You are on page 1of 91

7

Filipino
First Quarter

LEARNING ACTIVTIY SHEET


Republic of the Philippines
Department of Education

COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in FILIPINO
GRADE 7

Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500

“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However, prior
approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit.”

This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and
the copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and
profit.

Consultants:
Regional Director : ESTELA L. CARIÑO, EdD., CESO IV, DepEd R02
Assistant Regional Director : RHODA T. RAZON, EdD,CESO V, DepEd R02
Schools Division Superintendent : CHERRY S. RAMOS, EdD,, CESO V, Santiago City
Asst. Schools Division Superintendent: CHERYL R. RAMIRO, PhD, CESE, Santiago City
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID : JANETTE V. BAUTISTA, EdD
Development Team
Writers: FREDELYN JOY B. APOLONIO, MARJORIE P. MENDOZA & NESOLYN D. LAMAGON, Rosario NHS
VISITACION L. VILLAROZA, Sinsayon NHS, Santiago City
MELBETH BERGANCIA,, Rizal NHS, Santiago City
CHARLES DARWIN R. SANGLAY, Balintocatoc Integrated School, Santiago City
JERIC S. DANIELES, Salvador Integrate School, Santiago City
MARY GRACE G. PABLO & ROMEO H. FERNANDEZ, Patul National High School, Santiago City
FEMELYN M. CABREROS, Santiago City National High School, Santiago City
ROBERTO R. TINIO & AILEEN P. DUMAG, Divisoria High School-Main, Santiago City
MARLON ANGELO S. SUGUITAN, Sagana National High School, Santiago City
Content Editors: FEMELYN M. CABREROS, Santiago City National High School, Santiago City
MARJORIE P. MENDOZA, Rosario National High School, Santiago City
MARIA CECILIA M. FERNANDEZ, Divisoria HS Naggasican Ext., Santiago City
Language Editors: ELIZABETH R. BERDADERO, Education Program Supervisor– FILIPINO
Layout Artists: JENELYN B. BUTAC, Division Librarian
Focal Persons: ELIZABETH R. BERDADERO, Education Program Supervisor– FILIPINO
MARIVEL G. MORALES, Division LRMDS Coordinator
ROMEL B. COSTALES, Education Program Supervisor– FILIPINO,CLMD, DepEd R02
RIZALINO G. CARONAN, Education Program Supervisor–LRMDS, CLMD, DepEd R02

Printed by: Curriculum and Learning Management Division


DepEd, Carig Sur, Tuguegarao City
Talaan ng Nilalaman

KASANAYANG PAMPAGKATUTO Pahina

*Nahihinuha ang kaugalian at kalagayang panlipunan


ng lugar na pinagmulan ng kuwentong bayan batay sa
mga pangyayari at usapan ng mga tauhan ----------- 1-7

*Nagagamit nang wasto ang mga pahayag sa pagbibigay


ng mga patunay ----------- 8 - 29

*Nahihinuha ang kalalabasan ng mga pangyayari batay


sa akdang napakinggan ----------- 30 – 33

*Naipaliliwanag ang sanhi at bunga ng mga pangyayari ----------- 34 – 41

*Nasusuri ang isang dokyu-film batay sa ibinigay na pamantayan ----------- 42 – 48

*Naisasalaysay nang maayos at wasto ang buod, pagkakasunod-


sunod ng mga pangyayari sa kuwento, mito, alamat at
kuwentong bayan ----------- 49 – 56

*Nagagamit nang wasto ang mga retorikal na pang-ugnay


ginamit sa akda (kung, kapag, sakali, at iba pa), sa paglalahad
(una, ikalawa, halimbawa, atbp; isang araw, samantala, atbp.),
sa pagbuo ng editoryal na nanghikayat (totoo/tunay, talaga,
pero/subalit, atbp) ----------- 57 – 62

*Nasusuri ang pagkamakatotohanan ng mga pangyayari batay


sa sariling karanasan ----------- 63 – 73

*Naiisa-isa ang mga hakbang na ginawa sa pananaliksik mula


sa napakinggang mga pahayag ----------- 74– 80

*Nasusuri ang ginamit na datos sa pananaliksik sa isang proyektong


panturismo(halimbawa: pagsusuri sa isang promo coupon o brochure) ------- 81– 89

*Nailalahad ang mga hakbang na ginawa sa pagkuha ng datos kaugnay


ng isang proyektong panturismo ----------- 90– 94

*Naibabahagi ang isang halimbawa ng napanood na video clip


mula sa youtube o ibang website na maaaring magamit ----------- 95– 98

*Nagagamit nang wasto at angkop ang wikang Filipino sa


pagsasagawa ng isang makatotohanan at mapanghikayat
na proyektong panturismo ----------- 99– 102
FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Kuwentong Bayan

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Ang mga kuwentong bayan ay bahagi ng ating katutubong panitikang nagsimula bago
pa man dumating ang mga Espanyol. Ito’y lumaganap at nagpasalin-salin sa iba’t ibang
henerasyon sa paraang pasalindila o pasalita. Nasa anyong tuluyan ang mga kuwentong bayan
at karaniwang naglalahad ng kaugalian at tradisyon ng lugar kung saan ito nagsimula at
lumaganap.
Maraming kuwentong bayan ang pumapaksa sa mga hindi pangkaraniwang pangyayari
tulad ng ibong nangingitlog ng ginto o kaya’y mga nilalang na may pambihirang kapangyarihan
tulad ng mga diyosa, mga anito, diwata, engkantada, sirena, siyokoy, at iba pa. Masasalamin
sa mga kuwentong bayan ang kaugalian, pananampalataya, at mga suliraning panlipunan sa
panahon kung kailan ito naisulat. May mga kuwentong bayan ang pangunahing layunin ay
makapanlibang ng mga mambabasa o tagapakinig subalit ang karamihan sa mga ito ay
kapupulutan din ng mahahalagang aral sa buhay.
May mga tampok o kilalang kuwentong bayan ang bawat rehiyon sa Pilipinas.
Nagkaroon na nga lang ng iba’t ibang bersiyon ang mga ito dahil lumaganap ito nang pasalita,
kaya’t minsa’y binabago ng tagapagkuwento ang mga detalye na nagdudulot ng ibang bersiyon
dahil sa pagbabago sa banghay o pagdaragdag ng mga tauhan bagama’t nananatili ang mga
pangunahing tauhan gayundin ang tagpuan kung saan naganap ang kuwentong bayan.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

Nahihinuha ang kaugalian at kalagayang panlipunan ng lugar na pinagmulan ng


kuwentong bayan batay sa mga pangyayari at usapan ng mga tauhan. F7PN-Ia-b-1

Practice proper hygiene protocol at all times 1


PANUTO

Basahin at unawain ang kuwentong bayan ng mga Merano na nakapaloob sa kasanayang


pampagkatutong ito at sagutan nang buong husay at talino ang mga gawaing inihanda para sa
iyo.

Ang Munting Ibon


(Kuwentong Bayan ng Maranao)
Upang mapagtibay ang relasyon sa kapwa, maging magalang, matapat, at mabuti ka.

Noong unang panahon, may mag-asawang naninirahan sa


malayong bayan ng Agamaniyog. Sila sina Lokes a Babay at
Lokes a Mama. Pangangaso ang ikinabubuhay ng mag-asawa
subalit hindi lang ang lalaking si Lokes a Mama ang nangangaso
kundi maging ang kanyang maybahay na si Lokes a Babay. Bago
sumapit ang takipsilim ay inilalagay na ng mag-asawa ang kani-
kanilang bitag sa gubat at ang mga ito’y kanilang binabalikan sa
madaling araw.

Isang gabi, habang nahihimbing si Lokes a Babay ay


dahan-dahang lumabas ng bahay si Lokes a Mama upang tingnan
ang kanilang mga bitag. Anong laking gulat niya nang makitang ang kanyang bitag na
nakasabit sa puno ay nakahuli ng isang munting ibon samantalang ang bitag ng kanyang
asawang nasa lupa sa tabi ng ugat ng isang malaking puno ay nakahuli ng isang malusog na
usa. “Hmmm, hindi maaari ito,” ang sabi ni Lokes a Mama sa sarili. “Matabang usa ang nahuli
ng bitag niya samantalang ang sa aki’y isang munting ibon lang ang nadale. Alam ko na.
Pagpapalitin ko ang mga hayop na nahuli ng aming mga bitag,” ang nakangising wika ni Lokes
a Mama habang inililipat ang usa sa kanyang bitag at saka itinali ang ibon sa bitag ng asawa.
Umuwi si Lokes a Mama nang nasisiyahan sa kanyang ginawa kahit alam niyang isang
panloloko ito sa kanyang asawa.

Kinabukasan, maagang ginising ni Lokes a Mama ang asawa. Gusto niya kasing sabay
silang magtungo sa kagubatan upang sabay ring makita ang mga huli ng kani-kanilang mga
bitag. Gulat na gulat si Lokes a Babay nang makita ang matabang usang nakasabit sa bitag ng
asawang nasa itaas ng puno samantalang ang kanyang bitag na nasa tabi ng puno ay nakahuli
lang ng isang maliit na ibon. Ipinagtataka niya kung paanong ang bitag na nasa itaas ng puno
ang nakahuli ng isang usa subalit hindi na lang siya kumibo. Sa halip, iniuwi niya ang munting
ibon at inilagay ito sa isang hawla.

Samantala, iniuwi naman ni Lokes a Mama ang kanyang huli at saka iniluto. Umaamoy
sa kapaligiran ang nakakagutom na amoy ng nilulutong usa subalit nang handa na’y agad itong
nilantakan ng lalaki nang hindi man lang nag-alok sa kanyang asawa. Sinolo niyang kainin ang
buong usa sa loob ng tatlong araw kahit alam niyang gusto rin ito ng kanyang asawa. Isa pa’y
ang bitag naman talaga ni Lokes a Babay ang totoong nakahuli sa usa. Likas siyang maramot
at walang pagpapahalaga sa asawa kaya hanggang sa maubos ang usa ay hindi niya binigyan
si Lokes a Babay na nanatiling walang kibo sa kabila ng ginagawa ng asawa.

Nang maubos niya ang nilutong usa ay muling niyaya ni Lokes a Mama ang asawa.
“Gusto ko uling makatikim ng matabang usa. Halika, maglagay tayong muli ng bitag sa gubat,”
Practice proper hygiene protocol at all times 1
ang kanyang paanyaya sa asawa. Muli, naglagay ang dalawa ng kani-kanilang mga bitag.
Subalit hindi marunong umakyat ng puno si Lokes a Babay at dahil hindi man lang siya
tinulungan ni Lokes a Mama ay inilagay na lang niya uli ang kanyang bitag sa tabi ng puno
kung saan siya dating naglalagay.

Hatinggabi nang mamalayan ni Lokes a Babay ang kanyang asawang bumangon at


dahan-dahang lumabas ng pinto. Nagkunwari siyang tulog. Matalinong babae si Lokes a Babay
at nahulaan niya ang ginagawa ng asawa. Subalit wala siyang intensyong sundan ito. “Alam
kong niloloko mo lang ako, pero hindi kita papatulan”, ang tahimik niyang naibulong sa sarili
at saka niya pinilit makatulog kahit pa siya’y nagdaramdam sa ginagawang pagtrato sa kanya
ng asawa.

Nang siya’y makatulog ay nanaginip siya. Napanaginipan niyang pinakakain daw niya
ng palay ang kanyang alaga at anong laking gulat niya nang mangitlog ito ng isang montias o
isang mamahaling hiyas.

Nagising na lang siya dahil tinatawag na pala siya ni Lokes a Mama para tingnan ang
kanilang mga bitag. Subalit wala na siyang interes sa bitag. “Ikaw na lang ang pumunta,” ang
sabi niya sa asawa. “Masakit ang ulo ko at mas gusto ko pang magpahinga na lang.” ang
dugtong pa niya.

“Bahala ka. Basta kapag may nahuli ako ay hindi uli kita bibigyan. Kanya-kanya tayo,”
ang sabi ni Lokes a Mama habang pababa ng hagdan. Hindi sumagot si Lokes a Babay. Sanay
na siya sa pagiging tuso at madamot ng kanyang asawa. Wala rin itong pagpapahalaga sa kanya
at hindi niya naramdamang mahal siya nito.

Pagkaalis ng kanyang asawa ay agad niyang pinuntahan ang kanyang munting ibon.
Kumuha siya ng palay at ipinatuka sa ibon. Gayon na lang ang kanyang panggigilalas nang
makitang pagkalunok nito sa palay ay biglang nangitlog ng isang maningning na diyamante
ang ibon. Dinampot niya ang diyamante. “Mayaman na ako! Mayaman na ako!” ang paulit-ilit
niyang sabi sa sarili habang itinatago ang mamahaling bato.

Tulad ng dati, pag-uwi ng kanyang asawa ay iniluluto nito ang kanyang huli at mag-
isang kumakain nang hindi man lang nag-aalok. Subalit hindi na ito pansin ni Lokes a Babay
ngayon. Sa halip ay masaya siyang humuhuni ng paborito niyang himig habang gumagawa sa
bahay na labis namang ipinagtataka ng kanyang asawa.

Araw-araw nga, pagkaalis ng kanyang asawa upang kunin ang anumang nahuli ng
kanilang bitag ay pinakakain naman niya ng palay ang ibon at saka mag-aabang sa ilalabas
nitong diyamante. Walang kamalay-malay si Lokes a Mama na marami na palang naiipong
diyamante si Lokes a Babay.

Isang araw, habang mag-isa na namang kinakain ni Lokes a Mama ang kanyang
inilutong huli ay nagsalita si Lokes a Babay. “Hindi ko na matiis ang pakikitungo mo sa akin.
Alam ko na ang ginagawa mong panloloko sa akin. Bukod pa riyan, hindi ko na rin kayang
tiisin ang pagiging maramot mo at kawalan mo ng pagpapahalaga sa akin,” ang buong kapaitan
niyang sabi sa asawa na hindi man lang tumingala mula sa pagngasab sa niluto niyang ligaw
na pato. “Payag na ako sa dati mo pang sinasabing pakikipaghiwalay sa akin. Magmula ngayon,
lilipat na ako ng tirahan at hindi na kita aabalahin subalit huwag na huwag mo na rin akong
aabalahin.” ang pangwakas na sabi ni Lokes a Babay.

Practice proper hygiene protocol at all times 2


Medyo nakonsensya naman ang lalaki dahil totoong lahat ang sinabi sa kanya ng asawa.
Pero ito na ang pinakahihintay niyang pagkakataon. Ngayon ay malaya na siya. Matagal na
niyang sinasabi kay Lokes a Babay na gusto niyang makipaghiwalay subalit hindi ito
pumapayag. Ngayon ay heto at pumapayag na siya sa kanyang kagustuhan.

Nag-impake si Lokes a Babay ng kanyang mga gamit at dala ang pinakamamahal


niyang ibon at umalis siya ng bahay. Naiwan naman si Lokes a Mama at ipinagpatuloy lang
ang kanyang pangangaso.

Samantala si Lokes a Babay ay bumili ng isang malawak na lupain at nagpatayo ng


isang torogan o malapalasyong tahanan. Kumuha siya ng mga guwardiya at mga katulong na
magsisilbi sa kanya. Naging maayos at masagana ang kanyang pamumuhay. Nabalitaan ni
Lokes a Mama ang napakagangdang kalagayan sa buhay ng kanyang dating asawa kaya’t muli
siyang nagplano.

“Babalikan ko si Lokes a Babay para makasalo rin ako sa kanyang kayamanan. Hindi
ko alam kung saan niya kinuha ang kanyang kayamanan subalit dapat lang na makinabang din
ako,” ang sabi sa sarili ng tusong lalaki.

Subalit napaghandaan na pala ito ni Lokes a Babay. Kilala niya kasi ang pagiging tuso
at manloloko ng asawa kaya’t pinabilinan niya ang kanyang mga guwardiya na huwag na
huwag itong palalapitin man lang sa kanyang magarang tahanan. Kahit anong gawin ni Lokes
a Mama ay hindi na nagpaloko sa kanya ang asawa.

At magmula noon, namuhay sa bayan ng Agamaniyog si Lokes a Babay nang maligaya,


masagana, at payapa.

Gawain 1

A. Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salitang may salungguhit ayon sa


pagkakagamit nito sa pangungusap. Bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Lumalabas ang mag-asawa tuwing takipsilim upang mangaso.
a. hatinggabi c. madaling araw
b. katanghaliang tapat d. papalubog na ang araw
2. Gumagamit sila ng bitag upang makaakit sa mga hayop.
a. kampilan c. pana
b. pagkain d. patibong
3. Isang matabang usa ang kanyang nadale.
a. nadaanan c. naisama
b. nahuli d. nakita
4. Sa halip na kumibo ay nag-isip na lang ng ibang paraan ang babae.
a. humuni c. magsalita
b. kumilos d. umawit
5. Gayon na lamang ang kanyang panggigilalas sa nakitang kakaiba.
a. pagkaasiwa c. pagkalungkot
b. pagkagulat d. pananabik

Practice proper hygiene protocol at all times 3


B. Panuto: Piliian sa Hanay B ang kasalungat na kahulugan ng salitang may salungguhit sa
hanay A. Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang.

A B

_____1. Tumingala siya at nakita ang nakasabit a. ibinahagi


na matabang usa. b. patpatin
_____2. Kitang-kita sa kanya ang pagiging tuso. c. mabuti
_____3. Matabang usa ang nahuli sa bitag. d. natutuwa
_____4. Sinolo ng lalaki ang biyayang natanggap e. yumuko
_____5. Nagdaramdam siya sa ginagawang pagtrato
ng kanyang asawa

Gawain 2
Suriin ang binasang kuwentong bayan sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod
na tanong. Isulat ang sagot sa patlang.

1. Ano ang hanapbuhay ng mag-asawa sa ating binasang kuwentong bayan?


_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Sa paanong paraan niloloko ni Lokes a Mama ang kanyng asawa na si Lokes a Babay?
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Kung ikaw ang tauhang babae sa binasa at nalaman mo na ikaw ay niloloko ng iyong
asawa, ano ang iyong gagawin?
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4. Tama ba ang naging desisyon ng tauhang babae na iwan ang kanyang asawa at
mamuhay nang malayo sa kanyang asawa? Bakit? Ipaliwanag.
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5. Ano sa palagay mo ang dapat taglayin ng mag-asawa upang sila ay hindi maghiwalay
at makapamuhay nang maayos at tahimik.
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 4


Gawain 3

Maghinuha sa kaugalian at kalagayang panlipunan ng lugar na pinagmulan ng kuwentong


bayan batay sa mga pangyayari o usapan ng mga tauhan. Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Kung ang mag-asawa ay parehong nangangaso at ito ang kinabubuhay nila, maaaring
ang kanilang lugar ay isang ___________.
a. nasa kapatagan c. baybayin
b. natataniman ng maraming puno d. nasa lungsod
2. Mahigpit na inihabilin ni Lokes a Babay sa kanyang tauhan na ayaw niyang makita ang
asawa sa kanyang magarang tahanan, Mahihinuhang si Lokes a Babay ay
_________________
a. mapaghiganti
b. mahirap pakisamahan
c. may itinatagong lakas na hindi alam ng kanyang asawa
d. nagbago ang ugali at naging masama
3. “Magmula ngayon, lilipat na ako ng tahanan at di na kita aabalahin, maging ikaw sana
ay huwag mo na akong aabalahin.” Mahihinuha sa sinabing ito ni Lokes a Babay na
_____________.
a. Gaano man kabait ang isang babae, ito ay napupuno rin.
b. Ang babae ay naghahanap ng pagmamahal at kalinga sa asawa.
c. Ang lalaki ang siyang hari ng tahanan.
d. Ang babae ay maaaring umalis kahit walang sapat na dahilan.
4. “Alam kong niloloko mo lang ako,pero hindi kita papatulan.” Mahihinuhang ang
babaeng katulad ni Lokes a Baba ay isang babaeng _________________.
a. matampuhin b. mapagtimpi c. magagalitin d. masayahin

5. Niluto ni Lokes a Mama ang nahuling matabang usa, kinaing mag-isa, at hindi inalok
ang asawa. Hindi tumutol ang asawa sa ginawa niyang ito. Mahihinuha sa
paangyayaring ito na _____________.
a. Ang lalaki ang makapangyarihan sa loob ng tahanan.
b. Ang lalaki ang tagapagluto at nag-aasikaso sa tahanan.
c. Ang babae ay hindi hinahayaang kumain ayon sa paniniwala.
d. Kailangang may mahuli ring hayop ang babae upang makakain.

