10 Department of Education

National Capital Region

SC HOO LS DIVISIO N OFF IC E
MARIKINA CITY

FILIPINO
Unang Markahan-Modyul 9:
Pagbibigay-puna sa Estilo ng May-akda
(Bisa sa Pagpapahayag ng Matinding Damdamin)

May-akda: Deborah C. Joseph

Tagaguhit: Paolo N. Tardecilla

City of Good Character

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Alamin
Ang modyul na ito ay binubuo lamang ng isang aralin.

● Aralin – Pagbibigay-puna sa Estilo ng May-akda

(Bisa sa Pagpapahayag ng Matinding Damdamin)

Sa pag-aaral ng modyul na ito, inaasahang maisasagawa mo ang

sumusunod:
A. nakikilala ang mga salitang nagpapahayag ng matinding
damdamin;
B. naiisa-isa ang mga ekspresyong ginamit ng may-akda sa binasa;
at
C. nabibigyang puna ang estilo ng may-akda sa pagsulat batay sa
mga ginamit na ekspresyon at bisa ng paggamit sa mga salitang
nagpapahayag ng matinding damdamin

Subukin
Bago ka magpatuloy, tukuyin kung ang bawat pahayag ay tama o mali.
Isulat ang sagot sa patlang ng bawat bilang

________1. Sa isang pangungusap upang maipahayag ang matinding damdamin ay

gumagamit ng bantas na padamdam (!).
_______ 2. Ang salitang pagtataka, pagkalungkot, pagkagalit, pagsang-ayon at
pagpapasalamat ay nagpapakita ng tiyak na damdaming ipinahahayag.
_______ 3. Gumagamit ng bantas upang matukoy kung ano ang damdaming
ipinapahiwatig sa isang pahayag.
_______ 4. Ang pagsasalaysay ay isang paraan o estilo ng manunulat upang
makapagsaad ng mga pangyayari o karanasang magkakaugnay.
________ 5. Ang Aray! at Wow! ay halimbawa ng sambitla na nagpahayag ng
matinding damdamin.

City of Good Character 1

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Pagbibigay-puna sa Estilo ng May-akda
Aralin (Bisa sa Pagpapahayag ng Matinding Damdamin)

Sa araling ito ay pag-aaralan mo ang pagbibigay-puna sa estilo ng may-akda

sa pagsusulat at kung paano ginamit ang mga salita, ekspresyon o pahayag upang
magkaroon ng bisa sa pagpapahayag ng matinding damdamin. Malilinang ito kung
maisasagawa mo nang matapat ang lahat ng gawain.

Balikan

Magbalik-aral sa nakaraang aralin. Sagutin nang buong husay ang

sumusunod na mga tanong.

1. Ano ang pagsasalaysay?

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

2. Sa pagsasalaysay ba ay mayroon din iba’t ibang damdaming ipinahahayag?

Patunayan.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

3. Balikan ang parabulang “Mensahe ng Butil ng Kape,” ano-ano ang mga

damdaming nakapaloob dito?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

4. Ano-anong bahagi sa nasabing akda ang kakikitaan ng katotohanan,

kabutihan at kagandahang-asal?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

City of Good Character 2

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Tuklasin
A. Panimula

Gumuhit ng iba’t ibang ekspresyon ng mukha ng isang tao batay sa

nararamdaman (saya, lungkot, gulat, at galit). Ipaliwanag ang mga dahilan sa mga
naturang ekspresyon.

B. Pagbasa

Umpisahan natin ang aralin sa pamamagitan ng pagbasa nang may pag-

unawa sa tekstong nasa ibaba at pagsagot sa mga tanong. Isulat ang mga sagot sa
hiwalay na papel.

Ang Alibughang Anak

Parabulang hango sa Bibliya na matatagpuan sa aklat ng Lucas kabanata 15
talata 11 hanggang 32 ( Lucas15:11-32)

May isang mayamang ama na may dalawang anak na kapwa lalaki. Hiniling
ng bunsong anak na ang kaniyang mana sa kayamanan ng kaniyang ama ay ibigay
na sa kaniya. Nang makuha na ng bunso ang kaniyang mana ay ipinagbili niya
agad ito makalipas lamang ang ilang araw. Matapos ito ay umalis siya at nagtungo
sa malayong bayan. Dito niya walang habas na nilustay ang kabuhayang
ipinagkaloob ng ama.
Hindi nagtagal, naubos na lahat ang kanyang salapi. Nang dumating ang
taggutom sa bansang iyon ay isa na siyang pulubi. Namasukan siya bilang
tagapag-alaga ng mga baboy. Dahil sa gutom, nais na niyang kainin pati pagkain
ng mga baboy na alaga niya. Ngunit maging ito ay ipinagkakait din sa kaniya ng
kaniyang amo.

