า

ํ แนะนํ า
ค ลอดยูวี”
ํ าหรบ
ั การ ใช้ “ห
ส ช้ ื อโควด
ิ 19
ทําล าย เ

จัดทําโดย สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม

หลอดรังสียูวี
ทําลายเชื้อโรคได้จริงหรือไม่ ?
หลอดรังสียูวีที่เปล่งรังสีในช่วง UV-C UV-B UV-A
ประมาณ 200 nm - 313 nm (100 to 280 nm) (280 to (315 to 400 nm)
315 nm)
สามารถทําลายเชื้อจุลินทรีย์
เช่น แบคทีเรีย ยีสต์ เห็ด Germicidal effect*
และรา ได้ อีกทั้งยังสามารถ
Ozone Producing** Erythemal effect
ทําลายไวรัส ทั้งชนิดที่เป็น
DNA และ RNA ได้ Far UV Near UV
(“Black Light”)

* CIE 155:2003 - Ultraiviolet Air Disinfection

** European Commission, the Scientific Committee on
100 150 200 250 300 350 400
Health, Environmental and Emerging Risks (SCHEER) International Commission on Illumination / Commission Internationale de l’Eclairage (CIE) ;
- Biological effects of UV-C radiation relevant to
based on biological effect.
health with particular reference to UV-C lamps
รังสียูวีทําลายเชื้อโรค
ได้อย่างไร ? 100

Relative Output of Effectiveness

90
รังสียูวีท่ใี ช้ในการฉายเพื่ อทําลาย 80 Peak Output Line of
เชื้อจุลินทรีย์ เรียกว่า Ultraviolet 70 Germicidal Lamp at 253.7 nm
60
Germicidal Irradiation หรือ UVGI 50
มีความยาวคลื่นประมาณ 200 nm 40 Germicidal Effectiveness
Curve with Peak at 265 nm
ถึง 313 nm (ตามมาตรฐาน CIE, 30
20
DIN, IESNA) โดยมีประสิทธิภาพ 10
การทําลายเชื้อโรคได้ดีท่ส ี ุดที่ 0

300
≈ 265 nm (สําหรับจุลินทรีย์ และ

240

360

390

420

450
330
270
180

210
Wavelength in Nanometers (nm)
DNA VIRUS)
CIE: Commission Internationale de l’Eclairage / International Commission on Illumination
DIN: Deutsches Institut für Normung
IESNA: Illuminating Engineering Society of North America
รังสียูวีทําลายเชื้อโรค Before

ได้อย่างไร ? Hydrogen-
Bonded

After
ใน DNA Virus รังสียูวีในช่วง UVGI นี้
UV Light
จะถูกดูดกลืนด้วย DNA ของจุลินทรีย์หรือไวรัส
ไปกระตุ้นให้เกิดพั นธะโควาเลนซ์ระหว่างหมู่เบสไทมีน UV Ray
Thymine
(Thymine, T) ของนิวคลีโอไทด์ที่อยู่ใกล้กันเกิดเป็น
Dimer

Pyrimidine Dimer ทําให้สายโซ่ของ DNA เกิดการ Sugar Phosphate

Backbone
บิดเบี้ยวไปจากเดิม ทําให้แรงพั นธะไฮโดรเจนระหว่าง
T กับ A อ่อนลงและเกิดการขาดของพั นธะในที่สุด
เมื่อเกิด Pyrimidine Dimer จํานวนมาก จะเกิดการ
ยับยั้งการขยายพั นธุ์ของเชื้อจุลินทรีย์ หรือทําให้ไวรัส Adenine Guanine
ชนิดที่เป็น DNA ไม่สามารถจําลองตนเองได้ Thymine Cytosine
รังสียูวีทําลายเชื้อโรค Before After
ได้อย่างไร ? Hydrogen-
UV Light

UV Ray
Bonded

ใน RNA Virus
เช่น SARS-CoV-2 หรือ COVID-19 Hydrogen
Bond
ซึ่งเป็น ssRNA นัน้ Sugar
Phosphate
รังสียูวีในช่วง UVGI นี้ จะถูกดูดกลืน Backbone

