PREPARATY RADIOFARMACEUTYCZNE

Komórki krwi pobierane od chorego znakuje się radioaktywnie i ponownie podaje.

Ostatnio wstrzykuje się przeciwciała, które wiążą się wybiórczo z określonymi komórkami
krwi.
– MUSZĄ BYĆ JAŁOWE, APYROGENNE, IZOTONICZNE
– OZNAKOWANE; DATA KALIBRACJI, JAKA AKTYWNOŚĆ, OD KIEDY
STOSOWAĆ
60CO – GAMMA PROM.; KOMÓRKI NOWOTWOROWE; BOMBA KOBALTOWA
99TE – GAMMA, SKANOWANIE PRACY SERCA (W PREPARACIE ALBUMIN)
81KR - BADANIE PŁUC
31P – ŚLEDZENIE PROCESÓW TRAWIENNYCH
24NA – DIAGNOSTYKA PRZENIKANIA NA PRZEZ NACZYNIA WŁOSOWATE
191AU – R-R KOLOIDALNY AU; LECZENIE BIAŁACZKI RAKA PŁUC
92BR – LECZENIE RAKA PĘCHERZA (JAKO KBR)
113I – SCYNTYGRAFIA MÓZGU
PREPARATY ZNAKOWANE 131I ORAZ 125I
ALBUMINA LUDZKA – JODOWANA 131I; WYZNACZANIE OBJĘTOŚCI
WYRZUTOWEJ
SERCA, OSOCZA, SCYNTYGRAFII MÓZGU
MAKNOALBUMINA -131I SCYNTYGRAFIA PŁUC
KWAS OLEJOWY – 131I DIAGNOSTYKA WCHŁANIANIA TŁUSZCZÓW
R-R WODNY NAI – JODOWANY 131I – DIAGNOSTYKA SCHORZEŃ TARCZYCY
HIPPURAN SODU - 131I DIAGNOSTYKA CZYNNOŚCI NEREK
DIOJODOFLUORESCINA - 131I DIAGNOSTYKA WORECZKA ŻÓŁCIOWEGO
RÓŻ BENGALSKI – 131I DIAGNOSTYKA WĄTROBY
OLIWA - 125I DIAGNOSTYKA PRZEWODU POKARMOWEGO
POLIMORIZM, ALOTROPIA, DIADOCHIA
POLIMORFIZM (WIELOPOSTACIOWOŚĆ) TO WYSTĘPOWANIE JEDNEGO
ZWIĄZKU
CHEM. W RÓŻNYCH STRUKTURACH KRYSTALICZNYCH
W ODNIESIENIU DO PIERWIASTKA WIELOPOSTACIOWOŚĆ OKREŚLA SIĘ
MIANEM
ALOTROPII. ODMIANY POLIMORFICZNE RÓŻNIĄ SIĘ STRUKTURĄ
KRYSTALICZNĄ,
MAJĄ ROŻNE WŁAŚCIWOŚCI. ODMIANY POLIMORF. STANOWIĄ ODRĘBNE
FAZY,
ODMIANY POLIMORF. SUBST. LECZNICZYCH RÓŻNIĄ SIĘ DZIAŁANIEM
FARMAKOLOGICZNYM NP. NOWOBIOCYNA – EFEKT FARMAKOLOG. TYLKO
WTEDY
GDY OTRZYMA SIĘ ODMIANĘ BEZPOSTACIOWĄ, GDYŻ ODMIANY
KRYSTALICZNE
NIE WCHŁANIAJĄ SIĘ.
ODMIANY KRYSTALICZNE MAJĄ RÓŻNĄ TRWAŁOŚĆ, MOGĄ PRZECHODZIĆ
JEDNA
W DRUGĄ.
1 PRZEMIANY FAZOWE ODWRACALNE A->B A<-B ENANCJOTROPOWE
2 PRZEMIANY FAZOWE NIEODWRACALNE A->B MONOTROPOWE
PRZYKŁADY POLIMORFIZMU
ZnS - WURCYT, BLENDA CYNKOWA
SiO2 – KWARC, TRYDYMIT, KRYSTOBALIT
CaCO3 – KALCYT, ARAGONIT
PRZYKŁADY ALOTROPII
SIARKA ALFA – ROMBOWA, JASNOŻÓŁTA, TRWAŁĄ W TEMP. POKOJWEJ,
CIĘŻSZA
OD JEDNOSKOŃSEJ
SIARKA BETA – JEDNOSKOŃSA, TRWAŁA W TEMP. >95OC, KRYSZTAŁ DŁUGI,
CIENKI
SIARKA ENGLA – NIETRWAŁA, SIARKA PLASTYCZNA
TLEN – ATOMOWY, OZON (POWSTAJE PODCZAS SILNYCH WYŁADOWAŃ
ELEKTR.)
WĘGIEL – GRAFIT, DIAMENT
FOSFOR – BIAŁY, CZERWONY, CZARNY, FIOLETOWY
DIADOCHIA
ZDOLNOŚĆ WZAJEMNEGO ZASTĘPOWANIA SIĘ JONÓW LUB ATOMÓW W SIECI
KRYSTAL. TO JEDNA Z PRZYCZYN ROZPROSZENIA PIERWIASTEKÓW
RZADKICH W
LITOSFERZE W POSTASCI ROZTWORÓW STAŁYCH. NP. WIELU MINERAŁACH:
RUBID (TOWARZYSZ POTAS I CEZ)
ATOM – BUDOWA I TRWAŁOŚĆ
ATOM ZBUDOWANY JEST Z BARDZO MAŁEGO, DODATNIO NAŁADOWANEGO
JĄDRA ORAZ Z UJEMNIE NAŁADOWANYCH ELEKTRONÓW KRĄŻACYCH PO
ORBITACH. ŚREDNICA ATOMU OD 10 -10 DO 1O -9 m. PROMIEŃ JĄDRA 10-6 nm.
NUKLEON = p+n. A
ZX
LICZBA ATOMOWA Z – OKREŚLA LICZBĘ PROTONÓW JĄDZRZE (JEDNOCZEŚNI
