Professional Documents
Culture Documents
Ölüm Bi̇ldi̇ri̇m Si̇stemi̇
Ölüm Bi̇ldi̇ri̇m Si̇stemi̇
T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
ÖLÜM NEDENLERİNİN
BELGELENDİRİLMESİ EĞİTİMİ
27 Aralık 2012
ANKARA
1
Ölüm Kaydı Bildirim Sistemi
Öğrenim Hedefleri
Özet
Ölüm belgeleri, ölüm nedenlerine odaklanan epidemiyolojik çalışmaların
temelini oluştururlar.
Ölüm belgeleri, mesai saati içerisinde, belediye tabibi tarafından, yoksa toplum
sağlığı merkezi hekimi, yoksa aile hekimi tarafından doldurulur. Mesai saati
dışında ise; Birleşik nöbet sistemi uygulanır ve nöbetçi hekim ( Müstakil şoförlü
araç sağlanır) tarafından doldurulur.
Ölümün belgelenmesi, hekim tarafından ICD-10 kodlamaları ile standart bir
elektronik form kullanılarak yapılır.
Halk sağlığı müdürlüğünde ölüm belgelerinin kalitesinin kontrolü yapılır.
Bu belgeler 24 saat içerisinde elektronik imza ile onaylanır ve Mernis’te
kaydının kesinleşmesi ve sağlık bilgi sistemlerinde sağlık kayıtları kullanıma
kapatılır.
2
açan olaylar zincirini başlatan durum/hastalık gibi esas nedenin erkenden kontrol
edilmesini de sağlar.
Temel prensipler(1,2)
Ölüm verilerinin tam ve kapsamlı olması için; aşağıdaki ölüm bildirim sistemi
aşamalarına uyulmalıdır(Şekil 1):
• Sağlık kurumunda veya dışında ölüm tespiti ve belgelenmesi ( ICD-10 kodlamaları ve ölüm nedeni
belgelenmesinin doğru içerikle yapılmalıdır).
• Halk sağlığı müdürlüğünde ölüm belgelerinin kalitesinin kontrolü yapılır. Uygun içerik ile
hazırlanmamış olan belgeler, hazırlayan hekime iade edilir ve doğru içerikle tamamlanması
sağlanır.
ÖLÜM BELGELENMESİNİN
KESİNLEŞMESİ
•Bu belgeler 24 saat içerisinde elektronik imza ile onaylanır ve Mernis’te kaydının kesinleşmesi ve
sağlık bilgi sistemlerinde sağlık kayıtları kullanıma kapatılır.
3
Ölüm Bildirimi Uygulama Algoritması(1,2)
(1,2,3)
Bazı önemli tanımlar
Altta yatan ölüm nedeni, doğrudan ölüme yol açan hastalık veya durumdur (yaralanma,
kaza veya şiddet eylemi).
Önceki neden(ler) yukarıda bahsedilen altta yatan ölüm nedeninin kaynağı olan her türlü
durumdur.
Katkıda bulunan nedenler, ölüme yol açan olaylar zincirinin parçası olmayan ancak formu
dolduran kişiye göre ölüme katkıda bulunmuş olan hastalıklar veya durumlardır.
Birden fazla ölüm nedeni, bir ölüm belgesinde rapor edilen bütün hastalıklar ve
durumlardır.
Mevcut kullanımla ilgili olan diğer önemli tanımları açıklayan “SÖZLÜK” için
tıklayınız.
4
(1,2)
Uluslararası ölüm nedenin tıbbi belgesi ölüm belgesinin ölüm nedeni bölümü
Bölüm I
Doğrudan ölüme a)
sebep olan
hastalık veya
durum* Bağlı olarak
Önceki nedenler b)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
etkisi olan, fakat
ölüme neden olan
hastalık veya durumla
ilgili olmayan diğer
önemli durumlar
yazılacaktır
5
çalışma gibi çevresel etmenlerin, vs ölüme katkıda bulunduğuna inanılıyorsa,
bu durum/durumlar da rapor edilmelidir. Ölüme neden olan sürecin
tanımlanması bazen karışıktır; böyle durumlarda ölüm nedenlerine dahil
olabileceğinden şüphe edilen nedenler seçilmeli ve son olarak "olası" ya da
"tahmin edilmiş" gibi kelimeler ile sağlanan tanımın tam anlamıyla kesin
olmadığı belirtilmelidir(1,2).
