BOTANIKA FARMACEUTYCZNA

WYKŁAD: 2
DATA: 12.10.11

ŚCIANA KOMÓRKOWA – c.d.

Część ściany
Materiał budowlany Struktura chemiczna
komórkowej
Sól wapniowa pektyny.
Blaszka środkowa Pektyna Pektyna – kwas poligalakturonowy – polimer
kwasu galakturonowego z wiązaniami (1-4)
Celuloza – liniowy polimer glukozy z
Celuloza wiązaniami (1-4). Łańcuchy celulozy tworzą
Ściana pierwotna Wapń (20%) mikrofibryle
Hemiceluloza Hemiceluloza – polimer innych cukrów, np.
arabinozy i ksylozy.

Hemiceluloza, często obecne są inne polimery

Ściana wtórna Celuloza (60-90%)
takie jak lignina czy suberyna

Ola Tomczak 1
MODYFIKACJE CHEMICZNE ŚCIANY KOMÓRKOWEJ

Testy
Rodzaj
Substancja Budowa chemiczna histochemiczne
modyfikacji
(zabarwienie)
Rozgałęziony polimer związków
aromatycznych, pochodnych Floroglucyna +
Zdrewnienie fenylopropanu – alkoholu HCl (kolor od
lignina
(lignifikacja) koniferylowego (nagozalążkowe) lub czerwonego do
aldehydu syryngowego fioletowego)
(okrytozalążkowe)

Spolimeryzowany ester nasyconych i

Skorkowacenie Sudan III
suberyna nienasyconych kwasów tłuszczowych
(subernizacja) (czerwone)
i hydroksotłuszczowych

Jak suberyna, ale ze znacznie Sudan III

kutynizacja kutyna
większym udziałem nasyconych KT (czerwone)

Estry alifatycznych kwasów o

długich łańcuchach (C-16, C-26,
Odkładanie Sudan III
wosk C-29, C-30) i alifatycznych alkoholi
wosków (czerwone)
jednowodorotlenowych o długich
łańcuchach (C-16, C-24)
- tworzą lepką
masę z wodą
Złożony polimer różnych cukrów
ześluzowacenie śluz - błękit
(kwasy uronowe, heksozy, pentozy)
metylenowy
(niebieski)
Hydroliza
Odkładanie Polimery cukrów: pentozany lub
Hemiceluloza słabymi
hemicelulozy heksozany, lub pentozany-heksozany
kwasami
- fenol (różowe)
- kwas (perlenie;
Związki SiO2 (krzemionka)
mineralizacja kryształy gipsu z
mineralne CaCO3 (węglan wapnia)
kwasem
siarkowym)

JAMKI KOMÓRKOWE

1). Jamki proste

- rurkowate kanaliki zapobiegające hamowaniu ruchu substancji odżywczych i przekazywania
podniet przez ścianę komórkową
- proste kontury, wyloty mają kształt kolisty
- przegrodzone cienką ścianą pierwotną i blaszką środkową (błonka zamykająca)
- w błonce delikatne pory, poprzez nie przenikają liczne plazmodesmy i odbywa się krążenie
roztworów wodnych
- jamki obustronne (jamki proste sąsiadujących komórek naprzeciw siebie tworzą wspólny
kanalik)
- jamki jednostronne (po jednej stronie ściany komórki)

Ola Tomczak 2
- jamki rozgałęzione (opatrzone licznymi kanalikami i łączą się w jeden kanał); często w
silnie zgrubiałych ścianach komórkowych (sklerenchyma).

2). Jamki lejkowate

- w cewkach drzew iglastych
- kanalik jamki obustronnie rozszerza się i wyglądem przypomina 2 lejki, nałożone na siebie
szerszymi końcami
- widok z góry – 2 koncentryczne koła (mniejsze to wylot kanalika większe – zrąb lejka przy
ścianie)
- w centralnej części ściany zatyczka (torus), odchyla się w 1 lub 2 stronę jamki i ruchem tym
reguluje krążenie roztworów wodnych.
- jednostronne lub obustronne
- u roślin nasiennych są bez zatyczek i wyloty kanalików są owalne lub szczelinowate.

