You are on page 1of 45

4.

Uluslararası Akdeniz Sempozyumu


4. International Mediterranean Symposium
BİLDİRİ TAM METİNLERİ KİTABI
THE BOOK OF FULL TEXTS, Book 1
KİTAP 1

Editörler:
Prof. Dr. Durmuş Ali ARSLAN - Prof. Dr. Bekezhan AKHAN
Prof. Dr. Galib SAYILOV - Prof. Dr. Muhtar MİROV

Editör Yardımcıları:
İnci KESİLMİŞ - H. Fırat KAYIRAN
Gülten ARSLAN
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu


4. International Mediterranean Symposium

BİLDİRİ TAM METİNLERİ KİTABI - KİTAP 1


THE BOOK OF FULL TEXTS, Book 1

ISBN: 978-625-7292-00-9

Editörler:
Prof. Dr. Durmuş Ali ARSLAN ORCID iD: 0000-0002-5278-3911
Prof. Dr. Bekezhan AKHAN - Prof. Dr. Galib SAYILOV
Prof. Dr. Muhtar MİROV 1
Editör Yardımcıları:
İnci KESİLMİŞ - H. Fırat KAYIRAN
Gülten ARSLAN

Kapak Tasarımı: Prof. Dr. D. Ali ARSLAN


Mizanpaj-Ofset Hazırlık: Prof. Dr. D. Ali ARSLAN

© D. Ali ARSLAN
Mer Ak Yayınları, 2020 – Mersin
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınevi Sertifika No: 44984

Mer-Ak Mersin Akademi Yayınları / Mer-Ak Publishing House


Adres: Çiftlikköy Mahallesi, 34. Cadde, Nisa 1 Evleri, No: 35, 6/12,
Yenişehir/MERSİN
Tel: 0532 270 81 45 / 0553 666 06 06
Kapak Foto: http://www.xalqcebhesi.az/news/culture/19077.html
Not: Bölümlerin her türlü idari, akademik ve hukuki sorumluluğu yazarlarına aittir.

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Önsöz

Değerli Dostlarımız, Kıymetli Misafirlerimiz, Saygıdeğer Bilim İnsanları,

Her yıl periyodik olarak, Mersin Üniversitesi ve Mer Ak Mersin Akademi işbirliğinde
düzenlenen 5. Uluslararası Mersin Sempozyumu ve 5. Uluslararası Akdeniz
Sempozyumları, 21-23 Mayıs 2021 tarihinde, yine Mersin’de, misafirlerimizin tercihine ve
salgın koşullarına bağlı olarak, hem Yüz Yüze Katılım ve hem de Zoom-Online Katılım
şeklinde gerçekleştirilecektir.

Son dört yıldır periyodik olarak, Mersin Üniversitesi ve Mer Ak Mersin Akademi
işbirliğinde düzenlenen uluslararası sempozyumlarımızın dördüncüsü, “4. Uluslararası
Mersin Sempozyumu” ve “4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu”, 22 – 24 Ekim
2020 tarihlerinde, Zoom Sanal Meeting ortamında - online olarak, üstün başarı ile
gerçekleştirildi.

Ayrıca, sempozyumlarımız kapsamında, “4. ULUSLARARASI MERSİN


2
SEMPOZYUMU, KARMA SANAT E-SERGİSİ” düzenlendi.

Sempozyumlara, başta Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Tataristan,


Almanya, Rusya, Dağıstan, Başkurdistan, Macaristan, Kırgızistan, Türkmenistan,
Irak, İran, Nahçıvan, Makedonya, Pakistan, Hindistan, Bosna Hersek, Hırvatistan,
Tunus, Çin, Kosova, İsviçre olmak üzere, 20’den fazla ülkeden bilim insanlarını-
araştırmacıları ağırladık. Türkiye’den ve yurt dışından 600’ü aşkın sunum ile yaklaşık 1000
bilim insanı-araştırmacı sempozyumlarımıza katıldı.

Sizleri, 21-23 Mayıs 2021 tarihinde, yine Mersin’de düzenlenmesi planlanan 5.


Uluslararası Mersin Sempozyumu ve 5. Uluslararası Akdeniz Sempozyumlarında da
aramızda görmekten onur ve mutluluk duyarız. Sempozyumlarımız, YÖK’ün AKADEMİK
TEŞVİK KRİTERLERİNE ve ÜAK’ın ATANMA KRİTERLERİNE UYGUN olarak
düzenlenecektir.

Geçmişte düzenlediğimiz 8 sempozyumumuzun tamamı, gerçek uluslararası bilgi şöleni


şeklinde gerçekleştirilmiş olup, ÜAK Doçentlik kriterlerine ve YÖK Akademik Teşvik

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Kriterlerine uygun olarak düzenlenmiştir. 4. Sempozyumlarımız da, 16 Ocak 2020 tarihli


Cumhurbaşkanlığı Akademik Teşvik Yönetmeliğine uygun olarak düzenlenmiş olup;
“Türkiye dışından en az 5 farklı ülkeden, sözlü tebliğ sunan konuşmacı katılımı ile
tebliğlerin yarıdan fazlasının, Türkiye dışından katılımcılar tarafından sunulması”
şartı sağlanmıştır.

Sempozyumlar ile ayrıntılı bilgi için:

5. ULUSLARARASI AKDENİZ SEMPOZYUMU 21-23 Mayıs 2021

5. International Mediterranean Symposium 21-23 May 2021

https://akdenizsempozyumu.mersinakademi.com.tr/

E-posta: akdenizsempozyumu@gmail.com

5. ULUSLARARASI MERSİN SEMPOZYUMU 21-23 Mayıs 2021

5. International Mersin Symposium 21-23 May 2021


3
https://mersinsempozyumu.mersinakademi.com.tr/

E-posta: mersinsempozyumu@gmail.com

Multidisipliner bir bakış açısıyla, 21-23 Mayıs 2021tarihlerinde, misafirlerimizin tercihine


ve salgın koşullarına bağlı olarak, yine Mersin’de hem Yüz Yüze Katılım ve hem de Zoom-
Online Katılım şeklinde gerçekleştirilecek 5. Uluslararası Mersin Sempozyumu ve 5.
Uluslararası Akdeniz Sempozyumlarında sizleri de aramızda görmekten onur ve mutluluk
duyarız.

Prof. Dr. D. Ali ARSLAN

(Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı)

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

İÇİNDEKİLER

Sayfa
ÖNSÖZ 2
İÇİNDEKİLER 4
İŞ BİRLİĞİNDE YENİ ADIMLAR (ULUSLARARASI PAYDAŞ 8
ÜNİVERSİTELERİMİZ)
1. BAİSHEV ÜNİVERSİTESİ (Baishev University) – KAZAKİSTAN 10
2. TERMİZ DEVLET ÜNİVERSİTESİ (Termez State University) - 19
ÖZBEKİSTAN
3. ABAİ KAZAK ULUSAL PEDAGOJİ ÜNİVERSİTESİ 26
(Abai Kazakh National Pedagogical University) – KAZAKİSTAN
4. AİTU (Astana IT Unıversıty) – KAZAKİSTAN 29
4
5. KAZAK DEVLET KADIN ÖĞRETMEN YETİŞTİRME 32
ÜNİVERSİTESİ (Kazakh State Women's Teacher Training University) –
KAZAKİSTAN
6. KORKUT ATA KIZILORDA ÜNİVERSİTESİ (Korkyt Ata Kyzylorda 35
University) - KAZAKİSTAN
7. YABANCI DİLLER VE MESLEKİ KARİYER ÜNİVERSİTESİ (The 38
University of Foreign Languages and Professional Career) KAZAKİSTAN
8. ATYRAU DEVLET ÜNİVERSİTESİ (Kh. Dosmukhamedov Atyrau 42
University) - KAZAKİSTAN

ONUR KURULU / HONORARY BOARD 52


ULUSLARARASI DAVETLİ KATILIMCILAR - INVITED 56
INTERNATIONAL PARTICIPANTS
DÜZENLEME KURULU / ORGANIZATION COMMITTEE 58

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

ULUSLARARASI BİLİM KURULU - INTERNATIONAL SCIENTIFIC 60


COMMITTEE
BİLİM KURULU - SCIENTIFIC COMMITTEE 63
DANIŞMA VE HAKEM KURULU - ADVISERY BOARD 66
SEMPOZYUM GENEL PROGRAMI 70

BİLDİRİ TAM METİNLERİ 73


AZERBAYCAN KADIN MİLLETVEKİLLERİNİN SOSYOLOJİK 74
ANALİZİ
D. Ali ARSLAN - Aygün MAMMADLİ
ÜÇÜNCÜ BİN YILDA ANKARA MİLLETVEKİLLERİ: 2002’DEN 109
GÜNÜMÜZE ANKARA MİLLETVEKİLLERİNİN SOSYOLOJİK
ANALİZİ
D. Ali ARSLAN - Khalil KHALİLOV
KORONAVİRÜS (COVİD19) PANDEMİ DÖNEMİ’NDE TURİZM 147
SEKTÖRÜ’NDE YAYINLANAN REKLAMLARIN İÇERİK
AÇISINDAN İNCELENMESİ 5
Ali Erhan ZALLUHOĞLU - Aykan CANDEMİR - Cihat KARSLI
COVID- 19 SÜRECİNDE TURİZMİN YÜKSELEN DEĞERİ KAMP – 169
KARAVAN TURİZMİ
Halil SUNAR - Alper ATEŞ - Mehmet ŞAHİN
HAYAT DEĞİŞTİREN SEYAHAT: DOĞUM TURİZMİ 183
Alper ATEŞ - Mehmet ŞAHİN - Halil SUNAR
LİDERLİĞİN KARANLIK TARAFI: KARANLIK LİDERLİK 196
Mehmet ŞAHİN - Halil SUNAR - Alper ATEŞ
КЫРГЫЗ БАЛДАР ФОЛЬКЛОРУНУН ТААЛИМ-ТАРБИЯ 207
БЕРҮҮЧҮ ФУНКЦИЯЛАРЫ ЖАНА АЛ АРКЫЛУУ СТУДЕНТТЕР
ЭЭ БОЛУУЧУ ЭТНОПЕДАГОГИКАЛЫК КОМПЕТЕНЦИЯЛАР
А.Э.Нажимидинова - А.Э.Нажимидинова - A. E. Nazhimidinova
İBN ABD RABBİHİ'NİN “EL-IQD EL-FERİD” ESERİNDE MİZAH 217
Alizade SUREYYA

