‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا‬

‫ﺐ ﻟِﻨَـ ْﻔ ِﺴﻚ َو ا ْﻛَﺮْﻩ ﻟَﻪُ َﻣﺎ ﺗَﻜَْﺮﻩُ َﳍَﺎ َو َﻻ ﺗَﻈْﻠِ ْﻢ َﻛ َﻤﺎ َﻻ ُِﲢ ﱡ‬
‫ﺐ ﻟِﻐَ ِْﲑ َك َﻣﺎ ُِﲢ ﱡ‬ ‫ﲔ ﻏَ ِْﲑ َك ﻓَﺄ ْ ِ‬ ‫»ﻳﺎ ﺑـﲏ اﺟﻌﻞ ﻧـَ ْﻔﺴ ِ ِ‬
‫ﺗُﻈْﻠَﻢ«‬
‫َ‬ ‫ﺐ أَ ْن‬ ‫َﺣﺒ ْ‬ ‫ﻚ َو ﺑـَ َْ‬
‫ﻴﻤﺎ ﺑـَْﻴـﻨَ َ‬
‫ﻚ ﻣ َﻴﺰاﻧﺎً ﻓ َ‬
‫ُ َﱠ ْ َ ْ َ َ‬
‫"‪"Act as if the maxims of your action were to become through your will a universal law of nature‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺘﺎب »اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي در ﻣﺪرﺳﻪ«‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺣﻤﺪ ﻓﺮاﻣﺮز ﻗﺮاﻣﻠﮑﯽ‪ ،‬زﯾﻨﺐ ﺑﺮﺧﻮرداري و ﻓﺎﺋﺰه ﻣﻮﺣﺪي؛ ﻧﺸﺮ ﺷﻬﯿﺪ ﻣﻬﺪوي‬

‫ﺗﻠﺨﯿﺺ‪ :‬اﻣﯿﺪ ﺣﻀﺮﺗﯽ‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪:‬‬

‫در ﻓﺼﻞ ﻫﺎي ‪ 6‬ﺗﺎ ‪ 10‬ﺻﺮﻓﺎً ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﻮﺿﯿﺢ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺳﻨﺎرﯾﻮﯾﯽ ﺑﻮدن آزﻣﻮن‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﻦ ﺟﺰوه ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﺧﻼﺻﻪ ‪ 4‬ﻓﺼﻞ آﺧﺮ ﮐﺘﺎب »اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي در ﻣﺪرﺳﻪ«‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺣﻤﺪ ﻓﺮاﻣﺮز ﻗﺮاﻣﻠﮑﯽ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺷﻬﯿﺪ ﻣﻬﺪوي ﺻﺺ ‪157-206‬‬
‫ﺗﻠﺨﯿﺺ‪ :‬اﻣﯿﺪ ﺣﻀﺮﺗﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ .11‬ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﺧﻼﻗﯽ‬

‫ﻫﺪف اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي در روﯾﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻧﮕﺮ )در ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺮد ﻧﮕﺮ(‪ ،‬رﺷﺪ اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن )ﻣﺪرﺳﻪ( اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي رﻫﺒﺮان ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ و در ﮔﺮو ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدن ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ان ﻣﺎﻧﻨﺪ آرﻣﺎن‪ ،‬اﻫﺪاف راﻫﺒﺮد و ‪ ...‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻣﺪرﺳﻪ اﺧﻼﻗﯽ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي‪ :‬ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻫﻤﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﻖ در ﻣﺤﯿﻂ دروﻧﯽ و ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬داﻧﺶ آﻣﻮز ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻫﺎ‪ ،‬واﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻫﺎي ﺑﺎﻻدﺳﺖ‪،‬رﻗﺒﺎ‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎﻟﯽ و ‪) ...‬ﺷﮑﻞ زﯾﺮ( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ اﺧﻼﻗﯽ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﻖ را ﮐﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از ذي‬
‫ﻧﻔﻌﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‬

‫‪ .2‬ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻗﺪام ﺧﻮد در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻘﺪ و اﻋﺘﺮاض و ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺪرﺳﻪ اي ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﻬﻞ‬
‫اﻟﻮﺻﻮﻟﯽ ﺑﺮاي ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﻖ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﮔﻼﯾﻪ واﻟﺪﯾﻦ و ﺷﺎﮔﺮدان ﮐﻪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺣﺮﻓﻪ اي ﻣﺪرﺳﻪ‪ ،‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﻧﺒﻮدن ﻣﺪارس اﺳﺖ و ﻣﺪرﺳﻪ اي ﮐﻪ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ اﺧﻼق را ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻢ و ﺷﺎﮔﺮدان ﯾﺎد ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺷﯿﻮه ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻮدن ﻫﻢ ﺧﯿﻠﯽ‬
‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬آراﺳﺘﮕﯽ ﻣﺪرﺳﻪ‪ :‬آراﺳﺘﮕﯽ در و دﯾﻮار ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻢ و ﻣﺪﯾﺮ و ‪...‬‬
‫‪ .4‬ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺬﯾﺮي‪ :‬ﻗﻮاﻧﯿﻦ را ﻣﯽ ﺷﻮد ﻧﻘﺪ ﮐﺮد اﻣﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ دور زد‪.‬‬
‫‪ .5‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﭘﺬﯾﺮي‪ :‬ﺑﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﻮدن ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﺜﻼ در زﻣﺎن ﮐﻼس ﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ اﺗﻮﺑﻮس ﻫﺎ و ‪ ، ...‬ﺷﺎﮔﺮدان و ﻣﻌﻠﻤﺎن و واﻟﺪﯾﻦ ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﯿﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﭘﺮ از ﻓﺸﺎر رواﻧﯽ و ﺗﺸﻮﯾﺶ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ذي ﺣﻘﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ‬
‫ﭘﺬﯾﺮي ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮﺗﺮي رﻗﺎﺑﺘﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪن از ﺳﻮي واﻟﺪﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﻣﻤﯿﺰي اﺧﻼﻗﯽ ﺗﺼﻤﺼﻢ ﻫﺎ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ‪ :‬اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﺶ اﺧﻼﻗﯽ در اﻓﺮاد‪ ،‬در ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻮل ﻋﺎم اﺧﻼﻗﯽ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺪرﺳﻪ‪:‬‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻋﺎم در ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺮ اﺻﻮل ﮐﻠﯽ ارزش ﻫﺎي اﺧﻼﻗﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺘﻮارﻧﺪ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺧﺎص در ﻗﺒﺎل ﯾﮏ‬
‫ﺑﺨﺶ ﯾﺎ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺤﯿﻂ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ اﺧﻼﻗﯽ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎ را در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ﻫﺎ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺪﻫﺎي اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﻣﻨﺸﻮر‬
‫اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﺳﻨﺪ ﺟﺎﻣﻊ اﺧﻼﻗﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .1‬اﺻﻞ اﺣﺘﺮام اﺻﯿﻞ و ﻧﺎﻣﺸﺮوط‪ .‬اﺣﺘﺮام ارﺗﺒﺎﻃﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف ارﺗﺒﺎط ﻣﯽ دﻫﺪ و در ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺳﻠﺒﯽ ﺧﻮدداري از‬
‫رﻓﺘﺎري ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﺣﻘﺎرت ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﮐﺮدن اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻋﻨﺼﺮ‬
‫اﺻﻠﯽ ﺑﺮﺧﻮرد ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻓﺮد ﺧﻄﺎﮐﺎر‪ ،‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺻﺮﯾﺢ و ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ اﺳﺖ و ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻓﺮد ﺳﺮاﯾﺖ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ و ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر رﻋﺎﯾﺖ اﻧﺼﺎف در ﺗﻮزﯾﻊ اﻣﮑﺎﻧﺎت و ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ ‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ و ﺧﻮدداري از ﺗﺒﻌﯿﺾ و راﺑﻄﻪ ﻣﺪاري اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺣﻔﻆ ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ‪ .‬اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد را از دﯾﮕﺮان ﻣﺠﺰا و ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮد آﺷﮑﺎر ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ در ﻣﯿﺎن‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎ و اﻓﺮاد ﻣﺤﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺣﻔﻆ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﯽ داﻧﺶ آﻣﻮز‪.‬‬
‫‪ .4‬اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي‪ .‬ﮐﺎر ﮔﺮوﻫﯽ و ﻣﻨﻀﺒﻂ در ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي ﻫﻤﮑﺎران و ﺷﺎﮔﺮدان را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺗﺸﺨﯿﺺ‬
‫ﻧﺪادن ﻣﺮز ﻣﺸﺎوره و دﺧﺎﻟﺖ در اﻣﻮر ﺷﺨﺼﯽ اﻓﺮاد ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﯾﺎ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ ﻧﻪ ﻣﻄﯿﻊ ﺻﺮف‪.‬‬
‫‪ .5‬رازداري و اﻣﺎﻧﺖ‪ .‬ﮐﻪ از ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار در ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺣﻔﻆ اﻣﺎﻧﺖ در ﺣﻔﻆ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﺷﺎﮔﺮدان‪.‬‬
‫‪ .6‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ و درﺳﺘﮑﺎري‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺳﺎزﮔﺎري ﮐﺮدار و ﮔﻔﺘﺎر اﺳﺖ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ دروغ و ﻓﺮﯾﺐ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬دروغ ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﺖ و‬
‫ﻓﺮﯾﺐ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﻪ درﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﺪﯾﺮ وﺟﺪان ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ دروﻏﯿﻦ و ﻓﺮﯾﺐ ﮐﺎراﻧﻪ از زﺷﺖ ﺗﺮﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎ در‬
‫ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎه ﻓﺮد ﺑﯿﻦ ﺣﻔﻆ اﻣﺎﻧﺖ و رادزداري ﺑﺎ ﺻﺪاﻗﺖ در ﮔﻔﺘﺎر دﭼﺎر ﺗﻌﺎرض ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻦ دروغ‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ورود در دام دروغ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻞ درﺳﺖ اﯾﻦ دوراﻫﯽ ﻫﺎ را آﻣﻮزش دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ .7‬ﻧﻘﺪﭘﺬﯾﺮي و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻃﻠﺒﯽ‪ .‬ﻧﻘﺎدي و ﻣﺸﺎرﮐﺖ داﻧﺶ اﻣﻮزان و ﻫﻤﮑﺎران در ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت‪ ،‬اﺟﺮا و ﻧﻈﺎرت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .8‬ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي‬
‫‪ .9‬ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ‪ ،‬ﺻﺮاﺣﺖ و ﻫﻤﺪﻟﯽ‪ .‬اﻗﺘﺪار ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻﺮاﺣﺖ ﻧﻬﺎل ﺻﻤﯿﻤﺖ را آﺑﯿﺎري ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻫﻤﺪﻟﯽ آن را از آﻓﺎت ﺣﻔﻆ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .10‬ﻗﺪرداﻧﯽ از ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎ و ﻓﻀﯿﻠﺖ ﻫﺎ‪ .‬وﻇﯿﻔﻪ اﻧﮕﺎري ﺧﺪﻣﺖ دﯾﮕﺮان درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻓﺮاد در آن ﻣﯿﺸﻮد ﺗﻤﻠﻖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ .12‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺪرﺳﻪ‬