ด้วย RNA ของไวรัสทําให้เกิด Pyrimidine Dimer Uracil

Dimer
คล้ายกับการเกิดในเชื้อจุลินทรีย์และ DNA virus
แต่เกิดปฏิกิริยาในตําแหน่งหมู่เบสยูราซิล (Uracil, U)
นิวคลีโอไทด์ แทนหมู่เบสไทมีน (Thymine, T) Adenine Guanine
Uracil Cytosine
สเปกตรัมการดูดกลืนรังสียูวี
ของนิวคลิโอไทด์ใน DNA Virus เปรียบเทียบ
และ RNA Virus ประสิทธิภาพ
DNA
RNA การทําลายไวรัส
Low Pressure RNA Virus
Virus ด้วยรังสียูวี Virus
UV Lamp ดูดกลืนรังสี ยูวีได้ดีท่ีสุด
ที่ ≈260 nm
Emission at

≈260 nm การดูดกลืน
253.7 nm
DNA Virus ≈265 nm
ดูดกลืนรังสี ยูวีได้ดีท่ีสุด
ที่ ≈265 nm รังสียูวีสูงสุด

Efficiency of
THYMINE 90% Low Pressure 85%
URACIL
UV Lamp
(RNA Viruses)
จากคําถาม
รังสียูวีทําลายเชื้อโรค คําตอบ
ได้อย่างไร ? ู ใี นช่วง UVGI นี้
สรุปคือ รังสียว
สามารถทําลาย RNA virus
หมายเหตุ
เช่น COVID-19 ได้ โดยมีประสิทธิภาพสูงสุด
แม้ว่าจะยังไม่มีข้อสรุปที่เป็นมาตรฐาน
ระหว่างประเทศสําหรับ RNA virus ว่า
่ วามยาวคลืน
ทีค ่ ≈ 260 nm
ที่ความยาวคลื่นใดจะมีประสิทธิภาพสูงสุด
เหมือนกับ DNA virus/Microbes
นอกจากนี้ ยังสามารถทําลาย DNA virus
แต่จากการทบทวนวรรณกรรมอย่าง และจุลน
ิ ทรียต์ า่ ง ๆ ได้ ซึง่ มีประสิทธิภาพ
เป็นระบบพบว่า หมู่เบสยูราซิล (Uracil, U)
มีการดูดกลืนรังสียูวีได้ดีท่สี ุดประมาณ 258 nm สูงสุดทีค่ วามยาวคลืน ่ ≈ 265 nm
ถึง 262 nm อีกทั้ง RNA เองยังมีการดูดกลืน
รังสียูวีได้ดีท่ส
ี ุดที่ความยาวคลื่นประมาณ 260 nm
จึงเป็นที่มาของข้อสรุปนี้
หลอดรังสียูวี
ที่สามารถ Germicidal
Effectiveness

ทําลายเชื้อโรคได้ 100
Low Pressure
LED’s 265 nm

มีกี่ชนิด? 75
Mercury /
Amalgum
LED’s 275 nm

Relative Output
ก่อนจะตอบ...
50 Medium
Pressure
Mercury
มาดูแผนภูมิเปรียบเทียบ 25
ประสิทธิภาพการทําลาย
เชื้อโรคของหลอดหลายๆ 0
ประเภทกัน 200 225 250 275 300 325
Wavelength (nm)
หลอดรังสียูวี ที่สามารถ หลอดไอปรอท/อะมัลกัม
แรงดันตํา่
ทําลายเชื้อโรคได้...มีกี่ชนิด? (Low pressure Hg / Amalgam
discharge lamp)

หลอด UV LED
ควรเลือกชนิดที่
เปล่งรังสีในช่วง
240-313 nm ควรเลือกชนิดที่
หรือ ปราศจากก๊าซโอโซน
260-265 nm (Ozone free germicidal lamp)
จะดีที่สุด เปล่งรังสี ≈ 254 nm
หลอดรังสียูวี ที่สามารถ
ทําลายเชื้อโรคได้...มีกี่ชนิด?
# หลอดไอปรอทแรงดันปานกลาง
หลอดรังสียูวี (Medium pressure Hg discharge lamp)
ที่เปล่งรังสี
ในช่วงกว้าง
(Broadband spectrum
UV lamp) โดยมีการเปล่ง # หลอดซีนอน (Xenon UV lamp)
รังสียูวีในช่วง 240 nm
ถึง 313 nm ร่วมด้วย
เทคนิค ้ โรคทีฟ
# เหมาะกับการใช้เพื่ อทําลายเชือ ่ ุ ง้ หรือ
ล่องลอยมากับอากาศ (Airborne Transmission)
UVGI และ บนพื้ นผิวของวัสดุตา่ ง ๆ ทีต ่ ด ิ มากับ
ใช้...อย่างไร ? ละอองฝอย (Droplet Nuclei) จากลมหายใจ
การไอ การจาม หรือจากเสมหะ
# ยิง
่ ระยะการฉายใกล้ ยิง่ มีความรับรังสียวู ส
ี ง
ู
(High germicidal effective UV irradiance)
ก็จะทําให้ใช้เวลาในการฉายน้อยลง
้ นี้ ต้องมีการคํานวณปริมาณรังสี (Radiant Exposure /
ทัง
UV Fluence or UV Dose) ทีจ่ ะใช้ ให้เหมาะสมด้วย
จะหา “ระยะเวลา” ที่เหมาะสม ก็จะคํานวณหา “ระยะเวลา”
ในการฉายรังสียูวีซีได้
ในการฉายรังสียูวีซี
?
(Exposure time, texp)
เพื่ อทําลายเชื้อโรคได้อย่างไร คํานวณหรือวัดความรับรังสียูวีซี
มาลําดับความคิด (UVC Irradiance, Ee,uvc)
กันก่อน ที่ระยะใช้งาน (Working Distance)
ที่ต้องการ
เลือกปริมาณรังสียูวีซีเป้าหมาย
(Target UVC Dose/Fluence, He,uvc)
ก่อนอื่นต้องทราบ ที่จะต้องใช้ โดยอ้างอิงข้อมูลจากงานวิจัย
“เป้าหมาย” ก่อน ว่า หรือที่ CDC, USA และ IUVA แนะนํา
ต้องการทําลายเชื้อโรค
บนพื้ นผิววัสดุแบบใด
หรือในอากาศ
ก่อนที่จะทําการคํานวณหา
“ปริมาณรังสี ยูวีซี” สายพั นธุ์ไวรัส
ที่มา: Duan 2003

ที่เหมาะสมจะใช้ทําลาย CoV-P9 540 J/m2

เชื้อไวรัสโคโรนา SARS CoV (Urbani)

SARS CoV (Hanoi) 134 J/m2
241 J/m2 ที่มา: Darnell 2004

ที่มา: Kariwa 2004

สายพั นธ์ 2019 (โควิด-19) CoV (MHV) 103 J/m2 ที่มา: Liu 2003

มาดูสรุปข้อมูลจาก CoV-P9 40 J/m2 ที่มา: Duan 2003

CoV
งานวิจัยต่างๆ ที่ได้ทําการ
(MHV&CCV) 29 J/m2 ที่มา: Saknimit 1988

CoV (MHV) 15 J/m2 ที่มา: Hirano 1978

ทดลองกับเชื้อไวรัสโคโรนา CoV 7 J/m2 ที่มา: Walker 2007

ในสายพั นธ์ต่างๆ ดังนี้ 0 100 200 300 400 500 600

D90 UV Dose
ปริมาณรังสียูวีซี วัสดุผิวเรียบ
เช่น กระจก แก้ว
He,uvc ≥ 400 J•m-2
(99.9%)
ที่ CDC และ IUVA แนะนํา พลาสติก โลหะผิวเรียบ

CDC (USA) และ IUVA

ได้รวบรวมงานวิจัยเกี่ยวกับ
การทําลายไวรัสโคโรนา วัสดุประเภทสิ่งทอ เช่น
ด้วยรังสียูวีซี และมีข้อสรุป # หน้ ากากอนามั ย H e,uvc
e,uvc ≥ 5,000
5,000 J•m
J•m -2 -2
(surgical mask) (99.9%)
(99.9%)
เบื้องต้นว่า ปริมาณรังสียูวีซี
(Target UVC Dose/ # หน้ากาก N95,
Fluence, He,uvc) ที่แนะนํา หน้ากากทางการแพทย์ He,uvc ≥ 10,000 J•m -2

สําหรับทําลายไวรัสโคโรนา (99.999%)
บนวัสดุหรือในอากาศ
เป็นดังนี้
ในอากาศ He,uvc ≥ 90 J•m-2
{ Recommendation
(99.9999%) by NIMT
 Ee,uvc การหาความรับรังสียูวีซี
(Ee,uvc) ที่ระยะใช้งาน
ทําได้ 2 วิธี
การคํานวณเบื้องต้น การตรวจวัดด้วยเครื่องมือ
จาก Spec. ของ ที่มีความถูกต้องแม่นยํา
หลอดยูวีซี
โดยต้องทําการ
ประเมินเบื้องต้นด้วย หรือ UVC
Keitz formula, 1971 Meter
Spectroradiometer
# การประเมินด้วยการคํานวณ มีความซับซ้อนมาก หากอุปกรณ์ประกอบด้วยหลอดยูวีซีหลายหลอด
่ งมือทีเ่ หมาะสม ผ่านการสอบเทียบทีถ
แต่หากใช้วิธีตรวจวัดด้วยเครือ ่ ูกต้องแม่นยํา จะสะดวกกว่าวิธีการคํานวณมาก
 UVC