LICZBĘ ELEKTRONÓW NA POWŁOKACH) DECYDUJE O WIELKOŚCI JĄDRA.
LICZBA MASOWA A – OKREŚLA CAŁKOWIĄ SUME p I n W JĄDRZE; WIELKOŚĆ
ZIEMNNA (IZOTOPY)
IZOTOPY – ROŻNA A, TA SAMA Z
IZOBRAY – RÓŻNA Z, TA SAMA A
IZOTONY – RÓŻNA LICZBA p, TA SAMA n
O TRWAŁOŚCI JĄDRA DECYDUJE JEGO SKŁAD CZYLI STOSUNEK LICZBY P
DO
LICZBY N. JĄDRA TRWAŁE POSIADAJĄ ZMAX=20. DO NAJBARDZIEJ TRWAŁYCH
ZALICZAMY JĄDRA ZLOŻONE Z PARZYSTEJ LICZBY n JAK I n (OK. 60%
ZNANYCH
IZOTOPÓW PIERWIASTKÓW). DO NIETRWAŁYCH ZALICZYMY
PARZYSTONIEPARZYSTE
(OK. 38,5%). NAJBARDZIEJ NIETRWAŁE MAJĄ W JĄDRZE
NIEPARZYSTĄ LICZBĘ ZARÓWNO p JAK I n, NP. TECHNET, ASTAT, PROMET,
FRANS.
PRAWIDŁOWOŚCI W UKŁADZIE OKRESOWYM
1. WŁAŚCIWOŚCI METALICZNE I NIEMETALICZNE
2. WARTOŚCIOWOŚĆ
3. STOPNIE UTLENIENIA
4. PROMIEŃ ATOMOWY
5. POTENCJAŁ JONIZACYJNY
6. POWINNOWACTWO ELEKTRYCZNE
7. WŁAŚCIWOŚCI KWASOWO-ZASADOWE
8. WŁAŚCIWOŚCI MAGNETYCZNE
9. ELEKTROUJEMNOŚĆ
ELEKTROUJEMNOŚĆ
SĄ TO TENDENCJE ATOMU ZNAJDUJCEGO SIĘ W CZĄSTECZCE ZWIĄZKU
CHEMICZNEGO DO PRZYCIĄGANIA DO SIEBIE ELEKTRONÓW. MAŁE ATOMY
PRZYCIĄGAJĄ ELEKTRONY SILNIEJ OD DUŻYCH – SĄ BARDZIEJ
ELEKTROUJEMNE. ATOMY POSIADAJĄCE DUŻO ELEKTRONÓW NA OSTANIEJ
POWŁOCE SĄ BARDZIEJ ELEKTROUJEMNE. ELEKTROUJEMNOŚĆ MALEJE W
GRUPACH A ROŚNIE W OKRESACH. NAJBARDZIEJ ELEKTROUJEMNE SĄ
FLUOROWCE. IM BARDZIEJ ELEKTROUJEMNY PIERWIASTEK TYM WIĘKSZE
CECHY NIEMETALU. METALE MAJĄ NISKĄ ELEKTROUJEMNOŚĆ I ŁATWO
ODDAJĄ
ELEKTRONY.
WODORKI
– SĄ TO POŁĄCZENIA WODORU Z METALAMI
– TYP WODORKU ZALEŻY OD ELEKTROUJEMNOŚCI
– TYPY WODORKÓ :
A) SOLOPOCHODNE – JONOWE (LiH, CaH2)
B) KOWALENCYJNE – CZĄSTECZKOWE (CH4, Hcl, B2H5)
C) METALICZNE – MIĘDZYWĘZŁOWE (TiH2, PaH)
DEFEKT NIESTECHIOMETRYCZNY
ZW. NIESTECHIOMETRYCZNE (BERTOLIDY) NIE MAJĄ STAŁEGO SKŁADU
LICZYB
JONÓW, RÓŻNIĄ SIĘ OD TEORETYCZNEGO WZORU. RÓWNOWAGĘ ŁADUNKÓW
ZAPEWNIA OBECNOŚĆ DODATKOWYCH ELEKTRONÓW LUB DODATKOWYCH
ŁADUNKÓW DODATNICH. ZAWIERAJĄ ONE ALBO NADMIAR ELEKTRONÓW
ALBO
NIEDOBÓR.JEŻELI WYSTĘPUJE NADMIAR ELEKTRONÓW TO W WĘŹLE
ZAMIAST
JONU MOŻE WYSTĘPOWAĆ ELEKTRON. NP. NaCl PODLEGA PAROM SODU –
OTRZYMUJEMY ŻÓŁTĄ NIESTECHIOMETYCZNĄ POSTAĆ NaCl. CZASEM W
MIĘDZYWĘŹLACH SĄ DODATKOWE KATIONY. RUCHLIWOŚĆ ELEKTRONU
UMOŻLIWA PRZEWODZENIE PRĄDU ELEKTRYCZNEGO. DEFEKT Z
NIEDOBOREM
ELEKTRONÓW – W SIECI MOŻE BYĆ WIĘCEJ ANIONÓW W PRZESTRZENIACH
MOŻE BYĆ ANION LUB NIEDOBÓ KATIONÓW. SĄ TO PÓŁPRZEWODNIKI TYPU p
(IZOLATORY)
KWASY TLENOWE FOSFORU
H3PO4, - ORTOFOSFORANOWY
H4P2O7, PIROFOSFOROWY
H5P3O10, ORTOFOSFOROWY
HPO2, METAFOSFOROWY
H3PO2, PODFOSROROWY (+I)
H4P2O6 PODFOSROROWY (+IV)
ROZTWARZANIE METALI I GRUPY
Ag + 2HNO3 = AgNO3 + NO2 +H2O (+I)
3Hg +8HNO3 = 3Hg(NO3)2 + 2NO + 4H2O(+I, +II, ULEGA DIMERYZACJI)
Pb + HNO3 = Pb(NO3)2 + H2 (+II, +IV)
ROZTWARZANIE METALI II GRUPY
3Hg +8HNO3 = 3Hg(NO3)2 + 2NO + 4H2O(+I, +II, ULEGA DIMERYZACJI)
Bi + 4HNO3 = Bi(NO3)3 + NO + 2H2O (+III, +V)
Cu+ 2H2SO4 = CuSO4 + SO2 + 2H2O (+II, +I)
3As + 5HNO3 + 2H2O = 3H3AsO4 + 5NO (-III, +III, +V)
