SCIENCE 8

Module 3: Factors Affecting the Potential Energy and Kinetic Energy and Sound
Subject Teacher: Angenine M. Domingo
Lesson Description:
In this lesson, you will learn the different factors that affect potential and kinetic energy and the factors that
affect the speed of sound.
Course Objectives:
At the end of the modules, you should be able to:
 Identify and explain the factors that affect potential and kinetic energy.
 Investigates the effect of temperature on the speed of sound.

Factors Affecting the Potential Energy and Kinetic Energy

Since the gravitational potential energy of an object is directly proportional to its height above the zero
position, a doubling of the height will result in a doubling of the gravitational potential energy. A tripling of
the height will result in a tripling of the gravitational potential energy.

There are factors that affect the potential energy. These are:

1. Mass - when mass increases the potential energy will also

increase. When the mass is lighter, the potential energy is
lesser. Therefore, there is a direct relationship between mass
and potential energy.

2. Height - there is a direct relationship between height and potential

energy. When the height increases, the potential energy will also
increase. When the height decreases, the potential energy will also
decrease.

The kinetic energy of a moving object is directly proportional to its mass and directly proportional to the
square of its velocity. This means that an object with twice the mass and equal speed will have twice the
kinetic energy while an object with equal mass and twice the speed will have quadruple the kinetic energy.
There are factors that affect the kinetic energy. These are:

1. Mass - when mass increases the kinetic

energy will also increase. When the
mass is lighter, the kinetic energy is
lesser. Therefore, there is a direct
relationship between mass and kinetic
energy.

2. Velocity/Speed - there is a direct relationship between speed/velocity

and kinetic energy. When the speed/velocity increases, the kinetic
energy will also decrease. When the speed/velocity decreases, the kinetic
energy will also decrease.

 SOUND

Sound is a mechanical wave that results from the back and forth
vibration of the particles of the medium through which the sound
wave is moving. If a sound wave is moving from left to right
through the air, then particles of air will be displaced both
rightward and leftward as the energy of the sound wave passes
through it. The motion of the particles is parallel (and anti-
parallel) to the direction of energy transport. This is what
characterizes sound waves in air as longitudinal waves.
If a sound wave is moving from left to right through the air, then particles of air will be displaced both
rightward and leftward as the energy of the sound wave passes through it. The motion of the particles is parallel
(and anti-parallel) to the direction of energy transport. This is what characterizes sound waves in air as
longitudinal waves.

Compressions and Rarefactions

A vibrating tuning fork is capable of creating such a longitudinal

wave. As the tines of the fork vibrate back and forth, they push
on neighboring air particles. The forward motion of a tine pushes
air molecules horizontally to the right and the backward
retraction of the tine creates a low-pressure area allowing the air
particles to move back to the left.

These are several factors that affect the speed of sound as it travels through a medium. 

1. Density - Sound waves move well through dense materials. In solid materials, the sound wave travels fast
because the molecules are close together. In gas, the sound wave travels slowly because the molecules are far
away from each away.
2.The elasticity of the Medium
Sound waves move faster through elastic materials. The molecules of these materials return quickly to their
original positions after a disturbance. Also, atoms of elastic materials are relatively close together.
Metals transmit sound well because they are very elastic. Most liquids are not very elastic; hence, they are poor
transmitters of sound. Gases are the poorest transmitter of sound.

Since the molecules vibrate faster, sound waves can travel more quickly. The speed of sound in room
temperature air is 346 meters per second.

Temperature also affects the speed of sound. Increasing the temperature decreases density in as much as the
material expands.

Sound travels faster through the warm air than through

cool air. At 00 C, sound travels at a speed of 331.5 m/s.
The speed increases by about 0.6 m/s for every 10 C
increase in temperature.

Sound waves bend or refract when they travel through

the air on uneven temperatures.
 -The End-

NAME: ________________________________ YEAR & SECTION: _________________

Quiz 3
A. Answer the following.

____________1. Which of the two books has greater potential energy?

A. Big Book B. Small Book

____________2. A man and his cell phone are on a ledge outside a very tall building.
Which object (man or cell phone) has the most Gravitational Potential Energy? 

____________3. Which of the following has lower kinetic energy?

Dog Turtle

____________4.  Which has greater potential energy?

A. Ball under the table B. Ball on the top of the table

____________5. Which has greater kinetic energy?

A B

B. Write TRUE if the statement is correct and FALSE if not.

____________6. Sound waves travels faster in gas.
____________7. In solid materials, the sound wave travels slowly.
____________8. Sound waves move well through dense materials (solid).
____________9. Most liquids are very elastic (sound waves travel faster).
____________10. Sound waves travel faster through warm air, than through cool air.

OUTUT/ACTIVITY
Make a poster on how the take good care of ears.
English 8
Module 3: “Forces of Nature: Menace and Foe”
Subject Teacher: Ms. Ana Rona V. Supapo

Lesson Description:
This lesson will help you discover remarkable literary genres contributed by
African writers. You will better understand chants and songs as well as the
different literary devices used in this lesson’s literary selection. You will
learn how to use cohesive devices when composing an informative speech.

Objectives:
At the end of the lesson, learners should be able to:
 Use parallel structures. EN8G-Ia-7;
 Use appropriate cohesive devices in composing an informative speech. EN8G-Ia-8

How truthfully does literature depict mankind's struggles with nature's forces?
Since the beginning of time, mankind and nature have existed side by side. Mankind has continually faced
natural forces, oftentimes powerful and unstoppable and at times even catastrophic. While human beings deal
with these elements of nature, they also have to contend with certain natural traits which they are born with.

The reading selection will all focus on natural forces confronting Africa - some of which are of the physical
world, while some inherent in the people themselves.

Understanding the Literary Genre

What are chants and why is it important to African people?

Chant and Song

Chants, which are integral parts of African literature and culture, are
short passages recited or sung repeatedly to simple melodies using only a
few notes. African chants, a number of which have evolved into songs, are
often in rhythmic monotone or with little variations in pitch, usually
accompanied by drums, rattles, and other native instruments, by clapping,
and by dancing.
As nouns, the difference between chant and song is that chant is a
type of singing done generally without instruments and harmony while the
song is a musical composition with lyrics for voice or voices, performed by
singing. As a verb, the chant is to sing, especially without instruments, and as applied to monophonic and pre-
modern music.

As we all know, Africa is a dry continent. It takes a long time for the rain to visit its country. African people
are known for doing chants because they use this as a form of praise so their ancestors will bless them with rain.

YouTubeVideos: https://youtu.be/so3MrmFxdj8
https://youtu.be/GibiNy4d4gc
https://youtu.be/ET8WA9rlEIU

Before Reading: Where is the Rain?

What happens during a long spell of dry weather?
Africa is described by BBC Nature as home to many of the world's best-loved and most fascinating
animals, being widely regarded as "the place where human life originated." The animals mentioned in the two
chants in this lesson are only a few of Africa's diverse wildlife which consists of predators, herbivores, and a
great number of smaller species.
Most rivers in Africa are dependent upon the rains. During the dry season, they literally dry up and leave
a brown, twisting snake-like path. The rainy season in KwaZulu is Summertime when we get the most fantastic
thunderstorms imaginable. And these horrible flying ants always appear right before the first big storms!

Read the two chants originated from Africa and unfold the wilderness that is naturally found in the continent.
YouTube Videos: https://youtu.be/jtOamrNv58M
https://youtu.be/FSzz7iRAldo

Where Is the Rain

The giraffe and the elephant went for a walk.
They stopped in some shade and started to talk;
"I wish it would rain," said the giraffe with a sigh.
"I'm tired of watching the clouds pass us by!"
"Yes," said the elephant, "Where is the rain?
I wish I could eat fresh green leaves again.
The sun is so hot and the land is so dry;
When will the rainfall from the sky?"
Later in the day, the sky turned grey,
The flying ants flew out to say,
"The rain is coming! We smell it in the air!
And in the distance, thunder we hear!"
The giraffe and the elephant looked up at the sky
And heard the black eagle give forth his cry,
"The rain has come, The rivers will flow;
The dry season is over; now the green grass will grow!"

Lions Roar
Lions roar, eagles soar,
Leopards growl, cheetahs prowl,
Snakes slide, eagles glide,
Lizards crawl, jackals call,
Monkeys leap, snails creep,
Ants heap, fledglings cheep,
Birds sing, wasps sting,
Pathers stalk, people talk.

After Reading
Answer questions in Share What You Know on page 6 and take note of the emphasized words in the phrases
listed in Find Meaning in Context. Use context in deriving the meaning of each word as you read the selections.

Answer the following questions:

1. What does the first chant tell you about African weather and climate?
2. What can you tell about African wildlife based on the two chants?
3. Is the concern expressed by the animals in the first chat justified? Why?
4. If you were to classify the animals in the second chant into groups, how would you classify them?
Explain the basis of your classification?
5. What two contrasting emotions are depicted in the first chant? Cite specific details from the chant that
show these emotions.
6. Why do you think people are included in the second chant?
7. Do you think people should be included? Explain your reasons.
8. Think of four other animals and the verbs that go with them and add your own two lines to the second
chant. Insert your lines between the first and last lines of the chant.

Parallel Structure

English writing involves a lot of grammar rules and can sometimes cause
students to feel overwhelmed. This lesson aims to make one of these rules,
parallel structure, a little less daunting to students.

Questions to ponder:
What do you think is the mood of the presented song? How is it different
from chants? What can you say about the grammar structure of the lines in the
song?
Music participation provides a unique opportunity for literacy preparation. Whether the children are singing,
playing, or listening, we, the teachers, direct them to listen and hear in new ways which exercise their aural
discrimination. Plato once said that music “is a more potent instrument than any other for education”.
In this song, you will not only have a therapeutic activity but you will also have a grammar activity.
YouTube Video: https://youtu.be/E9qH7CfX05Y

INTRODUCTION TO PARALLEL STRUCTURE

What will happen if a lever doesn't receive an equal distribution of

mass from both arms? The lever arms will no longer be equilibrium and will
turn to the direction of the greater torque.
Just like in lever, grammar structure must also be balanced. It must
have a parallel structure. Now, what is a parallel structure?

'If you can't fly, then run. If you can't run, then walk. If you can't walk, then crawl. But whatever you do,
you have to keep moving forward.' Martin Luther King Jr. is credited with this infamous quote, but what makes
it appealing to the reader? Is it his use of repetition, with the word, 'can't?' What about the certain rhythm that
his word choice presents? These techniques are what make this quote a great example of a parallel structure.