Gawain 4
Ang panitikan ay sumasalamin sa tradisyon ng isang lahi. Suriin ang ugnayan ng
tradisyon nating mga Pilipino sa akdang binasa. Punan ang patlang ng hinihinging kasagutan.

Sa tradisyong Pilipino, Paano ipinakita ni Lokes a Babay ang


ang lalaki ang itinuturing na pagsunod sa tradisyong ito?
pinuno ng tahanan.

Practice proper hygiene protocol at all times 5


Sa tradisyon nating mga Ano-ano ang ginawa ni Lokes a Mama
Pilipino, dapat tratuhin nang sa kanyang asawa na nagpapakitang
maayos at may paggalang hindi niya sinunod ang tradisyong ito?
ang asawang babae.

Sa batas ng mga Muslim,


kinikilala ang diborsiyo ngunit Paano maiuugnay ang batas na ito sa
sa kanilang batas lalaki ang naging takbo ng pagsasama ng mag-
nagdidiborsyo sa asawa. asawa?

Gawain 5

Isulat sa journal notebook ang sagot sa tanong na ito.

Paano makatutulong sa pagkakaroon ng maayos na relasyon sa kapwa


ang paggalang o pagrespeto at pagiging tapat?

PANGWAKAS/REPLEKSIYON

Natutunan ko sa araling ito


na_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 6


SANGGUNIAN

Mula sa Aklat:

Dayag, Alma M. et. al. (2015) Pinagyamang Pluma 7. Quezon City. Phoenix Publishing
House.Inc.

Mula sa Internet:

https://www.slideshare.net/cli4d/ang-munting-ibon
https://www.youtube.com/watch?v=GkFnvmmyecQ

SUSI SA PAGWAWASTO

Gawain 1

A B
1. d 1. e
2. d 2. c
3. d 3. b
4. c 4. a
5. b 5. d

Gawain 2
*Ang mga mag aaral ay may pagkakaiba-iba ng kasagutan na naaayon at hango sa akda.

Gawain 3
1 .b 2.c 3.a 4.b 5. D

Gawain 4
* Ang mga mag aaral ay may pagkakaiba-iba ng kasagutan na naaayon at hango sa akda.

Gawain 5
Batayan sa pagwawasto ng guro:
Malinaw na paglalahad ng opinion 5pts
May kinalaman sa katanungan ang kasagutan 5pts

Inihanda ni: VISITACION L. VILLAROZA


Guro III
Sinsayon National High School

Practice proper hygiene protocol at all times 7


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Mga pahayag sa pagbibigay ng mga patunay

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Fakenews ba? Suriin natin


Melbeth O. Bergancia

“What’s on your mind?” Iyan ang tanong na agad mong mababasa sa pagbukas mo ng
iyong facebook account. Syempre iiscroll down mo at makikita mo ang mga post ng mga
facebook friend at mga group na pinafollow mo. Pwede mong i-click ang iba’t ibang reaksiyon
sa mga post na ito tulad ng . Subalit gaano
nga ba katotoo ang lahat ng posts at balitang nababasa mo sa facebook o anumang social
networking site?
Sa panahon ngayon, ang mga social networking site ay maaaring maging daan upang ikaw
ay maging updated sa mga bagong trends at mga balitang nagaganap hindi lamang sa Pilipinas
kundi sa buong mundo. Ito ay isang napakalawak na bagong mundo na maaaring makatulong
sa iyo upang ikaw ay matuto at maaari ring maging dahilan upang ikaw ay malihis sa pagkatuto.
Napakalaki ng impluwensya nito sa bawat indibidwal kung kaya’t marapat lamang na
malaman ang mga paraan kung paano masuri ang iyong mga nababasa sa social media sa
pamamagitan ng pagkilala sa mga pahayag sa pagbibigay ng mga patunay gaya ng mga
sumusunod:
1. May dokumentaryong ebidensiya - mga patunay na maaaring nakasulat, larawan o
video.
2. Kapani-paniwala - ipinakikita ng salitang ito na ang mga ebidensiya, patunay, at
kalakip na datos ay kapani-paniwala at maaaring makapagpatunay
3. Taglay ang matibay na konklusiyon - isang katunayang pinalalakas ng ebidensiya,
pruweba, o impormasyong totoo ang konklusiyon
4. Nagpapahiwatig - hindi direktang makikita, maririnig, o mahihipo ang ebidensiya
subalit sa pamamagitan ng pahiwatig ay masasalamin ang katotohanan
5. Nagpapakita - salitang nagsasaad na ang isang bagay na pinatutunayan ay totoo o tunay
6. Nagpapatunay/Katunayan - salitang nagsasabi o nagsasaad ng pananalig o paniniwala
sa ipinahahayag
7. Pinatutunayan ng mga detalye - makikita mula sa mga detalye ang patunay sa isang
pahayag. Mahalagang masuri ang mga detalye para makita ang katotohanan ng
pahayag.
Halina’t ating tuklasin ang kahalagahan ng mga pahayag sa pagbibigay ng mga patunay sa
pang-araw-araw nating pakikipagtalastasan sa ating kapwa.

Practice proper hygiene protocol at all times 8


KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

Nagagamit nang wasto ang mga pahayag sa pagbibigay ng mga patunay. F7WG-Ia-b-1

PANUTO
Ating payabungin ang iyong kaalaman tungkol sa mga salita o pahayag na nagbibigay ng
patunay. Basahin ang mga panuto sa bawat gawain, unawain at sagutin ang mga inihandang
katanungan.

Gawain 1
Basahin at unawaing mabuti ang teksto sa ibaba. Pagkatapos, sagutin ang mga kasunod
nitong mga tanong. Isulat ang sagot sa patlang.

Katotohanang Ipinamulat ni Covid - 19


Melbeth O. Bergancia

Sa isang iglap, tila isang time machine ang nagpatigil ng mundo at ng mga tao dahil sa
mabilis na paglaganap ng sakit na Corona Virus Disease 2019. Ang COVID-19 ay isang
nakahahawang sakit na sanhi ng bagong corona virus na ngayon pa lang nakita sa mga tao. Ito
ay pangunahing naikakalat ng tao sa tao sa pamamagitan ng mga droplet mula sa taong may
sakit kapag siya’y magsasalita, uubo, o babahing. Ang mga droplet na ito ay maaaring pumunta
sa mga mata, bibig, o ilong ng mga taong malapit sa kanya. Walang pinipili ang virus na ito
kung kaya’t maaari itong kumapit sa kahit kaninong nakasalamuha ng taong may virus.

Noong ng Marso 11, 2020, opisyal na ipinahayag ng World Health Organization (WHO)
na ang COVID-19 ay maituturing nang isang pandemya dahil sa 118,000 na kaso ng virus sa
114 na bansa habang patuloy pa nitong sinasakop ang iba pang bansa sa buong mundo.

Ayon sa ipinalabas na balita ng Philippine Inquirer noong Mayo 18, 2020, inanunsyo ng
Departamento ng Kalusugan ang dagdag na 208 na kumpirmadong bagong kaso ng COVID-
19 sa bansa kung kaya’t mayroon nang 12,513 Pilipino ang nakararanas ng nasabing sakit.
Lubhang nakababahala ang patuloy na pagtaas ng bilang ng mga kababayan nating tinatamaan
ng virus higit lalo sa Kamaynilaan. Sa katunayan, ang 174 mula sa 208 na bagong kaso ay
naitala sa nabanggit na lugar.

Dahil sa pandemyang ito, ang mga tao, mayaman o mahirap, bata o matanda, sikat o
ordinaryo, ay tila biglang huminto sa nakagawiang daloy ng buhay. Iminulat tayo ng
kaganapang ito sa realidad ng buhay na tayo ay pantay-pantay, na ang bawat isa ay may
mahalagang tungkuling dapat gampanan. Higit sa lahat, ang pagkakaunawaan, pagkakaisa,
pagtutulungan, pagmamahal, at pananalig sa Diyos ang siya nating sandata sa ganitong
sitwasyon.

1. Batay sa binasang teksto ano ang makapagpapatunay na mas marami ang mga Pilipinong
nakatira sa Kamaynilaan ang tinamaan ng COVID-19?
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 24


2. Anong ebidensiya ang makapagpapatunay na mabilis kumalat ang virus na ito sa buong
mundo?
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Ano ang patunay na ang tao ay pare-pareho lamang pagdating sa sakit na ito?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
4. Ano ang konklusiyon ng World Health Organization sa sakit na Covid-19? Patunayan.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
5. Ano ang ipinahihiwatig ng huling bahagi ng teksto?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Gawain 2
Suriin ang mga sumusunod na larawan. Sumulat ng dalawa hanggang tatlong pangungusap
na maglalarawan sa mga ito. Gumamit ng mga salita o pahayag na nagbibigay ng patunay.

Practice proper hygiene protocol at all times 25


Gawain 3
Mayroon ka na bang napasyalang lugar na matatagpuan dito sa Rehiyon 2? Kung mayroon,
gumupit mula sa magazine o diyaryo ng larawan nito at idikit sa kahon sa ibaba. Sumulat ng
isang paglalarawan sa iyong paglalakbay sa nasabing lugar. Maaaring ito ay tungkol sa
masasayang pangyayari at karanasan mo sa lugar na ito, mga produkto, magagandang tanawin
at uri ng pamumuhay at kaugalian ng mga taong naninirahan dito. Kung wala naman ay
magsaliksik gamit ang internet at pumili ng isang lugar na matatagpuan dito sa Rehiyon 2 na
umakit sa iyong paningin. Magsulat ng dalawa hanggang tatlong talata tungkol sa lugar na ito
mula sa iyong nasaliksik. Bigyan ito ng pamagat at sa pagsusulat, gumamit ng mga salitang
nagpapahayag ng katotohanan.

Gumupit ng larawan ng napiling lugar sa Rehiyon 2 at idikit sa kahong ito

______________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 26


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

RUBRIK SA PAGMAMARKA sa Gawain 2

Mga Napakahusay Mahusay Magsanay pa Puntos


Pamantayan 5 3 1
Wastong Nakabuo ng Gumamit ng Hindi ginamitan
gamit ng isang mga salitang ng salitang
mga salitang makabuluhang nagbibigay nagbibigay ng
nagbibigay pangungusap na patunay subalit patunay ang
patunay akma sa hindi ito akma isinulat na
larawan at sa pangungusap pangungusap.
wasto ang at sa larawan
pagkakagamit
ng mga salitang
nagbibigay
patunay
Wastong Nakabuo ng May isang salita May dalawa
baybay ng isang sa pangungusap hanggang apat
salitang makabuluhang na mali ang na salita sa
ginamit sa sa pangungusap na baybay pangungusap na
pangungusap akma sa mali ang baybay
larawan at
wasto ang
baybay ng mga
salitang ginamit
Tamang Nakabuo ng May isa o Hindi gumamit
paggamit ng isang dalawang bantas ng bantas sa
mga bantas makabuluhang na ginamit sa pagbuo ng
pangungusap na pangungusap pangungusap
akma sa ngunit mali at di
larawan at akma sa
wasto ang pinaglagyan
paggamit ng
mga bantas

Practice proper hygiene protocol at all times 27


RUBRIK SA PAGMAMARKA sa Gawain 3
Mga Napakahusay Mahusay Magsanay pa Puntos
Pamantayan 5 3 1
Kaakmaan ng Katangi - tangi Nakapaglagay Ordinaryo ang
Nilalaman ang mga ng mga larawang
larawan at larawang inilagay at ang
impormasyong magpapakita ng mga
bunga ng kagandahan ng impormasyon ay
matalinong kultura, hindi sapat
pananaliksik na tradisyon, o mga upang maipakita
inilagay sa lugar/ atraksyon ang kagandahan
Lakbay ng Rehiyon 2 ng kultura,
Sanaysay. Ang subalit ang tradisyon o mga
mga ito ay impormasyong lugar sa
magpapakita ng inilagay ay hindi Rehiyon 2.
kagandahan ng tiyak na
kultura, nakahihikayat
tradisyon, o mga ng turista.
lugar/ atraksyon
ng Rehiyon 2.
Malinaw ang
layuning
mahikayat ng
turista.
Kayariang Nagagamit nang Nagagamit nang Nagagamit ang
Pangwika wasto at pormal wasto at pormal wikang Filipino
ang wikang ang wikang sa Lakbay
Filipino sa Filipino subalit Sanaysay subalit
nilalaman ng may ilang hindi pormal.
Lakbay kahinaan sa Maraming
Sanaysay. kakayahan sa kahinaan sa
Nailapat din ang kayariang kakayahan sa
paggamit sa pangwika. Hindi kayariang
mga pahayag na rin nailapat ang pangwika. May
nagbibigay natutuhan sa ilang paghahalo
patunay. paggamit sa ng Filipino at
mga pahayag na Ingles sa di
nagbibigay pormal na
patunay. paraan.
REPLEKSIYON

Sa iyong palagay, mahalaga ba ang mga pahayag na may kalakip na datos o ebidensya?
Ipaliwanag. Isulat sa ibaba ang iyong sagot.
_______________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 28


May mga pahayag na ginagamit sa pagpapatunay ng katotohanan ng isang bagay.
Makatutulong ang mga pahayag na ito upang tayo ay makapagpatunay at ang ating paliwanag
ay maging katanggap-tanggap o kapani-paniwala sa mga tagapakinig. Karaniwan, ang mga
pahayag na ito ay dinurugtungan na rin ng datos o ebidensiya na lalo pang makapagpapatunay
sa katotohanan ng inilalahad.

MGA SANGGUNIAN
Aklat
Ikalawang Edisyon ng Pinagyamang Pluma 7 nina Ailene Baisa Julian, et.al.

Pook - Sapot
https://www.google.com/amp/s/newsinfo.inquirer.net/12764/doh-208-new-covid-19-case s-
total-ph-cases-now-at-12513/amp
https://youtu.be/cPyShPO8o0

SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
1. Ang makakapagpatunay ay ang dami ng bilang ng mga tinamaan ng Covid-19 sa
Kamaynilaan na 174 mula sa 208 na naitalang bilang ng may Covid - 19 sa buong bahagi ng
bansa.
2. Ang ebidensya ay ang patuloy na pagtaas ng bilang ng mga taong nagkakaroon ng ganitong
sakit at ang dami ng bansang nasakop ng sakit na ito.
3. Ang patunay na ang tao ay pare - pareho lamang pagdating sa sakit na ito ay ang dahilang
walang pinipili ang virus lahat ay maaaring magkaroon nito kung ikaw ay nakisalamuha sa
mga taong maysakit nito.
4. Ang konklusiyon ng World Health Organization sa sakit na ito ay isang epidemya sapagkat
mabilis ang paglaganap nito at marami ng bansa ang nagkaroon ng ganitong uri ng sakit.
5. Ang ipinahihiwatig ng huling bahagi ng teksto na kailangan natin ang bawat isa, maging
responsableng mamamayan, tumulong sa nangangailangan at manalig sa Poong Maykapal.

Inihanda ni:
MELBETH BERGANCIA
Guro III
Rizal National High School

Practice proper hygiene protocol at all times 29


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Paghihinuha sa Kalalabasan ng Pangyayari

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Ang pabula ay tumutukoy sa pang-araw-araw na buhay sa daigdig (maliban sa


pagsasalita ng mga hayop). Sa pabula, ang mga suliranin ay nilulutas hindi ng mga
kababalaghan, na tulad ng mga kuwentong engkantada, kundi sa pamamagitan ng mapanusong
paraan, paghahanda, o sa pamamagitan ng matalinong gawa na katulad ng tao sa kanilang
paglutas ng suliranin. Madalas ang mga tauhan ay mga hayop tulad ng mga sumusunod na
halimbawa: Ang Kuneho at ang Pagong, Ang Langgam at ang Tipaklong, at Ang Maya at ang
Agila. Ngunit hindi naman lahat ng pabula ang pangunahing gumaganap ay hayop. Mayroon
ding pabula kung saan ang gumaganap ay tao katulad ng “Ang Batang Sumigaw ng Lobo” at
“Ang Babaing Maggagatas” o magkahalong hayop at tao na katulad ng “Ang Mabait at
Masungit na Buwaya”.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Nahihinuha ang kalalabasan ng mga pangyayari batay sa akdang napakinggan (F7PN-
Ic-d-2)
PANUTO
Basahin at unawaing mabuti ang nakapaloob sa susing konsepto at ang maaaring
kasagutan ay makukuha mo rito. Sagutan ng buong husay ang mga gawaing inihanda para
saiyo.
Gawain 1
Panoorin ang pabulang Ang Hatol ng Kuneho sa https://youtu.be/XCf-Odn5nRM.
Pagkatapos, sagutan ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa patlang.
1. Tungkol saan ang akda?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Sino ang nahulog sa bitag? Bakit?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Ano ang naisip na paraan ni tigre upang makaalis sa bitag?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Sa iyong palagay, bakit dali-daling iniligtas ng tao si tigre?

Practice proper hygiene protocol at all times 30


_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Bakit kaya nagawang pag-isipan ng masama ni tigre ang taong tumulong sa kanya?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Sa iyong palagay, ano ang naging sanhi ng kanilang problema? Ipaliwanag.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

7. Inaasahan mo ba na ganoon ang magiging pasya ni kuneho? Bakit?


_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
8. Kung ikaw si kuneho, gagawin mo rin ba ang kaniyang ginawang pagpapasya? Kung
oo, bakit? Kung hindi naman, ano ang iyong magiging pasya?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Gawain 2
Paghambingin ang mga katangian ng tao at hayop ayon sa pabula. Isulat ang mga
katangian nila sa loob ng bilog. Ilagay naman sa gitnang kahon ang mga katangiang di sila
magkatulad.

Gawain 3

Practice proper hygiene protocol at all times 31


Bigyan ng sariling pagwawakas ang pabula.

