Wybrane Miny Przeciwpiechotne Rosji

ZESZYTY NAUKOWE WSOWL
Nr 1 (151) 2009 ISSN 1731-8157
Leszek BUDNY
Piotr SASKA
WYBRANE MINY PRZECIWPIECHOTNE ROSJI
W artykule przedstawiono charakterystykę techniczną wybranych min przeciwpiechot-

nych, będących na wyposażeniu Armii Rosyjskiej. Opisano ogólną budowę min przeciwpiechot-
nych, ich klasyfikację oraz przeznaczenie. Dokonano szczegółowej analizy poszczególnych ty-
pów min z uwzględnieniem ich elementów składowych oraz parametrów taktyczno - technicz-
nych. Wskazano również miejsca konfliktów zbrojnych, gdzie używano min przeciwpiechotnych
produkcji rosyjskiej.
Słowa kluczowe: miny przeciwpiechotne Rosji, miny lądowe, zagrożenie minowe w Afganistanie,
zagrożenie minowe na Półwyspie Bałkańskim, Konwencja Ottawska 1997
WSTĘP
Miny lądowe od momentu wprowadzenia na wyposażenie wojsk stały się sku-
tecznym środkiem walki, stosowanym przez większość armii świata. Prosta konstruk-
cja, stosunkowo niski koszt wykonania oraz wysoka efektywność sprawiają, że są uży-
wane zarówno przez armie państw bogatych, jak i ubogich. Miny pozwalają skutecznie
eliminować pojazdy pancerne i kołowe oraz siłę żywą przeciwnika.
Długotrwały czas pozostawania w stanie gotowości bojowej, szczególnie
w przypadku min starszego typu sprawia, że miny lądowe stanowią poważne zagrożenie
nie tylko podczas trwania konfliktu, ale również długo po jego zakończeniu. Dlatego też
ofiarami min są nie tylko żołnierze, ale również przypadkowa ludność cywilna. Sku-
teczność min potwierdza między innymi liczba ofiar wojny afgańsko - radzieckiej, pro-
wadzonej w latach 80. XX wieku. Szacuje się, że w trakcie jej trwania w wyniku eks-
plozji min zginęło lub zostało rannych 64 tysiące osób.
Ciągły postęp technologiczny sprawia, że nowe konstrukcje min lądowych, za-
-
-

mjr mgr inż. Leszek BUDNY – Instytut Dowodzenia Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych
kpt. mgr inż. Piotr SASKA – Wydział Planowania i Koordynacji Badań Naukowych Wyższej Szkoły
-
Oficerskiej Wojsk Lądowych

-
-
równo klasycznych, jak i narzutowych, wyposażone są w zapalniki niekontaktowego

działania, czujniki akustyczne, magnetyczne i podczerwieni, co sprawia, że są znacznie
groźniejsze niż miny starszych generacji. Producenci min stosują rozwiązania technicz-
ne zapewniające ich zadziałanie praktycznie w każdych warunkach terenowych i atmos-
ferycznych.
Lepsze poznanie konstrukcji min, ich przeznaczenia i zasad działania, techniki
ustawiania, sposobów inicjowania i neutralizacji zwiększa bezpieczeństwo żołnierzy
znajdujących się w rejonach występowania i oddziaływania min oraz pozwala na podję-
cie prób bezpiecznego rozminowania terenów po zakończonych konfliktach zbrojnych.
Celem artykułu jest zaprezentowanie min przeciwpiechotnych, będących obec-
nie na wyposażeniu armii rosyjskiej.
1. OGÓLNE WIADOMOŚCI O MINACH
Miny1, jako środek inżynieryjnego zagrożenia, służą do ograniczenia działania
przeciwnika i przeznaczone są do unieszkodliwiania i niszczenia technicznych środków
bojowych, sprzętu mechanicznego, a także rażenia stanu osobowego przeciwnika.
Miny różnią się przeznaczeniem, budową, kształtem oraz wielkością (rys.1, 2
i 3).
Rys. 1. Porównanie wielkości przeciwpiechotnej miny fugasowej

Źródło: [online]. [dostęp:15.02.2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.globalsecurity.org/military/systems/munitions/tatp.htm
Rys. 2. Porównanie wielkości przeciwpiechotnej miny odłamkowej

-
1
„Mina - ładunek materiału wybuchowego zwykle umieszczony w kadłubie (obudowie) przeznaczony
do niszczenia lub uszkodzenia pojazdów, łodzi lub samolotów oraz do niszczenia i rażenia siły żywej,
-
którego detonacja następuje pod wpływem oddziaływania sprzętu bojowego lub siły żywej po upły-
wie określonego czasu lub w sposób kierowany”, Norma Obronna NO-01-A001, Sprzęt inżynieryjny.
-
Klasyfikacja i terminologia, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 2000, s. 10.

-
109
-
Leszek BUDNY, Piotr SASKA
Rys. 3. Porównanie miny przeciwpancernej i przeciwpiechotnej

Większość stosowanych min składa się z czterech podstawowych elementów, do
których zaliczamy:
1. Kadłub miny - element miny zawierający materiał wybuchowy.
2. Materiał wybuchowy - związek chemiczny lub mieszanina kilku związków
chemicznych zdolna w odpowiednich warunkach do gwałtownej, postępującej
z dużą prędkością reakcji chemicznej, w czasie której wydziela się duża ilość
gazów i ciepła.
3. Zapalnik - urządzenie przeznaczone do spowodowania zapalenia lub inicjowania
ładunku materiału wybuchowego określonego rodzaju amunicji, min i innych
środków w żądanym miejscu i czasie.
4. Urządzenie zabezpieczające - urządzenie, które zapobiega przypadkowemu za-
działaniu miny.
Dokonując podziału min w zależności od ich przeznaczenia, możemy wyróżnić2:
1. Miny przeciwpiechotne.
2. Miny przeciwpancerne.
3. Miny przeciwtransportowe.
4. Miny przeciwdesantowe.
5. Miny specjalnego przeznaczenia.
6. Miny sygnalizacyjno-oświetleniowe.
2. SPECYFIKACJA MIN PRZECIWPIECHOTNYCH
Miny przeciwpiechotne3 (antipersonnel mines) przeznaczone są do zwalczania,
uczynienia niezdolnej do działania siły żywej przeciwnika, a także do osłony
i wzmocnienia innych zapór inżynieryjnych w celu utrudnienia ich rozpoznania oraz
pokonania.
Rażenie stanu osobowego przeciwnika następuje wskutek działanie fali uderze-
niowej powstałej podczas detonacji materiału wybuchowego, jak również przez rażenie
siły żywej odłamkami (defragmentacja kadłuba miny).
2
Środki minowania i rozminowania, Szefostwo Wojsk Inżynieryjnych. Sztab Generalny Wojska Pol-
-
skiego, Warszawa 1978, s. 7.

3
„Mina przeciwpiechotna - mina przeznaczona do zranienia, zabicia lub uczynienia niezdolnej do dzia-
-
łania siły żywej; może ona detonować w wyniku działania ofiary”, Norma Obronna NO-01-A001,
Sprzęt inżynieryjny. Klasyfikacja i terminologia, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 2000,
-
s. 12.
-
110
-
Konstrukcja min przeciwpiechotnych umożliwia ustawienie ich na powierzchni

lub w gruncie pod cienką warstwą maskującą. Większość min przeciwpiechotnych po-
siada zapalniki naciskowego i naciągowego działania (dotyczy min przeciwpiechotnych
samoczynnych) oraz zapalniki elektryczne (miny o działaniu kierowanym).
Miny nowej generacji zawierają elementy uniemożliwiające usunięcie ich
z miejsca, a także mechanizmy samolikwidacji.
Ogólny podział min przeciwpiechotnych przedstawia rys.4.
Miny przeciwpiechotne
Miny klasyczne Miny narzutowe
Miny kierowane Miny samoczynne
Miny odłamkowe Miny fugasowe
Kierunkowego działania Okrężnego działania
Rys. 4. Ogólny podział min przeciwpiechotnych

Źródło: Opracowanie własne
2.1. Mina przeciwpiechotna PMN
Mina PMN (rys.5) to klasyczna, fugasowa mina przeciwpiechotna o działaniu
naciskowym produkowana przez Rosję. Zastąpiła minę PMK-40. Przy zbliżonej kon-
strukcji różni się od niej wymiarami i tworzywem, z którego wykonano korpus miny
(tekturę zastąpiono bakelitem).
Kadłub miny wykonany jest z bakelitu koloru czarnego, oliwkowego lub brązo-
wego. Iracka wersja miny (oznaczenie PMN HGE) jest koloru czarnego. Cześć min
PMN odnalezionych na terenie Iraku posiadała zapalniki od węgierskich min Gyata-64.
Mina PMN produkowana jest w Chinach pod nazwą Type 584.
Rys. 5. Mina przeciwpiechotna PMN

-
Źródło: [online]. [dostęp:03.10.2008]. Dostępny w Internecie: http://tewton.narod.ru/ mines/pmn.html

-
4
Poradnik-Rozpoznawanie i zasady postępowania z uzbrojeniem i sprzętem wojskowym występującym
-
w Iraku, Warszawa 2004, s. 424.

-
111
-
Pokrywa naciskowa miny wykonana jest z gumy i połączona za pomocą cienkiej

opaski metalowej z częścią dolną miny. Zasadniczy materiał wybuchowy miny stanowi
ładunek 200 g trotylu prasowanego.
Mina wykrywalna jest indukcyjnie. Może posiadać elementy nieusuwalności.
Podstawowe dane taktyczno-techniczne miny5
1. Typ miny - mina fugasowa, naciskowego działania
2. Masa całkowita miny [g] - 550
3. Masa ładunku MW [g] - 200
4. Rodzaj zastosowanego MW - trotyl (TNT)
5. Wymiary kadłuba [mm]:
- średnica - 112
- wysokość - 56
6. Materiał kadłuba - bakelit
7. Zapalniki - naciskowego działania z zapałem MD-9
8. Min. siła nacisku [N] - 50-80
9. Strefa rażenia [m] - 1-2,0 m
2.2. Mina przeciwpiechotna PMN-2
Mina PMN-2 (rys.6) to kolejna klasyczna, fugasowa mina przeciwpiechotna
o działaniu naciskowym produkowana przez niektóre kraje powstałe po rozpadzie
ZSRR. Wodoszczelny kadłub miny (kolor zielony) wykonany jest z wysokogatunkowe-
go tworzywa sztucznego odpornego na działanie czynników atmosferycznych, do któ-
rego przymocowano element naciskowy (czarny gumowy krzyż). Mina jest moderniza-
cją miny PMN (zastosowano nowy, odporny na działanie fali uderzeniowej zapalnik).
Zasadniczy ładunek materiału wybuchowego miny stanowi 100 g TG-40 (mieszanka
trotylowo-heksogenowa). Mina jest wykrywalna indukcyjnie6.
Znalazła zastosowanie między innymi w Afganistanie, Angoli, Azerbejdżanie,
Kambodży, Erytrei, Etiopii, Chorwacji, Hondurasie, Libanie, Mozambiku, Nikaragui,
Tadżykistanie oraz Tajlandii7.
Rys. 6. Mina przeciwpiechotna PMN-2

http://tewton.narod.ru/mines-2/pmn-2.html
5
Инженерные боеприпасы Советская Армия Противопехотная мина ПМН. [online]. [dostęp:
-
03 października 2008]. Dostępny w Internecie: http://www.tewton.narod.ru/mines/pmn.html

6
Ibidem, [online]. [dostęp: 05 października 2008]. Dostępny w Internecie:
-
7
A. Smith, Landmines and Humanitarian Mine Action. [online]. [dostęp: 10 październiak 2008]. Do-
-
stępny w Internecie: http://www.nolandmines.com/minesPMN2.htm

-
112
-
Podstawowe dane taktyczno-techniczne miny8,9

4. Rodzaj zastosowanego MW - TG-40 (RDX10/TNT11)
- średnica - 121
- wysokość - 52
6. Materiał kadłuba - tworzywo sztuczne
Mina PMN-3 (rys. 7) jest kolejną miną z rodziny PMN, bardzo podobna do
PMN-2. Zaliczana jest do klasycznych, fugasowych min przeciwpiechotnych
o działaniu naciskowym.
Kadłub miny wykonany całkowicie z wysokogatunkowego tworzywa sztuczne-
go, z charakterystycznym (na ogół koloru czarnego) elementem naciskowym zbliżonym
kształtem do krzyża. Konstrukcja miny umożliwia jej ustawienia w każdych warunkach
terenowych i atmosferycznych w zakresie temperatur -40÷500 C. Wyposażona jest w
elementy nieusuwalności i samolikwidacji zapewniające jej aktywność bojową przez 12
godzin, 1, 2, 4 lub 8 dób. Mina może być ustawiana sposobem ręcznym lub mechanicz-
nym za pomocą ustawiaczy min12.
Rys. 7. Mina PMN-3

8
Инженерные боеприпасы Советская Армия Противопехотная мина ПМН-2. [online]. [dostęp:
10 listopada 2008]. Dostępny w Internecie: http://www.tewton.narod.ru/mines-2/pmn-2.html
9
PMN mine. W: Wikipedia Wolna Encyklopedia. [online]. [dostęp: 12 listopada 2008]. Dostępny
w Internecie: http://en.wikipedia.org/wiki/PMN_mine
-
10
RDX (Royal Demolition Explosive) - kruszący materiał wybuchowy o zwiększonej sile działania,
potoczna nazwa heksogen
-
11
TNT (trinitrotoluen) - kruszący materiał wybuchowy o normalnej sile działania, potoczna nazwa trotyl
12
-