การคํานวณเบื้องต้น The Keitz formula, 1971 Lamp

2ELD 2
จาก Spec. ของ Puvc = 2 + sin 2
L D

หลอดยูวีซี Puvc(2 + sin 2 )

Aim
Target
Euvc =
เป็นสมการที่ใช้คํานวณหา 2LD 2

UVC Irradiance เบื้องต้น L

สําหรับหลอดยูวีซี 1 หลอด = tan -1

ที่เป็น Linear-shape tube 2D

Example............................................................................
if Puvc = 1.7 W, L = 212.1 mm, D = 15 cm, find E ...
0.2121
= tan -1
= 0.615 rad
2(0.15)

E = 1.7(2 +sin 2 )
= 5.88 W/m2
2(0.2121)(0.15)
เม่ือทราบ Ee,uvc และ He,uvc แล้ว นํามาคํานวณ
ความรับรังสียูวีซี ปริมาณรังสียูวีซี ตามสมการนี้
ท่รี ะยะใช้งาน ่ ้องใช้
ทีต

He,uvc
texp = in the unit of second (s)
Ee,uvc

ก็จะทราบ ระยะเวลาในการฉายรังสียูวีซี
(Exposure time, texp)
 า ร ถ บง
่ ช้ ี
ยังไม่สาม
ได้อย่างแ น ช
่ ด
ั ว า
่
อ
้ ง ใช ้ U V do se
จะต
ป รม
ิ า ณ เท า
่ ไหร่ ดังนัน
้ จึงต้อง
ใน
? { }
เพ ่ ื อ ท า
ํ ล า ย อ้างอิงจากไวรัสโคโรนาสายพั นธุ์
ไวรัสโ ค ว ด
ิ -1 9 หรือจาก ไวรัส/จุลินทรีย์อ่น
ื โดย
อาศัยหลักวิชาการที่มีการศึกษาไว้
D90 UV Dose คืออะไร
คือ ค่าปริมาณรังสียูวี (UV Radiant Exposure /
UV Dose / UV Fluence) ในหน่วยจูล ต่อ ตร.ม.
(J•m-2) ที่ทําให้จํานวนเชื้อโรคตั้งต้น
ลดลงร้อยละ 90 (1-log reduction)

D90 UV Dose ขึน้ อยู่กับเงื่อนไขการทดลอง เช่น

UV irradiance ตัวกลาง (นํ้า อากาศ หรือพื้ นผิว)
อุณหภูมิและความชื้น เป็นต้น
# ความสัมพั นธ์ระหว่าง UV Dose 1 000 000

และ Log-reduction ของเชื้อโรค 800 000

600 000

ส่วนมากจะค่อนข้างใกล้เคียงกับ 400 000

CFUs
Linear แต่เชื้อโรคบางประเภท
200 000
100 000

ก็อาจจะเป็น Exponential ได้ 10 000

1000
100
10
่ เลือก D90 UV Dose ทีเ่ หมาะสม
# เมือ 1

ได้แล้ว ก็สามารถคูณด้วยตัวเลข 0-log

(0%)
1-log
(90%)
2-log
(99%)
3-log
(99.9%)
4-log
(99.99%)
5-log
(99.999%)
6-log
(99.9999%)

จํานวนเต็มที่คาดหวังจะลดจํานวนเชื้อ Log Reduction

(ประเมินด้วย Linear)

