Nota Ringkas Sains 5.

manusia dan haiwan bergerak balas terhadap ransangan

Tahun 4. Contohnya tarik tangan apabila terkena seterika panas.

Bidang 1: Menyiasat benda hidup Oleh itu manusia mestilah menjaga kesihatan diri dari arak

1. Keperluan asas dan dadah kerana ianya melambatkan ransangan manusia.

-Keperluan asas haiwan dan manusia ialah udara, makanan, 4. Tumbuhan bergerakbalas terhadap:

air dan tempat tinggal a. cahaya matahari

- Keperluan asas tumbuhan ialah air, udara dan cahaya b. air

matahari. c. graviti

2. Proses benda hidup d. sentuhan ( pokok semalu).

- benda hidup menjalankan proses kehidupan : 6. Tumbuhan membiak melalui:

1. Bernafas- a. sulur ( pisang dan nanas)

Manusia : hidung, trakea, paru-paru b. spora ( cendawan)

Haiwan bernafas melalui paru-paru ( anjing) c. keratan batang ( ubi kayu)

Struktur trakea (lipas, belalang) d. keratan daun ( setawar)

Kulit lembap ( katak, cacing) e. batang bawah tanah ( halia )

insang ( ikan) 3. Perlindungan benda hidup

2. Perkumuhan (pengeluaran cecair, air kencing dan peluh) -haiwan dan tumbuhan mempunyai ciri-ciri khas untuk

3. Nyahtinja ( pengeluaran bahan tak tercerna dari badan, melindungi diri daripada bahaya.

najis) - haiwan dan tumbuhan juga mempunyai ciri khas supaya

4. manusia dan haiwan juga mmebiak dapat hidup dalam keadaan yang sangat sejuk dan panas.
Contoh;
Kawasan sejuk
-mempunyai bulu tebal dan lapisan lemak yang tebal
Kawasan Panas
-mempunyai bongol, telinga besar supaya dapat
menghilangkan haba, suka berendam dalam air.
-bagi tumbuhan pula seperti kaktus daunnya berbentuk
jarum supaya dapat meminimumkan kehilangan air dan
akarnya panjang.
Kawasan berangin
- Pokok yang hidup di kawasan berangin selalunya daunnya
berbelah-belah dan batangnya mudah lentur seperti kelapa
dan buluh.
Pengukuran
-Isipadu cecair diukur dalam milliliter dan liter
- Luas dalam cm2 dan lain-lain
-isipadu dalam cm3 dan lain-lain
-Panjang dalam m, cm, mm dan lain-lain.
Bidang 2: Menyiasat alam bahan.
1. Ada bahan yang lutsinar ( cahaya boleh melalui
sepenuhnya) contoh cermin mata
2. Ada bahan yang lutcahya ( cahaya boleh melaui
sebahagian) contoh kertas surih, plastik
3. ada bahan yang legap ( cahaya tidak boleh melaluinya)
Contoh buku dan pintu.
4. Ada bahan yang konduktur haba dan elektrik ( contohnya
sudu besi)
5. Ada bahan penebat haba dan elektrik- tidak boleh
mengalirkan haba dan elektrik ( contoh pensel)
6. ada bahan yang boleh terapung seoerti kayu dan gabus.
7. Ada bahan semulajadi ( sutera) dan bahan buatan
( plastic)
8. Getah adalah kenyal/ elastic ( boleh kembali ke bentuk
asal bila diregang)
Pengaratan
-objek dari besi boleh berkarat jika ada air dan udara
- cara untuk menghalang pengaratan:
Cat, gris, sapu minyak, salut timah ( tin makanan yang Bidang 4 : Teknologi

disalut dengan timah supaya tak berkarat) , salut dengan Teknologi dicipta untuk mengatasi had keupayaan manusia

plastic -hanger baju). contohnya untuk mengatasi had penglihatan, mikroskop

Amalkan Recycle ( kitar semula) , reuse ( guna semula) dicipta supaya boleh lihat benda sangat kecil, teleskop

dan reduce (kurangkan). untuk melihat permukaan bulan dan lain-lain.

