BÀI TẬP ĐẠO ĐỨC NGHỀ KẾ TOÁN

Phần 1. ĐẠO ĐỨC TRONG MÔI TRƯỜNG KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

Bài 1. Môi trường kế toán tài chính
Robert Sack, đã lưu ý về vấn đề đạo đức kế toán như sau: "Dựa trên
kinh nghiệm của tôi, sinh viên mới tốt nghiệp có xu hướng lý tưởng
hóa ... Cảm ơn Chúa về điều đó! Tuy nhiên nó là rất nguy hiểm khi
nghĩ rằng bạn được trang bị tất cả và tự nói với chình mình “Tôi sẽ
không bao giờ bị như vậy.” Chúng tôi không gặp phải những áp lực
đó, nó hình thành, và chúng ta thường không nhận ra nó cho đến khi
nó đè nặng lên chúng ta".
Những quan sát này đặc biệt thích hợp cho bất cứ ai bước vào thế giới
kinh doanh. Trong kế toán, như trong lĩnh vực kinh doanh khác,
chúng tôi thường xuyên gặp phải tình huống đạo đức khó xử. Một số
trong những tình huống này được giải quyết đơn giản và dễ dàng.
Tuy nhiên, nhiều trường hợp thì không dễ dàng như vậy, nó đòi hỏi
phải lựa chọn khó khăn giữa các lựa chọn thay thế cho phép.
Các công ty tập trung vào "tối đa hóa lợi nhuận", "phải đối mặt với
những thách thức của cạnh tranh," và "nhấn mạnh kết quả ngắn hạn"
đặt kế toán vào một môi trường xung đột và áp lực. Câu hỏi cơ bản
như, "Đây có phải là cách báo cáo thông tin tài chính tốt hay xấu?"
"Như vậy là đúng hay sai?" và "Tôi phải làm gì trong hoàn cảnh này?"
có thể không phải luôn luôn được trả lời bằng cách tôn trọng GAAP
hoặc theo các quy tắc nghề nghiệp. Năng lực chuyên môn là không đủ
khi gặp phải các thách thức về đạo đức..
Điều cần phải làm không phải lúc nào cũng dễ dàng hay rõ ràng.
Những áp lực "để bẻ cong các quy tắc," "để chơi các trò chơi," hay "chỉ
cần bỏ qua nó" có thể là đáng kể. Ví dụ, " Quyết định của tôi có ảnh
hưởng đến hiệu suất công việc của tôi một cách tiêu cực hay không?"
"Cấp trên của tôi có khó chịu không?" và "Đồng nghiệp của tôi có hài
lòng với tôi không?" thường những câu hỏi người kinh doanh phải
đối mặt trong việc quyết đinh đạo đức. Quyết định này là khó khăn
hơn vì không có hệ thống đạo đức toàn diện để cung cấp hướng dẫn.
Thời gian, công việc, khách hàng, và các áp lực cá nhân có thể làm
phức tạp quá trình nhạy cảm đạo đức và lựa chọn trong số các lựa
chọn thay thế. Trong suốt cuốn sách này, chúng tôi trình bày những
vấn đề đạo đức để giúp đỡ bạn nhạy cảm trong các tình huống bạn có
thể gặp phải trong việc để thực hiện trách nhiệm nghề nghiệp của bạn.

1
Kết luận
Bob Herz, cựu chủ tịch FASB, tin rằng có ba cân nhắc cơ bản của FASB
phải ghi nhớ trong hoạt động quy tắc làm của mình: (1) cải thiện báo
cáo tài chính, (2) đơn giản hóa các tài liệu kế toán và quy trình tạo ra
các quy tắc, và (3) sự hội tụ quốc tế. Đây là những mục tiêu đáng chú
ý, và Hội đồng đang tiến triển tốt trên cả ba chiều. Các vấn đề như
mất cân đối của báo cáo tài chính, đo lường giá trị hợp lý, tiêu chuẩn
cao cho ghi nhận doanh thu, và kế toán lựa chọn cổ phiếu là những ví
dụ về những vấn đề mà Hội đồng đã nỗ lực chỉ đạo. Những cải tiến
trong báo cáo tài chính nên làm theo.
Ngoài ra, Hội đồng đang làm cho nội dung của GAAP dễ hiểu hơn.
GAAP đã được trình bày trong một số tài liệu khác nhau. Việc thiếu
một nguồn tài liệu duy nhất làm cho việc tiếp cận GAAP khó khăn
hơn. Như đã thảo luận trước đó, các quy định để hình thành các nội
dung của GAAP liên quan đến các chủ đề kế toán từ các nguồn (báo
cáo của FASB, quan điểm của APB , vv). Các quy định được hệ thống
hóa sau đó được coi ban hành thành GAAP có hiệu lực. Tất cả các tài
liệu khác đều không có hiệu lực.
Cuối cùng, hội tụ quốc tế đang được tiến hành. Một số dự án đã hoàn
thành và nhiều sự khác biệt loại bỏ. Nhiều dự án đang được đặt ra.
Nó dường như chỉ là vấn đề về thời gian cho đến khi chúng ta sẽ có
một tập hợp các chuẩn mực kế toán toàn cầu do IASB ban hành. Nghề
nghiệp kế toán đang có nhiều thách thức, nhưng nó đã phản ứng một
cách kịp thời, toàn diện và hiệu quả.
Câu hỏi:
1. Chủ tịch FASB một lần lưu ý rằng "dòng chảy của các chuẩn mực
chỉ có thể được làm chậm lại nếu (1) tập trung ít hơn vào thu nhập
trên mỗi cổ phiếu hàng quý và lợi ích về thuế, chú ý nhiều hơn vào
các sản phẩm chất lượng, và (2) kế toán và luật sư nên dựa ít hơn vào
các quy định và pháp luật và sử dụng nhiều hơn nữa phán đoán và
đạo đức nghề nghiệp." Giải thích bình luận này.
2. Người làm kế toán tài chính bị thách thức như thế nào trong công
việc khi họ phải ra quyết định liên quan đến đạo đức? Phải chăng các
quy định của GAAP không đủ cho thực hành kế toán tài chính?
Bài 2. Áp dụng quy định
Khi FASB công bố các quy định mới, thời gian áp dụng thường là 12
tháng kể từ ngày phát hành, nhưng họ cũng khuyến khích các doanh
nghiệp áp dụng sớm. Karen Weller, kế toán trưởng, thảo luận với phó
chủ tịch tài chính của mình là nên sớm triển khai một quy tắc mà sẽ
2
ảnh hưởng đến kết quả trong thuyết minh về tình trạng tài chính và
thu nhập của công ty. Phó chủ tịch tài chính cho rằng nếu áp dụng
sớm các quy tắc này sẽ ảnh hưởng xấu đến các báo cáo thu nhập ròng
trong năm nay. Do vậy, ông không khuyến khích Weller áp dụng
ngay mà chờ cho đến khi bắt buộc phải áp dụng các quy tắc này.
Yêu cầu:
Trả lời các câu hỏi sau đây.
(a) Vấn đề đạo đức liên quan trong trường hợp này là gì?
(b) Phó chủ tịch tài chính có hành động sai hoặc vi phạm đạo đức
không?
(c) Weller có lợi khi ủng hộ việc áp dụng sớm là gì?
(d) Những bên liên quan nào có thể bị ảnh hưởng bởi quyết định
chống lại việc áp dụng sớm?
Bài 3. Áp lực của báo cáo tài chính
Dưới đây là tóm tắt bản cung khai của Troy Normand trong vụ gian
lận của WorldCom. Ông là người quản lý bộ phận lập báo cáo tài
chính của công ty và là một trong 5 cá nhân đã nhận tội. Ông đã chứng
minh với hy vọng không bị bỏ tù khi là người bị kết án cuối cùng.
Q. Ông Normand, nếu ông có thể mô tả cho Hội đồng xét xử cuộc họp
bắt đầu như thế nào và mọi người đã nói gì trong cuộc họp?
A. Tôi không thể nhớ chính xác những người khởi xướng các cuộc
tranh luận, nhưng ngay Scott Sullivan thừa nhận rằng ông đã biết,
chúng tôi đã có vấn đề với các đơn vị, David Myers đã thông báo với
ông, và chúng tôi đang xem xét việc từ chức.
Ông ta nói rằng ông ta tôn trọng mối quan tâm của chúng tôi nhưng
chúng tôi đã không được yêu cầu để làm gì mà ông tin đã sai. Ông nói
rằng ông thừa nhận rằng công ty đã bị mất tập trung khá nhiều do sự
chuẩn bị cho việc sáp nhậpn với Sprint, và rằng ông đã được đặt kế
hoạch và nhiều dự án tại chỗ để cố gắng xác định tại sao chi phí quá
cao.
Ông đã nói ông tin rằng các báo cáo ban đầu của chúng tôi, rằng các
dòng chi phí trong các báo cáo không cao như vậy, ông tin rằng có
điều gì đó sai và không thể nào các chi phí lại cao như thế.
Tôi thông báo với ông ta rằng tôi không tin vào các ghi chép và đã yêu
cầu phản ánh đúng, điều đó làm tôi đã sợ hãi, và tôi không muốn phải
vào tù vì ông ta hoặc công ty. Ông ta trả lời rằng ông không tin rằng
bất kỳ điều gì chúng tôi đã làm là sai, không ai sẽ phải đi tù, nhưng
nếu sau này bị phát hiện là sai, thì ông ấy sẽ là người phải vào tù, chứ
không phải tôi.
3
Ông yêu cầu tôi ngồi im, không được nhảy ra khỏi máy bay, hãy để
ông ta hạ cánh một cách nhẹ nhàng, đó là cơ bản những gì ông ta đã
làm. Và ông nói rằng ông đã có một cuộc thảo luận với Bernie Ebbers,
yêu cầu Bernie giảm dự án đang triển khai và Bernie đã từ chối.
Q. Ông Normand, ông nói rằng ông Sullivan nói rằng ông không được
nhảy ra khỏi máy bay. Ông đã hiểu anh ta có ý gì khi nói vậy?
A. Không được dừng lại.
Q. Trong cuộc họp này, ông Sullivan đã nói gì về việc anh sẽ được yêu
cầu ghi các bút toán như vậy trong tương lai?
A. Có, ông ta đã nhận xét rằng từ thời điểm đó trở về trước, chúng tôi
sẽ không được yêu cầu ghi bất kỳ bút toán nào, các bút toán điều
chỉnh, những con số sẽ là chỉ là những con số.
Q. Anh đã hiểu ý câu nói “các con số sẽ chỉ là những con số” như thế
nào?
A. Đó là sau khi báo cáo sơ bộ đã được ban hành, với ngoại lệ của bất
kỳ bút toán thông thường, các bút toán có giá trị, chúng tôi sẽ không
được yêu cầu để được ghi nhận bất kỳ bút toán nào muộn hơn.
Q. Tôi tin rằng anh đã kiểm tra việc ông Sullivan nói điều gì đó về
dòng chi phí không chính xác. Ông ấy có yêu cầu ông thực hiện bất
kỳ phân tích nào để xác định xem những con số chi phí là chính xác
hay không?
A. Không, ông ấy không yêu cầu.
Q. Có ai yêu cầu ông làm điều đó không?
A. Không
Q. Anh đã bao giờ thực hiện bất kỳ phân tích như vậy chưa?
A. Không.
Q. Trong cuộc họp này, ông Sullivan đã cung cấp các bằng chứng về
các bút toán mà anh được yêu cầu không?
A. Không, ông ta không cung cấp.
Q. Có điều gì khác xảy ra trong cuộc họp?
A. Tôi không nhớ bất cứ điều gì khác.
Q. Anh cảm thấy như thế nào sau cuộc họp này?
A. Không thực sự tốt. Tôi không tìm được điểm nào đúng ở những
việc mà tôi được yêu cầu phải làm. Tuy nhiên, tôi đã tự hỏi bản thân
mình sau khi nói chuyện với ông ta rằng liệu tôi có suy nghĩ thái quá
về vấn đề này không.
Yêu cầu:
Trả lời các câu hỏi sau đây.
(a) Những vấn đề đạo đức xuất hiện trong trường hợp này là gì?

