BOTANIKA FARMACEUTYCZNA

WYKŁAD: 12
DATA: 11.01.12
Opracowanie: Ola Tomczak

KRÓLESTWO – FUNGI (MYCOBIONTA)

1. Ściana komórkowa z chityny (polimer N-acetyloglukozaminy).

2. Heterotrofia (brak chlorofilu).
3. Trzy fazy rozwojowe – haploidalna, dikariotyczna, diploidalna.

ZYGOMYCOTA (sprzężniowe)
- budowa grzybni jedno- lub
wielokomórkowa
- jednostką strukturalną jest strzępka –
struktura mocno wydłużona przypominająca
nić:
 wielokomórkowe, bez przegród -
komórczakowe
 obecne przegrody - komórkowe

Rząd: Mucorales (pleśniakowce)

Morfologia:

- proszki enzymatyczne – enzymy z pleśniakowców

ASCOMYCOTA (workowce)
- zarodnie typu worek
- 6 klas

1. Klasa: Hemiascomycetes - workowce pierwotne

Rząd: Saccharomycetales - drożdżowce pączkujące
Rodzaj: Saccharomyces – drożdże

- organizmy jednokomórkowe
- rozmnażają się przez pączkowanie, wegetatywnie, powstają kolonie
- zarodnia jednokomórkowa
- saprofity – żyją na podłożach zawierających cukry proste, przeprowadzają fermentację
alkoholową

2. Klasa: Plectomycetes - bezładniaki

 Rząd: Eurotiales – eurojowce
Aspergillus sp. (enzymy, kwas cytrynowy)
Penicilium sp. (antybiotyki)
Rząd: Clavicipitales – buławinkowce
Claviceps purpurea (alkaloidy lizergowe)
C. paspali (alkaloidy lizergowe)

Aspergillus flavus – aflatoksyny

- wykryte w 1960 r., jako przyczyna „choroby-X” indyków w Wielkiej Brytanii, gdzie
tysiące indyków skarmionych brazylijską mączką z orzeszków ziemnych zginęło na skutek
uszkodzenia wątroby.

- pasożyt czy saprofit? Produkcja toksyn zachodzi szczególnie w ciepłym klimacie na

produktach o małej zawartości H2O, np. orzeszkach ziemnych, brazylijskich, nasiona
bawełny, ziarniaki kukurydzy.

- 4 grupy aflatoksyn wytwarzanych przez grzyby:

 B1, B2 – niebieska fluorescencja
 G1G2 – zielona fluorescencja

- dawki śmiertelne:
Np. LD50 = 0,62 mg/kg wagi ciała u świń

- dawki chroniczne:
Np. 1 g przyjmowany przez 40 tygodni wywołuje raka wątroby u szczurów doświadczalnych.

- cykl rozwojowy (rozmnażanie bezpłciowe przez pączkowanie, płciowo przez fuzję

komórek)
- rozmnażanie płciowe u workowców
- schemat przekroju owocnika miseczki (apotecjum)

- worek (ascus), grzybnia dwujądrowa, plemnie, lęgnie

- strzępki różnoimienne
- spojenie plemni i lęgni
- hymenium (warstwa rodzajowa złożona z worków i wstawek - parafyzy)
- perytecjum (otocznia) - owocnik płciowy workowców, czyli askokarp; kształtu kulistego
do gruszkowatego, z otworem na szczycie, w otoczni tworzą się worki z zarodnikami.
Otocznie często są zagłębione w dużej liczbie w złożonych owocnikach, czyli w podkładkach,
których powierzchnia jest kropkowana przez drobne ujścia otoczni.
- apotecjum (miseczka)
- klejstotecjum, kulistego kształtu, z workami zamkniętymi wewnątrz owocnika. Tego typu
owocniki często znajdują się pod ziemią (np. u trufli).

Claviceps purpurea
- cykl rozwojowy
1. Kiełkująca sklerota (sporysz) – powstają owocniki (podkładki – stroma).
2. Przekrój przez główkę owocnika z otoczniami (peritecjami) na obwodzie.
3. Pojedyncza otocznia (perithecium) z wieloma workami.
4. Worek (ascus) z 8 askosporami.
5. Askospora (przenoszona przez wiatr).
6. Kiełkująca askospora.
7. Słupek żyta zarażony przez Claviceps.
8. Tkanka zalążni ze sphacelium wytwarzającym konidia (egzospory).
 3. Klasa:

Discomycetes - miseczniaki
Rząd: Pezizales – kustrzebkowce
Morchella esculenta (smardz jadalny)
Gyromitra esculenta (piestrzenica kasztanowata) - trujący