Bidang 3: Menyiasat Bumi dan alam semesta Perkembangan teknologi juga berkembang.

Sistem suria terdiri daripada : Tahun 5

1. matahari Bidang 1: Menyiasat benda hidup

2. Planet ( Mercury, Venus, Earth ( Bumi) , Mars, Jupiter, Mikroorganisma:

Saturn, Uranus, Neptune, Pluto. Setiap planet ada orbit. -virus ( paling kecil dan semuanya adalah jahat(penyebab

Setiap planet mengelilingi matahari. Semakin jauh dari penyakit)

matahari, semakin sejuk dan mengambil masa yang lebih -bakteria ( ada baik dan jahat, contoh baik digunakan untuk

lama untuk melengkapkan pusingan mengelilingi matahari. membuat baja, keju, yogurt dan lain-lain)

3. Satelit semulajadi ( bulan )- bumi ada satu bulan -protozoa ( hidup di air dan udara)

4. Asteroid ( batuan yang terletak diantara planet Mars dan - Kulat/ fungi ( contohnya yis digunkan untuk membuat roti,

Jupiter ( Marikh dan Musytari). tapai dan tempe, kicap). Kulat juga digunakan untuk

5. komet ( ekornya terdiri dari ais dan debu) membuat antibiotic.

6. Meteroid-Meteor-Meteoroit -antara kesan buruk mikroorganisma ialah:

-Saiz bulan adalah 4 kali bumi dan saiz matahari adalah a. penyakit b. keracunan makanan c. kerosakan makanan

adalah 400 kali bumi. d. sakit gigi

Cara menghalang penyakit disebabkan mikroorganisma. c. Air (bersabut, kalis air, boleh terapung, ada rongga

1. basuh tangan semasa dan sebelum mengendalikan makanan udara-kelapa, teratai, pong-pong)

2. kuarantin d. Mekanisme letupan ( kering, berbelah dihujung dan

3. tutup mulut jika batuk dan bersin meletup- berangan, getah, keembung, kekacang)

4. tutup luka untuk mengelakkan jangkitan Rantai makanan

5. jangan kongsi barang peribadi: tuala,sikat dan berus gigi -hubungan makanan benda hidup

Kemandirian spesies ( kelangsungan hidup) -anak panah bermaksud dimakan oleh

Haiwan -Dimulai dengan tumbuhan ( pengeluar)

-Haiwan perlu membiak untuk memastikan kemandirian -Seterusnya herbivor ( haiwan makan tumbuhan)

spesiesnya. -dan diakhiri dengan karnivor (haiwan makan haiwan lain)

- haiwan membiak dengan bertelur dan melahirkan anak. -semua haiwan adalah pengeluar

-haiwan yang tidak menjaga telurnya selalunya bertelur Siratan makanan

dengan banyak. Contoh: penyu dan katak ( mempunyai lendir -terdiri daripada beberapa rantai makanan

dan berbau busuk) Bidang 2: Menyiasat daya dan tenaga

Tumbuhan Tenaga

-tumbuhan perlu di pencarkan (sebarkan) jauh dari induknya -tenaga tidak boleh dicipta dan dimusnahkan tetapi boleh

untuk mengelakkan persaingan bubah dari satu bentuk ke berntuk yg lain.

-tumbuhan disebarkan oleh: -digunakan untuk membuat kerja

a. Angin (ringan, berbulu, ada sayap) -Jenis tenaga:

b. Haiwan ( warna terang, manis, bercangkuk-kemuncup) Tenaga kinetik ( benda yang bergerak, kipas yg berpusing)
Tenaga keupayaan ( benda yg berada pada kedudukan yg Selari- semakin bertambah mentol, kecerahan mentol tetap

tertentu, spring yg sedang diregang, getah yg diregang, sama. Ini kerana setiap mentol mempunyai jalan arusnya

bola yg berada di kedudukan tempat tinggi). tersendiri.

Tenaga bunyi Bahaya elektrik

Tenaga haba Melecur, kebakaran, kejutan elektrik dan renjatan elektrik.