Pb + HNO3 = Pb(NO3)2 + H2 (+II, +IV)
WIĄZANIA W ZW. KRYSTALICZNYCH
1. JONOWE (NaCl, ZnS)
- KRYSZTAŁ JEST TWARDY
- WYSOKA TEMP. WRZENIA I TOPNIENIA
- ZŁE PRZEWODNICTWO CIEPLNE I ELEKTR.
- PO STOPIENIU DOBRZE PRZEWODZI PRĄD
2. ATOMOWE
- NIŻSZA TEMP. WRZENIA I TOPNIENIA
- MAŁE WARTOŚCI LICZBY KOORDYNACYJNEJ
- ZŁE PRZEWODNICTWO PRĄDU NAWET PO STOPIENIU
- NIE ROZP. W WODZIE
- TWARDY
3. METALICZNE (GRAFIT)
- NAJWIĘKSZA WARTOŚĆ LICZBY KOORDYNACYJNEJ (ŚCIŚLE UPAKOWANE)
- DOBRE PRZEWODNICTWO CIEPLNE I ELEKTR.
- POŁYSK
4. MIĘDZYCZĄSTECZKOWE (CH4, CCl)
- NISKA TEMP. WRZENIA I TOPNIENIA
- MAŁA TWARDOŚĆ
- NIE PRZEWODZI PRĄDU W ROZTW. I PO STOPIENIU
- POMIĘDZY CZĄSTECZKAMI DZIAŁAJĄ SIŁY VAN DER WAALSA
WĘGLIKI
POŁĄCZENIA WĘGLA Z PIERWIASTKAMI WYKAZUJĄCYMI MNIEJSZĄ OD
NIEGO
ELEKTROUJEMNOŚĆ ORAZ Z KRZEMEM I BOREM
TYPY WĘGLIKÓW
1. JONOWE (TYPU SOLI) – POŁĄCZENIA C Z PIERWIASTKIEM I,II,III GR. ŁATWO
HYDROLIZUJĄ. - AlC3 METANEK GLINU, CaC2 ACETYLENEK
2. MIĘDZYWĘZŁOWE – POŁĄCZENIA C Z PIERWIASTKIEM IV, V, VI GR. DOBRZE
PRZEWODZĄ PRĄD. ATOMY C SĄMNIEJSZE OD METALI TWORZĄCYCH
WĘGLIKI DLATEGO WCHODZĄ W PRZESTRZENIE MIĘDZYWĘZŁOWE.
TlC, MoC – BARDZO TRWAŁE, OGNIOTRWAŁE
3. KOWALENCYJNE – POŁĄCZENIA C Z PIERWIASTEKAMI O ZBLIŻONEJ
ELEKTROUJEMNOŚCI. B4C3, SiC – KARBORUND -TRWAŁOŚĆ ZBLIŻONA DO
DIAMENTU
RÓŻNICE BUDOWY ZWIĄZKÓW BEZPOSTACIOWYCH I
KRYSTALICZNYCH
SUBSTANCJE BEZPOSTACIOWE
– NIEUPORZĄDKOWANA BUDOWA
– SĄ IZOTROPOWE (NIE ZALEŻNE OD KIERUNKU)
– W PRZECIWIEŃSTWIE DO KRYSZTAŁÓW NIE POSIADAJĄ ŚCIŚLE
OKREŚLONYCH TEMP. TOPNIENIA, MAJĄ TYLKO JEJ ZAKRES.
– CIAŁA BEZPOSTACIOWE: SZKŁO, SZKLIWA, NIEKRYSTALIZOWANE OSADY
KOLOIDALNE
KRYSZTAŁY
– PRAWIDŁOWA BUDOWA WEWNĘTRZNA
– SĄ ANIZOTROPOWE (WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE ZALEŻA OD KIERUNKU
KTÓRY
ROZPOTARUJEMY
HELOWCE
– He, Ne, Kr, Xe, Rn
– MASA ATOMOWA ROŚNIE, ENERGIA JONIZACJI MALEJE W DÓŁ GRUPY
– WYSTĘPOWANIE GŁÓWNIE W ATMOSFERZE
– BEZBARWNE, BEZWONNE GAZY JEDNOATOMOWE
– OTRZYMYWANIE NA SKALE TECHNICZNĄ – ZE SKROPLONEGO POWIETRZA
DROGĄ FRAKCJONOWANEJ DESTYLACJI
– ZASTOSOWANIE: W ENERGETYCE JĄROWEJ CZYNNIK CHŁODZĄCY,
KRIOGENIKA, NEONY,TERMOMETRY
PREPARATY LECZNICZNE Z BLOKU D
PREPARATY Z AU
-W REUMATOLOGICZNYCH ZAPALENIACH STAWÓW
SOLGANAL- O DZIAŁANIU PRZECIWZAPALNYM
TOUREDON- -||-
– -ZŁOTO KOLOIDALNE- ZMIANY REUMATYCZNE
PREPARATY Z FE
-FERRO-GRADUMENT- TABLETKI
-HEMOFER F- TABLETKI I KROPLE
-FERRUM-LEK-W POSTACI WLEWU
-ASCUFER- GLUTAMINIAN ŻELAZA, DRAŻETKI
-RESUFERON- ZAWIERA FESO4
-FERROLECIT-BURSZTYNIAN ŻELAZA
– -RENOFER- FE3+
PREPARATY ZN
-BIO-CYNK- TABLETKI
-CYNK- TABLETKI DO SSANIA
-ZINCAS- TABLETKI
-MAŚĆ CYNKOWA- TLENEK CYNKU
-PASTA ZINCI- -||-
– -ZINCERAL- TABLETKI POWLEKANE, ZNSO4
PREPARATY Z CR( JEST MIKROELEMENTEM. TWORZY CZYNNIK TOLERANCJI
GLUKOZY Z INNYMI
AMINOKWASAMI, NIEDOBÓR PROWADZI DO NADWAGI, POD.
POZIOM CHOLESTEROLU)
-CHROM 30UM-PIKOLINIAN CHROMU- TABLETKI
-CHROM+33 NATURKAPS- POLINIKOLINIAN CHROMU+NIACYNA