-
113
-

4. Rodzaj zastosowanego MW - heksogen (RDX)
- średnica - 122
- wysokość - 54
7. Zapalniki - naciskowego działania
Mina PMN-4 (rys. 8) to kolejna mina z rodziny PMN. Zaliczana jest do klasycz-
nych, fugasowych min przeciwpiechotnych o działaniu naciskowym.
Kadłub miny (kolor ciemnoszary) wykonany jest z wytrzymałego tworzywa
sztucznego, który połączono metalową opaską z gumową pokrywą naciskową. Kon-
strukcja miny umożliwia jej ustawianie praktycznie w każdych warunkach terenowych
i atmosferycznych. Szczelność miny gwarantuje jej zdolność bojową zarówno pod wo-
dą, jak i na bagnach i torfowiskach do głębokości około 1,5 m. Mina nie posiada ele-
mentów samolikwidacji oraz mechanizmów uniemożliwiających usunięcie jej z miejsca
ustawienia Mina może być ustawiana sposobem ręcznym lub za pomocą śmigłowców15.
Rys. 8. Mina PMN-4

13
Tamże.
14
PMN 3 anti-personnel mine -Technical Description. [w:] Technical Note 08.20/01 Version 1.0.
-
[online]. [dostęp: 21 listopada 2008]. Dostępny w Internecie:

http://www.mineactionstandards.org/tnma/TN_08.20_01_2001_PMN_3_(Version_1.0).pdf
-
15
-
16
Tamże.
-
114
-

4. Rodzaj zastosowanego MW - TG-40 (RDX/TNT)
 średnica - 95
 wysokość - 42
2.5. Mina przeciwpiechotna PFM-1
Mina PFM-1 (rys.11) to nowej generacji kasetowa mina przeciwpiechotna
o działaniu naciskowym, nazywana często Butterfly mine, produkcji radzieckiej, przy-
pominająca stosowaną przez Armię Stanów Zjednoczonych minę lądową BLU-43
(rys.12). Obie miny są bardzo podobne kształtem i zasadą działania, jednakże stosuje
się w nich inne typy materiałów wybuchowych. Mina jest plastikowym asymetrycznym
pojemnikiem wykonanym z polietylenu o niskiej gęstości, zawierającym płynny mate-
riał wybuchowy VS6-D lub VS-60D o masie 37 g 17.
Rys. 9. Mina PFM-1

http://tewton.narod.ru/mines-2/pfm-1.html
Rys. 10. Mina BLU-43

-
http//:www.big-ordnance.com/subs/BLU43OD.jpg
-
17
PFM-1. W: Wikipedia Wolna Encyklopedia. [online]. [dostęp: 14 listopada 2008]. Dostępny
-
w Internecie: http://pl.wikipedia.org/wiki/PFM-1
-
115
-
Wewnątrz kadłuba znajduje się aluminiowy pobudzacz wybuchowy. Deformacja

polietylenowego kadłuba miny (wskutek np. nadepnięcia przez żołnierza) powoduje
gwałtowne uderzenie tłoka w pobudzacz wybuchowy i natychmiastowy wybuch. Skutki
wybuchu zazwyczaj nie są śmiertelne u dorosłych ludzi, ale pozostawiają trwałe obra-
żenia. Mina produkowana jest w różnych kolorach, przeważnie zielonym oraz brązo-
wym, także niebieskim, czerwonym, czarnym oraz białym.
Istnieje wersja miny o symbolu PFM-1S ulegająca samolikwidacji po określo-
nym czasie, zwykle po 1 do 40 godzin Oba typy min nie mogą być w żaden sposób roz-
brojone po ich uzbrojeniu18.
4. Rodzaj zastosowanego MW - VS6-D lub VS60-D
- długość - 120
- szerokość - 20
- wysokość - 61
6. Materiał kadłuba - polietylen
7. Zapalniki - MVDM lubVGM-572
9. Strefa rażenia [m] -1m
2.6. Miny przeciwpiechotne typu MON
Miny przeciwpiechotne typu MON klasyfikowane są jako klasyczne, odłamkowe
miny przeciwpiechotne kierunkowego działania. Zaliczamy do nich między innymi ta-
kie miny, jak: MON-50, MON-90, MON-100, MON-200 (liczba przy inicjale oznacza
skuteczny zasięg rażenia miny). Przeznaczone są do rażenia siły żywej przeciwnika
(w szczególności celów grupowych). Największą skuteczność zapewnia, gdy ustawiona
jest na leśnych drogach, ulicach, wąwozach lub dolinach. Miny MON, w odróżnieniu
od innych min przeciwpiechotnych, można ustawiać na powierzchni ziemi, a także róż-
nych przedmiotach terenowych (nasypach, słupach energetycznych, drzewach, ścianach
itp.).
2.6.1. Mina przeciwpiechotna MON-50
Mina MON-50 (rys.13) jest klasyczną, odłamkową miną przeciwpiechotną kie-
runkowego działania produkcji byłego ZSRR. W zależności od zastosowanego zapalni-
ka może być samoczynną (zapalnik naciągowy) lub kierowaną. Swoim kształtem przy-
pomina minę MRUD (Włochy) i M18A1 Claymor (USA). Mina wykonana jest
z tworzywa sztucznego (kolor brązowy lub oliwkowy) i zawiera plastyczny materiał
wybuchowy ukształtowany w sposób kumulacyjny. Posiada dwa niezależne gniazda na
-
-
18
Ibidem
19
Countermine Indentification Training (CIT) Program. Afganistan Beware Mines Don’t Care, Head-
-
quarters, Departament of The Army, Ford Leonard Wood Missouri 2001, PFM-1
-
116
-
zapalniki (naciągowego działania lub zapalnik elektryczny)20.

W przeciwieństwie do min odłamkowych okrężnego działania oddziaływuje
(razi odłamkami) w strefie rażenia (rys.13) o kącie około 500 i wysokości 4 m. Zasięg
skutecznego działania miny waha się w granicy około 50 m od miejsca ustawienia.
1. Typ miny - mina odłamkowa kierunkowego działania
4. Rodzaj zastosowanego MW - PMW-4
- długość - 220
- grubość - 45
- wysokość - 105
7. Zapalniki - naciągowego działania; elektryczny
9. Strefa rażenia:
- sektor [0] - 50
- wysokość [m] - 4,0
- zasięg [m] - 50
Rys. 11. Mina przeciwpiechotna MON-50

http://www.tewton.narod.ru/mines/mon-50.html
2.6.2. Mina przeciwpiechotna MON-90

Mina MON-90 (rys.14) to kolejna mina z rodziny MON. Jest udoskonaloną wer-
sją miny MON-50. Wykonana jest z tworzywa sztucznego koloru zielonego (ciemnozie-
lonego) o bardzo dobrych parametrach wytrzymałościowych.
W minie zastosowano większą ilość ładunku materiału wybuchowego, co spo-
-
20
Инженерные боеприпасы Советская Армия Противопехотная мина МОН-50. [online]. [dostęp:
12 listopada 2008]. Dostępny w Internecie: http://tewton.narod.ru/mines/mon-50.html
-
21
Tamże.
22
-
quarters, Departament of The Army, Ford Leonard Wood Missouri 2001, MON-50.
-
117
-
wodowało zwiększenie strefy rażenia (zasięg do 90 m).

Ta kierunkowa mina okrężnego działania występuje na wyposażeniu pododdzia-
łów wojsk inżynieryjnych rosyjskiej armii, a także wojsk specjalnych Specnaz. Naj-
większą skuteczność miny osiąga się ustawiając ją na drogach leśnych, ulicach, wąwo-
zach i dolinach.
Rys. 12. Mina przeciwpiechotna MON-90

http://www.tewton.narod.ru/mines-3/mon-90.html

1. Typ miny - mina odłamkowa kierunkowego działania
2. Masa całkowita miny [kg] - 12,4
3. Masa ładunku MW [kg] - 6,2
4. Rodzaj zastosowanego MW - PMW-4
- długość - 345
- grubość - 153
- wysokość - 202
7. Zapalniki - naciągowego działania; elektryczny
9. Strefa rażenia:
- sektor [0] - 54
- wysokość [m] - 8,0
- zasięg [m] - 90
2.7. Mina przeciwpiechotna OZM-72
Mina OZM-72 (rys.15) zaliczana jest do min grupy OZM, do których zaliczamy
między innymi OZM-3 (rys.16) i OZM-4 (rys.17).
OZM-72 jest klasyczną, odłamkową miną przeciwpiechotną z zapalnikiem na-
-
23
Инженерные боеприпасы Советская Армия Противопехотная мина МОН-90. [online]. [dostęp:
-
15 listopada 2008]. Dostępny w Internecie: http://tewton.narod.ru/mines/mon-90.html

24
-
quarters, Departament of The Army, Ford Leonard Wood Missouri 2001, MON-90.
-
118
-
ciągowego działania (mina samoczynna) i elektrycznym (mina kierowana).
Rys. 13. Mina OZM-72

http://en. wikipedia.org/wiki/Image:OZM.jpg
Występuje na terenach Afganistanu, Angoli, Kambodży, Kuby, Erytrei, Etiopii,

Mozambiku, Namibii, Nikaragui, Sudanu, Wietnamu, Jemenu i Zambii25.
Mina działa w podobny sposób jak mina PSM-1. W pierwszej fazie następuję wyrzuce-
nie miny za pomocą znajdującego się w kadłubie miny ładunku miotającego na wyso-
kość około 1,0-1,1 m ponad poziom gruntu, a następnie zadziałanie zasadniczego ła-
dunku materiału wybuchowego, który niszczy kadłub i nadaje dużą energię kinetyczną
odłamkom. Mina może być wyposażona w elementy nieusuwalności.
Rys. 14. Mina OZM-3 Rys. 15. Mina OZM-3

Źródło: [online]. [dostęp:25.10.2008]. Źródło: [online]. [dostęp:25.10.2008].
-
Dostępny w Internecie: Dostępny w Internecie:

http://commons.wikimedia.org/wiki/OZM-3 http://tewton.narod.ru/mines/ozm-4.html
-
25
A. Smith. Landmines and Humanitarian Mine Action. [online]. [dostęp: 10 listopada 2008]. Dostępny
-
w Internecie: http://www.nolandmines.com/minesOZM72.htm
-
119
-

1. Typ miny - mina odłamkowa okrężnego działania
3. Masa kadłuba miny [g] - 1200
5. Rodzaj zastosowanego MW - trotyl lany z pobudzaczem wybuchowym
- średnica - 108
- wysokość - 172
7. Materiał kadłuba - stalowy
8. Zapalniki naciągowego działania - MUW-2; MUW-3; MUW-4 z zapałem
MD-8A
10. Promień rażenia [m] - około 30 m
3. MIEJSCA WYSTĘPOWANIA ROSYJSKICH MIN PRZECIWPIECHOTNYCH

Rosja obok Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, Chin, Indii i Pakistanu
należy do czołowych producentów min lądowych na Świecie. Dlatego też miny prze-
ciwpiechotne wyprodukowane w tym kraju, pomimo istnienia konwencji zakazującej
ich stosowania można znaleźć w większości miejsc, w których toczą się konflikty
zbrojne (rys. 18).
Obecnie do najbardziej zaminowanych krajów na świecie należy Afganistan. Na
jego terytorium znajduje się około 15 milionów min przeciwpancernych i przeciwpie-
chotnych, a liczba niewybuchów jest równie duża i trudna do oszacowania. Miny są tam
odnajdywane wszędzie - na obszarach zurbanizowanych, wiejskich, przemysłowych
oraz w rejonach byłych radzieckich baz wojskowych zabezpieczanych przez rozległe
pola minowe. Większość z użytych min stanowią miny ustawione w latach 1980 - 1992.
Przez ponad 10 lat konfliktu afgańsko – radzieckiego, armia radziecka założyła ok. 30
mln min27. Poza ustawianymi ręcznie i mechanicznie, Rosjanie szeroko stosowali miny
narzutowe rozrzucane z samolotów, śmigłowców oraz rakiet. Głównie wykorzystywano
narzutowe miny przeciwpiechotne, w mniejszym stopniu miny przeciwpancerne. Miny
używano także w walkach wewnętrznych między lokalnymi grupami w okresie od 1992
do 1996 r., szczególnie w okolicach Kabulu28. Dużą liczbę zastosowanych min spotę-
gowała bliskość największych producentów min na świecie (Chin, Iranu, Rosji i Paki-
stanu). W świadomości walczących zakorzenił się pogląd, że pola minowe, zwłaszcza
przeciwpiechotne, są najtańszą metodą zabezpieczenia się przed atakiem wroga.
Miny przeciwpiechotne są również przekleństwem mieszkańców niektórych kra-
jów Półwyspu Bałkańskiego. Są rejony w Chorwacji, Bośni i Kosowie, gdzie rodzice
nie pozwalają dzieciom oddalić się na kilkadziesiąt metrów od domu. Miny ustawiane
-
26
Инженерные боеприпасы Советская Армия Противопехотная мина ОЗМ-72. [online]. [dostęp:
10 października 2008]. Dostępny w Internecie: http://tewton.narod.ru/mines/ozm-72.html
-
27
S. Kośnik, Zagrożenie minowe w Afganistanie, [w:] „Zeszyty Naukowe WSOWL” nr 4 z 2005 r.,
Wrocław 2005, s. 39.
-
28
Ibidem, s. 40.
-
120
-
były zarówno przez serbskie i chorwackie wojsko, jak również oddziały partyzanckie
Wyzwoleńczej Armii Kosowa i Bośniaków. Wśród min przeciwpiechotnych używa-
nych przez strony konfliktów niemałą część stanowiły miny produkcji rosyjskiej lub
miny będące ich wierną kopią. Szacuje się, że tylko w Chorwacji w ziemi nadal jest
około 250 tysięcy min.
Rys. 18. Miejsca występowania zagrożeń minowych na Świecie

www.icbl.org/lm/2005/maps/problem.html
Niekontrolowany sposób rozmieszczenia min, brak dokumentacji sprawozdaw-

czej oraz zaangażowanie niewystarczających sił i środków do oczyszczania zaminowa-
nych terenów powoduje, że całe regiony (prowincje) kilkunastu krajów nie nadają się
do zamieszkania przez okres co najmniej kilku lub kilkunastu lat. Różnorodność kon-
strukcji min powoduje, że mogą znajdować się zarówno na polach uprawnych, pastwi-
skach, sadach, ogrodach, jak również w lesie, na drodze czy na szlaku górskim.
PODSUMOWANIE
Miny przeciwpiechotne podobnie jak kilkadziesiąt lat temu są obecnie najtań-
szym środkiem walki na współczesnym polu walki. Różnorodność rozwiązań konstruk-
cyjnych, zastosowanie kruszących materiałów wybuchowych o normalnej i zwiększonej
sile działania oraz nowej generacji płynnych materiałów wybuchowych sprawia, że mi-
-
ny mają ciągle szerokie zastosowanie w walce z siłą żywą przeciwnika w wielu toczą-
cych się konfliktach zbrojnych na Świecie.
-
Współczesne miny mogą być wyposażone w zapalniki mechaniczne naciskowe-

go i naciągowego działania, zapalniki elektryczne, magnetyczne, zapalniki natychmia-
-
-
121
-
stowego lub opóźnionego działania, ze zwłoką lub bez. Ze względu na stosunkowo pro-
stą technologię oraz niski koszt wykonania miny produkowane są prawie przez wszyst-
kie kraje Świata. Orientacyjny koszt wyprodukowania jednej miny to zazwyczaj kilka
lub kilkadziesiąt dolarów amerykańskich. Ich producenci nie mają problemów z rynka-
mi zbytów. Szacuje się, że tylko w ostatnich 25 latach wyprodukowano 255 milionów
min lądowych, z czego około 190 milionów stanowiły miny przeciwpiechotne. Naj-
więksi producenci min to: Rosja, Chiny, Stany Zjednoczone, Indie oraz Pakistan.
Z inicjatywy Organizacji Narodów Zjednoczonych 6 czerwca 1996 roku
w Brukseli około 100 państw opracowało, a następnie przyjęło wspólną deklarację do-
prowadzenia do całkowitej delegalizacji i zniszczenia min przeciwpiechotnych. Podjęte
ustalenia dały początek pracom nad dokumentem międzynarodowym, opisującym i re-
gulującym kwestie produkcji min przeciwpiechotnych, ich transferu i używania.
W dniu 4 grudnia 1997 roku w Ottawie 121 państw podpisało „Konwencję
o zakazie użycia, składowania, produkcji i transferu min przeciwpiechotnych oraz ich
zniszczeniu” (tzw. Konwencję Ottawską). Konwencja weszła w życie 1 marca 1999
roku, jednakże wiele krajów do dzisiaj konwencji nie ratyfikowało. Wśród nich między
innymi Polska, USA, Chiny oraz Rosja.
LITERATURA
1. Countermine Indentification Training (CIT) Program. Afganistan Beware Mines
Don’t Care, Headquarters, Departament of The Army, Ford Leonard Wood Missouri
2001.
2. Gierak K., Miny przeciwpiechotne - broń nadmiernie okrutna. Zarys problemu. [on-
line]. [dostęp: 18 listopada 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.global.net.pl/20983.xml
3. Инженерная техника Советской Армии и России.[online]. [dostęp:03 paździer-
nika 2008]. Dostępny w Internecie: http://web.etel.ru/~saper/index-texnica.html
4. PMN mine. [w:] Wikipedia Wolna Encyklopedia. [online]. [dostęp: 12 listopada
2008]. Dostępny w Internecie: http://en.wikipedia.org/wiki/PMN_mine
5. PMN 3 anti-personnel mine -Technical Description. W: Technical Note 08.20 / 01
Version 1.0.[online]. [dostęp: 21 listopada 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.mineactionstandards.org/tnma/TN_08.20_01_2001_PMN_3_(Version_1.
0).pdf
6. Poradnik. Rozpoznawanie i zasady postępowania z uzbrojeniem i sprzętem wojsko-
wym występującym w Iraku, Warszawa 2004
7. Smith A., Landmines and Humanitarian Mine Action. [online]. [dostęp: 10 listopada
2008]. Dostępny w Internecie: http://www.nolandmines.com
8. Sprzęt inżynieryjny. Klasyfikacja i terminologia. Norma Obronna NO-01-A001, Mi-
nisterstwo Obrony Narodowej, Warszawa 2000
9. Środki minowania i rozminowania, Szefostwo Wojsk Inżynieryjnych. Sztab Gene-
ralny Wojska Polskiego, Warszawa 1978
-
-
-
-
122
-
SELECTED RUSSIAN ANTIPERSONNEL MINES
Summary
Mines still remain a very dangerous weapon employed in a number of conflicts throughout the
world. Polish troops participate in peacekeeping and stabilisation missions where different
mines pose a deadly threat to them. The article presents distinctive Russian antipersonnel
mines. The authors provide details pertaining to the different types of mines. Further in the
article, the components and tactical parameters of individual mines are discussed.
Artykuł recenzował: ppłk dr hab. inż. Dariusz SKORUPKA

-
-
-
-
123
-

Wybrane Miny Przeciwpiechotne Rosji

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Wybrane Miny Przeciwpiechotne Rosji

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ZESZYTY NAUKOWE WSOWL

Nr 1 (151) 2009 ISSN 1731-8157

WYBRANE MINY PRZECIWPIECHOTNE ROSJI

W artykule przedstawiono charakterystykę techniczną wybranych min przeciwpiechot-

Oficerskiej Wojsk Lądowych

równo klasycznych, jak i narzutowych, wyposażone są w zapalniki niekontaktowego

Rys. 1. Porównanie wielkości przeciwpiechotnej miny fugasowej

Rys. 2. Porównanie wielkości przeciwpiechotnej miny odłamkowej

Klasyfikacja i terminologia, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 2000, s. 10.

Rys. 3. Porównanie miny przeciwpancernej i przeciwpiechotnej

skiego, Warszawa 1978, s. 7.

Konstrukcja min przeciwpiechotnych umożliwia ustawienie ich na powierzchni

Miny klasyczne Miny narzutowe

Miny kierowane Miny samoczynne

Miny odłamkowe Miny fugasowe

Kierunkowego działania Okrężnego działania

Rys. 4. Ogólny podział min przeciwpiechotnych

Rys. 5. Mina przeciwpiechotna PMN

Źródło: [online]. [dostęp:03.10.2008]. Dostępny w Internecie: http://tewton.narod.ru/ mines/pmn.html

w Iraku, Warszawa 2004, s. 424.

Pokrywa naciskowa miny wykonana jest z gumy i połączona za pomocą cienkiej

Rys. 6. Mina przeciwpiechotna PMN-2

03 października 2008]. Dostępny w Internecie: http://www.tewton.narod.ru/mines/pmn.html

stępny w Internecie: http://www.nolandmines.com/minesPMN2.htm

Podstawowe dane taktyczno-techniczne miny8,9

Rys. 7. Mina PMN-3

12 listopada 2008]. Dostępny w Internecie: http://www.tewton.narod.ru/mines-2/pmn-3.html

Podstawowe dane taktyczno-techniczne miny13,14

Rys. 8. Mina PMN-4

[online]. [dostęp: 21 listopada 2008]. Dostępny w Internecie:

2. Masa całkowita miny [g] - 300

Rys. 9. Mina PFM-1

Rys. 10. Mina BLU-43

Wewnątrz kadłuba znajduje się aluminiowy pobudzacz wybuchowy. Deformacja

zapalniki (naciągowego działania lub zapalnik elektryczny)20.

Rys. 11. Mina przeciwpiechotna MON-50

2.6.2. Mina przeciwpiechotna MON-90

wodowało zwiększenie strefy rażenia (zasięg do 90 m).

Rys. 12. Mina przeciwpiechotna MON-90

Podstawowe dane taktyczno-techniczne miny23,24

15 listopada 2008]. Dostępny w Internecie: http://tewton.narod.ru/mines/mon-90.html

ciągowego działania (mina samoczynna) i elektrycznym (mina kierowana).

Rys. 13. Mina OZM-72

Występuje na terenach Afganistanu, Angoli, Kambodży, Kuby, Erytrei, Etiopii,

Rys. 14. Mina OZM-3 Rys. 15. Mina OZM-3

Dostępny w Internecie: Dostępny w Internecie:

Podstawowe dane taktyczno-techniczne miny26

3. MIEJSCA WYSTĘPOWANIA ROSYJSKICH MIN PRZECIWPIECHOTNYCH

Rys. 18. Miejsca występowania zagrożeń minowych na Świecie

Niekontrolowany sposób rozmieszczenia min, brak dokumentacji sprawozdaw-

Współczesne miny mogą być wyposażone w zapalniki mechaniczne naciskowe-

SELECTED RUSSIAN ANTIPERSONNEL MINES

Artykuł recenzował: ppłk dr hab. inż. Dariusz SKORUPKA

You might also like