‫از ﻧﻘﺸﻬﺎي راﻫﺒﺮدي رﻫﺒﺮان ﻣﺪرﺳﻪ ﻫﺪاﯾﺖ و ﻧﻈﺎرت و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي اﺧﻼﻗﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ذي ﺣﻘﺎن ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎم اوﻟﺪ ﺗﺪوﯾﻦ اﯾﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎﺳﺖ‪ .‬در ﺗﺪوﯾﻦ ﺳﻨﺪ ﺟﺎﻣﻊ اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬اوﻟﻮﯾﺖ‪ ،‬ﻓﺮاﮔﯿﺮي‪ ،‬ﺳﺎزﮔﺎري و اﻧﺴﺠﺎم‪ ،‬روﺷﻨﯽ و ﻋﺪم اﺑﻬﺎم‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اوﻟﯿﻦ اوﻟﻮﯾﺖ از‬
‫آن داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺖ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺪرﺳﻪ در ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﻘﻮق آﻧﻬﺎ ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ راﻫﺒﺮدي ﺗﺮﯾﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻂ ﻣﺸﯽ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺪرﺳﻪ در ﻗﺒﺎل ﺣﻘﻮق داﻧﺶ آﻣﻮزان‬

‫‪ .1‬اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺷﻔﺎف‪ ،‬ﺑﻪ روز و ﮐﺎﻣﻞ‪ :‬ﺷﺎﮔﺮدان ﺣﻖ دارﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﻫﻤﮑﺎران ﻣﺪرﺳﻪ را در ﺣﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ﻣﺪﯾﺮان ﻣﻮﻇﻔﻨﺪ ﻣﺪرﺳﻪ و اﻫﺪاف و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎر و ‪ ...‬آن را ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﺸﻨﺎﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ب(آﺷﻨﺎ ﮐﺮدن ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺪرﺳﻪ آن را ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﻮﺟﺐ ارﺗﻘﺎي ﺳﻼﻣﺖ روان آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ج(آﺷﻨﺎ ﮐﺮدن آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات‬
‫د(آﺷﻨﺎ ﮐﺮدن ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎران ﺑﻪ ﺷﯿﻮه اي ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﺑﯿﺎن ﻧﺎم و ﺳﻤﺖ و ﺷﯿﻮه ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در اﻧﮕﺎره آﻓﺮﯾﻨﯽ از‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ دارد‪.‬‬
‫‪ .2‬اﺣﺘﺮام ﻧﺎﻣﺸﺮوط و اﺻﯿﻞ ﺑﻪ داﻧﺶ‪ :‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮد اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ارﺗﺒﺎط ﮐﻼﻣﯽ‪ .‬ﺧﻮدداري از درﺷﺖ ﮔﻮﯾﯽ‪ ،‬ﺗﻤﺴﺨﺮ و ﺗﻮﻫﯿﻦ و ‪ . ...‬زﯾﺮا ﻣﻮﺟﺐ اﺣﺴﺎس ﺣﻘﺎرت ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫ب( ارﺗﺒﺎط ﺑﺼﺮي‪ .‬ﺧﻮدداري از ﻧﮕﺎه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﺰﺧﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺎﻗﻞ اﻧﺪر ﺳﻔﯿﻪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮز در ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ او‪.‬‬
‫ج( اﺣﺘﺮام در ﺳﺎﯾﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت‪ .‬ﻣﺜﻞ رﻋﺎﯾﺖ اﺣﺘﺮام در ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﺑﺮ در ودﯾﻮار ﻧﺼﺐ ﻣﯿﺸﻮد‪ ،‬در آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ و ‪ . ...‬داﻧﺶ آﻣﻮزان‬
‫رﺧﻨﻪ ﺑﯿﻦ اﺣﺘﺮام ﻇﺎﻫﺮي و واﻗﻌﯽ را ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬داﻧﺶ اﻓﺰاﯾﯽ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ‪ .‬داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺣﻖ دارﻧﺪ از ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﺎ ﺳﻮاد و ﺗﻮاﻧﺎ و ﻣﺠﺮب ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ ﻫﻢ در ﺟﺬب و ﻫﻢ ارﺗﻘﺎي‬
‫اﯾﻦ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ دارد‪.‬‬
‫ب( ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ در ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﯾﺎددﻫﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻧﻮاع داﻧﺶ آﻣﻮزان و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﺧﻼﻗﺎﻧﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺪ دارد‪.‬‬
‫ج( ارﺗﻘﺎي ﻓﻦ آوري اﻣﻮزﺷﯽ‪.‬‬
‫د( ﺑﻪ روز رﺳﺎﻧﯽ وﺳﺎﯾﻞ اﻣﻮزﺷﯽ‪.‬‬
‫ه( رﻓﻊ ﻣﻮاﻧﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﺜﻞ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﺶ زا‪.‬‬
‫ت(ارﺗﻘﺎي ﻣﺸﺎوره اي ﺣﺮﻓﻪ‪.‬‬
‫ي( ارﺗﻘﺎي ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ارزﺷﯿﺎﺑﯽ‬
‫ك(ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺟﻬﺖ ﻧﻮر و دﻣﺎ و ‪. ...‬‬
‫‪ .4‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ زﻣﺎن داﻧﺶ‪ :‬اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از زﻣﺎن و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آن‪.‬‬
‫‪ .5‬ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ و ﻧﻘﺪ ﭘﺬﯾﺮي‪ :‬ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺧﺮدورز و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮ وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺷﺎﮔﺮدان از ﺳﺒﮏ رﻫﺒﺮي ﻣﺪرﺳﻪ‪،‬‬
‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻫﻤﮑﺎران ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ دادن ﺧﻮد ﺷﺎﮔﺮدان در ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت و‪ ...‬ﻣﯽ آﻣﻮزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ و ﻧﻘﺪﭘﺬﯾﺮي‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺷﻨﯿﺪن ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺪ و ﺻﺒﻮراﻧﻪ ﻧﻘﺪ‪ :.‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺻﻨﺪﻟﯽ ﻫﺎي داغ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﺷﻨﯿﺪن ﻧﻘﺪ و اﻋﺘﺮاض اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب( ﺷﻨﯿﺪن ﻧﻘﺪﻫﺎ و اﻋﺘﺮاﺿﻬﺎ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺪون ﺳﻮﮔﯿﺮي و داﺷﺘﻦ ﺳﻌﻪ ﺻﺪر‬
‫ج( اراﺋﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺧﺮدﭘﺬﯾﺮ‪ .‬اﻋﻼم ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻘﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺴﺘﺪل و ﺻﺪاﻗﺖ و ﭘﺮﻫﯿﺰ از ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺎري‪.‬‬
 ‫د( ﻋﺬرﺧﻮاﻫﯽ و ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت‬
‫‪ .7‬ﺣﻔﻆ ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ و اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي‪ :‬ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺸﺘﺮك ﻋﻠﻤﯽ در ﮐﻼس زﻣﯿﻨﻪ ورود ﺑﻪ ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ‬
‫داﻧﺶ آﻣﻮزان و ﺗﻬﺪﯾﺪ اﺳﺘﻘﻼل آﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ﻣﻤﯿﺰي اﺧﻼﻗﯽ در ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﯽ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﻪ ﻣﯿﺰان و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ان دﻗﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب( ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﯽ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺸﺎي اﻣﻦ در ﻧﮕﻬﺪاري و اﻣﺎﻧﺖ داري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﮔﺮدان اﺳﺖ‪.‬‬
‫ج( ﺧﻮدداري از ﻏﯿﺒﺖ و ﺳﺮك ﮐﺸﯿﺪن ﺑﻪ اﻣﻮر ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻮش اﯾﺴﺘﺎدن و ‪...‬‬
‫د( ﻣﻤﯿﺰي اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل داﻧﺶ آﻣﻮزان )ﺣﻔﻆ ﺣﺪ و ﻣﺮز آن(‬
‫‪ .8‬اﯾﺠﺎد ﻓﺮﻫﻨﮓ رﻗﺎﺑﺖ ﭘﺬﯾﺮي اﺧﻼﻗﯽ‪:‬‬
‫رﻗﺎﺑﺖ اﺧﻼﻗﯽ در ﺻﻮرت اﻋﺘﺪال و رﻋﺎﯾﺖ اﺻﻮل در ﺟﻬﺖ رﺷﺪ ﻋﻠﻤﯽ و ﻣﻬﺎرﺗﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .9‬ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻢ و روان‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺖ در ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮاﯾﯽ و ‪ ...‬و ﺑﺮرﺳﯽ دوره اي ﻟﻮازم اﯾﻤﻨﯽ و ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‪.‬‬
‫ب( ﺣﻔﻆ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان ﻣﺪرﺳﻪ‪ .‬ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺗﻨﺶ آور ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد و ﻓﻀﺎي اﻣﻨﯿﺘﯽ‬
‫ﻧﺒﺎﯾﺪ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‪.‬‬
‫ج(ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رازﻫﺎي وﺟﻮدي‪ .‬داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻮﯾﮋه در دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺳﻮاﻻﺗﯽ ﭼﻮن ﻣﻦ ﮐﯿﺴﺘﻢ و ﺟﻬﺎن از ﮐﺠﺎ آﻣﺪه و ‪ ...‬روﺑﺮو ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ رازداراﻧﻪ و ﻣﻌﺘﺪﻻﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ .10‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﺎ داﻧﺶ آﻣﻮزان‪ :‬ﮐﺘﻤﺎن ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺎري ﺷﺎﮔﺮد را ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺪﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .11‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻋﺪاﻟﺖ ﺗﻮزﯾﻌﯽ‪ .‬در ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي ﯾﺎدﮔﯿﺮي و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺪرﺳﻪ و زﻣﺎن‪.‬‬
‫ب( ﻋﺪاﻟﺖ روﯾﻪ اي‪ .‬در روﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺪرﺳﻪ و ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ارزﺷﯿﺎﺑﯽ و ‪. ...‬‬
‫ج( ﻋﺪاﻟﺖ رﻓﺘﺎري و ﻋﺪم ﺗﺒﻌﯿﺾ‪.‬‬
‫‪ .12‬اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان‪ :‬ﺑﺮﺗﺮي ﺳﻨﯽ و ﻋﻘﻠﯽ ﻣﻌﻠﻤﺎن اﯾﻦ اﺷﺘﺒﺎه را ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻣﺘﺒﺎدر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ و ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ‪ ،‬ﺧﺮدورزي و ﺻﺪاﻗﺖ داﻧﺶ آﻣﻮز ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻌﺎﻣﻞ اﺛﺮﺑﺨﺶ ﻣﺪرﺳﻪ و داﻧﺶ آﻣﻮز ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ .13‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺪرﺳﻪ‬

‫ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺣﻘﻮق ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﺟﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن و اﺳﺘﯿﻔﺎي ﺳﺎﯾﺮ ﺣﻘﻮق آﻧﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻘﺶ در ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ‪ .‬ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق ﻫﻤﮑﺎراﻧﯽ ﮐﻪ در ﻣﺪرﺳﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺻﺮﻓﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﯿﺴﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ اوﻟﯿﺎ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ و ‪ ...‬ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﻫﻤﮑﺎران‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق ﻣﻌﻠﻤﯽ و ﻫﻢ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق ﺷﻬﺮوﻧﺪي ﻫﻤﮑﺎران ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ دارد‪.‬‬
‫دوري از ﺷﻌﺎرزدﮔﯽ‪ .‬ﺻﺮف ﻧﻮﺷﺘﻦ روي ﮐﺎﻏﺬ درﺑﺎره ﺣﻘﻮق ﻣﻌﻠﻤﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎﯾﺪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺗﻼش ﺷﻮد‪.‬‬
‫دوري از ﻧﮕﺎه اﺑﺰاري و رﻗﺎﺑﺘﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﮑﺎران‪.‬‬
‫ﻫﻤﮑﺎري ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ و ﻫﻢ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ‪ .‬ﻓﻀﺎي ﻫﻤﮑﺎري در ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﺪﻟﯿﻮ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ ﺣﺎﮐﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﺧﻂ ﻣﺸﯽ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺪرﺳﻪ در ﻗﺒﺎل ﺣﻘﻮق ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﻫﻤﮑﺎران‬

‫‪ .1‬اﺣﺘﺮام اﺻﯿﻞ و ﻧﺎﻣﺸﺮوط‪ :‬ﻫﻤﻪ ﻋﻮاﻣﻞ در ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﺣﺴﺎس ارزﺷﻤﻨﺪي ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﺣﺘﺮام ﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎ روي ﮐﺎﻏﺬ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﻋﻤﻞ و در‬
‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ و روﯾﻪ ﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ اوﻻ وﻇﯿﻔﻪ دارد اﺣﺘﺮام ﻧﺎﻣﺸﺮوط ﺑﻪ ﻫﻤﮑﺎران را ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﮐﻨﺪ و از ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﻌﻠﻤﯽ در‬
‫ﺧﺎرج از ﻣﺪرﺳﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺣﺮﻣﺖ اﻣﺎﻣﺰاده را ﻣﺘﻮﻟﯽ اش ﻧﮕﺎه ﻣﯽ دارد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ‪ :‬ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻣﻤﻨﻮع‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺪرﺳﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ﺗﻮزﯾﻌﯽ ﺑﺮاي ﻫﻤﮑﺎران رﻋﺎﯾﺖ ﺷﻮد و ﻧﯿﺰ ﻧﻮرﭼﺸﻤﯽ در ﮐﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬از داوري‬
‫ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﺎﺑﻄﻪ ﻣﻨﺪي ﯾﮏ راه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ و اﻧﻌﻄﺎف در ﺿﺎﺑﻄﻪ راه ﺗﺤﻘﻖ اﻧﺼﺎف اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺣﻔﻆ ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رازداري‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺣﻔﻆ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي ﻫﻤﮑﺎران‪ :‬ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﯾﮑﺴﺎن ﺳﺎزي در ﻫﻤﮑﺎران دارد وﻟﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﻘﻼل آﻧﻬﺎ را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﮓ‬
‫ﻧﻈﺮي و ﺧﻄﺮ ﮔﺮﯾﺰي ﻣﺪﯾﺮان ﻣﻮﺟﺐ ﯾﮑﺴﺎن ﺳﺎزي و رﻓﺘﺎر ﮐﻠﯿﺸﻪ اي ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺧﻼﻗﯿﺖ و اﺳﺘﻘﻼل ﻫﻤﮑﺎران را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد‪.‬‬
‫‪ .5‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ و ﺻﺮﯾﺢ‪ :‬ﺻﺪاﻗﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ رﮐﻦ آﻣﻮزﺷﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻣﻨﯿﺖ ﺷﻐﻠﯽ‪ :‬ﮐﻪ در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻔﺶ از ﺣﻘﻮق اوﻟﯿﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪي و ﺣﺮﻓﻪ اي ﻫﻤﮑﺎران اﺳﺖ‪ .‬از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﻞ آن ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ‬
‫ﻧﺎﭘﺬﯾﺮي ﻣﺪرﺳﻪ ﯾﺎ ادارات ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻤﺮار ﻫﻤﮑﺎري ﺣﺪاﻗﻞ اﯾﻦ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﻓﺮاﺗﺮ از آن ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي ﺣﺮﻓﻪ اي ﻫﻤﮑﺎران اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺎﻣﯿﻦ آن در ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .7‬اﯾﺠﺎد اﻣﻨﯿﺖ رواﻧﯽ‪ :‬اﻣﻨﯿﺖ رواﻧﯽ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﺮط ﮐﺎرآﻣﺪي ﻫﻤﮑﺎران اﺳﺖ‪.‬ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻓﻀﺎي ﺷﺎد و ﺻﻤﯿﻤﯽ و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از زﯾﺮآب زﻧﯽ‬
‫و ﻏﯿﺒﺖ و ﺟﺎﺳﻮس ﭘﺮوري از اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﭘﺬﯾﺮي ﻣﻘﺮرات ﻣﺪرﺳﻪ و اداره‪ ،‬ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺻﺤﯿﺢ واﻟﺪﯾﻦ ﺑﺎ ﻣﺪرﺳﻪ و‬
‫ﻫﻤﺪﻟﯽ ﻣﺪرﺳﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ دﺷﻮار ﻫﻤﮑﺎران ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ .8‬ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻌﯿﺸﺘﯽ‪ :‬از ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﻬﺮه وري ﺿﻌﻒ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻮ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎزار ﺷﻐﻠﯽ راﮐﺪ و ﮐﺎﻫﺶ دادن‬
‫ﺣﻘﻮق ﮐﺎﻫﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﻬﺮه وري آﻣﻮزﺷﯽ را در ﻋﻤﻞ اﯾﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ .9‬رﺷﺪ و ارﺗﻘﺎي ﺣﺮﻓﻪ اي‪ :‬ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﮑﺮر روﺗﯿﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻊ ارﺗﻘﺎي ﺣﺮﻓﻪ اي ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﻢ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ رﻓﻊ‬
‫ﻣﻮاﻧﻊ و ﻫﻢ اﯾﺠﺎد ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد‪ .‬آﻣﻮزش اﺛﺮﺑﺨﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﺠﺮﺑﻪ و اﺟﺮاي ﻧﻈﺎم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ از ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﺗﺒﺪﯾﻞ‬
‫ﺳﻨﻮات ﺷﻐﻠﯽ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺣﺮﻓﻪ اي اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .10‬ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺳﺎﻻري‪ :‬ﻫﻤﮑﺎران ﺣﻖ دارﻧﺪ از ﻣﺪﯾﺮان ﻻﯾﻖ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﯿﺰ از ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺎرﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻓﻘﺪان ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺳﺎﻻري ﺑﺎ اﺻﻞ ﻋﺪاﻟﺖ ﺗﻮزﯾﻌﯽ‪ ،‬اﻧﺼﺎف و اﺣﺘﺮام و اﻣﺎﻧﺘﺪاري ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .11‬ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﻌﻨﻮي‪ ،‬ﻋﺎﻃﻔﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ‪ :‬ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺧﺎﻧﻮاده اﻧﮕﺎري ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ و اﯾﺠﺎد ﭘﺸﺖ ﮔﺮﻣﯽ ﺑﺮاي ﻫﻤﮑﺎران در ﻣﻮاﻗﻊ ﺧﺎص و‬
‫ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻋﺎﻃﻔﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ‪.‬‬
‫‪ .12‬ﺣﻤﺎﯾﺖ از رﻓﺎه‪ ،‬ورزش و ﺷﺎد زﯾﺴﺘﯽ ﻫﻤﮑﺎران‪ .‬اﯾﺠﺎد زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ورزﺷﯽ و ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺑﻪ آن و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺷﺎن ﺣﺮﻓﻪ اي ﻣﻌﻠﻢ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ .14‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺪرﺳﻪ‬

‫ﺣﻘﻮق ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ )و ﺷﻬﺮوﻧﺪان(‬

‫ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت و ﺧﻮدداري از ﺿﺮر زدن دو اﺻﻞ راﻫﺒﺮدي در ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﯽ اﺧﻼﻗﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﺼﺮي ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻫﺎ‪ :‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻫﺎ ﺗﻌﺪي ﺑﻪ ﺣﺮﯾﻢ ﺑﺼﺮي اﺳﺖ‪ .‬رازداري‪ ،‬ﻋﺪم ﺗﺠﺴﺲ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﭘﺎﮐﯽ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻫﺎ از ﻣﻮارد ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﺴﻤﻮﻣﯿﺖ ﺻﻮﺗﯽ و ﺻﺪا آزاري‪ :‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺻﺪاي ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻮﯾﮋه در زﻣﺎن اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﻮﺟﺐ آزار ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ اﯾﺠﺎد ﻋﺎﯾﻖ ﺻﻮﺗﯽ ﯾﺎ‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻫﺰﯾﻨﻪ آن در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﮐﺎرﺳﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺿﺮر ﻧﺮﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ‪ :‬اﻫﻤﺎل در ﺟﺎري ﺳﺎﺧﺘﻦ آب ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺑﻨﺎي ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﺪم رﻋﺎﯾﺖ اﻣﻮر ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ از اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻻﺿﺮر و ﻻ ﺿﺮار اﺻﻞ راﻫﺒﺮدي در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ اﺳﺖ‬
‫‪ .4‬ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت و ﭘﻮزش ﻃﻠﺒﯽ‪ :‬در ﻣﻮاﻗﻊ ﺿﺮر رﺳﺎﻧﺪن اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﭘﻮزش و ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻫﺎ‪ :‬در ﻣﻮاﻗﻊ ﺧﺎص ﻣﺜﻞ ﻣﺼﯿﺒﺖ دﯾﺪﮔﯽ و ‪ ...‬ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﺧﺪﻣﺎت وﯾﮋه‪ :‬ﻣﺜﻞ ﺗﺨﻔﯿﻒ در ﺷﻬﺮﯾﻪ ﯾﺎ ﺗﺂﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ و ‪. ...‬‬
‫‪ .7‬ﭘﺮﻫﯿﺰ از ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ آزاري در اﯾﺎب و ذﻫﺎب‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎرك اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ داﺧﻞ ﻣﺪرﺳﻪ و ﺳﻌﯽ در ﮐﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﯽ ﺻﻮﺗﯽ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻫﺎ از ﻃﺮق ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺪرﺳﻪ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮ و ﮐﺎردان‪ :‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﮐﺎرداﻧﯽ داﺷﺘﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮ در ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺛﺮوت ﻣﻠﯽ‬
‫اﺳﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺻﺮف ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺪرﺳﻪ را از اﯾﻦ ﻫﺪف ﺑﺎز ﻣﯽ دارد‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺮاي ﮐﻮدﮐﺎن ﯾﺎ ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ ﺑﺮاي ﮐﻮدﮐﺎن‬
‫ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻠﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﺠﺎد ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺬﯾﺮي‪ :‬ﮔﺎﻫﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯿﺎن ﺑﺪ و ﺑﺪﺗﺮ در ﺗﻌﺎرﺿﺎت اﺧﻼﻗﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺮﯾﺰي ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﺮوﯾﺞ اﺧﻼق ﺷﻬﺮوﻧﺪي و ارﺗﻘﺎي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ :‬ﻫﻤﮑﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺪارس ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي و رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي‬
‫از اﯾﻦ ﻣﻮارد اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -5‬زﯾﺒﺎﺳﺎزي ﺷﻬﺮ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر زﯾﺒﺎﺳﺎزي ﺑﻨﺎي ﻣﺪرﺳﻪ و ﻧﯿﺰ ﺗﺮوﯾﺞ ﻓﺮﻫﻨﮓ زﯾﺒﺎﺳﺎزي اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ :‬اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﻬﺮي و ﻣﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﺘﺼﺎص ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺤﻞ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ‬
‫درﺻﻮرت اﯾﺠﺎد زﻣﯿﻨﻪ رﺷﺪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﻮب اﺳﺖ ﻧﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﯿﺎﺳﺖ زدﮔﯽ ﺷﺪن‪ .‬از دﯾﮕﺮ وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺪرﺳﻪ ﺗﻼش در ارﺗﻘﺎي ﺑﯿﻨﺶ ﺳﯿﺎﺳﯽ‬
‫ﺷﺎﮔﺮدان اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ ﺑﺎﻟﻨﺪﮔﯽ اﻗﺘﺪار ﻣﻠﯽ‪.‬‬
 ‫ﺧﻼﺻﻪ ‪ 5‬ﻓﺼﻞ اول ﮐﺘﺎب »اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي در ﻣﺪرﺳﻪ«‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺣﻤﺪ ﻓﺮاﻣﺮز ﻗﺮاﻣﻠﮑﯽ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺷﻬﯿﺪ ﻣﻬﺪوي ﺻﺺ ‪99-1‬‬
‫ﺗﻠﺨﯿﺺ‪ :‬اﻣﯿﺪ ﺣﻀﺮﺗﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ .1‬ﭼﯿﺴﺘﯽ "آﻣﻮزش" و "ﭘﺮورش"‬