ZWIĄZKI LECZNICZE PIERWIASTKÓW III GR.

BOR -B– DZIAŁANIE ODKAŻAJĄCE, ANTYSEPTYCZNE, ZŁUSZCZAJĄCE,
GRZYBOBOJCZE
APHTIN – (R-R DWUBORANU SODOWEGO W GLICEOLU) – LECZENIE
ZAPALENIA
BŁON ŚLUZOWYCH
ALANTAN – ZASYPKA Z DODATKIEM H3BO3 I ZNO
UNGUENTUM ACIDI BORICI – MAŚĆ ZAWIERAJĄĆA 3% H3BO3 – DZIAŁ.
ODKAŻAJĄCO.
PIGMENTUM CASTELANUM – PRZY ZAKAŻENIACH GRZYBICZNYCH; DZIAŁĄ
ZŁUSZCZAJĄCO
GLIN -AL- PREPARATY Z GRUPY ANTACIDA
KOLOIDALNY AL(OH)3 – ALUSAL, GASTRINAL
– NADKWAŚNOŚCI ŻOŁĄDKA, WRZODY ŻOŁĄDKA, DWUNASTNICY
– NIEŻYT BŁONY ŚLUZOWEJ PRZEWODU POKARMOWEGO
– WZDĘCIA, WYMIOTY
– MA DZIAŁANIE ZAPIERAJĄCE
GELATUM ALUMINI PHOSPHONCI ALPO4*2H2O – NIE POWODUJE ZAPARĆ
ALUGASTRIN – PREPARAT ZŁOŻONY; DWUWODOROTLENEK GLINU I WĘGLAN
SODU
– OSŁANIA BŁONE ŚLUZOWĄ ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY
– WŁAŚCIWOŚĆI ŚCIĄGAJĄCE I ZOBOJĘTNIAJĄCE
KOMPENSAN – DWUZASADOWY WĘGLAN GLINOWO – SODOWY
NAAL(OH)2CO3
– PODNOSI PH ŻOŁĄDKA
– DZIAŁĄ ZOBOJĘTNIAJĄCO, PRZECIWZAPALNIE
PŁYN BURONA – R-R OCTANU GLINOWEGO
– WŁAŚCIWOŚĆI ŚCIĄGAJĄCE I ANTYSEPTYCZNE (ALTACET)
SUBSTANCJE POMOCNICZNE:
TALK – MG3(SI4O10)(OH)2 – NATURALNY KRZEMIAN MAGNEZU;
WYKORZYSTYWANY
W PROCESIE TABLETKOWANIA, PROD. PUDROW
BENTONIT - KOPALNA GLINKA AL2O3*4SIO4*H2O; BEZTŁUSZCZOWA
PODSTAWA
MAŚCIOWA I STABILIZATOR ZAWIESIN; VEEGUM – ODMIANA OCZYSZCZONA
KAOLIN – GLINKA BIAŁA AL2O3*SIO4*2H2O; ADSORBENT W PRODUKCJI
GRANULATOW I TABLETEK; PRODUKCJA PUDROW; STABILIZATOR PAST I
ZAWIESIN
KRZEMIONKA KOLOIDALNA SIO2 – HIGROSKOPIJNA WCHŁANIA WODĘ;
PRODUKCJA ZAWIESIN I EMULSJI
WODOROFOSFORAN WAPNIA – SUBSTANCJA WYPEŁNIAJĄCA DO TABLETEK I
GRANULATOW
WODOROWĘGLAN SODU – PRODUKCJA PROSZKOW, MUSUJĄCYCH TABLETEK
I
GRANULATOW
STOPNIE UTLENIENIA AZOTU
NH2 (-II)
H2N2O7 (+I)
HNO2 (+III)
NO2 (+IV)
HNO3 (+V)
CHARAKTERYSTYKA FLUOROWCÓW I KWASY TLENOWE CHLORU
– FLUOROWCE GR. VII – F, CL, BR, J, AT
– 7 E. WALENCYJNYCH W ST. PODST.
– KONFIGURACJA S2P5
– GR. FLUOROWCOW (HALOGENOW) TO NAJSILNIEJ ELEKTROUJEMNE
PIERWISTKI W UKŁ, OKRESOWYM. WSZYSTKIE TWORZA CHĘTNIE JONY X-
– FLUOR TO NAJSILNIEJ ELEKTROUJEM I NAJBARDZIEJ REAKTYWNY
PIERWIASTEK
– F, CL SĄ ŚREDNIO ROZPOWSZECHNIONE W PRZYRODZIE. GŁOWNE ŹRODŁA
MINERALNE TO CAF2 I NACL
– BROM W POSTACI JONU BR- WYSTĘPUJE W WODZIE MORSKIEJ
– JOD WYSTĘPUJE W POSTACI JODANOW (NP. CA(JO3)2
– ASTAT JEST PROMIENIOTWORCZY I WYSTĘPUJE W ZNIKOMYCH ILOŚCIACH
– FLUOROWCE TWORZĄ CZĄST. DWUATOMOWE. F2 I CL2 SĄ W WARUNKACH
NORMALNYCH GAZAMI, BR2 CIECZĄ A J2 CIAŁEM STAŁYM.
– SĄ SILNYMI ŚRODKAMI UTLENIAJĄCYMI.
– ICH REAKTYWNOŚĆ OBNIŻA SIĘ KU DOŁOWI GRUPY
– WYJĄTKOWE WŁAŚCIWOŚĆI MA HF ZE WZGLĘDU NA OBECNOŚĆ SILNYCH
WIĄZAŃ WODOROWYCH. HF JEST NAJSŁABSZYM KWASEM WŚROD
FLUOROWCOW
– LICZNE HALOGENKI METALI I NIEMETALI TO MOCNE KWASY LEWISA.
W WODZIE ZW, TE ULEGAJA HYDROLIZIE I TWORZĄ KOMPLEKSY
HALOGENKOWE
– TLENKI FLUOROWCOW SĄ W WIEKSZOŚCI NIETRWAŁE, ALE MIMO TO
OPROCZ
F TWORZĄ ONE KW. TLENOWE \
ZWIĄZKI MIĘDZYHALODENOWE I POLIHALOGENOWE
DLA KAŻDEJ MOŻLIWEJ PARY FLUOROWCOW OD F DO J ZNANE SĄ ZWIĄZKI
BINARNE O STECHIOMETRII XYN ZWANE ZW. MIEDZYHALEGONOWYMI.
MAKSYMALNA MOŻLIWA WARTOŚĆ N DLA DANEJ PARY FLUOROWCOW JEST
TYM WIĘKSZA IM BARDZIEJ ODDALONE SĄ OKRESY DO KTORYCH NALEŻĄ
PIERWIASTKI NP. IBR, ICL3, BRF5, IF7. ZWIĄZKI TE MOŻNA OTRZYMAĆ W
WYNIKU BEZPOŚREDNIEJ REAKCJI MIĘDZY PIERWIASTEKAMI. ANIONY I
KATIONY MDZH, POWSTAJĄ NP. PODCZAS ROZPUSZCZANIA I2 W ROZTW.
ZWIERAJĄCYM I-. POWSTAJE WTEDY I3-
KWASY TLENOWE CHLORU:
HCLO – PODCHLOROWY - NAJSŁABSZY
HCLO2 – CHLORAWY
HCLO3 - CHLOROWY
HCLO4 – NADCHLOROWY – NAJSILNIEJSZY
KWASY TLENOWE SIARKI
H2S2O7 (+II) – SULFOKSYLOWY
H2S2O4 (+III) - PODSIARKOWY
H2SO3 (+IV) – SIARKOWY IV
H2SO4 (+VI) SIARKOWY VI
H2S207 (+VI) DISIARKOWY VI
H2S2O6 (VI I II) TIOSIARKOWY
H2SNO6 (V DLA N=2; N=2-6) POLITIONOWE
