РАСЕЈУВАЊЕ НА СЕМКИ

Растенијата прават семе што може да прерасне во нови растенија, но ако семето падне
на земја под матичното растение, можеби нема да добие доволно сонце, вода или
хранливи материи од почвата. Бидејќи растенијата не можат да шетаат и да ги носат
своите семиња на други места, тие развија други методи за преместување на нивните
семиња. Најчестите методи се ветер, вода, животни, прскање.

Расејување со ветер

Дали некогаш сте разнеле глава од глуварче и сте гледале како семето плови далеку?
Ова е дисперзија на ветерот. Семето од растенија како глуварчињата, лебди, дрвја од
памук се лесни и имаат пердувести влакна и ветерот може да ги носи на долги
растојанија. Некои растенија, како јавор, имаат „крилести“ семиња. Тие не лебдат
далеку, туку треперат на земја. Со распрснување на ветрот, семето едноставно се
разнесува и може да слета на различни места. За да се зголемат шансите барем дел од
семето да слета на место погодно за раст, овие растенија треба да произведат многу
семиња.
Расејување со вода
Многу растенија имаат семе што ја користи водата како средство за расејување.
Семето плови далеку од матичното растение. Дрвјата мангрова живеат во утоки. Ако
семето од мангрова падне за време на плима, може да започне да се вкорени во
почвата. Ако семето падне во вода, ги носи плимата и осеката да растат на друго
место.

Расејување со животни
Над 70% од растенијата во нашите дрвенести шуми во Нов Зеланд имаат месести
плодови што ги јадат птици. Хемикалиите во дигестивниот систем на нашите
домородни птици помагаат да се ослабнат тврдите слоеви околу овие семиња.
Птиците често летаат далеку од родителското растение и ги распрснуваат семето во
нивните измет. Дрвјата што произведуваат најголемо овошје - миро, парири, тава и
тараер - се потпираат на керерот затоа што има толку голем, широк клун за да го јаде
овошјето.
Некои семиња имаат куки или шипки кои се фаќаат за крзно, пердуви или кожа на
животно. Растенија како питоспорум (јапонско растение) имаат лепливи семиња што
можат да ги понесат птиците. Луѓето исто така можат да шират семе ако се залепат во
нашата облека или чевли - и ако фрлиме овошни лушпи и семки од прозорецот на
автомобилот!
Расејување со прскање
Овој метод на дисперзија на семето не е толку возбудлив како што може да звучи.
Некои растенија, како грашок, лен, имаат семе што се суши штом oзрее. Кога се суши,
мешунките се разделуваат и семето се расфрла. Ако имате среќа, на жежок летен ден
кога одите покрај грмушка, ќе слушнете како прскаат некои растенија и се отвара
семето.

Расејување со пожар
Растенијата не можат да бегаат од пожар, така што некои растенија развија начин да
им помогнат на нивните семиња да преживеат. Постојат некои видови бор, на кои им е
потребна топлина од пожар пред да им се отворат конусите и да ослободат семе.
Еукалиптите и другите австралиски растенија исто така се потпираат на оган.
Интензитетот и времето на пожарот се важни. Потребно е да биде доволно жешко за
да се отворат шишарките, но ако пожарите се премногу чести, нема доволно време за
растенијата да растат доволно големи за да направат нови семиња.
Адаптација и распрснување на семето
Адаптацијата е еволутивен процес кој му помага на организмот да го искористи своето
живеалиште максимално. Расејувањето на семето е пример за адаптација. Пожарите
се вообичаени во Австралија, така што некои растенија се прилагодија и станаа добро
прилагодени за да го искористат максимумот. Дрвјата од мангрова имаат семе што
плови, максимално искористувајќи ја својата водена средина.