CẦU NÃO (PONS)

I. ĐẠI CƯƠNG
1- Cầu não: Nằm vắt ngang giữa hành não ở dưới và cuống đại não (trung não) ở trên,
nối 2 bán cầu tiểu não.
2- Giới hạn: Trên là rãnh cầu cuống. Giới hạn dưới là rãnh hành cầu.
3. Vị trí:
- Phía trước: Cầu não nằm ở nửa trên mảnh nền xương chẩm.
- Phía sau: có tiểu não phủ trùm lên.
II. HÌNH THỂ NGOÀI: Cầu não hình vành khăn có 4 mặt.
1. Mặt trước: Lồi cao 3 cm, rộng 4 cm có những sợi chạy ngang sang hai bên, giữa có
rãnh nền cho động mạch thân nền nằm.

H.8: Mặt trước thân não

1. Giao thoa thị giác 11.Rễ bụngTK gai sống 1 (C1) 21. Thần kinh vận nhãn ngoài (VI)
2. Dải thị giác 12. Bắt chéo tháp 22. TK mặt (VII),TK trung gian(VII’)
3. Củ xám(phễu) 13. Dải khứu 23. Thần kinh tiền đình ốc tai (VIII)
4. Cuống đại não 14. Chất thủng trước 24. Nhung tiểu não
5. Thể gối ngoài 15. Cuống tuyến yên 25. ĐRi mạch mạc não thất IV
6. Chất thủng sau 16. Các thể vú 26. Thần kinh thiệt hầu (IX)
7. Cầu não 17. Thuỳ thái dương (mặt cắt) 27. Thần kinh lang thang (X)
8. Cuống tiểu não giữa 18. TK vận nhãn chung (III) 28. Thần kinh hạ thiệt (XII)
9. Trám hành 19. Thần kinh ròng rọc(IV) 29. Thần kinh phụ (XI)
10. Tháp trước 20. Thần kinh sinh ba (V)

2. Mặt bên:
Trông như chạy tiếp theo mặt trước sang hai bên và ra ngoài ra sau, thu hẹp dần trở
thành cuống tiểu não giữa.
Giữa mặt trước và mặt bên thoát ra TK V (tam thoa).

3. Mặt sau: Là phần trên của sàn buồng não IV, hình tam giác đỉnh ở trên, đáy ở dưới,
giới hạn hai bên là hai cuống tiểu não trên .

H.9: Mặt sau của thân não

1. Đầu chẩm của đồi thị 15. Đồi thị (mặt cắt)
2. Thể tùng 16. Thể gối ngoài
3. Lồi não trên-củ não sinh tư trên 17. Gai thị giác
4. Lồi não dưới-củ não sinh tư dưới 18. Thể gối trong
5. Thần kinh ròng rọc (IV) 19. Cánh tay lồi não trên và dưới
'6. Màn tuỷ trên 20. Cuống đại não
7. Cuống tiểu não trên 21. Cầu não
8. Hố trám của não thất bốn 22. Thần kinh sinh ba
9. TK thiệt hầu (IX) và TK lang thang (X). 23. Cuống tiểu não giữa
10. Củ chêm (Nhân.Goll) 24. Thần kinh tiền đình ốc tai (VIII)
 11. Củ thon (Nhân Burdach) 25. Thần kinh mặt
12. Các rễ lưng TK gai sống 1 (C1) 26. Cuống tiểu não dưới
13. Bó chêm 27. Thần kinh hạ thiệt (XII)
14. Bó thon 28. Thần kinh phụ (XI)

III-HÌNH THỂ TRONG:

Ngoài những nhân xám và những bó chất trắng đi từ tủy sống qua hành não lên,
cầu não còn có những nhân xám và các bó chất trắng mới riêng của cầu não.
Trên thiết đồ ngang, cầu não chia hai khu rõ rệt. Khu trước gồm nhân cầu,
các sợi ngang của nó và bó tháp. Các sợi ngang chia bó tháp thành nhiều bó nhỏ. Khu
sau gồm các nhân xám và các bó chất trắng từ hành não đi lên.

A. Chất xám.

H.10: mặt cắt ngang cầu não qua nhân TK V.

1. Buồng não IV 6. Dải Reil giữa 10. Dải Reil bên(thính giác)
2. Bó dọc sau 7. Bó tháp 11. Bó tiểu não trước
3. Nhân TK V (nhánh xuống) 8. Bó gai thị 12. Bó hồng gai
4. Nhân nhai 9. Sợi vận động TK V 13. Nhân TK VII và bó trung –ương
5. Nhân cầu chỏm.

Cũng như ở hành não, chất xám ở cầu não cũng dàn thành hàng ngang trên sàn
buồng não IV.

1. Các nhân vận động:

- Nhân của dây VI tiếp tục cột nhân của dây XII.
- Nhân vận động TK VII ở dưới và TK V ở trên tiếp tục cột nhân hoài nghi.
2. Các nhân thực vật.
- Nhân thực vật TK. IX ở dưới ( bọt dưới)
- Nhân thực vật TK. VII ở trên (hai nhân nhỏ: n bọt trên và lệ tỵ).

3. Các nhân cảm giác.

- Nhân của dây VII', tiếp tục cột nhân đơn độc.
- Nhân cảm giác TK V ở ngoài cùng - một nhân dài chạy dọc suốt cầu hành não,
do nhân sau ngoài ở tuỷ đi lên tạo thành.
- TK VIII có 3 nhân tiền đình (lưng trong, n. Deiters và Bechterew) và hai nhân ốc
tai (nhân lưng và bụng).

4. Các nhân riêng của cầu não.

- Chám cầu ở trên chám hành và đều có liên hệ với tiểu não, nhân đỏ trong phản
xạ giữ thăng bằng.
- Các nhân cầu phát ra các sợi ngang chạy ở khu trước sang 2 bên tới tiểu não.

B. Chất trắng.

1. Các bó sợi ngang:

Bắt nguồn từ các nhân cầu chạy ngang sang hai bên để đi vào tiểu não qua cuống
tiểu giữa.

2. Bó tháp:
Đi từ đại não qua trung não xuống khu trước cầu não, bị các bó sợi ngang từ nhân
cầu chia làm nhiều bó nhỏ.

3. Các bó cảm giác:

Đi từ hành não lên.
- Dải Reil giữa (liềm trong) và bó cung nằm ngang ngay sau các bó sợi ngang.
- Bó tiểu não chéo (Gower) nằm sau bó thính giác đi vòng qua cuống tiểu não
trên qua màn tuỷ trước (van Vieussens) vào thuỳ nhộng (giun) tiểu não.
- Bó thính giác (dải Reil bên) xuất phát từ hai nhân ốc tai đi lên tới trung não, nằm
ngoài bó cung.

4. Các bó liên hợp và phản xạ:

Phần còn lại của cầu não gồm: chất lưới xám, trong đó có những bó dọc sau và bó lưới
tuỷ.