PANGWAKAS/REPLEKSIYON

Mahusay at natapos mo ang iyong mga Gawain. Batay sa iyong karanasan sa iba’t ibang
gawain, ano ang implikasyon nito saiyo na magagamit mo sa iyong pang araw-araw na
pamumuhay?
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

Practice proper hygiene protocol at all times 32


Sanggunian:
Youtube
https://youtu.be/XCf-Odn5nRM
Google: https://www.tagaloglang.com/ano-ang-pabula/

Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. Sa hatol ng kuneho
2. Si tigre, sapagkat hindi niya Nakita ang hukay.
3. Naisip niyang humingi ng tulong sa tao na paparating
4. Ang sagot ay nakadipende sa mag-aaral
5. Sapagkat siya ay biglang nagutom at naisip niya na hindi siya mahuhulog sa bitag kung
hindi ito ginawa ng tao.
6. Ang sagot ay nakadipende sa mag-aaral
7. Ang sagot ay nakadipende sa mag-aaral
8. Ang sagot ay nakadipende sa mag-aaral
Gawain 2
Magkakaiba ang maaaring kasagutan
Gawain 3
Magkakaiba ang maaaring kasagutan

Inihanda ni:
CHARLES DARWIN R. SANGLAY
Guro sa Filipino
Balintocatoc Integrated School

Practice proper hygiene protocol at all times 33


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Pang-Ugnay na Ginagamit sa Pagbibigay ng Sanhi at Bunga

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Sa araw-araw nating pakikibaka sa hamon ng buhay, may mga pagkakataon na


tayo ay nakagagawa ng mga desisyong hindi natin naiisip ang maaaring kalalabasan o ang
maaaring maging dulot nito sa atin. Sa katunayan, higit na talamak ang krimen sa mga panahon
ngayon kumpara noon. Sumasabay ito sa mabilis na pag-usbong ng mga makabagong
teknolohiya sa modernong panahon. Higit na mababakas ang layo ng agwat ng estado ng
kultura sa mga panahong napag-iwanan. Samakatuwid, puno ng hiwaga ang buhay natin. Sa
patuloy na paglipas ng panahon ay sadyang kaakibat nito ang pagbabago. Bilang isang mag-
aaral, ano sa tingin mo ang naging sanhi ng mga pagbabagong ito? Ang bunga ba nito ay
nakaimpluwensiya sa iyong pagkatao?
Sa araling ito ay higit pang mapalalawig ang iyong kaisipan sa tunay na pag-unawa sa
pasusuri ng sanhi at bunga ng mga pangyayari. Matatalakay rin sa araling ito ang mga
pagkakagamit ng mga pang-ugnay sa panghihikayat at pagpapahayag ng mga saloobin para sa
mas malinaw na paghahayag ng ating mga mensahe sa komukikasyon sa pamamaraang
pasalita man o pasulat na lingid sa ating kaalaman na sa ating pagbibigay ng sanhi at bunga ay
nakapaloob ang mga salitang pang-ugnay na nagpapakita ng relasyon ng dalawang yunit sa
pangungusap, maaaring salita, dalawang parirala o ng dalawang sugnay. Narito ang iba’t ibang
gamit ng pang-ugnay:

1. Pang-ugnay na ginagamit sa pagbibigay ng sanhi at bunga


Pang- ugnay na nagpapakita ng sanhi o dahilan: sapagkat/ pagkat, dahil/ dahilan
sa, at kasi/ naging
Pang-ugnay na nagpapakita ng bunga o resulta: kaya/ kaya naman, dahil dito,
bunga nito, tuloy
2. Pang-ugnay na ginagamit sa panghihikayat
Pang- ugnay na nagpapakita ng pagsang-ayon: totoo, oo ,mabuti, at sigurado
Pang- ugnay na nagpapakita ng pagtutol: hindi, ngunit, subalit, datapwat at
bagama’t
3. Pang- ugnay na ginagamit sa pagpapahayag ng saloobin. Ilan sa mga ito ay ang: sa
palagay ko, hinuha ko, kapag, pag, kung gayon, sana at basta.

Practice proper hygiene protocol at all times 34


KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Naipaliliwanag ang sanhi at bunga ng mga pangyayari (F7PB-Id-e-3)

PANUTO
Suriin ang iyong natutunan sa aralin. Unawaing mabuti ang mga inihandang gawain at
buong husay itong isagawa upang malinang ang iyong kaalaman.

Tignan natin…

Gawain 1
Piliin sa Hanay B ang bunga ng mga pangyayari sa Hanay A. Isulat lamang ang titik
ng tamang sagot sa patlang bago ang bilang.
Hanay A Hanay B
___1. Pagmahal sa presyo ng langis at a. Maayos at ligtas na paglalakbay
gasolina
b. Malawakang pagbaha at pagguho ng lupa
___2. Pagsunod sa mga batas trapiko
c. Pagkalasap ng maginhawang pamumuhay
___3. Pagwawalang bahala sa mga kaibigan
d. Kawalan ng karamay sa oras ng kagipitan
___4. Talamak na pagputol ng mga
e. Pagtaas ng pamasahe
punungkahoy sa kagubatan
___5. Pagkakaroon ng marangal hanapbuhay

Kaya mo ‘yan!

Gawain 2
Suriin ang mga pangyayari sa ibaba. Pagkatapos, bumuo ng pangungusap na
nagpapaliwanag sa mga ito gamit ang mga hinihinging pang-ugnay.
Halimbawa:

“Biktima ng CoVID-19” (Pang-ugnay na ginagamit sa pagpapahayag ng saloobin)

Practice proper hygiene protocol at all times 35


Pangungusap : Sa aking hinuha, dadami pa ang mabibiktima ng Covid-19 kung hindi
makikiisa ang lahat sa nais ng ating gobyerno.

1. “Pagpapatupad ng Curfew Hour” (Pang-ugnay sa pagbibigay ng sanhi at bunga)


Pangungusap:________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. “Paggamit ng Selpon” (Pang-ugnay na ginagamit sa panghihikayat)


Pangungusap:________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. “Pagiging malapit sa Panginoon” (Pang-ugnay na ginagamit sa pagpapahayag ng saloobin”


Pangungusap:________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

4. “Kawalan ng suplay ng kuryente” (Pang-ugnay sa pagbibigay ng sanhi at bunga)


Pangungusap:________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

5. “Pagtulong sa kapwa”(Pang-ugnay sa pagbibigay ng sanhi at bunga)


Pangungusap:________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Buksan ang Isipan, Ibigay ang Nalalaman…

Gawain 3

Basahin at unawaing mabuti ang teksto. Pagkatapos, sagutin ang mga kasunod na
tanong o gawain.

Ang Sakit na CoVID-19


Ang sakit na CoVID-19 na sanhi ng Coronavirus ay isang napakalalang sakit na mabilis
na kumitil sa buhay ng maraming tao sa daigdig. Walang pinipili ang sinumang matamaan nito
ngunit ang mga taong nasa murang edad (kahit mga sanggol) at ang mga tinatawag na senior
citizens ang mas kadalasang dapuan ng nasabing sakit. Gayunpaman, hindi rin masasabing
ligtas ang wala sa mga nabanggit na edad dahil sa katunayan ay maraming mga manggagamot
mismo ang binawian ng buhay. Paano pa kaya ang mga ordinaryong mamamayan?
Malubhang hirap sa paghinga ang nararamdaman ng mga taong tinatamaan ng sakit na
ito. Maaari itong kumalat mula sa bawat tao. Dahil ito ay bagong virus pa lamang, patuloy pa
rin ang pagsisiyasat at pananaliksik ng mga eksperto tungkol dito. Mayroon pa tayong mga
hindi lubos na alam tungkol sa sakit (CoVID-19) na ito ngunit patuloy pa tayong natututo bawat

Practice proper hygiene protocol at all times 36


araw. Dahil sa mga nakababahalang dulot ng pandemyang ito, ang pampublikong kalusugan sa
komunidad ay nagsisikap upang mapabagal ang pagkalat ng CoVID-19 sa ating estado at ang
pakikiisa at pakikipagtulungan ng bawat isa ay inaasahan. Kaya mabuting iwasan ang mga
pagpapalagay tungkol sa kung sino sa tingin mo ang may sakit sapagkatindi namimili ang virus.
Ang mga taong kumpirmadong may impeksyon ng CoVID-19 ay nagkaroon ng banayad
hanggang malubhang sakit sa paghinga na may mga sintomas na lagnat, ubo, at kahirapan sa
paghinga.
Ang mga taong may banayad na CoVID-19 ay maaaring manatili sa bahay habang sila
ay may sakit. Kinakailangan nating bawasan ang mga aktibidad sa labas ng ating mga tahanan,
maliban sa pagkuha ng medikal na pangangalaga. Maaaring tawagan ang ating tagapagbigay
ng pangangalagang pangkalusugan kung kailangan nating humingi ng medikal na
pangangalaga.
Protektahan ang ating mga sarili at ang ating komunidad kaya naman ang
pinakamainam na mga paraan upang maprotektahan ang ating sarili mula sa CoVID-19 ay
gawin ang parehong mga bagay na ating ginagawa upang maprotektahan ang ating mga sarili
mula sa sipon at trangkaso. Hugasan ang mga kamay nang madalas gamit ang sabon at tubig,
manatili sa bahay kung ikaw ay may sakit, magtakip ng ilong at bunganga kapag umuubo o
humahatsing, linisin at disimpektahan ang madalas na hinahawakang mga bagay at ibabaw.

1. Ano ang sakit na nabanggit sa teksto?


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Paano ito naiba sa ibang karamdaman o sakit?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Ano kaya ang maaring sanhi ng sakit na ito?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Ibigay ang maaring bunga nito batay sa teksto.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Ano- anong salitang pang-ugnay ang nagamit sa tekstong binasa?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 37


KABATAAN, tunay kang Pag-asa!

Gawain 4
Pumili ng isa sa mga larawan sa ibaba na nagpapakita ng suliraning panlipunan na
kinakaharap ng ating bansa. Sumulat ng isang maikling sanaysay gamit ang pang-ugnay sa
pagbibigay ng sanhi at bunga. Magtala rin ng mga bagay-bagay na magagawa mo bilang isang
kabataan para maibsan ang ganitong suliranin ng ating bansa.

Corona Virus Pagkalulong sa masamang bisyo

Maagang pag-aasawa Baha

Practice proper hygiene protocol at all times 38


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Rubrik sa Pagmamarka
5 4 3 2 1
Malinaw at Malinaw ngunit Hindi Hindi Hindi malinaw
maayos na hindi masyadong masyadong at walang
naisagawa ang masyadong malinaw at hindi malinaw at maayos na
sulating maayos na masyadong walang naisagawa ang
pasanaysay naisagawa ang maayos na kaayusan na sulating
sulating naisagawa ang naisagawa ang pasanaysay
pasanaysay sulating sulating
pasanaysay pasanaysay
Nakagamit ng Nakagamit ng Nakagamit ng Nakagamit ng Nakagamit ng
humigit sa siyam pito/walo na lima /anim na tatlo/apat na isa/dalawang
na pang-ugnay pang-ugnay sa pang-ugnay sa pang-ugnay sa pang-ugnay sa
sa pagbibigay ng pagbibigay ng pagbibigay ng pagbibigay ng pagbibigay ng
sanhi at bunga sanhi at bunga sanhi at bunga sanhi at bunga sanhi at bunga
sa pagbuo ng sa pagbuo ng sa pagbuo ng sa pagbuo ng sa pagbuo ng
pangungusap pangungusap pangungusap pangungusap pangungusap

Practice proper hygiene protocol at all times 39


Nakapagtatala Nakapagtatala Nakapagtatala Nakapagtatala Nakapagtatala
ng lima o higit ng apat na ng tatlo na ng dalawa na ng isang gawain
pang mga gawain para gawain para gawain para para maibsan
gawain para maibsan ang maibsan ang maibsan ang ang problema
maibsan ang problema problema problema
problema

PANGWAKAS/REPLEKSIYON

Mahusay! Ngayon ay napagtanto mo na ang kahalagahan ng mga pang-ugnay


para sa mas epektibo at maayos na komunikasyon.
Lagi kong tatandaan na ang ilang gamit ng pang-ugnay ay ang mga sumusunod;
(1) ______________________________________________
(2) ______________________________________________
(3) ______________________________________________
Pang- ugnay na
Pang-ugnay na ginagamit sa Pang-ugnay na ginagamit sa ginagamit sa
pagbibigay ng sanhi at bunga panghihikayat pagpapahayag ng
saloobin
Bunga o Pagsang-
Sanhi o Dahilan Pagtutol
Resulta ayon
sa palagay ko, hinuha ko,
sapagkat/ pagkat, kaya/ kaya totoo, oo hindi, ngunit, kapag, pag, kung gayon,
dahil/ dahilan sa, naman, dahil ,mabuti, at subalit, sana at basta.
at kasi/ naging dito, bunga nito, sigurado datapwat at
tuloy bagama’t

SANGGUNIAN
Aklat
Ikalawang Edisyon Pinagyaman Pluma 7 nina Ailene Baisa-Julian, et.al.

Pook - Sapot
Mga Sentro para sa Pagkontrol at Pag-Iwas sa Sakit (Centers for Disease Control and
Prevention) 2019 Novel Coronavirus (www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html).
Practice proper hygiene protocol at all times 40
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1.
1. e
2. a
3. d
4. b
5. c
Gawain 2. Ang puntos ay nakadepende sa kasagutan ng mag-aaral.
Gawain 3.
1. CoVID-19
2. Ito ay isang napakalalang sakit na mabilis na kumitil sa buhay ng maraming tao sa daigdig.
3. Coronavirus
4. Ang mga taong kumpirmadong may impeksyon ng CoVID-19 ay nagkaroon ng banayad
hanggang malubhang sakit sa paghinga na may mga sintomas na; lagnat, ubo at kahirapan sa
paghinga.
5. dahil / sa, katunayan , gayunpaman, ngunit
Gawain 4. Ibabase ang puntos sa nakalahad sa Rubriks.

Repleksiyon
(1) pagbibigay ng sanhi at bunga,
(2) panghihikayat at
(3)pagpapahayag ng saloobin.

Inihanda ni:
MARJORIE P. MENDOZA
Guro sa Filipino
Rosario National High School

Practice proper hygiene protocol at all times 41


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ___________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________

GAWAING PAGKATUTO

Panimula: (Susing Konsepto)

Ang Sanaysay ay isang komposisyon na kadalasan ay naglalaman ng pananaw o kuro-


kuro ng may akda. Sa ganitong paraan, naipapahayag ng may- akda ang kanyang damdamin sa
mga mambabasa. Isa rin itong uri ng pakikipag-komunikasyon na ang layunin ay maipabatid
ang iyong saloobin sa isang makabuluhan at napapanahong paksa o isyu.
Ito ay may dalawang uri: ang pormal at di-pormal.
1. Pormal- Tumatalakay ito sa mga siryosong paksa na nagtataglay ng masusing pananaliksik
ng sumulat. Kadalasan itong nagbibigay ng impormasyon tungkol sa isang tao, bagay, lugar o
pangyayari. Ang tono nito ay siryoso at walang halong biro. Isang uri ng pormal na sanaysay
ang editoryal sa mga pahayagan. Ito ay tungkol sa opinyon ng sumulat sa mga maiinit na balita.
2. Di-pormal- Ito naman ay tumatalakay sa mga paksang karaniwan, personal at pang araw-
araw na nagbibigay-lugod o mapang-aliw sa mga mambabasa. Binibigyan diin nito ang mga
bagay-bagay at karanasan ng may akda sa isang paksa kung saan mababakas ang kanyang
personalidad na para bang nakikipag-usap lamang siya sa isang kaibigan kaya naman ito ay
madaling maintindihan.Sa madaling sabi, tungkol sa damdamin at paniniwala ng may akda ang
paksa ng di-pormal na sanaysay.

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Nasusuri ang isang dokyu-film batay sa ibinigay na pamantayan (F7PD-Id-e-4)

Panuto

Basahin, suriin at unawain ang halimbawa ng isang sanaysay at sagutan ang mga inihandang
gawain.

Practice proper hygiene protocol at all times 42


PAGISLAM: Ang Pagbibinyag ng mga Muslim
Salin mula sa Ingles ni Elvira B. Estravo

Naniniwala ang mga Muslim na ang isang sanggol ay ipinanganak na walang kasalanan,
kaya di kailangang binyagan. Ganoon pa man, mayroon silang isang seremonya na kahalintulad
ng binyag na tinatawag na pagislam. Pinaniniwalaang ito ang pagbibinyag ng mga muslim.
Sa katunayan, mayroon silang tatlong uri ng seremonyang panrelihiyon na napapaloob
sa pagislam, na ginagawa sa tatlong magkakaibang araw sa buhay ng isang sanggol.

Ang unang seremonya ay ginagawa ilang


oras pagkapanganak. Isang pandita ang babasa ng
adzan o bang sa kanang tainga ng sanggol. Ito'y
ginagawa upang dito'y ikintal na siya'y
ipinanganak na Muslim at ang unang salitang
maririnig ay ang pangalan ni Allah.

Ang pangalawang seremonya ay higit na kilala bilang penggunting o


pegubad. Ginagawa ito pitong araw pagkapanganak. Naghahandog ang mga magulang ng
kanduli, isang salu-salo bilang pasasalamat sa pagkakaroon ng anak. Dito'y inaanyayahan ang
mga kaibigan, kamag-anakan at pandita.
Ang paghahanda ay ayon sa antas ng kabuhayan ng mga magulang sa pamayanan.
Karaniwang nagpapatay ng hayop, kambing at baka. Ang mga hayop na ito ay tinatawag
ng aqiqa, na ang ibig sabihin ay paghahandog ng pagmamahal at pasasalamat.

Kanduli, Sa okasyong ito, ang binibinyagan o pinararangalan


ay binibigyan ng pangalan ng isang
pandita pagkatapos na makaputol ng isang hibla ng buhok ng
sanggol. Inilalagay sa isang mangkok na tubig ang pinutol na
buhok ng sanggol. Ayon sa paniniwalang Maguindanao,
paglumutang ang buhok magiging maginhawa at matagumpay
ang tatahaking buhay ng bata. Ngunit kapag ito'y lumubog
siya'y magdaranas ng paghihikahos at paghihirap.

Ang bahaging ito ng seremonya ay di kinikilala ng Islam ngunit dahil bahagi ito ng tradisyon,
patuloy pa ring ginagawa ng ilang Maguindanawon. Isa pa ring bahagi ng tradisyon na kasama
ng seremonya ay ang paghahanda ng buaya. Ito ay kakaning korteng buaya na gawa sa kanin,
dalawang nilagang itlog ang pinakamata at laman ng niyog ang ginagawang ngipin. Nilalagyan
din ang buaya ng manok na niluto sa gatang kinulayan ng dilaw. Inihahanda ito ng isang
Practice proper hygiene protocol at all times 43
matandang babaing tinatawag nilang walian,
isang katutubong hilot na may kaalaman sa
kaugaliang ito. Ginagawa ito para sa kaligtasan ng
bata kung naglalakbay sa tubig. Pinakakain sa mga
batang dumalo sa seremonyas ang buaya.
Ang ikatlo at huling seremonyas ay
ang pagislam. Ginagawa ito kung ang bata ay nasa
pagitan ng pito hanggang sampung taong gulang.
Tampok na gawain sa seremonyang ito ang pagtutuli. Tinatawag itong pagislam para sa mga
batang lalaki at sunnah para sa mga batang babae. Ginagawa ito upang alisin ang dumi sa
kanilang pag-aari. Ang pag-islam ay ginagawa ng isang walian, na karaniwang isang
matandang babae na may kaalaman sa kaugaliang ito. Ang seremonya ay karaniwang ginagawa
sa araw ng Maulidin Nabi o sa ibang mahalagang banal na araw ng mga Muslim.

Gawain 1. Sa Antas ng Iyong Pang-unawa

Sagutin ang sumusunod na katanungan. Gamitin ang mga nakalaang patlang sa


pagsagot

1. Ano ang pagkakaiba ng pagbibinyag ng mga kristyano sa pagbibinyag ng mga muslim?

2. Ano ang tawag sa tatlong seremonya ng pagbibinyag ng mga muslim?

______
3. Bakit binabasahan ng adzan o bang ang kanang tainga ng sanggol ilang oras
pagkapanganak nito?

Practice proper hygiene protocol at all times 44


4. Alin sa tatlong seremonya ang hindi kinikilala ng mga muslim? Bakit patuloy parin itong
isinasagawa?

5. Bilang mag-aaral paano mo maipakikita ang paggalang mo sa mga paniniwala at kaugalian


ng ibang relihiyon? Ipaliwanag.

Alam mo ba?

Ang Sanaysay ay mayroon itong tatlong bahagi: ang simula o panimula, gitna o katawan,
at wakas.

1. Simula/Panimula- Ang bahaging ito ang pinakamahalaga dahil dito nakasalalay kung
ipagpapatuloy ng mambabasa ang kanyang binabasa. Sa simula pa lamang ay dapat
mapukaw na ng may-akda ang damdamin ng mga mambabasa.

2. Gitna/Katawan- Dito naman mababasa ang mahahalagang puntos tungkol sa paksang


isinulat ng may-akda. Malaman ang bahaging ito dahil ipinapaliwanag ng mabuti dito ang
paksang tinatalakay o pinag-uusapan.