H2SO5 (+VI) NADTLENO-MONO-SIRAKOWY VI
H2S2O8 (VI+) NADTLENO-DI-SIARKOWY VI
WIĄZANIA CHEMICZNE
– JONOWE
– ATOMOWE
– KOORDYNACYJNE
– KOWALENCYJNE NIESPOLARYZOWANE
– METALICZNE
– VAN DER WAALSA
– NIEZLOKALIZOWANE
– WODOROWE
WODOROWE
JĄDRO WODORU NALEŻĄCEGO DO JEDNEJ CZĄSTECZKI MOŻE SILNIE
ODDZIAŁYWAĆ NA ELEKTRONY DRUGIEJ CZĄSTECZKI PRZYCIĄGAJĄĆ JE.
W TEN SPOSOB JĄDRO WODORU MOŻE ŁĄCZYĆ 2 CZĄSTECZKI WIĄZANIEM
WODORWYM
CECHY W. WODORWEGO:
– MA CHARAKERT ELEKTROSTATYCZNY, NIE JEST ANI ATOMOWYM ANI
JONOWYM
– POWSTAJE W WIĘKSZOŚCI ZW. KTORE ZAWIERAJĄ H POWIĄZANY
BEZPOŚREDNIO Z ATOMEM F,O,N,O CZYLI PIERWIASTKA O DUŻEJ
ELEKTROUJEMNOŚCI ZAWIERAJĄCYM WOLNĄ PARE ELEKTR.
– HF...HF...HF; I RYSUNEK Z WODĄ (OD TLENU DO 1 WODORU)
– JEST TO SŁABE WIĄZANIE
– ODGRYWA DUŻĄ ROLE W BIOCHEMII
PREPARATY LECZNICZNE Z BLOKU S
PREPARATY Z NA+
-PO ZABIEGACH CHIRURGICZNYCH, WYPADKACH, WYMIOTACH, BIEGUNKACH
PODAJE SIĘ 0,9%
ROZTWOR NACL
-PHYSIODOSE- PŁYN DO PRZEMYWANIA OCZU, UTRZYMUJE WILGOTNOŚĆ
BŁONY
ŚLUZOWEJ OKA
-TETRISOL E I PHYSIODOSE- KROPLE DO NOSA
-TILADE-HAMUJE WYDZIELANIE MEDIATOROW REAKCJI ALERGICZNYCH I
ZAPALNYCH
PREPARATY Z K+
-ASPARGIN
-KALIUM SYROP- UZUPEŁNIA NIEDOBOR POTASU
-KALIUM EFFERVENSENS- MUSUJĄCY DLA CUKRZYKOW
PREPARATY Z CA2
-CALCIUM 200- PROFILAKTYKA PRZECIW OSTEOPOROZIE, W LECZENIU
CHOROB
ALERGICZNYCH
-CACO3- W NIEDOBORACH CA2+ Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ NEREK, W
LECZENIU OSTEOPOROZY
PREPARATYMG2
-ASMAG B-ASPARGINIAM MAGNEZU- NIEDOBORY MAGNEZU, LECZENIE
ZABURZEŃ RYTMU SERCA
-MAGNESIUM EFFERVESCENS- -||-
-MAGNOKAL, OSTEOGEL, OXIMAG, POL-MAG, SLOW-MAG- -||-
-ASPARGIN- UTAJONE STANY PRZEMĘCZENIA, ZABURZENIA SNU I
KONCENTRACJI
PREPARATY BA2+
-BASO4- ZAWIESINA, JAKO KONTRAST W PRZEŚWIETLENIACH RTG,
POCHŁANIA
PROMIENIE RTG
PREPARATY Z B3+(JEST WIERNY CHEMICZNIE, TWORZY
KLASTERYWIELOŚCIENNE
UGRUPOWANIE ATOMOW)
-ACIDUM BORIDUM- WŁAŚCIWOŚCI ANTYSEPTYCZNE I ŚCIĄGAJĄCE. W
DUŻYCH
ILOŚCIACH JEST
TOKSYCZNY, NA OPARZENIA I RANY
-APHTIN- DO PŁUKANIA JAMY USTNEJ W PRZYPADKU PLEŚNIAWEK
-
PREPARATY LECZNICZE Z BLOKU P
PREPARATY AL3+(NAJWAŻNIEJSZY METAL LEKKI, WYSTĘPUJE W LEKACH NA
NADKWAŚNOŚĆ I WRZODY
ŻOŁĄDKA. ANTACIDA- LEKI ZOBOJĘTNIAJĄCE KWAS ŻOŁĄDKOWY)
-ALUSAL- ZOBOJĘTNIENIE KWAŚNEJ TREŚCI ŻOŁĄDKA, OSŁANIANIE BŁONY
ŚLUZOWEJ, DZIAŁANIE SŁABO
ŚCIĄGAJĄCE
-ALTACET-OCTAWINIAN GLINU- PRZY STŁUCZENIACH I OBRZĘKACH
-ANTIDRAL- PRZY NADMIERNEJ POTLIWOŚCI, DZIAŁA ŚCIĄGAJĄCO I
ODKAŻAJĄCO NA SKORĘ
PREPARATY Z C
-WĘGIEL AKTYWNY- DZIAŁA ZAPIERAJĄCO, OCHRANIA BŁONĘ ŚLUZOWĄ
JELIT
PRZED DRAŻNIĄCYM
DZIAŁANIEM SKŁADNIKOW POKARMOWYCH
-CARBO MEDIANALIS- NIEŻYT ŻOŁĄDKA I JELIT, BIEGUNKI, WZDĘCIA,
ZATRUCIA
LEKAMI I SUBSTANCJAMI
TOKSYCZNYMI
PREPARATY Z SI(ZWIĄZKI KRZEMU TO SUBSTANCJE POMOCNICZE W LEKACH
-KAOLIT-GLINKA BIAŁA, JEST UŻYWANY JAKO ABSORBENT DO PRODUKCJI
GRANULATOW I TABLETEK, DO
PRODUKCJI PUDROW, PASTYLEK, JAKO STABILIZATOR ZAWIESIN
-TALK-BARDZO MIĘKKI, SPROSZKOWANY SŁUŻY JAKO MATERIAŁ
POŚLIZGOWY
DO PRODUKCJI TABLETEK,
DRAŻETEK, PUDROW
PREPARATY Z P
-ENEMA-DIFOSFORAN SODU I WODOROFOSFORAN SODU- WLEWKA
DOODBYTNICZA
-FORTRANS I PRECTANAL- PRZECZYSZCZAJĄCE
PREPARATY Z AS
-ACETARSOLUM- STANY ZAPALNE POCHWY, SZYJKI MACICY ORAZ DROG
MOCZOWYCH WYWOŁANE
RZĘSISTKIEM POCHWOWYM
PREPARATY Z O
-WODA UTLENIONIA- HYDROGENI PEROKSYDUM- DZIAŁA ODKAŻAJĄCO I
ŚCIĄGAJĄCO, POBUDZA GOJENIE SIĘ
RAN, PRZEMYWANIE RAN, USZKODZENIA SKORY I BŁONY
ŚLUZOWEJ
PREPARATY Z S
-ACNE-SULF- EMULSJA, SŁABE DZIAŁANIE BAKTERIOBOJCZE, GRZYBOBOJCZE
I
ŚCIĄGAJĄCE ORAZ
ODTŁUSZCZAJĄCE, LECZENIE TRĄDZIKU, ŁOJOTOWEGO ZAPALENIA
SKORY I INNYCH ZMIAN
-DEMAKNEL-KREM- -||-
-MAŚĆ SIARKOWO-SALICYLOWA(CEFARM LUBLIN)-W LECZENIU ŚWIERZBU,
ŁUSZCZYCY, ŚWIĄDU, ŁOJOTOKU
PREPARATY Z SE(W MAŁYCH STĘŻENIACH NIEZBĘDNY DO ŻYCIA, NIEDOBOR