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

ДИСТАНЦИОННОЕ ОБУЧЕНИЕ ВО ВРЕМЯ КАРАНТИНА: ПОРА 225


ПОДВОДИТЬ ИТОГИ?
Алмурзаева С.А. - Батыркулова А.Б. - Мовшук А.С.
PİYANO EĞİTİMİNDE GAM ÇALIŞMALARINDA DİKKAT 230
STRATEJİLERİNİN ETKİSİ
M. Kayhan KURTULDU - İrem KÜÇÜK
PİYANO EĞİTİMİNDE LEGATO VE STACCATO TEKNİĞİNİN 241
ÖĞRETİLMESİNDE ANLAMLANDIRMA STRATEJİSİ KULLANIMI
M. Kayhan KURTULDU - İrem KÜÇÜK
ANAOKULLARINDA VERİLEN BRANŞ DERSLERİNİN M.E.B. 253
OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMINA UYGUNLUK AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ
Miray ÖZÖZEN DANACI
ÇOCUKLARDA ZİHİNSEL YETERSİZLİK İLE KÖTÜ BEDEN 264
KOKUSU ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Miray ÖZÖZEN DANACI
TABİAT PARKI ZİYARETÇİLERİNİN SOSYO EKONOMİK 276 6
ÖZELLİKLERİ VE MEMNUNİYETİ: T.C. TARIM VE ORMAN
BAKANLIĞI 1. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ
Sultan BEKİROĞLU - Sabriye AKMAN
TÜRKİYE’DE KÂĞIT TÜKETİMİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ 304
Sultan BEKİROĞLU - Gülnur MERTOĞLU ELMAS - Mustafa CAN
TÜRK VE İNGİLİZ DİLLİ HALKLARDA ADKOYMA MERASİMİ 321
Vefa İbrahim
ACİL OPERE EDİLEN KOLON DİVERTİKÜLLERİNDE İKİ FARKLI 329
TEKNİĞİN KARŞILAŞTIRILMASI: HARTMANN PROSEDÜRÜ VE
REZEKSİYONLU ANASTOMOZ
Mustafa ŞENTÜRK - Abdulkadir ÇELİK - Mehmet Aykut YILDIRIM
HERHANGİ HBA1C DEĞERİ MİKROALBUMİNÜRİ İLE 342
İLİŞKİLENDİRİLEBİLİR Mİ?
Ahmet ÇİZMECİOĞLU

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

PROGRESS IN ALMOND GENOME SEQUENCING 350


Aibibula PAIZILA - Murat GÜNEY - Salih KAFKAS
WALNUT GENOME SEQUENCING – PAST, PRESENT AND FUTURE 356
Aibibula PAIZILA - Murat GÜNEY - Harun KARCI
AZƏRBAYCAN BALABAN SƏNƏTI: ƏNƏNƏ NECƏ YAŞADILIR? 363
Elçin Qaliboğlu (İmaməliyev)
KENT PLANLAMADA KENTSEL KORUMA POLİTİKALARININ 373
İRDELENMESİ
Ali TÜRK - Gökçe İNCE

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

İŞ BİRLİĞİNDE YENİ ADIMLAR


(ULUSLARARASI PAYDAŞ ÜNİVERSİTELERİMİZ)

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

ONUR KURULU / HONORARY BOARD

ALİ İhsan SU (Mersin Valisi)

Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN (Türk Dil Kurumu Başkanı)

Prof. Dr. Bekezhan A. AKHAN (President of Baishev University - KAZAKİSTAN)

Prof. Dr. Tashmukhambetov Bauyrzhan GALİKHANOVİCH (Kazakistan Baishev


Üniversitesi Rektörü)

Prof. Dr. Salamat İDRİSSOV (Kazakistan Atyrau Devlet Üniversitesi Rektörü)

Prof. Dr. Abdulkadir TAŞKULOV (Özbekistan Termiz Devlet Üniversitesi Rektörü)

Prof. Dr. Takir Ospanovich BALYKBAYEV (Kazakistan Abai Kazak Ulusal Pedagoji
Üniversitesi Rektörü)

Prof. Dr. Ahmed Zaki Darhan ZHUMAKANOVİCH (Kazakistan Astana IT University 52

Rektörü)

Prof. Dr. Aldambergenova Gaukhar TUREMURATKYZY (Kazakistan Kazak Devlet


Kadın Öğretmen Yetiştirme Üniversitesi Rektörü)

Prof. Dr. Karimova Beibitkul SARSEMHANOVNA (Kazakistan Korkut Ata Kızılorda


Üniversitesi Rektörü)

Prof. Dr. Sabri HİZMETLİ (Kazakistan Yabancı Diller ve Mesleki Kariyer Üniversitesi
Rektörü)

Prof. Dr. Galib SAYILOV (TÜDBA Türk Dünyası Bilimler Akademisi Eş-Başkanı)

Prof. Dr. Muhtar MİROV (Kazakistan Baishev Üniversitesi Rektör Yardımcısı)

Prof. Dr. Radik GALILULIN (Tataristan Naberezhnye Chelny State Pedagogical


University)

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Prof. Dr. Hacıyev Eldar NABİYEVİÇ (Dağıstan Devlet Pedagoji Üniversitesi Rektör
Yardımcısı)

Prof. Dr. Nihada Delibegović DŽANİĆ (Bosna Hersek)

Prof. Dr. Emina Berbić KOLAR (Hırvatistan)

Prof. Dr. Naseem AHMAD (Hindistan)

Assoc. Prof. Dr. Selim BEZERAJ (Kosova)

Dr. Ali TOPÇUK (Almanya)

Nejat KEVSEROĞLU (Irak, Türkmeneli Dergisi Başyazarı)

53

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

SEMPOZYUM ORTAKLARIMIZ

T.C. Mersin Üniversitesi


T.C. Mersin Valiliği
TÜDBA Türk Dünyası Bilimler Akademiyası (Bakü, Azerbaycan)
Baishev University (Kazakistan)
Atyrau Devlet Üniversitesi (Kazakistan)
Termiz Devlet Üniversitesi (Özbekistan)
Abai Kazak Ulusal Pedagoji Üniversitesi (Kazakistan)
Kazakistan Astana IT University (Kazakistan)
Kazakh State Women's Teacher Training University (Kazakistan)
Korkyt Ata Kyzylorda University (Kazakistan)
The University of Foreign Languages and Professional Career
54
Dagestan State Pedagogical University (Dağıstan – Rusya)
University of Turkmenistan, Academy of Sciences (Türkmenistan)
Mer-Ak Mersin Akademi Danışmanlık
MER-AK Publication House

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

PAYDAŞIMIZ OLAN ULUSLARARASI AKADEMİK DERGİLER

1. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi (World Journal of Human Sciences)

https://dergipark.org.tr/tr/pub/insan

2. BENGİ Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi (BENGİ World Journal of


Yörük-Türkmen Studies)

https://dergipark.org.tr/tr/pub/bengi

3. DÜMAD Dünya Multidisipliner Araştırmalar Dergisi (WOJMUR World Journal


of Multidisipliner Research)

https://dergipark.org.tr/tr/pub/dumad
55

4. DÜSTAD Dünya Sağlık ve Tabiat Bilimleri Dergisi (WOJHENS World Journal of


Health & Natural Sciences)

https://dergipark.org.tr/tr/pub/dustad

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

DAVETLİ ULUSLARARASI KATILIMCILARIMIZ /


INVITED INTERNATIONAL PARTICIPANTS

Prof. Dr. Bekezhan A. AKHAN KAZAKİSTAN


Prof. Dr. Tashmukhambetov Bauyrzhan KAZAKİSTAN
GALİKHANOVİCH
Prof. Dr. Galib SAYILOV AZERBAYCAN
Prof. Dr. Salamat İDRİSSOV KAZAKİSTAN
Prof. Dr. Abdulkadir TAŞKULOV ÖZBEKİSTAN
Prof. Dr. Takir Ospanovich BALYKBAYEV KAZAKİSTAN
Prof. Dr. Ahmed Zaki Darhan KAZAKİSTAN
ZHUMAKANOVİCH
Prof. Dr. Aldambergenova Gaukhar KAZAKİSTAN
TUREMURATKYZY
Prof. Dr. Karimova Beibitkul KAZAKİSTAN
SARSEMHANOVNA
56
Prof. Dr. Sabri HİZMETLİ KAZAKİSTAN
Prof. Dr. Muhtar MİROV KAZAKİSTAN
Prof. Dr. Obidjon Sofiyev ÖZBEKİSTAN
Prof. Dr. Radik GALILULIN TATARİSTAN
Prof. Dr. Hacıyev Eldar NABİYEVİÇ DAĞISTAN
Prof. Dr. Naseem AHMAD HİNDİSTAN
Prof. Dr. Selim BEZERAJ KOSOVA
Prof. Dr. Nihada Delibegović DŽANİĆ BOSNA HERSEK
Prof. Dr. Hasan BAHAR TÜRKİYE
Prof. Dr. Seyfeddin RIZASOY AZERBAYCAN
Doç. Dr. Zümrüd MANSİMOVA İBRAHİM AZERBAYCAN
KIZI
Prof. Dr. Redzeb SKRİJELJ SIRBİSTAN
Prof. Dr. Numan ARUÇ MAKEDONYA