Hekimlerin, ölüm belgesi sınıflandırmasında gerekli olan ayrıntıları
bilemeyecekleri için, ölüme neden olan olayların sırasına göre “En Uygun
Tıbbi Görüşü” bildirmesi gereklidir(bakınız vaka incelemesi 7). En uygun
tıbbi görüşün titiz bir şekilde rapor edilmesi hem altta yatan ölüm nedeni
hem de birden fazla ölüm nedeni için ölüm istatistiklerinin kalitesinin artması
ile sonuçlanmaktadır(1,2).
Ölüm belgesi büyük harflerle okunaklı bir şekilde doldurulmalıdır. Değiştirme
yapılmamalı veya silinmemelidir. Tıbbi terimlerdeki kısaltmalar
kullanılmamalıdır(1,2).
Ölüm belgelerinde yer alan kişiye özel veriler, herhangi bir biçimde ifşa
edilemeyeceği akıldan çıkarılmamalıdır(1,2).
6
7
T.C.
Türkiye
Sağlık Halk
Sağlığı
Bakanlığ
Kurumu
ı
İstatistik ve Bilgi
İşlem Daire
Başkanlığı
8
T.C. Sağlık
Türkiye
BakaHalk
nlığı Sağlığı
Kurumu
2)İstatistik Kullanıcısı
Tüm İstatistiki (Bebek ölümleri, anne ölümleri vs.) verileri görebilen kullanıcı türüdür.
3)Kontrolör
İlde bulunan görevlidir. İlinde meydana gelen ölüm vakaları kontrol tarafından onaylanarak MERNİS ve TÜİK’e bildirilir.
4)İl Yöneticisi
İl düzeyinde tüm yetkilere sahip olup, ilde bulunan kullanıcılara yetkilendirme yapabilir.
10
T.C. Sağlık
Türkiye
BaHalk
kanlığSağlığı
ı
Kurumu
Ölüm Kaydı Bildirimi
Kullanıcı adı şifrenizi girdikten sonra karşınıza çıkacak ana menüde
bulunan “Yeni Ölüm Bildirimi” linkini tıklayınız.
F
KISMI
15
Tüm alanları doldurduktan sonra kullanıcıya yetki kısmından yetki tanımlanır. Burada
yer alan yetkiler, kullanıcının bağlı olduğu kurum yetkilerinden gelir. Kullanıcıya; bağlı
olduğu kurumun yetkilerinin üstünde yetki tanımlanamaz.
20
İstatistik ve Bilgi İşlem Daire
Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı
Kurumu
Kullanıcının Genel Bilgilerini ve Şifresini Değiştirmesi
Ana menüde bulunan “Kullanıcı Bilgilerim” linkini tıklayınız.
Tüm verilerinizi
giriniz ve
güncelle
butonunu
tıklayınız.
Şifre değiştirmek
için alt kısımda
bulunan şifre
değiştirme
panelini
kullanınız.
21
RED
ONAY
Kılavuzlar
Ölüm Nedenleri Eğitim Dokümanı, “Ölüm Nedenlerinin Belgelenmesi Üzerine Bir AB Eğitim Paketinin Hazırlanması” Projesi
Kapsamında Hazırlanan “Avrupada Ölüm Nedenlerinin Belgelenmesi İle İlgili El Kitabı”nın Türkçe Çevirisi, Türkiye İstatistik
Kurumu, Ankara / Türkiye www.tuik.gov.tr/indir/sid/olum_nedeni.zip
Ölüm Kaydı Bildirim Sistemi; T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu İstatistik ve Bilgi İşlem Daire Başkanlığı
23
Kaynaklar
1) Ölüm verilerinin kalitesini artırmak ve AB üye ülkeleri, AEA/ ASTB ülkeleri, katılımcı ve aday ülkeler tarafından ölüm belgelerinde
toplanacak bilgiler için ortak ve standart eğitim referansı sağlamak amacıyla Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) ile imzalanan
bir anlaşmayı takiben ISTAT’ta (İtalya Ulusal İstatistik Kurumu) bulunan “Ölüm Nedenleri Birimi” tarafından Avrupa için geliştirilen
döküman.
2) Ölüm Nedenleri Eğitim Dokümanı, “Ölüm Nedenlerinin Belgelenmesi Üzerine Bir AB Eğitim Paketinin Hazırlanması” Projesi
Kapsamında Hazırlanan “Avrupada Ölüm Nedenlerinin Belgelenmesi İle İlgili El Kitabı”nın Türkçe Çevirisi, Türkiye İstatistik
Kurumu, Ankara / Türkiye www.tuik.gov.tr/indir/sid/olum_nedeni.zip
3) Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tanımları ve uluslararası ölüm belgesi.