3. Wakas- Ito ang bahaging nagsasara sa talakayang nagaganap sa gitna o katawan ng


sanaysay. Dito rin nahahamon ang pag-iisip ng mambabasa na maisakatuparan ang mga
tinalakay sa paksang pinag-usapan.

Practice proper hygiene protocol at all times 45


Gawain 2. Fun-Fact Organizer

Kopyahin ang kasunod na graphic organizer sa iyong papel at punan ayon sa pagkakasunod
sunod ng mga seremonya sa pagbibinyag ng muslim o Pag-islam. Tukuyin ang Simula o
Panimula, Gitna o Katawan, at ang Wakas.

Gitna/Katawan

PAGISLAM

Panimula Wakas

Practice proper hygiene protocol at all times 46


Gawain 3. Manood at Matuto
Panuto: Panuoring ang isang dokyumentaryo (https://www.youtube.com/watch?v=-
C25pMbVccQ) mula sa youtube, suriin ang pagkakasalaysay ng mga pangyayari at sumulat ng
isang sanaysay mula sa mga impormasyong nabanggit sa video.

Rubrik sa Pagmamarka

Katangitangi Natamo Kailangang


Kabuoang
Pahayag Linangin
Puntos
5 3 2
Nilalaman
Nailalahad sa Gawain ang
mga suliranin at mga
mahahalagang pangyayari
mula dokyumentaryo
Pagpapahayag
Malinaw ang
pagpapahayag ng mga
pangyayari sa mula sa
dokyumentaryo at mabisa
ang pagbibigay ng opinion
Bahagi ng Sanaysay
Mabisa at kaakit-akit ang
simula ng sulatin, malaman
ang katawan, at
nakapagbubuod ang wakas
at nakapanghihikayat ng
mambabasa
Gramatika
Isinakatuparan ang
wastong pagbaybay at
gamit ng mga salita,
pagbabantas at paguugnay-
ugnay ng mga kaisipang
ipinahayag

REPLEKSIYON

Natutunan ko sa araling ito na_____________________________________________


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 47


Sanggunian:

K to 12 Curiculum Guide Filipino 7

https://pinoycollection.com/sanaysay/
https://maamgare.blogspot.com/2011/07/pagislam-ang-pagbibinyag-ng-mga-muslim.html

Susi sa Pagwawasto
Gawain 1. Maaaring magkakaiba ang mga kaagutan
Gawain 2. Maaaring magkakaiba ang mga kaagutan
Gawain 3. Maaaring magkakaiba ang mga kaagutan

Inihanda ni:

JERIC S. DANIELES
Guro sa Filipino
Salvador Integrated School

Practice proper hygiene protocol at all times 48


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Pagsasalaysay

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Ang pagsasalaysay ay nagsasaad ng mga pangyayari o karanasang magkakaugnay.


Katulad ito ng mga pagkukuwento ng mga kawili-kawiling pangyayari, pasulat man o pasalita.
Itinuturing itong pinakamasining, pinakatanyag at tampok na paraan ng pagpapahayag. Ito rin
ang sinasabing pinakamatandang uri ng pagpapahayag sapagkat dito nagsisimula ang mga
alamat, epiko, kuwentong bayan at ang ating tatalakayin sa aralin na ito, ang maikling kuwento.
Ang maikling kuwento ay isang anyo ng panitikan na nagsasalaysay ng isang mahalaga
at nangingibabaw na madulang pangyayari sa buhay ng mga tauhan na nag-iiwan ng isang
kakintalan sa isip ng mambabasa.
Ito ay isang uri ng masining na pagsasalaysay na maikli ang kaanyuhan at ang diwa ay
napapalamanan ng isang buo, mahigpit at makapangyarihang balangkas na inilalahad sa isang
paraang mabilis ang galaw.
Upang lubos na maunawaan ang maikling kwento, ito ay naglalaman ng 3 elemento.
1. Tauhan
2. Tagpuan
3. Banghay ( simula, tunggalian, kasukdulan, kakalasan, at wakas)
Halina’t basahin ang isang maikling kuwentong naglalahad ng isa sa mga hinaharap na
suliranin ng ating bansa sa isyung pangkalusugan, kahirapan, paglaki ng populasyon at kawalan
ng tirahan at sapat na pagkakakitaan.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

Naisasalaysay nang maayos at wasto ang buod, pagkakasunod-sunod ng mga


pangyayari sa kuwento, mito, alamat at kuwentong bayan. F7PS-Id-e-4

PANUTO

Basahin at unawain ang maikling kuwentong nakapaloob sa kasanayang


pampagkatutong ito at sagutan nang buong husay at talino ang mga gawaing inihanda para sa
iyo.

Practice proper hygiene protocol at all times 49


SI PINKAW
(Maikling kwentong Hiligaynon)
Isabelo S. Sobrevega

Naalimpungatan ako sa pag-idlip nang hapong iyon


dahil sa napakaingay na sigawan at tawanan ng mga bata sa
lansangan. Napilitan akong bumangon, nagpahid ng pawis
at dumungaw sa bintana. Si Pinkaw pala na sinusundan ng
mga bata. May karga-kargang kung ano at pasayaw-sayaw
na naglalakad. Gula-gulanit ang kaniyang damit na ilang ulit
nang tinagpian, at ang isang paa’y may medyas na marahil
ay asul o berde. Hindi ko matiyak dahil malayo-layo na rin
ang kaniyang kinaroroonan. Sa kabilang binti, may
nakataling pulang papel na may nakakabit na lata ng gatas
sa dulo. Sa kanyang ulo, may nakapatong na palarang
kumikinang tuwing tinatamaan ng araw.“Hoy, Pinkaw,”
sigaw ng isang batang nakasandong abot tuhod at may
itinatawing-tawing na daga, “kumanta ka nag ng blak is
blak.”“Sige na, Pinkaw,” udyok ng iba pang mga bata.
“Ayoko nga, nahihiya ako,” pakiming sagot ng babae sabay
subo sa daliri.
“Kung ayaw mo, aagawin namin ang anak mo!” nakangising sabat ng pinakamalaki sa
lahat. Mahaba ang buhok at nakakorto lamang. At umambang aagawin ang karga ni Pinkaw.
Umatras ang babae at hinigpitan pa ang yapos sa kaniyang karga.
Nagsigawan ang mga bata habang pasayaw-sayaw na pinalilibutan si Pinkaw.
“Sige, agawin natin ang kaniyang anak,” sabi nila sabay halakhak.Maya-maya’y nakita
kong sumalampak si Pinkaw at nag-iiyak na tumadyak-tadyak sa lupa.“Huwag niyo namang
kunin ang anak ko. Isusumbong ko kayo sa mayor.”
Patuloy pa rin ang panunudyo ng mga bata sa babae. Lalong lumakas ang hagulgol ni
Pinkaw. Naawa ako sa babae at nainis sa mga bata. Kaya’t sinigawan ko sila upang takutin.
“Hoy, mga bata! Mga salbahe kayo. Tigilan n’yo iyang panunukso sa kaniya.”Marahil
natakot sa lakas ng pagsigaw ko ang mga bata kaya’t isa-isang nag-alisan. Nang wala na ang
mga bata, tumingala sa akin si Pinkaw at nagsabing: “Meyor, kukunin nila ang aking anak.”
Hindi ko napigilan ang pagngiti. May koronel, may sardyen, may senador siyang tawag
sa akin at ngayon nama’y mayor. “O sige, hindi na nila kukunin iyan. Huwag ka nang umiyak.”
Nginitian niya ako. Inihele ang karga. Nahulog ang basahang nakabalot doon at nakita
kong lata pala iyon ng biskwit. Dali-dali niyang pinulot iyon at muling ibinalot sa lata.
“Hele-hele, tulog muna, wla rito ang iyong nanay...” ang kanyang kanta habang ipinaghehehe
at siya’y patiyad na sumasayaw-sayaw.
Natigilan ako. Lumala na ang pagkaloka ni Pinkaw. Nakakaawa naman.
At naalala ko ang Pinkaw na dating kapitbahay namin sa tambakan, nang hindi pa iyon
nababaliw.

Practice proper hygiene protocol at all times 50


Paghahalukay ng basura ang kaniyang hanapbuhay (narito sa amin ang tambakan ng
basura ng siyudad); dito siya nakakuha ng makakain, magagamit o maipagbibili. Dati-rati,
madalas siyang kumakanta. Hindi kagandahan ang kaniyang patagulaylay na pagkanta. Habang
tumutulak sa karitong may tatlong gulong, pababa sa lubak-lubak at maputik na lansangan,
sinusundan siya ng mga asong kumakahol. Isang bagay lamang ang mapupuna mo sa kaniya—
lagi siyang kumakanta. Hindi naman maganda ang kaniyang boses. Basag nga at boses lalaki.
Subalit may kung anong kapangyarihang bumabalani sa pandinig. Marahil dahil ito sa
malungkot na tono ng kaniyang awit o marahil sa iyong pagtataka kung bakit ganoon siya
kasaya gayong naghahalukay lamang siya ng basura.
Kadalasan, oras na ng pananghalian kung siya’y umuwi mula sa tambakan. Ang kariton
niya’y puno ng mga karton, papel, bote, basahan, sirang sapatos; at sa bag na buri na nakasukbit
sa gilid ng kariton, makikita mo ang kaniyang pananghalian. Mga tira-tirang sardinas, karne
norte o kaya’y pork-en-bins, pan de sal na kadalasa’y nakagatan na, at kung minsang sinuwerte,
may buto ng prayd tsiken na may lamang nakadikit. Sa kaniyang payat na katawan, masasabing
tunay na mabigat ang kaniyang itinutulak, ngunit magugulat ka, tila nagagaanan siya at madalas
pang kumakanta ng kundimang bisaya.
Pagdating niya sa harap ng kaniyang barungbarong, agad niyang tatawagin ang mga
anak: “Poray, Basing, Takoy, nandito na ako.” At ang mga ito’y kaagad magtatakbuhang
magkasalubong sa kaniya habang hindi magkaringgan sa pagtatanong kung may uwi siyang
jeans na istretsibol; ano ang kanilang pananghalian, nakabili raw ba siya ng bitsukoy?
Dalawang taon kaming magkapitbahay ngunit hindi ko man lang nabatid ang tunay
niyang pangalan. “Pinkaw” ang tawag ng lahat sa kaniya. Ayon sa kaniya, balo na raw siya.
Namatay ang kaniyang asawa sa sakit na epilepsy habang dinadala niya sa kaniyang
sinapupunan ang bunsong anak. Subalit sinusumpa ni Pisyang sugarol sa kanyang paboritong
santo na hindi raw kailanman nakasal si Pinkaw. Iba-iba raw ang mga ama ng kaniyang tatlong
anak. Ang kaniyang panganay na si Poray, ay labis na mataas para sa kaniyang gulang na
labintatlong taon at napakapayat. Tuwing makikita mo itong nakasuot ng istretsibol na dala ng
ina mula sa tambakan, agad mong maaalala ang mga panakot-uwak sa maisan. Si Basing ang
pangalawa, sungi na ngunit napakahilig pumangos ng tubo gayong umaagos lamang ang katas
nito sa biyak ng kaniyang labi. Ang bunso na marahil ay mga tatlong taon pa lamang ay maputi
at gwapong-gwapo. Ibang-iba siya sa kaniyang mga kapatid kaya minsa’y maiisip mo na totoo
nga ang sinasabi ni Pisyang sugarol.
Pagkatapos mananghalian, aalisin na ni Pinkaw ang laman ng kariton, ihihiwalay ang
mga lata, ang mga bote, ang mga karton, at iba pang bagay na napupulot sa tambakan katulong
ang kaniyang mga anak, at ang suungi ang siyang pinakamalakas na tinig. Pagkatapos, itutulak
na niya ang kariton patungo sa Intsik na tagabili.
Mahal na mahal ni Pinkaw ang kaniyang mga anak. Sa tambakan, karaniwang makikita
mo na sinasaktan ng mga ina ang kanilang mga anak, ngunit hindi mo man lang makikita si
Pinkaw na inaambaan ang kaniyang mga anak.
“Ang mga bata,” nasabi niya minsang bumibili ng tuyo sa tindahan at nakitang
pinapapalo ng isang ina ang maliit na anak na nahuling tumitingin sa malalaswang larawan.
“Hindi kailangang paluin; sapat nang sabihan sila nang malumanay. Iba ang batang nakikinig
sa magulang dahil sa paggalang at pagmamahal. Ang bata kung saktan, susunod siya sa iyo
subalit magrerebelde at magkikimkim ng sama ng loob.”
Sa tunggalian ng kabuhayan sa tambakan, kung saan ang tao ay handang tumapak sa
ilong ng kapwa-tao upang mabuhay, nakapagtataka ang katangian ni Pinkaw. Lubha siyang
matulungin, lalo na sa katulad niyang naghahalukay lamang ng basura. Madalas siyang
Practice proper hygiene protocol at all times 51
tumutulong sa pagtutulak ng kariton ng iba, lalo na ng matatanda at bata. Sinasabi rin na sa
pagsisimba niya tuwing linggo’y hindi kukulangin sa beinte sentimos ang ipinamamahagi niya
sa pulubi.
Batid ng lahat sa tambakan ang mga ito. Minsan, nagkasakit ng El Tor ang sunging
anak ni Pinkaw. Nagtungo siya sa suking Intsik. Nakiusap na pautangin siya. Magpapahiram
naman daw ang Intsik ngunit sa isang kundisyon. Bukambibig na ang pagkahayok sa babae ng
Intsik na ito, kaya pinagdugtong-dugtong ng mga taga-tambakan kung ano ang kundisyong
iyon, sapagkat wala naman talagang nakasaksi sa pag-uusap ng dalawa. Batid na ng lahat ang
sumunod na nangyari. Ang pagkabasag ng kawali na inihambalos ni Pinkaw sa ulo ng Intsik.
Hindi rin nadala ni Pinkaw sa doktor ang kaniyang anak. Pag-uwi niya, naglaga siya ng
dahon ng bayabas at ipinainom sa anak. Iyon lamang ang nagpagaling sa bata.
“Nagpapatunay pa rin na may awa ang Diyos. Kung ninais niyang mamatay ang aking
anak, sanay namatay na. Ngunit dahil nais pa niyang mabuhay ito, nabuhay na kahit hindi
naipaduktor,” sabi ni Pinkaw nang magpunta siya sa tindahan bago pa man gumaling ang
kaniyang anak.
Minsan, napag-usapan ng mga nagtitipon sa tindahan ang tungkol sa bigas, relip, at iba
pang bagay na ipinamimigay ng ahensya ng pamahalaan na nangangalaga sa mahirap. Subalit
si Pinkaw na nagkataong naroroon, “Bakit iaasa ko sa pamahalaan ang aking pamumuhay?
Malakas at masigla pa naman ako sa pagtutulak ng aking kariton upang maging palamunin.
Marami pang iba riyan na nararapat bigyan ng tulong. Ang hirap lang sa ating gobyerno, kung
sino ang higit na nangangailangan ay siyang hindi tinutulungan. Ngunit ang ibang tao riyan na
mabuti naman ang kalagayan sa buhay ang siyang nagkakamal ng tulong. Kalokohan...”
Iyan si Pinkaw. Kontento na siya sa kaniyang maaabot sa buhay.
Naganap ang susunod na pangyayari nang wala ako sa amin sapagkat nasa bahay ako ng
kapatid kong maysakit. Isinalaysay na lamang ito ng aking mga kapitbahay pagbalik ko, at
matinding galit ang aking nadama sa kanila.
Isang araw pala, matapos mananghalian ang mag-anak, bigla na lamang namilipit sa
sakit ng tiyan ang mga bata. Marahil, sardinas o anumang panis na pagkain ang naging sanhi
nito.
Natuliro si Pinkaw. Nagsisigaw. Tumakbo sa mga kapitbahay upang humingi ng tulong.
Ngunit wala silang maitulong maliban sa pagsasabihan siyang dalhin ang anak sa ospital.
Walang nagdaraang sasakyan sa kalyehon kaya sa kariton isinakay ni Pinkaw ang mga
anak. Nagtungo siya sa bahay ng doktor na malapit lamang, ngunit wala ang doktor sapagkat
naglalaro raw ito ng golf, ayon sa katulong. Kaya natatarantang itinulak ni Pinkaw ang
kaniyang kariton sa isa pang doktor. Matagal siyang tumimbre sa tarangkahan ngunit walang
nagbukas gayong nakita niyang may sumisilip-silip sa bintana.
Litong-lito, itinulak na naman ni Pinkaw ang kaniyang kariton papuntang bayan. Halos di na
makakilos sa pangangapos ng hininga, bukod pa sa lubhang kalungkutan sa pagiging maramot
ng kapalaran. Ipinagpatuloy niya ang pagtulak ng kariton.
Nang makarating siya sa punong kalsada, maraming sasakyan siyang pinahihinto upang
isakay ang maysakit na mga anak, ngunit wala ni isa man lang ang tumigil. Maya-maya’y
napansing hindi na kumikilos ang kaniyang panganay. Sinalat niya ito at parang sinakluban
siya ng langit nang mabatid niyang ito’y hindi na humihinga. Humahagulgol niyang
ipinagpatuloy ang pagtulak ng kariton upang sikaping mailigtas ang buhay ng dalawa pa niyang
anak. Maraming tao ang nagmamasid lamang sa kaniya ngunit nakapagtataka kung bakit wala
man lang kahit isa ang lumapit sa kaniya upang tumulong. Tumatalbog-talbog ang katawan ng
Practice proper hygiene protocol at all times 52
kaniyang mga anak sa kariton tuwing dumaraan ito sa lubak-lubak na kalsada.
Pakiramdam niya’y isang daang taon ang lumipas bago niya narating ang ospital ng
pamahalaan. Matapos ang pagtuturuan ng mga doktor at nars, na ang binibigyang pansin
lamang ay ang mga pasyenteng mukhang mayaman, nalapatan din ng gamot ang dalawang
anak ni Pinkaw. Kinagabiha’y namatay si Basing, ang sungi. Dalawang araw pa ang lumipas
ay sumunod namang namatay ang bunso.
Nakarinig na naman ako ng mga ingay. Muli akong dumungaw. Bumalik si Pinkaw,
sinusundan na naman ng mga pilyong bata. “Hele-hele, tulog muna. Wala rito ang iyong
nanay...” ang kanta niya habang ipinaghehele sa kanyang mga bisig ang binihisang lata.

Gawain 1

Basahin ang mga sumusunod na pangungusap. Pagkatapos, tukuyin at isulat sa patlang


ang kasingkahulugan o kaugnay na salita ng mga salitang may salungguhit batay sa
pagkakagamit nito sa pangungusap. Piliin ang sagot sa loob ng kahon.

hinaplos nakakita nakapatong nakasabit umaakit

tambakan iskinita gulagulanit tunggalian basurero

____________1. Makikitang nakaputong sa ulo ni Pingkaw ang isang basurang korteng


korona.
____________2. Ang ilang basura ay nakasukbit sa kanyang mga braso.
____________3. Ang mga nakasaksi sa kanyang ginagawa ay wala man lang naitulong.
____________4. Bumabalani sa pandinig ang kanyang magandang boses.
____________5. Sinalat ni Pinkaw ang noo ng anak na may sakit.
____________6. Ang lugar kung saan naiipon ang mga basura.
____________7. Ang kalyehon ay sobrang kipot.
____________8. Punit-punit ang mga kasuotan ng mga batang naglalaro sa kalsada.
____________9. Napakahirap ng hinaharap nyang mga pagsubok sa buhay.
____________10.Wala na siyang alam na gawain kaya’t siya ay naging namumulot ng
basura.

