KASZEL

1. PYTANIA dla pacjenta:

a) od kiedy występuje kaszel?
 poniżej 3 tygodni  kaszel ostry
 powyżej 3 tygodni  kaszel przewlekły
 przyczyny:

OSTRY PRZEWLEKŁY
1) infekcje wirusowe (nagły początek, nasilony 1) nawracające wirusowe
wieczorem, częściej suchy + gorączka) zapalenie oskrzeli
2) alergie 2) astma
3) zakażenia
4) krup
5) spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

b) rodzaj kaszlu – suchy czy mokry?

c) wiek pacjenta – u dzieci najczęstszymi przyczynami kaszlu są:
 infekcja dróg oddechowych
 astma (kaszel suchy, nawracający, zwłaszcza w nocy + astma w
rodzinie)
d) wygląd plwociny:
 śluzowa – brak infekcji
 żółta/zielona/brązowawa – infekcja
 śluzowo-ropna  infekcja wirusowa (nie trzeba iść do lekarza)
 rdzawa (z powodu obecności krwi)  zapalenie płuc  lekarz
 różowa, rzadka i pienista  niewydolność lewej komory serca 
lekarz
 ciemnoczerwona  nowotwór  lekarz
 gęsta, biała, śluzowa  astma
 nieprzyjemny zapach  ropień płuc (kaszel suchy) lub rozstrzenie
oskrzeli (kaszel jest mokry, nieodwracalne rozszerzenie oskrzeli)
e) pora kaszlu:
 rano  przewlekłe zapalenie/rozstrzenie oskrzeli lub spływanie
wydzieliny po tylnej ścianie gardła
 wieczorem  infekcja wirusowa (+ towarzysząca gorączka)
 w nocy  astma (kaszel suchy), krup (kaszel mokry)
f) czy kaszel nawraca – jeżeli tak przyczyną jest nawracające zapalenie oskrzeli
g) papierosy – możliwa rozedma płuc lub przewlekłe zapalenie oskrzeli
h) przyjmowane leki – niektóre mogą być przyczyną kaszlu (suchego):
 inhibitory ACE
 NLPZ
 β-blokery

2. Stany, które należy WYKLUCZYĆ:

 a) krup:
 kaszel szczekający, nasilający się w ciągu nocy
 nocny atak trwa do kilu godzin
 występuje po wcześniejszej infekcji
 postępowanie – inhalacja z pary wodnej + wizyta u lekarza
b) spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła – częstsze odksztuszanie,
odchrząkiwanie
c) kaszel alergiczny:
 kaszel suchy, najczęściej w nocy
 cechuje się zmiennością sezonową
 dodatkowe objawy: katar sienny, zapalenie spojówek, świąd w jamie
ustnej
d) przewlekłe zapalenie oskrzeli:
 utrzymuje się przez 3 miesiące i nawracał przez ostatnie 2 lata
 najczęściej mokry (lub suchy przechodzący w mokry)
 przyczyny: papierosy, astma, refluks, spływanie wydzieliny po tylnej
ścianie gardła
e) astma:
 kaszel suchy nasilony w nocy
 dodatkowe objawy: duszności, świszczący oddech
f) gruźlica:
 kaszel przewlekły, suchy do mokrego
 krwioplucie „różnymi kolorami tęczy”
 dodatkowe objawy: gorączka, nocne poty, złe samopoczucie, utrata
masy ciała
g) zapalenie płuc:
 suchy, bolesny kaszel, przechodzący w mokry z krwiopluciem
 nasilony w nocy
 dodatkowe objawy:
- dreszcze, wysoka gorączka
- bóle głowy
- ból opłucnowy (w boku, nasilający się przy wdechu)
h) refluks – kaszel przewlekły, suchy, występujący podczas leżenia
i) samoistna odma opłucnowa:
 nagły początek zwłaszcza w nocy lub podczas odpoczynku
 suchy kaszel
 dodatkowe objawy: zaburzenia oddychania, ostry ból w piersi
nasilający się podczas ruchu