4
(b) Troy Normand đã hành động không đúng hoặc vi phạm đạo đức
không?
(c) Bạn sẽ làm gì nếu bạn là Troy Normand?
(d) Các bên liên quan trong trường hợp này là ai?
Chương 4 báo cáo thu nhập
Bài 4. Quản trị thu nhập
Charlie Brown, Kế toán trưởng Công ty Kelly Corporation, đang
chuẩn bị lập báo cáo thu nhập cuối năm của công ty. Ông lưu ý rằng
công ty đã bị lỗ một khoản đáng kể do bán một số thiết bị đã có quyết
định thay thế. Trong quá khứ, Công ty thường xuyên bán các thiết bị
không còn sử dụng. Brown không muốn báo cáo khoản lỗ này là lỗ
bất thường. Ông cũng không muốn làm nổi bật nó như là một khoản
lỗ trọng yếu vì điều này sẽ phản ánh sự yếu kém của ông và công ty.
Ông lập luận rằng nếu công ty đã ghi nhận khấu hao cao hơn trong
thời gian tài sản được sử dụng thì các khoản lỗ sẽ không lớn như vậy.
Khi khấu hao được tính vào chi phí kinh doanh của công ty, ông muốn
báo cáo lỗ cùng với các chi phí kinh doanh của công ty, và như vậy
ông hy vọng nó sẽ không được chú ý.
Yêu cầu:
(a) Các vấn đề đạo đức liên quan là gì?
(b) Brown nên làm gì?
Bài 5. Trình bày TSCĐ hữu hình
Carol Keene, Kế toán trưởng của Công ty Dumaine, đang cố gắng để
quyết định cách thức trình bày "TSCĐ hữu hình" trong bảng cân đối
kế toán. Cô nhận ra rằng báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ cho thấy công
ty đã đầu tư đáng kể trong việc mua thiết bị mới trong năm nay,
nhưng tổng thể cô ấy biết tài sản nhà máy của công ty là khá cũ. Cô
cảm thấy rằng có thể công bố một số liệu của một chỉ tiêu mang tên
"TSCĐ thuần sau khi khấu hao", và kết quả sẽ là một con số thấp. Tuy
nhiên, sẽ không công bố thời gian sử dụng của tài sản. Nếu cô ấy chọn
để trình bày giá trị nguyên giá trừ đi khấu hao lũy kế thì thời gian sử
dụng của tài sản sẽ thể hiện rõ ràng. Cô đề nghị như sau:
TSCĐ hữu hình thuần sau khi trừ khấu hao $10.000.000
Thay vì trình bày:
TSCĐ hữu hình $50.000.000
Trừ: Hao mòn lũy kế $40.000.000
Giá trị còn lại thuần $10.000.000
Yêu cầu:
(a) Các vấn đề đạo đức liên quan là gì?
5
(b) Keene nên làm gì?
Bài 6. Ghi nhận giá thị trường thấp hơn giá gốc
Giá trị thị trường của hàng tồn kho của Công ty Cổ phần LAKE đã
giảm thấp hơn giá gốc của nó. Sheryl Conan, Kế toán trưởng, của công
ty muốn sử dụng phương pháp xóa sổ để điều chỉnh hàng tồn kho
giảm vì việc này công bố rõ ràng sự giảm giá trị hàng tồn kho trên thị
trường và không làm sai lệch giá vốn hàng bán. Tuy nhiên, Dick
Wright, Giám đốc tài chính lại thích sử dụng phương pháp giá vốn
hàng bán để điều chỉnh giảm giá trị hàng tồn kho hơn vì nó không
gây ra sự chú ý đến sự giảm giá trị thị trường của hàng tồn kho.
Yêu cầu:
Trả lời các câu hỏi sau đây.
(a) Vấn đề đạo đức (nếu có) liên quan đến tình huốngnày là gì?
(b) Bên liên quan nào bị tổn hại nếu lựa chọn đề xuất của Dick Wright?
(c) Sheryl Conan nên làm gì?
Bài 7. Hợp đồng mua
Công ty Prophet đã ký một hợp đồng mua gỗ dài hạn từ Cục Kiểm
lâm Hoa Kỳ với giá $300 cho một ngàn feet. Theo hợp đồng, Prophet
đã trả $6.000.000 cho số gỗ này trong năm tiếp theo. Hiện nay, giá gỗ
trên thị trường là $250 cho mỗi ngàn feet. Với giá này, giá thị trường
của số gỗ định mua chỉ là $5.000.000. Jerry Herman, Kế toán trưởng,
muốn ghi nhận khoản lỗ $1.000.000 này trên báo cáo tài chính cuối
năm, nhưng Billie Hands, Giám đốc tài chính lập luận rằng khoản lỗ
này là tạm thời và cần được bỏ qua. Herman lưu ý rằng giá gỗ trên thị
trường vẫn dao động xung quanh $250 trong nhiều tháng nay và chưa
có dấu hiệu thay đổi.
Yêu cầu:
(a) Vấn đề đạo đức (nếu có) liên quan đến tình huống này là gì?
(b) Bên liên quan nào bị tổn hại nếu lựa chọn đề xuất của Giám đốc tài
chính?
(c) Kế toán trưởng nên làm gì?
Bài 8. Nguyên giá của đất và nhà
Công ty Tones mua một nhà kho ở một trung tâm quận nơi có giá đất
đang tăng nhanh. Gerald Carter – Kế toán trưởng và Wilma Ankara –
Giám đốc Tài Chính đang cố gắng để phân bổ chi phí mua giữa đất
và tòa nhà. Cần thấy rằng, khấu hao chỉ có thể thực hiện đối với nhà
kho. Carter ủng hộ việc phân bổ tỷ lệ rất cao chi phí cho các nhà kho,
việc này giúp làm giảm thuế thu nhập và thu nhập chịu thuế. Ankara,