Using the same pattern of words to show that two or

more ideas have the same level of importance is the
definition of parallel structure.
A parallel structure is the repetition of a certain
form, which provides balance and clarity in your
writing. It can also be used as an effective technique by
highlighting important information or as a way to
emphasize powerful points in your writing. It may
contain sentences of the same patterns, such as those in
the songs presented earlier and in the "Lions Roar."
YouTube Video: https://youtu.be/oTjmVOPqN9I
Notice the grammar structure of the verse in the song presented:
I came to win, to fight,
to prosper, to thrive
I came to win, to survive,
to prosper, to rise
To fly, to fly
Now, notice how all parts of the chant consist of a sentence made up of a simple subject and an intransitive
verb.
Lions roar, eagles soar,
Leopards growl, cheetahs prowl,
Snakes slide, eagles glide,
Lizards crawl, jackals call,
Monkeys leap, snails creep,
Ants heap, fledglings cheep,
Birds sing, wasps sting,
Panthers stalk, people talk.

Take note of the parallel structures in the following lines from "Where Is The Rain?"

The rain has come; the rivers will flow.

(Both sentences consist of a subject and an intransitive verb.)

The sun is so hot, and the land is so dry.

(Both sentences consisting of a subject, a linking verb, ad a predicate adjective.)
YouTube Videos: https://youtu.be/Q9awoNLvF3M
https://youtu.be/LaH5_JmFElY

Other parallel structures contain words of the same part of speech.

STRUCTURE EXAMPLE
1. Nouns parallel to nouns The dry weathers worries all animals in the land –
preys predators, plan-eaters, and meat-eaters alike
2. Verbs parallel to verbs Unseen animals glide, crawl, creep, and prowl in the
dark night.
3. Adjectives parallel to adjective The miners walked in the rain – tired, cold and wet.
4. Adjectives parallel to adverbs Lamely and unsteadily, the wounded leopard leaped
away.
Activity: Parallel Structure
Exercise A. Answer the following questions.

1. Choose the sentence that maintains a parallel structure throughout.

a. The mysterious stranger hailed a cab, hopped in, and disappeared into traffic.
b. The mysterious stranger hailed a cab, hopped in, and was disappearing into traffic.
c. The mysterious stranger hailed a cab, to hop in, and disappeared into traffic.

2. Choose the sentence that maintains a parallel structure throughout.

a. "We are going to be fighting on the beaches; we shall fight on the landing grounds; we shall fight in the
fields and in the streets… .”
b. "We shall fight on the beaches; we are fighting on the landing grounds; we shall fight in the fields and in
the streets… .”
c. “We shall fight on the beaches; we shall fight on the landing grounds; we shall fight in the fields and in
the streets… .”

3. Choose the sentence that maintains a parallel structure throughout.

a. Prospectin’ Penny not only mined for gold, but she also mined for silver.
b. Prospectin’ Penny not only mined for gold, and silver.
c. Prospectin’ Penny not only mined for gold, but silver she mined as well.

4. Choose the sentence that maintains a parallel structure throughout.

a. Conrad the Magnificent pulled a rabbit, produced a bouquet of flowers from nowhere, and a beehive out
of a top hat.
b. Conrad the Magnificent pulled a rabbit, a bouquet of flowers, and he also pulled a beehive out of a top
hat.
c. Conrad the Magnificent pulled a rabbit, a bouquet of flowers, and a beehive out of a top hat.

Exercise B. Rewrite each sentence to make structures parallel (i.e., nouns, verbs, adjectives, or adverbs).
See this Exercise in your book on page 26.

1. Tiny birds and insects made a chorus of sounds - cheeping, buzzing, chirps and coos.
2. The forest rangers lifted the wounded bird slowly and with great care.
3. The safari guides are watchful, act with vigilance, and do their work cautiously.
4. Patiently and with much affection, the lioness guards her cubs.
5. Colorful insects hover, flitter, and are fluttering around the flowers.
6. The villagers abandoned their houses hurriedly, to the mountains they ran and were never returning to their
homes.
7. The eaglets-small, helpless, and without making noise-waited for their mother.
8. A big portion of the population are farmers, people working in mines, those who hunt, and fishermen.

Exercise C. Expand each of the following by adding another sentence parallel in pattern with the given
sentence or sentences.
See this Exercise in your book on page 27.

1. The young men in the village work in the mines but

2. Regardless of color or race, all persons have equal rights and
3. The rivers are dry, the mountains are bare and
4. The village chief is a wise man;
5. Africa is a land of contrasts: it abounds in natural resources but
6. The local farmers neglect their lands, so

Exercise D. Write two sentences of your own which show each of the following.
See this Exercise in your book on page 27.

1. nouns parallel to nouns

2. verbs parallel to verbs
3. adjectives parallel to adjectives
4. adverbs parallel to adverbs
Weekly Output: Songs of Parallelism

Create a 3 stanza song using a parallel structure.

The song must convey a message that this pandemic must not be taken
as a struggle; hence, people must think of ways on how to survive in
this extraordinary season. Just like how the Africans survive during
their dry seasons.

(Attach your file here.)

RUBRICS:

CRITERIA Exceptional (8) Accomplished (5) Adequate (3)

Grammar and Convention Grammar and Punctuation Grammar and Punctuation Grammar and Punctuation
(50)% used correctly (quotation are somehow used are not used correctly
mark around quotes, correctly (quotation mark (quotation mark around
ending marks, parallel around quotes, ending quotes, ending marks,
structure, etc.) marks, parallel structure, parallel structure, etc.)
etc.)
Explanation Your song has Your song has Your song has no
(30)% significance to the significance to the significance to the
assigned theme and it has assigned theme and but assigned theme and it has
a connection to the values has no connection to the no connection to the
present in the discussed values present in the values present in the
reading selections. discussed reading discussed reading
selections. selections.
Creativity Your song is composed Your song is somewhat Your song is not
(20)% neatly and creatively. composed neatly and composed neatly and
creatively. creatively.
Filipino 8
Module 2: ALAMAT
Subject Teacher: Mikko L. Domingo

Lesson Description:

Ang araling ito ay tungkol sa epikong Pilipino, “Ang Buhay ni Lam-ang,” at iba pang mga epiko sa ating
bansa. 

     Sa wika, iyong  matututuhan ang paggamit ng mga hudyat sa  mga pangyayaring sanhi at bunga. Higit rito,
iyong matututuhan na ang pagbibigay-solusyon sa mga suliranin ay isang mahalagang katangian ng mga bayani.

Course Objective:

Narito ang mga kasanayang dapat mong matutunan at magawa nang buong husay.

Pakikinig (F8PN-Ig-h-22)

 Nakikinig nang may pagunawa upang : - mailahad ang    layunin ng    napakinggan - maipaliwanag ang 
pagkakaugnay-    ugnay ng mga    pangyayari 

Pag-unawa sa Binasa (F8PB-Ig-h-24 )

 Napauunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa pamamagitan ng: - paghihinuha batay sa mga ideya
o pangyayari sa akda -dating kaalaman kaugnay sa binasa 

MGA KATANGIAN NG EPIKO

1. Matalingha o malalim ang mga pananalita sa epiko.

Ang epiko ay hitik sa mga metapora o iba pang mga tayutay. Dahil hindi literal ang mga pananalita sa epiko,
kailangan itong basahin nang mabuti upang maunawaan ang kahulugan ng bawat mga taludtod.

2. Ang mga tauhan ay may bansag o pagkakakilanlan.

Kadalasang may ikinakabit na paglalarawan sa pangalan ng tauhan

upang mas madali itong maalala ng mga mambabasa. Napapadali rin
nito ang pagkilala sa personalidad ng naturang tauhan.

3. Direktang pananalita mula sa mga tauhan.

Mababasa sa epiko ang mismong dayalog na sinasalita ng tauhan. May

mga linyahan ng tauhan na tumatatak sa mga mambabasa.
Kadalasang dito nagmumula ang mga sikat ng kawikaan.

 
  

4. Naglalaman ng mga
kababalaghan o di-kapanipaniwalang pangyayari.

Madalas na eksaherado ang mga eksena sa mga epiko. May taglay na

kapangyarihan rin ang mga pangunahing tauhan na ginagamit nila
upang matalo ang klaban.

5. Nagpapakita ng agwat sa

pagitan ng mga tao at mga diyos.

Ipinakikita sa epiko na ang mga diyos ay laging nakahihigit sa mga tao dahil sa
taglay nilang kapangyarihan.

 6. Malawak o maraming tagpuang nasasangkot.

Ang pangunahing tagpuan sa

epiko ay maaaring hango sa
isang tunay na umiiral na lugar sa mundo, mayroon
rin namang piksyon na tagpuan. Pero hindi lang sa
isang tagpuan umiikot ang epiko. Maaari itong
maging sa ibang panig ng mundo o sa kalawakan pa
nga.

7. Buhay pag-ibig ng pangunahing tauhan.

Bukod sa pakikipagdigma at paggapi sa kalaban, layunin din ng pangunahing tauhan na mahanap ang kaniyang
iniibig at na masaya silang mamuhay nang magkasama sa wakas ng kwento.

8. Aral ng kabayanihan.

Ang ipinakitang kabayanihan at magagandang katangian ng

pangunahing tauhan ay isang huwaran para sa mga katutubo.