Tenaga elektrik Langkah keselamatan mengendalikan elektrik

Tenaga kimia ( makanan, bateri (sel kering) ). 1. Jangan sentuh dengan tangan basah

-Tenaga yg tidak boleh diperbaharui adalah tenaga yang 2. Jangan gunakan alat elektrik dengan wayar dengan rosak

tidak boleh diganti apabila habis digunakan ( gas asli, 3. Jangan gunakan alat elektrik yang rosak

petroleum, arang batu) 4. jangan gunakan terlampau banyak alat elektrik dengan

-tenaga yang boleh diperbaharui adalah tenaga yang tidak satu sumber.

akan habis digunakan ( matahari, air, angina dan biojisim) 5. jangan membaiki alat elektrik dengan sendirinya

Elektrik Cahaya

-Sumber tenaga elektrik ialah: 1. Cahaya bergerak lurus

Bateri (sel kering), sel solar, dynamo ( pada basikal), 2. Bayang-bayang terjadi kerana cahaya tidak boleh

akumulator, stesen hidroelektrik. menembusi objek legap dan cahaya bergerak lurus.

- Ada dua jenis litar: 3. semakin bertambah jarak objek dengan sumber cahaya,

Bersiri- semakin bertambah mentol, semakin berkurang semakin berkurang saiz bayang-bayang.

kecerahan. 4. semakin bertambah jarak objek dengan skrin, semakin

bertambah saiz bayang-bayang.

5. Cahaya boleh dipantulkan. Mempunyai isipadu tetap, bentuk tetap

6. Objek yg menggunakan prinsip pantulan cahaya ialah : 3. Cecair- bentuk tak tetap tetapi menagambil bentuk

periskop, cermin kereta, cermin. bekas, isipadu tetap, boleh mengalir

Haba 4. Gas-mempunyai berat, tidak ada bentuk tetap tetapi

1. Objek menjadi panas dan mengembang apabila dipanaskan mengikut bentuk bekas, boleh dimampatkan dan mengisi

kerana mendapat haba ruang.

2. Objek menjadi sejuk dan mengecut apabila disejukkan 5. -Proses peleburan ( Pepejal bertukar cecair)

kerana kehilangan haba. -Proses penyejatan (cecair bertukar gas, tiada suhu,

3. Suhu air mendidih 1000 C berlaku pada permukaan air))

Bidang 4: Alam bahan -Proses pendidihan ( cecair bertukar gas, suhu 100),

Asid dan alkali berlaku pada seluruh air

1. Asid selaunya berasa masam dan menukarkan kertas -Proses kondensasi ( gas bertukar cecair, contoh embun)

litmus biru ke merah -Proses pembekuan ( cecair bertukar pepejal)

2. Alkali pula biasanya berasa pahit dan menukarkan kertas Kitaran air.

litmus merah ke biru.

3. Neutral selalunya berasa tawar, masin, manis dan tidak

menukarkan kertas litmus.

Keadaan Jirim/Bahan

1. Jirim wujud dalam pepejal, cecair dan gas.

2. Sifat pepejal:
 - Buruj digunakan untuk tunjuk arah dan untuk menentukan

Kadar penyejatan bergantung kepada: musim.

-suhu (makin tinggi suhu, makin cepat kadar penyejatan) Siang dan malam

-angin ( makin tinggi kelajuan angina, makin cepat kadar

-Kejadian siang dan malam disebabkan oleh putaran bumi
penyejatan). pada paksinya.
-luas permukaan ( makin besar luas permukaan, makin cepat
-Ini juga menyebabkan matahari terbit sebelah timur dan
kadar penyejatan). tenggelam di sebelah barat.
Bidang 5: Teknologi
-Selain dari itu, ini juga menyebabkan panjang bayang-
Kekuatan dan kestabilan bayang berubah.
-struktur ( bangunan) kuat disebabkan oleh jenis bahan
Fasa-fasa bulan
yang digunakan
1. Fasa bulan terjadi kerana bulan mengelilingi bumi.
-kestabilan struktur pula bergantung kepada :
2. Bulan purnama terjadi pada 15hb.
a. luas tapak ( semakin bertambah luas tapak, semakin

bertambah kestabilan)

b. ketinggian ( semakin bertambah ketinggian, semakin

berkurang kestabilan).

