รายงานรูปแบบสวน

02236415 วิชา ภูมิสถาปั ตยกรรมเพื่อสถาปั ตยกรรมภายใน 1

เสนอ
รศ.ประสิทธิ์ สุไลมาน และ
รศ.วีรยุต ขุย้ ศร

จัดทําโดย
นางสาวพัฒน์สดุ า เลาหปุญญารักษ์
รหัสนักศึกษา 62020105
 สารบัญ
ลักษณะของสวนบาหลี 1
ตําแหน่งการจัดวาง 2
องค์ประกอบของสวนบาหลี 3-7
 ลักษณะของสวนบาหลี

สวนบาหลีเป็ นสวนเมืองร้อนรูปแบบหนึ่งที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวแสดงถึงความเชื่อและ
วัฒนธรรมในท้องถิ่น สัญลักษณ์ท่ีพบในสวนบาหลี คือ ประติมากรรมสลักจากหินภูเขาไฟ ซึง่ มี
ความพรุนพอที่มอสหรือเฟิ รน์ จะขึน้ คลุมผิว ประติกรรมที่นิยมตัง้ ไว้ในสวนบาหลีได้แก่ เทวรูป
ยักษ์ ลิง สิงห์ พญานาค ครุฑ และนางอัปสร
บางสวนอาจตกแต่งบริเวณทางเข้าด้วยซุม้ ประตูท่แี สดงถึงวัฒนธรรมของบาหลี และตัง้
ประติมากรรมสลักรูปยักษ์ ทําหน้าที่เป็ นทวารบาลคอยเฝ้าไม่ให้สิ่งชั่วร้ายและภูตผีผ่านเข้าได้
สวนบาหลีเป็ นสวนที่มีการแสดงอาณาเขตโดยการใช้กาํ แพงอิฐก่อเตีย้ ส่วนใหญ่มกั มีบอ่ นํา้ ใน
สวน บางสวนที่มีพืน้ ที่นอ้ ย อาจทําเป็ นบ่อนํา้ เล็กๆ มีสิงห์พน่ นํา้ หรือนางอัปสรยืนถือคนโทรินนํา้
อยูข่ า้ งๆบ่อ ที่ลืมไม่ได้คือแสงสว่างยามคํ่าคืน ซึง่ อาจสร้างบรรยากาศได้จากโคมไฟหรือแสง
เทียน หากได้เสียงเพลงของบาหลีขบั กล่อม และกลิ่นหอมอวลของธูปสมุนไพร ก็จะช่วยสร้าง
บรรยากาศและกลิน่ อายของบาหลีมากยิ่งขึน้
1
 ตําแหน่งการจัดวาง

โดยปกติแล้วการวางทิศทางของอาคารต่างๆ ในบาหลีจะวางโดยยึดกับทิศหลักทัง้ สี่

โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัด บ้าน หรือลานกิจกรรม จะถูกจัดให้หนั สูท่ ิศเหนือซึง่ ถือเป็ นทิศศักดิส์ ิทธิ์
ส่วนทางทิศตะวันออกของบริเวณบ้าน มุมด้านตะวันออกเฉียงเหนือจะเป็ นที่ตงั้ แท่นบูชาบรรพ
บุรุษด้วยถือเป็ นทิศที่มีคณุ ที่สดุ ทิศหัวนอนจะหันไปด้านเหนือ ส่วนทิศตะวันตกเฉียงใต้ใช้เป็ น
ทิศที่ตงั้ ห้องครัวและสิ่งปฏิกลู ชาวบาหลีเชื่อว่ามีวิญญาณปกปั กษ์รกั ษาในทุกสถานที่ ธารนํา้
เหว หาดทราย ชายฝั่ง และป่ าทึบ บริเวณที่รกร้างและรกชัฏ เป็ นที่สถิตของบรรดาสิ่งมีอาํ นาจ
เหนือธรรมชาติ ชาวบาหลีเชื่อว่าสิง่ ชั่วร้ายต่างๆ ไม่ได้อยูใ่ นนํา้ แต่จะมาจากอีกฝั่งของผืนนํา้ ซึง่
ทัง้ นีอ้ าจเป็ นด้วยความกว้างของทะเลที่ดกู ว้างใหญ่ไพศาล หรืออาจเป็ นด้วยสายนํา้ ทัง้ หมดบน
เกาะบาหลีพดั พาสิ่งปฏิกลู ต่างๆ ลงทะเล ทัง้ นี ้ ลักษณะสําคัญของสวนแบบบาหลี คือ ควรมี
ความร่มครืม้ ด้วยไม้เมืองร้อนที่พบในพืน้ ถิ่น มีสงิ่ ประดับที่สะท้อนอารมณ์แบบบาหลี และ
แสดงวิถีชีวิตของชาวบาหลี
2
 องค์ประกอบของสวนบาหลี

1. ประติมากรรม
เนื่องจากบรรยากาศของวิถีชีวิตแบบบาหลี เกี่ยวพันกับความเชื่อทางศาสนาและวิถี
ชีวิตประจําวันอยูม่ าก ประติมากรรมรูปสลักต่างๆ ทัง้ รูปคน สัตว์ อมนุษย์ จึงถูกนํามาจัด
ประดับเพื่อให้เกิดบรรยากาศเกี่ยวพันกับการดําเนินชีวิตของชาวบาหลี ไม้ท่นี าํ มาใช้ในงาน
ประติมากรรมมีการแบ่งประเภทเป็ นหลายประเภท โดยแบ่งตามคุณสมบัติสาํ คัญ ได้แก่ ความ
สวยงาม ความศักดิส์ ิทธิ์ ความแข็งแรงคงทน และความอ่อนของเนือ้ ไม้สาํ หรับใช้ในการ
แกะสลัก อาทิ ไม้ขนุน นิยมนํามาทําศาลสักการะ หน้ากาก และของใช้ในพิธีกรรมต่างๆ มีการ
ใช้สว่ นประกอบทางสถาปั ตยกรรม อาทิ ซุม้ ประตู กําแพง เป็ นบริเวณแบ่งสัดส่วนในสวนไม้ไผ่
เป็ นวัสดุสาํ คัญที่นิยมใช้ในการก่อสร้าง หลังคาของอาคารพืน้ ถิ่นนิยมมุงด้วยกก โดยเฉพาะ
ต้นอลัง-อลัง เป็ นชนิดที่นิยมใช้กบั ศาสนสถานต่างๆ

3
2. นํา้
ลักษณะอย่างหนึ่งของสวนบาหลี คือ การใช้สระนํา้ คูนา้ํ ให้เป็ นเครื่องสะท้อนภาพต่างๆ ที่
ปรากฏในสวน สวนนํา้ ในบาหลีนิยมทําเป็ นบ่อรูปทรงสี่เหลี่ยม ค่อนข้างตืน้ และปลูกไม้นา้ํ ชนิด
ต่างๆ ความเชื่อทางศาสนาฮินดูลทั ธิไศวนิกายเริม่ เข้ามาในเกาะบาหลี ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่
11 ความเชื่อตามตํานานโบราณของบาหลี โลกถูกสร้างขึน้ จากความว่าง ( Divine
Nothingness ) โดยมีเทพสําคัญสุดผูส้ ร้างคือ ซาง ฮยัง วินธิ ซึง่ เป็ นผูส้ ร้างเทพเจ้าองค์
อื่นๆ ขึน้ มาปกปั กรักษา เป็ นเหล่าเทพผูส้ ร้าง แผ่นดิน ผืนนํา้ ท้องฟ้า พระอาทิตย์ พระจันทร์
ดวงดาว เมฆ ดาวเคราะห์ ตามทิศทางต่างๆ

4
3. แสงไฟ
มีสว่ นสําคัญที่ทาํ ให้สวนยามคํ่าคืนดูสวยงามนวลตา ไม่น่ากลัว ควรตัง้ โคมไฟหินทราย โคม
ไฟระย้า โคมไฟหัวเสา โดยตัง้ โคมไฟให้สงู กว่าระดับพืน้ ดินอย่างน้อย 10 – 15 ซม. หรืออาจใช้
แสงเทียน โป๊ ะไฟ ตะเกียง เพิ่มเติมด้วยเสียงเพลงบรรเลงขับกล่อมเบาๆ และกลิ่นหอมอวลของ
ธูปสมุนไพร ช่วยสร้างบรรยากาศและกลิ่นอายที่ผอ่ นคลายให้ครบอายตนะ (รูป รส กลิน่ เสียง
สัมผัส)
สวนบาหลีมกั จะนิยมตกแต่งไฟเฉพาะบางจุดเท่านัน้ เพื่อให้ตอนกลางคืนมีไฟส่อง บางแห่งใช้
เป็ นโคมไฟ โคมไฟหินทราย โคมไฟระย้า โคมไฟหัวเสา ควรระวังเวลาตกแต่งโคมไฟควรติดตัง้
ให้สงู กว่าระดับพืน้ ดินอย่างน้อย 10-15 เซนติเมตร.... หรือบางสถานที่อาจใช้แสงเทียน โป๊ ะไฟ
ตะเกียง เพิ่มเติมด้วยเสียงเพลงของบาหลีขบั กล่อมเบาๆ และกลิ่นหอมอวลของธูปสมุนไพร
ช่วยสร้างบรรยากาศและกลิ่นอายของบาหลี ทัง้ ยังให้ความรูส้ กึ เหมือนเป็ นบริเวณประกอบ
พิธีกรรมอันศักดิส์ ิทธิ์ ตามความเชื่อที่สืบต่อกันมาตัง้ แต่สมัยบรรพบุรุษ
5
4. ต้นไม้
ต้นไม้ท่ีนาํ มาปลูกในในสวนบาหลี เน้นพรรณไม้ท่ีให้ความเขียวและความชุ่มชํ่า เพื่อให้ได้
บรรยากาศของป่ าฝน โดยเฉพาะไม้ท่มี ีลกั ษณะเป็ นกอเป็ นกลุม่ ประเภทเฮลิโกเนีย กกหรือคล้า
นํา้ เพราะช่วยให้สวนมีความสดชื่น ส่วนเฟิ รน์ จะช่วยให้สวนริมสระมีความเขียวที่หลากหลาย
ทางด้านของดอกไม้ จะนิยมใช้ล่นั ทม ทําให้สวนดูมีสีสนั มากขึน้ แต่นิยมปลูกกันแค่ตน้ เดียว
พอให้มีรม่ เงาตามธรรมชาติรมิ บ่อเท่านัน้

6
พรรณไม้ท่ีนิยมปลูกในสวนบาหลี ต้นหลักๆคือ ลั่นทม ส่วนพรรณไม้อ่ืนๆจะคล้ายกับในสวนป่ า
เมืองร้อน เช่น ชบา ขิงแดง ขิงชมพู เฮลิโคเนีย พลับพลึง ผกากรอง และบานบุรี ฯลฯ เนื่องจาก
บาหลีเองเป็ นเกาะเกาะหนึ่งในประเทศอินโดนีเซีย ซึง่ อยูใ่ นเขตร้อนชืน้ เช่นเดียวกับไทย พรรณ
ไม้ท่ีปลูกได้ท่ีน่นั หลายชนิดปลูกได้ดีในไทยเช่นกัน ปั จจุบนั มีผนู้ ิยมนํารูปแบบของสวนบาหลี
มาประยุกต์ให้เข้ากับความเป็ นไทย แต่ยงั คงเหลือไว้ซง่ึ เอกลัษณ์บางอย่าง ต่างๆ ไผ่ ปาล์ม
และไม้นา้ํ ต่างๆ กก บัว คล้านํา้ เนื่องด้วย ชาวบาหลี มีความเชื่อว่า ต้นไม้และพืชพันธุต์ า่ งๆ มี
ชีวิตและวิญญาณ ส่วนต่างๆ ของต้นไม้จงึ มักถูกนํามาใช้ทงั้ เพื่อเป็ น ยารักษาโรค และเพื่อใช้ใน
งานพิธีกรรมต่างๆ
7