‫ﻣﯿﺎن ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﺟﻮن ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ‪ ،‬آﻣﻮزش‪ ،‬ﺗﺪرﯾﺲ و ﮐﺎرآﻣﻮزي ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت روﺷﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .1‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ‪ education‬اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻌﻠﯽ آن ‪ educate‬از رﯾﺸﻪ ‪ ducre‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺮورش دادن و رﺷﺪ دادن از راه‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻏﺬا و ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ اﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻌﻨﺎي دوم ﭘﺮورش ﻓﺮد از ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﺮاي ﺷﮑﻞ دادن ﻋﺎدت ﻫﺎ‪ ،‬رﻓﺘﺎرﻫﺎ‪ ،‬ذﻫﻦ و‬
‫اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ او ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ اﺳﻤﯽ آن ﯾﺎ ‪ education‬ﺑﻪ دو ﻣﻌﻨﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
‫اﺷﺎره دارد‪ .‬رﯾﺸﻪ ﻻﺗﯿﻦ آن از ﻧﻈﺮ ﻟﻐﻮي ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن ﭼﯿﺰي ﯾﺎ رﺑﻂ دادن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺎن دﯾﻮﯾﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﺮﺑﯿﺖ را دوﺑﺎره ﺳﺎﺧﺘﻦ ﯾﺎ دوﺑﺎره ﺳﺎزﻣﺎن دادن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺴﺘﺮش ﺗﺠﺮﯾﻪ و ﮐﻨﺘﺮل و ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت‬
‫ﺑﻌﺪي ﻋﻨﻮان ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ دﯾﮕﺮي در ﮐﺘﺎب اﻣﺪه ﮐﻪ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﺳﻨﺪ ﺗﺤﻮل ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻣﻌﺎدل ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺷﺪه و اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز ﺗﮑﻮﯾﻦ و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻫﻮﯾﺖ ﻣﺘﺮﺑﯿﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ و ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﻈﺎم‬
‫ﻣﻌﯿﺎر اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻫﺪاﯾﺖ اﯾﺸﺎن در ﻣﺴﯿﺮ آﻣﺎده ﺷﺪن ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و اﺧﺘﯿﺎري ﻣﺮاﺗﺐ ﺣﯿﺎت ﻃﯿﺒﻪ در ﻫﻤﻪ اﺑﻌﺎد‪.‬‬
‫‪ .2‬آﻣﻮزش‪ .( instruction ) :‬ﻣﻌﻨﺎي ﻟﻐﻮي رﯾﺸﻪ ﻻﺗﯿﻦ آن ‪ instructus‬ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﯾﺎ ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻌﻠﻤﯽ اﺳﺖ‪ .‬آﻣﻮزش زﯾﺮﮔﺮوه ﺗﻌﻠﯿﻢ و‬
‫ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﺮاي آﻣﻮزش ﻋﻤﻮﻣﯽ و آﻣﻮزش ﺑﯿﺸﺘﺮ در اﻣﻮر ﺗﺠﺎري و ﻣﻮﺳﺴﻪ اي ﮐﺎرﺑﺮد ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬آﻣﻮزش ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺲ ﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮐﺎرآﻣﻮزي و ﻣﻬﺎرت ﭘﺮوري اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻣﻮزش ﺑﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﺎ ﺗﺪﺑﯿﺮ از ﭘﯿﺶ ﻃﺮح رﯾﺰي ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﺪف ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن اﺷﺎره دارد و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﻃﺮح درس‪،‬‬
‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ و ‪ ...‬و ﻧﯿﺰ آﻣﻮزش از ﻃﺮﯾﻖ رادﯾﻮ‪ ،‬ﮐﺘﺎب و ‪ ...‬را ﮐﻪ ﺑﺪون ﮐﻨﺶ ﻣﻌﻠﻢ و ﺷﺎﮔﺮد اﺳﺖ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺗﺪرﯾﺲ‪ :‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻌﻠﯽ ‪ teaching‬ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺎر ﺑﺮد اﺳﺖ‪ .‬ﮐﻪ رﯾﺸﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮي آن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ ،‬ﺣﺮﻓﻪ ﯾﮏ ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﻧﺸﺎن دادن‬
‫راه‪ ،‬ﺟﻬﺖ و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﺮدن‪ ،‬اﺑﻼغ ﮐﺮدن‪ ،‬آﻣﻮزش‪ ،‬داﻧﺶ ‪ ،‬ﺷﻐﻞ و ﯾﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﺑﺨﺸﯽ از آﻣﻮزش ﺑﻮده و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﮐﺎرآﻣﻮزي‪ :‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻌﻠﯽ ‪ training‬ﮐﺎرﺑﺮد دارد و در ﻟﻐﺖ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺷﺪه‪ (1 :‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي و آﻣﻮزش ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﺟﻬﺖ رﺷﺪ ﺗﻮان‬
‫ﻓﺮد ﯾﺎ ﺷﮑﻞ دادن ﺑﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ‪ ،‬ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ‪ ،‬ﭘﺮورش دادن ‪ (2‬آﻣﻮزش ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺪ در ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺣﺮﻓﻪ ﯾﺎ ﺷﻐﻞ ﺑﺎ ﻫﺪف دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻼﺣﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺪﻧﻈﺮ‪ (3 .‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻣﻮر ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺻﻮرت ﻣﻄﻠﻮب و ﯾﺎ روﯾﻪ اي از رﺷﺪ ﺑﯿﺎﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺎرورزي ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﮔﺴﺘﺮش ﻧﮕﺮش‪ ،‬ﻣﻬﺎرت‪ ،‬داﻧﺶ و اﻟﮕﻮﻫﺎي رﻓﺘﺎري ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﯾﮏ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﯾﺎ ﺷﻐﻞ‬
‫ﻣﻌﯿﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ واژه اﻏﻠﺐ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود و در ﻣﻌﻨﺎي دﯾﮕﺮ در ﻣﻮرد ﺷﺮﻃﯽ ﺳﺎزي ﺣﯿﻮاﻧﺎت و‪. ...‬‬
‫ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻫﻢ در ﮐﻨﺎر ﮐﺎرورزي ﮐﺎرﺑﺮد دارد و ﺑﺎ ﻫﺪف درﯾﺎﻓﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﺧﻮدﮐﺎر‪ ،‬واﺣﺪ و ﻣﻨﻈﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺜﻞ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻫﺎي ﻧﻈﺎم‬
‫ﺳﺮﺑﺎزان ﯾﺎ ﺷﮑﻞ دﻫﯽ رﻓﺘﺎر ﺑﺮﺧﯽ ﺣﯿﻮاﻧﺎت‪ .‬اﻣﺎ در ﮐﺎرآﻣﻮزي واﮐﻨﺶ ﻫﺎ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻫﻢ ﻣﺪﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎرآﻣﻮزي‬
‫ﭘﻞ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﮐﺎر اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﮕﺎه ﻓﺮآﯾﻨﺪي ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻌﻠﻤﯽ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻌﻠﻤﯽ دﭼﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺷﻮد از ﺣﺮﻓﻪ اش دور اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﯽ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﺎﻣﻞ‬
‫ﯾﺎددﻫﯽ‪-‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪ ،‬ارزﺷﯿﺎﺑﯽ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺮﺑﯿﺖ و رﺷﺪ اﺳﺖ و داﻣﻨﻪ آن از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺗﺎ ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ‪ :‬ﻣﻔﻬﻮم ﮐﺎﻧﻮﻧﯽ در ﻣﻌﻠﻤﯽ ؛ داﺷﺘﻦ ﻧﻘﺸﻪ اي از ﻣﺮاﺣﻞ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﻨﻈﻢ ﺿﺎﻣﻦ ﮐﺎﻣﯿﺎﺑﯽ ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﻣﻌﻠﻤﯽ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ و‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ ﺑﺎ ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﺪف‪ ،‬ﻣﺤﺘﻮا‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬زﻣﺎن و ﻓﻀﺎ و راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ارزﺷﯿﺎﺑﯽ اﺳﺖ و در ﭘﯽ ﻫﺪف ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در آﮔﺎﻫﯽ و داﻧﺶ‪ ،‬ﻣﻬﺎرت‪ ،‬ﻧﮕﺮش‪ ،‬ﯾﺎزاﻧﮕﺎري و ﺳﺒﮏ رﻓﺘﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﺎر ﻣﻌﻠﻢ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻣﺴﺌﻮل و ﺑﺮﺧﻮردار از داﻧﺶ و ﺧﺮد‬
‫ورز اﺳﺖ‪.‬‬

‫وﺟﻮه ﻧﯿﺎز ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻢ در رﺷﺪ ﺑﺼﻮرت ﺷﻬﺮوﻧﺪي ﻣﺴﺌﻮل و ﺧﺮدورز‪:‬‬

‫داﻧﺶ ﺑﻪ روز‬ ‫‪-‬‬

‫ﻧﮕﺮش ﻣﻮﺛﺮ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﻓﻨﯽ‪ ،‬ادراﮐﯽ و ارﺗﺒﺎﻃﯽ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﻧﻮآوري‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﻌﻬﺪ‪ ،‬ﻋﺸﻖ و ﻓﻀﯿﻠﺖ ﮔﺮاﯾﯽ و ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﻮداﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ‪ ،‬ﺧﻮد ﺟﻮﺷﯽ و اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي‬ ‫‪-‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺬﯾﺮي و اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ در ﻗﺒﺎل دﯾﮕﺮان‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ‬ ‫‪-‬‬
‫زﯾﺴﺖ ﺧﺪاﭘﺴﻨﺪاﻧﻪ‬ ‫‪-‬‬

‫ﺣﺎﺻﻞ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﻠﻢ و ﺷﺎﮔﺮد رﺷﺪ ﻫﺮ دو ﻃﺮف اﺳﺖ‪ .‬اﺣﺴﺎس درﺟﺎ زدن ﻣﻌﻠﻢ ﻧﺸﺎﻧﻪ اﺧﺘﻼل در اﯾﻦ ﺗﻌﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ .2‬ﻣﻌﻠﻤﯽ ﺷﻐﻞ ﯾﺎ ﺣﺮﻓﻪ‬

