Professional Documents
Culture Documents
Editörler:
Prof. Dr. Durmuş Ali ARSLAN - Prof. Dr. Bekezhan AKHAN
Prof. Dr. Galib SAYILOV - Prof. Dr. Muhtar MİROV
Editör Yardımcıları:
İnci KESİLMİŞ - H. Fırat KAYIRAN
Gülten ARSLAN
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
ISBN: 978-625-7292-00-9
Editörler:
Prof. Dr. Durmuş Ali ARSLAN ORCID iD: 0000-0002-5278-3911
Prof. Dr. Bekezhan AKHAN - Prof. Dr. Galib SAYILOV
Prof. Dr. Muhtar MİROV 1
Editör Yardımcıları:
İnci KESİLMİŞ - H. Fırat KAYIRAN
Gülten ARSLAN
© D. Ali ARSLAN
Mer Ak Yayınları, 2020 – Mersin
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınevi Sertifika No: 44984
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Önsöz
Her yıl periyodik olarak, Mersin Üniversitesi ve Mer Ak Mersin Akademi işbirliğinde
düzenlenen 5. Uluslararası Mersin Sempozyumu ve 5. Uluslararası Akdeniz
Sempozyumları, 21-23 Mayıs 2021 tarihinde, yine Mersin’de, misafirlerimizin tercihine ve
salgın koşullarına bağlı olarak, hem Yüz Yüze Katılım ve hem de Zoom-Online Katılım
şeklinde gerçekleştirilecektir.
Son dört yıldır periyodik olarak, Mersin Üniversitesi ve Mer Ak Mersin Akademi
işbirliğinde düzenlenen uluslararası sempozyumlarımızın dördüncüsü, “4. Uluslararası
Mersin Sempozyumu” ve “4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu”, 22 – 24 Ekim
2020 tarihlerinde, Zoom Sanal Meeting ortamında - online olarak, üstün başarı ile
gerçekleştirildi.
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
https://akdenizsempozyumu.mersinakademi.com.tr/
E-posta: akdenizsempozyumu@gmail.com
E-posta: mersinsempozyumu@gmail.com
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖNSÖZ 2
İÇİNDEKİLER 4
İŞ BİRLİĞİNDE YENİ ADIMLAR (ULUSLARARASI PAYDAŞ 8
ÜNİVERSİTELERİMİZ)
1. BAİSHEV ÜNİVERSİTESİ (Baishev University) – KAZAKİSTAN 10
2. TERMİZ DEVLET ÜNİVERSİTESİ (Termez State University) - 19
ÖZBEKİSTAN
3. ABAİ KAZAK ULUSAL PEDAGOJİ ÜNİVERSİTESİ 26
(Abai Kazakh National Pedagogical University) – KAZAKİSTAN
4. AİTU (Astana IT Unıversıty) – KAZAKİSTAN 29
4
5. KAZAK DEVLET KADIN ÖĞRETMEN YETİŞTİRME 32
ÜNİVERSİTESİ (Kazakh State Women's Teacher Training University) –
KAZAKİSTAN
6. KORKUT ATA KIZILORDA ÜNİVERSİTESİ (Korkyt Ata Kyzylorda 35
University) - KAZAKİSTAN
7. YABANCI DİLLER VE MESLEKİ KARİYER ÜNİVERSİTESİ (The 38
University of Foreign Languages and Professional Career) KAZAKİSTAN
8. ATYRAU DEVLET ÜNİVERSİTESİ (Kh. Dosmukhamedov Atyrau 42
University) - KAZAKİSTAN
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Prof. Dr. Takir Ospanovich BALYKBAYEV (Kazakistan Abai Kazak Ulusal Pedagoji
Üniversitesi Rektörü)
Rektörü)
Prof. Dr. Sabri HİZMETLİ (Kazakistan Yabancı Diller ve Mesleki Kariyer Üniversitesi
Rektörü)
Prof. Dr. Galib SAYILOV (TÜDBA Türk Dünyası Bilimler Akademisi Eş-Başkanı)
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Prof. Dr. Hacıyev Eldar NABİYEVİÇ (Dağıstan Devlet Pedagoji Üniversitesi Rektör
Yardımcısı)
53
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
SEMPOZYUM ORTAKLARIMIZ
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