6
Giám đốc tài chính lại cho rằng việc phân bổ nên chú ý đến giá trị tăng
lên của đất và giá trị hao mòn tiềm năng của nhà kho. Bên cạnh đó, cô
cho biết, thu nhập ròng ảnh hưởng tiêu cực nếu mức khấu hao tăng
thêm và sẽ làm cho giá cổ phiếu của công ty đi xuống.
Yêu cầu: Trả lời các câu hỏi sau:
A, Lợi ích của các bên liên quan có xung đột nhau không?
B, Vấn đề đạo đức mà Carter đối mặt là gì?
C, Những chi phí này nên được phân bổ như thế nào?
Bài 9. Lựa chọn phương pháp khấu hao
Jerry Prior, kế toán trưởng của Công ty Beeler, đang lo lắng về lợi
nhuận ròng có thể thấp hơn trong năm nay. Ông sợ rằng, các nhà quản
lý cấp trên có cắt giảm chi phí bằng cách sa thải nhân viên kế toán, bao
gồm cả ông.
Prior biết rằng khấu hao là một khoản chi phí lớn của Beeler. Công ty
hiện đang sử dụng phương pháp khấu hao nhanh theo số dư giảm
dần cho cả mục đích báo cáo tài chính và mục đích thuế, và ông đã
nghĩ đến việc bán các thiết bị, dựa trên tuổi thọ của tài sản, và tài sản
chỉ được sử dụng chủ yếu trong những giai đoạn nhu cầu tăng cao.
Các thiết bị có giá trị ghi sổ là $2.000.000 và giá trị hợp lý của tài sản
là $2.180.000. Lợi nhuận thu được từ bán TSCĐ sẽ trình bày trong báo
cáo thu nhập. Prior không muốn trình bày rõ khoản tăng thu nhập từ
phương pháp này. Ông nghĩ: "Tại sao không làm tăng thời gian sử
dụng hữu tính của tài sản và tăng giá trị thu hồi ước tính? Điều này
sẽ làm giảm chi phí khấu hao và không đòi hỏi công bố thông tin rộng
rãi khi các điều chỉnh này được hồi tố. Như vậy có thể giữ lại việc làm
cho ông ta và nhân viên của ông ta”.
Yêu cầu: Trả lời các câu hỏi sau đây.
(a) Các bên liên quan trong tình huống này là ai?
(b) Các vấn đề đạo đức liên quan là gì?
(c) Prior gì nên làm gì?
Bài 10. Kế toán chi phí nghiên cứu và phát triển
Bộ phận nghiên cứu và phát triển của Tập đoàn Czeslaw có một ý
tưởng cho một dự án mà tin rằng nó sẽ tạo ra một sản phẩm mới đem
lại lợi nhuận cao cho công ty. Do dự án sẽ rất tốn kém nên cần sự phê
duyệt của kê toán trưởng Jeff Reid. Reid nhận ra rằng lợi nhuận doanh
nghiệp đã giảm gần đây và do dự khi phê duyệt một dự án tốn kém
nhưng không thể được vốn hóa nếu không được sự đồng ý của cấp có
thẩm quyền.

7
Ông biết rằng nếu thuê một công ty bên ngoài thực hiện thành công
và công ty mua lại bằng sáng chế thì chi phí mua sẽ được ghi nhận là
tài sản. Reid biết rằng Bộ phận R&D của công ty là giỏi nhất và tin
tưởng họ là những người làm tốt nhất việc nghiên cứu này.
Yêu cầu:
Trả lời các câu hỏi sau đây.
(a) Các bên liên quan trong tình huống này là ai?
(b) Các vấn đề đạo đức liên quan là gì?
(c) Reid nên làm gì?
Bài 11. Cổ phiếu mua lại
Lois Kenseth, Chủ tịch Tập đoàn Sycamore, lo lắng về việc vài cổ đông
lớn gần đây đã chỉ trích việc lãnh đạo của bà. Bà nghĩ họ có thể phát
động một chiến dịch để đưa bà ra khỏi chức vụ Chủ tịch tập đoàn. Bà
quyết định giữ lại quyền quản lí bằng cách mua đứt một phần cổ phần
của họ để loại họ ra khỏi vị trí cạnh tranh, và bà tin rằng họ sẽ chấp
nhận một lời đề nghị “tốt”. Kenseth biết rằng số dư tiền của tập đoàn
còn đủ để thực hiện giao dịch này. Bà cũng biết việc mua lại những cổ
phần này sẽ làm tăng thu nhập trên mỗi cổ phần, điều này sẽ làm các
nhà đầu tư khác hài lòng. (Thu nhập trên mỗi cổ phần được tính bằng
lợi nhuận ròng chia cho số lượng phần lưu hành bình quân nên khi số
cổ phần lưu hành giảm, thu nhập trên mỗi cổ phần sẽ tăng lên).
Yêu cầu:
Trả lời các câu hỏi sau.
(a) Ai là các bên liên quan trong trường hợp này?
(b) Cho biết các vấn đề đạo đức liên quan??
(c) Kenseth có nên thực hiện giao dịch mua lại cổ phần?
Bài 12. Thù lao quản lý
Công ty Rouse trả thù lao cho các nhà quản lý dựa trên hiệu quả. Kế
hoạch này gắn với tỷ lệ tăng trưởng EPS. Nếu tăng trưởng EPS hàng
năm là 12%, các nhà quản lý của Rouse sẽ kiếm được 100% cổ
phần; nếu tốc độ tăng trưởng là 16%, họ kiếm được 125%. Nếu tăng
trưởng EPS thấp hơn 8%, các nhà quản lý sẽ không nhận được thù lao
bổ sung.
Trong năm 2014, Joan Devers, kế toán trưởng của Rouse, đánh giá ước
tính cuối năm của chi phí nợ xấu và chi phí bảo hành. Cô tính toán
EPS tăng ở mức 15%. Kurt Adkins, một nhà quản lý, nhận xét trong
bữa ăn trưa ngày hôm đó rằng nếu giảm ước tính chi phí nợ xấu EPS
sẽ tăng trưởng lên tới 16,1%. Devers là không chắc chắn có nên làm
điều này không vì cô tin rằng ước tính các khoản nợ xấu hiện tại của
8
cô là phù hợp. Mặt khác, cô nhận ra rằng có rất nhiều ước tính chủ
quan tham gia vào việc tính toán.
Yêu cầu:
Trả lời các câu hỏi sau đây.
(a) Tình thế khó xử (nếu có) về đạo đức của Devers là gì?
(b) Kiến thức của Devers về phương án thù lao có phải là một yếu tố
ảnh hưởng ước tính của cô?
(c) Devers cần đáp ứng các yêu cầu của Adkins như thế nào?
Bài 13. Giá trị hợp lý
Addison nắm giữ một số khoản đầu tư bao gồm số lượng lớn các
khoản nợ và chứng khoán vốn. Mặc dù một số chứng khoán trên thị
trường bị giảm giá nhưng tổng giá trị hợp lý của danh mục đầu tư vẫn
lớn hơn giá gốc. Sam Beresford, phó chủ tịch tài chính và Angie
Nielson, kế toán trưởng, đang lần đầu tiên phân loại danh mục đầu
tư chứng khoán này theo GAAP. Beresford muốn phân loại những
chứng khoán đã tăng giá trị trong kỳ là chứng khoán kinh doanh để
tăng thu nhập ròng trong năm nay. Ông muốn phân loại tất cả các
chứng khoán đã giảm giá trị là chứng khoán sẵn sàng để bán (chứng
khoán vốn) và dưới dạng giữ đến ngày đáo hạn (chứng khoán nợ).
Nielson không đồng ý. Cô ấy muốn phân loại những chứng khoán
giảm giá trị là chứng khoán kinh doanh và những chứng khoán đã
tăng giá trị là chứng khoán sẵn sàng để bán (vốn chủ sở hữu) và chứng
khoán nắm giữ đến ngày đáo hạn (nợ). Cô cho rằng công ty đang có
thu nhập tốt trong năm nay và việc ghi nhận các khoản lỗ sẽ giúp làm
giảm thu nhập trong năm nay. Do đó, công ty có thể tăng lợi nhuận
lên trong các năm sau nếu lợi nhuận kinh doanh thấp.
Yêu cầu: Trả lời các câu hỏi sau.