City of Good Character 3

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Sa ganitong kalagayan, naisip niya ang kanyang ama. Ang mga manggagawa
nito ay kumakain nang maayos habang heto siya ay nagugutom at walang makain.
Agad siyang nagpasyang bumalik sa dating tahanan.
Gayon na lamang ang galak ng kaniyang ama. Sinalubong nito ng yakap at
halik ang nagbalik na anak. “Ama, nagkasala ako sa Diyos at sa iyo. Hindi na ako
karapat-dapat na maging anak mo. Ituring mo na lang akong isa sa iyong mga
alila,” sabi ng anak sa ama.
Ngunit inutusan ng ama ang mga alila na linisan at bigyan ang anak ng
pinakamagarang kasuotan. Ipinasuot din niya rito ang isang mamahaling singsing,
at binigyan ng sapatos para sa kaniyang mga paa. Ipinagpatay din siya ng isang
matabang baka at sa ngalan niya ay nagkaroon ng isang pagdiriwang.
“Ang anak ko ay nawala at ngayon ay nagbalik. Ipagdiriwang natin ang
kaniyang pagbabalik!” ang sabi nagagalak na ama.
Namangha ang nakatatandang kapatid nang dumating siya sa kanilang
tahanan. Itinanong niya sa isang katulong kung ano ang sanhi ng pagdiriwang.
Nang malaman niya ang sanhi ng kasayahan ay gayon na lamang ang kaniyang
galit kaya’t di napigilan ang kaniyang sarili at sinumbatan ang ama.
“Akong masunurin ninyong anak na buong katapatang naglilingkod sa inyo
ay hindi ninyo naipagpatay kahit isang guya man lamang. Ngayong dumating ang
alibugha ninyong anak na lumustay ng inyong kayamanan ay gugugol kayo nang
malaki at magdiriwang!”
Sumagot nang marahan ang ama, “Anak ko, ikaw ay lagi kong kapiling. Ang
lahat ng akin ay iyo. Tayo’y nagsasaya ngayon sapagkat ang kapatid mong
namatay ay muling nabuhay. Siya ay nawala at muli nating nakita.”

Mula sa https://www.wikakids.com/filipino/parabula/ang-alibughang-anak/

C. Pag-unawa sa Binasa

1. Ano ang hiniling ng bunsong anak sa kaniyang ama?

2. Paano nilustay ng anak ang yamang natanggap mula sa ama?
3. Anong problema ang kinaharap ng bunsong anak? Banggitin ang naging
solusyon niya sa problema.
4. Ano ang naramdaman at ginawa ng ama ng makita ang bunsong anak?
5. Ibigay ang mga dahilan ng pagkamangha ng nakatatandang anak pag-
uwi ng tahanan.
6. Anong mga kaisipan ang nais ipabatid ng parabula? Iugnay ang sarili sa
nabuong kaisipan.
7. Ano-anong damdamin ang nangibabaw sa akda. Isa-isahin.

City of Good Character 4

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Suriin

Alam mo ba na ang wika ay hindi lamang instrumento sa

pagpapahayag ng kaisipan kundi ng saloobin, gawi at paniniwala? Isa
sa mga pinakamahalagang aspeto ay ang paglalantad ng emosyon sa
isang tagpo, emosyon ng sumulat ng isang likha, o tuwirang
pagpapahayag ng mga nadarama natin sa ating kapwa. Maraming
paraan upang ipahayag ang mga emosyon at damdamin.
Mga Ekspresyon sa Pagpapahayag ng Damdamin:
1. Mga Pangungusap na Padamdam – ito ay mga pangungusap na
nagpapahayag ng matinding damdamin gaya ng labis na pagkatuwa,
pagkabigla, pagkagalit, pag-kaawa at iba pa. Ginagamitan ito ng bantas
na tandang padamdam ( ! ).

Halimbawa:
 Yehey! Nanalo ako!
 Kaawa-awang bata!
 Salamat!
 Tumigil ka na!

2. Pangungusap na Patanong – ito ay mga pangungusap na

nagtatanong o nag-uusisa. Ginagamit rin ito sa pagpapahayag ng
masidhing damdamin na hindi naman nangangailanagn ng sagot.
Ginagamitan ito ng tandang pananong ( ? ).
Halimbawa:
 Bakit wala pa siya?
 Paano na tayo ngayon?
 Ako, ako ba?
 Ama, bakit hindi mo ako ginabayan?