   

   

MGA ELEMENTO NG EPIKO

•Banghay

•Matatalinghagang salita

•Sukat at indayog
•Tagpuan

•Tauhan

•Tugma

MGA HALIMBAWA NG EPIKO

Sa Pilipinas:

•Biag ni Lam-ang (Ilocos)

•Hudhud (Ifugao)

•Alim (Ifugao)

•Ibalon (Bikol)

•Hinalawod (Panay)

•Humadapnon (Panay)

•Maragtas (Bisayas)

•Darangan (Maranao)

•Bantugan (Mindanao)

•Bidasari (Mindanao)

Sa Buong Mundo:

•Iliad at Odyssey (Gresya)

•Siegried (Alemanya)

•Kalevala (Finland)

•Ramayana (India)

•Kasaysayan ni Rolando (Pransiya)

•Beowulf (Inglatera)

•El Cid (Espanya)

•Sundiata (Mali)

•Epiko ni HaringGesar (Tib

NAME: ________________________________ YEAR & SECTION: ________________

Pagsusulit bilang isa

Ibigay ang mga tauhan sa buod ng Epiko at tagpuan nito ilagay ang mga kasagutan sa ibaba ng kuwento

Biag ni Lam-ang Buod (Epikong Ilokano)

Umiikot ang epikong-bayan sa buhay ng pangunahing tauhan na si Lam-ang. Bago siya ipanganak ni
Namongan, inutusan ng kaniyang ina ang kaniyang ama na si Don Juan Panganiban na manguha ng mga kahoy.
Ngunit hindi na bumalik si Don Juan hanggang ipinanganak niya si Lam-ang. Pambihirang bata si Lam-ang
dahil kaya na niyang magsalita at may taglay siyang kakaibang lakas. Itinanong ni Lam-ang kung nasaan ang
kaniyang ama. Nang sinabi ng kaniyang ina na umalis ang kaniyang ama upang labanan ang mga Igorot, nag-
ayos si Lam-ang at pumunta sa lugar ng mga Igorot kahit hindi pumayag ang kaniyang ina. Nakita niya na
nagsasagawa ng sagang ang mga Igorot. Nang lumapit siya, nakita niya ang ulo ng kaniyang ama. Pinagpapatay
niya ang mga Igorot.

Nang bumalik siya sa bayan, may mga dalagang naghihintay sa kaniya upang paliguan siya. Nang maligo siya
sa Ilog Amburayan, namatay ang mga isda sa baho ng kaniyang libag. Hinanap niya ang dalagang
nagnangangalang Ines Kannoyan, anak ng pinakamayamang tao sa Kalanutian. Pumunta siya sa nasabing lugar,
kasama ang tandang at aso niya. Nakarating siya matapos ang pakikipaglaban kay Sumarang at pang-aakit ni
Sarindang. Nasindak sa kaniya ang mga lumiligaw kay Ines Kannoyan. Naibigay din niya ang lahat ng mga
hiling ng magulang nito kaya ikinasal ang dalawa. Minsan, nangisda si Lam-ang at nakain siya ng berkakan,
isang malaking isda. Isang maninisid ang nakakuha ng kaniyang labi at sa tulong ng kaniyang tandang, muli
siyang nabuhay at namuhay nang matiwasay.

ACTIVITY/OUTPUT

Ang lyong PeTa 

 Upang matiyak na makakamit mo ang mga nasabing layuning pampagkatuto, narito ang gawaing dapat
mong maisakatuparan: Sa mga nakaraang linggo ay naging kapansin-kansin ang pagdami ng mga mag-aaral na
madalas lumiliban sa kanilang mga klase. Ikaw ay nabibilang sa mga miyembro ng Student Council ng inyong
paaralan at isa sa inyong mga proyekto ang magbigay tulong sa inyong mga guro upang malaman ang mga
dahilan nito. Ikaw ay gagawa ng isang maikling papel na naglilista ng ilan sa mga dahilan ng pagliban ng mga
mag-aaral sa inyong paaralan at magmumungkahi ng ilan sa mga pamamaraan na maaring gawin ng inyong
mga pinuno sa paaralan upang maibsan ang suliranin.
MATHEMATICS 8
Module 3: Multiplying and Dividing Rational Expression
Subject Teacher: Maricon S. Dionisio
Lesson Description: his lesson includes the rules and steps in simplifying rational Expression. It also includes
the steps in multiplying and dividing rational expression. Examples are provided.
Course Objective:
At the end of the lesson, the students are expected to: 
• identify the number or numbers that will make a rational algebraic expression undefined; and 
• simplify a rational algebraic expression to simplest form,
• recall the steps in multiplying rational numbers; and 
• perform multiplication of rational expressions.
• find the quotient of rational expressions using multiplication as an essential process.

First, let’s review on steps in multiplying fractions.

Step 1. Multiply the numerator

Step 2. Multiply the denominator
Step 3. Simplify the new fraction by cancelling common factors.
Examples:

3 2 (3) (2) 6 3
1. ⋅ = = = 6,20 are both divisible by 2
4 5 ( 4 )( 5 ) 20 10
1 6 ( 1 )( 6 ) 6 2
2. ⋅ = = = 6,21 are both divisible by 3
3 7 ( 3 )( 7 ) 21 7

Multiplying Rational Expression is like Multiplying Fractions

In dividing rational expressions,
we multiply the numerator by the
reciprocal of the
denominator.
Observe how the quotients
were obtained in the
following expressions.
Example 1.
Assessment:
Perform the indicated operation/s and simplify.
MAPEH 8
Module 3: Physical Education-What’s your Status?
Subject Teacher: Ms. Myra Jane G. Baez
Lesson Description:
In this unit, different exercise programs will be discussed to help the students further improve their physical
fitness. They will be able to engage in sports activities that will provide additional fitness benefits to the body.
In the long run, lessons are expected to benefit not just the students themselves but the people around them as
well.

Course Objective:
At the end of the lesson the students should be able to:
a) understand the use of the tool to set fitness goals and track your progress
b) undertake physical activities and physical fitness assessments
c) conduct physical activities and physical fitness assessments of family/school peer.

Physical fitness tests are given at the start and towards the end of every school year to your physical fitness
status. These tests are specific to each health and skill-related components of physical fitness. It is associated
with your ability to work effectively, enjoy leisure, and resist hypokinetic (too little activity) disease. You will
again undergo theses tests to know your physical fitness status. The higher your physical fitness level, the better
the performance of your work.

How fit are you? See how you measure up

Ready to start a fitness program? Measure your fitness level with a few simple tests. Then use the results to set
fitness goals and track your progress.

Gather your tools

Generally, fitness is assessed in four key areas: aerobic fitness; muscular strength and endurance; flexibility;
and body composition. To do your assessment, you'll need:

 A stopwatch or a watch that can measure seconds

 A cloth measuring tape
 A yardstick
 Heavy-duty tape
 A scale
 Someone to help you record your scores and count repetitions

You'll also need a pencil or pen and paper to record your scores as you complete each part of the assessment.
You can record your scores in a notebook or journal, or save them in a spreadsheet or another electronic format.

Aerobic fitness: Heart rate at rest

Checking pulse over the carotid artery

Your heart rate at rest is a measure of heart health and fitness. For most adults, a healthy heart rate is 60 to 100
beats a minute.
To check your pulse over your carotid artery, place your index and middle fingers on your neck to the side of
your windpipe.
To check your pulse at your wrist, place two fingers between the bone and the tendon over your radial artery,
located on the palm side of your wrist below the thumb.
When you feel your pulse, look at your watch and count the number of beats in 15 seconds. Multiply this
number by 4 to get your heart rate per minute. Let's say you count 20 beats in 15 seconds. Multiply 20 by 4 for
a total of 80 beats a minute.

Aerobic fitness: Target heart rate zone

The target heart rate zone is an increase in your heart rate — 50% to 85% of the maximum heart rate for your
age — great enough to give your heart and lungs a good workout. Aim for 50% to 70% when you do
moderately intense activities and 70% to 85% when you do vigorous activities.
You can use the target heart rate zone as a guide for making sure your exercise is intense enough. If you're not
reaching your target zone, you may need to increase the intensity. If you're achieving a target rate in the lower
end of the target rate zone, you can set goals for gradually increasing your target.
If you already exercise regularly, you can stop checking your heart rate sometimes during an aerobic workout.
If you don't exercise regularly, you can do a simple test by checking your heart rate after a brisk 10-minute
walk.
 

Aerobic fitness: Running or jogging test

Another way to assess your aerobic fitness is to time yourself on a 1.5-mile (2.4-kilometer) run or jog. The
following times are generally considered indicators of a good fitness level based on age and sex. A lower time
generally indicates better aerobic fitness, and a higher time suggests a need for improvement.
 

Muscular strength and endurance: Pushup test

Measuring muscular fitness

Pushups can help you measure muscular strength and endurance. If you're just starting a fitness program, do
modified pushups on your knees. If you're generally fit and able to do them, do classic pushups. Follow these
steps for both types:

 Lie facedown on the floor with your elbows bent and your palms next to your shoulders.
 Keeping your back straight, push up with your arms until your arms are extended.
 Lower your body until your chin touches the floor.
 Do as many pushups as you can until you need to stop for rest.

The following counts are generally considered indicators of a good fitness level based on age and sex. If your
pushup count is below the target number, the target can serve as a goal to work toward. Counts above the targets
indicate better fitness.

Age Women: Number of pushups Men: Number of pushups

25 20 28

35 19 21
Age Women: Number of pushups Men: Number of pushups

45 14 16

55 10 12

65 10 10

Muscular strength and endurance: Situp test

 
Situp
Abdominal crunch
The situp test measures the strength and
endurance of your abdominal muscles.
Here's how to do the test:

 Lie on the floor with knees bent at

a 90-degree angle and feet flat on
the floor. A partner holds your
feet firmly to the floor. Another
option is to place your feet on the
wall so your knees and hips are
bent at a 90-degree angle. Cross
your arms across your chest. This
is the down position.
 To move into the up position, raise your head and shoulders off the floor. Don't lift your buttocks off the
floor.
 Return to the down position.
 Each time you move to the up position is counted as one situp.
 Do as many situps as you can in one minute.

The following counts can generally be considered markers of a good fitness level based on age and sex. If your
situp count is below the target number, the target can serve as a general goal to work toward. Counts above the
targets can generally mean better fitness. However, pushup count may be a more accurate indicator of your
fitness.

Age Women: Number of situps Men: Number of situps

25 39 44

35 30 40

45 25 35

55 21 30

65 12 24

Flexibility: Sit-and-reach test

 
Assessing flexibility in the legs, hips and lower
back
The sit-and-reach test is a simple way to measure the flexibility of the back of your legs, your hips, and your
lower back. Here's how:

 Place a yardstick on the floor. Secure it by placing a piece of tape across the yardstick at the 15-inch
(38-centimeter) mark.
 Place the soles of your feet even with the 15-inch (38-centimeter) mark on the yardstick.
 Slowly reach forward as far as you can, exhaling as you reach and holding the position for at least 1
second.
 Note the distance you reached.
 Repeat the test two more times.
 Record the best of the three reaches.

The following measurements can generally be considered indicators of good flexibility based on age and sex. If
your result is below the target number, the target can indicate a goal to work toward. Measurements above the
targets can mean better flexibility.