‫ﺣﺮﻓﻪ ﮔﺮاﯾﯽ راز ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري و زﻣﯿﻨﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎﺳﺖ‪ .‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﻧﺰول ﺗﻮﺟﻪ از ﺣﺮﻓﻪ ﺑﻪ ﺷﻐﻞ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﭼﻮن ﮐﺎر ﻣﻌﻠﻤﯽ ﺗﺮﺑﯿﺖ‬
‫اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺮﻓﻪ ﮔﺮاﯾﯽ در آن اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد و از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺎﮐﯿﺪ روش ﻣﻨﺪ ﺑﺮ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮐﺎر ﻣﻌﻠﻤﯽ‪ ،‬ﺑﻬﺮه وري آﻣﻮزﺷﯽ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﺮﺑﯿﺖ‪،‬‬
‫اﻧﺴﺎن ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ اﺳﯿﺐ در ﻣﻌﻠﻤﯽ ﻫﻢ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﺷﺎن ﺣﺮﻓﻪ اي آن اﺳﺖ‬
‫ﮐﺎر از ﺣﯿﺚ ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﻧﯿﻤﻪ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ دوﮔﻮﻧﻪ اﺷﺘﻐﺎل و ﺷﻐﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﻫﻢ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺣﺮام و ﺧﻮب ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺣﯿﺚ اﺛﺮ آن ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪه ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺧﯿﺮﯾﻪ اي و ﺳﻮدآور ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد‪.‬ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺷﻐﻞ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺗﻤﺎم وﻗﺖ ﻣﻔﯿﺪ و داراي ﺳﻮد و ﺟﺒﺮان‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺣﺮﻓﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺮﺗﺮ ﺷﻐﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻔﻬﻮم اﺧﻼق در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ اﺧﻼق ﮐﺎر‪ ،‬اﺧﻼق ﺷﻐﻞ و اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻤﯽ را ﺷﻐﻞ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﺎ و ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺣﺮﻓﻪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ اﻧﺪﯾﺸﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﮕﺎه از ﻃﺮف ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ در ﺳﯿﺎﺳﺖ ﮔﺰاري ﻫﺎ ﻫﻢ دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺣﺮﻓﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺗﻤﺎم وﻗﺖ ﻣﻔﯿﺪ داراي ﺟﺒﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻮدن‪ ،‬داراي وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي داﻧﺶ ﺗﺨﺼﺼﯽ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻐﻠﯽ‪ ،‬ﻣﻬﺎرت‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻧﮕﺮش‬
‫ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ )ژرف اﻧﺪﯾﺸﯽ‪ ،‬دور اﻧﺪﯾﺸﯽ‪ ،‬ﻧﮕﺮش ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻊ ﻧﮕﺮي و ﻧﮕﺮش اﻧﺘﻘﺎدي( و ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي ﯾﺎ ﻣﺮام اﺧﻼﻗﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .1‬داﻧﺶ ﺗﺨﺼﺼﯽ‪ :‬ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻌﻠﻤﯽ رﺷﺘﻪ اي داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان در ﺳﻄﻮح داﻧﺶ ﻓﻦ آوري آﻣﻮزﺷﯽ‪ ،‬داﻧﺶ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ و داﻧﺶ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﮐﺮد‪ .‬داﻧﺶ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﻌﻠﻢ در دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺷﻮد‪ :‬اﻟﻒ( داﻧﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع و زﻣﯿﻨﻪ رﺷﺘﻪ ب(‬
‫داﻧﺶ ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﯾﺎددﻫﯽ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ‪ .‬در ﮐﺸﻮر ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﯾﻦ داﻧﺶ ﻫﺎ را در ﻧﻈﺎم ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻌﻠﻤﯽ ﻓﺮا‬
‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻐﻠﯽ‪ :‬ﺣﺮﻓﻪ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﺣﺮﻓﻪ اي ﻫﺎ ﺑﺎﻟﻨﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﻮات ﺷﻐﻠﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﻣﺎ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﯾﮏ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫ﭘﻮﯾﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﯾﮏ ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻨﻔﻌﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﺣﻮادﺛﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ و ﻓﺮد ﺷﺎﻏﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﻬﺎ آﮔﺎﻫﯽ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و اﻧﺘﻘﺎدي دارد و اﮔﺮ ﺑﻪ داﻧﺶ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬ارﺗﻘﺎي ﺳﻨﻮات ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻌﻠﻤﯽ ﺑﻪ ﺗﺠﺎرب ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﻠﻢ و ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪3‬و‪ .4‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﻣﻬﺎرت‪ :‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻨﺒﻪ ژﻧﺘﯿﮑﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﺎﯾﺪارﺗﺮ از ﻣﻬﺎرت اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺮد داراي ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺴﻞ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬
‫)ﻣﻬﺎرت( را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎرت ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮي دارد و ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻫﺪف اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .5‬ﻧﮕﺮش‪ :‬ﻧﮕﺮش ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮد ﯾﺎ رﻫﯿﺎﻓﺖ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎ‪ .‬ﯾﮏ ﺣﺮﻓﻪ اي ژرف ﻧﮕﺮ اﺳﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ و‬
‫ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎ و ﺿﺮر ﻫﺎ و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎ را ژرف اﻧﺪﯾﺸﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﻧﮕﺮد‪ .‬ﯾﮏ ﺣﺮﻓﻪ اي ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻧﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺪ و ﮐﻠﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺣﺮﻓﻪ در‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﻨﺪ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﯽ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را ﯾﮑﯽ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﯾﮏ ﺣﺮﻓﻪ اي ﺟﺎﻣﻊ ﻧﮕﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺣﺘﯽ ﭘﻨﻬﺎن ﻣﯽ ﻧﮕﺮد و اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫آﻣﻮزش را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﯾﮏ ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﻣﯽ اﻧﺪﯾﺸﺪ‪ .‬او ﻧﮕﺮش اﻧﺘﻘﺎدي دارد و ﺗﻔﮑﺮ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ دارد ﻧﻪ ﮔﻠﻪ آﻣﯿﺰ و ﺑﻪ ارزﺷﯿﺎﺑﯽ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ از راه وارﺳﯽ ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻣﻨﻈﻢ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﺷﻮاﻫﺪ و راه ﺣﻞ ﻫﺎ ﻣﯽ ﭘﺮدازد و ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ارزﺷﯽ ﭘﻨﻬﺎن را در ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺣﺮﻓﻪ اي ﻫﺎ اﻧﮕﺎره اي ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ‬
‫ﺑﻪ دﻧﯿﺎي ﭘﯿﺮاﻣﻮن و ﺧﻮد دارﻧﺪ و ﺣﺮﻓﻪ ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺻﻼح اﻧﮕﺎره ﻣﻌﻠﻢ در اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .6‬ﻣﺮام اﺧﻼﻗﯽ و ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي‪ :‬ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي ﻫﻤﺎن ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻌﻠﻤﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮام اﺧﻼﻗﯽ ﻫﻢ ﺧﻄﻮط ﻗﺮﻣﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ان ﺣﺮﻣﺖ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ .3‬ﻣﺮام اﺧﻼﻗﯽ و ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي‬

‫ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي در اﻓﺮاد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﺗﺎ ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻣﺎ ﺗﺼﻮﯾﺮي از ﺧﻮدﻣﺎن دارﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﻮداﻧﮕﺎره اﺳﺖ اﻣﺎ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫درﺳﺘﯽ از ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺮﺳﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ ﭘﯿﺶ رﻓﺘﻪ اﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺗﻮان از دﯾﮕﺮان ﭘﺮﺳﯿﺪ ﯾﺎ از ﻣﻼك ﻫﺎي ﻋﯿﻨﯽ و‬
‫ﺳﻨﺠﻪ ﻫﺎ و ﻧﺸﺎﻧﮕﺮﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ ﺳﻨﺠﺶ اﻧﮕﺎره ﺧﻮد ﯾﮑﯽ از ﺳﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺖ‪ :‬اﻟﻒ( اﻧﻄﺒﺎق ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫اﺳﺖ ب( ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﻮداﻧﮕﺎره و واﻗﻌﯿﺖ ﮐﻪ ﻓﺮد از اﯾﻦ راه ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ ج( ﺗﻌﺎرض و ﻧﺎﺳﺎزي ﺗﺼﻮﯾﺮ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻪ ﻓﺮد ﺑﺎ دﯾﺪﻧﺶ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ آﻏﺎز رﺷﺪ اﺧﻼﻗﯽ از ﺣﯿﺚ ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﺮاي ﮔﺬر از ﺑﺪ ﺑﻪ ﺧﻮب ﯾﺎ ﺧﻮب ﺑﻪ ﻋﺎﻟﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻨﺠﺶ ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮي از ﺧﻮدد در اﯾﻦ ﻣﻮرد دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺖ‪) .‬ص‪ 49‬ﮐﺘﺎب(‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺮام اﺧﻼﻗﯽ‪ :‬ﺣﺮﻓﻪ اي ﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺮام اﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي و ﭘﺎﯾﺒﻨﺪي ﺑﻪ اﺻﻮل ﺧﺎص )اﺧﻼﻗﯽ( در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺣﺮﻓﻪ اي اﺳﺖ‪ .‬دو ﻣﻔﻬﻮم‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي و ﻣﺮام اﺧﻼﻗﯽ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي‪ :‬ارﺗﺒﺎط ﺧﺎص ﺑﯿﻦ ﻓﺮد ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻨﺪ و ﺣﺮﻓﻪ اﺷﺎره دارد و ﺑﻨﯿﺎن آن ﻋﺸﻖ ﻓﺮد ﺑﻪ ﺣﺮﻓﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺎ ﺧﻮد اﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺗﻼش و ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮي‪ :‬ﻓﺮد ﺧﻮد را وﻗﻒ ﺣﺮﻓﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و اﯾﻦ راﻫﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﺮﻓﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺨﺖ ﮐﻮﺷﯽ در اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻒ‬
‫ﻣﻌﻠﻤﯽ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻣﺸﺎوره اي‪ ،‬ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ و اﻣﻮر ﭘﺮورﺷﯽ ﻧﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺎﻋﺎت ﺗﺪرﯾﺲ ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه ﺑﻮدن‪ :‬اﯾﻨﮑﻪ در ﭘﯽ آﻣﻮش ﭘﺬﯾﺮي ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﺎﺷﯿﻢ ﻧﻪ ﺗﺒﻌﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي و ﺧﻮد ﻧﯿﺰ آﻣﻮزش ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﻓﺮاد ﺣﺮﻓﻪ اي در‬
‫دوره ﻫﺎ ﺑﺪون ﺑﻬﺎﻧﻪ اوردن ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺧﻮد را ارﺗﻘﺎ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺧﻮد اﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ‪ :‬داﺷﺘﻦ ﺷﻮر و اﻧﮕﯿﺰه دروﻧﯽ ﺑﺮاي ﻣﻌﻠﻤﯽ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻧﻘﺪﭘﺬﯾﺮي‪ :‬ﺣﺮﻓﻪ اي ﻫﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﺴﯽ در ﺧﻠﻮت ﻋﯿﺐ اﻧﻬﺎ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺮآﺷﻔﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪) .‬ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﺪﯾﺮي ﺗﺰ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺧﻮاﺳﺖ او را ﻧﻘﺪ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫و ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻧﻘﺪ ﮐﺮد و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺑﯽ ﻣﻬﺮي ﻣﺪﯾﺮ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ‪ :‬ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺪﯾﺮ ﻧﻘﺪﻧﺎﭘﺬﯾﺮي ﺧﻮد را رذﯾﻠﺘﯽ ﻣﯽ ﭘﻨﺪاﺷﺖ و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻧﺎﻫﺸﯿﺎر ﻣﯿﺨﻮاﺳﺖ از اﯾﻦ رذﯾﻠﺖ ﻓﺮار ﮐﻨﺪ )ﺳﺎز و ﮐﺎر دﻓﺎﻋﯽ ﻣﻌﮑﻮس(‪ .‬اﻣﺎ در واﻗﻌﯿﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ در ﻣﺤﯿﻂ ‪ 360‬درﺟﻪ اي ﺧﻮد‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ ﺷﺎﮔﺮدان‪ ،‬واﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮ و ﺟﺎﻣﻌﻪ و ‪ ...‬واﮐﻨﺶ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﺸﺎﻧﺪ دﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺧﻮداﻧﺘﻔﺎدي‪ :‬ﺗﻌﻬﺪ ﺣﺮﻓﻪ اي ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮدارزﯾﺎﺑﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻌﻠﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .6‬ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ دﯾﮕﺮان در ﺣﺮﻓﻪ‪ :‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ درﺧﺸﺶ دﯾﮕﺮ ﻫﻤﮑﺎران در ﺣﺮﻓﻪ و ﺗﺨﺼﺺ ﺧﻮد ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ اﮔﺮ اﺣﺴﺎس ﺷﺎدي ﮐﻨﯿﻢ ﭘﺲ‬
‫ﺣﺮﻓﻪ ﺧﻮد را دوﺳﺖ دارﯾﻢ و از روﻧﻖ آن ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯿﻢ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﮑﺲ ﻫﻢ ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﺣﺴﺎس رﻧﺞ از ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺧﻮد و ﺗﻼش ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺷﺪن ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﻮدن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .7‬ﺗﺸﻮﯾﻖ دﯾﮕﺮان‪ :‬ﺗﺸﻮﯾﻖ دﯾﮕﺮان ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻗﺪرداﻧﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺣﺮﻓﻪ اي و ﺧﺪﻣﺖ ﻓﺮد ﺑﻪ ﺣﺮﻓﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ دارد و ﻓﺮوﺗﺮ از آن ﻣﯿﺰان‬
‫ﺑﺨﻞ اﺳﺖ و ﻓﺮاﺗﺮ از آن ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﯽ‪.‬‬
‫‪ .8‬ﮐﺎر ﮔﺮوﻫﯽ‪ :‬ﮐﺎر ﮔﺮوﻫﯽ ﺷﺶ دﺷﻤﻦ دارد ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﻫﻤﺎن ﺧﻮدﺷﯿﻔﺘﮕﯽ ﻣﺮﺿﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .9‬ﻧﻈﻢ‪ :‬اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ در ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻧﻈﻢ اﺳﺖ و ﻧﻈﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ روزاﻧﻪ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺧﻮد و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن‪ .‬ﻧﻈﻢ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .10‬ﺑﺎﻟﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﺮﻓﻪ‪ :‬اﺣﺴﺎس ﻓﺨﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻤﯽ در ﺟﻤﻊ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ و از ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي آن ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﺷﮑﻨﯽ آن ﺣﺮﻓﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي در ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ‬