3. Pangungusap na Nagsasaad ng Tiyak na Damdamin - kadalasan

ang mga pangungusap na ito ay nasa anyong pasalaysay, pautos o
pakiusap. Ginagamitan ito ng bantas na tuldok ( . )

City of Good Character 5

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Halimbawa
 Labis kaming natutuwa sa iyong pagdating. (kasiyahan)
 Tunay ngang nakabubuti ang pagsasama-sama. (pagsang-
ayon)
 Salamat sa lahat ng inyong tulong. (pasasalamat)
 Papuntahin mo agad siya rito. (nag-uutos)
 Pakidala naman ang aklat ko. (pakikiusap)
 Tuluyan na niya akong nilimot. (nagdaramdam)

4. Mga Pangungusap na Nagpapahayag ng Damdamin na Hindi

Tuwirang Paraan – may mga pangungusap na nagsasaad ng iba’t ibang
ekpresyon na nagkakaroon ng iba’t ibang kahulugan batay sa tono ng
bigkas ng nagsasalita.

Halimbawa:
 Gano’n ba? (pagkabigla, hindi makapaniwala)
 Naku!/ Naku po! (pagkagulat, pagkainis, pagkatakot)
 Aray! (nasaktan, naglalambing)
 A! Gano’n! (pagtatampo, pagkagalit, sarkastiko)

Tandaan natin na ang ekspresyon ay mga bantas na ginagamit

upang matukoy ang damdaming ipinapahayag ng tao.
Ang estilo ay ang paraan ng pasalaysay o pagsasalaysay dahil ito ay
nagsasaad ng mga pangyayari o mga karanasang magkakaugnay.
Katulad ito ng pagkukuwento ng mga kawi-kawiling mga pangyayari,
pasulat man o pasalita. Itinuturing itong pinakamasining,
pinakatanyag at tampok na pamamaraan ng pagpapahayag o pagsulat.
Ito ay kinapapalooban ng iba’t ibang emosyon o damdamin.

Ang estilo ay isa ring paraan kung paano inaayos ng manunulat

ang kaniyang mga salita upang magpahiwatig ng ideya. Ito rin ay:

a. Nagbibigay-halaga sa kasiningan.
b. Maaaring piksyon o di-piksyon
c. Katanggap-tanggap ang pagbali sa mga panuntunan ng pormal na
panulat, makatutulong ito sa paglalahat ng ideya.
d. Gumagamit din ito ng iba’t ibang ekspresyon upang mapagyabong
ang ideyang nais ipahiwatig.

City of Good Character 6

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Pagyamanin

Ngayon naman ay palawakin natin ang iyong natutuhan sa tinalakay.

Bigyang puna ang estilo ng may-akda batay sa salita at ekspresyong ginamit sa
pamamagitan ng pagkilala sa damdaming ipinapahayag sa bahagi ng parabula.

Hanapin sa loob ng kahon ang damdaming angkop sa bawat pahayag. Isulat

ang sagot sa patlang.

________1. “May taong mayaman na may isang katiwala. May nagsumbong sa

kaniyang nilulustay nito ang kaniyang ari-arian.”
________2. “Ano ba itong naririnig ko tungkol sa iyo? Ihanda moang ulat ng iyong
pangangasiwa sapagkat tatanggalin na kita sa iyong tungkulin.”
________3. “Ano ang gagawin ko? Aalisin na ako ng aking amo sa pangangasiwa.
Hindi ko kayang magbungkal ng lupa; nahihiya naman akong
magpalimos.”
________4. “Kaya’t sinasabi ko sa inyo, gamitin ninyo ang kayamanan ng
mundong ito sa paggawa ng mabuti sa inyong mga kapuwa upang
kung maubos na iyon ay tanggapin naman kayo sa tahanang walang
hanggan.”
_________5. “At kung hindi kayo mapagkakatiwalaan sa kayamanan ng iba, sino
ang magbibigay sa inyo ng para sa inyo?”

Isaisip
Punan ng mga salita ang mga patlang upang makabuo ng kaisipan tungkol
sa natutuhan sa aralin at iugnay rin ito sa iyong sarili.
Sa pag-aaral ko ng wika ay nalaman ko na mabisa ang pagpapahayag ng
iba’t ibang damdamin at ang paggamit mga bantas bilang ekspresyon upang
matukoy ________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Magagamit ko ang kaalamang ito sa _____________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Ang estilo ay isang paraan ng pasalaysay o pagsasalaysay ng manunulat
dahil dito ay_____________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Makatutulong ito sa akin sa pamamagitan ng ____________________________________

City of Good Character 7

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Isagawa
Balikan mo ang binasang parabula na “Alibughang Anak.” Bigyang puna
ang estilo ng ng may-akda sa pagkakasulat ng parabula, ekspresyong ginamit at
ang bisa ng pagkagamit ng mga salitang nagpahayag ng matinding damdamin.
Gamitin ang grapikong pantulong upang makagawa ng isang pagsusuri. Isulat ito
sa hiwalay na papel.

Tayahin

Ngayong naunawaan mo na ang ating aralin. Sukatin naman natin ang

iyong natutuhan.