(a) Danh mục đầu tư có nên được phân loại để theo cách thức mỗi
người đề xuất?
(b) Đề xuất của mỗi người có điều gì phi đạo đức không? Các bên liên
quan bị ảnh hưởng bởi các đề xuất này là những ai?
(c) Giả sử rằng Beresford và Nielson phân loại đúng toàn bộ danh mục
đầu tư thành chứng khoán kinh doanh, loại chứng khoán sẵn sàng để
bán và chứng khoán nắm giữ đến ngày đáo hạn. Nhưng sau đó, một
người đề xuất bán ngay trước kết thúc năm dù lãi hoặc lỗ để tác động
đến thu nhập. Đây có phải là hành vi phi đạo đức?
Bài 14. Thuế thu nhập hoãn lại, Những ảnh hưởng của thu nhập
Stephanie Delaney, CPA, mới được tuyển dụng làm kế toán thuế cho
Công ty Acme (là một công ty niêm yết). Công việc đầu tiên của
9
Delaney với Acme là việc xem xét hồ sơ kế toán của công ty liên quan
đến thuế thu nhập hoãn lại. Trong khi xem xét, Delaney phát hiện ra
rằng sự khác biệt về các phương pháp khấu hao của kế toán thuế và
khấu hao kế toán tài chính của Acme đã làm phát sinh một khoản thuế
thu nhập hoãn lại phải trả khá lớn trên bảng cân đối kế toán. Kết quả
là, Acme trả rất ít tiền thuế thu nhập tại thời điểm đó. Delaney cũng
phát hiện ra việc Acme có một chính sách rõ ràng về việc bán TSCĐ
trước khi khoản thuế thu nhập hoãn lại phải trả được tất toán (bù trừ
với tài sản thuế thu nhập hoãn lại của chính TSCĐ đó). Với chính sách
này, cùng với việc TSCĐ của công ty tăng lên nhanh chóng, cho phép
Acme để "trì hoãn" tất cả các loại thuế thu nhập phải nộp trong nhiều
năm, mặc dù nó luôn luôn báo cáo lợi nhuận và EPS tăng. Delaney đã
làm việc với bộ phận pháp lý và thấy chính sách là hợp pháp, nhưng
cô ấy không thoải mái trên khía cạnh đạo đức nghề nghiệp vì chính
sách này của công ty.
Yêu cầu:
Trả lời các câu hỏi sau đây.
(a) Tại sao Acme có một chính sách rõ ràng về việc bán TCSĐ trước
khi khoản thuế thu nhập hoãn lại phải trả được tất toán?
(b) Chính sách bán TSCĐ của Acme trước khi khoản thuế thu nhập
hoãn lại phải trả được tất toán có vi phạm pháp luật và đạo đức
không?
(c) Ai bị tổn hại do Acme "trì hoãn" thuế thu nhập phải nộp trong
nhiều năm, mặc dù công ty có lợi nhuận?
(d) Trong tình huống này, với tư cách là một CPA, trách nhiệm nghề
nghiệp của Delaney là gì?
Bài 15. Quỹ hưu trí
Công ty công nghệ Thinken dự định sáp nhập với Công ty Electronix
(CE), một công ty sản xuất đồ họa vi tính. Trong khi kiểm toán toàn
diện CE trước khi sáp nhập, Gerald Ott, kiểm toán nội bộ của Công ty
Công nghệ Thinken, phát hiện ra rằng các công ty này không ghi nhận
tài sản và nợ liên quan đến lương hưu phải trả, theo GAAP.
Giá trị thuần hiện tại của tài sản quỹ hưu trí của CE là $15,5 triệu. Nợ
liên quan đến lợi ích hưu trí phải trả là $12,9 triệu, các khoản lợi ích
hưu trí dự kiến phải trả là $17,4. Ott báo cáo điều này cho Julie Habbe,
Kế toán trưởng mới được bổ nhiệm của CE. Vài ngày sau, Habbe gọi
cho Ott. Habbe bắt đầu cuộc trò chuyện bằng câu hỏi, "Liệu chúng ta
thể loại bỏ tác động tiêu cực đến lợi nhuận từ quỹ hưu trí bằng cách

10
chấm dứt hợp đồng làm việc của người lao động chưa được đủ tuổi
hưu trí trước khi kết thúc năm tài chính không?"
Yêu cầu:
Ott nên phản ứng thế nào với kế hoạch của Habbe về sa thải người lao
động trước khi họ đủ điều kiện được hưởng lương hưu từ quỹ hưu
trí?
Bài 16. Thuê tài sản
Công ty Baden có ký một thỏa thuận thuê 10 máy photocopy cho trụ
sở công ty. Tất cả các điều khoản của thỏa thuận thuê này đều đủ điều
kiện để được coi là thuê hoạt động ngoại trừ việc việc nó có quyền
mua lại. Sau thời hạn thuê 5 năm, công ty có thể mua lại mỗi máy
photocopy với giá $1.000 khi giá trị hợp lý dự kiến là $2.500
Jerry Suffolk, phó chủ tịch tài chính của công ty, cho rằng báo cáo tài
chính phải ghi nhận thỏa thuận thuê là thuê tài chính vì có quyền mua
lại. Diane Buchanan, kế toán trưởng lại không đồng ý: "Mặc dù tôi
không biết nhiều về những máy photocopy này nhưng có một cách để
tránh phải ghi nhận một khoản nợ thuê tài chính." Cô lập luận là công
ty có thể tuyên bố rằng công nghệ máy photocopy tiến bộ hết sức
nhanh chóng và trước khi kết thúc thời hạn thuê các máy đó rất có thể
sẽ không còn đáng giá $1.000 nữa.
Yêu cầu:
Hãy trả lời các câu hỏi sau.
(a) Vấn đề đạo đức nào liên quan đến tình huống này?
(b) Liệu lập luận của kế toán trưởng có được chấp nhận không nếu
như bà không thực sự biết nhiều về công nghệ máy photocopy? Liệu
có sự khác biệt nào không nếu như kế toán trưởng có hiểu biết về sự
thay đổi của công nghệ photocopy?
(c) Suffolk nên làm gì?
Bài 17. Các thay đổi kế toán
Công ty Aston thực hiện kế hoạch cuối năm trong tháng 11 mỗi năm
trước khi kết thúc năm dương lịch. Ước tính sơ bộ lợi nhuận ròng là 3
triệu đô la. Giám đốc tài chính, Rita Warren, gặp chủ tịch công ty, J. B.
Aston, để xem xét các con số dự kiến. Cô trình bày thông tin dự kiến
như sau (đơn vị tính: $1.000).
ASTON CORPORATION
BÁO CÁO THU NHẬP DỰ KIẾN
NĂM 2019
Doanh thu 29.000
Giá vốn hàng bán 14.000
11
 Khấu hao 2.600
Chi phí hoạt động 6.400 23.000
Lợi nhuận trước thuế 6.000
Thuế thu nhập 3.000
Lợi nhuận ròng 3.000
ASTON CORPORATION
BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN (Trích)
31 THÁNG 12 NĂM 2019
Số dư tiền ước tính 5.000
Chứng khoán có thể bán (giá gốc) 10.000
Điều chỉnh giá trị hợp lý (1/1/2019) -0-
Giá trị hợp lý ước tính tại ngày 31/12/2019:
Giá trị hợp lý
Chứng khoán Giá gốc
ước tính
A $2.000 2.200
B 4.000 3.900
C 3.000 3.100
D 1.000 1.800
Cộng $10.000 11.000
Thông tin khác tại ngày 31/12/ 2019:
Thiết bị 3.000
Khấu hao lũy kế (5 năm, bình quân) 1.200
Thiết bị robot mới (mua ngày 1/1/2019) 5.000
Khấu hao lũy kế (5 năm, số dư giảm dần) 2.000
Trước đây Công ty chưa bao giờ sử dụng robot, Warren giả định sử
dụng phương pháp khấu hao nhanh do sự thay đổi nhanh chóng của
công nghệ robot. Công ty thường sử dụng khấu hao đường thẳng cho
thiết bị sản xuất.
Aston giải thích với Warren rằng điều quan trọng là phải trình bày
được Công ty sẽ có lợi nhuận trước thuế là 7 triệu đô la. Vì Aston sẽ
nhận 1 triệu đô la tiền thưởng nếu lợi nhuận trước thuế và tiền thưởng
đạt 7 triệu đô la. Aston cũng không muốn công ty trả nhiều hơn 3 triệu
đô la tiền thuế thu nhập cho chính phủ.
Yêu cầu:
(a) Warren có thể làm gì trong phạm vi GAAP để phù hợp với mong
muốn của chủ tịch là lợi nhuận trước thuế và tiền thưởng đạt 7 tiệu
đô la? Trình bày lại báo cáo thu nhập sửa đổi theo quyết định của bạn.