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Prof. Dr. Hacıyev Eldar NABİYEVİÇ DAĞISTAN – RUSYA


Assoc. Prof. Dr. Kakajan JANİBEKOV TÜRKMENİSTAN
Prof. Dr. Muhtar MIROV KAZAKİSTAN
Prof. Dr. Abay DUSENBAYEV KAZAKİSTAN
Prof. Dr. Damir MATANOVİĆ HIRVATİSTAN
Prof. Dr. Emina Berbić KOLAR HIRVATİSTAN
Assoc. Prof. Anzorova Svetlana PETROVNA RUSYA
Prof. Dr. Radik GALILULIN Tataristan - RUSYA
Prof. Dr. Ardian MUHAJ ARNAVUTLUK
Prof. Dr. Naseem AHMAD HİNDİSTAN
Prof. Dr. Asıf HACIYEV AZERBAYCAN
Prof. Dr. Fizuli KURBANOV AZERBAYCAN
Reyhan SAYILOVA AZERBAYCAN
Assoc. Prof. Dr. Aynur KHUZHAKHMETOV BAŞKURDİSTAN - RUSYA
Assoc. Prof. Dr. Selim BEZERAJ KOSOVA
Assoc. Prof. Tahseeen FATIMA PAKİSTAN 57
Assist. Prof. Dr. Chunfeng GE ÇİN
Dr. Ali TOPÇUK ALMANYA
Nejat KEVSEROĞLU IRAK
Hüseyin BEYOĞLU IRAK
Prof. Dr. Siham ZENGİ IRAK
Salah Behlül ÇAMURCU IRAK
Rashad MANAFOV IRAK
Sehavet İZZETİ İRAN
İbrahim ALBAYRAK İSVİÇRE

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

DÜZENLEME KURULU /
ORGANIZATION COMMITTEE

Prof. Dr. D. Ali ARSLAN (Sempozyum Genel Koordinatörü - Chairman of


Organizing Committee)
Prof. Dr. Bekezhan A. AKHAN
Prof. Dr. Galib SAYILOV
Prof. Dr. Tashmukhambetov Bauyrzhan GALİKHANOVİCH
Prof. Dr. Salamat İDRİSSOV
Prof. Dr. Abdulkadir TAŞKULOV
Prof. Dr. Takir Ospanovich BALYKBAYEV
Prof. Dr. Ahmed Zaki Darhan ZHUMAKANOVİCH
Prof. Dr. Aldambergenova Gaukhar TUREMURATKYZY
Prof. Dr. Karimova Beibitkul SARSEMHANOVNA
Prof. Dr. Sabri HİZMETLİ 58
Prof. Dr. Muhtar MİROV
Prof. Dr. Naseem AHMAD
Prof. Dr. Nihada Delibegović DŽANİĆ
Prof. Dr. Radik GALILULIN
Prof. Dr. Hacıyev Eldar NABİYEVİÇ
Prof. Dr. Redzeb SKRİJELJ
Prof. Dr. Numan ARUÇ
Prof. Dr. Damir MATANOVİĆ
Prof. Dr. Emina Berbić KOLAR
Prof. Dr. Ardian MUHAJ
Prof. Dr. Siham ZENGİ
Prof. Dr. Hasan BAHAR
Prof. Dr. Ebru KAFKAS
Prof. Dr. Salih KAFKAS

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Prof. Dr. Naseem AHMAD


Assoc. Prof. Dr. Zümrüd MANSİMOVA
Assoc. Prof. Dr. Kakajan JANİBEKOV
Assoc. Prof. Anzorova Svetlana PETROVNA
Assoc. Prof. Dr. Selim BEZERAJ
Assoc. Prof. Dr. Aynur KHUZHAKHMETOV
Doç. Dr. Mehmet Özgür TÜRKMENOĞLU
Dr. Öğr. Üyesi İnci KESİLMİŞ
Dr. Ali TOPÇUK
Gülten ARSLAN
Nejat KEVSEROĞLU
Fırat KAYIRAN
Melih KESİLMİŞ

59

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

ULUSLARARASI BİLİM KURULU


INTERNATIONAL SCIENTIFIC COMMITTEE

COUNTRY
Prof. Dr. Galib SAYILOV Azerbaijan
Prof. Dr. Bekezhan AKHAN Kazakhstan
Prof. Dr. Tashmukhambetov Bauyrzhan Kazakhstan
GALİKHANOVİCH
Prof. Dr. Salamat İDRİSSOV Kazakhstan
Prof. Dr. Abdulkadir TAŞKULOV Uzbekistan
Prof. Dr. Takir Ospanovich BALYKBAYEV Kazakhstan
Prof. Dr. Ahmed Zaki Darhan Kazakhstan
ZHUMAKANOVİCH
Prof. Dr. Aldambergenova Gaukhar Kazakhstan
TUREMURATKYZY
Prof. Dr. Karimova Beibitkul SARSEMHANOVNA Kazakhstan
60
Prof. Dr. Sabri HİZMETLİ Kazakhstan
Prof. Dr. Malika Djumamuratova Uzbekistan (Karakalpak)
TLEUBERGENOVNA
Assoc. Prof. Dr. Aynur KHUZHAKHMETOV Dagesstan – Russia
Prof. Dr. Seyfeddin RZASOY Azerbaijan
Prof. Dr. Ramazan QAFAROV Azerbaijan
Prof. Dr. Gülnur AZAMATOV Russia
Prof. Dr. Ardian MUHAJ Albania
Prof. Dr. Azamat AKHTYAMOV Bashkortostan
Prof. Dr. Nihada Delibegović DŽANİĆ Bosnia and Herzegovina
Prof. Dr. Rysbaev Sulaiman KAZYBAEVİCH Kırgızistan
Prof. Dr. Xin LUO China
Assist. Prof. Dr. Chunfeng GE China
Assoc. Prof. Dr. Erkin ARIZ China

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Prof. Dr. Damir MATANOVİĆ Croatia


Prof. Dr. Emina Berbić KOLAR Croatia
Prof. Dr. Hacıyev Eldar NABİYEVİÇ Dagestan
Prof. Dr. İbrahim SİRKECİ England
Prof. Dr. Emzar MAKARADZE Georgia
Dr. Ali TOPÇUK Germany
Prof. Dr. Naseem AHMAD Hindistan
Prof. Dr. Siham ZENGİ Irak
Assoc. Prof. Hossein Khoshbaten İran
Sehavet İZZETİ İran
Prof. Dr. Takashi OSAWA Japan
Assist. Prof. Dr. Ercan ÖMİRBAYEV Kazakhstan
Assoc. Prof. Roza Zh. KURMANKULOVA Kazakhstan
Assoc. Prof. Muhtar MIROV Kazakhstan
Anara A. KARAGULOVA Kazakhstan
Prof. Dr. Roza ABDUKUOVA Kirghizstan 61
Prof. Dr. Kadırali KONKOBAYEV Kirghizstan
Assoc. Prof. Dr. Selim BEZERAJ Kosovo
Assoc. Prof. Dr. Ergin JABLE Kosovo
Prof. Dr. Numan ARUÇ Macedonia
Prof. Dr. Luvsandorj BOLD Mongolia
Assoc. Prof. Tahseeen FATIMA Pakistan
Prof. Dr. Samila KURDAMİYEVA Russia
Assoc. Prof. Anzorova Svetlana PETROVNA Russia
Prof. Dr. Redzeb SKRİJELJ Serbia
Rustem Shah VELIEV Tatarstan- Russia
Prof. Dr. Mingazova Leyla İHSAN KIZI Tatarstan- Russia
Prof. Dr. Radik GALIULLIN Tatarstan - Russia
Aizat MAKHMUTOV Tatarstan - Russia
Assoc. Prof. Dr. Kakajan JANİBEKOV Turkmenistan

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Prof. Dr. D. Ali ARSLAN Turkey


Prof. Dr. Hasan BAHAR Turkey
Prof. Dr. Ebru KAFKAS Türkiye
Prof. Dr. Salih KAFKAS Türkiye
Prof. Dr. Yampol'skii Alexander LEONİDOVİCH Ukraine
Prof. Dr. Glenn MUSCHERT United States of America

62

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

BİLİM KURULU
SCIENTIFIC COMMITTEE

COUNTRY
Prof. Dr. Galib SAYILOV Azerbaijan
Prof. Dr. Seyfeddin RZASOY Azerbaijan
Prof. Dr. Ramazan QAFAROV Azerbaijan
Assoc. Prof. Dr. Zümrüd MANSİMOVA Azerbaijan
Assoc. Prof. Ulugbek SATTAROV Uzbekistan
Prof. Dr. Alim KAYYUMOV Uzbekistan
Assoc. Prof. Dr. Ali ALİYEV Azerbaijan
Prof. Dr. Azamat AKHTYAMOV Bashkortostan
Assoc. Prof. Dr. Aynur KHUZHAKHMETOV Bashkortostan
Assoc. Prof. Dr. Rif AXMADİEV Bashkortostan
Prof. Dr. Xin LUO China
Assoc. Prof. Dr. Erkin ARIZ China 63
Prof. Dr. Hacıyev Eldar NABİYEVİÇ Dagestan
Prof. Dr. İbrahim SİRKECİ England
Prof. Dr. Emzar MAKARADZE Georgia
Dr. Ali TOPÇUK Germany
Sarbast MOSLEM Hungary
Dr. Muhammed KERKÜKLÜ Iraq
Nejat KEVSEROĞLU Iraq
Prof. Dr. Naseem AHMAD India
Assoc. Prof. Hossein KHOSHBATEN İran
Prof. Dr. Takashi OSAWA Japan
Prof. Dr. Bekezhan AKHAN Kazakhstan
Assoc. Prof. Roza Zh. Kurmankulova Kazakhstan
Assoc. Prof. Muhtar MIROV Kazakhstan
Anara A. KARAGULOVA Kazakhstan

