CHƯƠNG 7

Vấn đề gia đình trong thời kỳ quá độ lên CNXH

1. Khái niệm, vị trí và chức năng của gia đình

- Khái niệm gia đình?
Gia đình là một hình thức cộng đồng xã hội đặc biệt, được hình thành, duy trì và củng cố
chủ yếu dựa trên cơ sở hôn nhân và huyết thống.
- Tại sao nói Gia đình là một hình thức cộng đồng xã hội đặc biệt?
Bởi vì gia đình có vai trò quyết định đến sự tồn tại và phát triển của xã hội.
- Cơ sở hình thành gia đình?
Quan hệ hôn nhân và quan hệ huyết thống.
- Quan hệ nào được coi là mối quan hệ tự nhiên, là yếu tố mạnh mẽ gắn kết các thành viên
trong gia đình với nhau?
Quan hệ huyết thống
- Vị trí của gia đình là gì?
Gia đình là tế bào của XH
Gia đình là tổ ấm, mang lại giá trị hạnh phúc
Gia đình là cầu nối giữa cá nhân với XH
- Chức năng của gia đình?
Tái sản xuất ra con người.
Nuôi dưỡng, giáo dục.
Kinh tế và tổ chức tiêu dùng
Thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình
- Đâu là chức năng riêng có của gia đình?
Tái sản xuất ra con người.
- Đâu là chức năng thể hiện tình cảm thiêng liêng, trách nhiệm của cha mẹ với con cái và trách
nhiệm của gia đình với xã hội?
Nuôi dưỡng giáo dục
- Thực hiện chức năng nào của gia đình có ý nghĩa quan trọng đối với việc hình thành nhân
cách, đạo đức, lối sống của con người?
Thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình
2. Cơ sở xây dựng gia đình trong thời ký quá độ lên CNXH
- Cơ sở kinh tế - xã hội?
 + TLSX dựa trên chế độ công hữu
+ Gia đình bình đẳng
+ Xã hội trách nhiệm nuôi dạy con cái
+ Hôn nhân dựa trên tình yêu chứ không dựa trên kinh tế.
- Chế độ hôn nhân tiến bộ?
+ Chế độ hôn nhân tự nguyện
+ Hôn nhân một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng
+ Quan hệ hôn nhân được đảm bảo về pháp lý
- Thực hiện thủ tục pháp lý trong hôn nhân là đề thể hiện sự tôn trọng trong tình yêu, trách
nhiệm giữa nam và nữ, trách nhiệm giữa cá nhân với gia đình và xã hội đúng hay sai?
Đúng
- Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ là hôn nhân được xây dựng chủ yếu dựa trên cơ sở nào?
Quan hệ hôn nhân
- Quan hệ nào được coi là cơ bản nhất trong gia đình?
Quan hệ hôn nhân
- Quan hệ được coi là cơ sở pháp lý cho sự tồn tại của mỗi gia đình là
Quan hệ hôn nhân
- Quan hệ được coi là cơ sở nền tảng hình thành nên các mối quan hệ khác trong gia đình là
Quan hệ hôn nhân
- Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thực hiện chế độ hôn nhân một vợ, một chồng là
thực hiện sự giải phóng đối với nam giới hay phụ nữ?
Phụ nữ
3. Xây dựng gia đình VN trong thời kỳ quá độ lên CNXH
- Sự biến đổi chủ yếu của quy mô, kết cấu gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội là gì?
+ Gia đình truyền thống => Gia đình hiện đại hay gia đình hạt nhân.
+ Quy mô gia đình lớn, nhiều thành viên => Quy mô gia đình nhỏ, ít thành viên
+ Gia đình đa thế hệ => Gia đình 2 thế hệ, cá biệt còn có số ít gia đình đơn thân.
- Sự biến đổi chủ yếu của chức năng tái sản xuất ra con người trong gia đình Việt Nam hiện
nay là gì?
+ Nhu cầu có con, càng đông con càng tốt => Nhu cầu ít con từ 1 đến 2 con nuôi dạy
cho tốt
+ Chú trọng con trai nối dõi => Không chú trọng con trai
+ Sự bền vững của hôn nhân phụ thuộc vào yếu tố có con và con trai => Sự bền vững
của hôn nhân phụ thuộc vào các yếu tố tâm lý, tình cảm, kinh tế
- Sự biến đổi chủ yếu của chức năng kinh tế, tổ chức tiêu dùng trong gia đình Việt Nam hiện
nay là gì?
+ Kinh tế tự túc, tự cấp => Kinh tế hàng hoá
+ Kinh tế đáp ứng nhu cầu trong nước => Kinh tế đáp ứng nhu cầu toàn cầu
+ Kinh tế gia đình đóng góp kinh tế cho các thành viên gia đình => Kinh tế gia đình là
bộ phận quan trọng của kinh tế quốc dân
- Sự biến đổi chủ yếu của quan hệ vợ chồng trong gia đình Việt Nam hiện nay?
+ Sự biến đổi quan hệ hôn nhân
+ Sự biến đổi quan hệ vợ chồng
- Điều kiện và tiền đề kinh tế - xã hội để xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội là gì?
+ Sự phát triển của lực lượng sản xuất và tương ứng với trình độ của lực lượng sản xuất
là quan hệ sản xuất mới, xã hội chủ nghĩa.
- Đâu là cơ sở chính trị - xã hội xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội?
Việc thiết lập chính quyền nhà nước của giai cấp công nhân và nhân dân lao động,