Gawain 2
Suriin ang binasang akda sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na gabay na
tanong. Isulat ang sagot sa patlang.
1. Paano mo ilalarawan si Pinkaw bilang isang ina sa kanyang mga anak? Bakit?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Paaano siya naiiba sa iba bilang isang tao? Ipaliwanag.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Ano ang kanyang ginagawang mga sakripisyo upang mairaos ang pangangaiangan ng
kanyang mga anak?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Practice proper hygiene protocol at all times 53
4. Naniniwala ka ba na lahat ng taong madudumi at nakatira sa tambakan ng basura ay
mga taong masasama at walang puwang sa ating gobyerno? Bakit?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Kung ikaw ay makakita ng isang pangyayari na may pagkakahalintulad sa karanasan ni
Pingkaw ano ang iyong gagawin?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Gawain 3

Isalaysay ang kuwentong binasa sa pamamagitan ng grapikong pantulong sa ibaba.

Simula

Kaugnay sa
Gitna pangyayari

Wakas

Gawain 4

Magsalaysay ng iba pang kuwentong bayan, alamat, o mitong nabasa. Pagkatapos,


isalaysay ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa pamamagitan ng isang masining na
pagkukuwento.

Practice proper hygiene protocol at all times 54


Rubrik sa Pagmamarka

Napakagaling Magaling Kailangan pang Kabuuang


linangin puntos
5 4
2

1. Mahusay na
pagbitiw ng
mga salita

2. Maayos na
pagkakasunod-sunod
ng mga mahahalagang
detalye

3. May tamang
lakas,bagal at linaw
ang pagsasalaysay

REPLEKSIYON

Natutunan ko sa araling ito na_____________________________________________


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

SANGGUNIAN

Mula sa Aklat:
Dayag, Alma M.et.al. (2015) Pinagyamang Pluma 7. Quezon City. Phoenix Publishing
House.Inc.

Mula sa Internet:
Sobrevega.Isabelo S.https://www.scribd.com/doc/39493897/Si-Pingkaw ,maikling Kuwento
ng Hiligaynon.

Practice proper hygiene protocol at all times 55


SUSI SA PAGWAWASTO

Gawain 1
1. nakapatong 6. tambakan
2. nakasabit 7. iskinita
3. nakakita 8. gulagulanit
4. umaakit 9. tunggalian
5. hinaplos 10. basurero

Gawain 2
● Ang mga kasagutan ng bata ay naayon sa kanilang naunawaan at opinyon sa akdang
binasa.

Gawain 3
● Iwawasto ng guro ang gawain ayon sa wastong pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari sa bahagi / banghay ng maikling kuwento. Ito ay depende sa pagkakalahad
ng mag-aaral.

Rubrik sa Pagmamarka

Pamantayan sa Pagmamarka 1 2 3 4 5

1.Nailalahad nang tama at maayos ang banghay ng Maikling


Kuwento.

2.Maayos na napag susunod-sunod ang mga mahahalagang


detalye sa akdang binasa.

3.Nailalahad ng malinaw ang mga elemento ng Maikling


Kuwento

Kabuuang Puntos:
5 - napakahusay
4 - mahusay
3 - katamtaman
2 - di mahusay
1- Kailangan pang linangin

Gawain 4
● Ibabase ng guro ang pagwawasto sa rubrik.

Inihanda ni:

Visitacion L. Villaroza
Guro III
Sinsayon National High School
Practice proper hygiene protocol at all times 56
FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Retorikal na Pang-ugnay

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)


Sa pang-araw-araw na pamumuhay, hindi mawawala ang komunikasyon o
pakikipagtalastasan. Hindi man minsan pansin ay sa pakikipagtalastasan, simpleng pakikipag-
usap sa kapwa, sa mga babasahin at minsan kapag may mga musika na paboritong
pinakikinggan at inaawit ay kakikitaan ng pang-ugnay.
Ano nga ba ang pang-ugnay? Ang pang-ugnay ay mga kataga na nag-uugnay ng
dalawang salita, parirala, sugnay, o pangungusap. Malimit na ginagamit ang mga pang-ugnay
sa mga akdang pampanitikan, sa paglalahad ng opinyon o pananaw partikular sa isang paksang
nais bigyan ng linaw o paliwanag, makapaglarawan at makapagbigay impormasyon (isang
araw, samantala, una, ikalawa, halimbawa, kasunod, panghuli, dahil sa, palibahasa, sapagkat)
at sa pagbuo ng mga editoryal na nanghihikayat sa mga mambabasa (totoo/tunay, talaga,
pero/subalit, dahil sa, katunayan, patunay na, noon, sa ngayon, sa lalong madaling panahon,
subalit, gayon man at sakabilang banda). Ang tatlong uri ng pang-ugnay ito ay ang pangatnig,
pang-angkop, at pang-ukol. Ang mga katagang ginagamit ay ang mga sumusunod:

PANGATNIG PANG-ANGKOP PANG-UKOL


subalit, ngunit, dahil, na,-ng ukol sa/kay, tungkol sa/kay,
anupa’t, habang, upang, o, ayon sa/kay, para sa/kay, sa,
samantala, datapwat, at, kay/kina, alinsunod sa/kay,
kaya, sakali, kapag, maging, laban sa/kay, hinggil sa/kay
kung at bagkus

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Nagagamit nang wasto ang mga retorikal na pang-ugnay na ginamit sa akda (kung,
kapag, sakali, at iba pa), sa paglalahad (una, ikalawa, halimbawa, at iba pa; isang araw,
samantala, at iba pa), sa pagbuo ng editoryal na nanghikayat (totoo/tunay, talaga, pero/subalit,
at iba pa). F7WG-If-g-4

Practice proper hygiene protocol at all times 57


PANUTO
Basahin, unawain at sagutan ang mga inihandang gawain upang malinang ang
kaalaman patungkol sa paggamit nang wastong mga retorikal na pang-ugnay.

Gawain 1
Sa pamamagitan ng word search puzzle, hanapin ang mga salita o katagang ginagamit
sa pag-uugnay. Ang mga salita o kataga ay nakasulat nang pahalang ( ), patayo ( ) o pahilis
( ). Gamitin ang mga salita o kataga sa makabuluhang pangungusap.

K A S U N O D P F N
S A M A N T A L A N
U A T I K G O P N S
B I P U M A U T G A
A X E A N P L N O O
L Z R W G A U I I O
I X O G V K Y C C T
T G G U V W A A P M
V R Z U T L L T N L
V U N S K S G C E P
1. _____________________________________________________________________
2. _____________________________________________________________________
3. _____________________________________________________________________
4. _____________________________________________________________________
5. _____________________________________________________________________
6. _____________________________________________________________________
7. _____________________________________________________________________
8. _____________________________________________________________________
9. _____________________________________________________________________
10. _____________________________________________________________________

Gawain 2
Piliin sa loob ng kahon ang wastong pang-ugnay na dapat gamitin upang mabuo ang
diwa ng pangungusap. Isulat ang sagot sa patlang.

para sa At na kapag bagkus


alinsunod sa Tunay subalit dahil sa kung

1. Si Alden ay masunurin at mabait _______ bata.

Practice proper hygiene protocol at all times 58


2. Sa kabila ng mabibigat na pagsubok, ________ ngang tayong mga Pilipino’y hindi
patitibag.
3. ____________ mga kautusan at panuntunan sa pagpapatupad General Community
Quarantine (GCQ) sa ating lungsod, papatawan ng kaukulang parusa ang sinumang lalabag
nito.
4. ________ mga mamamayan, bayaning maituturing ang mga frontliner kaya idinadalangin
nila ang kaligtasan ng mga ito.
5. Hindi matatapos ang krisis ng ating bansa _______ patuloy tayong magmamatigas at
magrereklamo.
6. May pagtingin siya sa iyo __________ nahihiya siyang ipakita sa iyo.
7. Maraming mga tahanan ang nasira _________ malakas na bagyo.
8. Ang ating kalusugan ay huwag nating pabayaan _______ ito ay ating pangalagaan.
9. Masarap kumain _____ salo-salo ang buong mag-anak.
10. Sina Ana _____ Amy ay mabait, magalang at masunuring mga bata.

Gawain 3
Sa iyong pananatili sa inyong tahanan ngayong panahon ng quarantine, marahil may
mga natutunan ka sa pagluluto ng mga pagkain na patok sa panlasa nating mga Pilipino. Itala
ang wastong mga hakbang ng pagluluto sa napiling recipe. Ilahad ito nang malinaw at gumamit
ng mga pang-ugnay upang mas maunawaan ang tamang proseso ng gawaing iyong napili.
Binubuo lamang ito ng 8-10 pangungusap.
___________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 59


Rubrik sa Pagmamarka
5 4 3 2
Napakahusay Mahusay Katamtaman Kinakailangan ng
paglinang
1. Malinaw at wastong
pagkasunod-sunod
ng napiling gawain.
2. Wastong gamit ng
mga retorikal na
pang-ugnay sa
pagsunod-sunod ng
proseso ng napiling
gawain.

Gawain 4
Batay sa mga larawang makikita sa ibaba, bumuo ng sariling pananaw o opinyon.
Gumamit ng mga pang-ugnay sa paglalahad ng iyong opinyon.
1.

__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
2.
https://1.bp.blogspot.com/-
kmf5KjPcuw0/XIuJbqGSReI/AAAAAAAAJ_c/Y3yPaYzp
MXACf30vn9hW76vvtq2c1quUACLcBGAs/s1600/5446
2961_267732667446124_6651276274020909056_n.jpg

2.
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

https://www.eastnorwalklibrary.org/images/BOOKS.jpg
Practice proper hygiene protocol at all times 60
3.

__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

https://image.freepik.com/free-vector/cartoon-cute-
coronavirus-covid-19-doctor-safe-world_39961-1859.jpg

Rubrik sa Pagmamarka
5 4 3 2
Napakahusay Mahusay Katamtaman Kinakailangan
ng paglinang
1. Naaayon sa larawan ang
nabuong opinyon o
pananaw.
2. Wastong gamit ng pang-
ugnay.

3. Wastong gamit ng bantas.

REPLEKSIYON
Natutunan ko sa aralin na ito na
___________________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Mahalagang magamit ang
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________

Practice proper hygiene protocol at all times 61


MGA SANGGUNIAN
Mula sa Aklat:
Biasa-Julian Ailene G., et.al.(2014). Pinagyamang Pluma 7. Quezon City: Phoenix
Publishing
House

Mula sa Internet:
https://www.slideshare.net/midnight-jassy/mga-pangugnay-pangatnig-pangangkop-at-
pangukol
https://www.slideshare.net/MaeAnnLegario/retorikal-na-pag-uugnay

SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
1. kasunod 6. subalit
2. samantala 7. sapagkat
3. ngunit 8. sakali
4. totoo 9. katunayan
5. kapag 10. kapag

(Ang guro na ang magbibigay puntos sa binuong pangungusap ng mag-aaral.)


Gawain 2
1. Na 6. subalit
2. Tunay 7. dahil sa
3. Alinsunod sa 8. bagkus
4. para sa 9. kapag
5. kung 10. at
Gawain 3 at 4
(Ang guro ang magpapasya at magbibigay ng puntos sa natapos na gawain)

Inihanda ni:
FREDELYN JOY B. APOLONIO
Guro sa Filipino
Rosario National High School

Practice proper hygiene protocol at all times 62


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Impeng Negro

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Ang pambubuska ay isang uri ng pang-aapi o panunupil na isa ring ugaling


mapanalakay, mapaghandulong, o agresyon na kinakikitaan ng paggamit ng dahas, pamimilit,
o pamumuwersa upang maapektohan ang ibang tao, particular na kung ang ugali ay kinagawian
at kinasasangkutan ng kawalan ng katimbangan o hindi patas ang kapangyarihan.
Nasubukan mo na bang ma-bully? Ano ang iyong naramdaman? Ano ang iyong ginawa
sa mga nambully sa iyo? Sa susunod na bahagi ng gawaing ito matutunghyan mo pinagdaan
ng pangunahing tauhan at kung ano ang ginawa nya pagkatapos niyang ma-bully.
Tara, alamin natin!

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Nasusuri ang pagkamakatotohanan ng mga pangyayari batay sa sariling karanasan
(F7PB-Ih-i-5)

PANUTO
Basahin at unawain ang sumusunod na maikling kuwento. Pagkatapos, suriin ito sa
pamamagitan ng pagsagot sa mga gawain na lilinang sa iyong pag-unawa sa binasa.

Practice proper hygiene protocol at all times 63


IMPENG NEGRO
Rogelio Sikat

Baka makikipag-away ka na naman, Impen."


Tinig iyon ng kanyang ina. Nangangaral na naman. Mula sa kinatatalungkuang giray
na batalan, saglit siyang napatigil sa paghuhugas ng mumo sa kamay.
"Hindi ho," paungol niyang tugon.
"Hindi ho...," ginagad siya ng ina. "Bayaan mo na nga sila. Kung papansinin mo'y lagi
ka ngang mababasag-ulo."
May iba pang sinasabi ang kanyang ina ngunit hindi na niya pinakinggan. Alam na niya
ang mga iyon. Paulit-ulit na niyang naririnig. Nakukulili na ang kanyang tainga.
Isinaboy niya ang tubig na nasa harap. Muli siyang tumabo. Isinawak niya ang kamay,
pinagkiskis ang mga palad at pagkaraa'y naghilamos.

"Dumaan ka kay Taba mamayang pag-uwi mo," narinig niyang bilin ng ina. "Wala nang
gatas si Boy. Eto ang pambili."
Tumindig na siya. Nanghihinamad at naghihikab na iniunat ang mahahabang kamay.
Inaantok pa siya. Gusto pa niyang magbalik sa sulok na kanyang higaan. Ngunit kailangang
lumakad na siya. Tatanghaliin na naman bago siya makasahod. At naroon na naman marahil si
Ogor. Kahit siya ang nauna ay lagi siyang inuunahan ni Ogor sa pagsahod.
Umingit ang sahig ng kanilang barungbarong nang siya'y pumasok.
"Nariyan sa kahon ang kamiseta mo."
Sa sulok ng kanyang kaliwang mata'y nasulyapan niya ang ina. Nakaupo ito, taas ang
kaliwang paa, sa dulo ng halos dumapa nang bangko. Nakasandig ang ulo sa tagpiang dingding.
Nakalugay ang buhok. Bukas ang kupasing damit na giris, nakahantad ang laylay at tuyot na
dibdib. Kalong nito ang kanyang kapatid na bunso. Pinasususo.
"Mamaya, baka umuwi ka namang...basag ang mukha."
Bahagya na niyang maulinigan ang ina. Nakatitig siya sa tatlo pa niyang kapatid.
Sunud-sunod na nakatalungko ang mga ito sa isa pang bangkong nas atagiliran ng
nanggigimalmal na mesang kainan. nagsisikain pa.
Matagal na napako ang kanyang tingin kay Kano, ang sumunod sa kanya. Maputi si
Kano, kaya ganito ang tawag dito sa kanilang pook. Kakutis ni Kano ang iba pa niyang kapatid.
Marurusing ngunit mapuputi. May pitong taon na si Kano. Siya nama'y maglalabing-anim na.
Payat siya ngunit mahahaba ang kanyang biyas.
Hinalungkat na niya ang kahong karton na itinuro ng ina. Magkakasama ang mga damit
nila nina Kano, Boyet at Diding. Sa may ilalim, nakuha niya ang kulay-lumot niyang kamiseta.
Hinawakan niya iyon sa magkabilang tirante. Itinaas. Sinipat.
"Yan na'ng isuot mo." Parang nahulaan ng kanyang ina ang kanyang iniisip.

Practice proper hygiene protocol at all times 64


Isinuot niya ang kamiseta. Lapat na lapat sa kanya ang kamisetang iyon noong bagong
bili ngunit ngayo'y maluwag na. Nagmumukha siyang Intsik-beho kapag suot iyon ngunit wala
naman siyang maraming kamisetang maisusuot. Mahina ang kita ng kanyang ina sa
paglalabada; mahina rin ang kanyang kita sa pag-aagwador.
Nagbalik siya sa batalan. Nang siya'y lumabas, pasan na niya ang kargahan. Tuluy-
tuloy niyang tinungo ang hagdan.
"Si Ogor, Impen," pahabol na bilin ng kanyang ina. "Huwag mo nang papansinin."
Naulinigan niya ang biling iyon at aywan kung dahil sa inaantok pa siya, muntik na
siyang madapa nang matalisod sa nakausling bato sa may paanan ng kanilang hagdan.
Tuwing umagang mananaog siya upang umigib, pinagpapaalalahanan siya ng ina.
Huwag daw siyang makikipagbabag. Huwag daw niyang papansinin si Ogor. Talaga raw gayon
ito: basagulero. Lagi niyang isinasaisip ang mga biling ito ngunit sadya yatang hindi siya
makapagtitimpi kapag naririnig niya ang masasakit na panunuksyo sa kanya sa gripo, lalung-
lalo na mula kay Ogor.
Si Ogor, na kamakailan lamang ay bumabag sa kanya, ang malimit magsisimula ng
panunukso:
"Ang itim mo, Impen!" itutukso nito.
"Kapatid mo ba si Kano?" isasabad ng isa sa mga nasa gripo.
"Sino ba talaga ang tatay mo?"
"Sino pa," isisingit ni Ogor, "di si Dikyam!"
Sasambulat na ang nakabibinging tawanan. Pinakamatunog ang tawa ni Ogor. Si Ogor
ang kinikilalang hari sa gripo.
Noong una, sinasagot niya ang mga panunuksong ito: "E ano kung maitim?" isasagot
niya.
Nanunuri ang mga mata at nakangising iikutan siya ni Ogor. Pagkuwa'y bigla na lamang
nitong kakayurin ng hintuturo ang balat sa kanyang batok.
"Negrung-negro ka nga, Negro," tila nandidiring sasabihin ni Ogor. Magsusunuran
nang manukso ang iba pang agwador. Pati ang mga batang naroon: Tingnan mo ang buhok.
Kulot na kulot! Tingnan mo ang ilong. Sarat na sarat! Naku po, ang nguso...Namamalirong!
Sa katagalan, natanggap na niya ang panunuksong ito. Iyon ang totoo, sinasabi niya sa
sarili. Negro nga siya. Ano kung Negro? Ngunit napapikit siya. Ang tatay niya'y isang
sundalong Negro na nang maging anak siya'y biglang nawala sa Pilipinas.
Ang panunuksong hindi niya matanggap, at siya ngang pinagmulan ng nakaraan nilang
pagbababag ni Ogor, ay ang sinabi nito tungkol sa kanyang ina. (Gayon nga kaya kasama ang
kanyang ina?)
"Sarisari ang magiging kapatid ni Negro," sinabi ni Ogor. "Baka makatatlo pa ang
kanyang nanay ngayon!"
Noong kabuntisan ng kanyang ina sa kapatid niyang bunso ay iniwan ito ng asawa.
Hindi malaman kung saan nagsuot. At noon, higit kailanman, naging hamak sila sa pagtingin

Practice proper hygiene protocol at all times 65


ng lahat. Matagal-tagal ding hindi naglabada ang kanyang ina, nahihiyang lumabas sa kanilang
barungbarong. Siya ang nagpatuloy sa pag-aagwador. At siya ang napagtuunan ng sarisaring
panunukso.
Natandaan niya ang mga panunuksong iyon. At mula noon, nagsimula nang
umalimpuyo sa kanyang dibdib ang dati'y binhi lamang ng isang paghihimagsik:
nagsusumigaw na paghihimagsik sa pook na iyong ayaw magbigay sa kanila ng pagkakataong
makagitaw at mabuhay nang payapa.
Sariwa pa ang nangyaring pakikipagbabag niya kay Ogor, naiisip ni Impen habang
tinatalunton niya ang mabatong daan patungo sa gripo. Mula sa bintana ng mga barungbarong,
nakikita niyang nagsusulputan ang ulo ng mga bata. Itinuturo siya ng mga iyon. Sa kanya rin
napapatingin ang matatanda. Walang sinasabi ang mga ito, ngunit sa mga mata, sa galaw ng
mga labi nababasa nya ang isinisigaw ng mga paslit: Negro!
Napapatungo na laamang siya.
Natatanaw na niya ngayon ang gripo. Sa malamig ngunit maliwanag nang sikat ng araw,
nakikita na niya ang langkay ng mga agwador. Nagkakatipun-tipon ang mga ito.
Nagkakatuwaan. Naghaharutan.
Sa langkay na iyon ay kilalang-kilala niya ang anyo ni Ogor. Paano niya malilimutan
si Ogor? Sa mula't mula pa, itinuring na siya nitong kaaway, di kailanman binigyan ng
pagkakataong maging kaibigan.
Halos kassingulang niya si Ogor, ngunit higit na matipuno ang katawan nito. Malakas
si Ogor. Tuwid ang tindig nito at halos hindi yumuyuko kahit may pasang balde ng tubig; tila
sino mang masasalubong sa daan ay kayang-kayang sagasaan. Nang marating niya ang gripo
ay tungo ang ulog tinungo niya ang hulihan ng pila. Marahan niyang inalis sa pagkakakawit
ang mga balde. Sa sarili, nausal niyang sana'y huwag siya ang maging paksa ng paghaharutan
at pagkakatuwaan ng mga agwador.
Nakakaanim na karga na si Impen. May sisenta sentimos nang kumakalansing sa bulsa
ng kutod niyang maong. May isa pang nagpapaigib sa kanya. Diyes sentimos na naman. Kapag
tag-araw ay malaki-laki rin ang kinikita ng mga agwador. Mahina ang tulo ng tubig sa kanilang
pook. At bihira ang may poso.
Tanghali na akong makauuwi nito, nausal niya habang binibilang sa mata ang mga
nakapilang balde. Maluwag ang parisukat na sementong kinatitirikan ng gripo at ang dulo ng
pila'y nasa labas pa niyon.
Di-kalayuan sa gripo ay may isang tindahan. Sa kalawanging medya-agwa niyon ay
nakasilong ang iba pang agwador. May naghubad na ng damit at isinampay na lamang sa
balikat. May nagpapaypay May kumakain ng halu-halo.
Sa pangkat na iyon ay kay Ogor agad natutok ang kanyang tingin. Pnilit niyang supilin
ang hangaring makasilong. Naroon sa tindahan si Ogor. Hubad-baro at ngumingisi. Mauupo
na lamang siya sa kanyang balde. Mabuti pa roon, kahit nakabilad sa init. Pasasaan ba't di iikli
ang pila? naisip niya. Makasasahod din ako.
Kasalukuyan siyang nagtitiis sa init nang may maulinigan siyang siga mula sa tindahan.
"Hoy, Negro, sumilong ka. Baka ka pumuti!"