3. LEKI PRZECIWKASZLOWE:

Fosforan kodeiny Dekstrometorfan Cytrynian butamiratu

Preparaty Pini compositum, Thiocodin, Acodin, Tussidrill, Tussal, Supremin, Sinecod
Tussipini, NeoAzarina DexaPini, Robitussin
- astma - astma
 - przewlekły nieżyt oskrzeli - zapalenie oskrzeli
- rozstrzenie oskrzeli - niewydolność wątroby - ciężkie zahamowanie
- zaburzenia funkcji wątroby - I trymestr ciąży czynności ośrodka
P/wskazania lub nerek - okres laktacji oddechowego
- przewlekłe zaparcia - poniżej 2. roku życia - I trymestr ciąży
- niedoczynność tarczycy - okres laktacji
- ciąża
- poniżej 1 r.ż.
1) nudności, wymioty 1) zab. żołądkowo-jelit. 1) nudności
2) zaparcia 2) senność 2) biegunka
Działania 3) problemy z oddawaniem 3) zawroty głowy 3) pokrzywka
niepożądane moczu 4) rzadko uzależnienia 4) senność
4) senność 5) zawroty głowy
5) zawroty głowy
- zwiększa działanie p/bólowe zwiększa działanie
salicylanów i pyralginy alkoholu i I-MAO na OUN
Interakcje - zwiększa działanie kumaryn, (zawroty, spadek brak
działających na OUN ciśnienia, drżenie nóg,
kurcze spastyczne mięśni,
drgawki, wzrost ciepłoty)

+ preparaty roślinne = liść prawoślazu, liść babki lancetowatej, porost islandzki,

liść podbiału, kwiat ślazu/malwy czarnej, rosiczka

4. LEKI MUKOLITYCZNE:

Ambroksol Bromheksyna Acetylocysteina

Preparaty Ambrosol, Flavamed, Felgamina
Deflegmin, Mucosolvan
- choroba wrzodowa - choroba wrzodowa - ch. wrzodowa
- niewydolność - niewydolność - astma
P/wskazania nerek/wątroby nerek/wątroby - niewydolność
- astma - zaburzenia motoryki oddechowa
- zaburzenia motoryki oskrzeli oskrzeli - spadek zdolności
- I trymestr ciąży - I trymestr ciąży odksztuszania
- prowadzenie pojazdów - ciąża i laktacja
1) zab. żołądkowo-jelit. 1) zab. żołądkowo-jelitowe 1) zab. żołądkowo-jelit.
2) suchość w jamie ustnej lub 2) spadek ciśnienia krwi 2) zap. błony śluzowej
zwiększone wydzielanie 3) bóle i zawroty głowy (nie j.ustnej
Działania śliny prowadzić pojazdów!) 3) ból głowy
niepożądane 3) znużenie 4) świąd skóry 4) szumy w uszach
4) alergia 5) senność 5) spadek agregacji
płytek
6) alergie (anafilaksja,
świąd, wysypka)
Niezgodność fizyczna z
Zwiększenie penetracji Zwiększenie penetracji cefalosporynami,
antybiotyków do płuc – antybiotyków do płuc – aminoglikozydami i
Interakcje cefuroksym, amoksycylina, cefuroksym, amoksycylina, tetracyklinami (oprócz
erytromycyna, doksycyklina erytromycyna, doksycyklina doksacykliny)

Nasilenie działania teofiliny + azotyny  nasilenie

wazodilatacji i spadek
agregacji płytek

5. LEKI WYKRZTUŚNE:
a) pochodne gwajakolu:
 gwajakolosulfonian potasu (Apipumol, Apitussic, Herbapect, Thiocodin)
 gwajefenazyna (Guajazyl, GuajaVis, Robitussin)  w niskich
temperaturach może wykrystalizować (ale można rozpuścić kryształki
i działa)