PROWADZI DO OBUMIERANIA
WĄTROBY, DYSTROFII, ZAWAŁY, ZWŁOKNIENIA TRZUSTKI)
-PREPARATY WIELOWITAMINOWE ZE ZW. MINERALNYMI: CENTRUM,
INTEGRAL,
PONVITAN,
VIGOR COMPLETE, SENIOR
PREPARATY Z F(TWORZENIE TKANKI KOSTNEJ, WYSTĘPUJE W SZKLIWIE
ZĘBOW,
ZWIĘKSZA LICZBĘ
OSTEOBLASTOW, ZAPOBIEGA OSTEOPOROZIE, NADMIAR JEST
TOKSYCZNY)
-BOBRUSIE- ZAPOBIEGA PROCHNICY, TWORZĄC ZWIĄZKI ODPORNE NA
DZIAŁANIE KWASOW I ŚCIERANIE
MECHANICZNE, LECZENIE OSTEOPOROZY, CHOROBY PAGETA,
ŁAMLIWOŚĆ KOŚCI
-FLUOSSEN- -||-
PREPARATY Z CL(GŁOWNY ANION POZAKOMORKOWY, ODPOWIEDZIALNY
ZA
HYDRATACJĘ, CIŚNIENIE
OSMOTYCZNE I ROWNOWAGĘ W PŁYNACH USTROJOWYCH)
-WIELOELKTROLITY STOSOWANE PO WYPADKACH, OPERACJACH,
WYMIOTACH,
BIEGUNKACH, STANACH
ODWODNIENIA I WYCZERPANIA ORGANIZMU:ATRIUM CHLORATUM,
ROZTWOR
ERKLINTONA,SOLUTIO RINGEN
-ALERIC, LORATAN- ALERGIE
PREPARATY Z I(NIEZBĘDNY DO PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA
TARCZYCY,
TWORZY TYROKSYNĘ I
TRIJODOTYRONINĘ, WYSTĘPUJE W WODOROSTACH MORSKICH)
-JODID 100-ZAPOBIEGA POWSTAWANIU WOLA TARCZYCY, PO
CHIRURGICZNYM
LECZENIU NIEDOCZYNNOŚCI
TARCZYCY WYWOŁANEJ NIEDOBOREM JODU
-BRAUNOVIDON- MAŚĆ O DZIAŁANIU BAKTERIOBOJCZYM,
PRZYCIWGRZYBICZYM
I ODKAŻAJĄCYM,
PRZY OWRZODZENIACH, ROPNYCH ZAPALENIACH SKORY
-JODYNA- JOD W ETANOLU, ŚRODEK ZEWNĘTRZNY PRZECIWZAPALNY I DO
DEZYNFEKCJI RAN
PREPARATY Z BR
-SPASMOPHEN- W ZESPOLE JELITA DRAŻLIWEGO I PRZY BOLESNYM
MIESIĄCZKOWANIU
-SAL EMS ARTIFICIALE- LEK WYKRZTUŚNY, UŁATWIA ODKRZTUSZANIE
WYDZIELINY ZALEGAJĄCEJ W
OSKRZELACH, NP. PODCZAS GRYPY I INNYCH CHOROB DROG
ODDECHOWYCH
-DISTERYL- DZIAŁA BAKTERIOBOJCZO I PRZECIWGRZYBICZNIE.
DEZYNFEKCJA
RAN, OPARZEŃ.
KLATRATY, CHELATY,
KOMPLEKSY INKLUZYJNE (KLATRATY) TWORZĄ SIĘ GDY DO WNĘTRZA
CZĄSTECZKI A, WBUDOWUJE SIĘ
B. MIĘDZY NIMI NIE MA WIĄZAŃ KOORDYNACYJNYCH, TYLKO WODOROWE
LUB
VAN DER WALSA.
NP. MOCZNIK, TIOMOCZNIK, CYKLODEKSTRYNY.
CYKLODEKSTRYNY MAJĄ ROŻNE WIELKOŚCI, W ZALEŻNOŚCI ILE RESZT
GLUKOPIRANOZY ZAWIERAJĄ.
ROZPUSZCZAJĄ SIĘ W ROZPUSZCZALNIKACH POLARNYCH. SUBSTANCJE
LECZNICZE WPROWADZA SIĘ DO
WNĘTRZA CYKLODEKSTRYNY I DZIĘKI TEMU ULEGA ROZPUSZCZENIU. W TEN
SPOSOB MOŻEMY OTRZYMAĆ
LEK O PRZEDŁUŻONYM OKRESIE WAŻNOŚCI. ABY OTRZYMAĆ KOMPLEKS
INKLUZYJNY MUSIMY ZNAĆ
ŚREDNICĘ CYKLODEKSTRYNY I SUBSTANCJI LECZNICZEJ.
IZOMORFIZM- ZJAWISKO WYSTĘPOWANIA SUBSTANCJI W TYCH SAMYCH
POSTACIACH
KRYSTALOGRAFICZNYCH (AŁUNY).
CHELATY TO ZWIĄZKI POZBAWIONE ŁADUNKU, ELEKTRYCZNE OBOJĘTNE.
POWSTAJĄ W WYNIKU REAKCJI
REAKCJI LIGANDOW METALI, W KTORYCH METACH WCHODZI W SKŁAD
PIERŚCIENIA HETEROCYKLICZNEGO.
LIGANDY ZAWIERAJĄ WIĘCEJ NIŻ JEDEN DONOR. NAJBARDZIEJ JEST TRWAŁY
PIERŚCIEŃ 5-CZŁONOWY.
CHYLATY SĄ BARDZIEJ TRWAŁE NIŻ KOMPLEKSY PROSTE. NAJWIĘKSZE
ZNACZENIE PRAKTYCZNE MA EDTA,
TWORZY CHELAT Z JEDNYM ATOMEM METALU.
KOMPLEKSY JONOWO-ASOCJACYJNE POWSTAJĄ W WYNIKU
ODDZIAŁYWANIA
ELEKTROSTATYCZNEGO.
KOMPLEKS POTROJNY. WIĄZANIA MIĘDZY ATOMEM CENTRALNYM A
LIGANDEM
MAJĄ CHARAKTER JONOWY.
KOMPLEKSY LABILNE I BIERNE. W LABILNYCH ROWNOWAGA POMIĘDZY
SKŁADNIKAMI KOMPLEKSU A
UTWORZONYM KOMPLEKSEM USTALA SIĘ BARDZO SZYBKO. W BIERNYCH
POWOLI. DO LABILNYCH NALEŻĄ
TAKIE, W KTORYCH PODSTAWIENIE LIGANDOW NASTĘPUJE SZYBCIEJ NIŻ W
CIĄGU 1 MINUTY.
WIĄZANIA – OPIS
WIĄZANIE JONOWE ZWANE HETEROPOLARNYM, ELEKTROSTATYCZNE
PRZYCIĄGANIE JONOW ODMIENNEGO
ZNAKU, NP. NACL. WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKOW JONOWYCH: W STAŁYM STANIE
SKUPIENIA TWORZĄ
SIEĆ KRYSTALICZNĄ, W STANIE STOPIONYM I W ROZTWORACH PRZEWODZĄ
PRĄD, A W STAŁYM NIE.
MAJĄ WYSOKIE TEMP. TOP. I WRZENIA. ROŻNICA ELEKTROUJEMNOŚCI PONAD
1,7.
WIĄZANIE KOWALENCYJNIE ZWANE ATOMOWYM, PRAWDZIWE WIĄZANIE
CHEMICZNE. TRZEBA
DOSTARCZYĆ LUB WYDZIELA SIĘ BARDZO DUŻO ENERGII, B. SILNE
WIĄZANIE.
CL2, O2, N2
DIPOL ELEKTRYCZNY TO UKŁAD 2 ŁADUNKOW PUNKTOWYCH O ROWNYCH