Age Women: Farthest reach Men: Farthest reach

25 21.5 in. (55 cm) 19.5 in. (50 cm)

35 20.5 in. (52 cm) 18.5 in. (47 cm)

45 20 in. (51 cm) 17.5 in. (44 cm)

55 19 in. (48 cm) 16.5 in. (42 cm)

65 17.5 in. (44 cm) 15.5 in. (39 cm)

Body composition: Waist circumference

If your waist circumference is greater than your hips — you carry more weight above the hips — you have an
increased risk of heart disease and type 2 diabetes. The risk is even greater for women with waist
circumferences of 35 inches (89 centimeters) or more and for men with waist circumferences of 40 inches (102
centimeters) or more.
With a cloth measuring tape, measure your waist circumference just above the hipbones.

Body composition: Body mass index

 

Your body mass index (BMI) is a calculation that indicates whether you have a healthy amount of body fat. You
can determine your BMI with a BMI table or an online calculator.
If you'd rather do the math yourself, divide your weight in pounds by your height in inches squared and
multiply by 703. Or divide your weight in kilograms by your height in meters squared. (To determine your
height in meters, divide your height in centimeters by 100.)
The following BMI results demonstrate whether you are at a healthy weight.

BMI Weight status

Below 18.5 Underweight

18.5-24.9 Normal weight

25.0-29.9 Overweight

30 and above Obesity

Stay active
The results of your fitness assessment can help you set goals for staying active and improving fitness outcomes.
The Department of Health and Human Services recommends these exercise guidelines:

 Get at least 150 minutes of moderate aerobic activity or 75 minutes of vigorous aerobic activity a week,
or a combination of moderate and vigorous activity.
 Do strength training exercises for all major muscle groups at least two times a week.

Moderate aerobic activity includes:

 Walking fast
 Water aerobics
 Bicycling on mostly level ground
 Pushing a lawnmower

Vigorous aerobic activity includes:

 Running
 Swimming laps
 Fast bicycling or biking hills
 Playing basketball or soccer
 Playing singles tennis

Muscle-strengthening exercises include:

 Lifting weights or using resistance bands

 Calisthenics that use bodyweight for resistance
 Heavy gardening or yardwork

Monitor your progress

Keep track of your progress in improving your fitness. Take the same measurements about six weeks after you
begin an exercise program and periodically afterward.
Each time you repeat your assessment, celebrate your progress, and adjust your fitness goals accordingly. Share
your results with your doctor or personal trainer for additional guidance.

 
 
PHYSICAL FITNESS TESTING PROCEDURES

The following tests are all classified Level III tests, meaning they are considered to be quite strenuous.
The tests are all graded on a pass/fail basis.
Muscular endurance is defined as the ability to contract a muscle repeatedly over a specific period of time
without undue fatigue.

 
ONE-MINUTE PUSH-UP TEST

PURPOSE:
This test measures the muscular endurance of
the upper body muscles (anterior deltoid,
pectoralis major, triceps). Muscular endurance
is defined as the ability to contract the muscle
repeatedly over a specific period of time
without undue fatigue.
HOW TO PERFORM:
1. Your hands should be placed slightly wider
than shoulder-width apart, with fingers pointing forward. Your feet should be together. Do not cross them.
2. Starting from the up position (front leaning rest), lower your body until your upper arms are parallel to the
ground in the down position. You will then return to the up position. In the up position, your elbows must be
extended, in order to count. This is one repetition.
3. Resting should be done in the up (front leaning rest position). Both hands must remain in contact with the
floor at all times.
4. The total number of correct pushups in one minute is recorded as the score.
RECOVERY TIME:
5 Minutes

ONE-MINUTE SIT-UPS

PURPOSE:

This is a measure of the muscular endurance of the abdominal

muscles.
HOW TO PERFORM:
1. Start by lying on your back, with your knees bent, heels flat on
the floor. Your fingers should be interlocked and placed behind
the head. (Be careful not to pull or strain neck). The buttocks
must remain on the floor with no thrusting of the hips.
2. A partner may hold your feet if you wish.
3. You should perform as many correct sit-ups as possible in one
minute.
4. While in the up position, you should touch your elbows to your knees and then return to a full lying position
before starting the next sit-up. When returning to the down position your shoulder blades should touch the
ground.
5. Your score is the total number of correct sit-ups performed. Any resting should be done in the up position.

 
1.5 MILE RUN

PURPOSE:
This is a measure of cardiovascular endurance or aerobic power.
HOW TO PERFORM:
1. You will be instructed to "Go".
2. You will complete the designated course as
quickly as possible.
3. During the administration of the test, applicants
may be informed of their lap times (if running on a
track).
4. Upon completion, a mandatory cool-down period
will be followed. The applicant will slowly
walkabout for approximately 5 minutes to prevent
venous pooling (pooling of the blood in the lower
extremities).
5. Your score will be recorded as the time it takes
to complete the run.
 
Credits: Missouri State Parks

Health Related Fitness!

An active lifestyle means you do physical activity throughout the day. Any activity that gets you up and moving
is part of an active lifestyle. Physical activity includes exercise such as walking or lifting weights. It also
includes playing sports. Physical activity is different from other kinds of activity, such as reading a book. This
kind of activity is called sedentary. A sedentary lifestyle means you sit or do not move much during the day. An
active lifestyle has many benefits, such as helping you prevent or manage health conditions.
What are the benefits of an active lifestyle?

 You may be able to do daily

activities more easily. Activity helps
condition your heart, lungs, and muscles.
This can help you get through your daily
activities without feeling tired.

 You can help control your weight.

Activity helps your body use the calories
you eat instead of storing them as fat.
Your body continues to burn calories at a
higher rate after you are active.

 The activity can increase your health.

Activity helps lower your risk of cancer,
heart disease, diabetes, and stroke. The
activity can help you control your blood pressure and blood sugar levels, and lower your
cholesterol. If you have arthritis, the activity can help your joints move more easily and with
less pain.

 Your bones and muscles will get stronger. This will help prevent osteoporosis and
reduce your risk of falls.

 The activity can help improve your mood. The activity can reduce or prevent depression
and stress. The activity can also help improve your sleep.

How much activity do I need?

Any activity is better than no activity at all. When you go

from being mostly inactive to adding some activity, you will
see health benefits. The following are general guidelines:

 Do aerobic activity several days each week.

Aerobic activity includes walking, bicycling, dancing,
swimming, and raking leaves. Aim for 150 to 300
minutes (2.5 to 5 hours) of moderate activity, or 75 to
150 of vigorous activity each week. You can also do a
combination of moderate and vigorous activity.

 Do strength training at least 2 times each week. Strength training helps you keep the
muscles you have and build new muscles. Strength training includes pushups, yoga, tai chi, and
weightlifting. If you do not have access to weights, you can lift items around your house. Try to
work all the major muscle groups, such as your legs, arms, abdomen, and chest. Do 2 or 3 sets
on each area. Use a weight that is slightly heavier than you can lift easily. You can work up to
heavier weights. You can also use resistance bands instead of weights.

-The End-
Assessment:

Fitness & Wellness Questionnaire

Please take a few minutes of your time to fill in the following survey.

1. What is your current level of fitness?

a. Perfect
b. Good
c. Average
d. Poor
e. Unfit
2. What stops you from working out more often?
a. Time
b. Gadgets
c. Lifestyle
d. Money
3. What's your biggest challenge when it comes to achieving your fitness and wellness goals?
Answer:

4. What's your preferred level of learning?

a. Reading
b. Listening
c. Watching
d. Practicing
5. What are your most burning questions about health and fitness?
Answer:
 6. Do you have any specific fitness goals for this year? If so, please list them
Answer:

7. Do you prefer AM workouts or PM workouts? Why?

Answer:

8. What do you need to be able to work out more consistently?

Answer:

9. What motivates you most when you work out?

Answer:

10. What would you say is your biggest obstacle for reaching your fitness goals?
Answer:

Araling Panlipunan 8
Module 3: Mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
Subject Teacher: Ms. Coleen E. Omolon

Lesson Description:
Sa araling ito ay tatalakayin ang mga kabihasnang umusbong malapit sa pampang at ang naging pamumuhay
dito. Tatalakayin din ang mga salik na nagbigay-daan sa pagsisimula at pagbagsak ng mga sinaunang
kabihasnan.

Course Objectives:
Sa pagtatapos ng aralin, ang mag-aaral ay inaasahang:
a. Maipaliliwanag ang pagkakaiba ng kabihasnan sa sibilisasyon;
b. Maisa-isa ang mga salik sa pagiging isang kabihasnan;
c. Mailalahad ang epekto ng heograpiya sa mga unang pamayanang umusbong sa daigdig;
d. Matutunton ang mga salik na nagbigay-daan sa pagsisimula at pagbagsak ng mga sinaunang kabihasnan
at imperyo sa daigdig;
e. Masusuri ang pinagmulan at katangian ng mga sinaunang kabihasnan sa daigdig; at
f. Mapahahalagahan ang naging ambag ng mga sinaunang tao sa pagpapayaman ng kulturang pandaigdig.

Ang Konsepto ng Heograpiya

Ang sinaunang mga kabihasnan o matatandang mga kabihasnan ay mga kauna-unahang pang mga kabihasnang
o mga sibilisasyon noong unang panahon na naitatag ng mga tao.

Sa payak na kahulugan nito, ang kabihasnan ay isang yugto

ng kaunlaran ng isang lipunan. Naiisip nating sibilisado ang
mga tao kapag tinipon nila ang kanilang mga sarili upang
maging isang matatag at mabisang pangkat, sa halip na
gumagalaw ng magkakahiwalay o bahagi lámang ng isang
tribo. Lampas dito, inaasahan nating makikilala ang alin
mang kabihasnan sa pamamagitan ng kanilang wika, sining, arkitektura, edukasyon, at nakamit na gawaing
intelektuwal, pamahalaan, at kakayahan maipagtanggol ng sarili.