6 Lo g re du ct io n = Ta rg et UV dose = 6 x D 90 UV Dose
เครื่องกําจัดเชื้อโรคด้วยรังสียูวี
มีหลายแบบ...

เลือกอย่างไร
ให้เหมาะกับการใช้งาน?
 UVGI Disinfection Chamber
เหมาะสําหรับใช้กําจัดเชื้อโรค
บนพื้ นผิวของวัสดุต่างๆ
หรืออุปกรณ์ที่ไม่สามารถ
ซักล้างทําความสะอาดได้
 Moveable UVGI
Air and Surface Purifier
เหมาะสําหรับใช้กําจัดเชื้อโรคในอากาศ ในห้องที่มี
เงื่อนไขพิ เศษที่จะทําให้ COVID-19 แพร่
แบบ Airborne ได้ อาทิ ห้องความดันลบ
ห้องทันตกรรม ฯลฯ
ขณะเปิดใช้งานฉาย UVC จะต้องไม่มีผู้คนอยู่ภายในห้อง หรือ
เครื่องจะต้องมีระบบตรวจจับการเคลื่อนไหว/การแผ่รังสีความร้อน
เพื่ อให้หลอดดับอัตโนมัติในกรณีฉุกเฉิน
 Handheld UVGI Surface
Disinfection Equipment
เหมาะสําหรับใช้กําจัดเชื้อโรคบนพื้ นผิวต่างๆ
ที่อาจมีความเสี่ยงสูงจากการใช้งานร่วมกัน
เช่น คีย์บอร์ดคอมพิ วเตอร์ส่วนกลาง
แป้นกดเครื่องถ่ายเอกสาร ที่จับประตูห้องนํ้า
เป็นต้น
ขณะใช้งานจะต้องส่วมใส่ชุด PPE เพื่ อป้องกันรังสี UVC
และฉายแนบไปกับพื้ นผิว เพื่ อลดโอกาสการสะท้อนของรังสี UVC
เข้าหาผู้ปฏิบัติงาน
Upper-Room Wall mounth
UVGI Unit
เหมาะสําหรับใช้ติดตัง้ บนผนังภายใน
ห้องที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ห้องพั ก
ผู้ปว่ ยโควิด-19 ห้องทันตกรรม
ห้องตรวจเชื้อ/เก็บตัวอย่างเชื้อ ฯลฯ
โดยหงายมุมของรังสียูวีข้น ึ หาเพดาน
ประมาณ 10-15 องศา
 UVGI Unit for AHU and Air Duct
ใช้ติดตั้งในระบบ HVAC
ของโรงพยาบาล อาคาร
ระบบปิดที่มีความเสี่ยง
ปานกลางมีผู้คนหนาแน่น
เช่น ห้างสรรพสินค้า ควรออกแบบระบบและติดตัง้ ตามมาตรฐาน
อาคารเรียนของมหาวิทยาลัย ISO 15714:2019 และ ASHRAE standards
อาคารสํานักงาน เป็นต้น หมายเลข 185.2-2014 และ 185.1-2015
รังสียูวีซี ดวงตา... ห้ามให้รงั สียวู ซี ี (UVC)
สัมผัสกับดวงตา เพราะสามารถทําอันตราย
เป็นอันตรายกับคน กระจกตาได้ และเลนส์ตาได้บางส่วน
หรือไม่ ?
ผิวหนัง... ห้ามให้รงั สียวู ซี ี (UVC) สัมผัสกับผิวหนัง
เพราะจะทําให้ผวิ ไหม้แดง แสบผิว และก่อให้เกิดมะเร็งได้

ระบบทางเดินหายใจและปอด...
หลอดรังสียวู ท ี เี่ ปล่งรังสีในความยาวคลืน่ ตํา่ กว่า 240 nm สามารถผลิต
ก๊าซโอโซน ซึง่ เป็นก๊าซพิ ษทีอ่ นั ตรายต่อระบบทางเดินหายใจและปอด
# หากหลอดรังสียวู ม
ี ก
ี ารปล่อยโอโซนเล็กน้อย จะต้องน้อยกว่า 0.10 ppm
จะป้องกัน ขณะใช้งานเครือ่ งมือฯ
ควรสวมใส่กน
ั อุปกรณ์ปอ้ งกันรังสียวู ซี ี
รังสียูวีซี (Personal Protection Equipment; PPE)
ขณะใช้งาน
เครื่องมือ
ได้อย่างไร Face shield Safety Goggles

ได้แก่
หน้ากากแบบเต็มใบหน้า
เสือ้ ผ้า (ปกคลุมร่างกายให้มดิ ชิด)
Mask
ถุงมือ และรองเท้า เป็นต้น Body suit

นอกจากนัน ้ พลาสติก แผ่นใส

หรือกระจกทัว่ ไป ก็สามารถป้องกันรังสียวู ซี ไี ด้
เพราะรังสียวู ซี ไี ม่สามารถทะลุผา่ นได้ Gloves Shoes
รังสียูวีในแสงแดด
สามารถทําลายเชื้อโรคได้หรือไม่ ?

จากงานวิจย ั พบว่า
ปริมาณรังสียวู ปี ระมาณ 8.5-25 J•m-2 จะสามารถ
ทําลายเชือ้ โชคบางชนิดได้รอ้ ยละ 37 และจะใช้ระยะเวลานานกว่า 30 นาที
้ อยูก
ไปจนถึง 1-2 ชัว่ โมง ขึน ั UVB solar irradiance และชนิดของเชือ้ โรค
่ บ
แต่... ในแสงแดดก็มสี ดั ส่วนของ UVA และ visible light ทีส่ ามารถซ่อมแซม
โครงสร้างของเชือ้ โรคบางชนิดได้สว่ นหนึง่ ส่งผลให้เชือ้ โรคสามารถแพร่กระจาย
ได้ดงั เดิม
จากการค้นคว้างานวิจยั พบว่า
DNA viruses/Microbes UVGI Solar
มีเอ็นไซม์โฟโตไลเอส (Photolyase) ซึง่ จะทําให้
เชือ้ โรคเกิดกระบวนการ Re-activating
ทําให้เชือ้ โรคสามารถซ่อมแซม DNA Vi
โครงสร้างของตนเอง ให้กลับมา r

us
ทํางานเป็นปกติได้บางส่วน
mean
while
ใน RNA viruses UV-A &
ไม่พบว่ามีเอ็นไซม์ชนิดนี้ VIS Solar

จึงนํามาเป็นข้อสรุปเบือ้ งต้นว่า COVID-19

Adenine
ทีเ่ ป็น ssRNA เมือ่ ได้รบ
ั UVA และ Visible light Thymine

จะไม่สามารถซ่อมแซมโครงสร้างของตนเองได้ Guanine
Cytosine
เอกสารอ้างอิง
▶ A Genomic Model for the Prediction of Ultraviolet Inactivation Rate Constants for RNA and DNA Viruses,
https://sanuvox.com/wp-content/uploads/2019/04/MED-Genomic-Dr-Kowalski.pdf.
▶ Biomedical and Environmental Sciences : BES, 01 Sep 2003, 16(3):246-255 “Stability of SARS coronavirus in human
specimens and environment and its sensitivity to heating and UV irradiation.”
▶ Blindern, August 2009. FYS 3610 University of Oslo, “Ozone and UV radiation”
▶ CIE 155 : UV Air Disinfection.
▶ CIE 187 : UV-C Photocarcinogenesis Risks from Germicidal Lamps.
▶ C. David Lytle and Jose-Luis Sagripanti, Journal of Virology. 2005 Nov; 79(22): 14244–14252. “Predicted Inactivation of
Viruses of Relevance to Biodefense by Solar Radiation”, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1609402/,
https://paos.colorado.edu/~fasullo/pjw_class/chem9.html
▶ European Commission, the Scientific Committee on Health, Environmental and Emerging Risks (SCHEER) :
Biological effects of UV-C radiation relevant to health with particular reference to UV-C lamps
▶ Wladyslaw Kowalski, “Ultraviolet Germicidal Irradiation Handbook” UVGI for Air and Surface Disinfection.
▶ “UV Light and Coronavirus”, https://www.uv-light.co.uk/coronavirus/.
▶ WHO, “Modes of transmission of virus causing COVID-19: implications for IPC precaution recommendations”,
https://www.who.int/news-room/commentaries/detail/modes-of-transmission-of-virus-causing-covid-19-
implications-for-ipc-precaution-recommendations.
▶ Wladyslaw J. Kowalski and Thomas J Walsh, Technical Report. March 2020. “2020 COVID-19 Coronavirus
Ultraviolet Susceptibility”.
 ขอบคุ
ณ ภาพ
เนอ้ื หาข้อมูล
โดย กลมุ่ งานแสงและสี ฝ่ายมาตรวิทยาอณ ู แิ ละแสง
ุ หภม
โทร 0 2577 5100 ต่อ 2326
email: pmd@nimt.or.th www.
freepik.
Graphic design
โดย ฐานิยา คัมภิรานนท์
com
่ งานสอ่ื สารองค์การ
กลุม

สถาบน ่ ชาติ
ั มาตรวิทยาแหง ติดตามข่าวสารดีๆ ได้ท่ี
ุ มศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจยั และนวัตกรรม
กระทรวงการอด facebook:
สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