- Nội dung phương hướng cơ bản của Đảng Cộng sản Việt Nam trong xây dựng và phát triển
gia đình Việt Nam hiện nay?
+ Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao nhận thức của xã hội về xây dựng và phát
triển gia đình Việt Nam
+ Kế thừa những giá trị của gia đình truyền thống đồng thời tiếp thu những tiến bộ của
nhân loại về gia đình trong xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay
+ Tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa.
+ Xã hội hóa việc xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam.
4. Các quy định mang tính pháp luật về gia đình ở VN hiện nay
- Tiêu chuẩn gia đình văn hoá Việt Nam hiện nay?
1- Gương mẫu chấp hành chủ trương, chính sách của Ðảng, pháp luật của Nhà nước;
tích cực tham gia các phong trào thi đua của địa phương nơi cư trú;
2- Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ, tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng
đồng;
3- Tổ chức lao động, sản xuất kinh doanh, công tác, học tập đạt năng suất, chất lượng
hiệu quả.
- Người có thẩm quyền công nhận gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay?
Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn.
- Ngày gia đình Việt Nam?
Ngày 28 tháng 6
- Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, cơ quan nào mới có thẩm quyền huỷ kết hôn trái
pháp luật?
Tòa án
- Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, thế nào là kết hôn giả tạo?
Kết hôn giả tạo là việc lợi dụng kết hôn để xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, nhập quốc tịch
Việt Nam, quốc tịch nước ngoài; hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước hoặc để đạt được
mục đích khác mà không nhằm mục đích xây dựng gia đình.
- Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, tảo hôn có nghĩa là gì?
+ Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn,
cụ thể là nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên.
- Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, vợ chồng có nghĩa vụ và quyền đối với nhau như
thế nào?
1. Vợ chồng có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp
đỡ nhau; cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình.
2. Vợ chồng có nghĩa vụ sống chung với nhau, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận
khác hoặc do yêu cầu củá nghề nghiệp, công tác, học tập, tham gia các hoạt động chính
trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lý do chính đáng khác
- Nội dung cơ bản và trực tiếp để xây dựng gia đình ở Việt Nam hiện nay là gì?
Xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc
- Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, khi tổ chức đăng ký kết hôn, hai bên nam nữ bắt
buộc phải có mặt không?
Hai bên nam, nữ cùng ký vào Giấy chứng nhận kết hôn
- Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, vợ, chồng có quyền như thế nào trong việc chiếm
hữu, sử dụng và định đoạt tài sản chung?
1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản
được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng
cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu
cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu
riêng của vợ, chồng.
2. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ,
chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện
theo quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.
- Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, độ tuổi kết hôn được quy định như thế nào?
Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên.
- Gia đình hạt nhân ở Việt Nam hiện nay là kiểu gia gia đình có kết cấu bao gồm bao nhiêu thế
hệ?
Hai thế hệ
- Trong gia đình hiện đại ở Việt Nam hiện nay, sự bền vững của hôn nhân chủ yếu phụ thuộc
vào yếu tố nào?
Các yếu tố tâm lý, tình cảm, kinh tế
- Theo quan điểm của người Việt Nam, quyền lực gia đình thuộc về ai trong gia đình truyền
thống?
Người đàn ông.
- Đâu là nguyên tắc để thực hiện các quan hệ cơ bản trong gia đình mới xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam?
Luật Hôn nhân và Gia đình
- Theo quan điểm của người Việt Nam, người chủ sở hữu tài sản và quyết định các công việc
quan trọng trong gia đình truyền thống thuộc về ai?
Người đàn ông.