https://dergipark.org.tr/tr/pub/insan
https://dergipark.org.tr/tr/pub/bengi
https://dergipark.org.tr/tr/pub/dumad
55
https://dergipark.org.tr/tr/pub/dustad
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
DÜZENLEME KURULU /
ORGANIZATION COMMITTEE
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
59
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
COUNTRY
Prof. Dr. Galib SAYILOV Azerbaijan
Prof. Dr. Bekezhan AKHAN Kazakhstan
Prof. Dr. Tashmukhambetov Bauyrzhan Kazakhstan
GALİKHANOVİCH
Prof. Dr. Salamat İDRİSSOV Kazakhstan
Prof. Dr. Abdulkadir TAŞKULOV Uzbekistan
Prof. Dr. Takir Ospanovich BALYKBAYEV Kazakhstan
Prof. Dr. Ahmed Zaki Darhan Kazakhstan
ZHUMAKANOVİCH
Prof. Dr. Aldambergenova Gaukhar Kazakhstan
TUREMURATKYZY
Prof. Dr. Karimova Beibitkul SARSEMHANOVNA Kazakhstan
60
Prof. Dr. Sabri HİZMETLİ Kazakhstan
Prof. Dr. Malika Djumamuratova Uzbekistan (Karakalpak)
TLEUBERGENOVNA
Assoc. Prof. Dr. Aynur KHUZHAKHMETOV Dagesstan – Russia
Prof. Dr. Seyfeddin RZASOY Azerbaijan
Prof. Dr. Ramazan QAFAROV Azerbaijan
Prof. Dr. Gülnur AZAMATOV Russia
Prof. Dr. Ardian MUHAJ Albania
Prof. Dr. Azamat AKHTYAMOV Bashkortostan
Prof. Dr. Nihada Delibegović DŽANİĆ Bosnia and Herzegovina
Prof. Dr. Rysbaev Sulaiman KAZYBAEVİCH Kırgızistan
Prof. Dr. Xin LUO China
Assist. Prof. Dr. Chunfeng GE China
Assoc. Prof. Dr. Erkin ARIZ China
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
62
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
BİLİM KURULU
SCIENTIFIC COMMITTEE
COUNTRY
Prof. Dr. Galib SAYILOV Azerbaijan
Prof. Dr. Seyfeddin RZASOY Azerbaijan
Prof. Dr. Ramazan QAFAROV Azerbaijan
Assoc. Prof. Dr. Zümrüd MANSİMOVA Azerbaijan
Assoc. Prof. Ulugbek SATTAROV Uzbekistan
Prof. Dr. Alim KAYYUMOV Uzbekistan
Assoc. Prof. Dr. Ali ALİYEV Azerbaijan
Prof. Dr. Azamat AKHTYAMOV Bashkortostan
Assoc. Prof. Dr. Aynur KHUZHAKHMETOV Bashkortostan
Assoc. Prof. Dr. Rif AXMADİEV Bashkortostan
Prof. Dr. Xin LUO China
Assoc. Prof. Dr. Erkin ARIZ China 63
Prof. Dr. Hacıyev Eldar NABİYEVİÇ Dagestan
Prof. Dr. İbrahim SİRKECİ England
Prof. Dr. Emzar MAKARADZE Georgia
Dr. Ali TOPÇUK Germany
Sarbast MOSLEM Hungary
Dr. Muhammed KERKÜKLÜ Iraq
Nejat KEVSEROĞLU Iraq
Prof. Dr. Naseem AHMAD India
Assoc. Prof. Hossein KHOSHBATEN İran
Prof. Dr. Takashi OSAWA Japan
Prof. Dr. Bekezhan AKHAN Kazakhstan
Assoc. Prof. Roza Zh. Kurmankulova Kazakhstan
Assoc. Prof. Muhtar MIROV Kazakhstan
Anara A. KARAGULOVA Kazakhstan
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
65
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
8:00 KAYIT
8:30 AÇILIŞ – PROTOKOL KONUŞMALARI
KARABAĞ SALONU
10:00-10:45 1. OTURUMLAR
11:00 – 11:45 2. OTURUMLAR
12:00 – 12:45 3. OTURUMLAR
13:00 – 14:00 ÖĞLE ARASI
SUNUMLAR: 10 DK (4x10 DK), MÜZAKERE 5 DK
SALONLAR:
AZERBACAN – KARABAĞ – KAZAKİSTAN – ÖZBEKİSTAN -
TÜRKMENİSTAN SALONU
(Sunumlar, Saat: 10:00’dan itibaren, 3 gün boyunca, aynı anda 5 farklı salonda
gerçekleştirilecektir.) 70
4. ULUSLARARASI AKDENİZ SEMPOZYUMU AÇILIŞ OTURUMU:
DAVETLİ ULUSLARARASI KATILIMCILARIMIZ
Prof. Dr. Bekezhan A. Prof. Dr. Radik Tataristan –