A. Isulat ang tinutukoy sa bawat bilang. Isulat ang sagot sa patlang.

_______1. Ito ay pangungusap na nagpapahayag ng damdamin gaya ng labis na

pagkatuwa, pagkabigla, pagkagalit at pagkaawa.
_______2. Kadalasan ito ay nasa anyong pasalaysay, pautos o pakiusap.
_______3. Pangungusap na nagtatanong o nag-uusisa at nagsasaad ng matinding
damdamin na hindi nangangailangan ng sagot.
_______4. Pangungusap na nagsasaad ng iba’t ibang ekspresyon na nagkakaroon
ng kahulugan batay sa tono ng bigkas ng nagsasalita.
_______5. Paraan kung paanong inaayos ng manunulat ang kaniyang mga salita
upang agpahayag ng ideya.

B. Tukuyin ang mga damdaming ipinapahayag sa bawat bilang. Gawing

batayan sa pagsagot ang nasa bahagi ng suriin.

_______1. “Ama nagkasala ako sa Diyos at sa iyo. Hindi na ako karapat-dapat na

maging anak mo. Ituring mo na lang akong isa alila” sabi ng anak sa
ama.
City of Good Character 8
DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 _______2. “Ang anak ko ay nawala at ngayon ay nagbalik. Ipagdiwang natin ang
kaniyang pagbabalik.”
_______3. “Akong masunurin ninyong anak na buong katapatang naglingkod sa
inyo ay hindi ninyo napagpatay kahit isang guya man lamang.
Ngayong dumating ang alibugha ninyong anak na lumustay ng inyong
kayamanan ay gugugol kayo ng malaki at magdiriwang!
_______4. “Anak ko ikaw ay lagi kong kapiling. Ang lahat ng akin ay iyo. Tayo ay
nagsasaya ngayon sapagkat ang kapatid mong namatay ay muling
nabuhay. Siya ay nawala at muli nating nakita.”
_______5. “Kailangang magkaroon tayo ng panibagong lakas. Dumampot kayo ng
tig-iisang bato at dalhin ninyo,” dagdag pa nito.

Karagdagang Gawain
Lalo pang palawakin ang iyong kakayahan. Gawin ang sumusunod na
gawain sa hiwalay na papel. Gamiting batayan ang pamantayan sa
pagmamarka.
1. Magbasa ng isang halimbawa ng maikling kuwento. Bigyang puna ang estilo
ng may-akda sa pagsulat, ekspresyong ginamit at ang bisa ng paggamit ng
mga salitang nagpapahayag ng matinding damdamin. Ano ang natutuhan
mo sa paraan ng pagpapahayag ng damdamin? Sagutin ang karagdagang
gawain nang patalata.
2. Makinig ng isa sa sinusubaybayan mong telenobela. Bigyang puna ang estilo
ng may-akda sa pagkakasulat nito, ekspresyong ginamit at ang bisa ng
pagkakagamit ng mga salitang nagpapahayag ng matindingdamdamin. Ano
ang natutuhanmo sa pinanood, sa tamang pagpapahayag ng damdamin?
Sagutin ito nang patalata.

Rubrik sa Pagbuo ng Islogan

PAMANTAYAN PUNTOS
Pagsunod sa balangkas ng pagsulat 20
Paggamit ng wika 10
Paglalahad ng kaisipan 20
KABUOAN 50

Natutuwa ako sa iyong ipinakitang kagalingan sa ating talakayan.

Binabati kita! Sige, hanggang sa muli!

City of Good Character 9

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Susi ng Pagwawasto

Sanggunian

Filipino 10 Modyul Para sa Mag-aaral Panitikang Pandaigdig. pp. 48, 95-97.

https://www.wikakids.com/filipino/parabula/ang-alibughang-anak/

https.//www.animakercomFilipino 9

City of Good Character 10

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Bumubuo sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Deborah C. Joseph (Guro, PHS)

Mga Editor: Ma. Grace Z. Cristi (Guro, THS)
Kimberly M. Capuno (Guro, MHS)
Adelwisa P. Mendoza (Guro, CISSL)
Tagasuri Panloob: Galcoso C. Alburo (EPS, Filipino)
Tagasuri Panlabas:
Tagaguhit: Paolo N. Tardecilla (Guro, KNHS)

Tagalapat: Jee-jay B. Canillo (Guro, NHS)

Tagapamahala:
Sheryll T. Gayola
Pangalawang Tagapamanihala
Pinunong Nanunuparan - Tanggapan ng Tagapamanihala

Elisa O. Cerveza
Hepe – Curriculum Implementation Division
Pinunong Nanunuparan - Tanggapan ng Pangalawang
Tagapamanihala

Galcoso C. Alburo
Superbisor sa Filipino

Ivy Coney A. Gamatero

Superbisor sa Learning Resource Management Section

City of Good Character

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE