST 193 COMPTON OLAYI VE DE BROGLİE FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Kütlesi m, hızı j olan parçacığa eşlik eden de Broglie dalga boyu m olan taneciğin momen- Saçılan
Broglie dalga boyu m dır. tumu P dir. foton
m Buna göre, aynı taneciğin broglie dalga

Buna göre, kütlesi , hızı 2j olan par-
4 boyu 2m olsaydı momentumu kaç P olur-
çacığa eşlik eden de Broglie dalga boyu du?
60°
30°
Gelen foton
kaç m dır? 1 1 1 Elektron
A) B) C) D) 1 E) 2
1 2 4 8
A) 8 B) 4 C) 2 D) 1 E)
2 Şekildeki campton olayında gelen
fotonun momentumu P ise saçı-
pz9h6l
lan elektronun ki kaç P dir?
746tr1
1 3
(sin30 = , cos30 = )
2 2
ÇÖZÜM
Momentumun kurumundan;
Psaçılan Pe
60° 30°
Pgelen
Soru 11
Soru 8 Pe
sin60 = ⇒ Pe = P · sin60
Compton olayında gelen fotonun dalga boyu P
EX
Kinetik enerjileri oranı = 16 olan X, Y m, saçılan fotonun dalga boyu 2m oluyor.
EY 3 3
Buna göre, elektrona aktarılan enerji kaç Pe = P · = P olur.
2 2
elektronlarına eşlik eden de Broglie dalga hc
dır? (h: Planck s6, c: ışık hızı)
mX m
boyları oranı kaçtır?
mY 1 1 1 2 3
A) B) C) D) E)
4 3 2 3 4
1 1
A) 4 B) 2 C) 1 D) E)
2 4
99zokh
ndu39u
Soru 9
Compton olayında gelen fotonun enerjisi

4
E, saçılan fotonunki E dir.
5 Soru 12
Gelen fotonun momentumu P ise saçı- Hızı 5 · 105 m/s, kütlesi 3,3 · 10–31 kg olan
lan fotonunki kaç P dir?
taneciğe eşlik eden de broglie dalga boyu
1 2 3 4 kaç A° dür? (h = 6,6 · 10–34 j·s, 1m = 1010A°)
A) B) C) D) E) 1
5 3 5 5
8mjanp
1. E 2. A 3. B 4. C 5. B 6. E
rimv2d
7. C 8. E 9. D 10. A 11. C 12. D

Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Compton olayında saçılan fotonun, V gerilimi ile hızlandırılan elektronlara eşlik
• Planck, Einstein, Compton gibi
fizikçiler ışığın foton adı verilen I. Enerji eden de Broglie dalga boyu m dır.
taneciklerden oluştuğunu ortaya II. Dalga boyu Buna göre, 8V gerilimi ile hızlandırılan
koyarak ışık için tanecik modelini
desteklemişlerdir. III. Hız elektronlara etki eden de Broglie dalga
boyu kaç m dır?
• Başta De Broglie olmak üzere niceliklerinden hangileri gelen fotonun-
Heisenberg ve Schrödinger gibi kinden büyüktür? A) 2 2 B) 2 C) 1
fizikçiler ışığın hem dalga hem 1 1
tanecikli yapıya sahip olduğunu A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) E)
kabul etmişlerdir.
2 2 2
• De Broglie göre; kütlesi m hızı j
2l3mva
olan bir parçacığa eşlik eden dal-
gpz1jm
h
ga boyu m = dir.
m·j
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Soru 5
Compton olayında saçılan fotonun
açısı 60°, elektronlar 30° dir. Soru 2 Kinetik enerjileri eşit olan iki taneciğin küt-
Buna göre, gelen fotonun enerjisi
m1
leleri oranı m = 4 tür.
E ise saçılan fotonunki kaç E dir? Dalga boyu 2480 A° olan bir foton serbest 2
elektronla etkileşiyor.
Buna göre, bu parçacıklara eşlik eden de
ÇÖZÜM Bu olayda elektron 1 eV luk enerji kazan- m1
dığına göre, saçılan fotonun dalga boyu Broglie dalga boyları oranı kaçtır?
Momentum korunumundan mo- m2
kaç A° olmuştur? (hc = 12400 eVA°)
mentumları bulalım.
A) 3300 B) 3200 C) 3100 A) 4 B) 2 C) 1
1 1
D) 3000 E) 2900 D) E)
Psaçılan Pelektron 2 4
12m82i
jvpud6
60° 30°
Pgelen
Pgelen = P ise
P
Psacılan = olur.
2
Fotonun enerji momentum ilişkisi;
E = P.C dir.
E = P.C Soru 3
Soru 6
1 P
E = ·C I. Compton olayı
2
Dalga boyu m, momentumu P olan foton
II. Fotoelektrik olay
E 3m
E1 = olur. III. Atomun uyarılması elektronla etkileştikten sonra dalga boyu
2 2
Yukarıdaki olayların hangilerinde foton oluyor.
soğurulur? Buna göre, saçılan fotonun momentum
büyüklüğü kaç P dir?
1 2 3
D) I ve II E) Yalnız I A) B) C) 1 D) E) 2
3 3 2
hbcfge
38f4s2

Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Işığın boşluktaki hızı c dir. Dalga boyu 4A° olan bir foton durgun elekt- Hızı 5 · 106 m/s, kütlesi 1 · 10–31 kg
Tanecik modeline göre, ışığın kırılma indi- ronla çarpışıyor. olan bir parçacığa eşlik eden de
si 2 olan bir sıvıdaki hızı ne olur? Bu olayda elektron 1100 eV luk enerji Broglie dalga boyu kaç A° dur?
(h = 6,66 · 10–34 j·s, 1A = 10–10 m)
c c kazandığına göre, saçılan fotonun dalga
A) B) C) c D) 2c E) 3c boyu kaç A° dur? (hc = 12400 eVA°)
3 2
ÇÖZÜM
A) 6,2 B) 5,8 C) 5,0
kh6aav
D) 4,8 E) 4,6 h 6, 6 · 10 –34
m= =
m· j 10 –31 · 5 · 10 6
6d9ylh
6, 6
= · 10–9 m
5
6, 6 66
m= · 10–9 · 1010 = A°
5 5
Soru 8
Dalga boyu m olan bir foton compton ola-

yında enerjisinin %40 ını duran elektrona
aktarıyor.
Saçılan fotonun dalga boyu mı olduğuna
m1 Işığın aşağıdaki hangi davranışı tanecik Hızları eşit kütleleri m1 > m2 > m3
göre oranı kaçtır?
m modelini desteklemez? olan taneciklere eşlik eden de
broglie dalga boyları arasındaki
5 A) Fotoelektrik olay ilişki nedir?
A) 2 B) C) 1
3
B) Compton olayı
3 1
D) E) C) Aydınlanma ÇÖZÜM
5 2
D) Basınç
h
m= den
5rthor
E) Girişim m· j
m ile m ters orantılı olduğu için
nmy64d
m3 > m2 > m1 olur.
Soru 9
Compton olayında fotonun aşağıdaki Soru 12

hangi niceliği kesinlikle değişmez?
Compton olayında gelen fotonun dalga boyu
A) Hızı 4A° saçılan fotonun ise 5A° dur.
B) Dalga boyu Buna göre, elektrona aktarılan enerji kaç
C) Momentumu eV tur? (hc = 12400 eVA°)
D) Enerjisi A) 540 B) 560 C) 580
E) Frekansı D) 600 E) 620 CEVAP ANAHTARI
1. B 2. C 3. B 4. E 5. D 6. B
m4jo7m
8zmdi9
7. D 8. B 9. A 10. A 11. E 12. E

Soru 1 Soru 4
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
I. Beyaz ışığın renklere ayılması Dalga modeli ışıkla ilgili aşağıdaki davra-
Kinetik enerjileri eşit olan K, L tane-
mK II. Işığın yansıması nışlardan hangisini açıklar?
ciklerinin kütleleri oranı m = 4 tür.
L III. Işığın kırılırken doğrultu değiştirmesi A) Compton olayı B) Fotoelektrik olay
Buna göre, bu parçacıklara eşlik IV. Işığın basıncı C) Işık basıncı D) Aydınlanma
eden de broglie dalga boyları ora-
mK Yukarıdaki davranışların hangileri hem E) Girişim
nı nedir? dalga hem tanecik teorisi ile açıklanabilir?
mL
g224e6
A) I ve II B) I, II ve III C) II ve III
ÇÖZÜM D) II, III ve IV E) I, II ve IV
Momentum ilişkisi;
v6yg3j
P2
EK = den
2m
P K2 E
= ·4
P L2 E
PK
= 2 olur.
PL
Soru 5
De broglie dalga boyu;
h Tanecik modeli ışıkla ilgili aşağıdaki
m= den Soru 2 davranışlardan hangisini açıklayamaz?
P
mK PL Tanecik modeli ışıkla ilgili aşağıdaki hangi A) Compton olayı B) Fotoelektrik olay
1
= = olur. davranışı açıklayamaz? C) Işığın basıncı D) Aydınlanma
mL PK 2
A) Compton olayı B) Fotoelektrik olay E) Işığın hızı
C) Aydınlanma D) Basınç
zcpbt2
E) Kırınım
efmmhe
Soru 3 Soru 6
Tanecik modeli ışıkla ilgili aşağıdaki hangi Dalga modeli ışıkla ilgili aşağıdaki davra-
davranışı açıklayabilir? nışlardan hangisini açıklayamaz?
A) Aynı anda kırılıp yansıma A) Işığın basıncı
B) Girişim B) Gölge oluşumu
C) Kırınım C) Işığın kırınımı
D) Işığın saydam ortamlardaki hızı D) Işığın soğurulması
E) Basınç E) Işığın birbiri içinden geçişi
ypcuya
hlfibv

Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Dalga modeli ışıkla ilgili aşağıdaki davra- I. Foton-elektron çarpışmasıdır.
Dalga boyu m, enerjisi E olan X ışını
nışlardan hangisini açıklayamaz? II. Olayda fotonun dalga boyu artar. fotonu durgun elektrona çarparak
A) Doğrusal yayılma III. Işığın dalga modelini destekler. E
enerjisinin lük kısmını ona akta-
4
B) Aynı anda kırılma ve yansıma Yukarıdakilerden hangileri compton olayı rıyor.
C) Girişim için doğrudur? Buna göre, saçılan fotonun dalga

boyu kaç m dır?
D) Işığın hızı A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Fotoelektrik olayı D) II ve III E) I, II ve III
ÇÖZÜM
2v5ppr
kr9d5e
hc
Gelen fotonun enerjisi E = dir.
m
E
Foton enerjisinin lük kısmını
4
elektrona aktarırsa saçılan fotonun
E
enerjisi 3 olur.
4
3E hc
=
4 m1
Soru 8 Soru 11 4
m1 = m olur.
3
Tanecik modeli ışıkla ilgili aşağıdaki dav- Ex
ranışlardan hangisini açıklayamaz? Kinetik enerjileri oranı = 8 olan, kütle-
Ey
A) Fotoelektrik olayı leri mx = m, my = 2m olan taneciklere eşlik
B) Compton olayı mx
eden de Broglie dalga boyları oranı
my
C) Aydınlanma
kaçtır?
D) Kırınım 1 1
A) B) C) 1
E) Yansıma 2 2
D) 2 E) 2
j8ty8m
54ykja
Soru 9 Soru 12
I. Doğrusal yolla yayılma Enerjisi E, momentumu P olan X ışını foto-

II. Işık demetlerinin birbiri içinden geçişi nu durgun elektronla çarpışarak enerjisinin
% 60 ını kaybediyor.
III. Soğurulma
Buna göre, saçılan fotonun momentu-
Işıkla ilgili yukarıdaki davranışların hangi- mu kaç P olur?
leri hem tanecik hemde dalga teorisi tara- 4 3 2
fından açıklanabilir? A) B) C)
5 5 5
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III 1 1
D) E)
5 8 CEVAP ANAHTARI
D) II ve III E) Yalnız I
1. C 2. E 3. E 4. E 5. E 6. A
ldls26
3hi6mi
7. E 8. D 9. A 10. B 11. B 12. C

FİZİK GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ TEST 196
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Aşağıdakilerden hangisi manyetik rezo- Aşağıdakilerden hangisi tomografi cihazı
MR Cihazı
nans (MR) cihazı için yanlıştır? için doğru değildir?
• Radyo dalgaları ile çalışır.
• İnsan vücudundaki protonlar A) Manyetik titreşim anlamına gelir. A) X ışınları ile çalışır.
radyo dalgaları ile karşılaşınca B) Radyo dalgaları ile çalışır. B) Bilgisayarı kullanır.
sinyal oluşturur. Bu sinyallerin
dokulardaki farklı davranışları ile C) Protonların radyo dalgalarına karşı oluş- C) Hastalıkları tedavi eder.
elde edilen görüntülerle dokular turduğu sinyalleri kullanır. D) Tanı ve teşhis eder.
birbirinden ayrılır.
D) Tanı amaçlı kullanılır. E) Çektiği kesit görüntüleri ile uç boyutlu gö-
• Protonların spin hareketlerini re-
ferans alarak çalışan tanı ve gö- E) Görüntüleme yapmaz. rüntü oluşumuna fırsat verir.
rüntüleme cihazıdır.
732glu
l7yta9
Soru 5
Aşağıdakilerden hangisi sonar cihazı için

Tomografi (B.T) Soru 2 yanlıştır?
• X ışınları ile çalışır. A) Ses dalgaları ile çalışır.
I. X ışınlarını kullanır.
• Vücudun kesit şeklinde görüntü- B) Su altında yön bulmak, haberleşmek için
leri alınarak uç boyutlu görüntü- II. Kesit şeklinde görüntüler oluşturur.
ler oluşturur.
kullanılabilir.
III. Tanı ve teşhis cihazıdır.
• Tanı ve teşhis cihazıdır. C) Deniz altında cisimlerin uzaklığını ve bo-
Yukarıdakilerden hangileri tomografi (B.T) yutlarını tespitini sağlar.
cihazının özelliklerindendir?
D) Hastalıkların teşhis ve tedavisinde de kul-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III lanılabilirler.
D) II ve III E) I, II ve III E) Radarlarla aynı esasa göre çalışırlar.
odon4p
6hl2o5
Ultrason (U.S.G)
• Vücuda çok yüksek frekanslı ses
dalgaları göndererek farklı doku
ve yüzeylerden gelen ekoları gö- Soru 6
rüntüler.
• Sesin dokulardaki hızlarının farklı I. Aktif sonarlar oluşturdukları ses dalga-
olmasından yararlanılır. Soru 3 larının hedefe çarpıp dönmesi esası ile
çalışır.
I. Tomografi II. Pasif sonarlar su altında her sesi dinle-
II. Manyetik rezonans meye yarar.
III. Röntgen III. Sonarlar genellikle denizciler tarafından

kullanılırlar.
Yukarıdaki cihazların hangileri X ışınları
Yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
ile çalışır?
D) I ve III E) I, II ve III
9mevil
nrb971

TEST 196 GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ FİZİK
Soru 10
Soru 7 ÖZ BİLGİ
I. Protonların spin hareketlerini referans alır.
I. Çektiği fotoğraflarda çok sıcak noktala- Sonar
rı açık, çok soğuk noktaları koyu renkte II. Görüntüleme ve tanı cihazıdır.
Yüksek hızlı ses dalgalarını kullana-
gösterir. III. Radyo dalgaları ile çalışır. rak özellikle su altında yön bulma,
II. Renkli fotoğraflarda mavi en soğuk sarı Yukarıdakilerden hangileri manyetik rezo- haberleşme, cisimlerin yerlerini bul-
ise en sıcak bölgeyi gösterir. ma gibi işlemlerde kullanılır.
nans (MR) cihazının özelliklerindendir?
III. Tıpta iç yaralanma, iltihap ve damar tı-
kanıklığı tespitinde kullanılırlar.
Yukarıdakilerden hangileri termal ka- D) I ve II E) Yalnız I
meralar için doğrudur?
ct8pc5
py551h
Soru 11 Sonar cihazı
Aşağıdakilerden hangisi ultrason cihazı Termal kamera

için yanlıştır?
Kızıl ötesi ışınlarla çalışır. Temas ge-
A) Ses dalgaları ile çalışır. rektirmeden sıcaklıkları algılar çeşitli
Soru 8 alanlarda kullanılır.
B) Ses dalgalarının dokulardaki hızının farklı
I. Ultrason olmasından yararlanır. Normalin üstündeki ve altındaki sı-
caklıkları ölçebilen tanı cihazıdır.
II. Sonar C) Vücuttan dönen ses dalgalarını algılayan
III. Termal kamera kısmına prob denir.
Yukarıdaki cihazlardan hangileri ses dal- D) Kullandığı ses dalgalarının frekansı duyu-
galarını kullanır? labilir mertebededir.
E) Tanı ve teşhis için kullanılır.
t5vzr1
a9sbfd
Termal kamera
Soru 12
Soru 9 I. Plazma teknolojisi suyun saflaştırılmasın-

da kullanılır.
Aşağıdakilerden hangisi görüntüleme II. Plazma teknolojisi floresan ve ark lamba-
amacı ile kullanılmaz? larında aydınlatma amaçlı kullanılır.
A) Ultrason cihazı III. Maddenin 4. hâlidir.
B) X- Ray cihazı Yukarıdakilerden hangileri plazmalar için
C) MR cihazı doğrudur?
D) Termal kamera A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

E) Altimetre cihazı D) II ve III E) I, II ve III CEVAP ANAHTARI
1. E 2. E 3. D 4. C 5. D 6. A
del79u
siiiu9
7. A 8. C 9. E 10. A 11. D 12. E

FİZİK YARI İLETKENLER TEST 197
Soru 4
ÖZ BİLGİ Soru 1
Aşağıdakilerden hangisi yarı iletken tek-
Yarı İletkenler P tipi ve N tipi yarı iletkenler hangi grup nolojide bileşik eleman olarak tanımlan-
• Son yörüngesinde 4 elektronu elementlerden elde edilir?
maz?
bulunan germanyum, silisyum
gibi 4. grup elementleridir.
P tipi N tipi
A) Kurşun sülfür
A) 3 – 4 3 – 5
• 4. grup elementin içine az mik- B) İndüyum fosfor
tarda 3. grup elementi karıştırı- B) 4 – 5 3 – 4
lırsa 4. grup elementin yapısında C) 3 – 4 4 – 5 C) Galliyum arsenid
deşikler oluşur. P tipi yarı iletken D) Silikon
D) 3 – 4 4 – 6
denilen bu yapılarda elektrik akı-
mı deşikler tarafından taşınır. E) 2 – 4 4 – 5 E) Bakır oksit
• 4. grup element içine bu kez 5.
d8v8hz
y41ttj
gup element katılırsa yapıda ser-
best elektronlar oluşur. Bu yapı-
lara da N tipi yarı iletken denir.
Soru 5
Soru 2
I. P – N ekleminden oluşurlar.
Yarı iletken saf kristallere yabancı mad- II. Işık enerjisini elektrik enerjisine dönüştü-
de katılmasında aşağıdakilerden hangisi rürler.
amaçlanır? III. Yenilenebilir enerji kaynağıdır.
A) Manyetik iletkenliğini artırma Yukarıdakilerden hangileri güneş pilleri
Diyot için doğrudur?
B) Isı ile iletkenliğini artırma
C) Elektrik iletkenliğini artırma A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
D) Kırıcılığını artırma D) I ve II E) Yalnız I
E) Işığa duyarlı hale getirmek
gen3bf
vikeyt
Transistör Soru 6
I. Standart ampul
Soru 3
II. Halojen ampul
Aşağıdaki hangi yarı iletken güneş pili ya- III. Tasarruflu ampul
pımında tercih edilir? IV. LED ampul
A) Germanyum Yukarıdaki ampullerin iyiden kötüye doğ-
B) Silikon ru ilk üçü nasıl sıralanır?
C) İndiyum fosfor A) IV – III – II B) IV – II – III
D) Selenyum C) IV – III – I D) III – IV – II
E) Kurşun sülfür E) III – IV – I
zneapb
esbleo

TEST 197 YARI İLETKENLER FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÖZ BİLGİ
Güneş pilleri ile ilgili aşağıdaki bilgilerden Aşağıdakilerden hangisi ışık enerjisini
Diyot
hangisi yanlıştır? elektrik enerjisine dönüştürmek amacı ile
kullanılır? P – N eklemidir.
A) Yarı iletken malzemeden yapılırlar.
• P N
B) Verimleri %5 ile %20 arasındadır. A) Transistör B) Fotodiyot C) LED – –– –
– –– –
C) Işık enerjisini elektrik enerjisine çevirirler. D) Fotodirenç E) Reosta – –– –
– –– –
D) Fotovoltanik pil de denir.
3u75js
Nötr
E) Yapılarında yalnız N tipi yarı iletkenler kul-
lanılır. h14g87 + –
Devreden akım geçer.

• P N
Soru 11 – –– –
– –– –
– –– –
K – –– –
i Nötr
– +
L
Soru 8
Devreden akım geçmez.
Manyetik alan içinde bulunan yarı iletken
Bir transistörün çıkışları ile ilgili, levhanın üzerinden şekildeki gibi i akımı •
I. Baz – Taban geçiyor.
II. Emetor – Yayıcı K kenarında deşikler toplandığına göre,
yarı iletkenin türü ve manyetik alanın Devrelerde şekildeki gibi gösterilir.
III. Kollektör – Toplayıcı yönü için ne söylenebilir? ( : Dışa, : İçi) Ok yönü akım geçirme yönüdür.
yukarıdaki eşleştirmelerden hangileri
Yarı iletken Manyetik alan
doğrudur?
A) P tipi
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III B) P tipi
D) II ve III E) I, II ve III C) N tipi
D) N tipi
2arnm3
E) P tipi i yönünde
k6vc2n
Soru 12
Soru 9 I. Germanyum
II. Silikon
Bir yarı iletkenin valans bandı ile iletkenlik
III. Selenyum
bandı enerji aralığı 3,1 eV tur.
IV. Bakır oksit
Buna göre, bu yarı iletkenin soğurabilece-
ği dalga boyu kaç A° dur? V. Galliyum arsenid
(hc = 12400 eVA°) Yukarıdakilerden kaç tanesi yarı iletken
teknolojide basit elemandır?
A) 2000 B) 3100 C) 4000
D) 6200 E) 12400 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 CEVAP ANAHTARI
1. C 2. C 3. E 4. D 5. A 6. A
5gkjgj
jjhv5y
7. E 8. E 9. C 10. C 11. A 12. C

FİZİK YARI İLETKENLER TEST 198
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Aşağıdakilerden hangisi ile yarı iletkenle- I. Sinyal yükseltme
Transistör
rin iletkenliği artırılamaz? II. Akımı tek yönde geçirme
• P ve N tipi yarı iletkenler kullanı-
larak yapılırlar. A) Sıcaklığı artırmak III. Işığa duyarlılığı artırma
• Devrelerde sinyal yükseltici ola- B) Fotonlarla çarpıştırmak Yukarıdakilerden hangileri transistörün
rak kullanılır.
C) Elektronlarla çarpıştırmak kullanılma amaçlarından değildir?
• C C
D) Elektrik alanı uygulamak A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Yabancı madde katmak D) I ve III E) II ve III
B B
rmum1t
di1acg
E E
N – P – N tipi P – N – P tipi
E: Emitor (Yayıcı) Soru 5

Soru 2
C: Kollektor (Toplayıcı)
Son yörüngesinde 4 elektron bulunan ger-
B: Baz (Taban) I. Transistör
manyum atomlarına son yörüngesinde 3
II. Fotodiyot elektron bulunan bor atomları katılıyor.
LED III. LED Buna göre,
• Işık yayan diyot demektir. IV. Fotodirenç I. Germanyumun yapısında deşik oluşur.
• Enerji sarfiyatını düşürürler. Yukarıdakilerden hangileri elektronik dev- II. P tipi yarı iletken elde edilir.
• Televizyon kumandalarında kul- relerini ışığa duyarlı hale getirir?
lanılırlar. III. N tipi yarı iletken elde edilir.
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III hangileri gerçekleşir?
D) II ve IV E) II, III ve IV
Fotodiyot A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
• Işık enerjisini elektrik enerjisine D) I ve II E) I ve III
bykufo
dönüştürür.
• Uzaktan kumandalı alarm sis-
usnhrc
temlerinde, sayma devrelerinde,
yangın alarm sistemlerinde kul-
lanılır.
Soru 3
Fotodirenç Soru 6
K
Direnç üzerine düşen ışığın şiddeti-
ne göre değişir. i İc
Karanlıkta çok direnç gösterir.

İb
L
Manyetik alan içinde olan ve üzerinden i akı- İe

mı geçen şekildeki levhanın L kenarında de-
şikler toplanıyor. Şekildeki şema ile ilgili,
Buna göre, manyetik alanın yönü nedir? I. N-P-N tipi transistördür.
II. ie = ib + ic dir.
A) i akımı yönünde
III. ib akımı geçen uç beyzdir.
B) i akımına ters yönde ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) Sayfa düzlemine dik dışa doğru
D) Sayfa düzlemine dik içe doğru
E) K kenarından L ye doğru
e5do98
t8a3uk

TEST 198 YARI İLETKENLER FİZİK
Soru 7 Soru 10
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Bir yarı iletken eşik dalga boyu 4000 A° olan Aşağıdakilerden hangi uygulamada super
Bir yarı iletkenin valans bandı ile ilet-
ışığı soğurabiliyor. iletkenler kullanılır? kenlik bandı aralığı 6,2 eV tur.
Buna göre, yarı iletkenin valans bandı ile A) Sonar cihazı B) Barometre Buna göre, bu yarı iletkenin soğu-
iletkenlik bandı arası enerji aralığı kaç eV C) Ultrason D) Hızlı tren rabileceği dalga boyu kaç A° tur?
tur? (hc = 12400 eVA°) (hc = 12400 eVA°)
E) X- Ray cihazı
A) 1,0 B) 1,4 C) 2,0
ÇÖZÜM
ha7j3o
D) 3,1 E) 4,0
12400
ye4yn4 E=
m
12400
Soru 11 m=
6, 2
ie K ib m = 2000 A°
Soru 8
L
ib
– + – +
K
M Şekildeki şematik gösterişle ilgili,

I. N-P-N tipi transistördür.
Şekildeki şema P-N-P tipi bir transistörü
II. Akımlar ie = ib + ic dır.
göstermektedir. ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
III. K ucu kollektordür.
Buna göre, K, L, M uçları nedir?
yargılarından hangileri doğrudur? Dalga boyu 6200 A° olan fotonun
K L M A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
soğuran bir yarı iletkenin yasak
bölge enerji aralığı nedir?
A) Baz Kollektor Emetor D) II ve III E) I, II ve III (hc = 12400 eVA°)
B) Baz Emetor Kollektor
2kurhk
C) Emetor Baz Kollektor ÇÖZÜM

D) Emetor Kollektor Baz
12400
E) Kollektor Baz Emetor E= = 2 eV
6200
fnr66z
Soru 12
I. Herhangi bir iletkenin elektrik direncinin

belli bir sıcaklık değerinin altında yok ol-
masıdır.
Soru 9 II. Bir çok metal ve alaşım düşük sıcaklıklar-
da bu özelliği kazanabilir.
Sıcaklığın artması metaller ile yarı iletken-
lerin dirençlerini nasıl etkiler? III. Bakır, gümüş, altın, demir, nikel, kobalt
gibi elementler iyi iletken olmalarına kar-
Metal Yarı iletken şın düşük sıcaklıklarda bu özelliği kaza-
A) Artırır Artırır namazlar.
B) Azaltır Artırır Yukarıdakilerden hangileri süper iletken-
C) Artırır Azaltır ler için doğrudur?
D) Artırır Artırır A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III

E) Değiştirmez Artırır D) I ve II E) Yalnız I CEVAP ANAHTARI
1. A 2. D 3. C 4. E 5. D 6. E
z1gckt
iuk1zg
7. D 8. A 9. B 10. D 11. E 12. A

FİZİK NANO TEKNOLOJİ TEST 199
Soru 1 Soru 4
ÖZ BİLGİ
Aşağıdakilerden hangisi nano tellerin ya- 0,02 metre kaç nanometredir?
Nano Teknoloji
pımında tercih edilmez?
Atomların atomlarla ya da molekül- A) 2 · 105 B) 2 · 106 C) 2 · 107
lerin moleküllerle işlenmesi, yerleş- A) İletkenler D) 2 · 108 E) 2 · 109
tirilmesi ayrılması ya da bozulması B) Yarı iletkenler
şeklinde tanımlanır.
4jzmj7
C) Organik moleküller
Doğadan var olan atomların dizilim-
leri taklit edilerek yeni ürünler üretil- D) Plazmalar
mesini amaçlar. E) İnorganik moleküller
Bugün hayatımızın her alanında kul-
lanılır.
inu28j
Soru 5
Nano malzeme ve teknolojilerinin
kullanım alanları elektronik, opto- Elektromanyetik dalgalar enerjisi büyük-
elektronik, enerji depolama, yeni ten küçüğe doğru sıralanırsa X ışınları ka-
malzeme geliştirme ve yarı iletkenler çıncı sırada yer alır?
olmakla beraber fizik, kimya, biyo-
loji, bilgi teknolojileri, tüm mühen- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
dislikler gibi bilimleri buluşturan bir
bilim dalıdır.
ltmu23
Soru 2
I. Tıp ve sağlık
II. Çevre ve enerji
Soru 6
III. Elektronik - bilgisayar
PET Görüntüleme Cihazı:
IV. Malzeme, imalat Aşağıdakilerden hangisi X ışınlarının kul-
lanım alanlarından biri değildir?
V. Havacılık
Yukarıdakilerden kaç tanesi nanotekno- A) X- Ray cihazları
lojinin uygulama alanıdır? B) Canlı hücrelerdeki genetik hızlarını artır-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 mak
C) Astronomi
3zj8mf
Nükleer tıpta kullanılan en gelişmiş D) Sonar

cihazdır. Vücuda verilen aktif mad- E) Röntgen cihazı
deden salınan pozitronlar atomların
serbest elektronları ile yok olma
66d4gy
tepkimesi yapması sonucu gama
ışınları oluşur. Bu ışınlar yardım ile
görüntü oluşturulur.
Üç boyutlu görüntüye imkan sağlar.
Soru 7
Soru 3
I. Kuantum davranışı
I. Yukarıdan aşağı II. Başka maddelerle etkileşme
II. Soldan sağa III. İletkenlik kazanma
III. Aşağıdan yukarı Yukarıdakilerden hangileri nano boyuta
Yukarıdakilerden hangileri nano tel sen- inen maddelerin kazandığı davranışlar-
tezleme yaklaşımıdır? dandır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
D) I ve III E) II ve III D) I ve II E) Yalnız I

mf3bvs
kaaf5b

TEST 199 NANO TEKNOLOJİ
KONU ADI KİMYA
FİZİK
Soru 8
Soru 11
Aşağıdakilerden hangisi X ışınlarının özel-
liklerinden değildir? Aşağıdakilerden hangisi X ışınlarının do-
ğal yoldan oluşmasında bir örnek değil-
A) Enine dalgadır. dir?
B) Yansıma ve kırılmaya uğrarlar. A) Alfa ışıması X- ışını tüpü
C) Manyetik alanda saparlar. B) Beta ışıması
D) Boşlukta ışık hızı ile yayılırlar. C) İç dönüşüm
E) Kırınım ve girişim yaparlar. D) Elektronların bir hedefte durdurulması
E) Çekirdeğin K enerji kabuğunun elektron
yakalaması
7pphdn
plt6ob
Soru 9
Soru 12
I. Görünür ışık
V gerilimi ile hızlandırılan elektronlar bir he-
II. Radyo dalgaları
defte durdurularak X ışınları elde ediliyor.
III. X ışınları X- ray cihazı
Buna göre, oluşan X ışınlarının dalga boyu
Yukarıdakiler enerjisi büyükten küçüğe
I. V gerilimi
doğru nasıl sıralanır?
II. Hedefin cinsi
A) I – II – III B) I – III – II
III. Elektronun kütlesi
C) III – I – II D) III – II – I
E) II – III – I
o2gosj
avjd76
Soru 13
Soru 10 I. X- Ray
I. Sentetik veya doğal kaynaklıdırlar. II. Ultrason
II. Makromolekülden meydana gelirler. III. Tomografi
III. Metallerinin bakteri, mantar öldürme ye- IV. Manyetik rezonans
tenekleri vardır. V. Röntgen
Yukarıdakilerden hangileri nanopartikül- VI. Sonar
lerin özelliklerindendir? Yukarıdakilerden kaç tanesinde X ışınları
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III kullanılır? CEVAP ANAHTARI
D) I ve II E) Yalnız I A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 1. D 2. E 3. D 4. C 5. B 6. D
7. A 8. C 9. C 10. A 11. D 12. E

9b6yaf
s89kl2
13. C

FİZİK X IŞINLARI – LASER TEST 200
Soru 1
ÖZ BİLGİ Soru 4
X Işınları Katı-hal laserler aşağıdaki hangi işlem-

Yüksek hızlı elektronların durdurul-
lerde diğerlerine göre daha az tercih
ması ile elde edilirler. edilir?
Demir
Elektronun durma süresi X ışını foto- A) Ölçme işlemlerinde
K L M N
nunun periyotu olur. B) Elmas kalıpların işlenmesinde
Ayrıca; a, b ışımalarından iç düşüm Demir atomunun şekildeki kabuklarının C) Kimyasal analiz işlemlerinde
ve atomun K kabuğunun elektron hangisinden hangisine elektron geçişi ol- D) Boya laserlerinin pompalanmasında
yakalaması ile de x ışınları elde edi-
lebilir.
duğunda X ışın oluşur? E) Tıp alanında
A) N den L ye B) M den K ye
tky2ru
C) M den L ye D) L den K ye
E) N den M ye
aotef9
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK
Hızı j olan elektron bir hedefte X Soru 5

yolunu alarak duruyor.
Buna göre, oluşan X ışını fotonu- Aşağıdakilerden hangisi yarı iletken laser-
nun dalga boyu nedir? (c: Işık hızı) dir?
Soru 2 A) Ti-safir B) Fiber C) Diyot
ÇÖZÜM
D) Atom E) Molekül
I. Sert X- ışını (Girgin)
Elektronun ortalama hızı
II. Yumuşak X- ışını (Az girgin)
dvm99p
0+j j
j= = dır. III. Beta ışını
2 2
Elektronun durma süresi
Yukarıdakilerden hangileri elektronların
ivmeli hareketleri sonucu oluşur?
X 2X
t = = olur.
j j A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
2 Soru 6
m 2X Aşağıdakilerden hangisi katı-hal laseri
c= den m = c · T = c · olur.
r1iku5
T j
değildir?
A) Yakut B) Nd-YAG C) Ti-safir
D) Molekül E) Fiber
u7cgnl
Soru 3
Yarı iletken laserler aşağıdaki hangi ne-

denden diğerlerine göre daha çok tercih
edilir?
Soru 7
A) Üretim kolaylığı
B) Yüksek hız ve düşük maliyet Aşağıdakilerden hangisi sıvı laserdir?
C) Kullanım kolaylığı A) Ti-safir B) Diyot

D) Kolay ulaşılması C) Helyum-Neon D) Boya
E) Güvenli olması E) Fiber
bb9sc1
eg2n6h

TEST 200 X IŞINLARI
KONU
– LASER
ADI KİMYA
FİZİK
Soru 8
Soru 12 ÖZ BİLGİ
I. Dalga boyu
Plazma monitörlerinde hangi gazlar kul- Laser
II. Genlik
lanılır? Uyarılmış emisyon yolu ile ışığın şid-
III. Faz detlendirilmesidir.
A) Yalnız Neon
Bir laser ışığını oluşturan fotonların yuka-
B) Yalnız Ksenon Laser ışığı,
rıdaki hangi nicelikleri aynıdır?
C) Hidrojen ve Helyum • Tek renklidir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Neon ve Ksenon • Çok az yayılır.
D) II ve III E) I, II ve III E) Yalnız Hidrojen • Delme, kesme, kaynak işlerinde
kullanılırlar.
• Çok kısa sürede çok yüksek sı-
yrpukd
2yipeu
caklık elde etmeyi sağlar.
• Kansız ameliyatları mümkün kı-
lar.
• Ses ve görüntü depolama işlem-
Soru 9 lerinde kullanılır.
Aşağıdakilerin hangisinde kesinlikle laser
ışığı kullanılır?
A) Metalleri delme işleminde

B) Metallerin ısıtılmasında Soru 13
C) Göz ameliyatında
Maddenin plazma haline geçmesi aşağı-
D) Hologram görüntü elde etmede dakilerin hangisi ile mümkün değildir?
E) Hedef tespitinde
A) Yüksek sıcaklık
B) Yüksek basınç
g3f439
C) Fotoelektrik
D) Güçlü elektrik alanı
E) Güçlü manyetik alanı Laser ışığı
Soru 10
i99ztp
Laser ışığı aşağıdakilerden hangisinde

kullanılmaz?
A) Askeri sahada B) Tıpta

C) Veri aktarımında D) Trafik ışıklarında
E) Bilgi kaydetmede
zd5bh5
Soru 14
I. İyonlaşmış gaz
II. Pozitif yüklü molekül
Soru 11
III. Pozitif yüklü atom
LCD panelinin yapısında aşağıdakilerden IV. Negatif yüklü elektron
hangisi bulunmaz? V. Nötr gaz
A) Polarizator B) TFT camı Maddenin plazma halinde yukarıdakiler-
C) Plasma fosfor D) Renk filtre camı den kaç tanesi bulunabilir? CEVAP ANAHTARI
E) Renk filtresi A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 1. B 2. C 3. B 4. C 5. C 6. D
7. D 8. E 9. D 10. D 11. C 12. D

hmtiy1
3iy6bl
13. C 14. E

Final TYT AYT Soru Bankası

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Final TYT AYT Soru Bankası

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAVINA HAZIRLIK

Final Yay. Rek. San. ve Tic. Ltd. Şti.

Nabi Bostan, 1956 yılında Gümüşhane Torul’da doğdu.

Elinizdeki kitap, final Yayıncılık’ın Yükseköğretim Kurumları Sınavları’na hazırlık dizisi-

Konularını öğrenmiş bir öğrenci, bu kitaptaki üçüncü sütun sayesinde hem

Renkler ve sembollerle ifade edilen soru türleri aşağıdaki gibidir:

YORUMA DAYALI SORU

BİRDEN FAZLA BİLGİ GEREKTİREN SORU

BİLGİ ve KAVRAM SORUSU

FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ DALGALAR

Test 1 – 3 ......................................................................... 8 Test 59 – 66 ................................................................. 124

Test 4 – 6 ....................................................................... 14 Test 67 ......................................................................... 140

KATILAR – AKIŞKANLAR – PLAZMALAR AYDINLANMA

Test 7 – 8 ....................................................................... 20 Test 68 – 69 ................................................................. 142

BİR BOYUTTA HAREKET YANSIMA

Test 9 – 12 ..................................................................... 24 Test 70 – 77 ................................................................. 146

NEWTON’UN HAREKET KANUNLARI KIRILMA

Test 13 – 17 ................................................................... 32 Test 78 – 82 ................................................................. 162

İŞ – GÜÇ – ENERJİ MERCEKLER

Test 18 – 25 ................................................................... 42 Test 83 – 86 ................................................................. 172

ISI – SICAKLIK VEKTÖRLER

Test 26 – 30 ................................................................... 58 Test 87 – 90 ................................................................. 180

GENLEŞME TORK – DENGE

Test 31 – 33 ................................................................... 68 Test 91 – 96 ................................................................. 188

BASINÇ VE BASINÇ KUVVETİ BAĞIL HAREKET

SIVILARIN KALDIRMA KUVVETİ NEWTON’UN HAREKET KANUNLARI

ELEKTRİK YÜKLERİ BİR BOYUTTAKİ SABİT İVMELİ HAREKET

KÜTLE MERKEZİ ELEKTROMANYETİK DALGALAR

BASİT MAKİNALAR ATOM TEORİLERİ

ELEKTRİKSEL KUVVET VE ELEKTRİK ALAN BÜYÜK PATLAMA ATOM ALTI PARÇACIKLAR

DÜZGÜN ELEKTRİK ALANI VE SIĞA RADYOAKTİVİTE

MANYETİZMA VE ELEKTROMANYETİK İNDÜKLEME ÖZEL GÖRELİLİK

Test 149 – 158 ............................................................. 304 Test 189 ...................................................................... 384

ALTERNATİF AKIM FOTOELEKTRİK OLAY

TRANSFORMATÖR COMPTON OLAYI VE DE BROGLİE

DÜZGÜN DAİRESEL HAREKET GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ

Test 163 – 166 ............................................................. 302 Test 196 ....................................................................... 398

AÇISAL MOMENTUM YARI İLETKENLER

Test 167 ....................................................................... 340 Test 197 – 198 ............................................................. 400

KÜTLESEL ÇEKİM VE KEPLER NANO TEKNOLOJİ

Test 168 – 169 ............................................................. 342 Test 199 ....................................................................... 404

BASİT HARMONİK HAREKET X IŞINLARI – LASER

Test 170 – 172 ............................................................. 346 Test 200 ....................................................................... 406

8. Yüksek enerji ve parçacık fiziği A) Atomun yapısı A) Nükleer fizik – Işıma

Soru 3 Zeynep, gerçek boyu 100 cm olan ahşap bir

IV. Delillendirilebilir A) Kendi hatası ile

B) Mıknatıs ve demir tozu Manyetik alan

Soru 8 E) Mikroskop Elektron

B) Kuvvet Kütle İvme C) Eşit kollu terazi D) Fotometre 1 m = 1012 pikometre

C) İvme Kuvvet Kütle E) Voltmetre 1 m = 1015 fermi

D) İvme Kütle Kuvvet

E) Kütle Kuvvet İvme

Soru 9 Bir masanın boyu;

7. C 8. A 9. D 10. E 11. E 12. A

Bir kontrollü deneyde; sabit tutulan C) h Çekim Düşme

Soru 7 Soru 10 0,2 gigaamper kaç mikroamper-

1 pikoamper kaç kiloamperdir?

A) 10–15 B) 10–12 C) 10–9

Soru 4 Aşağıdakilerden hangisi vektörel büyük-

Aşağıdakilerden hangisi türetilmiş büyük-

A) Mol B) Candela C) Joule Soru 13

A) Eşit kollu terazi B) Saat

Fizik alt dallarından olan katıhal fiziği

Soru 11 A) Atom çekirdeğini