Bilgi-işlemsel Düşünme

(Computational Thinking)
 21. Yüzyılda Öğrenciler..

Güçlendirilmiş Öğrenen (Empowered

Learner)
Dijital Vatandaş (Digital Citizen)
Bilgi İnşa Edici (Knowledge Constructor)
Yenilikçi Tasarımcı (Innovative Designer)
Bilgi-işlemsel Düşünür (Computational Th
inker)
Yaratıcı İletişimci (Creative Communicator)
Küresel İşbirlikçi (Global Collaborator)
2
 Bilgi-İşlemsel Düşünür Nedir?

Öğrencilerin, çözümleri test etmek ve

geliştirmek için
• teknolojik yöntemlerin gücünden
yararlanacak bir şekilde problemleri
çözmek ve
• anlamak amacıyla stratejiler geliştirip bu
stratejileri kullanmasını
ifade etmektedir.

3
Bilgi-İşlemsel Düşünme Kavramı Ne Zaman Ortaya Çıktı?

Seymour
Wing (2006)
Papert (1991)

4
 Bilgi-İşlemsel Düşünme Nedir? (1)

Bilgi-işlemsel düşünme bilgisayar biliminin temel kavramlarını

kullanarak problem çözmeyi, sistem tasarlamayı, ve insan
davranışlarını anlamlandırmayı içerir (Wing, 2006).

Çözümlerin bir bilgi işleme birimi tarafından etkili şekilde yerine

getirilebilecek formda sunulması amacıyla problemleri ve çözümleri
formülleştirmeyi içeren düşünme sürecidir (Wing, 2011)

5
 Bilgi-İşlemsel Düşünme Nedir? (2)

Bilgi-işlemsel düşünme bir problem çözme sürecidir ve aşağıdaki

etkinlikleri içermektedir (ISTE-International Society for Technology in
Education,2011).
• Sorunları, bilgisayar ve diğer araçlar yardımıyla çözülebilecek bir şekilde
formüle etme,
• Veriyi mantıklı bir şekilde analiz ve organize etme,
• Veriyi model ve simülasyonlar gibi soyutlamalar vasıtasıyla temsil etme,
• Algoritmik düşünce vasıtasıyla çözümleri otomatikleştirme
• En verimli şekilde olası çözümleri tanımlayıp, analiz edip, onları uygulama
• Bu problem çözme sürecini çok çeşitli problemlerin çözümüne genelleyip
transfer etme

6
 Türkçe’de «Computational Thinking» Kavramı

Bilgisayarca Düşünme
Bilişimsel Düşünme
Hesaplamalı Düşünme
Bilgisayımsal Düşünme
Kompütasyonel Düşünme
Bilgi-işlemsel Düşünme

Bir bilim dalında yapılan şeyler o bilim dalının isimlendirilmesinden

daha önemlidir.

7
 Bilgi-İşlemsel Düşünme

Bilgi-işlemsel düşünme, bilgisayarlar aracılığıyla bireylerin problem

çözme becerilerinin geliştirilmesinde önemli olduğu bilinen yaratıcı
düşünme, algoritmik düşünme, eleştirel düşünme ve işbirliği gibi
becerileri vurgulamaktadır (ISTE, 2015).

Bireylerin günlük hayatın her aşamasında kullanabilecekleri soyut

düşünmeyle ilişkilendirilen bilgi-işlemsel düşünme problem tespiti ve
problem çözme sürecinin daha etkili hale getirilmesine yardımcı
olmaktadır

8
 Bilgi-İşlemsel Düşünmenin Temel Bileşenleri

Problem Çözme
Algoritmik Düşünme
Soyutlama
Değerlendirme PROBLEM
Bileşenlerine Ayırma
Örüntü Tanıma
Genelleme

9
 Problem Nedir? (1)

Problem,
• bir amaca ulaşmak için halihazırda
görünen,
• standart ya da rutin bir yolun
bulunmadığı,
• amaca ulaşmak için kararlılığın ve
karşılaşılan zorluk derecelerinin
önemli olduğu
• ve belli durumlarda duygu
barındırabilen
durumlardır.
 Problem Nedir? (2)

Problem
• bir doğruyu cevaplamak
• bir nesnenin yerini belirlemek
• bir işi güvence altına almak
• bir öğrenciye öğretmek
olabilir.
 Problem Ne Değildir? (3)

Rutin cevaplara sahip durumlar

problem olarak
değerlendirilmemektedir.
• Örneğin; evdeki ışıkların nasıl
açıldığını bilmek elektrik olduğu
sürece bir problem değilken,
elektrik kesintisi olduğunda bir
problemdir.
 Problemin Bileşenleri

Amaç durumu
• Olmak istenilen yer, problemin çözümüdür. Örneğin; Hacettepe Üniversitesi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim dalına ait binaya gitmeniz
gerekiyorsa burada olunmak istenen yer bu binadır.
Başlangıç durumu
• Çözülmesi gereken problemle karşılaşılan andır.
Uygulanabilecek işlemler
• Başlangıç durumundan amaç durumuna ulaşmak için yapılacak genellikle
zihinsel eylemlerdir.
Problem Türleri

1 İyi yapılandırılmış (well-structed) problemler

2 İyi yapılandırılmamış (ill-structed) problemler

3 İçgörü/kavrayış problemleri
 İyi Yapılandırılmış Problemler

Başlangıç ve amaç durumunun

açıkça tanımlandığı ve
yapılabilecek hamlelerin bilindiği
problemlerdir.
• Oyunlar, matematik ve fen
alanında çözülebilen problemler
tanımlanmış problemlere örnek
olarak verilebilir.
 İyi Yapılandırılmamış Problemler

Kurallardan, başlangıç durumundan, yapılacak işlemlerden ve hatta

amaç durumundan emin olamadığımız problemlerdir.
Tek aşamada hemen çözülemeyen karmaşık yapıda problemlerdir.
Bu tip problemler, problemi çözecek kişiye durumla ilgili çözüm
yollarını bulmasını güçleştirdiğinden ekstra bir zorluk getirmektedir.
• Sosyal bilimler kapsamındaki problemler, sınıf ve okul içindeki iletişim
problemlerine kadar bir çok durum iyi yapılandırılmamış problemlere örnek
olarak verilebilir.
 İçgörü/Kavrayış Problemleri

İyi yapılandırılmamış bir

problemin özel bir durumudur.
Bu tip problemlerde bütün
bilinmeyenlere rağmen cevap
aniden bulunur.
• Birçok bilim adamının aylarca
hatta yıllarca bir durum üzerinde
çalışarak birden cevabını bulması
buna örnek olabilir
 İyi Yapılandırılmış ve İyi Yapılandırılmamış Problemler

İyi yapılandırılmış problemleri, iyi yapılandırılmamış

problemlerden ayıran en temel özellik
• İyi yapılandırılmamış problemler çözülürken duygu, tutum ve inanç
gibi bilişsel olmayan süreçlerin süreci etkilemesi ve
değerlendirme sonrasında elde edilen sonuçlara göre bir karara
varılmasıdır.
 İyi Yapılandırılmış ve İyi Yapılandırılmamış Problemler

İyi yapılandırılmış problemler İyi yapılandırılmamış problemler

• Amacı açık olarak bellidir. • Amacı belli belirsizdir.
• Problem cümlesi net olarak ifade • Problem cümlesi net olarak ifade
edilmiştir. edilmemiştir.
• Çoğunlukla tek bir çözümü vardır. • Birden fazla çözümü vardır ya da hiç
çözümü olmayabilir.
• Çoğunlukla problemin sonucu önceden • Bazen çözümünde ortak bir karara
belirlenmiştir. varılamayabilir.
• Değerlendirme ölçütleri kesin sayılabilir. • Değerlendirme ölçütleri kesin değildir.
 Problem Çözme

Bireyler problem çözme

becerilerini kullanarak amacına
ulaşmasını engelleyen faktörlerle
başa çıkabileceği çözüm yolu
bulmaktadırlar.
Bu süreçte bireyler üst düzey
zihinsel becerileri
kullanmaktadırlar.
 Problem…

 Zengin bir Arap şeyhinin üç oğlu

vardır.Öldüğünde, vasiyetinde 17 devesinin üç
oğluna şu şekilde paylaştırılmasını istediği
ortaya çıkar:

 Birinci oğlu,develerin 1\2’sini;

 İkinci oğlu,develerin 1\3’ünü;
 Üçüncü oğlu,develerin 1\9’unu alacaktır.

 Üç kardeş bunun nasıl olabileceğini

düşünürken, yoldan yaşlı, bilge bir adamın
geçtiğini görürler. Onu durdurur ve ondan
yardım isterler. Bilge adam hiç duraksamadan
onlara yardımcı olur ve yoluna devam eder.
Yaşlı adamın onlara nasıl bir çözüm önermiş
olabileceğini bulabilir misiniz?

21
 Problem…
 Zengin bir Arap şeyhinin üç oğlu
vardır.Öldüğünde, vasiyetinde 17 devesinin üç
oğluna şu şekilde paylaştırılmasını istediği
ortaya çıkar:
 Birinci oğlu,develerin 1\2’sini;
 İkinci oğlu,develerin 1\3’ünü;
 Üçüncü oğlu,develerin 1\9’unu alacaktır.
 Üç kardeş bunun nasıl olabileceğini
düşünürken, yoldan yaşlı, bilge bir adamın
geçtiğini görürler. Onu durdurur ve ondan
yardım isterler. Bilge adam hiç duraksamadan
onlara yardımcı olur ve yoluna devam eder.
Yaşlı adamın onlara nasıl bir çözüm önermiş
olabileceğini bulabilir misiniz?
 Zengin bir Arap şeyhinin üç oğlu
vardır.Öldüğünde, vasiyetinde 17 devesinin üç
oğluna şu şekilde paylaştırılmasını istediği
ortaya çıkar:
 Birinci oğlu,develerin 1\2’sini;
 İkinci oğlu,develerin 1\3’ünü;
 Üçüncü oğlu,develerin 1\9’unu alacaktır.
 Üç kardeş bunun nasıl olabileceğini
düşünürken, yoldan yaşlı, bilge bir adamın
devesiyle geçtiğini görürler. Onu durdurur ve
ondan yardım isterler. Bilge adam hiç
duraksamadan onlara yardımcı olur ve yoluna
devam eder.
Yaşlı adamın onlara nasıl bir çözüm önermiş
olabileceğini bulabilir misiniz?
22
 Bilgi-İşlemsel Düşünmenin Temel Bileşenleri

Problem Çözme
Algoritmik Düşünme
Soyutlama
Değerlendirme PROBLEM
Bileşenlerine Ayırma
Örüntü Tanıma
Genelleme

23
 Soyutlama

Problemin belirli detaylarını görmezden gelerek problemin

basitleştirilmesini sağlar.
• Bir piyes yazarken, piyesin metnini yazmak ile ilgili detaylar soyutlanarak
piyeste kaç perde olacak, konusu ne olacak, diyalogların kabaca içeriği ne
olacak (diyalogları yazmadan) gibi konular üzerinde durularak ana
problemimiz olan piyesi yazma aynen yerinde dursa da artık çözümü daha
kolay olacaktır.

24
 Değerlendirme

Değerlendirme üretilen bir

çözümün yeteri kadar iyi olup
olmadığını inceleme sürecidir.

25
 Örüntü Tanıma

26
 Örüntü Tanıma

27
 Genelleme (1)

Önceden çözülen problemleri kullanarak yeni problemlere çözüm

üretme yoludur.
Önceden getirdiğiniz bilgiyi yeni ve farklı durumlara
genelleyebilirsiniz.
Belirli problemin çözümündeki örüntüleri, benzerlikleri ve bağlantıları
ortaya koyarak yeni bir problemi çözebiliriz.

28
 Genelleme (2)

Önceden çözdüğüm problem bu yeni probleme ne kadar benziyor?

Aralarında bağlantılar var mı?
Önceki problemin çözümünde kullandığım stratejiler burada da
kullanılabilir mi?

29
 Algoritmik Düşünme

Algoritmik düşünme, istenilen hedefe, sonuca ulaşmak için basit,

sade ve açık olan her bir adımı düşünmeye verilen addır.

PEKİ ALGORİTMA NEDİR?

30
 Algoritma Nedir?

Belirli bir amaca ulaşmak için tanımlanan işlemlere «algoritma» denir.

Algoritma matematik ve daha çok programlamada kullanılır.
• Örneğin bir öğretmenin not hesabı yapacağı bir program yazacaksak, bu
programı yazmadan önce tek tek hangi işlemlerin yapılacağını tanımlıyoruz.
Algoritma sıralı gider, bir başlangıcı ve mutlaka sonu vardır.
Algoritmaları tanımlamak için iki yöntem vardır.
• Metinsel olarak tanımlamak
• Şema üzerinde tanımlamak

31
Algoritma - Metinsel

32
Algoritma - Şema

33
 SORU

Günlük hayatta karşılaştığınız problemleri not ediniz. Bu problemlere

çözüm üretmeye çalışınız ve çözüm sürecini not alınız. En az 3
problem için bu işlemi tekrarlayınız.

34