Avustralya İstatistik Bürosu. Ölüm nedeni belgesi: ICD- Sürüm 10. Avustralya İstatistik Bürosu, Avustralya, 2001.
CDC, NCHS web sayfası: Uhttp://www.cdc.gov/nchs/about/major/dvs/mortdata.htmU
Centre d’Epidémiologie sur les Causes Médicales de Décès. Avrupa ölüm nedenleri istatistiklerinin karşılaştırılabilirliğinin ve
kalitesinin artırılması. CépiDc, INSERM, Fransa 2001.
Centro Mexicano para la Clasificaciòn de Enfermedades. Guìa de autoaprendizaje para el llenado correcto del certificado de
defunctión. CEMECE, Meksika, 2001.
İtalya Ulusal İstatistik Kurumu. Ölüm nedenlerinin belgelenmesi üzerine bir AB eğitim paketinin hazırlanması - Teknik rapor. i
ISTAT, İtalya 2003.
Myers KA, Farquhar DR. Ölüm belgesinin doğruluğunun artırılması. CMAJ, 158(10): 1317 –1323, 1998.
Yeni Zelanda Sağlık Bilgi Servisi. Ölüm nedenlerinin belgelenmesi ile ilgili bir kılavuz. NZHIS. Yeni Zelanda 2001.
24
Nova Scotia Nüfus İstatistikleri. Tıbbi ölüm ve ölü doğum raporu: Doktorlar ve otopsi uzmanları için el kitabı. Nova Scotia Servisi
ve Belediye İlişkileri ve Bilgi Yönetimi Servisleri Nüfus İstatistikleri, Halifax, Kanada, 2002.
Ulusal İstatistik Ofisi, Ölüm belgesi eğitim paketi. ONS, Londra, Birleşik Krallık, 1997.
Organisation Mondiale de la Santè. Le certificat médical de la cause de décès. Quatrième édition, OMS, Cenevre, İsviçre,1980.
Teksas Sağlık Bölümü (TDH), A.B.D. Tıbbi ölüm ve ölüm şekli raporu, Web sayfası:
Uhttp://www.tdh.state.tx.us/phpep/cme/cme_dc/default.htmlU.
Birleşik Devletler Sağlık ve İnsani Hizmetler Bölümü, Hastalık Kontrol Ve Önleme Merkezleri, Sağlık İstatistikleri Ulusal Merkezi.
Otopsi uzmanlarının ve adli tabiplerin, ölüm kayıtları ve fetüse ilişkin ölümlerin rapor edilmesi üzerine el kitabı. CDC, NCHS,
Hyattsville, Maryland, 2003.
Birleşik Devletler Sağlık ve İnsani Hizmetler Bölümü, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, Sağlık İstatistikleri Ulusal Merkezi.
Otopsi, tıp ve ölüm istatistikleri. NCHS, CDC, Hyattsville, Maryland, ABD, Nüfus ve Sağlık İstatistikleri Serileri 3, N° 32, Ekim
2001.
Birleşik Devletler Sağlık ve İnsani Hizmetler Bölümü, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, Sağlık İstatistikleri Ulusal Merkezi.
Yönerge el kitabı, Bölüm 2a- esas ölüm nedenini sınıflandırmak için yönergeler, ICD- 10, NCHS Ocak 2003.
Birleşik Devletler Sağlık ve İnsani Hizmetler Bölümü, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, Sağlık İstatistikleri Ulusal Merkezi.
Tıbbi ölüm raporu üzerine doktorların el kitabı. NCHS, CDC Hyattsville, Maryland, 2003.
Ufficio Federale di Statistica, Statistiche Svizzere delle Cause di Morte. Direttive per la compilazione del certificato medico delle
cause di morte. Bern, İsviçre, 1996.
DSÖ, UNFPA, UNHCR. Mülteci durumlarında üretken sağlık, kurumlar arası alan el kitabı, 1999.
Dünya Sağlık Örgütü. Hastalıkların ve ilgili sağlık sorunlarının uluslararası istatistiksel sıralaması- Onuncu sürün (ICD10). Cilt 1,
2, DSÖ, Cenevre, 1992-93.
25