Paanorin: https://www.youtube.com/watch?v=WZCNvO4SZFM&feature=emb_title

Samakatuwid, isa itong konseptong tumutukoy sa pagkadalubhasa ng mga tao sa isang kulturang kinagisnan o
nakasanayan, kulturang nalinang o kulturang tinanggap na resulta sa paninirahan sa isang partikular na lugar o
kapaligiran. Naging isang masalimuot na lipunan o pangkat ng kultura o kalinangan ang kabihasnan na
kinatatangian ng pagsandig sa agrikultura, pangangalakal kahit sa malalayong mga lugar, uri ng pamahalaan
pang-estado at naghahari o namumuno, espesyalisasyon sa hanap-buhay, urbanismo, at antas-antas na mga klase
ng mga tao. Bukod pa sa ganitong mga pangunahing mga elemento, kadalasang natatakan ang sibilisasyon ng
anumang kumbinasyon ng isang bilang ng pangalawang mga elemento, kabilang ang maunlad na sistema ng
transportasyon, pagsusulat, pamantayan ng pagsusukat, pati na pananalapi, pormal na sistema ng batas,
magiting na estilo ng sining, mabantayog na arkitektura, matematika, sopistikadong metalurhiya, at
astronomiya.

Ang unang ibig sabihin nito ay paninirahan sa isang

lugar.Kadalasang ginagamit ang kabihasnan bilang
kasingkahulugan ng mas malawak na salitang
"kultura" o "kalinangan", kapwa sa mga samahang
tanyag at pang-akademya. Lumalahok ang bawat
isang tao sa isang kalinangan, na may ibig sabihing
"ang mga sining, mga gawi, mga nakasanayan... mga
paniniwala, mga pagpapahalaga, ugali, at
nakagawiang mga materyal na binubuo ng paraan ng
pamumuhay ng mga tao". Subalit, sa pinakamalawak nitong kahulugan, isang mapaglarawang salita ang
sibilisasyon para sa nakahinlog na masalimuot na kulturang agrikultural at urbano. Maipagkakaiba ang
kabihasnan mula sa iba pang mga kalinangan sa pamamagitan ng kanilang mataas na kasalimuotang
panglipunan at organisasyon, at sa pamamagitan ng kanilang samu't saring mga gawaing pangkabuhayan at
pangkalinangan.

Sa mas matanda ngunit palagi pa ring ginagamit na diwa, maaaring

gamitin ang "kabihasnan" sa pagtatakda rin ng pamayanan: sa mga
kontekstong panglipunan, kung saan inaakalang mas nakaaangat
ang isang masalimuot at urbanong mga kultura mula sa iba pang
mga "barbaro" o "primitibong" mga kalinangan, ginagamit ang
konsepto ng "sibilisasyon" bilang kasingkahulugan ng "kultural (at
madalas na etikal) na kaangatan ng ilang partikular na mga
pangkat." Sa katulad na diwa, nangangahulugan ang sibilisasyon
bilang "kapinuhan ng kaisipan, mga gawi, o panlasa". Malalim na
nakaugat ang ganitong masalig sa pamantayang diwa ng
kabihasnan sa kaisipang nagbibigay ang urbanisadong mga
kapaligiran ng mas mataas na pamantayang pampamumuhay, na binubuo kapwa ng benepisyong pangnutrisyon
at taglay na kakayahan sa pagpapaunlad ng pag-iisip.

Sa kanyang aklat na The Philosophy of Civilization o "Ang

Pilosopiya ng Kabihasnan", ibinalangkas ni Albert
Schweitzer, isang pangunahing pilosopo hinggil sa diwa ng
kabihasnan, ang ideya na may dalawang mga opinyon sa loob
ng lipunan: isang tungkol sa sibilisasyon bilang isang purong
materyal at ang isa pa na ang sibilisasyon ay kapwa etikal at
materyal. Sinabi niya ang pangkasalukuyang krisis ng daigdig,
noong 1923, ay dahil sa pagkawala ng pagsilang ng kabihasnan
ng sangkatauhan. Sa akda ring ito, binigyang kahulugan niya
ang kabihasnan, na sinasabing:

Panoorin: https://www.youtube.com/watch?v=Y-
noav8vblg&feature=emb_title
Ito ang kabuoang bilang ng lahat ng pagsulong na gawa ng tao sa lahat ng saklaw ng galaw at mula sa bawat
pananaw habang ang nakatutulong ang progreso papunta sa maka-espiritung pagpeperpekto ng mga indibiduwal
bilang pagsulong sa lahat ng pagsulong.

Panoorin: https://www.youtube.com/watch?v=I3jRLjgDKc4&feature=emb_title

Bagaman nagkakapatong-patong sa panahon at pook ang mga kabihasnan, karaniwan silang binibigyang
kahulugan kung saan natipon ang kanilang populasyon sa pinakamalaking bilang, o kung saan nakahimpil ang
kanilang pamahalaan noong nasa pinakakalakasan ang kanilang kapangyarihan. Halimbawa, pinamahalaan ang
Imperyong Romano mula sa Roma. Dating kumalat ang kanilang imperyo mula sa mga hangganang Eskoses
hanggang sa Hilagang Aprika at Silangang Mediteraneo. Nagkaroon sila ng sariling wika, ang Latin, na naging
mas ninanais na paraan ng pakikipag-ugnayan ng edukadong mga tao hanggang sa matagal nang naglaho ang
kanilang sibilisasyon. Sa ngayon, ginagamit pa rin ng mga manananggol at mga politiko, mga manggagamot at
mga siyentipiko, mga dalubhasa at iba pa ang Latin sa kurso ng kanilang pang-araw-araw na mga gawain,
bagaman namatay na ang sibilisasyon ng sinaunang mga Romano mahigit na 1,500 mga taon na ang nakararaan.
Sinasabing mahusay sa Latin si William Shakespeare. Itinuturo pa rin ang Latin sa ilang mga paaralan.
Hinahangaan pa rin natin at ginagaya ang arkitekturang Romano, gumagamit tayo ng mga bilang na Romano
upang bilangin ang ilang mga bagay, gumagamit tayo ng mga pangalan ng mga Romanong diyos upang tandaan
ang mga araw at mga buwan ng ating mga kalendaryo, pinapangalanan natin ang mga konstelasyon sa
kalangitan na ang ginagamit ay ang mga pangalan ginamit ng mga Romano para sa mga ito, at naging huwaran
ng ating mga konstitusyon at mga istrukturang pampolitika ang kaparaan ng mga Romano, katulad ng Senado,
halalan, tribunal, katarungan, pagboto, senso, pati na ang salitang Konstitusyon, na mga salitang Latin, na hindi
nagbabago ang kahulugan sa loob ng libu-libong mga taon.

Sibilisasyon

Ang sibilisasyon ay isang masulong na yugto ng kaunlaran ng isang lipunan.

Ang sibilisasyon ay isang masulong na yugto ng kaunlaran ng isang lipunan.  Nagmula ang salitang 
sibilisasyon sa Latin na  civis na may ibig sabihing isang taong naninirahan sa isang bayan. Naiisip nating
sibilisado ang mga tao kapag tinipon nila ang kanilang mga  sarili upang maging isang mabisa at matatag na
pangkat, sa halip na gumagalaw ng magkakahiwalay o bahagi lamang ng isang tribo. Lampas dito, inaasahan
nating makikilala ang alin mang kabihasnan sapamamagitan ng kanilang wika, sining, arkitektura, edukasyon,
at nakamit na gawaing intelektuwal,pamahalaan, at kakayahan makapagtanggol ng sarili.

Katangian ng sibilisasyon 

1. politika
2. relihiyon
3. teritoryo
4. kalusugan
5. kagamitan
6. imprastaktura

Epekto ng Sibilisasyon

1. Ang kumplikadong anyo ng pamahalaan ay nabuo

2. Ang mga sining ay nagiging mas detalyado
3. Ang pagiging dalubhasa sa trabaho ay humahantong sa mga social class
4. Natuto ang mga tao sa pagsulat
5. Nalupig ang mga kalapit na mga lupain

Ang Kabihasnang Mesopotamia

Ang Mesopotamia ay itinuturing na kauna-unahang

kabihasnan sa buong daigdig.

Ang salitang Mesopotamia ay nagmula sa mga salitang Greek

na meso o “pagitan” at potamos o “ilog”. Samakatuwid, ang
Mesopotamia ay nangangahulugang lupain “sa pagitan ng
dalawang ilog”.  Ang Mesopotamia ay itinuturing na kauna-unahang kabihasnan sa buong daigdig. Sinakop at
pinanahanan ito ng iba’t ibang sinaunang pangkat ng tao, kabilang ang mga Sumerian, Akkadian, Babylonian,
Assyrian, Chaldean, at Elamite na nagtangka ring sakupin ang lupaing ito. Sa paglipas ng mahabang panahon,
iba’t ibang lungsod ang umusbong at bumagsak sa lugar na ito na nang lumaon ay pinalitan ng iba pang mga
kabihasnan.

HEOGRAPIYA NG MESOPOTAMIA

Nagsimula sa malawak na lupaing dinadaluyan ng mga ilog Tigris at Euphrates ang kauna-unahang mga
lungsod sa daigdig, tinatawag na Mesopotamia, ang lupaig matatagpuan sa pagitan ng mga ilog na ito. Sa
kasalukuyan, matatagpuan ito sa Iraq at bahagi ng Syria at Turkey. Matatagpuan ang Mesopotamia sa rehiyon
ng Fertile Crescent, isang paarkong matabang lupaing nagsisimula sa
Persian Gulf hanggang sa silangang baybayin ng Mediterranean Sea.

Ang regular na pag-apaw ng ilog Tigris at Euphrates ay nagdudulot

ng baha na nag-iiwan ng banlik (silt). Dahil dito, nagiging mataba ang
lupain ng rehiyon na nakabubuti sa pagtatanim

Ang Mesopotamia ay walang likas na hangganan kaya mahirap

ipagtanggol ang lupaing ito sa ibang karatig lugar.
Naimpluwensiyahan din ito ng mga karatig lugar dahil na rin sa mga
ugnayang pangkalakalan at tunggaliang militar.

Sa mga taong 5500 B.C.E., daan-daang maliliit na pamayanang

sakahan ang matatagpuan sa kapatagan ng hilagang Mesopotamia na
pinag- ugnay-ugnay ng malalayo at mahahabang rutang
pangkalakalan.

Bunga ng pag-unlad ng lipunan sa mga sumusunod na taon,

nagkaroon ng mga pagbabago sa aspektong panlipunan, pampulitika,
at panrelihiyon na nagdulot ng sentralisadong kapangyarihan. Isang
halimbawa ang Uruk na itinuturing na isa sa mga kauna-unahang
lungsod sa daigdig.

Ang Kabihasnang Indus sa Timog Asya

Ang Timog Asya ay isang malawak na tangway na hugis tatsulok. Sa kasalukuyan, binubuo ito ng mga bansang
India, Pakistan, Bangladesh, Afghanistan, Bhutan, Sri Lanka, Nepal, at Maldives.

ANG KABIHASNANG INDUS SA TIMOG ASYA

Ang rehiyong ito ay kakaiba sa aspektong heograpikal at

kultural kung ihahambing sa ibang panig ng Asya.

HEOGRAPIKAL: Madalas itong tawagin ng mga heograpo

na sub-kontinente ng India dahil inihihiwalay ito ng mga
kabundukan, kaya maituturing itong halos isang hiwalay na
kontinente. Matatarik na kabundukan ng Hindu Kush,
Himalayas, at Karakuran ang nasa hilaga nito samantalang
pinalilibutan ito ng Arabian Sea sa kanluran, Indian Ocean sa katimugan, at Bay of Bengal sa silangan. 

KULTURAL: Tulad ng ibang kontinente, samu’t sari rin ang wikang ginagamit sa rehiyong ito

ANG KABIHASNANG INDUS SA TIMOG ASYA

Bagama’t ang rehiyong ito ay inihihiwalay ng mga kabundukan sa hilaga, nakararanas din ito ng mga
pagsalakay at pandarayuhan. Nakapapasok ang mga tao sa mga daanang tulad ng Khyber Pass sa hilagang-
kanluran, dala ang kanilang sariling wika at tradisyon, na nagpayaman sa kulturang Indian.

Sinasabing mahirap na lubusang mabatid ang sinaunang kasaysayan ng India. Nakahukay nga ang mga
arkeologo ng mga kasangkapang ginamit ng mga ninuno subalit hanggang sa kasalukuyan, hindi pa rin
nauunawaan ng mga iskolar ang mga naiwang sistema ng pagsulat ng sinaunang kabihasnan ng India.
HEOGRAPIYA NG LAMBAK NG INDUS

Ang mga lungsod ng Harappa at Mohenjo-Daro sa lambak ng Indus ang pinakabagong tuklas na mga sinaunang
sentrong kabihasnan sa kasalukuyang panahon. Natagpuan ng mga arkeologo ang mga labi ng dalawang
lungsod noong 1920 ang mga lugar na ito. Gayon din ang lipunang nabuo rito, ay kasabay halos ng pagsisimula
ng Sumer noong 3000 B.C.E.

Mas malawak ang lupain sa Indus kung ihahambing sa sinaunang Egypt at Mesopotamia. Sakop nito ang
malaking bahagi ng hilagang- kanluran ng dating India, at ang kinaroroonan ng lupaing Pakistan sa
kasalukuyan. 

Ang mga lungsod na itio ay nagsimulang humina at bumagsak noong ikalawang milenyo B.C.E. Sa
kasalukuyan, tinatayang mahigit 1,000 lungsod at pamayanan ang matatagpuan dito partikular sa rehiyon ng
Indus River sa Pakistan.

Nagsimula ang kabihasnan sa India sa paligid ng Indus River. Ang tuktok ng kabundukang Himalaya ay
nababalot ng makapal na yelo at nagmumula sa natutunaw na yelo ang tubig na dumadaloy sa Indus River na
may habang 2,900 km.(1800) milya at bumabagtas sa Kashmir patungong kapatagan ng Pakistan.

Katulad sa Mesopotamia, ang pagkakaroon ng matabang lupa ay naging mahalaga sa pagsisimula ng mga
lipunan at estado sa sinaunang India. Sa pagitan ng Hunyo at Setyembre bawat taon, ang pag-apaw ng ilog ay
nagdudulot ng pataba sa lupa at nagbibigay-daan upang malinang ang lupain.

Daan-daang pamayanan ang nananahan sa lambak ng Indus sa pagsapit ng 3000 B.C.E. Karamihan sa mga ito
ay maliliit na pamayanang may tanggulan at maayos na mga kalsada. Nang sumunod na limang siglo,
nagkaroon din ng mga kanal pang- irigasyon at mga estrukturang pumipigil sa mga pagbaha.

Sa kasalukuyan,isa lamang ang India sa mga bansa sa Timog Asya. Subalit kung susuriin, ang hilagang bahagi
nito ay tahanan at pinag-usbungan ng sinaunang kabihasnang namumukod-tangi sa iba.

Ang Kabihasnang Tsino sa Silangang Asya

Ang kabihasnang umusbong sa China ay itinuturing na pinakamatandang kabihasnang nananatili sa buong
daigdig hanggang sa kasalukuyan. Nag-ugat ito halos apat na milenyo na ang nakalilipas.

Noon pa man, mithiin na ng mga Tsino ang pagkakaroon ng mahusay na pamamahala. Ang pagkakaroon ng
mga ideolohiyang suportado ng estado, partikular ang Confucianism at Taoism, ay lalo pang nagpatatag sa
kabihasnang Tsino

Sa aspektong politikal, halinhinang nakaranas ang China ng pagkakaisa at pagkakawatak-watak. Ang mga
pangyayaring ito ang humubog sa kultura at mamamayan ng bansa hanggang sa makabagong panahon.

HEOGRAPIYA NG HUANG HO

Ang kabihasnan sa China ay umusbong sa tabing-ilog malapit sa Yellow River o Huang Ho. Ang ilog na ito ay
nagmumula sa kabundukan ng kanlurang China at may habang halos 3000 milya. Dumadaloy ito patungong
Yellow Sea. Ang dinaraanan nito ay nagpabago-bago nang makailang ulit sa mahabang Ito ay dumadaloy
patungo sa Yellow Sea. Ang dinaraanan nito ay nagpabago-bago nang makailang ulit sa mahabang panahon at
humantong sa pagkakabuo ng isang malawak na kapatagan, ang North China Plain.

 
Ang pag-apaw ng Huang Ho ay nagdudulot ng pataba sa lupa ngunit dahil sa pagiging patag ng North China
Plain, madalas nang nagaganap ang pagbaha sa lugar na ito.

Ayon sa tekstong tradisyunal ng China, ang Xia o Hsia ang kauna-unahang dinastiyang naghari sa China.
Subalit dahil sa kakulangan ng ebidensiya, hindi matiyak kung kailan ito pinasimulan ni Yu, ang unang pinuno
ng dinastiya. Pinaniniwalaang si Yu ang nakagawa ng paraan upang makontrol ang pagbahang idinudulot ng
Huang Ho. Ang pangyayaring ito ay nagbigay-daan upang makapamuhay sa lambak ang mga magsasaka.

Naniniwala ang mga Tsino na sila lamang ang mga sibilisadong tao sa gitna ng mga tribo na tinawag nilang
barbaro sapagkat hindi sila nabiyayaan ng kabihasnang Tsino. Tinawag din nila ang kanilang lupain na
Zhongguo na nangangahulugang Middle Kingdom.

Ang Sinaunang Kabihasnang sa Africa

Isang sinaunang kabihasnan ang nagmula sa lambak ng Nile River sa Egypt na nasa hilagang- silangang bahagi
ng Africa.

Ang kabihasnan sa Mesopotamia ay mas naunang nagsimula subalit masasabing mas naging matatag ang
kabihasnang yumabong sa Egypt. Ang sinaunang Egypt ay nabuklod bilang isang estado pagsapit ng 3100
B.C.E. at nakapagpatuloy sa loob halos ng tatlong milenyo.

ANG SINAUNANG KABIHASNAN SA AFRICA

Batay sa mga ebidensiyang arkeolohikal, mayroon ng lipunan sa Egypt bago pa nagsimula ang kabihasnan sa
Lambak ng Nile. Ang mga isinagawang paghuhukay sa Egypt ay patuloy na nagpabago sa pananaw ng mga
iskolar tungkol sa pinagmulan ng kabihasnan nito. Sa pagtatapos ng ika-20 siglo, natuklasan ng mga arkeologo
ang isang tirahan ng mga sinaunang tao sa timog-ng kanlurang bahagi ng Egypt malapit sa hangganan ng
Sudan. Tinatayang naroroon na ang paninirahang bago pa sumapit 8000 B.C.E. Sinasabing maaaring ang mga
kaanak o inapo ng mga taong ito ang nagpasimula sa kabihasnang Egyptian sa Lambak ng Nile.

Sa pag-unawa sa heograpiya ng sinaunang Egypt, mahalagang tandaang ang tinutukoy na Lower Egypt ay nasa
bahaging hilaga ng lupain o kung saan ang Ilog Nile ay dumadaloy patungong Mediterranean Sea. Samantala,
ang Upper Egypt ay nasa bahaging katimugan mula sa Libyan Desert hanggang sa Abu Simbel. Ang Nile River
na may 4160 milya o 6694 kilometro ang haba ay dumadaloy mula katimugan patungong hilaga.

HEOGRAPIYA NG EGYPT

Noon pa mang unang panahon, ang Egypt ay tinawag na bilang The Gift of the Nile dahil kung wala ang ilog na
ito, ang buong lupain nito ay magiging isang disyerto. Tila hinihiwa ng ilog na ito ang bahaging hilagang-
silangan ng disyerto ng Africa.

Dati-rati, ang malakas na pag-ulan sa lugar na pinagmumulan ng Nile ay nagdudulot ng pag- apaw ng ilog
tuwing Hulyo bawat taon. Ang pagbahang idinudulot ng Nile ay nahinto lamang noong 1970 nang maitayo ang
Aswan High Dam upang makapagbigay ng elektrisidad at maisaayos ang suplay ng tubig.

Sa Panahong Neolitiko, ang taunang pag-apaw ng Nile ay nagbigay-daan upang makapagtanim ang mga
magsasaka sa lambak-ilog. Ang tubig-baha ay nagdudulot ng halumigmig sa tuyong lupain at nag- iiwan ng
matabang lupain na mainam para sa pagtatanim.

 
Ang mga magsasaka ay kaagad nagtatanim sa pagbaba ng tubig-baha. Ang putik na dala ng ilog ay unti-unting
naiipon sa bunganga ng Nile sa hilaga upang maging latiang tinatawag na delta. Ang lugar na ito ay nagging
tahanan ng mga ibon at hayop. Maaari ring gamitin ang tubig mula rito para sa mga lupang sakahan.

Upang maparami ang kanilang maaaring itanim bawat taon, ang mga sinaunang Egyptian ay gumagawa ng mga
imbakan ng tubig at naghukay ng mga kanal upang padaluyin ang tubig sa kanilang mga lupang sinasaka. Ang
ganitong mga proyekto ay nangangailangan ng malaking bilang ng mga manggagawa, sapat na teknolohiya, at
maayos na mga plano. Ang pagtataya ng panahon kung kailan magaganap ang mga pagbaha ay naisakatuparan
din sa mga panahong ito.

Maliban sa kahalagahan nito sa pagsasaka, ang Nile ay nagsilbing mahusay na ruta sa paglalakbay noong mga
panahong iyon. Nagawa nitong mapag-ugnay ang mga pamayanang matatagpuan malapit sa pampang ng ilog.
Ang pagkakaroon ng mga disyerto sa silangan at kanlurang bahagi ng ilog ay nakapagbigay ng kaligtasan sa
Egypt sapagkat nahahadlangan nito ang mga pagsalakay. Dahil dito, ang mga tao ay nagawang makapamuhay
nang mapayapa at masagana sa loob ng mahabang panahon.

Ang Kabihasnang sa Mesoamerica

Ang Mesoamerica o Central America ang rehiyon sa pagitan ng Sinaloa River Valley sa gitnang Mexico at Gulf
of Fonseca sa katimugan ng El Salvador. 
Maraming siyentista ang naniniwalang may mga pangkat ng mga mangangaso o ‘hunter” ang nandayuhan mula
sa Asya patungong North America, libong taon na ang nakararaan. Unti-unting tinahak ng mga ito ang
kanlurang baybayin ng North America patungong timog, at nakapagtatag ng mga kalat-kalat na pamayanan sa
mga kontinente ng north America at South America. 

Noong ika-13 siglo B.C.E., umusbong ang kauna-unahang kabihasnan sa America --- ang mga Olmec sa
kasalukuyang Mexico. Naimpluwensiyahan ang mga gawaing sinimulan ng mga Olmec ang iba pang pangkat
ng mga tao sa iba’t ibang bahagi ng America.

HEOGRAPIYA NG MESOAMERICA 

Hango ang pangalang Mesoamerica sa katagang meso na nangangahulugang “gitna”. Ito ang lunduyan ng mga
unang kabihasnan sa America. Ang Mesoamerica o Central America ang rehiyon sa pagitan ng Sinaloa River
Valley sa gitnang Mexico at Gulf of Fonseca sa katimugan ng El Salvador. Sa hilagang hangganan nito
matatagpuan ang mga ilog ng Panuco at Santiago. Samantala, ang katimugang hangganan ay mula sa baybayin
ng Honduras sa Atlantic hanggang sa gulod o slope ng Nicaragua sa Pacific at sa tangway ng Nicoya sa Costa
River.

Sa kasalukuyan, saklaw ng Mesoamerica ang malaking bahagi ng Mexico, Guatemala, Belize, El Salvador, at
kanlurang bahagi ng Honduras.

Sa lupaing ito, ang malaking pagkakaiba sa elebasyon ng lupa at dalas ng pag-ulan ay nagdudulot ng mga uri ng
klima at ekolohiya sa iba’t ibang bahagi ng rehiyon. Pabago-bago ang panahon sa rehiyong ito. Dito naitatag
ang unang paninirahan ng tao at isa ito sa mga lugar na unang pinag-usbungan ng agrikultura, tulad ng
Kanlurang Asya at China. Sa kasalukuyang panahon, may malaking populasyon ang rehiyong ito.

-END-
QUIZ 1:

Sagutan ang mga sumusunod na tanong.

1. Anu-anong katangiang pisikal ng mga sinaunang kabihasnan ang may pagkakatulad sa isa’t isa?
2. Bakit nakaapekto ang mga anyong lupa at tubig ng isang lugar sa pagtataguyod ng kabihasnan?
3. Alin sa kalagayang heograpikal ng kabihasnan ang may malaking impluwensiya sa pamumuhay ng mga
taong nanirahan dito? Ipaliwanag ang sagot.
4. Bakit kaya karaniwang may magkakatulad na katangiang heograpikal ang mga sinaunang kabihasnan? 
5. Ano ang epekto ng mga katangiang heograpikal sa pamumuhay ng mga sinaunang tao?
6. Paano nagsimula at nagwakas ang kabihasnang Mesopotamia?
7. Sinu-sino ang mga pinunong namahala sa imperyo? 
8. Ano ang naging paraan ng pamamahala noong kabihasnang mesopotamia?
9. Ano ang dalawang lungsod na umunlad sa lambak-ilog ng Indus? 
10. Paano mailalarawan ang pamumuhay ng mga tao sa panahong Vedic?

OUTPUT:

Gumawa ng isang "timeline" ng mga sinaunang kabihasnan sa daigdig.

Edukasyon sa Pagpapakatao 8
Module 3: Pamilya Nating Sama-sama, Lahat Kayang-kaya!
Subject Teacher: Ms. Bea Rosella B. Coronel

Lesson Description:
Mission: Impossible… Pamilyar ba sa iyo ang mga katagang ito? Marahil napanood mo na rin minsan ang
pelikulang ito. Nais kong gamiting gabay ito sa pagpapakilala sa iyo ng susunod na aralin at titingnan natin
kung paano magiging "Mission: Possible" ang pagganap ng pamilya sa napakahalagang misyon na ito.

Course Objectives :

Sa araling ito, inaasahan na malilinang ng mga mag-aaral ang sumusunod:

 Nakikilala ang mga gawi o karanasan sa sariling pamilya na nagpapakita ng pagbibigay ng edukasyon,
paggabay sa pagpapasya at paghubog ng pananampalataya
 Nasusuri ang mga bata sa pamilyang Pilipino sa pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa pagpapasya at
paghubog ng pananampalataya

ANG MISYON NG MAGULANG AYON SA SIMBAHAN AT BATAS

May dahilan kung bakit ka isinilang sa mundong ito. Hindi aksidente ang pagkalalang mo, meron kang misyon
na dapat tuparin. Misyon na maaaring makaapekto sa atin sa habambuhay. Ito rin ang siyang magsisilbing
gabay sa pagpapatuloy natin sa pagkamit ng mga naisin sa buhay. Mahalaga maaga nating matuklasan sa ating
mga sarili kung ano ba talaga ang ating misyon sa pagkalalang sa atin. Sa ating pagtuklas sa ating misyon,
mahalaga na ito ay may paggabay ng mga taong makatutulong sa iyo upang maisakatuparan ang misyon, at ito
ay ang iyong mga magulang, guro, at iba pang mahal sa buhay. Ang misyon ang pinakadahilan kung bakit ka
nilalang ng Diyos. Ito din ang nagbibigay saysay sa iyong buhay. Bawat isa ay may misyong nakaatang at
naghihintay lang na iyong matuklasan at gawin. 

Ayon sa kanta ni Joey Albert na The Mission', ang pinakasentro ng ating misyon ay ang mahalin ng buong puso
ang Diyos at ang lahat ng bagay ay magiging maayos ayon sa kaniyang nais. Ngunit hindi mo ito magagawa
kung wala ang pamilya. Kailangan ng suporta at tulong na nanggagaling sa nagkakaisang pamilya. Pamilyang
handang umagapay kung ikaw ay nahihirapan, nagbibigay liwanag kung ikaw ay nadidiliman at hindi alam ang
tamang direksiyon, pamilyang gagabayan ka hanggang matuklasan mo ang layunin mo dito sa mundo. Sa hirap
at ginhawa magkakasama ang bawat isa upang maisakatuparan ang kanilang layunin. Upang hindi ka maligaw
ng landas, sinisikap ng mga magulang ang magkaroon ka ng sapat na kaalaman. Kaya isa sa pinakamabigat na
respon sibilidad nila ay ang mapagtapos ng pag-aaral ang mga anak maging mapanuri, makapagdesisyon ng
tama. Upang maliwanagan naman upang matuto, ang kanilang isipan at magabayan sa paggawa ng desisyon,
kailangan din mahubog ang malalim na pananampalataya sa Diyos.

 Higit sa lahat, magulang ang unang guro ng mga bata, sila

ang nagmumulat sa tamang pamumuhay at ng pagiging
mabuting tao. Sa pamamagitan ng mga ito, mas napalalakas
at napananatili ang pagkakaisa at pagkakabuklod-buklod ng
pamilya. Batay sa unang aralin, nalaman natin na pangalawa
sa apat na panguna hing gawain ng pamilya ay ang
paghahatid ng buhay (Serving Life) kung saan napapaloob
ang kahalagahan ng edukasyon.

Bakit nga ba isa ito sa pangunahing tungkulin o misyon ng

mga magulang?

   Tinuturin
g na isang napakahalagang regalo sa mag-asawa ang mga
anak. Sila ang nagiging sentro ng kanilang
pagsisikap. Mula sa pagdadalantao hanggang sa pagtanda
nito, lahat ay handang gawin. Lahat ng magaganda at
mabubuti ay gustong ibigay sa anak. Isa na rito ang
mapag-aral ang anak sa magandang paaralan, makuha
ang gustong kurso, at magkaroon ng magandang trabaho.
Nais ng mga magulang na maging maganda lahat ng
mangyayari sa kanilang mga anak. Sa kabila nito, hindi pa
rin nila hawak ang buong pagkatao ng kanilang mga anak.
Darating ang panahon na magkakaroon sila ng sariling
pag-iisip, sariling desisyon, at plano sa buhay.

Video link: https://www.youtube.com/watch?v=Y0W9rnCA6Pk&t=65s

Kaya ang pinakamagandang paraan upang maihanda sila ay ang hubugin ang kanilang kaisipan at puso sa
pamamagitan ng edukasyon. Gabayan sila sa bawat pagpapasiya sa buhay at sa bawat karanasan ay dapat
hanapin ang mga aral nito. Laging ipaalaala na ang bunga ng tamang pagpapasiya ay tagumpay, pag-unlad, at
kaligayahan sa buhay.

Pamilya ang takbuhan at sandalan sa panahon ng kagipitan. Ngunit paano kung hindi? Sa kabila ng lahat ng
pagsisikap ng mga magulang, maraming sumusubok sa
pamilyang pinagsisikapang buuin. Napakahirap harapin
ang mga pagsubok sa buhay kung wala kang pamilyang
makakapitan - ang pinaghuhugutan mo ng lakas at pag-
asa.