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Assist. Prof. Dr. Ercan ÖMİRBAYEV Kazakhstan


Prof. Dr. Kadırali KONKOBAYEV Kirghizstan
Assist. Prof. Dr. Nurdin USEYEV Kirghizstan
Assoc. Prof. Dr. Ergin JABLE Kosovo
Assoc. Prof. Dr. Selim BEZERAJ Kosovo
Prof. Dr. Numan ARUÇ Macedonia
Prof. Dr. Luvsandorj BOLD Mongolia
Prof. Dr. Samila KURDAMİYEVA Russia
Assoc. Prof. Anzorova Svetlana PETROVNA Russia
Prof. Dr. Radik GALILULIN Tataristan - Russia
Prof. Dr. Redzeb SKRİJELJ Serbia
İbrahim ALBAYRAK Switzerland
Prof. Dr. Mingazova Tatarstan
Leyla İhsan KIZI
Assoc. Prof. Dr. Guzaliya KHAZİYEVA Tatarstan
Assoc. Prof. Dr. Kakajan JANİBEKOV Turkmenistan 64
Prof. Dr. Yampol'skii Alexander LEONİDOVİCH Ukraine
Prof. Dr. Glenn MUSCHERT United States of America
Prof. Dr. D. Ali ARSLAN Türkiye
Doç. Dr. Müjdat AVCI Türkiye
Prof. Dr. Hasan BAHAR Türkiye
Prof. Dr. Ali BİLGİLİ Turkey
Prof. Dr. Salim CÖHÇE Türkiye
Prof. Dr. Ali ÇAĞLAR Türkiye
Dr. Öğr. Demet Öztürk ÇELİK Türkiye
Prof. Dr. Ahmet DAĞTEKİN Türkiye
Prof. Dr. Mustafa Musa DİRLİK Türkiye
Prof. Dr. Gülfem ERGÜN Türkiye
Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN Türkiye
Prof. Dr. Gülten Eren GÜMÜŞTEKİN Türkiye

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Prof. Dr. Ebru KAFKAS Türkiye


Prof. Dr. Salih KAFKAS Türkiye
Dr. Öğr. Üyesi İnci KESİLMİŞ Türkiye
Prof. Dr. Faruk KOCACIK Türkiye
Prof. Dr. Suat KOLUKIRIK Türkiye
Prof. Dr. Ahmet Hakan ÖZTÜRK Türkiye
Prof. Dr. Günşah ŞAHİN Türkiye
Prof. Dr. Bekir ŞİŞMAN Türkiye
Prof. Dr. Turhan TOROS Türkiye
Prof. Dr. Hayati TÜFEKÇİOĞLU Türkiye
Doç. Dr. Mehmet Özgür TÜRKMENOĞLU Türkiye
Prof. Dr. Asım YAPICI Türkiye
Prof. Dr. Yunus YILDIRIM Türkiye
Doç. Dr. İrfan YILDIRIM Türkiye

65

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

DANIŞMA VE HAKEM KURULU


ADVISERY BOARD

Soy isim İsim


AÇIKALIN Doç. Dr. Neriman
AKÖZ Prof. Dr. Alaattin
AKKOL Dr. Öğr. Üyesi Mümtaz Levent
ALBAYRAK Dr. Öğr. Üyesi Mustafa
ALBUZ Prof. Dr. Aytekin
ALGÜL Prof. Dr. Öztekin
ALTAN Prof. Dr. Cemal
ARSLAN Gülten
ARSLAN Prof. Dr. D. Ali
ATEŞ Prof. İsmail
ATILGAN Doç. Dr. Kalender Özcan
ATTAR Dr. Öğr. Üyesi Günnur Ertong
66
AVCI Doç. Dr. Müjdat
AYDIN Prof. Dr. Mustafa
AZMAN Prof. Dr. Ayşe
BABAHAN Dr. Öğr. Üyesi Ali
BAHADIR Doç. Dr. Ziynet
BAHAR Prof. Dr. Hasan
BAL Prof. Dr. Hüseyin
BİLGİLİ Prof. Dr. Ali
BİRKÖK Doç. Dr. Cüneyt
BOZYER Dr. Öğretim Üyesi Ünal
BULDUM Dr. Öğretim Üyesi Berat Barış
CİRHİNLİOĞLU Prof. Dr. Zafer
COŞKUN Doç. Dr. İbrahim
CÖHÇE Prof. Dr. Salim

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

ÇAĞLAR Prof. Dr. Ali


ÇELİK Prof. Dr. Emine Babaoğlan
ÇELİK Dr. Öğr. Üyesi Ejder
DAĞTEKİN Prof. Dr. Ahmet
DAĞADUR Prof. Dr. İlhan
DEĞİRMEN Prof. Dr. Süleyman
DEMİR Doç. Dr. Alpaslan
DEMİR Dr. Öğr. Üyesi Bünyamin
DEMİRCİ Doç. Dr. Nevzat
DİRLİK Prof. Dr. Mustafa Musa
DOKAK Prof. Hüsnü
DÖNMEZ Prof. Dr. Süleyman
DUMAN BAY Doç. Dr. Betül
ERDEM Prof. Dr. Cumhur
ERDEM Dr. Öğr. Üyesi Meziyet Sema
ERDOĞAN Prof. Dr. Türkan 67
ERGENE Prof. Dr. Serap
ERGÜN Prof. Dr. Gülfem
ERJEM Prof. Dr. Yaşar
ERKUL Prof. Dr. Hüseyin
ERTAN Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Emin
GENÇ Prof. Dr. Salih Zeki
GÖKÇE Doç. Dr. Mustafa
GÖKHAN Prof. Dr. İlyas
GÜLBEYAZ Doç. Kürşad
GÜLSEVİN Prof. Dr. Gürer
GÜMÜŞTEKİN Prof. Dr. Gülten Eren
GÜZEL Prof. Dr. Abdurrahman
IŞIK Dr. Öğr. Üyesi Meryem Türkan
KAÇMAZOĞLU Prof. Dr. Hacı Bayram

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

KAFKAS Prof. Dr. Ebru


KAFKAS Prof. Dr. Salih
KARA Prof. Dr. İlker Fatih
KARATAŞ Doç. Dr. Mehmet
KESİLMİŞ Dr. Öğr. Üyesi İnci
KESİLMİŞ Melih
KURT Prof. Dr. Şener
KOLUKIRIK Prof. Dr. Suat
KOCA Prof. Dr. Emine
KOCACIK Prof. Dr. Faruk
KÖSE Prof. Dr. Osman
KÖZLEME Doç. Dr. Arif Olgun
KUMBUR Prof. Dr. Halil
MAZLUM Doç. Dr. Ahmet
MEŞE Doç. Dr. İlknur
MEŞE Ertuğrul 68
MUMYAKMAZ Doç. Dr. Alper
PINAR Öğr. Gör. Kasım
POLAT Doç. Dr. Ferihan
REŞİDOĞLU Prof. Dr. Hanlar
ODABAŞ Dr. Öğretim Üyesi Sevim
ÖMÜRGÖNÜLŞEN Prof. Dr. Uğur
ÖTGÜN Prof. Cebrail
ÖZBOLAT Doç. Dr. Abdullah
ÖZDEMİR Prof. Dr. Soner Mehmet
ÖZEN Prof. Dr. Recep
ÖZTÜRK Prof. Dr. Ahmet Hakan
ÖZYURT Prof. Dr. Mustafa
SAĞIR Doç. Dr. Adem
SAYAR Prof. Dr. Sedat

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

SAYINCI Doç. Dr. Bahadır


ŞAHİN Prof. Dr. Günşah
ŞİŞMAN Prof. Dr. Bekir
TAŞ Prof. Dr. Kenan Ziya
TOPAKKAYA Prof. Arslan
TOPSES Doç. Dr. Devrim
TUNCER Prof. Dr. Barbaros
TÜFEKÇİOĞLU Prof. Dr. Hayati
TÜRKMENOĞLU Doç. Dr. Mehmet Özgür
ULUOCAK Prof. Dr. Şeref
USLU Doç. Dr. Fatih
UYGUN Doç. Dr. Kalender
UYSAL Doç. Dr. Arzu
UYSAL Doç. Dr. Yücel
ÜNAL Dr. Öğr. Üyesi Recep
ÜREDİ Doç. Dr. Lütfi
ÜZEL Asiye
VURAL Prof. Dr. Feyzan Göher
WAKAMATSU Doç. Dr. Hirokhi
YAPALAK Dr. Öğr. Üyesi Suat
69
YAPICI Prof. Dr. Asım
YAVAŞOĞLU Dr. Öğr. Üyesi Ahu Sumbas
YETGİN Doç. Dr. Zeki
YILDIRIM Prof. Dr. Yunus
YILDIRIM Doç. Dr. Murat
YILDIRIM Doç. Dr. İrfan
YILDIZ Prof. Dr. Mete
YILDIZ Dr. Öğretim Üyesi Ali
YILMAZ Doç. Dr. Mualla
YOLDAŞ Prof. Dr. Yunus
YORULMAZ Prof. Dr. Şerife
YÖRÜK Prof. Dr. Doğan
YÜRÜDÜR Prof. Dr. Eren

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

4. ULUSLARARASI AKDENİZ SEMPOZYUMU GENEL PROGRAM


4. International Mediterranean Symposium
(22 - 24 Ekim 2020 / October 22 – 24, 2020)

SEMPOZYUM PROGRAMI / SYMPOSIUM PROGRAM


22 Ekim 2020 – KARABAĞ SALONU

8:00 KAYIT
8:30 AÇILIŞ – PROTOKOL KONUŞMALARI
KARABAĞ SALONU
10:00-10:45 1. OTURUMLAR
11:00 – 11:45 2. OTURUMLAR
12:00 – 12:45 3. OTURUMLAR
13:00 – 14:00 ÖĞLE ARASI
SUNUMLAR: 10 DK (4x10 DK), MÜZAKERE 5 DK
SALONLAR:
AZERBACAN – KARABAĞ – KAZAKİSTAN – ÖZBEKİSTAN -
TÜRKMENİSTAN SALONU
(Sunumlar, Saat: 10:00’dan itibaren, 3 gün boyunca, aynı anda 5 farklı salonda
gerçekleştirilecektir.) 70
4. ULUSLARARASI AKDENİZ SEMPOZYUMU AÇILIŞ OTURUMU:
DAVETLİ ULUSLARARASI KATILIMCILARIMIZ
Prof. Dr. Bekezhan A. Prof. Dr. Radik Tataristan –
AKHAN KAZAKİSTAN GALILULIN RUSYA

Prof. Dr. Galib SAYILOV AZERBAYCAN Prof. Dr. Ardian MUHAJ ARNAVUTLUK

Prof. Dr. Naseem AHMAD HİNDİSTAN


Prof. Dr. Salamat
İDRİSSOV KAZAKİSTAN Prof. Dr. Asıf HACIYEV AZERBAYCAN
Prof. Dr. Toshqulov A. H. ÖZBEKİSTAN Prof. Dr. Fizuli
KURBANOV AZERBAYCAN
Prof. Dr. Nihada
Delibegović DŽANİĆ BOSNA HERSEK Reyhan SAYILOVA AZERBAYCAN

Prof. Dr. Hasan BAHAR TÜRKİYE Assoc. Prof. Dr. Aynur BAŞKURDİSTAN
KHUZHAKHMETOV – RUSYA
Prof. Dr. Seyfeddin
RIZASOY Assoc. Prof. Dr. Selim
AZERBAYCAN
BEZERAJ KOSOVA
Doç. Dr. Zümrüd Assoc. Prof. Tahseeen
MANSİMOVA İBRAHİM FATIMA PAKİSTAN
KIZI AZERBAYCAN
Assist. Prof. Dr. Chunfeng
GE ÇİN

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Prof. Dr. Redzeb


SKRİJELJ SIRBİSTAN
Dr. Ali TOPÇUK ALMANYA
Prof. Dr. Numan ARUÇ MAKEDONYA
Nejat KEVSEROĞLU IRAK
Prof. Dr. Hacıyev Eldar DAĞISTAN – Hüseyin BEYOĞLU IRAK
NABİYEVİÇ RUSYA
Prof. Dr. Siham ZENGİ IRAK
Assoc. Prof. Dr. Kakajan
JANİBEKOV TÜRKMENİSTAN Salah Behlül ÇAMURCU IRAK

Assoc. Prof. Muhtar Rashad MANAFOV IRAK


MIROV KAZAKİSTAN
Muhammed IRAK
Prof. Dr. Abay Sehavet İZZETİ İRAN
DUSENBAYEV KAZAKİSTAN
İbrahim ALBAYRAK İSVİÇRE
Prof. Dr. Damir
MATANOVİĆ HIRVATİSTAN

Prof. Dr. Emina Berbić


KOLAR HIRVATİSTAN

Assoc. Prof. Anzorova


Svetlana PETROVNA RUSYA

GENEL PROGRAM
22 Ekim 2020 23 Ekim 2020 23 Ekim 2020
1. Oturum 5. Oturum 11. Oturum
22 Ekim 2020 / 13:00-14:30 23 Ekim 2020 / 8:30-10:00 24 Ekim 2020 / 8:30-10:00 71
2. Oturum 6. Oturum 12. Oturum
22 Ekim 2020 / 14:45-16:15 23 Ekim 2020 / 10:15-11:45 24 Ekim 2020 / 10:15-11:45
3. Oturum
22 Ekim 2020 / 16:30-18:00 ÖĞLE ARASI: 12:00 – 13:00 ÖĞLE ARASI: 12:00 – 13:00
4. Oturum 7. Oturum 13. Oturum
22 Ekim 2020 / 18:00-19:30 23 Ekim 2020 / 13:00-14:30 24 Ekim 2020 / 13:00-14:30
8. Oturum 14. Oturum
23 Ekim 2020 / 14:45-16:15 24 Ekim 2020 / 14:45-16:15
9. Oturum 15. Oturum
23 Ekim 2020 / 16:30-18:00 24 Ekim 2020 / 16:30-18:00
10. Oturum 16. Oturum
23 Ekim 2020 / 18:00-19:30 24 Ekim 2020 / 18:00-19:30

Sempozyum Mekânı: Mersin.


E-posta: mersinsempozyumu@gmail.com

Sempozyum Web Adresi:


https://mersinsempozyumu.mersinakademi.com.tr/
İletişim Tel: 0532 270 81 45 / 0553 666 06 06

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

GENEL PROGRAM
22 Ekim 2020 23 Ekim 2020 24 Ekim 2020
4. Oturum 9. Oturum 19. Oturum
14:00-14:45 8:00-8:45 8:00-8:45
5. Oturum 10. Oturum 20. Oturum
15:00-15:45 9:00-9:45 9:00-9:45
6. Oturum 11. Oturum 21. Oturum
16:00-16:45 10:00-10:45 10:00-10:45
7. Oturum 12. Oturum 22. Oturum
17:00-17:45 11:00-11:45 11:00-11:45
8. Oturum 13. Oturum 23. Oturum
18:00-18:45 12:00-12:45 12:00-12:45
**** ÖĞLE ARASI: 13:00 – ÖĞLE ARASI: 13:00 –
14:00 14:00
14. Oturum 24. Oturum
14:00-14:45 14:00-14:45
15. Oturum 25. Oturum
15:00-15:45 15:00-15:45
16. Oturum 26. Oturum
16:00-16:45 16:00-16:45
17. Oturum 27. Oturum 72
17:00-17:45 17:00-17:45
18. Oturum 28. Oturum
18:00-18:45 18:00-18:45
SALONLAR:
AZERBACAN – KARABAĞ – KAZAKİSTAN – ÖZBEKİSTAN –
TÜRKMENİSTAN SALONU

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

COVID- 19 SÜRECİNDE TURİZMİN YÜKSELEN DEĞERİ


KAMP – KARAVAN TURİZMİ

Halil SUNAR1

Alper ATEŞ11

Mehmet ŞAHİN111

ÖZET

Dünya nüfusunun artması başta olmak üzere, teknolojinin gelişmesi, küreselleşme,


tüketim kalıplarındaki değişim gibi birçok etkenin doğal çevre üzerine olan baskısı nedeniyle
koruma kullanma dengesi ve sürdürülebilirlik kavramlarını önemini artırmıştır. Bu
etkenlerin turizm sektörüne yansıması olarak bireylerin daha bilinçlenmesi, araştırma
yapması, kitle turizminden sürdürülebilir ve daha bireysele yönelik olan alternatif turizm
türlerine ilgi artmıştır. Buradaki başka bir önemli etken olarak; kentsel yaşamın getirdiği 169
baskı ve çalışma hayatı, gürültü, kalabalık ve bunun bir sonucu olarak oluşan çevre kirliliği,
fiziksel, ekonomik ve sosyo-psikolojik baskılar gibi faktörlerden dolayı bireyler doğa temelli
olan turizm destinasyonlarını daha fazla tercih etmektedirler. Bu etkenlerin yanı sıra bireysel
olarak turizm faaliyetlerine katılım sayısının artmasıyla rekreasyonel birçok spesifik
alternatif turizm türlerinin ortaya çıkarmıştır.

Bu turizm türlerinden biride kamp- karavan turizmidir. Önemli bir açık alan
rekreasyon türlerinden biri olan kamp- karavan turizmi doğada rekreatif veya sportif
etkinliklerde bulunmak amacıyla yapılan kısa süreli turizm aktiviteleridir. Kamp- karavan
turizmi çevreyi korumanın yanı sıra bireylere, doğayı daha yakından tanıma, doğayla
bütünleşme, dinlenme, flora ve fauna çeşitliliğini yakından görme ve tanıma imkanı
sağlamaktadır. Kamp ve karavan turizminin bir başka önemli özelliği ise, organize olan

1
Öğr. Gör., Giresun Üniversitesi Mehmet Bayrak Tirebolu MYO, halil.sunar@windowslive.com
11
Doç. Dr., Selçuk Üniversitesi Turizm Fakültesi, alpera@selcuk.edu.tr
111
Öğr. Gör. Dr., Selçuk Üniversitesi Akşehir MYO, sahinmehmet@selcuk.edu.tr

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

kamp etkinlikleri haricinde Covid-19 gibi salgın dönemlerinde kitle turizmindeki gibi diğer
bireylerle temasının olmadığı ve bireysel olarak gerçekleştirebileceği bir turizm aktivitesi
olmasıdır.

Çalışmanın amacı literatürdeki kamp- karavan turizminin tarihsel gelişimi,


araştırmacıların yapmış oldukları çalışmaların incelenmesi ve elde edilen bilgiler ışığında
salgın döneminde kitle turizminden kaçan doğayla iç içe bireysel turizm aktivitelerini tercih
eden kişilerin taleplerinin karşılanması yönünde öneriler sunmaktır.

Anahtar Kelimeler: Kamp-Karavan Turizmi, Alternatif Turizm, Turistik Ürün, Covid-19.