Bidang 6: Menyiasat Bumi dan alam semesta

Buruj

-Buruj ( Big Dipper-utara, Orion- Utara, Southern Cross-

Selatan, Scorpion- tak tunjuk mana-mana arah)

Tahun 6. - memperlahankan objek yang laju

Bidang 1: Menyiasat benda hidup -mengubah bentuk

-Ada haiwan hidup sendirian ( harimau, panda) -melajukan objek yang bergerak perlahan.

-ada haiwan hidup berkumpulan ( singa, monyet) Geseran

-persaingan haiwan berlaku kerana sumber yang terhad atau -daya yang berlawan dengan arah gerakan

untuk mendapatkan air, makanan, pasangan dan kawasan. -keburukan geseran:

-tumbuhan pula bersaing untuk mendapatkan cahaya -bunga kasut/ tayar jadi haus

matahari, air, ruang dan nutrient. -membuatkan kita sukar menolah/menarik objek

-Haiwan pupus adalah haiwan yang tidak wujud lagi di dunia dipermukaan kasar

contoh burung dodo, dinosaur, mammoth. -menghasilkan haba

-haiwan terancam adalah haiwan yang masih ada di bumu Kebaikan geseran

tetapi jumlahnya semakin berkurangan ( harimau, singa , -kita boleh pegang objek

gajah, panda) -membolehkan kereta berhenti tau memperlahan kereta

Bidang 2: Menyiasat daya dan tenaga Kelajuan

Daya Kelajuan = Jarak

1. Tarik dan tolak adalah tenaga. Masa

2. Kesan daya: Contoh:

-menggerakkan objek pegun ( diam)

-berhentikan benda yang bergerak

- mengubah arah
Pengawetan makanan. h. pengetinan ( guna suhu yg amat tinggi untuk membunuh

-makanan jadi rosak disebabkan oleh tindakan mikroorganisma, tidak berkhasiat kerana khasiat makanan

mikroorganisma telah musnah semasa suhu tinggi dikenakan)

-mikroorganisma tumbuh pada keadaan: i. Pendidihan.

Lembap, ada uadara, suhu yang sesuai, keasidan yang sesuai. j. Pempasteuran ( selalunya susu, guna suhu tinggi tapi tak

-makanan yang rosak menghasilkan: tinggi sangat setakat membunuh mikroorganisma dan

Bau busuk, rasa masam, perubahan warna, perubahan khasiat susu masih ada)

tekstur dan berkulat. k. Pelilinan ( untuk buah seperti epal)

-Oleh itu untuk membuatkan makanan tahan lama kita Gerhana

perlulah mengawet makanan. -gerhana matahari berlaku apabila matahari, bulan dan bumi

-Cara pengawetan makanan ialah: berada dalam satu garisan yang lurus

a. Penjerukan( manga, nanas)

b. Pengeringan ( cili kering, ikan kering)

c. Pengasapan ( ikan, pisang)

d. Pengasinan ( ikan, telur) -gerhana bulan mesti berlaku pada hari ke 15 dalam fasa

e. Penyejukan/pendinginan ( sayur) bulan dan berlaku apabila matahari, bumi dan bulan berada

f. Penyejukbekuan ( ikan, ayam, daging) dalam satu garisan yang lurus.

g. Pembungkusan vakum-keluarkan udara

Mesin ringkas

Ada tujuh:

1. baji (tajam, untuk memisahkan dua benda, pisau, kapak)

2. takal

3. tuas ( mesti ada fulcrum, jonkang-jongket)

4. Gear

5. Skru ( untuk menyambung benda)

6. roda dan gandar ( contoh paip)

7. satah condong ( untuk naikkan objek dari bawah ke atas

atau sebaliknya contoh tangga)

Mesin kompleks

-gabungan 2 atau lebih mesin ringkas.

-contoh gunting ada baji dan tuas.