AKHAN KAZAKİSTAN GALILULIN RUSYA
Prof. Dr. Galib SAYILOV AZERBAYCAN Prof. Dr. Ardian MUHAJ ARNAVUTLUK
Prof. Dr. Hasan BAHAR TÜRKİYE Assoc. Prof. Dr. Aynur BAŞKURDİSTAN
KHUZHAKHMETOV – RUSYA
Prof. Dr. Seyfeddin
RIZASOY Assoc. Prof. Dr. Selim
AZERBAYCAN
BEZERAJ KOSOVA
Doç. Dr. Zümrüd Assoc. Prof. Tahseeen
MANSİMOVA İBRAHİM FATIMA PAKİSTAN
KIZI AZERBAYCAN
Assist. Prof. Dr. Chunfeng
GE ÇİN
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
GENEL PROGRAM
22 Ekim 2020 23 Ekim 2020 23 Ekim 2020
1. Oturum 5. Oturum 11. Oturum
22 Ekim 2020 / 13:00-14:30 23 Ekim 2020 / 8:30-10:00 24 Ekim 2020 / 8:30-10:00 71
2. Oturum 6. Oturum 12. Oturum
22 Ekim 2020 / 14:45-16:15 23 Ekim 2020 / 10:15-11:45 24 Ekim 2020 / 10:15-11:45
3. Oturum
22 Ekim 2020 / 16:30-18:00 ÖĞLE ARASI: 12:00 – 13:00 ÖĞLE ARASI: 12:00 – 13:00
4. Oturum 7. Oturum 13. Oturum
22 Ekim 2020 / 18:00-19:30 23 Ekim 2020 / 13:00-14:30 24 Ekim 2020 / 13:00-14:30
8. Oturum 14. Oturum
23 Ekim 2020 / 14:45-16:15 24 Ekim 2020 / 14:45-16:15
9. Oturum 15. Oturum
23 Ekim 2020 / 16:30-18:00 24 Ekim 2020 / 16:30-18:00
10. Oturum 16. Oturum
23 Ekim 2020 / 18:00-19:30 24 Ekim 2020 / 18:00-19:30
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
GENEL PROGRAM
22 Ekim 2020 23 Ekim 2020 24 Ekim 2020
4. Oturum 9. Oturum 19. Oturum
14:00-14:45 8:00-8:45 8:00-8:45
5. Oturum 10. Oturum 20. Oturum
15:00-15:45 9:00-9:45 9:00-9:45
6. Oturum 11. Oturum 21. Oturum
16:00-16:45 10:00-10:45 10:00-10:45
7. Oturum 12. Oturum 22. Oturum
17:00-17:45 11:00-11:45 11:00-11:45
8. Oturum 13. Oturum 23. Oturum
18:00-18:45 12:00-12:45 12:00-12:45
**** ÖĞLE ARASI: 13:00 – ÖĞLE ARASI: 13:00 –
14:00 14:00
14. Oturum 24. Oturum
14:00-14:45 14:00-14:45
15. Oturum 25. Oturum
15:00-15:45 15:00-15:45
16. Oturum 26. Oturum
16:00-16:45 16:00-16:45
17. Oturum 27. Oturum 72
17:00-17:45 17:00-17:45
18. Oturum 28. Oturum
18:00-18:45 18:00-18:45
SALONLAR:
AZERBACAN – KARABAĞ – KAZAKİSTAN – ÖZBEKİSTAN –
TÜRKMENİSTAN SALONU
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Halil SUNAR1
Alper ATEŞ11
Mehmet ŞAHİN111
ÖZET
Bu turizm türlerinden biride kamp- karavan turizmidir. Önemli bir açık alan
rekreasyon türlerinden biri olan kamp- karavan turizmi doğada rekreatif veya sportif
etkinliklerde bulunmak amacıyla yapılan kısa süreli turizm aktiviteleridir. Kamp- karavan
turizmi çevreyi korumanın yanı sıra bireylere, doğayı daha yakından tanıma, doğayla
bütünleşme, dinlenme, flora ve fauna çeşitliliğini yakından görme ve tanıma imkanı
sağlamaktadır. Kamp ve karavan turizminin bir başka önemli özelliği ise, organize olan
1
Öğr. Gör., Giresun Üniversitesi Mehmet Bayrak Tirebolu MYO, halil.sunar@windowslive.com
11
Doç. Dr., Selçuk Üniversitesi Turizm Fakültesi, alpera@selcuk.edu.tr
111
Öğr. Gör. Dr., Selçuk Üniversitesi Akşehir MYO, sahinmehmet@selcuk.edu.tr
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
kamp etkinlikleri haricinde Covid-19 gibi salgın dönemlerinde kitle turizmindeki gibi diğer
bireylerle temasının olmadığı ve bireysel olarak gerçekleştirebileceği bir turizm aktivitesi
olmasıdır.