‫از ﻓﺮد ﮔﺮاﯾﯽ ﺗﺎ ﻧﮕﺮش ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ‪ :‬در رﻫﯿﺎﻓﺖ ﻓﺮدﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي رﺷﺪ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻌﻠﻢ و داﻧﺶ آﻣﻮز و در رﻫﯿﺎﻓﺖ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ رﺷﺪ اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬رﻫﯿﺎﻓﺖ دوم ﺑﺮ ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮ ﺣﺮﻓﻪ ﺗﻮﺟﻪ دارد‪.‬‬

‫ﭼﯿﺴﺘﯽ اﺧﻼق‪ :‬اﺧﻼق ﺟﻤﻊ ﺧﻠﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺼﻠﺖ دروﻧﯽ و ﺳﯿﺮه ﺑﺎﻃﻨﯽ دﻻﻟﺖ دارد ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺧﻠﻖ از ﺻﻔﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﺣﮑﺎﯾﺖ دارد‪ .‬ﺧﻠﻖ‬
‫ﻫﯿﺌﺖ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ رﯾﺸﻪ دار و ﭘﺎﯾﺪار در ﻧﻔﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد رﻓﺘﺎر ﺧﺎﺻﯽ ﺑﯽ درﻧﮓ از ﻓﺮد ﺳﺮ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن اﯾﻦ ﻫﯿﺌﺖ را ﻣﻠﮑﻪ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ارﺗﺒﺎﻃﯽ‪ :‬ﻧﻤﻮد ﻇﺎﻫﺮي ﺧﻠﻖ رﻓﺘﺎر آدﻣﯽ اﺳﺖ‪ .‬آدﻣﯽ دو ﺣﯿﺜﯿﺖ دارد‪ :‬ﺷﺨﺺ ﺣﻘﯿﻘﯽ و ﺷﺨﺺ ﺣﻘﻮﻗﯽ‪ .‬رﻓﺘﺎر داراي ﻗﺼﺪ و‬
‫ﻣﻘﺼﺪ اﺳﺖ و رﻓﺘﺎر ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﻘﺼﺪ )ﻃﺮف ارﺗﺒﺎط( ﭼﻬﺎر ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻗﺪﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺗﻮﮐﻞ ﺑﺮ ﺧﺪا ﯾﺎ ﻧﺎﺳﭙﺎﺳﯽ‪.‬‬

‫‪ .2‬درون ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻓﺮد ﺑﺎ ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ و ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‪ .‬اﯾﻦ رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺎزﻧﺪه ﯾﺎ ﻣﺨﺮب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .3‬ﺑﯿﻦ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎط ﻓﺮد ﺑﺎ دﯾﮕﺮ اﻧﺴﺎن ﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .4‬ﺑﺮون ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺷﺨﺺ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺣﯿﻮاﻧﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺷﺎره دارد‪ .‬ﻣﺜﻞ آﺷﻐﺎل رﯾﺨﺘﻦ در ﮐﻮه و ﻃﺒﯿﻌﺖ‪.‬‬

‫رﻓﺘﺎر ارﺗﺒﺎﻃﯽ از ﺣﯿﺚ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﺮوز ﻧﯿﺰ ‪ 4‬دﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬اول(رﻓﺘﺎري ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ از اﻧﺴﺎن ﺳﺮ ﻧﻤﯽ زﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ و ﺧﻮب ﯾﺎ ﺑﺪ‪ .‬ﻣﺜﻞ‬
‫ﮔﻨﺎه ﮐﻪ از ﻣﻌﺼﻮم ﺳﺮ ﻧﻤﯽ زﻧﺪ؛ دوم( رﻓﺘﺎري ﮐﻪ ﮔﺎﻫﯽ از ﻓﺮد ﺳﺮ ﻣﯽ زﻧﺪ ﭼﻪ ﺧﻮب ﯾﺎ ﺑﺪ ﻣﺜﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﻓﺮد ﺻﺒﻮر از ﮐﻮره در ﺑﺮود‪.‬ﺳﻮم(رﻓﺘﺎري‬
‫ﮐﻪ ﻓﺮد آن را ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ ﻣﺜﻞ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﭘﺮﺧﺎش ﻣﯽ ورزد ﮐﻪ ﻣﻠﮑﻪ ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﺧﻠﻖ اوﺳﺖ‪ .‬ﭼﻬﺎرم(رﻓﺘﺎري ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ از ﻓﺮد ﺑﺮوز ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ و ﻣﻘﺎﺑﻞ آن ﺑﺮوز ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ راﺳﺘﮕﻮﯾﯽ در ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﻦ‪ .‬ﻣﻨﺸﺎ ﺑﺮوز رﻓﺘﺎري را ﻣﻠﮑﻪ ﻋﺼﻤﺖ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺎﯾﺰ اﯾﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻓﺮدي ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻣﺎﻧﺖ دار اﺳﺖ را رﺋﯿﺲ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺪون ﻧﺎﻇﺮ و در ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﺧﯿﺎﻧﺖ او ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ از آﻣﯿﺨﺘﻦ ﻣﻠﮑﻪ ﻋﺼﻤﺖ ﺑﺎ ﻣﻠﮑﻪ اﺧﻼق اﺳﺖ )ﻧﻮع ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم(‪ .‬ﻋﻠﻢ اﺧﻼق ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﭼﻬﺎرم ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ .‬ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن آن را ﻣﻠﮑﻪ و‬
‫رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن ﻣﻨﺶ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﺪ‪ .‬ﻋﻠﻢ اﺧﻼق در ﭘﯽ ﺧﻠﻖ وﻓﺎداري و اﻓﺰاﯾﺶ داﻣﻨﻪ آن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺧﻼﻗﯽ در ﭘﯽ اﺻﻼح رﻓﺘﺎر ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﭘﺎﯾﺪار )ﺧﻠﻖ(‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻨﯿﺎن ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان‪ :‬ﻣﻌﻠﻤﯽ رﻓﺘﺎر ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﺷﺎﮔﺮد اﺳﺖ اﻣﺎ ﻗﺒﻠﺶ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺧﻮد را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺗﺮازوي اﺧﻼق‪ :‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي اﺧﻼﻗﯽ داﺷﺘﻦ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد و ﺗﻼش ﺑﺮاي آن اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺧﻼق ﺷﺨﺼﯽ‪ ،‬ﺷﻐﻠﯽ و ﺷﻬﺮوﻧﺪي‬

‫اﯾﻦ ﺳﻪ ﺣﻮزه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺧﻼق ﮐﺎرﺑﺮدي از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﻮﺛﺮﻧﺪ اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎي ﻣﻨﺸﯽ و ﺑﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎي ﮐﻨﺸﯽ‬
‫در اﻧﻬﺎ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي در ﻣﺤﯿﻂ زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻐﻠﯽ را اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي ﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﻢ و ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﺘﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻣﻮارد‬
‫اﺧﻼق ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دو ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪ :‬ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎي ﺧﻠﻘﯽ و ﻣﻨﺸﯽ و ﺑﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎي رﻓﺘﺎري و ﮐﻨﺸﯽ ﮐﻪ اوﻟﯽ ﻓﻀﺎﺋﻞ و‬
‫دوﻣﯽ اﻟﺰاﻣﺎت اﺧﻼﻗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روﯾﮑﺮد ﻓﺮدﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻗﺪﻣﺖ دارد‪ ،‬ﻫﺪﻓﺶ ﺑﯿﺎن ﻓﻀﺎﺋﻞ و اﻟﺰاﻣﺎت اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﺷﺎﮔﺮدان اﺳﺖ‪ .‬در روﯾﮑﺮد دوم‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻫﺪف رﺷﺪ اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺮﻓﻪ اي در ﺑﻌﺪ ﺣﻘﻮﻗﯽ اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﻣﺪرﺳﻪ‪ .‬روﯾﮑﺮد دوم ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ اﺳﺖ و اﻣﺮوزه روﯾﮑﺮد اول‬
‫را ﺑﻪ ﺣﺎﺷﯿﻪ راﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه اﻏﻠﺐ ﻣﺸﺎﻏﻞ دﯾﮕﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و رﻫﯿﺎﻓﺖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ در اﯾﺮان در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ اﻫﺪاف و ﻋﻘﺎﯾﺪ دﯾﻨﯽ و ﭘﺮورش اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﻌﻨﻮي وﻧﯿﺰ آﻣﺎده ﮐﺮدن ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ و آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎ‬
‫اﺳﺘﻮار ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺤﻞ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﺎن در زﻣﺎن ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯿﺎن داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺧﻄﺎب ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻇﻬﻮر اﺳﻼم اﻫﺪاف‬
‫آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻪ دﻧﯿﻮي و ﻣﻌﻨﻮي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻐﻞ ﻣﻌﻠﻤﯽ ﻧﯿﺰ اﺑﺘﺪا در ﻣﺴﺎﺟﺪ و ﺑﻌﺪ در ﻣﮑﺘﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺑﻌﺪ ﻧﻈﺎﻣﯿﻪ ﻫﺎ و ﺣﻮزه ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯿﻪ ﮔﺴﺘﺮش‬
‫ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺎﺳﯿﺲ داراﻟﻔﻨﻮن ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ‪ ،‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش اﯾﺮان ﻣﺘﺤﻮل ﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﺼﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺗﻌﻠﯿﻢ در ﻣﻌﺎﺑﺪ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان ﺑﻮد و ﻣﻨﺸﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه دوﻟﺘﯽ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺼﺮ و ﺑﺎﺑﻞ اوﻟﯿﻦ ﻧﻈﺎم ﻫﺎي‬
‫ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ را ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮﺑﯿﺖ در ﻫﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﻗﺪﻣﺖ زﯾﺎد دارد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد آن دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي آﻣﻮزش دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم ﭼﯿﺮﮔﯽ ﺳﺎزﻣﺎن در ﺗﺮﺑﯿﺖ و اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ‬
‫اي ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺟﺪﯾﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﺧﻼق ﺗﻌﻠﯿﻢ وﺗﺮﺑﯿﺖ اﻣﺮوز را ﺑﺎﯾﺪ در ﻫﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزﻣﺎن از اﻫﺪاف ﺗﺎ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎر‪ ،‬ﺷﺮح وﻇﺎﯾﻒ‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻈﺎم‬
‫ﻫﺎ و ﻣﻘﺮرات و ‪ ...‬ﻣﻄﺮح ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﻣﻌﻠﻢ ﺟﺰﺋﯽ از ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ و ﻣﺪرﺳﻪ ﺟﺰﺋﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از اﯾﻦ ﻧﻈﺎم اﺳﺖ و ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻌﻠﻤﯽ درﮐﻨﺎر ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ‪ ...‬ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻧﻈﺎم ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﯽ ﻫﻢ ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﺖ و ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻪ ﺷﺮح ﺗﺼﻮﯾﺮ زﯾﺮ دارد‪:‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪ اي در ﻣﺪارس‬