Practice proper hygiene protocol at all times 66


Si Ogor iyon. Kahit hindi siya lumingon, para na niyang nakita si Ogor. Nakangisi at
nanunukso na naman.
"Negro," muli niyang narinig, "sumilong ka sabi, e. Baka ka masunog!"
Malakas ang narinig niyang tawanan. Hindi pa rin siya lumilingon. Tila wala siyang
naririnig. Nakatingin siya sa nakasahod na balde ngunit ang naiisip niya'y ang bilin ng ina, na
huwag na niyang papansinin si Ogor. Bakit nga ba niya papansinin si Ogor?
Tinigilan naman ni Ogor ang panunukso. Hindi pa rin siya umaalis sa kinauupuang
balde. At habang umiisod ang pila, nararamdaman niyang lalong umiinit ang sikat ng araw. Sa
paligid ng balde, nakikia niya ang kanyang anino. Tumingala siya ngunit siya'y nasilaw.
Nanghahapdi at waring nasusunog ang kanyang balat. Tila ibig nang matuklap ang balat sa
kanyang batok, likod at balikat. Namumuo ang pawis sa kanyang anit at sa ibabaw ng kanyang
nguso. may butil na rin ng pawis sa kanyang ilong.
Itinaas niya ang tirante ng kamiseta. Hinipan-hipan niya ang manipis na dibdib. Di
natagalan, isinawak niya ang kamay sa nalalabing tubig sa balde. Una niyang binasa ang batok-
--kaylamig at kaysarap ng tubig sa kanyang batok. Malamig. Binasa niya ang ulo. Kinuskos
niya ang kanyang buhok at nabasa pati ang kanyang anit. Binasa niya ang balikat, ang mga
bisig. May nadama siyang ginhawa ngunit pansamantala lamang iyon. Di nagtagal, muli niyang
naramdaman na tila nangangalirang na naman ang kanyang balat. Kay hapdi ng kanyang batok
at balikat.
"Negro!" Napauwid siya sa pagkakaupo nang marinig iyon. Nasa likuran lamang niya
ang nagsalita. Si Ogor. "Huwag ka nanag magbibilad. Doon ka sa lamig."
Pagkakataon na ni Ogor upang sumahod. At habang itinatapat nito ang balde sa gripo,
muli niyang nakita na nginingisihan siya nito.
Napakatagal sa kanya ang pagkapuno ng mga balde ni ogor. Napabuntong-hininga siya
nang makitang kinakawitan na ni Ogor ang mga balde. Sa wakas, aalis na si Ogor, naisip niya.
Aalis na si Ogor. Huwag na sana siyang bumalik.
May galak na sumusuno sa kanyang dibdib habang pinagmamasdan ang pagkapuno ng
sinundang balde. Susunod na siya. Makaka sahod na siya. Makakasahod na rin ako, sabi niya
sa sarili. pagkaraan ng kargang iyon ay uuwi na siya. Daraan pa nga pala siya kay Taba. Bibili
ng gatas.
Datapwa, pagkaalis ng hinihintay niyang mapunong balde, at isasahod na lamang ang
sa kanya, ay isang mabigat at makapangyarihang kamay ang biglang pumatong sa kanyang
balikat. Si Ogor ang kanyang natingala. Malapit lamang pala ang pinaghatidan nito ng tubig.
"Gutom na ako, Negro," sabi ni Ogor. "Ako muna."
Pautos iyon. Iginitgit ni Ogor ang bitbit na balde at kumalantog ang kanilang mga balde.
Iginitgit din niya ang sa kanya, bahagya nga lamang at takot na paggitgit. "Kadarating mo pa
lamang, Ogor, nais niyang itutol. Kangina pa ako nakapila rito, a. Ako muna sabi, e," giit ni
Ogor.
Bantulot niyang binawi ang balde, nakatingin pa rin kay Ogor. Itinaob niya ang
kaunting nasahod na balde at ang tubig ay gumapang sa semento at umabog sa kanilang mga
paa ni Ogor. Uuwi na ako, bulong niya sa sarili. Uuwi na ako. Mamaya na lang ako iigib uli.

Practice proper hygiene protocol at all times 67


Nakatingin sa araw, humakbang siya upang kunin ang pingga ngunit sa paghakbang na iyon,
bigla siyang pinatid ni Ogor.
"Ano pa ba ang ibinubulong mo?"
Hindi n a niya narinig iyon. Nabuwal siya. Tumama ang kanan niyang pisngi sa labi ng
nabiawang balde. Napasigaw siya. Malakas. Napaluhod siya sa madulas na semento. Kagyat
na bumaha ang nakaliliyong dilim sa kanyang utak. Habang nakaluhod, dalawang kamay
niyang tinutop ang pisngi. Takot, nanginginig ang kanyang mga daliri. Dahan-dahan niyang
iniangat iyon. Basa...Mapula...Dugo!
Nanghilakbot siya. Sa loob ng isang saglit, hindi niya maulit na salatin ang biyak na
pisngi. Mangiyak-ngiyak siya.
"O-ogor...O-ogor..." Nakatingala siya kay Ogor, mahigpit na kinukuyom ang mga
palad. Kumikinig ang kanyang ulo at nangangalit ang kanyang ngipin. "Ogor!" sa wakas ay
naisigaw niya.
Hindi minabuti ni Ogor ang kanyang pagsigaw. Sinipa siya nito. Gumulong siya. Buwal
ang lahat ng baldeng nalalabi sa pila. Nagkalugkugan. Nakarinig siya ng tawanan. At
samantalang nakadapa, unti-unting nabuo sa walang malamang sulingan niyang mga mata ang
mga paang alikabukin. Paparami iyon at pumapaligid sa kanya.
Bigla siyang bumaligtad. nakita niya ang naghuhumindig na anyo ni Ogor. Nakaakma
ang mga bisig.
"O-ogor..."
Tumawa nang malakas si Ogor. Humihingal at nakangangang napapikit siya. Pumuslit
ang luha sa sulok ng kanyang mga mata. Nasa ganito siyang kalagayan nang bigla niyang
maramdaman ang isang ubos-lakas na sipa sa kanyang pigi. Napasigaw iya. Umiiyak siyang
gumuglong sa basa at madulas na semento. Namimilipit siya. Tangan ang sinipang pigi, ang
buong anyo ng nakaangat niyang mukha'y larawan ng matinding sakit.
Matagal din bago napawi ang paninigas ng kanyang pigi. Humihingal siya. Malikot ang
kanyang mga mata nang siya'y bumangon at itukod ang mga kamay sa semento.
Si Ogor...Sa mula't mula pa'y itinuring na siya nitong kaaway...Bakit siya ginaganoon
ni Ogor?
Kumikinig ang kanyang katawan. Sa poot. Sa naglalatang na poot. At nang makita
niyang muling aangat ang kanang paa ni Ogor upang sipain siyang muli ay tila nauulol na asong
sinunggaban niya iyon at niyakap at kinagat.
Bumagsak ang nawalan ng panimbang na si Ogor. nagyakap sila. Pagulung-gulong.
Hindi siya bumibitiw. Nang siya'y mapaibabaw, sinunud-ssunod niya: dagok, dagok, dagok...
pahalipaw... papaluka...papatay.
Sa pook na iyon, sa nakaririmarim na pook na iyon, aba ang pagtingin sa kanila. Marumi
ng babae ang kanyang ina. Sarisari ang anak. At siya isang maitim, hamak na Negro! Papatayin
niya si Ogor. papatayin. Papatayinnn!
Dagok, dagok, dagok...Nag-uumigting ang kanyang mga ugat. Tila asong nagpipilit
makapaibabaw si Ogor. Tila bakal na kumakapit ang mga kamay. Sa isang iglap siya naman
ang napailalim. Dagok, dagok. Nagpipihit siya. Tatagilid. Naiiri. Muling matitihaya. Hindi niya
Practice proper hygiene protocol at all times 68
naiilagan ang dagok ni Ogor. Nasisilaw siya sa araw. Napipikit siya. Mangungudngod siya,
mahahalik sa lupa. Ngunit wala siyang nararamdaman sakit. Wala siyang nararamdamang
sakit!
Kakatatlo ng asawa si Inay. Si Kano...si Boyet...si Diding...At siya...Negro. Negro.
Negro!
Sa mga dagok ni ogor, tila nasasalinan pa siya ng lakas. Bigla, ubos-lakas at nag-uumiri
siyang umigtad. napailalim si Ogor. Nahantad ang mukha ni Ogor. Dagok, bayo, dagok, bayo,
dagok, bayo, dagok...Kahit saan. Sa dibdib. Sa mukha. Dagok, bayo, dagok, bayo, dagok,
dagok, dagok...
Mahina na si ogor. Lupaypay na. Nalalaglag na ang nagsasanggang kamay. Humihingal
na rin siya, humahagok. Ngunit nagliliyab pa rin ang poot sa kanyang mga mata. Dagok.
Papaluka. Dagok, bayo, dagok, bayo, dagok...
Gumagalaw-galaw ang sabog na labi ni Ogor.
"Impen..."
Muli niyang itinaas ang kamay.
"I-Impen..." Halos hindi niya narinig ang halingling ni Ogor. "I-Impen...s-suko n-na...a-
ako...s-suko...n-na...a-ako!"
Naibaba niya ang nakataas na kamay. Napasuko niya si Ogor! Napatingala siya Abut-
abot ang pahingal. makaraan ang ilang sandali, dahan-dahan at nanlalambot siyang tumindig,
nakatuon ang mga mata kay Ogor. Wasak ang kanyang kamiseta at duguan ang kanyang likod.
May basa ng dugo't lupa ang kanyang nguso.
Marmaing sandaling walang nangahas magsalita. Walang makakibo sa mga agwador.
Hindi makapaniwala ang lahat. Lahat ay nakatingin sa kanya.
Isa-isa niyang tiningnan ang mga nakapaligid sa kanya. Walang pagtutol sa mga mata
ng mga ito. Ang nababakas niya'y paghanga. Ang nakita niya'y pangingimi. Pinangingimian
siya!
May luha siya sa mata ngunit may galak siyang nadama. Luwalhati. Hinagud-hagod
niya ang mga kamao. nadama niya ang bagong tuklas na lakas niyon. Ang tibay. Ang tatag.
Ang kapangyarihan. Muli niyang tiningnan ang nakabulagtang si Ogor. Pagkaraa'y nakapikit
at buka ang labing nag-angat siya ng mukha.
Sa matinding sikat ng araw, tila sya ang mandirigmang sugatan, ngunit matatag na
nakatindig sa pinagwagihang larangan.

Practice proper hygiene protocol at all times 69


Gawain 1
Magtala ng limang bagong salitang ginamit sa maikling kwentong binasa. Pagkatapos
ay tukuyin ang kahulugan nito gamit ang diksyunaryo. Gamitin ito sa makabuluhang
pangungusap.
Bagong salita Kahulugan Makabuluhang pangungusap
1.

3.

4.

5.

Gawain 2
Suriin ang binasang maikling kuwento sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na
tanong.
1. Sino angpangunahing tauhan sa kwento? Ilarawan.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

2. Ilarawan ang pamilyang mayroon si Impen. Ano sa iyong palagay ang kaniyang
nararamdaman nang makita niyang silang magkakapatid ay hindi magkakakulay at
magkakamukha?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

3. Ilarawan ang tagpuan ng kwento.


_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 70


4. Ano ano ang kadalasang ginagawang panunukso ng kaniyang mga kasamahang
binatilyo sa kaniya? Sa iyong palagay, makatwiran ba ito? Bakit?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

5. Anong katangian ni Impen ang nangibabaw nang sinubukan niyang hindi pansinin si
Ogor? Paano mo ito nasabi?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

6. Ano ang temang nakapaloob sa kuwento? Paano mo ito maisasabuhay?


_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

7. Ano-anong mga pangyayari sa kwento ang maituturing mong makatotohanan base sa


iyong sariling karanasan?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

8. Kung mabibigyan ka ng pagkakataon na magbigay ng wakas ng kwento, paano mo ito


wawakasan? Bakit?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Gawain 3
Suriin ang mga pangyayaring nakatala sa ibaba mula sa maikling kwentong binasa. Isulat
kung ito ay makatotohanan o di makatotohanan batay sa iyong karanasan o karanasan ng iba.
Magbigay ng patunay kaugnay ng iyong napiling sagot.
1. Si Impen ay nagtatrabaho upang makatulong sa kaniyang ina.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 71


2. Ang ina ni Impen ay walang sawang pinangangaralan siya na huwag makikipag-away.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

3. Dahil sa panlabas na kaanyuan ni Impen ay palagi siyang tinutukso ng mga kabataang


nakapaligid sa kaniya.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

4. Sa maraming pagkakataon ay pinalampas o hindi pinansin ni Impen ang mga


nanunukso sa kaniyang upang masunod ang bilin ng kanyang ina na huwag
makikipag-away.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

5. Nang hindi na mapigil ni Impen ang kanyang galit dahil sa ginawa ni Ogor, siya ay
kaniyang pinagsusuntok hanggang sa ito ay kaniyang napasuko.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Rubrik sa Pagpupuntos
Pahayag 5 3 1
1. Mabisang naipahayag ang kaisipan
2. Gumamit ng wastong bantas
3. Angkop ang mga salitang ginamit
4. Nasunod ang mga panutong naibigay

REPLEKSIYON
Natutunan ko sa aralin na ito na
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Practice proper hygiene protocol at all times 72
Sanggunian
Dayag A. 2017, Pinagyamang Pluma 7, Iklawang Edisyon pp.114 at pp. 111, Quezon City,
Pheonix Publishing House, Inc
https://www.wattpad.com/422096127-mga-panitikang-filipino-impeng-negro-ni-rogelio

Susi sa Pagwawasto
Gawain 1: Ang mga sagot ng mga mag-aaral ay maaaring magkakaiba
1. Kamiseta – damit
Ang regalong kamiseta ng kanyang ama kay Impen ay kanyang paborito.
2. Dagok – hampas
Ang malalakas na hampas ni Impen kay Ogor ang siyang nagpatumba dito.
3. Halinghing- daing dahil sa sakit
Ang halinghing ni Ogor ay di pinakinngan ni Impen.
4. Nakatalungko – paglupasay
Ang nakatalungkong kapatid ni Impen ay sanay na sanay na sa kanyang ginagawa.
5. Galak – tuwa
Laking galak ang nadama ni Impen sa tagumpay na kanyang natamo.
Gawain 2: Ang mga sagot ng mga mag-aaral ay maaring magkakaiba-iba
1. Si Impen na mas kilala sa tawag na Impeng Negro. Siya ay may kakaibang panlabas
na itsura kumpara sa kanyang mga nakaksalamuhang mga binatilyo sa kanilang
lugar. Siya ay masunuring anak sa kanyang ina ngunit kapag hindi mapigil ang galit
dahil sa pambubuska sa kanya ay natututong lumaban.
2. Hindi maayos ang kanilang tahanan sapagkat sila ay nakatira lamang sa barong-
barong. Maaring si Impen ay nakaramdam ng kalungkutan sapagkat wala ni isa sa
kanila ang may kinikilalang ama at maaaring alam na niya na iba-iba ang kanilang
ama dahil siya ay may sapat na gulang na para makaunawa.
3. Ang tagpuan ng kwento ay isang masalimuot na lugar kung saan lantad na lantad
ang kahirapan sapagkat ang mga bata ay nagtatrabaho na sa murang edad pa
lamang.
4. Tinutukso siya na siya ang negro at may sarat na ilong. Sa aking palagay ito ay hindi
makatwiran sapagkat walang sinuman ang dapat tinutukso dahil sa ito ay kakaiba.
5. Masasabi kong siya masunuring anak sapagkat sinunod niya ang bilin ng kaniyang
ina.
6. Walng sinuman ang dapat na inaapi. Hindi ako manunukso ng ibang tao dahil sa
kakaibang panlabas na kaanyuan nito.
7. Ang pagiging mapanukso ng mga kabataan sapagkat ako ay nabuska na rin nang
maraming ulit
8. Si Ogor at Impen ay magiging matalik na magkaibigan.