12
(b) Hành động trên có phù hợp đạo đức không? Ai là những bên liên
quan trong quyết định này, và hành động của Warren ảnh hưởng gì
tới lợi ích của họ?
Bài 18. Thay đổi ước tính kế toán
Mike Crane là chuyên viên kiểm toán của một công ty kiểm toán lớn,
được giao nhiệm vụ kiểm toán hàng năm của Công ty Frost. Frost đã
là khách hàng của công ty Crane, trong nhiều năm. Công ty Frost là
một doanh nghiệp phát triển nhanh chóng trong ngành xây dựng dân
dụng. Khi xem xét sổ cái tài sản cố định, Crane đã phát hiện ra một
loạt thay đổi kế toán bất thường, trong đó thời gian sử dụng hữu ích
của tài sản được khấu hao theo phương pháp đường thẳng, đã giảm
đáng kể gần điểm giữa của ước tính ban đầu. Ví dụ, tuổi thọ hữu ích
của một xe tải tự đổ đã được thay đổi từ 10 còn 6 năm trong năm thứ
năm. Sau khi điều tra sâu hơn, Mike được Kevin James, kế toán trưởng
của Frost, nói rằng: "Tôi không hiểu có vấn đề gì ở đây? Việc thay đổi
ước tính kế toán là hoàn toàn hợp pháp. Bên cạnh đó, CEO của chúng
tôi thích nhìn thấy lợi nhuận cao"!
Yêu cầu:
Trả lời các câu hỏi sau.
(a) Các vấn đề đạo đức liên quan đến tình huống công ty Frost thay
đổi thời gian sử dụng hữu ích ước tính của tài sản cố định là gì?
(b) Ai có thể bị tổn hại bởi những thay đổi kế toán bất thường của
Frost?
(c) Crane nên làm gì trong tình huống này?
Bài 19. Báo cáo dòng tiền
Brockman Guitar Company sản xuất đàn ghi ta chất lượng cao. Trong
những năm gần đây, công ty gặp phải vấn đề về vốn kinh doanh là
do quy trình mua trang thiết bị của nhà máy, những khoản phải thu
và hàng tồn kho gia tăng ngoài mong đợi và việc phải thanh toán
khoản thế chấp "bong bóng" cho thiết bị sản xuất mới. Nhà sáng lập
và chủ công ty, Barbara Brockmen cố gắng vay tiền từ các tổ chức tài
chính nhưng rất khó bởi trong những năm gần đây hiệu quả hoạt
động của công ty rất yếu kém. Cụ thể, First Financial là ngân hàng
thuộc lựa chọn hàng đầu của công ty cũng quan ngại khả năng duy
trì dòng tiền dương của công ty. Các nhân viên phụ trách cho vay
thương mại tại First Financial nói với Barbara, “Tôi không nghĩ tới
việc cho vay trừ khi tôi nhìn thấy dòng tiền dương trong hoạt động
kinh doanh trên BCLCTT”.

13
Barbara suy nghĩ về câu nói của nhân viên ngân hàng, và nghĩ đến kế
hoạch lập một BCLCTT hấp dẫn hơn để vay được tiền từ ngân hàng.
Để có thể thay đổi dòng tiền, công ty có thể bán các khoản phải thu và
tăng tính thanh khoản cho nguyên liệu tồn kho. Những giao dịch này
có thể tạo những thay đổi lớn về dòng tiền. Là Kế toán trưởng của
Brockman Guitar, bạn hãy phân tích kế hoạch của Barbara.
Yêu cầu:
Hãy trả lời các câu hỏi sau
(a) Vấn đề đạo đức sau ý tưởng của Barbara Brockman là gì?
(b) Bạn đưa ra lời khuyên gì cho Barbara?
Bài 20. Thuyết minh ước tính kế toán
Nancy Tercek - phó chủ tịch tài chính, và Margaret Lilly – kế toán
trưởng của Công ty Sản xuất Romine đang xem xét các chỉ tiêu tài
chính của công ty cho năm 2018 và 2019. Phó chủ tịch tài chính ghi
nhận tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu đã tăng từ 6% đến 12%, trong
vòng 2 năm. Tercek đang trong quá trình phát hành một thông cáo
báo chí nhấn mạnh hiệu quả của Công ty sản xuất Romine trong việc
kiểm soát chi phí. Margaret Lilly biết rằng sự khác biệt trong tỷ suất
chủ yếu là do một quyết định của công ty trước đó để giảm chi phí
bảo hành ước tính và chi phí nợ xấu của năm 2019. Kế toán trưởng,
không chắc chắn về động cơ Giám đốc tài chính, ngập ngừng đề nghị
với Tercek rằng cải tiến của công ty không liên quan đến hiệu quả
kiểm soát chi phí. Đối với các vấn đề phức tạp, thông cáo báo chí sẽ
được phát hành sau một vài ngày.
Yêu cầu:
(a) Hãy cho biết vấn đề đạo đức (nếu có) trong tình huống này?
(b) Liệu kế toán trưởng Lilly có nên giữ im lặng? Hãy đưa ra lý do.
(c) Sau khi các phương tiện truyền thông đưa tin về Tercek, hãy cho
biết các bên liên quan bị ảnh hưởng gì?
(d) Hãy cho biết ý kiến của bạn về nhận định sau và đưa ra lý do: "Vì
phó chủ tịch Tercek là người trực tiếp chịu trách nhiệm cho việc phát
hành thông cáo báo chí, Lilly không phải chịu trách nhiệm trong vấn
đề này."
Bài 21. Báo cáo các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán
Vào tháng 6 năm 2014, ban giám đốc của công ty McElroy Enterprises
Inc được ủy quyền bán 10 triệu đô la trái phiếu doanh nghiệp. Jennifer
Grayson, kế toán trưởng của McElroy Enterprises Inc, quan tâm đến
ngày trái phiếu được phát hành. Công ty thực sự cần tiền mặt, nhưng
cô đang lo lắng rằng nếu trái phiếu được phát hành trước ngày cuối
14
năm (ngày 31 tháng 12 năm 2019) sẽ làm tăng nợ phải trả và như vậy
sẽ ảnh hưởng xấu đến một số tỷ số quan trọng. Trong tháng 7, cô giải
thích cho chủ tịch công ty William McElroy rằng nếu trì hoãn việc phát
hành trái phiếu sau ngày 31 tháng 12 các trái phiếu này sẽ không ảnh
hưởng đến tỷ số tài chính cho đến 31 tháng 12 năm 2019. Như vậy việc
phát hành sẽ được báo cáo như là một sự kiện phát sinh sau ngày kết
thúc niên độ kế toán nên chỉ cần thuyết minh. Grayson hy vọng rằng,
với dự kiến sẽ cải thiện hiệu suất tài chính trong năm 2019, tỷ số tài
chính sẽ tốt hơn.
Yêu cầu:
(a) Hãy cho biết các vấn đề đạo đức liên quan là gì?
(b) Liệu McElroy có nên đồng ý trì hoãn phát hành trái phiếu hay
không?