WARTOŚCIACH ALE PRZECIWNYCH
ZNAKACH ODDALONYCH O ODL L.
WIĄZANIE METALICZNE WYSTĘPUJE MIĘDZY ATOMAMI METALU (W STANIE
STAŁYM I STOPIONYM).
W STANIE GAZOWYM WYSTĘPUJE WIĄZANIE VAN DER WALSA. TO WIĄZANIE
JEST
UTWORZONE PRZEZ
ELEKTRONY PORUSZAJĄCE SIĘ SWOBODNIE, STANOWIĄCE WSPOLNĄ
WŁASNOŚĆ WSZYSTKICH ATOMOW.
TWORZĄ GAZ ELEKTRONOWY, W KTORYM ZANURZONE SĄ JONY
DODATNIEZRĘBY
ATOMOWE. NIE JEST
TO WIĄZANIE KIERUNKOWE. KRYSZTAŁY METALI PRZEWODZĄ PRĄD
ELEKTRYCZNY, MAJĄ BARWĘ I
POŁYSK METALICZNY, SĄ GIĘTKIE I KOWALNE.
SIŁY VAN DER WALSA SĄ BARDZO SŁABE. SKŁADAJĄ SIĘ NA NIE
ODDZIAŁYWANIA
DYSPERSYJNE
(WZAJEMNY WPŁYW PULSUJĄCYCH E), INDUKCYJNE (INDUKOWANE DIPOLE) I
MIĘDZY DIPOLAMI.
SIŁY VAN DER WALSA ULEGAJĄ ZWIĘKSZENIU WRAZ ZE WZROSTEM
CIŚNIENIA.
DZIĘKI NIM WYSTĘPUJE
ZJAWISKO ADSORPCJI FIZYCZNEJ. SĄ PRZYCZYNĄ SIŁ SPOJNOŚCI W CIECZACH
I
CIAŁACH STAŁYCH,
SKRAPLANIA GAZOW.
WIĄZANIE WODOROWE POWSTAJE GDY JĄDRO WODORU NALEŻĄCE DO
JEDNEJ
CZĄSTECZKI MOŻE SILNIE
ODDZIAŁYWAĆ NA ELEKTRONY DRUGIEJ CZĄSTECZKI PRZYCIĄGAJĄC JE. MA
CHARAKTER ELEKTROSTATYCZNY,
POWSTAJE W ZWIĄZKACH GDZIE ATOM WODORU JEST POWIĄZANY Z
ATOMEM O
DUŻEJ ELEKTROUJEMNOŚCI.
POLARYZACJA
POLARYZACJA JONOWA POLEGA NA DZIAŁANIU POLA ELEKTRYCZNEGO
JEDNYCH
JONÓW NA POWŁOKI
ELEKTRONOWE JONOW SĄSIEDNICH. REZULTATEM JEST NARUSZENIE
PIERWOTNEJ STRUKTURY CZĄSTECZEK. KATIONY DEFORMUJĄ POWŁOKI
ELEKTRONOWE ANIONOW.
CZYNNA – KATION WYWIERA CZYNNĄ POLARYZACJE NA ANION. DO TAKIEJ
POLARYZACJI ZDOLNE SĄ MAŁE KATIONY NA DUŻYM ST. UTLENIENIA
BIERNA – POLEGA NA DEFORMOWANIU SIĘ JONU POD WPŁYWEM POLA
ELEKTRYCZNEGO JONU DEFORMUJĄCEGO. IM PROMIEŃ WIĘKSZY TYM
SILNIEJSZA POLARYZOWALNOŚĆ. ODKSZTAŁCENIE DAJE ZMIANY BARWY.
WIĄZANIE METALICZNE W KRYSZTAŁACH
W. METALICZNE WYSTĘPUJĄ MIĘDZY ATOMAMI METALU W STANIE STAŁYM
LUB
CIEKŁYM. ELEKTRONY WALENCYJNE MOGĄ SIĘ PRZESUWAĆ W METALU
TWORZĄC GAZ ELEKTRONOWY. W TYM GAZIE ZANURZONE SĄ DODATNIO
NAŁADOWANE ATOMY METALU (RDZENIE ATOMOWE LUB ZRĘBY ATOMOWE).
TEN
GAZ CEMENTUJE W CAŁOŚCI TE ZRĘBY. NA POWIERZCHNI METALU SĄ
JEDNOSTRONNIE SKIEROWANE DO WNĘTRZA I PRZYCIĄGANE PRZEZ JONY
METALU. NIE JEST TO WIĄZANIE KIERUNKOWE, GDYŻ E. NALEŻĄ
JEDNOCZEŚCNIE DO WSZYSTKICH ATOMOW METALU W KRYSZTALE.
CIŚNIENIE OSMOTYCZNE
CIŚNIENIE OSMOTYCZNE JEST WARTOŚCIĄ CIŚNIENIA WYWIERANEGO NA
POŁPRZEPUSZCZALNĄ MEMBRANĘ PRZEZ 2 CIECZE, KTORE TA MEMBRANA
ROZDZIELA. PRZYCZYNĄ POJAWIENIA SIĘ CIŚNIENIA OSMOTYCZNEGO JEST
ROŻNICA STĘŻEŃ ZWIĄZKOW CHEMICZNYCH LUB JONOW W ROZTWORACH
PO
OBU STRONACH MEMBRANY I DĄŻENIE UKŁADU DO ICH WYROWNANIA.
KONTAKTUJĄCE SIĘ ROZTWORY MAJĄ TERMODYNAMICZNĄ TENDENCJĘ DO
WYROWNYWANIA STĘŻEŃ (NP. PRZEZ DYFUZJĘ CZĄSTECZEK
ROZPUSZCZONYCH ZWIĄZKOW). W PRZYPADKU MEMBRANY
POŁPRZEPUSZCZALNEJ, KTORA PRZEPUSZCZA MAŁE CZĄSTECZKI
ROZPUSZCZALNIKA A NIE PRZEPUSZCZA JONOW ANI WIĘKSZYCH
CZĄSTECZEK,
JEDYNYM SPOSOBEM WYROWNANIA STĘŻENIA ROZTWOROW JEST PRZEPŁYW
PRZEZ MEMBRANĘ CZĄSTECZEK ROZPUSZCZALNIKA.
OSMOZA - DYFUZJA CZĄSTECZEK ROZPUSZCZALNIKA, NP. WODY PRZEZ
MEMBRANĘ POŁPRZEPUSZCZALNĄ, NP. BŁONĘ KOMORKOWĄ ODDZIELAJĄCĄ
DWA ROZTWORY ROŻNIĄCE SIĘ POTENCJAŁAMI CHEMICZNYMI. ROŻNICA
POTENCJAŁOW CHEMICZNYCH WYNIKA Z ROŻNICY SKŁADU (STĘŻENIA)
ROZTWOROW. JEŻELI POMIĘDZY TAKIMI ROZTWORAMI ISTNIEJE ROŻNICA
POTENCJAŁOW CHEMICZNYCH, POJAWIA SIĘ WOWCZAS PROPORCJONALNE
DO
NIEJ TZW. CIŚNIENIE OSMOTYCZNE, Π, KTORE WYMUSZA PRZEPŁYW
CZĄSTECZEK PRZEZ MEMBRANĘ A CZASAMI MOŻE SPOWODOWAĆ JEJ
ZNISZCZENIE (NP. BŁONA KOMORKOWA MOŻE ZOSTAĆ ROZERWANA GDY
KOMORKA UMIESZCZONA JEST W CZYSTEJ WODZIE: BŁONA KOMORKOWA NIE
PRZEPUSZCZA JONOW SOLI NA ZEWNĄTRZ, A WIĘC JEDYNĄ MOŻLIWOŚĆ
WYROWNANIA POTENCJAŁOW CHEMICZNYCH JEST ROZCIEŃCZENIE
ZAWARTOŚCI KOMORKI DO POZIOMU OTACZAJĄCEGO OŚRODKA POPRZEZ
"POMPOWANIE" DO KOMORKI CZĄSTECZEK WODY).