170

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

THE RISING VALUE OF TOURISM IN THE COVID-19 PROCESS


CAMP - CARAVAN TOURISM

ABSTRACT

Due to the pressure on the natural environment, many factors such as the
development of technology, globalization, and changes in consumption patterns, especially
the increase in the world population, have increased the importance of the conservation
balance and sustainability concepts. As a reflection of these factors to the tourism sector,
interest has increased in individual’s awareness, research, alternative tourism types that are
sustainable and more individual from mass tourism. As another important factor here,
individuals prefer nature based tourism destinations more because of factors such as pressure
and working life brought by urban life, noise, crowded and environmental pollution as a
result, physical, economic and socio-psychological pressures. In addition to these factors,
with the increasing number of individual participation in tourism activities, many
recreational alternative types of alternative tourism have emerged.
171
One of these tourism types is camping-caravan tourism. Camping-caravan tourism,
which is one of the important outdoor recreation types, is short-term tourism activities
carried out for recreational or sports activities in nature. In addition to protecting the
environment, camping and caravan tourism provides individuals the opportunity to get to
know nature more closely, to integrate with nature, to see and recognize the diversity of
flora, fauna and fauna. Another important feature of camping and caravan tourism is that it
is a tourism activity that does not have contact with other individuals and can be carried out
individually during the epidemic periods such as Covid-19, apart from organized camping
activities.

The aim of the study is to provide suggestions for meeting the demands of people
who prefer individual tourism activities in nature, escaping from mass tourism during the
epidemic period, in the light of the information obtained, the historical development of
camp-trailer tourism, the studies of the researchers and the information obtained.

Keywords: Camping- Caravan, Tourism, Alternative Tourism, Touristic Product, Covid-19.

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

GİRİŞ
Dünya Turizm Örgütü verilerine göre 2019 yılı dünya geneli turizm faaliyetlerine
katılan kişi sayısı yaklaşık olarak 1,5 milyar kişiye ulaşmıştır. Dünya nüfusunun Ocak 2020
tarihi itibariyle yaklaşık 7,75 milyar kişi olduğu düşünüldüğünde yaklaşık her beş kişiden
biri turizm faaliyetlerine katılmaktadır. Dünyadaki turizm trendleri insanların ihtiyaçları ve
beklentileri doğrultusunda gelişmekte ve bunun yanı sıra krizler, doğal afetler, ekonomik
çalkantılar, terör olayları, politik olaylar, salgın hastalıklardan da turizm sektörü
etkilenmektedir. İlk olarak Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan ve Covid- 19 olarak
isimlendirilen salgın kısa süre içerisinde bütün dünyayı büyük bir krizin içine iterek tüm
dünyada küresel bir sağlık problemi haline gelmiştir (Gralinski ve Menachery, 2020: 1).
Özellikle virüsün yayılma hızı ve tüm dünyaya sıçraması nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü
tarafından pandemi ilan edilmiştir. Bu dönemde sınırlar kapatılarak, seyahatlere, sosyal
faaliyetlere kısıtlamalar getirilerek, insanlara evlerinde kalmaları yönlerinde çağrılar
yapılarak, belirli sürelerde sokağa çıkma yasakları getirilerek hükümetler önlemler almaya
çalışmışlardır. Tüm önlemlere rağmen birçok ülkede sağlık sistemlerinin çökmesi ve
ölümlerin olması hükümetler için bir yandan halk sağlığı zorunluluklarına yanıt vermeye
172
çalışırken, ekonomilerini devam ettirmek ile ilgili tehlikeli düzeylerde işsizliği ve
yoksulluğu önlemek arasında bir denge kurmaya çalışmaktadırlar (Higgins-Desbiolles,
2020: 611). Dünya’da geçmiş yıllarda birçok salgın yaşanmıştır. Örnek olarak 2009 yılında
Domuz Gribi (Haque ve Haque, 2018: 6), 2013 yılında Ebola salgını (Mizrachi ve Fuchs,
2016: 1) gibi turizm sektörünü etkileyerek daralmasına neden olan krizler yaşanmıştır. Fakat
Covid-19 salgını, küresel ölçekte seyahat, iş ve yaşam faaliyetlerinin yaygın olarak
kısıtlanması veya kapatılması nedeniyle önceki krizlerden çok daha büyük etkileri
bulunmaktadır (Higgins-Desbiolles, 2020: 611). Bu süreçte alınan tedbirler sonucu dünya
geneli vakaların düşmesiyle yasakların yerini kısıtlamalar alarak kontrollü bir biçimde
maske, sosyal mesafe gibi bir takım yeni düzenlemeler getirilerek normalleşme sürecine
başlanmıştır. Bu durum turizm sektöründe hijyen ve güvenlik noktasında bazı yasal
düzenlemeleri beraberinde getirilerek turizm faaliyetlerine kademeli olarak başlanmıştır.
Covid-19 salgın döneminde kitle turizmindeki gibi diğer bireylerle temasını olmadığı veya
en aza indirildiği ve bireysel olarak gerçekleştirebileceği bir turizm aktivitesi olmasından
dolayı kamp ve karavan turizmine olan ilgi artmıştır. Çalışmanın amacı literatürdeki kamp-

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

karavan turizminin tarihsel gelişimi, araştırmacıların yapmış oldukları çalışmaların


incelenmesi ve elde edilen bilgiler ışığında salgın döneminde insanlarla teması en aza
indirecek doğayla iç içe bireysel turizm aktivitelerini tercih eden kişilerin artması nedeniyle
taleplerinin karşılanması yönünde öneriler sunmaktır.

1. KAMP VE KARAVAN TURİZMİ

Blichfeldt ve Mikkelsen (2015) doğa temelli özel ilgi turizmi türü olarak
nitelendirdiği kamp turizmi, temelde çadırlar, rekreasyon araçları (karavanlar), mobil evler
gibi konaklama tesislerinin esnek, geçici, hareketli doğası ve doğal çevreyle ayrılmaz bir
yapı içerisinde olan turizm türü olarak ifade edilmektedir. Bazı kaynaklarda İngilizce
isminden dolayı kamping olarak da geçen kamp turizmi, turizm faaliyetlerine karavanlarıyla
katılım gösteren veya çadır kurma tutkunu bireylere yönelik park ve konaklama imkânı
sunmak amacıyla oluşturulmuş olan, özel donanımlara sahip ve işletme belgesiyle çalışan
merkezler olarak ifade edilmektedir (Şenol, 2008: 481). Kampçılık, kentsel yaşamın
stresinden, gürültüden ve kalabalıktan belli bir süre uzaklaşmaya imkan veren bir turizm
173
çeşididir (Kozak, 2008: 57). Eğlence ve rahatlama tüm kampların önemli yönlerini
oluşturmakta iken, bazı kamplar katılımcıların becerilerine meydan okumayı da içermektedir
(Kelk, 1994: 39). Karavan turizmi ise bireylerin, ulaşım, konaklama, bir dereceye kadar da
yeme-içme gereksinimlerini kendileri çözerek, farklı destinasyonları tanımak amacıyla
karavanlarıyla yaptıkları turizm aktivitelerini ifade etmektedir (Aktaş, 2002: 11).
Günümüzde ise, birbiriyle bağlantılı olması ve hem çadır hem karavanlara yönelik alanları
kapsaması nedeniyle kamp ve karavan turizmi olarak isimlendirilmektedir. Bir zamanlar
kentlerdeki yoğun ortamda yaşayan kitleler için yeni bir rekreasyon olan kamp, günümüzde
turizmin önemli bir parçasıdır. Kamp ve karavan turizmi, turizm sektörü içerisinde büyük
bir alanı oluşturmasına rağmen yeterince araştırılmamış bir konudur (Rice, Park, Pan ve
Newman, 2019: 424). Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde, kamp ve kamp ile ilgili
faaliyetler yılda yaklaşık 166 milyar Amerikan Doları gelir sağlamaktadır (The Outdoor
Industry Association, 2017). 2016 yılında, Amerikalı kampçılar yılda ortalama 14,5 gün
kamp yapmışlardır (The Outdoor Foundation, 2017).

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Kampçılık aktivitelerinin tatil anlamında ilk örnekleri 1800’li yılların 1900’lü


yılların başına denk gelmektedir (Topay ve Koçan, 2009: 117). Garst, Williams ve
Roggenbuck (2009) çalışmalarında kampçılık ve kamp aktiviteleri 1960’larda ve 1970’lerde
boş zaman aktivitesi olarak araştırmalarında önemli bir konu olmasına rağmen, çok az ilgi
gördüğünü belirtmişlerdir. Literatürde yer alan çalışmalar genellikle kamp yeri seçenekleri
ve kamp yeri araştırmasına odaklanmakta ve katılımcıları etkileyen nitelikler, tatmin
düzeyleri ve davranışsal niyetlerine yöneliktir. Literatür incelendiğinde, kamp turizmi ile
ilgili geçmiş araştırmalar kullanıcı deneyimi, pazar segmentleri, operasyonlar ve geliştirme
olmak üzere üç ana tema altında sınıflandırılmaktadır (Brooker ve Joppe, 2014). Hassell,
Moore ve Macbeth (2015) kamp yapan katılımcıların motivasyonlarını, deneyimlerini ve
onlar için anlamlarını öğrenmeye yönelik yapmış oldukları çalışmada kampların
faydalarından bahsetmişlerdir. Bu faydalar:

- Aileler için sosyalleşme ve karşılıklı problemleri çözümleme rolü


- Aile bireyleri arasında kaliteli zaman geçirme imkânı sağlayarak artan aile bütünlüğü
sağlaması
- Günlük sorumluluklardan uzaklaşma, kendini yeniden keşfetme imkânı, 174
- Teknolojiden uzaklaştırarak hayatı basitleştirme imkânı sağlayarak doğayla ve
çevresiyle iletişim kurmasına yöneltmektedir.

2. COVİD-19’UN TURİZM SEKTÖRÜNE ETKİLERİ

Aralık ayının sonunda Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan ve Covid- 19 olarak
isimlendirilen salgın kısa süre içerisinde bütün dünyayı büyük bir krizin içine iterek tüm
dünyada küresel bir sağlık problemi haline gelmiş ve bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü
tarafından pandemi ilan edilmiştir (Gralinski ve Menachery, 2020: 1).