15
Phần 2. ĐẠO ĐỨC TRONG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
Bài tập 22. Đạo đức và ra quyết định
Giả sử bạn là Trưởng khoa Kế toán của trường đại học Mountain State.
Tiến sĩ Candler, một trong những giảng viên kế toán nhất quán trong
hơn 10 năm trong khoa được các sinh viên coi là một giảng viên đáng
sợ trong khoa của bạn. Các giảng viên kế toán khác trong khoa của
bạn đã quan sát việc giảng dạy của Tiến sĩ Candler và đồng ý rằng kỹ
năng giảng dạy của anh ta rất kém. Tuy nhiên, Tiến sĩ Candler đã được
ký hợp đồng nhiệm kỳ 12 năm trước đây, điều đó đảm bảo anh ấy có
việc làm lâu dài tại Đại học Mountain State.
Ngạc nhiên thay, hôm nay bạn nhận được một cuộc điện thoại từ một
giáo sư kế toán tại Đại học Oregon Coastal. Trong cuộc điện thoại này,
bạn được thông báo rằng Đại học Oregon Coastal sắp sửa gửi giấy
mời làm việc cho Tiến sĩ Candler. Tuy nhiên, trước khi gửi giấy mời
làm việc, các giảng viên tại trường đại học Oregon Coastal muốn đánh
giá của bạn về hiệu quả giảng dạy của Tiến sĩ Candler trong thời gian
tại Đại học bang Mountain.
Yêu cầu:
Bạn sẽ phản ứng như thế nào với giáo sư từ Đại học Oregon Coastal?
Bạn sẽ nói gì về khả năng giảng dạy của Tiến sĩ Candler? Bạn có coi
câu trả lời của bạn về vấn đề này như là một vấn đề đạo đức không?
Tại sao?
Bài tập 23. Đạo đức trong kinh doanh
Người tiêu dùng và các luật sư tại hơn 40 tiểu bang cáo buộc một
chuỗi cửa hàng sửa chữa ô tô nổi tiếng trên toàn quốc gây hiểu lầm và
bán dịch vụ không cần thiết cho khách hàng, từ việc sửa phanh đến
cân chỉnh bánh xe. Lynn Sharpe Paine trình bày tình hình trong bài
báo "Quản lý tính liêm chính trong doanh nghiệp ", Harvard Business
Review, Tập 72 Số 3 như sau:
Khi đối mặt với doanh thu giảm, thị phần bị thu hẹp và thị trường ngày càng
cạnh tranh... quản lý đã cố gắng thúc đẩy hiệu suất của các cửa hàng sửa
chữa ô tô... Các cố vấn đã đưa ra các hạn mức doanh thu cụ thể cho các dịch
vụ - bán rất nhiều lò xo, giảm xóc, cân chỉnh bánh xe, hoặc làm sạch phanh
mỗi ca - và trả tiền hoa hồng dựa trên doanh thu.... Việc không thực hiện
được hạn ngạch có thể dẫn đến việc chuyển vị trí hoặc giảm giờ làm việc.
Một số nhân viên luôn kêu ca về áp lực doanh thu.
Áp lực này làm cho người lao động cảm thấy cách duy nhất để làm
hài lòng quản lý cao nhất là phải bán các sản phẩm và dịch vụ không
thực sự cần thiết cho khách hàng.
16
Giả sử tất cả các doanh nghiệp sửa chữa ô tô thường xuyên tìm cách
bán cho khách hàng các bộ phận và dịch vụ không cần thiết.
Yêu cầu:
1. Hành vi này ảnh hưởng đến khách hàng như thế nào? Làm cách nào
khách hàng có thể tự bảo vệ mình trước hành vi này?
2. Hành vi này có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận và việc làm trong
ngành công nghiệp dịch vụ ô tô như thế nào?
Bài tập 24. Đạo đức và Nhà quản trị
Richmond Inc., sở hữu một chuỗi 44 cửa hàng bách hóa. Hai năm
trước, ban giám đốc của Richmond đã phê duyệt kế hoạch tu sửa của
các cửa hàng trên quy mô lớn để thu hút các khách hàng cao cấp hơn.
Trước khi hoàn thành các kế hoạch này, hai cửa hàng đã được tu sửa
lại để thử nghiệm. Linda Perlman, trợ lý kế toán trưởng, được yêu cầu
giám sát báo cáo tài chính cho các cửa hàng thử nghiệm này. Cô và
các nhân viên quản lý khác được cung cấp tiền thưởng dựa trên mức
tăng trưởng doanh thu và khả năng sinh lời của các cửa hàng. Trong
khi hoàn thành các báo cáo tài chính, Perlman phát hiện ra một lượng
hàng hóa tồn kho khá lớn đã bị lỗi thời cần được giảm giá để bán hoặc
trả lại cho nhà sản xuất. Cô đã thảo luận tình hình với các đồng nghiệp
quản lý của mình; mọi người đã đồng thuận bỏ qua việc báo cáo hàng
tồn kho lỗi thời vì sẽ làm giảm lợi nhuận và tiền thưởng của họ.
Yêu cầu:
1. Theo Tuyên bố quy tắc Đạo đức nghề nghiệp của IMA, liệu Perlman
không báo cáo hàng tồn kho bị lỗi thời có vi phạm quy tắc đạo đức
không?
2. Liệu Perlman có dễ dàng thực hiện hành động đạo đức trong tình
huống này không?
Bài tập 25. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
Trong cuốn sách “Chủ nghĩa tư bản và tự do”, nhà kinh tế Milton
Friedman đã viết ở trang 133: “Có một và chỉ có một trách nhiệm xã
hội của doanh nghiệp - sử dụng các nguồn tài nguyên và tham gia vào
các hoạt động được thiết kế để tăng lợi nhuận của nó miễn là nó...
cạnh tranh công khai và tự do, không lừa dối hoặc gian lận”.
Yêu cầu:
Giải thích lý do tại sao bạn đồng ý hoặc không đồng ý với quan điểm
này.
Bài tập 26. Đạo đức trong kinh doanh
Paul Sarver là kế toán trưởng của một công ty có cổ phiếu không được