------------------------------------------------------------------

Klaster to w chemii struktura nadcząsteczkowa, w której grupy cząsteczek tworzą wspólną sieć
powiązań. Kompleksy klasterowe - związki metali przejściowych zawierające wiązanie metal-metal, jak
np. Hg2Cl2. Kompleksy w których występuje trzy lub więcej atomów metali, które są z sobą
bezpośrednio związane, tworząc centralną klatkę, do której są przyłączone ligandy w sposób podobny
do zwykłych kompleksów.

Izomorfizm (równopostaciowość) - zdolność do przyjmowania takich samych form krystalograficznych przez

substancje o odmiennym, bądź tylko częściowo podobnym, składzie chemicznym, przy jednoczesnej zdolności
tych substancji do tworzenia kryształów mieszanych.

Ciało bezpostaciowe(amorficzne) – stan skupienia materii charakteryzujący się własnościami reologicznymi

zbliżonymi do ciała krystalicznego, w którym nie występuje uporządkowanie dalekiego zasięgu. Ciało będące w
stanie amorficznym jest ciałem stałym (tzn. nie może płynąć), ale tworzące je cząsteczki są ułożone w sposób
dość chaotyczny, bardziej zbliżony do spotykanego w cieczach.

Przykładem jest szkło.

Wodorki – związki chemiczne wodoru z innymi pierwiastkami.

* wodorki typu soli, czyli związki tworzące sieci jonowe, powstają w wyniku reakcji wodoru z litowcami i
berylowcami (prócz berylu i magnezu). ; w reakcji z wodą wydzielają wodór. / np. NaH, CaH2, LiAlH4

* wodorki metaliczne, czyli produkty syntezy wodoru z metalami bloków d i f, / np. FeH3

* wodorki kowalencyjne, czyli produkty reakcji syntezy wodoru z niemetalami, wodorki kowalencyjne mogą mieć
różny charakter / np: CH4, SiH4, NH3, H2O, H2S, HF, HCl

* wodorki międzywęzłowe, czyli ciała stałe składające się z sieci krystalicznej z wbudowanymi w przestrzenie
międzywęzłowe atomami wodoru. Połączenia te są niestechiometryczne / np. PdH

Zastosowanie wodorków

Siarkowodór H2S - stosowany jest do produkcji kwasy siarkowego, w laboratorium jako odczynnik

Amoniak NH3 - litowce i berylowce rozpuszczają się w amoniaku bez wydzielenia wodoru, tworząc roztwory
dobrze przewodzące prąd elektryczny; jest stosowany do produkcji kwasu azotowego, do wyrobu soli amonowych
(stosowanych często jako nawozy sztuczne), włókien sztucznych oraz jako czynnik chłodzący w urządzeniach
chłodniczych

Hydrazyna N2H4 - stosowana w laboratoriach jako środek redukujący, w mieszaninie ze stężonym nadtlenkiem
wodoru jako paliwo rakietowe, do produkcji chemikaliów dla rolnictwa, materiałów wybuchowych, jako składnik
wywoływaczy fotograficznych i inhibitor korozji.

Rozróżnia się cztery zasadnicze typy sieci krystalicznych:

1) cząsteczkowa, molekularna np. w S8, 2) atomowa - np. w krzemie (Si),

3) jonowa - np. w NaCl, 4) metaliczna np. w metalach.

Azot w fazie stałej występuje w sześciu odmianach alotropowych nazwanych od kolejnych liter greckich (α, β,
γ, δ, ε, ζ)

Właściwości koligatywne roztworów to te właściwości fizyko-chemiczne roztworów, które zależą

tylko od ilości substancji nielotnej (stężenia), a nie są zależne od rodzaju substancji rozpuszczonej. /
Należą do nich:

* efekt ebulioskopowy - podwyższenie temperatury wrzenia i związane z nim obniżenie prężności

pary nad roztworem

* efekt krioskopowy - obniżenie temperatury krzepnięcia roztworów

* efekt osmotyczny - powstanie ciśnienia osmotycznego, zachodzenie osmozy

Związki kompleksowe – związki chemiczne, w których można wyróżnić jeden lub więcej atomów
centralnych, otoczonych przez inne atomy lub ich grupy zwane ligandami, przy czym przynajmniej
jedno wiązanie atomu centralnego z ligandem ma charakter wiązania koordynacyjnego. / Podział
kompleksów:

Ze względu na całkowity ładunek elektryczny związków kompleksowych rozróżnia się:

* kompleksy obojętne

* kompleksy jonowe

Związki kompleksowe, które nie zawierają metalu. Nazywa się je kompleksami niemetalicznymi. Są to
np.:

* kation hydroniowy H3O+

* jon amonowy NH4+

* anion I3-

Ze względu na liczbę atomów (lub jonów) centralnych rozróżnia się:

* kompleksy jednocentrowe – z jednym atomem centralnym

* kompleksy wielocentrowe – z dwoma lub więcej atomami centralnymi

* klastery – w których występuje trzy lub więcej atomów metali

Kompleksy zawierające ligandy organiczne dzieli się na:

* związki metaloorganiczne – w których występuje choć jedno wiązanie metal-węgiel

* kompleksy organiczne – w których co prawda występują ligandy organiczne, ale nie łączą się one
wiązaniami węgiel-metal

Różnica między klatratem a chelatem - w chelatach występuje wiązanie koordynacyjne, a w

klatratach wodorowe lub Van der Waalsa

Ciśnienie osmotyczne, siła, z jaką cząsteczki rozpuszczone działają przyciągająco na

rozpuszczalnik, gdy dwa niskocząsteczkowe roztwory związków chemicznych (o małej masie
cząsteczkowej) są rozdzielone błoną półprzepuszczalną. Taką błoną jest błona komórkowa. Ciśnienie
osmotyczne zależy od stężenia związku chemicznego w rozpuszczalniku, którym jest najczęściej
woda; przyczyną jego powstawania jest dążenie układu do wyrównania stężeń.

Między wnętrzem krwinek czerwonych i białych, a osoczem zachodzi stała wymiana przez błonę
komórkową, wyrównująca ciśnienie osmotyczne wnętrza krwinek i osocza. Jeśli stężenie związków
rozpuszczonych w osoczu zmniejszy się, krwinka pod wpływem zwiększonego ciśnienia w jej wnętrzu
ulega pęknięciu (hemolizie).

Roztwory mające ciśnienie osmotyczne takie samo jak krew nazywa się roztworami izotonicznymi z
krwią, a ponieważ można je stosować jako płyny infuzyjne - roztworami fizjologicznymi. Najczęściej
stosowanym roztworem 0,9% wodny roztwór NaCl.

-------------------------------------
Ciśnienie osmotyczne, siła, z jaką cząsteczki rozpuszczone działają przyciągająco na rozpuszczalnik, gdy dwa niskocząsteczkowe roztwory
związków chemicznych (o małej masie cząsteczkowej) są rozdzielone błoną półprzepuszczalną. Taką błoną jest błona komórkowa. Ciśnienie
osmotyczne zależy od stężenia związku chemicznego w rozpuszczalniku, którym jest najczęściej woda; przyczyną jego powstawania jest dążenie
układu do wyrównania stężeń.

Między wnętrzem krwinek czerwonych i białych, a osoczem zachodzi stała wymiana przez błonę komórkową, wyrównująca ciśnienie osmotyczne
wnętrza krwinek i osocza. Jeśli stężenie związków rozpuszczonych w osoczu zmniejszy się, krwinka pod wpływem zwiększonego ciśnienia w jej
wnętrzu ulega pęknięciu (hemolizie).

Roztwory mające ciśnienie osmotyczne takie samo jak krew nazywa się roztworami izotonicznymi z krwią, a ponieważ można je stosować jako
płyny infuzyjne - roztworami fizjologicznymi. Najczęściej stosowanym roztworem 0,9% wodny roztwór NaCl.

Właściwości koligatywne roztworów to te właściwości fizyko-chemiczne roztworów, które zależą tylko od ilości substancji nielotnej (stężenia), a
nie są zależne od rodzaju substancji rozpuszczonej. / Należą do nich:

* efekt ebulioskopowy - podwyższenie temperatury wrzenia i związane z nim obniżenie prężności pary nad roztworem

* efekt krioskopowy - obniżenie temperatury krzepnięcia roztworów

* efekt osmotyczny - powstanie ciśnienia osmotycznego, zachodzenie osmozy