BŁONA KOMÓRKOWA

Ola Tomczak 3
RETIKULUM ENDOPLAZMATYCZNE

Funkcje:
- RER (ziarniste) – synteza białek i ich
modyfikacja (głównie glikozylacja
mannozy)
- SER (gładkie) – synteza lipidów i
węglowodanów

APARAT GOLGIEGO (diktiosomy)

- utwory błonowe
- spłaszczone woreczki (cysterny) zebrane w
pakiety, podkowiaste lub miseczkowate
- mają długie wypustki w postaci rurek sięgające
w głąb cytoplazmy lub kanaliki łączące cysterny
- pęcherzyki (wakuole) na brzegach diktiosomów,
zmienna liczba, odrywają się i przenoszą
substancje do innych elementów cytoplazmy
włączając się w nie
- zachowują łączność z ER, prawdopodobnie z
niego powstają
- duża koncentracja witaminy C, duża aktywność fosfatazy kwaśnej i zasadowej
- fosfolipidy, galaktolipidy odgrywają dużą rolę
- masowe występowanie w intensywnie dzielących się komórkach embrionalnych i
gruczołach wydzielniczych (udział w syntezie polisacharydów – śluzy, pektyny,
gromadzeniu substancji zapasowych i olejków lotnych, tworzeniu wodniczek, przegrody
pierwotnej, blaszki środkowej)

PEROKSYSOMY
- zawierają enzym katalazę, która rozkłada nadtlenek wodoru (szkodliwy)

OLEOSOMY (ciałka olejowe)

- wewnątrzkomórkowe organelle składające się z kropelek tłuszczu pokrytych błoną
fosfolipidową i lipofilnych białek – oleozyn.
- np. w nasionach migdałów

MITOCHONDRIUM
- centrum energetyczne komórki
- wpuklenia różnego rodzaju

Funkcje:
- produkcja energii w formie ATP (trifosforan adenozyny); w wyniku oddychania
komórkowego pirogronian utworzony z glukozy w procesie glikolizy (w cytozolu) jest
„spalony” do dwutlenku węgla i wody w cyklu Krebsa i łańcuchu oddechowym.
- z 1 cz. glukozy – 36 cz. ATP

Ola Tomczak 4
MIKROTUBULE I MIKROFILAMENTY
- Mikrotubule – wrzeciono kariokinetyczne i cytokinetyczne

Paclitaxel – produkt przemysłu farmaceutycznego „Taxol” z kory cisa, uniemożliwia

depolaryzację.

- mikrofilamenty – białko (aktyna), czasami tworzą strukturę dwóch skręconych łańcuchów

(2-niciowej helisy).

PLASTYDY

Ola Tomczak 5
CHLOROPLAST

Tylakoidy – faza świetlna fotosyntezy

Granum – stos tylakoidów
Stroma – cykl Calvina

Ola Tomczak 6
ZIARNA SKROBII
- skrobia (Amylum) składa się z 2 frakcji:
 amyloza – liniowy polimer glukozy z wiązaniami (1-4)
 amylopektyna – rozgałęziony polimer glukozy z wiązaniami (1-4) i (1-6)
- wybarwiana jodem (I2/KI): amyloza na niebiesko (odcień niebieskiego zależy od proporcji
amylozy do amylopektyny, amylopektyna na brązowo
- rodzaje:
 ryżowa
 kukurydziana
 ziemniaczana
 pszeniczna
- rysunki (patrz: podręcznik Brody)

TRANSPORT PRODUKTÓW FOTOSYNTEZY

CHROMOPLASTY
- w komórkach róży, marchwi, papryki, pomidora.

Ola Tomczak 7