17
niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán quốc gia. Công ty vừa mới
nhận được một bằng sáng chế về một sản phẩm được kỳ vọng là sẽ
mang lại lợi nhuận ổn định trong một hoặc hai năm. Tuy nhiên, tại
thời điểm thực tế, công ty đang trải qua khó khăn về mặt tài chính vì
không có đủ vốn lưu động nên đang trên bờ vực vỡ nợ.
Vào cuối năm tài chính gần nhất, chủ tịch của công ty đã hướng dẫn
Sarver không ghi nhận một vài hoá đơn là khoản phải trả. Sarver đã
từ chối vì các hoá đơn này thể hiện những khoản nợ hiện tại. Tuy
nhiên, chủ tịch khăng khăng rằng các hoá đơn không nên được ghi
nhận cho đến cuối năm khi công ty có khả năng nhận được một số
khoản tài trợ. Sau một vài phản đối vất vả với cả chủ tịch và các thành
viên khác của ban quản trị cấp cao – Sarver cuối cùng đã phải thực
hiện theo hướng dẫn của chủ tịch.
Yêu cầu:
Sarver có hành động đúng đạo đức không? Giải thích
Nếu như sản phẩm mới không thu được lợi nhuận ổn định và công ty
không có khả năng thanh toán, hành động của Sarver có được thanh
minh vì thực tế là ông ta chỉ làm theo yêu cầu của cấp trên? Giải thích.
Bài tập 27. Đạo đức trong kinh doanh
Adam Williams được thuê làm trợ lý kế toán trưởng cho công ty
GroChem, sản xuất hoá chất để sử dụng trong phân bón. Williams
được lựa chọn vị trí này bởi vì kinh nghiệm của anh ta trong ngành
hoá chất. Trong tháng đầu tiên, Williams đã biết người chịu trách
nhiệm cho các hoạt động của nhà xưởng và biết mọi việc được thực
hiện như thế nào tại GroChem.
Trong một buổi nói chuyện với giám sát viên nhà xưởng, Williams đã
hỏi về các thủ tục của công ty để xử lý các chất thải độc hại. Giám sát
nhà máy trả lời rằng anh ta không liên quan đến việc xử lý các chất
thải và gợi ý rằng Williams nên khôn ngoan mà phớt lờ vấn đề này đi.
Câu trả lời này đã làm tăng quyết tâm của Williams là sẽ điều tra sâu
lĩnh vực này hơn nữa để đảm bảo rằng công ty không bị ảnh hưởng
bởi sự tranh chấp sau này.
Sau khi điều tra thêm, Williams đã phát hiện ra bằng chứng rằng
GroChem đang sử dụng một đám đất gần khu dân cư để đổ những
chất thải độc hại - một hành động bất hợp pháp. Dường như là một
vài thành viên trong ban quản lý của GroChem đã biết tình hình này
và có thể đã liên quan đến thỏa thuận để được đổ chất thải; tuy nhiên,
Williams không thể xác định được liệu giám sát của anh ta và kế toán
trưởng của anh ta có phù hợp hay không.
18
Không chắc chắn về việc anh ta sẽ tiến hành như thế nào, Williams bắt
đầu xem xét lựa chọn của mình bằng cách vạch ra ba hành động có
thể lựa chọn sau đây:
- Tìm kiếm lời khuyên từ cấp cao của anh ta, kế toán trưởng.
- Bí mật đưa thông tin này lên báo địa phương.
- Thảo luận tình hình với thành viên bên ngoài của ban giám đốc mà
anh ta quen biết.
Yêu cầu:
Thảo luận tại sao Williams có trách nhiệm đạo đức để hành động liên
quan đến vấn đề của GroChem và việc đổ chất thải độc hại. Dẫn chiếu
đến các tiêu chuẩn cụ thể (năng lực, bí mật, liêm chính và/hoặc độ tin
tưởng) trong Báo cáo về Thói quen Đạo đức Nghề nghiệp do Viện kế
toán quản trị đưa ra để giải thích cho câu trả lời của bạn.
Đối với các lựa chọn hành động mà Williams vừa vạch ra, giải thích
xem hành động đó có thích hợp theo Báo cáo về Chuẩn mực Đạo đức
Nghề nghiệp do Viện kế toán quản trị đề ra.
Giả sử rằng Adam Williams tìm kiếm lời khuyên từ cấp trên của anh
ta (kế toán trưởng) và phát hiện ra rằng kế toán trưởng có liên quan
trong việc đổ chất thải độc hại. Mô tả các bước mà Williams sẽ phải
thực hiện để giải quyết tình huống này.
Bài tập 28. Phản ứng với dự toán
Granger Stokes không hài lòng với kết quả hoạt động của công ty
PrimDrive chuyên sản xuất phần mềm máy tính trong vài năm gần
đây. Stockes đã đầu tư 20 triệu đôla vào PrimeDrive, Trong một cuộc
họp căng thẳng của Hội đồng quản trị, Stokes thực hiện quyền của
nhà đầu tư lớn là sa thải Giám đốc điều hành của PrimeDrive. Sau đó,
ông nhanh chóng được Hội đồng quản trị của PrimeDriver chỉ định
làm Giám đốc điều hành mới.
Stokes tự hào về phong cách quản lý cứng rắn của mình. Trong cuộc
họp Ban giám đốc đầu tiên, ông đã yêu cầu hai trong số các nhà quản
lý đứng dậy và đuổi việc họ để chứng tỏ mình là người đang kiểm
soát công ty. Tổ chức cuộc họp tiếp theo để xem xét dự toán, ông đã
xem lại dự toán của các phòng ban được đệ trình trước đó và mắng
các nhà quản lý vì họ “không có mục tiêu gì cả”. Sau đó, ông ra lệnh
cho mọi người trình dự toán mới với yêu cầu phải tăng khối lượng
hàng bán lên 40% và tuyên bố sẽ không chấp nhận bất kỳ lý do nào
nếu kết quả thực hiện thấp hơn dự toán.
Keri Kalani, một kế toán viên đang làm việc cho bộ phận sản xuất của
PrimeDrive, phát hiện ra rằng quản đốc của mình đã không loại bỏ
19
những sản phẩm hỏng bị khách hàng trả lại. Thay vào đó, ông ta cho
chúng vào trong các thùng carton mới và vận chuyển chúng đến cho
các khách hàng mới để tránh bị thiệt hại. Kết quả của việc thúc đẩy
tăng lượng hàng bán và kiểm soát chất lượng lỏng lẻo đã làm cho tỷ
lệ đĩa hỏng bị trả lại đã tăng cao chiếm 15% số đĩa được chuyển đi.
Khi cô lên tiếng phản đối với quản đốc sản xuất về phát hiện của mình,
ông ta nói với cô rằng “hãy lo việc của mình đi”. Và sau đó, để bào
chữa cho hành động của mình, ông ta nói rằng “Tất cả các nhà quản
lý đều tìm cách để đạt mục tiêu của Stokes”.
Yêu cầu:
Granger Stokes có sử dụng dự toán làm công cụ để lập kế hoạch và
kiểm soát không?
Những hậu quả của cách lập dự toán hiện đang áp dụng tại công ty
PrimeDrive?
Nếu có thể, bạn khuyên Keri Kalani nên làm gì?
Bài tập 29. Các vấn đề đạo đức và Nhà quản lý
Giám đốc của General Electronics Inc. được biết đến với cách quản lý
“bằng con số". Với mục tiêu đạt được lợi nhuận ròng tăng trưởng
mong muốn, giám đốc điều hành của công
ty đặt lợi nhuận mục tiêu vào đầu năm cho mỗi chi nhánh. Giám đốc
điều hành đã phát biểu về chính sách của mình như sau: “Tôi sẽ không
tham gia vào hoạt động của chi nhánh. Tôi sẵn sàng đưa ra góp ý,
nhưng các phó chủ tịch của chi nhánh thì được tự do làm những gì
mà họ muốn nếu họ đạt được mục tiêu trong năm”.
Vào tháng 11, Stan Richart, phó chủ tịch phụ trách chi nhánh Cellular
Telephone Technologies., thấy rằng để đạt được lợi nhuận mục tiêu
cho chi nhánh của anh là rất khó. Anh ta chỉ ra rằng các khoản chi tiêu
bị hoãn lại cho đến đầu năm mới. Vào ngày 30 tháng 12, anh đã rất
tức giận khi phát hiện ra rằng một nhân viên kho đã đặt hàng 350.000$
phụ tùng điện thoại di động vào đầu tháng 12 mặc dù các phụ tùng
không thực sự cần thiết cho mãi đến tháng giêng hay tháng 2. Đối lập
với thực hành kế toán chung, chính sách kế toán của General
Electronics quy định những phụ tùng như vậy sẽ được ghi nhận là chi
phí khi nhận được. Để tránh ghi nhận chi phí, Richart đã yêu cầu hủy
bỏ đơn hàng này, nhưng phòng thu mua lại báo rằng phụ tùng đã
được chuyển đến cho chi nhánh
và nhà cung cấp không chấp nhận nhận lại hàng. Vì hóa đơn vẫn chưa
được thanh toán, nên Richart đã yêu cầu phòng kế toán sửa lại sai lầm
của nhân viên kia bằng cách hoãn việc xác nhận đã nhận hàng cho đến
20
khi hóa đơn được trả vào tháng giêng.
Yêu cầu:
Hành động của Richart có hợp đạo đức không? Giải thích tại sao có
và tại sao không?
Triết lý của ban quản trị và chính sách kế toán ở General Electrics
khuyến khích hay không khuyến khích hành vi đạo đức? Giải thích.
Bài tập 30. Tỷ lệ phân bổ chi phí chung và công suất
Melissa Ostwerk, kế toán trưởng mới của TurboDrives, Inc, vừa trở
về từ một hội thảo liên quan đến lựa chọn mức hoạt động để tính tỷ
lệ phân bổ chi phí sản xuất chung định trước. Từ buổi hội thảo này cô
ta nảy sinh một số ý tưởng quan trọng cần trình bày trong buổi họp
của công ty. Cô ta đã thu xếp một cuộc họp với người giám đốc sản
xuất, Jan Kingman, và trợ lý quản lý sản xuất, Lonny Chan.
Melissa: Tôi đang có một ý tưởng và muốn tham khảo ý kiến các anh
về cách tính tỷ lệ phân bổ chi phí sản xuất chung định trước.
Jan: Chúng tôi đang nghe đây.
Melissa: chúng ta đang tính tỷ lệ phân bổ chi phí sản xuất chung định
trước bằng cách chia tổng cộng chi phí sản xuất chung ước tính cho
tổng số sản phẩm dự kiến sản xuất trong năm.
Lonny: Cách này công ty chúng ta thực hiện từ lâu rồi mà?.
Jan: Và nó đã được thực hiện như vậy ở tất cả những công ty mà tôi
đã làm việc, một số công ty thì chia cho số giờ lao động trực tiếp.
Melissa: Chúng tôi sử dụng số lượng sản phẩm vì nó đơn giản và về
cơ bản nó không
thay đổi nhiều trên một đơn vị sản phẩm. Tuy nhiên, có một cách tính
khác là thay vì chia tổng chi phí sản xuất chung ước tính cho tổng số
sản phẩm ước tính sản xuất trong năm tới, chúng tôi có thể chia cho
số lượng sản phẩm có thể sản xuất theo công suất thiết kế.
Lonny: Oh, Phòng Marketing sẽ thích cách làm đó đấy. Nó sẽ làm
giảm các chi phí trên một đơn vị sản phẩm của chúng tôi. Họ sẽ có cơ
hội giảm giá sản phẩm.
Melissa: Tôi đang lo về điều này, nhưng tôi muốn trao đổi với cả hai
các anh trước khi qua Phòng Marketing.
Jan: Có phải sẽ phát sinh chi phí sản xuất chung không phân bổ hết?
Melissa: Đúng, nhưng hãy để tôi chỉ cho các anh cách thức chúng tôi
sẽ xử lý nó. Dưới đây là một ví dụ dựa trên dự toán của chúng tôi cho
những năm tới:

Dự toán sản xuất 80.000 chiếc

21
 Doanh thu dự toán 80.000 chiếc
Công suất 100.000 chiếc
Giá bán $70 /chiếc
Chi phí sản xuất chung biến đổi $18 /chiếc
Tổng cộng chi phí sản xuất chung $2.000.000
Chiđịnh
cố phí ban shàng và QLDN cố $1,950.000
Hàng tồn kho đầu kỳ
định $0
Tỷ lệ phân bổ chi phí sản xuất chung định trước tính theo phương
pháp cũ:
Tỉ lệ chi phí sản Tổng chi phí sản Tổng số lượng ước
xuất chung định = xuất chung ước : tính của tiêu thức
trước tính phân bổ
= $2.000.000/ 80.000 sản phẩm = $25/sản phẩm
Báo cáo thu nhập dự toán
Doanh thu (80.000 sản phẩm x $70/ chiếc) $5.600.000
Giá vốn hàng bán
Chi phí sản xuất chung biến đổi
(80.000 chiếc x $18 /chiếc) $1.440.000
Chi phí sản xuất chung phân bổ
(80.000 chiếc x $25 /chiếc) 2.000.000 3.440.000
Lãi gộp 2.160.000
Chi phí bán hàng và QLDN 1.950.000
Lợi nhuận ròng 210.000
Phương pháp tính tỷ lệ phân bổ chi phí sản xuất chung định trước sử
dụng công suất thiết kế làm mẫu số:
Tỉ lệ chi phí sản Tổng chi phí sản Sản lượng sản
xuất chung định = xuất chung ước : xuất theo công
trước tính suất thiết kế
= $2.000.000/100.000 = $20/chiếc
Báo cáo thu nhập dự toán
Doanh thu (80.000 sản phẩm x $70/ chiếc) $5.600.000
Giá vốn hàng bán
Chi phí sản xuất chung biến đổi
(80.000 chiếc x $18 /chiếc) $1.440.000
Chi phí sản xuất chung phân bổ
(80.000 chiếc x $20 /chiếc) 1.600.000 3.040.000
Lãi gộp 2.560.000
Chi phí của công suất chưa sử dụng 400.000
[(100.000 chiếc - 80.000 chiếc) x $20 /chiếc]
Chi phí bán hàng và QLDN 1.950.000
22
 Lợi nhuận ròng 210.000
Jan: Ôi! Tôi không thích mục "chi phí của công suất chưa sử dụng"
đâu. Nếu đưa nó vào báo cáo thu nhập, cấp trên sẽ nghĩ gì về tôi và
họ có thể sẽ tìm người thay thế tôi.
Lonny: Tôi đang lo lắng về điều khác. Điều gì sẽ xảy ra nếu bán hàng
không đạt được theo dự toán? Liệu chúng tôi có thể đạt được “hat
trick” (ba bàn thắng liên tiếp) không?
Melissa: Xin lỗi, tôi không hiểu ý các anh là gì?
Jan: Cái mà Lonny xảy ra khá thường xuyên. Khi lượng hàng bán
giảm thì lợi nhuận cũng giảm đi và ông chủ tịch sẽ xuống bắt chung
tôi phải tìm cách để tăng lợi nhuận.
Lonny: Và chúng tôi sẽ phải chạy rơi cả mũ ra.
Jan: Đúng rồi, và chúng tôi chỉ cần tăng sản lượng sản xuất cho đến
khi chúng tôi có được lợi nhuận mong muốn.
Melissa: Tôi vẫn không hiểu. Các anh có nghĩa là các anh tăng sản
lượng bán ra?
Jan: Không, chúng tôi chỉ tăng sản lượng sản xuất. Chúng tôi là giám
đốc quản lý sản xuất, không phải quản lý bán hàng.
Melissa: Tôi hiểu rồi. Vì các anh đã sản xuất nhiều hơn, số sản phẩm
sản xuất ra nhiều hơn số sản phẩm bán được.
Jan: Đúng, những người tiếp thị không làm gì cả, chúng tôi tạo ra hàng
tồn kho và cái đó hại chúng tôi.
Yêu cầu:
Trong tất cả các câu hỏi dưới đây, giả sử tỷ lệ phân bổ chi phí sản xuất
chung định trước theo cách tính cũ là $25 /chiếc, và theo cách tính mới
là $20 /chiếc. Đồng thời chi phí sản xuất chung phân bổ không hết
hoặc phân bổ quá theo cách tính cũ được tất toán vào TK giá vốn hàng
bán.
1. Giả sử thực tế sản xuất 80.000 chiếc, hãy tính lợi nhuận ròng thực
hiện được theo cách cũ và cách mới nếu sản lượng bán ra là 75.000
chiếc và các khoản (chi phí) khác phát sinh như dự toán.
2. Bao nhiêu chiếc nên được sản xuất theo mỗi cách tính tỷ lệ phân bổ
chi phí sản xuất chung để được lợi nhuận ròng là $210.000 nếu số
lượng bán thực tế là 75.000 chiếc và các chi phí khác như dự toán?
3. Ảnh hưởng của cách tính tỷ lệ phân bổ chi phí sản xuất chung dựa
trên công suất thiết kế đến lợi nhuận ròng là gì?
4. Liệu “hat trick” là dễ hơn hay khó hơn để thể hiện phương pháp
tính dựa trên công suất thiết kế?
5. Bạn có nghĩ “hat trick” là đạo đức?

23