170
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
ABSTRACT
Due to the pressure on the natural environment, many factors such as the
development of technology, globalization, and changes in consumption patterns, especially
the increase in the world population, have increased the importance of the conservation
balance and sustainability concepts. As a reflection of these factors to the tourism sector,
interest has increased in individual’s awareness, research, alternative tourism types that are
sustainable and more individual from mass tourism. As another important factor here,
individuals prefer nature based tourism destinations more because of factors such as pressure
and working life brought by urban life, noise, crowded and environmental pollution as a
result, physical, economic and socio-psychological pressures. In addition to these factors,
with the increasing number of individual participation in tourism activities, many
recreational alternative types of alternative tourism have emerged.
171
One of these tourism types is camping-caravan tourism. Camping-caravan tourism,
which is one of the important outdoor recreation types, is short-term tourism activities
carried out for recreational or sports activities in nature. In addition to protecting the
environment, camping and caravan tourism provides individuals the opportunity to get to
know nature more closely, to integrate with nature, to see and recognize the diversity of
flora, fauna and fauna. Another important feature of camping and caravan tourism is that it
is a tourism activity that does not have contact with other individuals and can be carried out
individually during the epidemic periods such as Covid-19, apart from organized camping
activities.
The aim of the study is to provide suggestions for meeting the demands of people
who prefer individual tourism activities in nature, escaping from mass tourism during the
epidemic period, in the light of the information obtained, the historical development of
camp-trailer tourism, the studies of the researchers and the information obtained.
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
GİRİŞ
Dünya Turizm Örgütü verilerine göre 2019 yılı dünya geneli turizm faaliyetlerine
katılan kişi sayısı yaklaşık olarak 1,5 milyar kişiye ulaşmıştır. Dünya nüfusunun Ocak 2020
tarihi itibariyle yaklaşık 7,75 milyar kişi olduğu düşünüldüğünde yaklaşık her beş kişiden
biri turizm faaliyetlerine katılmaktadır. Dünyadaki turizm trendleri insanların ihtiyaçları ve
beklentileri doğrultusunda gelişmekte ve bunun yanı sıra krizler, doğal afetler, ekonomik
çalkantılar, terör olayları, politik olaylar, salgın hastalıklardan da turizm sektörü
etkilenmektedir. İlk olarak Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan ve Covid- 19 olarak
isimlendirilen salgın kısa süre içerisinde bütün dünyayı büyük bir krizin içine iterek tüm
dünyada küresel bir sağlık problemi haline gelmiştir (Gralinski ve Menachery, 2020: 1).
Özellikle virüsün yayılma hızı ve tüm dünyaya sıçraması nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü
tarafından pandemi ilan edilmiştir. Bu dönemde sınırlar kapatılarak, seyahatlere, sosyal
faaliyetlere kısıtlamalar getirilerek, insanlara evlerinde kalmaları yönlerinde çağrılar
yapılarak, belirli sürelerde sokağa çıkma yasakları getirilerek hükümetler önlemler almaya
çalışmışlardır. Tüm önlemlere rağmen birçok ülkede sağlık sistemlerinin çökmesi ve
ölümlerin olması hükümetler için bir yandan halk sağlığı zorunluluklarına yanıt vermeye
172
çalışırken, ekonomilerini devam ettirmek ile ilgili tehlikeli düzeylerde işsizliği ve
yoksulluğu önlemek arasında bir denge kurmaya çalışmaktadırlar (Higgins-Desbiolles,
2020: 611). Dünya’da geçmiş yıllarda birçok salgın yaşanmıştır. Örnek olarak 2009 yılında
Domuz Gribi (Haque ve Haque, 2018: 6), 2013 yılında Ebola salgını (Mizrachi ve Fuchs,
2016: 1) gibi turizm sektörünü etkileyerek daralmasına neden olan krizler yaşanmıştır. Fakat
Covid-19 salgını, küresel ölçekte seyahat, iş ve yaşam faaliyetlerinin yaygın olarak
kısıtlanması veya kapatılması nedeniyle önceki krizlerden çok daha büyük etkileri
bulunmaktadır (Higgins-Desbiolles, 2020: 611). Bu süreçte alınan tedbirler sonucu dünya
geneli vakaların düşmesiyle yasakların yerini kısıtlamalar alarak kontrollü bir biçimde
maske, sosyal mesafe gibi bir takım yeni düzenlemeler getirilerek normalleşme sürecine
başlanmıştır. Bu durum turizm sektöründe hijyen ve güvenlik noktasında bazı yasal
düzenlemeleri beraberinde getirilerek turizm faaliyetlerine kademeli olarak başlanmıştır.