Inihanda ni:
Mary Grace Pablo
Patul National High School
Practice proper hygiene protocol at all times 73
FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Mga Hakbang sa Pananaliksik

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Sa makaluma o makabago mang panahon ay likas na sa tao na saliksikin ang


katotohanan ng mga bagay sa kaniyang kapaligiran. Taglay niya ang mataas na antas ng pag-
iisip upang matuto mula sa kaniyang karanasan. Ang mga pagbabago at pag-unlad sa larangan
ng teknolohiya at medisina ay bunga ng ng mga ito. Gayundin, ang mga sanhi ng mga suliranin
sa lipunan ay natutukoy at nahahanapan ng kasagutan sa pamamagitan ng pananaliksik.
Ang pananaliksik ay ang sitematikong paghahanap ng mahahalagang impormasyon
hinggil sa isang tiyak na paksa o suliranin. Ayon kina Manuel at Medel, ito ay isang proseso
ng pangangalap ng mga datos o impormasyon upang malutas ang isang partikular na suliranin
sa siyentipikong paraan. Ito ay nasasabing siyentipiko o makaagham dahil ito ay sumusunod
sa isang tiyak na proseso upang makapagbigay ng linaw sa isang isyu at makapagbigay ng
solusyon sa isang suliranin. Ang pananaliksik ay ang daan tungo sa pagtuklas ng gamot sa mga
nakahahawang sakit at mga paraan upang mapataas ang antas ng pamumuhay ng tao. Marami
ring imbensyon ang bunga ng masalimuot na pananaliksik.
Sa larangan naman ng edukasyon ay isinasagawa ang mga pananaliksik upang maitaas
ang antas ng pagkatuto ng mga mag-aaral. Patuloy na pinagbubuti ang kurikulum upang ito ay
maging angkop sa mga Pilipinong mag-aaral. Iminumulat din sa mga mag-aaral ang
kahalagahan ng pananaliksik.
Kaya bilang isang mag-aaral, mahalagang isaalang-alang ang mga sumusunod na
hakbang na makatutulong sa pagsasagawa ng pananaliksik:
1. Pag-alam o pagpili ng paksa
2. Paglalahad ng layunin
3. Paghahanda ng pansamantalang bibliograpiya
4. Paghahanda ng tentatibong balangkas
5. Pangangalap-tala o Note-taking
6. Paghahanda ng iwinastong balangkas o final outliner
7. Pagsulat ng burador o rough draft
8. Pagwawasto at pagrebisa ng burador
9. Pagsulat ng pinal na pananaliksik

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

Naiisa-isa ang mga hakbang na ginawa sa pananaliksik mula sa napakinggang mga


pahayag. F7PN-Ij-6

Practice proper hygiene protocol at all times 74


PANUTO
Basahin at suriing mabuti ang mga inihandang gawain na makatutulong upang
malinang ang kaalaman tungkol sa mga hakbang sa pananaliksik.

Gawain 1
Basahin ang kahulugan sa talaan na PAHALANG at PABABA. Gamitin ang mga
letrang nasa krusigrama bilang karagdagang palatandaan upang matukoy ang salitang hinihingi
ng bawat bilang.
1 N S

2 B
3 N G 4 - T

5 U

S
6 N

Pahalang
1. Magsisilbing patnubay sa pagbabasa at pangangalap ng tala sa pananaliksik
3. Paglilista ng mahahalagang impormasyon batay sa mga nabasa, narinig, o namasid
5. Tumutukoy sa panimulang nasulat tungkol sa paksa
6. Tumutukoy sa dahilan kung bakit ginagawa ang pananaliksik

Pababa
1. Talaan ng mga sanggunian katulad ng mga aklat, artikulo, report, magasin, at iba pang
nalathalang materyal
2. Ang pangunahing ideya sa pananaliksik at ang batayan ng pangangalap ng mga
kinakailangang datos
3. Isang proseso ng pangangalap ng impormasyon sa sistematikong pamamaraan
4. Pagbibigay-pansin sa nilalaman at paraan ng pagsulat, gayundin ang baybay, bantas, at
wastong gamit ng salita

Gawain 2
Practice proper hygiene protocol at all times 75
Basahin ang sumusunod na teksto. Pagkatapos, sagutin ang mga kasunod na tanong o
gawain.

PILIPINAS SA GITNA NG COVID-19

Source: www.onenews.ph.com

Ginulantang ang buong mundo ng isang malaking pagsubok nang kumalat ang
pandemyang Covid-19. Ang corona virus ay isang uri ng virus na namiminsasala ng
respiratory system. Ito ay nagbunga ng takot at pangamba dahil napakabilis ng paglaganap
nito. Hanggang sa kasalukuyan ay wala pang nahahanapang gamot o bakuna para sa sakit na
ito. Nagdulot din ito ng mga suliraning pangkalusugan at pang-ekonomiya. Ayon sa balita,
umabot na sa humigit kumulang 5,490,000 ang bilang ng mga tinamaan ng sakit na ito na kung
saan 14,319 ay nagmula sa Pilipinas.
Sa kasalukuyan, ang Amerika pa rin ang may pinakamataas na bilang na apektado ng
sakit na may bilang na 1,643,499. Sumunod naman ang Brazil at Russia na may bilang na
363,211 at 344,481. Maraming bansa ang nagpanukala ng lockdown kung saan ang isang
komunidad ay hindi pinapayagang lumabas ng tahanan at magkaroon ng mga panlipunang
pagtitipon. Ayon sa mga balita sa pahayagan at telebisyon, ang mga naunang kaso ng sakit na
ito ay nagmula sa Wuhan, China. Patuloy pa rin ang malawakang pag-aaral at pananaliksik
upang makahanap ng lunas sa sakit na ito.
Napakalaki ng epekto ng pandemyang ito sa Pilipinas. Maigting na ipinanukala ang
community quarantine sa bansa. Sa ilalim ng community quarantine, hindi pinapayagan ang
mga tao na makalabas ng ng bahay upang makaiwas sa pagkalat ng virus. Mahigpit ding
ipinatutupad ang social distancing kung saan kinakailangan ang isang metrong distansya ng
mga tao sa mga pampublikong lugar. Ang pagsusuot ng face mask ay isa nang pangkaraniwang
paraan ng pag-iingat na sinusunod ng mga tao. Maraming negosyo at kompanya rin ang
pansamantalang ipinasara maliban sa mga nagbibigay ng mga panungunahing
pangangailangan katulad ng pagkain, gamot, tubig, koryente, at internet connection.
Kinakailangan din ang pagkuha ng quaratine pass upang makalabas at pumunta sa palengke,
ospital, o trabaho. Ipinanukala rin ang “curfew hour” sa iba’t ibang panig ng bansa.
Gayunpaman, hindi naman nagpapabaya ang pamahalaan sa pagtulong at pagbibigay
ng pangangailangan ng mamamayan sa abot ng kanilang makakaya. Ipinamahagi ang ayuda
o ang tinatawag na Social Ammelioration Fund (SAF) sa mga mamamayang walang sapat na
pinagkakakitaan at sa mga empleyadong “no work, no pay”. May mga residente rin sa ilang
Practice proper hygiene protocol at all times 76
komunidad ang gumagawa ng paraan upang makaraos sa buhay sa gitna ng pandemya. Itinayo
rin ang mga testing facilities sa iba’t ibang panig ng bansa upang matukoy ang mga apektado
ng Covid-19.
Sa kabila ng pandemya, muling nabuhay ang diwa ng kabayanihan sa ilang mga
pinagpalang mga mamamayan na namigay ng tulong sa nga mahihirap na kababayan . Marami
rin naman ang namulat sa simple at payak na pamumuhay na walang layaw at luho. Naging
napakalaki naman ang papel na ginampanan ng mga tinaguriang frontliners tulad ng mga
medical workers, pulis, sundalo, at iba pa na nangunguna at patuloy na tumutugon sa banta ng
Covid19. Sa panahon ng pandemya ay muling napatunayan na ang mga Pilipino ay
nananatiling matatag at nagkakaisa sa gitna ng maraming suliranin.

1. Ano ang paksa ng binasa o napakinggang teksto?


_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Ano ang layunin ng teksto?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Magtala ng mahahalagang impormasyon ukol sa mga sumusunod batay sa binasa o
napakinggang teksto:
Covid-19 _____________________________________________________________
Social distancing ______________________________________________________
Lockdown__ __________________________________________________________
Social Amelioration Fund________________________________________________
Frontliners ___________________________________________________________
Community quarantine __________________________________________________
Curfew hour __________________________________________________________

4. Bumuo ng balangkas ng binasa o napakinggang teksto.


PILIPINAS SA GITNA NG COVID-19
Panimula_________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________
Sanhi_________________________________________________________________
__________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Bunga___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Solusyon______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Paglalahat_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
__________________
5. Gamit ang access sa internet at iba pang batis ng kaalaman, magliksik ng karagdagang
mga impormasyon tungkol sa paksa. Isaalang-alang at itala ang pinagmulan (source).

Karagdagang Impormasyon Pinagmulan ng Impormasyon


Practice proper hygiene protocol at all times 77
Gawain 3
Mula sa mga isinagawang gawain at nakalap na impormasyon sa Gawain 2, sumulat
ng maikling sanaysay tungkol dito.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Practice proper hygiene protocol at all times 78


RUBRIC SA PAGMAMARKA

PAMANTAYAN 5 4 3 2 1
Naisaalang-alang ang
wastong balangkas ng
sanaysay
Nagamit nang wasto
ang mga salik
pambalarila
Nailahad ang
mahahalagang detalye
ng teksto
Nagtataglay ng
organisasyon at
transisyon ang mga
talata
Nakapokus ang teksto
sa isang maliwanag na
paksa

LEYENDA:
5- Napakagaling
4- Magaling
3- Katamtaman
2- Mahina
1- Napakahina

REPLEKSIYON

Natutunan ko sa aralin na ito na____________________________________kung kaya


dapat na ____________________________________________________ upang
___________________________________________________________________________
___________________.

MGA SANGGUNIAN

K to 12 Curriculum Guide, Filipino7


Baisa-Julian Ailene G.,Pinagyamang Pluma 7, 2014. Phoenix Publishin House,Quezon City
https/www.statistica.com

Practice proper hygiene protocol at all times 79


SUSI SA PAGWAWASTO

Gawain 1
Pahalang Pababa

1. Balangkas 1. Bibliyograpiya
2. Pangangalap-tala 2. Paksa
3. Burador 3. Pananaliksik
4. Layunin 4. Pagrebisa

Gawain 2
2.1.Ang paksa ng teksto ay ukol sa pandemya na dulot ng COVID 19.
2.2.Ang layunin ng teksto ay mabigyan ng impormasyon ang mamamayan ukol sa Covid 19.
2.3.MAHAHALAGANG IMPORMASYON
1. Ang COVID 19 ay isang uri ng sakit na lumaganap mula sa bansang China. Ito ay
pumipinsala ng baga at respiratory system.
2.Ang social distancing ay isang panukala na kailangan na may isang metrong distansya
ang mga tao sa pampublikong lugar
3.Ang social amelioration ay ang ayuda mula sa pamahalaan sa mga taong walang sapat na
pinagkakakitaan sa panahon ng lockdown
4.Ang lockdown ay ang panukala na ipinagbabawal ang paglabas ng tahanan sa panahon
ng pandemic.
5. Ang frontliners ay tumutukoy sa mga nangunguna at patuloy na tumutugon sa banta
ng Covid19 tulad ng mga medical workers, pulis, sundalo, at iba pa.
6. Ang community quarantine ay pagsasailalim sa ibayong pag-iingat ang isang
komunidad na may mga mga positibo sa COVID 19.
7. Ang curfew hour ay tumutukoy sa mga oras na ang mga tao ay dapat nang nasa loob ng
bahay mula 8:00 ng gabi hanggang 5:00 ng umaga.

Gawain 3
*Ang mga sagot/tala sa balangkas ay mamarkahan ayon sa pamantayan ng guro.

Gawain 4
*Iba’t iba ang sagot depende sa pinagkuhanan ng ng impormasyon ng mga mag-aaral

Gawain 5
*Ang pagmamarka ay batay sa rubric.

PANGWAKAS/REPLEKSYON
Natutunan ko sa aralin na ito na ang COVID 19 ay isang epidemya na nagdulot ng mga
suliraning panlipunan kung kaya’t dapat agarang mahanapan ng kasagutan o solusyon..

Inihanda ni:
ROBERTO R.TINIO
Guro III
Divisoria High School

Practice proper hygiene protocol at all times 80


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Pagsusuri sa Isang Proyektong Panturismo

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Ang turismo ay an akto ng paglalakbay sa labas o loob ng bansa para sa layunin ng


paglilibang, pagsasaya, o mga bagay na may kinalaman sa negosyo o komersyo.
Batay sa World Tourism Organiation (WTO), turista ang tawag sa sinumang
naglalakbay ng 50 milya (80.5 kilometro) ang layo mula sa kanyang tirahan.
Ang turismo ay napakahalaga sa ekonomiya ng isang bansa. Bukod sa salaping
ipinapasok ng mga turista, ito ay nagbibigay ng hanapbuhay sa mga local na mamamayan ng
isang bansa sa industriyang serbisyo. Dahil sa kahalagahan ng turismo sa ekonomiya ng isang
bansa, ang pamahalaan ay humagastos ng malalaking halaga sa advertisement upang itaguyod
at isulong ang industriya ng turismo sa bansa.
Isinaalang-alang ng mga turista ang magaganda at abot-kayang atraksiyon, seguridad
komento o karanasan mula sa mga dayuhang nagpunta sa iba’t ibang lugar sa Pilipinas. Malaki
ang gampanin ng advertisement sa pagpapalakas ng turismo sa bansa. Nahahati ito sa dalawang
kategorya-print at electronic media. Nasasaklaw ng electronic media ang mga advertisement
sa telebisyon, radio,. At internet habang print media naman ang diyaryo, magazine, brochure
at flyer.
Sanggunian:http://www.English-online.at/media/advertising

Kasanayan sa Pagkatuto/Learning Competency


Nasusuri ang ginamit na datos sa pananaliksik sa isang proyektong panturismo
(halimbawa: pagsusuri sa isang promo coupon o brochure) (F7PB-Ij-6)

Practice proper hygiene protocol at all times 81


Gawain 1
Panuto: Tukuyin kung anong mga produkto o kompanya ang ang nagtataglay ng sumusunod
na tagline sa pamamagitan ng slogan quiz. Lagyan ng smiley face bago ang bilang.
1. “Kailangan pa bang i-memorize ‘yan? Bisyo na to!”
2. “Hari ng padala”
3. “Hindi umaatras ang may tunay na lakas”
4. “Hindi lang pampamilya, pang-isport pa!
5. “Abot mo ang mundo”
6. “Dumadaloy ang ginhawa”
7. “May liwanag ang buhay”
8. “Nakasisiguro gamot ay laging bago”
9. “Ito na ang break mo”
10. “Tamis anghang”

Gawain 2
Panuto: Suriin ang iyong mga nagging kasagutan sa Gawain A at sagutin ang sumusunod na
tanong.
1. Sa iyog palagay, paano mo nasagutan nang maayos o mabilis ang mga produkto o
kompanya na nagtataglay ng mga nabanggit na islogan? 5 puntos.
2. Ano ang implikasyon ng paggawa ng islogan sa mga mamamayan at sa kompanya na
bumubuo nito? 5 puntos.
3. Batay sa iyong natutuhan, ano ang kaugnayan ng turismo sa advertisement? 5 puntos.

Gawain 3
Panuto: Pagpapasuri sa music video ng awiting “Kanta Pilipinas” ni Lea Salonga at “Piliin
Mo Ang Pilipinas” ni Angeline Quinto. Suriin ito sa pamamagitan ng music video.
May tagsampung (10) puntos sa bawat awitin

Practice proper hygiene protocol at all times 82


Binabati kita at mukhang naipamalas mo ang iyong kakayahan para suriin ang mga awitin.
Kaya’t nais kong ibahagi sayo ang ilang impormasyon sa paggawa ng isang Travel Brochure.

Practice proper hygiene protocol at all times 83


PAGGAWA NG ISANG TRAVEL BROCHURE
Isang uri ng print advertisement ang brochure na madalas gamitin ng mga turista upang
maging gabay sa paghahanap ng lugar na nais nilang puntahan. Tulad ng ibang uri ng
advertisement, kailangan itong paglaanan ng panahon, sapat na detalye at masusing paglalagay
ng iba’t ibang larawan at disenyo na angkop sa tema at layunin ng paggawa ng brochure.
Mga Dapat Isaalang-alang sa Paggawa ng Travel Brochure
1. Nakpupukaw-pansin na pabalat – ang pagkakaroon ng malikhain at magandang
pabalat ay nakatutulong upang higit na makuha ang interes ng mga turista.

2. Alamin ang target Audience – mahalaga ang pagkakaroon ng malinaw na brochure sa


pagsasaalang-alang ng pagpili ng mga lugar na maaaring ayon sa badget ng mga turista.

3. Payak at Malinaw na Nilalaman – Mahalaga ang travel brochure na mga konkretong


detalye. Gayunpaman, kailangan itong maging simple upang madali nila itong
maunawaan at hindi magkaroon ng kalituhan sa pagkakaunawa nila sa nilalaman nito.

MGA NILALAMAN NG ISANG TRAVEL BROCHURE


1. Introduksiyon o Panimula – Maglalarawan sa lugar ukol sa kasaysayan.
Maaring gumamit ng iba’t ibang tagline o dayalekto na makapupukaw sa
interes ng turista.
2. Lokasyon ng mga Prominente o kilalang Pasyalan – Higit na magiging madali
sa mga turista ang paghahanap ng mga landmark o tourist spots kung may
kasama itong mapa o paraan kung paano ito pupuntahan. Di sapat
makaligtaan ang paglalagay ng mga lugar na may makatawag pansin na
outdoor activities tulad n paglangoy, pag-akyat ng bundok, pasakay sa zipline
, at iba pa.
3. Lugar kung saan Maaaring Kumain at Magpahinga – Ito ang isa sa
pnakamahalagang nilalaman ng brochure na madalas makaligtaan. Marapat
isama sa brochure ang mga lugar na maaaring kainan at naghahanda ng mga
delicacies ng nasabing lugar.
4. Mga Larawan ng mga lugar na Maaaring Pasyan, Kainan at
Mapagpapahingahan – Mas madalas na inuuna ng mga turista ang pagtingin
sa larawan kaysa sa mga detalye, kaya mahalagang sa unang tingin pa lang
ay nakapupukaw na to ng atensyon. Higit na makapagbibigay ng ideya sa
turista ang mga larawan na ilalagay sa brochure.
5. Halaga ng Transportasyon at iba pang bilihin – Makatutulong ito nang Malaki
sa turista upang mapaghandaan ang mga maaaring gastusin upang
makapagtabi ng sapat na halaga.
Sanggunian: read, write, think international reading association

Practice proper hygiene protocol at all times 84


Mga Hakbang sa Paggawa ng Proyektong Panturismo
1. POSTER – sa pamamagitan nito, nagkakaroon ng ideya ang ibang tao sa
kagandahan ng kanilang bayan na maaaring hindi pa nila alam. Gumamit ng
larawan o imahe na talagang magpapakita ng dapat asahan ng mga tao.
2. PRESENTASYON – Ano ang kanilang mga nalaman tungkol dito. Ang mga
layunin ng presentasyon:
• Masagot ang gabay na tanong na binigay bago ninyo umpisahan ang
proyekto.
• Mahikayat ang mga taong subukan ang pinag-aralang pagkain/ produkto/
kasiyahan lugar at iba pa.
• Maipaliwanag ng may kaayusan, kabuuan, at kaisahan ang pagsusuri.
• Maipakita ang kagandahan at katangi-tanging kuwento ng inyong bayan
• Makapagbigay ng paraan o mga paraan kung paano ninyo mapalaganap ang
inyog proyekto.
Halimbawa: Ipaskil ang inyong poster sa ibang paaralan, ipa-imprenta ang
inyong travel brochure sa tulong ng local na gobyerno at ipadala sa ibang
bayan, isali ang inyong blog site sa mga website na panturismo, at iba pa.
3. TRAVEL BROCHURE – Ito ay maglalaman ng mga lugar na nais dalawin ng
mga tao upang maging kompleto ang kanilang karanasan. Piliin lamang ang
detalyeng ilalagay dito dahil kaunti lang ang maaaring isulat na pangungusap.
Lagyan ng magandang disenyo at larawan kung mayroon. Tatlo o higit pang
lugar na dapat puntahan, ang kahalagahan ng bawat lugar, Makita at maaaring
gawin doon.
4. BLOG – Nakalagay dito kung ano ang mga mahalagang impormasyong nais
mong ibahagi sa iba.
Narito ang mga ilalagay sa blog:
• Mga karanasan habang nangangalap ng impormasyon
• Mga taong inyong nakilala
• Mga impormasyong natuklasan
• Saloobin o opinion tungkol sa karanasan, lugar at iba pa.
• Mga mungkahing gawain kung pupunta ang isang turista sa bayan at nais
itong makilala.
• Maaari ring ipakita o ipakilala dito ang mga produkto, pagkain, kasiyahan
ng tao, kabuhayan na sinuri.
5. AUDIO-VISUAL PRESENTATION (AVP) – Paano hikayating mabuti ang ibang
tao sa kanilang bayan. Ilan sa mga maaaring ipakita sa AVP.