Dünyada geçmiş dönemlerde de pandemiler olmuştur. Bunlara örnek olarak 2002


yılında SARS, 2009 yılında Kuş Gribi, 2013-2014 yıllarında zirve yapan Ebola, 2015 Orta
Doğu Solunum Sendromu (MERS) gösterilmektedir. Bu salgınlara göre daha hafif olarak
nitelendirilen 2009 yılında Domuz Gribi’de pandemi olarak tanımlanmıştır (Viboud ve
Simonsen, 2012: 651; Verma ve Saini, 2020: 54). Yaşanan tüm bu salgınların nedeni olarak,

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

hızla büyüyen mobil dünya nüfusu, kentleşme eğilimleri ve insan yoğunluğu, küresel değer
zincirlerinde sanayileşmiş gıda üretimi, yüksek dereceli yiyeceklerin tüketiminin artması ve
patojenlerin yayılmasında vektörler olarak hareket eden küresel ulaşım ağlarının
geliştirilmesi (Labonte, Mohindra ve Schrecker, 2011: 265-266) gibi ekosistemler ve
biyolojik çeşitlilik üzerindeki antropojenik etkilerin sonuçları olduğu belirtilmektedir.

Dünya nüfusunun %90’dan fazlasını etkileyen Covid-19, II. Dünya Savaşı’ndan bu


yana küresel ekonominin bozulmasında en ciddi problem olarak ifade edilmektedir
(Gössling, Scott ve Hall, 2020: 1). Enfeksiyon oranı toplumda bulaşma yoluyla hızlanarak,
200’den fazla ülkede 15 Nisan 2020 tarihine kadar doğrulanmış vaka sayısı (ECDC, 2020)
2 milyona yaklaşmıştır. Ayrıca birçok ülkede testlerin sınırlı olması nedeniyle toplam net
vaka sayısı bilinmemektedir. Ayrıca Brown, Ahmad, Beck ve Nguyen-Van-Tam (2016)
çalışmalarında, grip ve koronavirüs gibi salgınların yayılmasında hava yolculuğunun
hızlanması ve çoğalmasında önemli rol oynadığını belirtmişlerdir. Bu süreçte salgını
önlemek amacıyla aşı olmaması ve tedavisi için tıbbi müdahaleler olmaması veya sınırlı
düzeyde olmasından dolayı birçok ülke, evde izolasyon, gönüllü/zorunlu karantina, sosyal
mesafe dahil olmak üzere çeşitli ilaç dışı müdahaleler gerçekleştirmiştir. Bunun yanı sıra 175
okullar, üniversiteler ve gerekli olmayan işletmeler, iş yerlerinin kapatılması, etkinliklerin
iptal edilmiş veya ertelenmiştir. Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgının turizm
üzerindeki etkileri de çok büyük olmuştur. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO: 2020) Mart
ayının ilk haftasında yaptığı basın açıklamasında pandeminin uluslararası turist girişlerinin
2019 yılına göre daha önce öngörülen % 3-4 büyüme yerine % 1-3 azalacağını belirtmiştir.
UNWTO Mart ayı sonuna gelindiğinde ise, bu azalmayı 300-450 milyar Amerikan Doları
tutarında turizm hasılatı kaybına dönüşecek % 20-30’luk bir kayıp olarak öngörüsünü
güncellemiştir. Uluslararası, bölgesel ve yerel seyahat kısıtlamaları, sınırların kapatılması,
hava taşımacılığı, gemi yolculukları, toplu taşıma, konaklama gibi bütün turizm sistemleri
ulusal ekonomileri hızlı ve olumsuz bir şekilde etkilemiştir (Mallapaty, 2020: 18).

Kısa bir süre içerisinde, küresel turizm sisteminin çerçevesi yoğunluktan pandemiyle
bir anda çökme noktasına gelmiştir. Pandeminin turizm sektörüne etkileri ise;

- IATA, yolcu geliri 2019 yılına göre 2020 yılında 252 milyar Amerikan Doları gelir
kaybına neden olacak ve yaklaşık %38 düşüş olacağını öngörmektedir.

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

- Çıtak ve Çalış (2020) çalışmalarında Nisan ve Aralık 2020 arasında gelen seyahat
kısıtlamalarının kaldırılmaya başlandığını, Temmuz ve Aralık olarak iki farklı
senaryo ile hesaplama yapmışlardır. Bu hesaplamaya göre yazarlar turizm
sektöründe 100 ile 120 milyon çalışanın işini kaybedeceği ve 1950 yılından bu yana
turizm sektörünün en büyük daralması olduğunu belirtmişlerdir (Çıtak ve Çalış,
2020: 116).
- Havayolları gibi havalimanları da 2020 yılında yaklaşık 76 milyar Amerikan Doları
zarar edeceği ve mali bir krizle karşı karşıya kalacağı öngörülmektedir (Uluslararası
Havalimanları Konseyi, 2020: 6).
- Norveç Turizm Örgütü turizm işletmelerinin işçileri geçici olarak işten
çıkardıklarını, ücretsiz izinler verdiklerini, turizm işletmelerinin% 65’nin fatura
ödemede zorluk yaşadıklarını kafeler ve restoranlar (% 72) ve oteller (% 63) likidite
sorunları yaşadıkları belirtilmiştir (NHO Reiseliv, 2020; Verma ve Saini, 2020: 58).
Örneğin, dünyanın en büyük çok uluslu turizm şirketlerinden biri olan Tui, hem
Birleşik Krallık hem de Alman hükümetlerinden yardım talep etmiştir
(Hancock, 2020’den ’den akt: Higgins-Desbiolles, 2020: 611).
176
- Havayollarına örnek olarak Avustralya’daki Qantas Havayolları, geçmiş yıllardaki
yüksek karlar elde etmesine rağmen pandemi döneminde bir yandan hükümet
yardımı ararken diğer yandan personellerinden yüksek kesintiler yapması nedeniyle
ağır şekilde eleştirilmiştir (Butler, 2020’den akt: Higgins-Desbiolles, 2020: 611).
- Covid-19 salgını küresel pazarda 850 milyon ila 1,1 milyar arası uluslararası turist
sayısının azalmasına, turizmden ihracatından elde edilen 910 milyar Amerikan
Doları ile 1.2 trilyon Amerikan Doları kaybı olacağı ön görülmektedir (Çakır ve
Barakazı, 2020: 319).

Pandemi kısıtlı hareketlilik ve sosyal mesafe nedeniyle salgınlara karşı önlem almaya
yöneltmektedir. Thornton (2020) pandeminin ardından turizm aktivitelerine katılacak olan
kişilerin bir süre boyunca gidecekleri destinasyonlar ve seyahat tercihleri hakkında daha
fazla özveride bulunacaklarını belirtmiştir. Ayrıca sosyal izolasyon sürecinin uzaması
halinde outdoor etkinliklere ve doğa turizmine yönelik taleplerin artacağını belirtmiştir.
Weber (2020) ise, toparlanma süreci nedeniyle turizm sektöründe ilk hareketlenmenin iç

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

turizm ile başlayacağını belirtmiştir. Jenkins (2020) ise, turizm ürünlerinde önemli
değişiklikler olacağını ve insanların iç turizme yöneleceği ve keşfedilmemiş veya daha az
ziyaret edilen destinasyonları tercih ederek popüler hale geleceğini belirtmiştir. Pandemi
döneminde insanlar kısıtlamalar nedeniyle evlerinde sanal müzeler, sanal turlar ve sanal
gezilere yönelmiştir. Bu deneyimlemeye pandemi itici faktör olmuş ve insanlar yoğun ilgi
göstermişlerdir. Mobil seyahat uygulaması Piri’nin kurucusu olan Tülin Yücel Altaş (2020)
sanal turlar ve sanal geziler, insanların mental sağlıklarını ve keşif duygularını canlı
tutmalarına yardımcı olduğunu belirtmiştir (Yanık, 2020).

Yazıcı Ayyıldız (2020) çalışmasında Covid-19 sonrası misafirlerin konaklama


işletmelerinden beklentilerinin başında hijyen ve güvenli konaklamanın ön plana çıktığını,
Covid-19 sonrasında butik otel tercih etme, villa kiralama, tekne kiralama gibi tatil
alternatifleri de ön plana çıkacağını belirtmiştir.

İnsanlar pandemi döneminde kısıtlamalar ve uzun seyahatler gerçekleştirememesi,


salgın problemlerinin olması bir takım önlem almalarını zorunlu kılmaktadır. Türkiye Ulusal
Kamp ve Karavan Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Atilla Savaşçı, uygun olması ve
insanların doğaya yönelmelerini sağlaması amacıyla özellikle pandemiden sonra kamp ve 177

karavan turizmine ilginin arttığını belirtmiştir (www.hurriyet.com.tr, 2020).

Yalçın (2020) kamp ve karavan turizminin ülkemizde ise son zamanlarda yoğun ilgi
gösterilen bir turizm türü haline geldiğini, insanların farklı turizm arayışlarına yöneldiğini
belirtmiştir. İzole ve sakin bir tatil anlayışı olarak isimlendirilen pandemi sonrası insanların
çadır, kamp ve karavan gibi doğa temelli turizme yöneleceklerini belirtmiştir. Kamp
malzemelerinin 2019 yılına göre satışların 6 kat arttığı ve karavan satışlarına olan talebin
artması çadır, kamp ve karavan turizmine olan ilgilinin giderek artacağı yönünde
öngörülmektedir.