Covid-19 salgın döneminde kitle turizmindeki gibi diğer bireylerle temasını olmadığı veya
en aza indirildiği ve bireysel olarak gerçekleştirebileceği bir turizm aktivitesi olmasından
dolayı kamp ve karavan turizmine olan ilgi artmıştır. Çalışmanın amacı literatürdeki kamp-
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Blichfeldt ve Mikkelsen (2015) doğa temelli özel ilgi turizmi türü olarak
nitelendirdiği kamp turizmi, temelde çadırlar, rekreasyon araçları (karavanlar), mobil evler
gibi konaklama tesislerinin esnek, geçici, hareketli doğası ve doğal çevreyle ayrılmaz bir
yapı içerisinde olan turizm türü olarak ifade edilmektedir. Bazı kaynaklarda İngilizce
isminden dolayı kamping olarak da geçen kamp turizmi, turizm faaliyetlerine karavanlarıyla
katılım gösteren veya çadır kurma tutkunu bireylere yönelik park ve konaklama imkânı
sunmak amacıyla oluşturulmuş olan, özel donanımlara sahip ve işletme belgesiyle çalışan
merkezler olarak ifade edilmektedir (Şenol, 2008: 481). Kampçılık, kentsel yaşamın
stresinden, gürültüden ve kalabalıktan belli bir süre uzaklaşmaya imkan veren bir turizm
173
çeşididir (Kozak, 2008: 57). Eğlence ve rahatlama tüm kampların önemli yönlerini
oluşturmakta iken, bazı kamplar katılımcıların becerilerine meydan okumayı da içermektedir
(Kelk, 1994: 39). Karavan turizmi ise bireylerin, ulaşım, konaklama, bir dereceye kadar da
yeme-içme gereksinimlerini kendileri çözerek, farklı destinasyonları tanımak amacıyla
karavanlarıyla yaptıkları turizm aktivitelerini ifade etmektedir (Aktaş, 2002: 11).
Günümüzde ise, birbiriyle bağlantılı olması ve hem çadır hem karavanlara yönelik alanları
kapsaması nedeniyle kamp ve karavan turizmi olarak isimlendirilmektedir. Bir zamanlar
kentlerdeki yoğun ortamda yaşayan kitleler için yeni bir rekreasyon olan kamp, günümüzde
turizmin önemli bir parçasıdır. Kamp ve karavan turizmi, turizm sektörü içerisinde büyük
bir alanı oluşturmasına rağmen yeterince araştırılmamış bir konudur (Rice, Park, Pan ve
Newman, 2019: 424). Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde, kamp ve kamp ile ilgili
faaliyetler yılda yaklaşık 166 milyar Amerikan Doları gelir sağlamaktadır (The Outdoor
Industry Association, 2017). 2016 yılında, Amerikalı kampçılar yılda ortalama 14,5 gün
kamp yapmışlardır (The Outdoor Foundation, 2017).
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Aralık ayının sonunda Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan ve Covid- 19 olarak
isimlendirilen salgın kısa süre içerisinde bütün dünyayı büyük bir krizin içine iterek tüm
dünyada küresel bir sağlık problemi haline gelmiş ve bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü
tarafından pandemi ilan edilmiştir (Gralinski ve Menachery, 2020: 1).
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
hızla büyüyen mobil dünya nüfusu, kentleşme eğilimleri ve insan yoğunluğu, küresel değer
zincirlerinde sanayileşmiş gıda üretimi, yüksek dereceli yiyeceklerin tüketiminin artması ve
patojenlerin yayılmasında vektörler olarak hareket eden küresel ulaşım ağlarının
geliştirilmesi (Labonte, Mohindra ve Schrecker, 2011: 265-266) gibi ekosistemler ve
biyolojik çeşitlilik üzerindeki antropojenik etkilerin sonuçları olduğu belirtilmektedir.
Kısa bir süre içerisinde, küresel turizm sisteminin çerçevesi yoğunluktan pandemiyle
bir anda çökme noktasına gelmiştir. Pandeminin turizm sektörüne etkileri ise;
- IATA, yolcu geliri 2019 yılına göre 2020 yılında 252 milyar Amerikan Doları gelir
kaybına neden olacak ve yaklaşık %38 düşüş olacağını öngörmektedir.