MGA BANTA SA PAMILYANG PILIPINO SA

PAGBIBIGAY NG EDUKASYON
Ang isa sa banta sa pamilyang Pilipino sa pagbibigay ng edukasyon ay ang kahirapan, Malalampasan ito ng
isang pamilyang Pilipino kung magkakaroon sila ng pagkakaisa  at pagtutulungan sa kanilang pamilya, Nang sa
gayon ay magkakaroon ito ng magandang bunga sa kanilang pamilya dahil kung ang bawat bata sa isang
pamilya ay makapagtatapos ng kanilang pag-aaral ay aangat ang buhay ng isang pamilya.  

Panoorin ang video kung saan naipapakita na sa hirap ng buhay lahat ay kanyang ginagawa makapag-aral
lamang.

Video link: https://www.youtube.com/watch?v=lV7neQsVVDg&t=114s

 MGA BANTA SA PAMILYANG PILIPINO SA PAGGABAY SA MABUTING PASYA 

Dahil sa kahirapan, gumagawa o nakagagawa na ng mga pasya na

hindi mabuting napag-iisipan kung kaya't humahantong sa mga
hindi magagandang kinalalabasan.

   

Panoorin ang video kung saan  naipapakita ang epekto ng broken

family dahil sa maling pagpapasya.

Video link: https://www.youtube.com/watch?

v=7jLDrLGRaBA&t=238s

MGA BANTA SA PAMILYANG PILIPINO SA PAGHUBOG NG PANANAMPALATAYA

 Dahil sa trabaho, nawawalan ng oras ang mga magulang na samahan

sa pagsisimba ang kanilang mga anak. Gabayan ang mga kabataan sa
kanilang paglaki, mga magulang ang dapat na unang nagtuturo at
naghuhubog sa kanilang mga anak ng kahalagahan ng
pananampalataya sa Panginoon, ayain silang mag simba, at
magdasal, Maganda ang maidudulot kung ang bawat Pilipino ay may
pagpapahalaga sa pananampalataya sapagkat ang bawat pamayanan
ay mabubuhay ng ayon sa kalooban ng Diyos at may takot sa Diyos.

 Panoorin ang video kyng saan ipinapakita ang kahalagahan ng

pagkakaroon ng pananampalataya sa Diyos.

Video link: https://www.youtube.com/watch?v=FlIczk_GtQQ

Bilang isang mapanagutang kasapi ng iyong pamilya, kailangan mong tulungan ang iyong pamilya na
pagtibayin ang inyong pagkakabuklod.

Maaari mong hikayatin ang iyong pamilyang subukin ang ilan sa mga paraang iminungkahi ng Hope for the
Family:

Gawin ang mga gawaing pampamilya ng sama-sama

 Mag-usap, maglaro, magdasal at sama-samang manood ng telebisyon

at pag-usapan ang mga pagpapahalagang napulot sa napanood. Makinig
sa miyembrong nagsasalita at tingnan siya sa mata.  Magbigay ng
reaksyon sa napakinggan gaya ng: "Gusto ko 'yong sinabi mo. Ay
maganda ang naisip mo. Naisip mo ba ang maaaring damdamin ni
Kuya?  Gusto ko 'yung pagmamalasakit mo sa kanya kahapon."
 Bigyang-halaga ang hapunan bilang pagbibigay-panahon
para sa pamilya

    Kung maaari, walang manonood ng telebisyon, magbabasa, o

makikipag-usap sa telepono. Kailangang bigyan ng panahon ang
mahahalagang pag-uusap ng pamilya. Ang panahong ito ng pagsasama-
sama ng pamilya ay mahalaga sa pagkakaroon ng malapit na ugnayan. 

Sama-sama sa gawaing bahay

Magtulungan gawaing-bahay gaya ng pagluluto, paghuhugas ng
pinggan, paglilinis ng bahay at bakuran, pagliligpit ng
pinagtulugan, at iba pang gawain, Maaari ring tumulong ang
buong pamilya sa gawaing bahay ng kanilang kapitbahay kapag nag-
iisa ito o hindi kompleto ang kanilang pamilya.

 Sama-samang panahon para sa maglaro

Magkaroon ng panahon para sa pamamahinga sa trabaho at maglaan ng

oras sa pamilya. Yayain ang buong pamilya sa paglalaro ng badminton,
patintero, o anumang usong laro sa iyong pamayanan. Ang layunin ng
pagsasama-sama ay upang magkaroon ng panahong mag-isip at malaman
ang nangyayari sa bawat isa. Hangga't maaari ay sikaping iwasan ang
pagtatalo o pagsasagutan. 

   Magpakita o magparamdam ng pagtanggap sa isa't isa

   Ang masayang pagsasama-sama ay pagpaparamdam ng pagtanggap sa

bawat isa.

   

   

   

   

   Magplano ng espesiyal na okasyon para sa pamilya

Planuhin kung paano bigyan ng sorpresa ang isang kasapi sa kaniyang

kaarawan o sa anibersaryo ng magulang. 

   

   
  

 Pagsamahin ang kabaitan at disiplina sa pakikitungo

  Maging magalang at masunurin sa mga magulang. Maging mabait sa

isa't isa ngunit dapat harapin nang tama ang mga pagkakamali.

Isantabi ang kompetisyon

Ang masyadong pagpapaligsahan ng mga magkakapatid ay madalas

nauuwi sa pagtatampuhan. Alalahaning ang mga talino at kakayahan ay
biyaya mula sa Diyos at hindi pare-pareho sa bawat isa. 

   

   

Panoorin ang video kung saan ipinapakita ang kahalagahan ng pagmamahal sa isa't isa.

Video link: https://www.youtube.com/watch?v=El2ylzBKEe0

   

Ilagay ang Diyos sa gitna ng pamilya

Bigyang-priyoridad ang sama-samang pagdarasal at pagsisimba. Magsimba

nang regular. Gawing makahulugan, kawin wili. praktikal ang pagdarasal ng
pamilya sa bahay. Matuto sa mga halimbawang ipinakikita ng iyong mga
magulang sa kanilang taos-pusong pananampalataya.

   

   

AWTORIDAD NG MAGULANG

Nagtuturo ng Paggalang at Pagkamapanagutan Ayon kay Otero, ang

awtoridad ng magulang ay isang positibong impluwensiya. Ito ay
nagpapanatili at nagpapaunlad ng pagsasarili at pananagutan ng bawat
bata. Ginagamit ng mga magulang sa pagtupad sa kanilang tungkuling
ang pag-aaruga sa mga anak. Ang mga magulang ay may kapangyarihan
magpasiya. Sila rin ay nagbibigay-pahintulot at kaparusahan kung
kinakailangan para sa maayos na kalakaran sa tahanan.
 -The End-

NAME:_______________________________________ YEAR & SECTION: ___________

Quiz 3:

Panuto: Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Ilagay ang tama sa patlang kung ang sinasaad ay tama at
isulat ang mali kung ang isinasaad ay mali.

______1. Dahil sa kahirapan, gumagawa o nakagagawa na ng mga pasya na hindi mabuting napag-iisipan kung
kaya't humahantong sa mga hindi magagandang kinalalabasan.

______2. Ayon kay Reyes, ang awtoridad ng magulang ay isang positibong impluwensiya.
______3. Ang isa sa banta sa pamilyang Pilipino sa pagbibigay ng edukasyon ay ang kahirapan,

______4. Maaaring tumulong ang buong pamilya sa gawaing bahay ng kanilang kapitbahay kapag nag-iisa ito o
hindi kompleto ang kanilang pamilya.

______5.  Ang masayang pagsasama-sama ay pagpaparamdam ng pagtanggap sa bawat isa.

______6. Magkaroon ng panahon para sa pamamahinga sa trabaho at ibigay ang tungkulin sa mga
nakababatang kapatid.

______7. Mag-usap, maglaro, magdasal at sama-samang manood ng telebisyon at pag-usapan ang mga
pagpapahalagang napulot sa napanood.

______8. Ang layunin ng pagsasama-sama ay upang magkaroon ng panahong mag-isip at malaman ang
nangyayari sa bawat isa at komprontahin ang nagkasala sa bawat isa.

______9. Ang masyadong pagpapaligsahan ng mga magkakapatid ay madalas nauuwi sa pagtatampuhan.

______10. Ang misyon ang pinakadahilan kung bakit ka nilalang ng Diyos dahil ito din ang nagbibigay saysay
sa iyong buhay.
CSS Grade 8 week 3
Module 1: IMPORTANT OF COMPUTER
Subject Teacher:Mr. Jomark P. Leal
Lesson Description:
 In this module you can learn about different parts of a computer, as well as some of the key concepts of
Information and Communication Technology (ICT), such as those relating to software and security of
computer:
Objective:

At the end of the lesson the students should be able to:

 Understand where the computer is used

 Understand health and safety and environmental issues in relation to using computers.
 Recognize the important security issues associated with using computers.
 Recognize the important legal issues in relation to copyright and data protection associated with using
computers.

https://www.youtube.com/watch?v=U4lweHnf71E&feature=emb_logo
 
NAME: ________________________________ YEAR & SECTION: ________________

Quiz #1

Directions: Read each statement below carefully. Place a T on the line if you think a statement it TRUE. Place
an F on the line if you think the statement is FALSE.. (10pts)

1. ____Computer Based Training (CBT) offers a low cost  solution to training needs where you
need to train  a large amount of people on a single subject.

2. ____Viruses are small programs that hide on your disks (both diskettes and your hard disk.

3. ____PC means Personal Computer.

4. ____CBT means Computer Base Training.

5. ____USB Means Universal Serial Computer.

Output:

Directions: Read each statement below carefully. Place a T on the line if you think a statement it TRUE. Place
an F on the line if you think the statement is FALSE.

1. ___The CBT stands for Computer-Based Trading.

2. ___Automated Production Systems are used to assemble a car by computer-controlled robots.

3. ___The Design Systems is a computer-aided design program to produce exact specifications and
detailed drawings on the computer before producing models of new products.

4. ___Stock control is ideal for automation and in many companies it is now completely computerized.

5. ___Accounts / Payroll in a large organization, the accounts are maintained by a computerized

system.

6. ___Viruses are small programs that hide on your hard disk.

7. ___The different viruses are activated in different ways.

8. ___The worst thing about a computer virus is that it can spread from one computer to another
computer.

9. ___The computer will not function without a CPU.

10. ___If your computer system holds information about individuals then you have a moral and legal
duty to treat that information with respect