• Larawang may caption o maikling paliwanag


• Maikling kuha o video (Halimbawa. Aktuwal na paggawa ng
pagkain ng mayor na tumutulong, pista o kasiyahan
• Maikling pag-uulat mula sa mga mag-aaral (Hal. Mag-aaral na
nagbabahagi ng kasaysayan ng simbahan habang nasa labas ng
simbahan)

Practice proper hygiene protocol at all times 85


Base sa impormasyong iyong nabatid umaasa akong makakatulong ito sa mga susunod na
mga gawaing iyong isasakatuparan.

Gawain 4
Panuto:

Practice proper hygiene protocol at all times 86


Mahusay! Ngayon naman nais kong ipagpatuloy ang iyong Gawain para sa panghuli mong
Gawain.

Practice proper hygiene protocol at all times 87


Gawain 5
Panuto: Bumuo ng travel brochure ng mga lugar na iyo nang napuntahan. Gawing gabay ang
rubric sa pagbuo ng nasabing performance.

Practice proper hygiene protocol at all times 88


Repleksiyon
___________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

Sanggunian:
https://www.slideshare.net/proyektog-panturismo-travel-brochure

Susi sa Pagwawasto:

Gawain 1
Ang kasagutan ay nakadepende sa nababatid niyang mga proyektong panlipunan.

Gawain 2
Ang kasagutan ay nakadepende sa lalim ng kanyang idea.

Gawain 3
Ang kasagutan ay nakadepende sa kanyang pagsusuri sa mga awitin base sa pagsagot
nito.

Gawain 4
Ang kasagutan ay nakadepende sa kanyang pagsusuri sa episode sa “Biyahe ni Drew”

Gawain 5
Ang kanyang puntos ay base sa nakalahad sa panuntunan.

Inihanda ni:

NESOLYN D. LAMAGON
Guro 1
SDO- Santiago City

Practice proper hygiene protocol at all times 89


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________

Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Proyektong panturismo

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Ang turismo ay napakahalaga sa ekonomiya ng isang bansa. Bukod sa salaping


ipinapasok ng mga turista , ito ay nagbibigay ng hanapbuhay sa mga local na mamamayan ng
isang bansa sa industriyang serbisyo. Dahil sa kahalagahan ng turismo sa ekonomiya ng isang
bansa, ang pamahalaan ay gumagastosng malaking halaga sa advertisement upang itaguyod at
isulong ang industriya sa bansa.
Batay sa World Tourism Organisasyon (WTO) turista ang tawag sa sinumang
maglalakbay ng 50 milya (80.5 kilometro) ang layo mula sa kanyang tirahan
Ang turismo ay ang akto ng paglabas ng bansa para sa layunin ng paglilibang,
pagsasaya o mga bagay na may kinalaman sa negosyo o komersyo.
Nakatutuwang isispin na ang ating pamahalaan at iba pang mga pribadong sector ay
gumagawa ng iba’t ibang paraan ng pagpapalakas ng turismo sa ating bansa.
Magagandang tanawing masarap pasyalan, iba’t ibang kulturangmatututunan at
masarap na pagkaing matitikman.Iilan lamang iyan sa mga bagay na mararanasan pa
paglalakbay o pamamasyal sa iba’t ibang lugar sa Pilipinas.
Isinasaalang-alang ng mga turista ang magaganda at abot – kayang atraksiyon,
seguridad ng bansa mula sa mga krimen at magagandang komento o karanasan mula sa mga
dayuhang nagpunta sa iba’t ibang mga lugar.
Malaki ang gampanin ng advertisements sa pagpapalakas ng turismo sa bansa.nahahati
ito sa dalawang kategorya Print at Electronic Media. Nasasaklaw ng Electronic Media ang
mga advertisement sa telebisyon at radyo.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Nailalahad ang mga hakbang na ginawa sa pagkuha ng datos kaugnay ng isang
proyektong panturismo (F7EP-Ia-b-1 )

PANUTO: Basahin at unawain ang ilang mga gawaing inihanda ng iyong guro, at buong
husay itong isagawa ayon sa iyong pagkakaunawa.

Gawain 1
Practice proper hygiene protocol at all times 90
Panuto:Tukuyin kung anong mga produkto o kompanya ang nagtataglay ng tagline sa
pamamagitan ng slogan quiz.

1. “Kailangan pa bang i- memorize’ yan? Bisyo na to!”


2. Hari ng Padala
3. We find ways!
4. “Hindi umaatras ang may tunay na lakas”
5. “Hindi lang pampamilya,pang isports pa”
6. “May liwanag ang buhay”
7. “Nakasisiguro gamot ay laging bago”
8. Huwag mahihiyang magtanong, may rite med ba nito?
9. “ Dito, bida ang sarap”
10. Batang may laban!

Gawain 2

Panuto: Suriin ang iyong mga naging kasagutan sa Gawain 1 at sagutin ang mga sumusunod
na tanong.

1. Sa iyong palagay, paano mo nasagutan nang maayos at mabilis ang mga produkto o
kompanya na nagtatalagyan ng mga nabanggit na islogan?
2. Ano ang implikasyon ng paggawa ng islogan sa mga mamamayan at sa kompanyang
bumuo nito?
3. Batay sa abot ng iyong nalalaman ano ang kaugnayan ng turismo sa advertisement?

Gawain 3 Pagsusuri ng Awitin

Panuto: Basahin ang awiting “Piliin Mo Ang Pilipinas” ni Angeline Quinto sa


You Tube at suriin ito ayon sa pagkakabuo ng music video.

PAGSUSURI SA MUSIC VIDEO


Practice proper hygiene protocol at all times 91
Paraan ng paghihikayat Tema Pagiging Epektibo

Kanta:
.
Sa iyong palagay naging Piliin mo ang
Pilipinas ni Ano sa iyong palagay ang
epektibo ba ito? ginamit na hakbang upang
Angeline Quinto
ito ay maging epektibo?

Gawain 4
Panuto: Magsaliksik kung ano ang mga hakbangin o datos sa pagbuo ng isang Travel Brochure.
Ang mga datos na iyong nakuha ang siya mong gagamitin upang mabuo mo ang iyong
proyektong panturismo. Kinakailangan mong akitin ang mga turista na pasyalan ang mga
magagandang lugar sa ating bansa lalo na ang Mindanao.

Mga Pamantayan sa Pagtataya: 1 2 3 4 5

Mahusay na nailahad ang mga datos na


kakailanganin mula sa mga mapagkukunang
impormasyon tulad ng aklat,magasin at
internet na akma sa tinalakay na paksa

Maliwanag na nailalahad ang mga paraang


gagamitin sa pagkuha o aglikom ng datos

Malinis at maayos ang


pagkakasulat,makikita ang pagsisikap na
maging mahusay ang ipinasa
Kabuong puntos
5-napakahusay 2- di mahusay
4-mahusay 1-sadyang di- mahusay
3-katamtaman

Gawain 5
Practice proper hygiene protocol at all times 92
Panuto: Pagsusuri ng E- brochure – “Biyahe ni Drew”
Pumili at panoorin ang isang episode ng “Biyahe ni Drew”. Suriin nang
mabuti ang nakuhang episode. Lagyan ng ang angkop na kolumn
na nagsasaad ng iyong pagtataya sa E- brochure.

Pagtataya sa e Oo Hindi Mga Patunay


brochure
Nakapupukaw ba
ng interes ang
pinanood na
palabas?
Naipokus ba ang
mga tourist spot ng
nasabing lugar?
Nailarawan ba ang
daan patungo sa
mga lugar na ito
Nagbibigayba ng
mga lugar maaaring
kainan o
pagpahingahan ng
ipinalabas na
episode
Nagbibigay ba ito
ng kabuuang
gastusin o presyo
ng mga bilihin.?
Puna sa Kabuuan
ng palabas

Repleksiyon

Natutunan ko sa araling ito na


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Sanggunian
Practice proper hygiene protocol at all times 93
Mula sa Aklat:

Dayag,Alma M.et.al.(2015) Pinagyamang Pluma7 .Quezon City.Phoenix Publishing


House.Inc.

Mula sa Internet:

https://www.slideshare.net/JenitaGuinoo/proyektong-panturismo-travel-brochure

FACEBOOK PAGE: http://www.facebook.com/pages/PinoyLy... NO COPYRIGHT


INFRINGEMENT INTENDED. Copyright Disclaimer Under Section 107 of the Copyright Act 1976,
allowance is made for "fair use" for purposes such as criticism, comment, news reporting, teaching,
scholarship, and research. Fair use is a use permitted by copyright statute that might otherwise be
infringing. Non-profit, educational or personal use tips the balance in favor of fair use.

www/You Tube PH for Biyahe ni Drew episode

Susi sa Pagwawasto

Gawain 1
1. Love Radio 6. Meralco
2. LBC 7. Mercury
3. BDO 8. Ritemed
4. Cobra Energy Drink 9. Jollibee
5. Green Cross Alcohol 10. Bonakid

Gawain 2
• Iba’t ibang kasagutan ayon sa pagpapaliwanag ng mga mag-aaral.

Gawain 3
• Graphic Organizer ang batayan

Gawain 4 at 5
• Rubrics

Inihanda ni:
Visitacion L. Villaroza
Guro III- FILIPINO
Sinsayon National High School

Practice proper hygiene protocol at all times 94


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Panonood ng Video Clip

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Matagumpay mong naisagawa ang mga naunang kalipunan ng gawain. Sa gawaing


pampagkatutong ito, ikaw ay inaasahang makapagbabahagi ng mga halimbawa mula sa mga
mapapanood mong video clip mula sa youtube o ibang website na maaaring magamit tungo sa
pagbuo ng makatotohanan at makabuluhang proyektong panturismo.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

Naibabahagi ang isang halimbawa ng napanood na video clip mula sa youtube o ibang
website na maaaring magamit. F7PD-Ij-6

PANUTO
Basahin at nnawaing mabuti ang bawat gawain at pagkaraan ay sagutin ang mga
katanungan.

Gawain 1. “Balik – Lakbay!”


Magbalik-lakbay sa dokumentaryo o magazine shows na napanood mo na nagtampok
ng isang lugar o nagsulong ng turismo sa Pilipinas. Gamit ang Radial Cycle, isulat sa gitna ang
pamagat ng napanood na dokumentaryo o magazine shows at sa bawat bilog ay ang nilalaman
nito at proseso ng pagpapakilala ng nasabing lugar.

Pamagat

Practice proper hygiene protocol at all times 95


Gawain 2. “PinaSaya!”
Panoorin mo ang “Choose Philippines: Mga Kuwento ng Paglalakbay”
(https://www.youtube.com/watch?v=Def8-1qpc5E) mula sa youtube at pagkaraan ay sagutin
ang mga kasunod na tanong. Isulat ang sagot sa patlang.
1. Tungkol saan ang napanood na video clip?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

2. Bakit pinili nila ang bansang Pilipinas sa paglalakbay?


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

3. Ano-ano ang magagandang tanawin, pagkain, at kultura sa Pilipinas ang itinampok


sa napanood na video clip?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

4. Paano nagkakaiba-iba ang bawat lugar sa Pilipinas?


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

5. Ano ang lubos na nagpapaganda sa anyong pisikal ng Pilipinas?


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

6. Ihambing ang kultura ng Pilipinas sa iba pang mga bansang sumakop dito gaya ng
Amerika, Japan at Espanya. Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba nito?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

7. Sa iyong palagay, paano nakatutulong ang mga ganitong uri ng video clip o website
sa pag-unlad ng turismo ng Pilipinas o iba pang mga lugar?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

8. Paano mo mapauunlad ang turismo sa ating bansa?


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

Gawain 3. “Kaibigan! Pasyal Tayo!”


Masaya mong napanood ang isang video clip na ipinakita ang kuwentong paglalakbay
sa Pilipinas, ngayon ay panoorin mo ang isang vlog na pinamagatang “Province of Isabela
Adventure” (https://www.youtube.com/watch?v=vxKuTLPnALY) na ipinapakilala ang
kagandahan ng pinakamalaking lalawigan sa Rehiyong 2. Sagutin ang mga sumusunod na
tanong pagkatapos:
1. Paano ipinakilala ng vlogger ang Lalawigan ng Isabela?

Practice proper hygiene protocol at all times 96


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

2. Ano ang layunin ng kanyang paglibot sa lalawigan?


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

3. Ano – anong mga lugar ang kanyang napuntahan at paano niya ito inilarawan?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

4. Paano naging natatangi ang naging karanasan niya sa lalawigan ng Isabela?


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

5. Paano nakatulong ang kanyang vlog sa pagsulong ng turismo sa rehiyon?


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

Gawain 4. “Suriin mo nga!”


Pagkatapos mong mapanood ang dalawang video clip tungkol sa mga lugar sa Pilipinas,
paghambingin ang pagkakaiba at pagkakatulad ng paglalahad o pagpapakilala ng mga lugar na
kanilang ipinakita. Isulat ang sagot sa loob ng Horizontal Bullet List Chart.

Pagkakaiba Pagkakatulad Pagkakaiba


Video 1 Video 1 at 2 Video 2

PANGWAKAS/REPLEKSIYON

Matagumpay mong naisagawa ang gawaing pampagkatutong ito. Batay sa iyong mga
naging karanasan sa iba’t ibang gawain, ano ang maaaring maging implikasyon nito sa iyo
matapos ang mga aralin dito?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Practice proper hygiene protocol at all times 97
MGA SANGGUNIAN

Aklat
Dayag, A., et. al. (2015). Pinagyamang Pluma 7. Quezon City: Phoenix Publishing
House, Inc.
Jardin, J., et. al. (2018). Kontekstuwalisadong Banghay – Aralin sa Filipin., Baitang 7
(Kawarter 1). Legazpi City: DepEd - Regional Office No. 5

SUSI SA PAGWAWASTO

Gawain 1-4. Magkakaiba ang maaaring sagot.

Inihanda ni:

MARLON ANGELO S. SUGUITAN


Guro II
Sagana National High School

Practice proper hygiene protocol at all times 98


FILIPINO 7
UNANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
PAGGAWA NG PROYEKTONG PANTURISMO

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Sa mga susunod na gawain mo, ikaw ay isang advertising executive na kinausap ng


Kagawaran ng Turismo upang bumuo ng isang nakaaaakit at makatotohanang proyektong
panturismo na nagagamit nang wasto at angkop ang wikang Filipino. Masusubaybayan sa mga
gawain dito ang pagpasyal at pagtuklas sa kagandahan ng mga lugar sa Pilipinas lalo na sa
Lambak ng Cagayan.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

Nagagamit nang wasto at angkop ang wikang Filipino sa pagsasagawa ng isang


makatotohanan at mapanghikayat na proyektong panturismo. F7-WG-Ij-6

PANUTO

Masusing sundan ang iba’t ibang gawain. Basahin at unawaing mabuti ang mga ito at
pagkaraan ay isagawa ang hinihingi ng bawat gawain.

Gawain 1. “Throwback talaga!”


Gumupit ng larawan ng isang lugar na napuntahan mo sa Pilipinas o labas ng bansa at
idikit sa loob ng kahon. Pagkatapos, sumulat ka ng maikling paglalarawan tungkol sa lugar na
napuntahan.

Practice proper hygiene protocol at all times 99


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain 2. “Sama ako!”

Panoorin mo sa Youtube ang “Byahe ni Drew: Conquering Isabela”


(https://www.youtube.com/watch?v=XM4RgHBN6T0) at pagkaraan ay sagutin mo ang mga
sumusunod na tanong. Isulat mo ang iyong sagot sa patlang.
1. Anong lugar ang sentro ng dokumentaryo at anong partikular na paksa sa lugar ang
ibinibida dito?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Ano – anong aspekto at katangian ng lugar ang pinalutang sa dokumentaryo?


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. Ano ang kaugnayan ni Queen Isabela sa kasaysayan ng lalawigan ng Isabela?


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

4. Batay sa natutuhan sa aralin, epektibo ba para sa iyo ang paglalarawan at pagkukwento ng


karanasan sa lugar? Pangatwiranan.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

5. Paano inilarawan ang kanilang kabuhayan at kultura?


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

6. Paano naiiba ang lugar na binisita ni Drew sa iba pang mga probinsya sa Pilipinas?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

7. Bakit nasabing bakas pa rin ang iniwan ng mga Kastila sa lalawigan?

Practice proper hygiene protocol at all times 100


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

8. Bakit tinaguriang ‘Rice Granary of Northern Luzon’ and the ‘Corn Capital of the
Philippines’ ang Isabela?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

9. Ano ang pangunahing dayalekto sa lalawigan at paano ito sumasalamin sa kasaysayan nila?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

10. Kung bibigyan kayo ng pagkakataonh maglakbay sa ano mang lugar, pipiliin mo ba ang
lugar na ibinida sa dokumentaryo? Ipaliwanag ang iyong sagot.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain 3. “Patingin Nga!”

Ang mga nagdaang gawain ay inaasahang nagpalalim sa iyong kakayahan, pag-unawa


at pagpapahalaga sa yaman at ganda ng turismo sa iyong lugar. Kitang-kita sa bunga ng iyong
mga ginawa hindi lamang ang pisikal na kagandahan ng mga lugar na ito kundi gayundin ang
kanilang makulay at mayamang kultura at tradisyon.
Ngayon ay gusto mong patunayang “It’s More Fun in the Philippines” o sabihin
nating “Mas More ang Saya sa Lambak ng Cagayan”. Ikaw ang advertising executive na
kinausap ng Departamento ng Turismo sa Lambak ng Cagayan upang bumuo ng isang
Proyektong Panturismo na makapang-aakit ng mga turista upang dalawin o pasyalan ang mga
iba’t ibang lugar sa Rehiyon 2. Ang iyong Proyektong Panturismo ay isasagawa sa alinman sa
mga sumusunod: Video Clip o Travel Vlog, TV Advertisement o Travel Brochure.
Ang Pamantayang gagamitin sa pagbibigay ng grado ay ang nasa ibaba:
5 - Napakahusay
4 - Mahusay
3 - Katamtaman
2 - Di – Mahusay
1 - Sadyang Di – Mahusay

MGA PAMANTAYAN 5 4 3 2 1
Naisa – isa ang mga hakbang na ginawa mo sa pananaliksik ng
mahahalagang datos tungkol sa Rehiyon Dalawa.
Nasuri ang ginamit o pinagkunan ng datos o impormasyon sa
pananaliksik kaya’t angkop o mapagkakatiwalaan ang
pinagkunan mo ng mga impormasyon.
Naglagay ng pagkilala o citation sa mga pinagkunan ng datos.
Nakabuo ng isang makatotohanang proyektong panturismo
Nagamit mo nang wasto at angkop ang pormal na wikang Filipino
sa pagsasagawa ng iyong proyektong panturismo.
Kabuuan
Practice proper hygiene protocol at all times 101
PANGWAKAS/ REPLEKSIYON

Sa pagtatapos ng buong aralin, paano makatutulong ang kaalaman sa pagbuo ng


Proyektong Panturismo sa iyong buhay sa hinaharap? Isulat sa patlang ang kasagutan.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

MGA SANGGUNIAN

Aklat
Dayag, A. (2015), Pinagyamang Pluma 7, Phoenix Publishing House, Inc., 927 Quezon Ave.,
Quezon City.

Pook - Sapot
https://www.youtube.com/watch?v=XM4RgHBN6T0
https://http543.wordpress.com/2016/10/17/lakbay-sanaysay-baguio-trip/

SUSI SA PAGWAWASTO

Gawain 1-2. Ang puntos ay nakadepende sa kasagutan ng mga mag-aaral.


Gawain 3. Nakabatay ang puntos sa nakalahad na pamantayan sa pagbibigay ng grado.

Inihanda ni:

AILEEN P. DUMAG
Guro II
Divisoria National High School

Practice proper hygiene protocol at all times 102

You might also like