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
- Çıtak ve Çalış (2020) çalışmalarında Nisan ve Aralık 2020 arasında gelen seyahat
kısıtlamalarının kaldırılmaya başlandığını, Temmuz ve Aralık olarak iki farklı
senaryo ile hesaplama yapmışlardır. Bu hesaplamaya göre yazarlar turizm
sektöründe 100 ile 120 milyon çalışanın işini kaybedeceği ve 1950 yılından bu yana
turizm sektörünün en büyük daralması olduğunu belirtmişlerdir (Çıtak ve Çalış,
2020: 116).
- Havayolları gibi havalimanları da 2020 yılında yaklaşık 76 milyar Amerikan Doları
zarar edeceği ve mali bir krizle karşı karşıya kalacağı öngörülmektedir (Uluslararası
Havalimanları Konseyi, 2020: 6).
- Norveç Turizm Örgütü turizm işletmelerinin işçileri geçici olarak işten
çıkardıklarını, ücretsiz izinler verdiklerini, turizm işletmelerinin% 65’nin fatura
ödemede zorluk yaşadıklarını kafeler ve restoranlar (% 72) ve oteller (% 63) likidite
sorunları yaşadıkları belirtilmiştir (NHO Reiseliv, 2020; Verma ve Saini, 2020: 58).
Örneğin, dünyanın en büyük çok uluslu turizm şirketlerinden biri olan Tui, hem
Birleşik Krallık hem de Alman hükümetlerinden yardım talep etmiştir
(Hancock, 2020’den ’den akt: Higgins-Desbiolles, 2020: 611).
176
- Havayollarına örnek olarak Avustralya’daki Qantas Havayolları, geçmiş yıllardaki
yüksek karlar elde etmesine rağmen pandemi döneminde bir yandan hükümet
yardımı ararken diğer yandan personellerinden yüksek kesintiler yapması nedeniyle
ağır şekilde eleştirilmiştir (Butler, 2020’den akt: Higgins-Desbiolles, 2020: 611).
- Covid-19 salgını küresel pazarda 850 milyon ila 1,1 milyar arası uluslararası turist
sayısının azalmasına, turizmden ihracatından elde edilen 910 milyar Amerikan
Doları ile 1.2 trilyon Amerikan Doları kaybı olacağı ön görülmektedir (Çakır ve
Barakazı, 2020: 319).
Pandemi kısıtlı hareketlilik ve sosyal mesafe nedeniyle salgınlara karşı önlem almaya
yöneltmektedir. Thornton (2020) pandeminin ardından turizm aktivitelerine katılacak olan
kişilerin bir süre boyunca gidecekleri destinasyonlar ve seyahat tercihleri hakkında daha
fazla özveride bulunacaklarını belirtmiştir. Ayrıca sosyal izolasyon sürecinin uzaması
halinde outdoor etkinliklere ve doğa turizmine yönelik taleplerin artacağını belirtmiştir.
Weber (2020) ise, toparlanma süreci nedeniyle turizm sektöründe ilk hareketlenmenin iç
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
turizm ile başlayacağını belirtmiştir. Jenkins (2020) ise, turizm ürünlerinde önemli
değişiklikler olacağını ve insanların iç turizme yöneleceği ve keşfedilmemiş veya daha az
ziyaret edilen destinasyonları tercih ederek popüler hale geleceğini belirtmiştir. Pandemi
döneminde insanlar kısıtlamalar nedeniyle evlerinde sanal müzeler, sanal turlar ve sanal
gezilere yönelmiştir. Bu deneyimlemeye pandemi itici faktör olmuş ve insanlar yoğun ilgi
göstermişlerdir. Mobil seyahat uygulaması Piri’nin kurucusu olan Tülin Yücel Altaş (2020)
sanal turlar ve sanal geziler, insanların mental sağlıklarını ve keşif duygularını canlı
tutmalarına yardımcı olduğunu belirtmiştir (Yanık, 2020).
Yalçın (2020) kamp ve karavan turizminin ülkemizde ise son zamanlarda yoğun ilgi
gösterilen bir turizm türü haline geldiğini, insanların farklı turizm arayışlarına yöneldiğini
belirtmiştir. İzole ve sakin bir tatil anlayışı olarak isimlendirilen pandemi sonrası insanların
çadır, kamp ve karavan gibi doğa temelli turizme yöneleceklerini belirtmiştir. Kamp
malzemelerinin 2019 yılına göre satışların 6 kat arttığı ve karavan satışlarına olan talebin
artması çadır, kamp ve karavan turizmine olan ilgilinin giderek artacağı yönünde
öngörülmektedir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Covid-19 tüm dünyayı ekonomik açıdan etkilemesinin yanı sıra psikolojik açıdan da
olumsuz etkilemiştir. Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınıyla, ülkelerin her
alanda ekonomilerini, stratejilerini, organizasyon yapılarını, kriz yönetimlerini yeniden
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
gözden geçirerek yapılanması gerekliliği gerçeğini ortaya koymuştur. Turizm sektörü, sera
gazı emisyonlarının önemli bir kaynağıdır ve bu nedenle hem doğrudan hem de dolaylı
olarak pandemi riskini artıran bir faktör durumundadır. Bu noktada iklim değişikliklerini
hafifletmeye yönelik stratejiler ve turizm de büyüme modellerinin tekrar değerlendirilerek
değişikliklere gidilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu amaçla, turizmde dayanıklılık araştırması,
sıfır karbon zorunluluğunu kaçağı azaltmak ve turizm değerini daha iyi yakalamak ve
dağıtmak isteyen destinasyon modelleriyle birlikte dikkate alma ihtiyacını ortaya
çıkartmıştır. Pandeminin etkilerinin devam etmesi sosyal izolasyon sürecinin uzaması
halinde bisiklet, doğa yürüyüşleri gibi outdoor etkinliklere ve doğa turizmine yönelik
taleplerin artması öngörülmektedir. Bu anlamda kamp ve karavan turizmi belirli bir noktaya
kadar izole ve güvenli turizm aktiviteleri kapsamında değerlendirilebilecek önemli bir
potansiyeli ortaya koymaktadır. İnsanların bu taleplerine yönelik alternatif ürünler
geliştirilmesi gerekmektedir. Sürecin uzun sürmesi insanların davranışlarında önemli
değişimlerin oluşacağı bu nedenle pandemi süreci tamamen bitmiş olsa bile insanların tatil
ihtiyaçlarında önemli değişiklikler yaşanacağı açıktır. İnsanların doğaya yönelmesi bir
yandan sürdürülebilirlik açısından olumlu iken, bu durumun kontrol altına alınması, doğru
178
yönlendirmelerin yapılması doğayı korumak açısından önem arz etmektedir.
Gelecek çalışmalar için ise turizm sektöründe Covid-19 salgını sonrası iç turizmin
toparlanmadaki rolü ve daha dayanıklı destinasyonlara uzun vadeli dönüşüm, iş seyahatleri
ve video konferansın yaygın şekilde benimsenmesi dahil olmak üzere kısa ve uzun vadede
turistlerin davranışsal talep tepkileri, yapılacak teşvikler, uygulanacak politikalar ve iklim
değişikliğini hafifletmeye yönelik çalışmalar gibi önemli konuları ve araştırma ihtiyacını
ortaya çıkarmaktadır.
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
KAYNAKÇA
Aktaş, A. (2002). Turizm İşletmeciliği ve Yönetimi (2. Baskı). Detay Yayıncılık. Ankara.
Brown, A., Ahmad, S., Beck, C., Nguyen-Van-Tam, J. (2016). The Roles Of
Transportation And Transportation Hubs İn The Propagation Of İnfluenza And
Coronaviruses: A Systematic Review. Journal of Travel Medicine, 23(1).
Butler, B. (2020). Outrageous’: Qantas Criticised for Standing Down 20,000 Workers
Without Pay. The Guardian, (19 Mart). https://www.theguardian.com/business/2020/
mar/19/coronavirus-qantas-and-jetstar-to-suspend-international-flights-and-stand-down-
20000-workers. Erişim Tarihi: 28.10.2020. 179
Çakır, P., Barakazı, M. (2020). Koranavirüs Sürecinin Turizm Sektörüne Etkisi ve Salgına
Karşı Alınan Tedbirler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 313-332.
Çıtak, N., Çalış, Y. E. (2020). Covid-19 Salgının Turizm Sektörü Üzerine Olan Finansal
Etkileri. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 3(2), 110-132.
European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). (2020). COVID-19
Situation update worldwide. Retrieved, https://www.ecdc.europa.eu/en/geographical-
distribution-2019-ncov-cases, Erişim Tarihi: 25.10.2020.
Garst, B.A., Williams, D.R., Roggenbuck, J.W. (2009). Exploring Early Twenty-First
Century Developed Forest Camping Experiences And Meanings. Leisure Sciences,
32(1), 90–107.
Gössling, S., Scott, D., Hall, C. M. (2020). Pandemics, Tourism and Global Change: A
Rapid Assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, 1-20.
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Hancock, A. (2020). Financial Times. Grounded Flights Force Tui To Cut Staff Hours And
Wages. https://www.ft.com/content/85a8d648-6a07-11ea-800d-da70cff6e4d3. Erişim
Tarihi: 28.10.2020.
Haque, T. H., Haque, O. (2018). The Swine Flu and Its Impacts On Tourism In Brunei.
Journal of Hospitality and Tourism Management, 36, 92-101.
Higgins-Desbiolles, F. (2020). Socialising Tourism for Social and Ecological Justice After
COVID-19. Tourism Geographies, 1-14.
https://www.hurriyet.com.tr/seyahat/galeri-doga-ile-ic-ice-tatil-icin-karavan-tercih-
edenlerin-sayisi-artiyor-41559368/2, Erişim Tarihi: 01.11.2020.
Jenkins, T. (2020). Pandemi sonrasında nasıl bir seyahat endüstrisi bizleri bekliyor?
(Bişkin, C.) https://www.turizmgunlugu.com/2020/04/09/coronavirus-sonrasi-seyahat-ve-
turizm/, Erişim Tarihi: 24.10.2020.
180
Kozak, N. (2008). Turizm Pazarlaması. Detay yayıncılık, Ankara.
Labonte, R., Mohindra, K., Schrecker, T. (2011). The Growing İmpact Of Globalization
For Health And Public Health Practice. Annual Review of Public Health, 32(1), 263–283.
Mizrachi, I., Fuchs, G. (2016). Should we cancel? An examination of risk handling in travel
social media before visiting ebola-free destinations. Journal of Hospitality and Tourism
Management, 28, 59-65.
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Rice, W. L., Park, S. Y., Pan, B., Newman, P. (2019). Forecasting campground demand in
US national parks. Annals of Tourism Research, 75, 424-438.
Şenol, F. (2008). Kamp ve Karavan Turizmi. Hacıoğlu Necdet ve Avcıkurt Cevdet (Ed.),
Turistik Ürün Çeşitlendirmesi. Nobel Yayınları, Ankara.
The Outdoor Foundation (2017). 2017 American camper report. Boulder, CO: The
Outdoor Industry Association.
The Outdoor Industry Association (2017). Outdoor recreation economy report. Boulder,
CO: The Outdoor Industry Association.
Thornton, J. (2020). Pandemi Sonrasında Nasıl Bir Seyahat Endüstrisi Bizleri Bekliyor?
(Bişkin, C.) https://www.turizmgunlugu.com/2020/04/09/coronavirus-sonrasi-seyahat-ve-
turizm/, Erişim Tarihi: 24.10.2020.
Topay, M., Koçan, N. (2009). Kamping/Çadırlı Kamp İçin Alan Seçim Kriterlerinin
Belirlenmesi ve Bartın-Uluyayla’da Örnek Bir Uygulama. Türkiye Ormancılık
Dergisi, 10(1), 116-128.
181
Uluslararası Havalimanı Konseyi (Airports Council International). (2020). The İmpact Of
COVID-19 On The Airport Business. (6 Nisan), https://aci.aero/wp-
content/uploads/2020/03/200401-COVID19-Economic-Impact-Bulletin-FINAL-1.pdf,
Erişim Tarihi: 30.10.2020.
UNWTO. (2020). International tourist arrivals could fall by 20-30% in 2020. from https://
www.unwto.org/news/international-tourism-arrivals-could-fall-in-2020, Erişim Tarihi:
26.10.2020.
Verma, V., Saini, A. (2020). Impact of COVID-19 Pandemic on Hospitality Sector and It’s
Revival Post Vaccine: AReview. Journal of Business and Social Science Review, Vol. 1;
No.7; July 2020 pp.53-64
* * * * *
4. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu, 22 – 24 Ekim 2020, Mersin / Türkiye
4. International Mediterranean Symposium, 22 - 24 October 2020, Mersin / Turkey
Weber, C. (2020). Pandemi sonrasında nasıl bir seyahat endüstrisi bizleri bekliyor? (Bişkin,
C.) https://www.turizmgunlugu.com/2020/04/09/coronavirus-sonrasi-seyahat-ve-turizm/,
Erişim Tarihi: 24.10.2020.
Yanık, T. (2020). Kovid-19 Sürecinde Sanal Turların Gözde Rotası İstanbul Oldu.
https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/kovid-19-surecinde-sanal-turlarin-gozde-rotasi-
istanbul-oldu/1810310.
182
* * * * *