SONUÇ VE ÖNERİLER

Covid-19 tüm dünyayı ekonomik açıdan etkilemesinin yanı sıra psikolojik açıdan da
olumsuz etkilemiştir. Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınıyla, ülkelerin her
alanda ekonomilerini, stratejilerini, organizasyon yapılarını, kriz yönetimlerini yeniden

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

gözden geçirerek yapılanması gerekliliği gerçeğini ortaya koymuştur. Turizm sektörü, sera
gazı emisyonlarının önemli bir kaynağıdır ve bu nedenle hem doğrudan hem de dolaylı
olarak pandemi riskini artıran bir faktör durumundadır. Bu noktada iklim değişikliklerini
hafifletmeye yönelik stratejiler ve turizm de büyüme modellerinin tekrar değerlendirilerek
değişikliklere gidilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu amaçla, turizmde dayanıklılık araştırması,
sıfır karbon zorunluluğunu kaçağı azaltmak ve turizm değerini daha iyi yakalamak ve
dağıtmak isteyen destinasyon modelleriyle birlikte dikkate alma ihtiyacını ortaya
çıkartmıştır. Pandeminin etkilerinin devam etmesi sosyal izolasyon sürecinin uzaması
halinde bisiklet, doğa yürüyüşleri gibi outdoor etkinliklere ve doğa turizmine yönelik
taleplerin artması öngörülmektedir. Bu anlamda kamp ve karavan turizmi belirli bir noktaya
kadar izole ve güvenli turizm aktiviteleri kapsamında değerlendirilebilecek önemli bir
potansiyeli ortaya koymaktadır. İnsanların bu taleplerine yönelik alternatif ürünler
geliştirilmesi gerekmektedir. Sürecin uzun sürmesi insanların davranışlarında önemli
değişimlerin oluşacağı bu nedenle pandemi süreci tamamen bitmiş olsa bile insanların tatil
ihtiyaçlarında önemli değişiklikler yaşanacağı açıktır. İnsanların doğaya yönelmesi bir
yandan sürdürülebilirlik açısından olumlu iken, bu durumun kontrol altına alınması, doğru
178
yönlendirmelerin yapılması doğayı korumak açısından önem arz etmektedir.

Gelecek çalışmalar için ise turizm sektöründe Covid-19 salgını sonrası iç turizmin
toparlanmadaki rolü ve daha dayanıklı destinasyonlara uzun vadeli dönüşüm, iş seyahatleri
ve video konferansın yaygın şekilde benimsenmesi dahil olmak üzere kısa ve uzun vadede
turistlerin davranışsal talep tepkileri, yapılacak teşvikler, uygulanacak politikalar ve iklim
değişikliğini hafifletmeye yönelik çalışmalar gibi önemli konuları ve araştırma ihtiyacını
ortaya çıkarmaktadır.

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

KAYNAKÇA
Aktaş, A. (2002). Turizm İşletmeciliği ve Yönetimi (2. Baskı). Detay Yayıncılık. Ankara.

Altaş, Y. T. (2020). Karantina “Sanal Turizme” Yönlendirdi: İstanbul ve Kapadokya


Turlarına Yoğun İlgi, https://tr.euronews.com/2020/04/19/karantina-sanal-turizme-
yonlendirdi-istanbul-ve-kapadokya-turlar-na-yogun-ilgi, Erişim Tarihi: 30.10.2020.

Ayyıldız, A. Y. (2020). Covid-19 Salgın Döneminde Otellerin Pazarlama Stratejileri:


Kuşadası Örneği. Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 3328-
3358.

Brown, A., Ahmad, S., Beck, C., Nguyen-Van-Tam, J. (2016). The Roles Of
Transportation And Transportation Hubs İn The Propagation Of İnfluenza And
Coronaviruses: A Systematic Review. Journal of Travel Medicine, 23(1).

Butler, B. (2020). Outrageous’: Qantas Criticised for Standing Down 20,000 Workers
Without Pay. The Guardian, (19 Mart). https://www.theguardian.com/business/2020/
mar/19/coronavirus-qantas-and-jetstar-to-suspend-international-flights-and-stand-down-
20000-workers. Erişim Tarihi: 28.10.2020. 179

Çakır, P., Barakazı, M. (2020). Koranavirüs Sürecinin Turizm Sektörüne Etkisi ve Salgına
Karşı Alınan Tedbirler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 313-332.

Çıtak, N., Çalış, Y. E. (2020). Covid-19 Salgının Turizm Sektörü Üzerine Olan Finansal
Etkileri. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 3(2), 110-132.

European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). (2020). COVID-19
Situation update worldwide. Retrieved, https://www.ecdc.europa.eu/en/geographical-
distribution-2019-ncov-cases, Erişim Tarihi: 25.10.2020.

Garst, B.A., Williams, D.R., Roggenbuck, J.W. (2009). Exploring Early Twenty-First
Century Developed Forest Camping Experiences And Meanings. Leisure Sciences,
32(1), 90–107.

Gössling, S., Scott, D., Hall, C. M. (2020). Pandemics, Tourism and Global Change: A
Rapid Assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, 1-20.

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Gralinski, L. E., Menachery, V. D. (2020). Return of the Coronavirus: 2019-nCoV”,


Viruses, 12(2), 135.

Hancock, A. (2020). Financial Times. Grounded Flights Force Tui To Cut Staff Hours And
Wages. https://www.ft.com/content/85a8d648-6a07-11ea-800d-da70cff6e4d3. Erişim
Tarihi: 28.10.2020.

Haque, T. H., Haque, O. (2018). The Swine Flu and Its Impacts On Tourism In Brunei.
Journal of Hospitality and Tourism Management, 36, 92-101.

Higgins-Desbiolles, F. (2020). Socialising Tourism for Social and Ecological Justice After
COVID-19. Tourism Geographies, 1-14.

https://www.hurriyet.com.tr/seyahat/galeri-doga-ile-ic-ice-tatil-icin-karavan-tercih-
edenlerin-sayisi-artiyor-41559368/2, Erişim Tarihi: 01.11.2020.

Jenkins, T. (2020). Pandemi sonrasında nasıl bir seyahat endüstrisi bizleri bekliyor?
(Bişkin, C.) https://www.turizmgunlugu.com/2020/04/09/coronavirus-sonrasi-seyahat-ve-
turizm/, Erişim Tarihi: 24.10.2020.
180
Kozak, N. (2008). Turizm Pazarlaması. Detay yayıncılık, Ankara.

Labonte, R., Mohindra, K., Schrecker, T. (2011). The Growing İmpact Of Globalization
For Health And Public Health Practice. Annual Review of Public Health, 32(1), 263–283.

Mallapaty, S. (2020). What The Cruise-Ship Outbreaks Reveal About COVID-


19. Nature, 580(7801), 18-18.

Mizrachi, I., Fuchs, G. (2016). Should we cancel? An examination of risk handling in travel
social media before visiting ebola-free destinations. Journal of Hospitality and Tourism
Management, 28, 59-65.

NHO Reiseliv. (2020). Korona-Analyse for Reiselivet (4 Nisan).


https://www.nhoreiseliv.no/tall-ogfakta/reiselivets-status-korona/, Erişim Tarihi:
30.10.2020.

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Rice, W. L., Park, S. Y., Pan, B., Newman, P. (2019). Forecasting campground demand in
US national parks. Annals of Tourism Research, 75, 424-438.

Şenol, F. (2008). Kamp ve Karavan Turizmi. Hacıoğlu Necdet ve Avcıkurt Cevdet (Ed.),
Turistik Ürün Çeşitlendirmesi. Nobel Yayınları, Ankara.

The Outdoor Foundation (2017). 2017 American camper report. Boulder, CO: The
Outdoor Industry Association.

The Outdoor Industry Association (2017). Outdoor recreation economy report. Boulder,
CO: The Outdoor Industry Association.

Thornton, J. (2020). Pandemi Sonrasında Nasıl Bir Seyahat Endüstrisi Bizleri Bekliyor?
(Bişkin, C.) https://www.turizmgunlugu.com/2020/04/09/coronavirus-sonrasi-seyahat-ve-
turizm/, Erişim Tarihi: 24.10.2020.

Topay, M., Koçan, N. (2009). Kamping/Çadırlı Kamp İçin Alan Seçim Kriterlerinin
Belirlenmesi ve Bartın-Uluyayla’da Örnek Bir Uygulama. Türkiye Ormancılık
Dergisi, 10(1), 116-128.
181
Uluslararası Havalimanı Konseyi (Airports Council International). (2020). The İmpact Of
COVID-19 On The Airport Business. (6 Nisan), https://aci.aero/wp-
content/uploads/2020/03/200401-COVID19-Economic-Impact-Bulletin-FINAL-1.pdf,
Erişim Tarihi: 30.10.2020.

UNWTO. (2020). COVID-19: UNWTO Calls on Tourism to be Part of Recovery Plans.


https://www.unwto.org/news/ covid-19-unwto-calls-on-tourism-to-be-part-of-recovery-
plans. Erişim Tarihi: 30.10.2020.

UNWTO. (2020). International tourist arrivals could fall by 20-30% in 2020. from https://
www.unwto.org/news/international-tourism-arrivals-could-fall-in-2020, Erişim Tarihi:
26.10.2020.

Verma, V., Saini, A. (2020). Impact of COVID-19 Pandemic on Hospitality Sector and It’s
Revival Post Vaccine: AReview. Journal of Business and Social Science Review, Vol. 1;
No.7; July 2020 pp.53-64

* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey

Viboud, C., Simonsen, L. (2012). Global Mortality of 2009 Pandemic Influenza A


H1N1. The Lancet infectious diseases, 12(9), 651-653.

Weber, C. (2020). Pandemi sonrasında nasıl bir seyahat endüstrisi bizleri bekliyor? (Bişkin,
C.) https://www.turizmgunlugu.com/2020/04/09/coronavirus-sonrasi-seyahat-ve-turizm/,
Erişim Tarihi: 24.10.2020.

Yalçın, E. (2020). Yeni Normalleşme Sonrası Kamp ve Karavan Turizmi,


https://www.gmdergi.com/guncel/yeni-normallesme-sonrasi-kamp-ve-karavan-turizmi/,
Erişim Tarihi: 1.11.2020.

Yanık, T. (2020). Kovid-19 Sürecinde Sanal Turların Gözde Rotası İstanbul Oldu.
https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/kovid-19-surecinde-sanal-turlarin-gozde-rotasi-
istanbul-oldu/1810310.

182

* * * * *

You might also like