 ‫وﻇﺎﯾﻒ ﻫﺮ ﻓﺮد در ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻨﮑﻪ در ﺣﺮﻓﻪ ﺧﻮد ﻣﻠﺰم ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ ﺣﻘﻮق ﭼﻪ اﻓﺮادي اﺳﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .1‬ﺣﺮﻓﻪ ﺗﺪرﯾﺲ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر از آن ﯾﺎد دادن دروس ﻣﺼﻮب وزارت آ‪.‬پ و آﻣﺎده ﺳﺎزي داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺮاي اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت و ﺳﻨﺠﺶ ﯾﺎدﮔﯿﺮي دروس‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻘﺶ اﺻﻠﯽ را ﻣﻬﺎرت و داﻧﺶ ﻣﻌﻠﻢ دارد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺣﺮﻓﻪ ﻣﺸﺎوره‪ :‬ﻣﺸﻮرت ﺑﻪ داﻧﺶ اﻣﻮزان در ﻣﺴﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ ﯾﺎ ﭘﺮورﺷﯽ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺣﺮﻓﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‪ :‬ﻧﻘﺶ ﮐﻠﯿﺪي در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ اﺟﺰاي آﻣﻮزﺷﯽ دارد و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺳﻄﺢ ﮐﻞ ﺳﺎزﻣﺎن آﻣﻮزﺷﯽ ﯾﺎ ﻣﻘﻄﻊ و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺣﺮﻓﻪ ﻧﻈﺎرت ﻋﻠﻤﯽ و ﺑﺮﮔﺰاري آزﻣﻮن‪ :‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﻄﺢ آزﻣﻮن ﻫﺎي داﺧﻠﯽ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﺮﮔﺰاري آﻧﻬﺎ و دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ رﺗﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻘﺶ‬
‫ﻋﻤﺪه دارد‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺣﺮﻓﻪ ﭘﺮورش و ﺗﺮﺑﯿﺖ‪ :‬ﻣﺮﺑﯽ‪ ،‬ﻣﻌﺎون ﯾﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و ﭘﺮورﺷﯽ اﯾﻦ ﻧﻘﺶ را اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﻓﻮق ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫را ﻋﻬﺪه دار اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﻧﻈﺎﻣﺖ‪ :‬ﻧﺎﻇﻢ ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺮﻗﺮاري ﻧﻈﻢ در ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .7‬اﻣﻮر اﺟﺮاﯾﯽ‪ :‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﭘﺮوﻧﺪه ﺷﺎﮔﺮدان از ﻟﺤﺎظ ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ را ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ و ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﺷﺎﮔﺮدان ﻧﺪارﻧﺪ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .8‬اﻣﻮر ﺧﺪﻣﺎت‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ و ﻧﮕﻬﺒﺎن ﮐﻪ ﺣﺮﻓﻪ اي ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن آﻧﻬﺎ در ﻧﮕﺮش ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﺷﺎﮔﺮدان ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
 ‫ﻧﻘﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪ اي ﻣﺪارس‪:‬‬

‫ﺗﺤﻘﻖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪ اي ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﻌﻠﻢ و ﻣﺪﯾﺮو ﻣﻨﺎﺑﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺘﺐ‬
‫درﺳﯽ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ و ﻓﻦ آوري‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﭘﻞ ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻟﯽ اﻧﺪ وﺑﺎﯾﺪ رواﯾﯽ و اﻋﺘﺒﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﻌﻠﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺒﻊ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺳﻪ ﺷﺮط ﻻزم اﺳﺖ‪ :‬دﺳﺘﺮﺳﯽ آﺳﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﺧﻮاﺳﺖ او‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻓﺮدي‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﯾﺎددﻫﯽ ﻧﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺎر‬

‫ﻧﻘﺶ اﻟﮕﻮﯾﯽ ﻣﻌﻠﻢ‪ :‬ﻇﺎﻫﺮي ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﻠﻢ‪-‬ﺷﺎﮔﺮد ارﺗﺒﺎط ﮔﻔﺘﺎري اﺳﺖ و ﺗﺼﻮﯾﺮ راﯾﺞ از ﻧﻘﺶ ﺣﺮﻓﻪ اي ﻣﻌﻠﻤﯽ‪ ،‬ﺗﺪرﯾﺲ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻠﻢ و‬
‫ﺷﺎﮔﺮد ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺠﯿﺪه ﺗﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺮﮐﺎت و ﺳﮑﻨﺎت و ﮐﺮدار و ﻧﮕﺎه و ﺷﺎدي و اﺣﺴﺎس و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ اﻟﮕﻮي داﻧﺶ آﻣﻮز اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ اﯾﻦ اﻟﮕﻮﺑﺮداري ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺎﻫﺸﯿﺎراﻧﻪ اﺳﺖ و ﺣﺘﯽ ﻧﺤﻮه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﺳﻮال را اﻟﮕﻮي ﮐﻠﯽ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺳﻮال ﻣﯽ اﻧﮕﺎرد‪ .‬از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ آﻣﻮزش‬
‫اﺧﻼق ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ ﮔﻔﺘﺎر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﮐﻤﺘﺮ ﮐﺎراﯾﯽ دارد از ﻫﻤﯿﻦ روﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه "دﻋﻮت ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﯿﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺎرﺗﺎن" ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻌﻤﺎر ﻫﻢ‬
‫ﻫﺴﺖ ﭼﻮن ﺑﻨﺎي ﺧﯿﺮ و ﺷﺮ را ﻣﯽ ﻧﻬﺪ‪ .‬ﺧﺎﺻﯿﺖ ﯾﺎددﻫﯽ ﻫﻤﻪ ﺷﺌﻮن ﻣﻌﻠﻤﯽ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻫﻢ دارد اﯾﻨﮑﻪ ﻏﺎﻟﺐ داﻧﺶ آﻣﻮزان از ادب ﻣﻌﻠﻢ درس ادب و از‬
‫ﺑﯽ ادﺑﯽ او درس ﺑﯽ ادﺑﯽ ﻣﯽ آﻣﻮزﻧﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺗﻌﺪادي ﮐﻪ ﺑﺎﻫﻮش ﺗﺮﻧﺪ و ﻟﻘﻤﺎن وار ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺌﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻌﻠﻤﯽ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺧﻮد‪ :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﺧﺪا را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‪ .‬در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮارد ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﺒﮑﯽ رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻨﺶ او ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان اﺣﺘﺮام ﮔﺬارد‪ .‬ﻣﺎ اﯾﻦ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺧﻮد را اﻟﮕﻮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﯾﻢ‪ .‬آﯾﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﺣﺮﯾﻢ‬
‫ﺧﻮد را ﻣﺤﺘﺮم ﻣﯽ ﺷﻤﺎرد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺮدازد و ‪. ...‬‬
‫‪ .2‬ﺑﻬﺮه وري در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺣﺮﻓﻪ اي‪ :‬ﻣﯿﺰان ﺑﻬﺮه وري ﻣﻌﻠﻢ در ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ ،‬آزﻣﻮن و ارزﯾﺎﺑﯽ و ‪ ...‬ﺧﺎﺻﯿﺖ ﯾﺎددﻫﯽ دارد و ﺑﻌﺪا ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫رﻓﺘﺎر ﺷﺎﮔﺮد را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻧﮕﺎه ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﺎدراﻧﻪ‪ :‬ﻧﺤﻮه ارﺗﺒﺎط ﭼﺸﻤﯽ ﻣﻤﻠﻮ از ﭘﯿﺎم اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺧﺸﻢ‪ ،‬و ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﺤﺴﯿﻦ و ‪ ...‬ﮐﻪ ﺳﺒﮏ ﺑﺼﺮي ﺷﺎﮔﺮدان را ﺷﮑﻞ ﻣﯽ‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﮐﺮدار ﻧﺮم و ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ‪ :‬اﺣﺘﺮام در ﺗﻌﺮﯾﻒ اﯾﺠﺎﺑﯽ رﻓﺘﺎر ارﺗﺒﺎﻃﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ارزﺷﻤﻨﺪي را ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ و در ﺑﯿﺎن ﺳﻠﺒﯽ‬
‫ﺧﻮدداري از رﻓﺘﺎري اﺳﺖ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﺣﻘﺎرت را ﺑﻪ ﻓﺮد روﺑﺮو ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﮔﻔﺘﺎر اﺳﺘﻮار و ﺷﻔﻘﺖ آﻣﯿﺰ‪ :‬ﺳﺨﻦ ﻣﻌﻠﻢ اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺰل‪ ،‬ﻣﻔﯿﺪ و ﻣﻀﺮ‪ ،‬ﺷﻔﻘﺖ آﻣﯿﺰ ﯾﺎ‬
‫ﺗﻮﻫﯿﻦ آﻣﯿﺰ و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬اﻗﺘﺪار ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ‪ :‬در ﺑﺮاﺑﺮ اﻗﺘﺪار رذاﯾﻠﯽ ﭼﻮن ﻗﺪرت ﻧﻤﺎﯾﯽ و ﻧﺒﻮد ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻗﺘﺪار داراي ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺻﺪاﻗﺖ‪ ،‬ﺻﺮاﺣﺖ‪،‬‬
‫اﺣﺘﺮام اﺻﯿﻞ و ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﺣﻔﻆ اﺳﺘﻘﻼل ﻃﺮﻓﯿﻦ و ‪ ...‬اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .7‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺳﻮال داﻧﺶ آﻣﻮزان‪ :‬ﺳﺒﮏ ﻣﻌﻠﻢ در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺳﻮال ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﻧﯿﺰ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ .8‬ارزش داوري‪ :‬داوري ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﯽ آورد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ در داوري و ﻗﻀﺎوت اﺣﺘﯿﺎط ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬داوري ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺷﺘﺎب زده‪،‬‬
‫ﻣﺤﻄﺎﻃﺎﻧﻪ‪ ،‬درﺳﺖ و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﮔﺮد اﯾﻦ را ﻧﯿﺰ ﻣﯽ آﻣﻮزد‪.‬‬
 ‫‪ .9‬ﺳﺨﺎوت ﻋﻠﻤﯽ‪ :‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺧﺼﻠﺖ ﻣﻌﻠﻤﯽ اﺳﺖ‪.‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻤﯽ را ﻓﺮوﺗﺮ از ﯾﮏ ﺷﻐﻞ ﻣﯽ اﻧﮕﺎرﻧﺪ در آﻣﻮزش ﻫﻢ ﺑﺨﻞ ﻣﯽ ورزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .10‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ و ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ‪ :‬داﻧﺶ آﻣﻮز ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻫﻢ ﮐﻼﺳﯽ ﻫﺎ را ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﯽ ﻧﮕﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺑﺼﺮي‪،‬‬
‫داوري‪ ،‬ارزﺷﯿﺎﺑﯽ‪ ،‬ﺗﺸﻮﯾﻖ و ﺗﻨﺒﯿﻪ و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .11‬ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮازﻧﺪه‪ :‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ اﺻﻞ در ﮐﺪ ﻫﺎي ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻠﻤﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .12‬روﺣﯿﻪ آﻣﻮزش ﭘﺬﯾﺮي‪ :‬ﺧﻮد ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ‪ ...‬ﺑﻬﺎ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺮ اﺧﻼق ﺷﻬﺮوﻧﺪي و اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ :‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﺻﻌﻮد ﯾﺎ ﻧﺰول اﺧﻼق ﺷﻬﺮوﻧﺪي و ﺣﺮﻓﻪ اي‬
‫دارﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﻨﺎوﯾﻦ ‪ 5‬ﻓﺼﻞ دوم ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﺨﺘﺼﺮ از ﮐﺘﺎب »اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ اي در ﻣﺪرﺳﻪ«‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺣﻤﺪ ﻓﺮاﻣﺮز ﻗﺮاﻣﻠﮑﯽ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺷﻬﯿﺪ ﻣﻬﺪوي ﺻﺺ ‪99-155‬‬
‫ﺗﻬﯿﻪ‪ :‬اﻣﯿﺪ ﺣﻀﺮﺗﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ .6‬از ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺧﻮد ﺗﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺪرﺳﻪ‬

‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻨﯿﺎن ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان‪ ) :‬ﺗﺮازوي ﺳﻨﺠﺶ ﺧﻮﺑﯽ و ﺑﺪي ﺧﻠﻖ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي در ﻗﺒﺎل ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل دﻏﺪﻏﻪ اﻣﺎﻧﺖ‬
‫داري ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﮔﺮدان رﯾﺸﻪ در دﻏﺪﻏﻪ در ﻫﻤﺎن زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ‪ 3 .‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﻧﺘﺨﺎب دوﺳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ‪-‬آﻧﭽﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺴﻨﺪﯾﻢ ﺑﺮاي دﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﺑﭙﺴﻨﺪﯾﻢ‪-‬ﻧﮕﺮش ﻣﺎ در ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﮕﺎه ﮐﻠﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﺎ ﺑﻪ اﻣﻮر و ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ (‬

‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‪) :‬در ﺑﺮاﺑﺮ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺧﻮد آزاري‪ ،‬ﺧﻮد زﻧﯽ و ﺗﻮﻫﯿﻦ ﭘﺬﯾﺮي و ‪ ...‬رﻓﺘﺎرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮد ارزﯾﺎﺑﯽ و ﻋﺰت ﻧﻔﺲ و‬
‫‪ ...‬وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺖ(‬

‫ﺑﻨﯿﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮ ﺧﻮد‬

‫‪ .1‬ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ )ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﻟﺤﻈﻪ ﻫﻢ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد ﻣﺜﻼ در ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﻋﺸﻖ ﻣﻌﻠﻤﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺎ را از ﺧﻮدﻣﺎن ﻏﺎﻓﻞ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻢ‬
‫ﺧﻮب ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎﯾﺪ در ان دﻗﺖ ﺷﻮد(‬
‫‪ .2‬ﺧﻮدﺑﺎوري‬
‫‪ .3‬ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮدن )ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ اﻧﮕﯿﺰه دروﻧﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺧﻮﯾﺶ اﺳﺖ(‬

‫اﺑﻌﺎد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮﺧﻮد‬

‫‪ .1‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻧﮕﺎره ﻫﺎ‬

‫‪ .2‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺧﺎﻃﺮه ﻫﺎ‬
‫‪ .3‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ )ﻣﺜﻼ اﯾﻨﮑﻪ در روﯾﺎروﯾﯽ ﺑﺎ ﺧﺸﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻠﺖ و ﭘﯿﺎﻣﺪ آن را ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﮐﻨﯿﻢ(‬
‫‪ .4‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎور )ﺑﺎور ﻫﺎ در ﺗﺮازوي ﺻﺪق و ﮐﺬب ﺳﻨﺠﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ان ﻫﻮﺷﯿﺎري در داوري‪ ،‬ﺳﻨﺠﺶ و ﻧﻘﺎدي ﻣﺴﺘﺪﻻﻧﻪ آن‪،‬‬
‫درﺳﺘﯽ و ﮐﻔﺎﯾﺖ ادﻟﻪ‪ ،‬و ﭘﺮوي از ادﻟﻪ ﮐﺎﻓﯽ و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ(‬
‫‪ .5‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﺑﺎن‬
‫‪ .6‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن‬
‫‪ .7‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻣﻮر ﺧﺼﻮﺻﯽ )ﻣﺜﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬و ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻢ و روان و ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ و ‪(...‬‬
‫‪ .8‬اﻣﻮر ﮐﺎري‬

‫آﺛﺎر ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮ ﺧﻮد‬

 ‫‪ .1‬ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﺪﻓﮕﺬاري درﺳﺖ و ﺗﻼش ﻣﻮﺛﺮ(‬
‫‪ .2‬ﺷﺎدﮐﺎﻣﯽ و ﻧﺸﺎط‬
‫‪ .3‬ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ و رواﻧﯽ‬
‫‪ .4‬رﺷﺪ ﺷﺨﺼﯿﺖ‬
‫‪ .5‬ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺎي ‪ 8 ،7‬و ‪ .9‬اﺧﻼق ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻼس )اﺑﻌﺎد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺧﻼﻗﯽ ﮐﻼس(‬

‫اول( ﺑﻬﺮه وري آﻣﻮزﺷﯽ )ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ رﮐﻦ در رﻫﺒﺮي ﮐﻼس و ﻣﺪرﺳﻪ(‬

‫اﻟﻒ( ﮐﯿﻔﯿﺖ آﻣﻮزﺷﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻤﯿﺖ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻫﺎ‪ ،‬وﻓﺎداري ﺑﻪ اﻫﺪاف‪ ،‬زﻣﺎن و ﻓﺮآﯾﻨﺪ آﻣﻮزش و ارزﺷﯿﺎﺑﯽ و‪( ...‬‬

‫ب( اﻣﺎﻧﺖ داري در ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻌﻠﻤﯽ ﺗﺎ ﺑﻬﺮه وري‬

‫اﻣﺎﻧﺖ داري در ودﯾﻌﻪ )ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﻆ و ﻋﺪم ﺗﺼﺮف در آن اﺳﺖ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺜﻼ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ واﯾﺖ ﺑﺮد ﯾﺎ وﺳﺎﯾﻞ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه اول‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﺎل ﻋﯿﻨﺎ در آﺧﺮ ﺳﺎل ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد(‬
‫اﻣﺎﻧﺖ داري در ﺣﺮﻓﻪ )ﺗﺼﺮف و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻋﺮف‪ ،‬ﻗﻮاﻧﯿﻦ‪ ،‬اﻋﺘﺪال‪ ،‬ﺑﺪون آﺳﯿﺐ زدن و در ﺣﺎﻟﺖ اﮐﻤﻞ ﺗﺼﺮف و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻬﯿﻨﻪ در اﯾﻨﺠﺎ در ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻬﺮه وري اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﺎراﯾﯽ و اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد(‬

‫‪-‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻬﺮه وري آﻣﻮزﺷﯽ ) ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺣﺮﻓﻪ اي در ﮔﺮو ﻫﺪف ﮔﺬاري درﺳﺖ و وﻓﺎداي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن اﺳﺖ‪ .‬در اﻣﻮزش ﻫﻢ اﯾﻨﻄﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻫﺪاف‬
‫در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد اﻣﺎ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻔﮑﺮ و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺒﮏ و ﺷﯿﻮه ﻣﻌﻠﻤﯽ ﻫﻢ ﮐﺎرآﯾﯽ را‬
‫رﻗﻢ ﻣﯽ زﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺬاب ﺗﺮ ﮐﺮدن ﮐﻼس‪ ،‬ﻧﺸﺎط آﻣﻮزﺷﯽ و ‪( ...‬‬

‫ﺑﻬﺮه وري و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن‬

‫ﻓﺮﺻﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻮد )ﻫﺮﭼﻪ ﺧﻮدﺧﻮاه ﺗﺮ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻨﺠﺶ ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ‬
 ‫دوم‪ :‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺎ ﺳﻮال داﻧﺶ آﻣﻮز‬

‫ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﻮاﺟﻬﻪ اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺎ ﺳﻮال‬

‫‪ .1‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﺣﻖ ﺳﻮال‬
‫‪ .2‬ﻫﻨﺮ ﮔﻮش دادن‬
‫‪ .3‬ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﮕﺮي‬
‫‪ .4‬ﻓﻬﻢ ﺻﺤﯿﺢ ﺳﻮال‬
‫‪ .5‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ ﺳﻮال ﺑﺮاي ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺳﻮال‬
‫‪ .6‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺳﻮاﻟﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺨﺶ را ﻧﻤﯽ داﻧﯿﻢ‬
‫‪ .7‬وﻓﺎي ﺑﻪ ﻋﻬﺪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﻮاﻻت ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫‪ .8‬ارﺟﺎع ﺑﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‬
‫‪ .9‬دﻗﺖ در اراﺋﻪ ﺟﻮاب‬
‫‪ .10‬ﺗﻤﺎﯾﺰ اﻧﮕﯿﺰه ﺳﻮال ﺑﺎ ﺧﻮد ﺳﻮال در ﻣﻮارد ﻣﻮذﯾﺎﻧﻪ‬
‫‪ .11‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ دﻟﺴﻮزاﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺳﻮاﻟﯽ‬
‫‪ .12‬ﭘﺮﻫﯿﺰ از ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ در ﺳﻮاﻻت ﻧﺎروا‬
‫‪ .13‬دﻋﻮت از ﻫﻤﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﻪ ﺗﺪﺑﺮ در ﺳﻮال‬
‫‪ .14‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﺎ ﺳﻮال )ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮﺻﺖ و ﻧﺤﻮه ﺑﺮﺧﻮرد در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻮال ﺷﺎﮔﺮد و در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﺨﺘﻠﻒ(‬
 ‫‪ .15‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﮐﻼس ﺑﺎ ﺳﻮال‬
‫‪ .16‬ﻧﻘﺪﭘﺬﯾﺮي‬
‫‪ .17‬اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ‬

‫)اﻣﺎ ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﻏﯿﺮ اﺧﻼﻗﯽ در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺳﻮال ﻣﺜﻞ ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻮال‪ ،‬ﺑﯽ ﻣﻘﺪار ﺧﻮاﻧﺪن ان‪ ،‬ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺳﻮال ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮاﻧﻪ‪ ،‬ﻋﺎﻗﻞ‬
‫اﻧﺪر ﺳﻔﯿﻪ‪ ،‬ﺑﯽ ﻣﺒﺎﻻﺗﯽ در ﺟﻮاب‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺴﺖ و ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪه و ‪ ...‬ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن اﯾﺠﺎد اﻧﮕﺎره زﺷﺖ از ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﻓﺮو رﯾﺨﺘﻦ ﺣﺮﻣﺖ ﻣﻌﻠﻤﯽ‪ ،‬ﺑﯽ‬
‫اﻋﺘﻤﺎد و ‪ ...‬را در ﭘﯽ دارد(‬

‫ﺳﻮم‪ :‬اﻗﺘﺪار ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ‬

‫در دام ﺑﺮادران دروﻏﯿﻦ )دوﻓﻀﯿﻠﺖ و رذﯾﻠﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ و ﺗﮑﺒﺮ ﯾﺎ اﻗﺘﺪار و ﻗﺪرت ﻧﻤﺎﯾﯽ(‬

‫ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﯽ )از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﺪاﻗﺖ‪ ،‬ﺻﺮاﺣﺖ‪ ،‬اﺣﺘﺮام و اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي اﺷﺎره ﮐﺮد(‬

‫ﭼﻬﺎر ﺳﺒﮏ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻋﻤﺪه‪:‬‬

 ‫ﻓﺼﻞ ‪ .10‬از ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﺑﺎن ﺗﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻼس‬

‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﺑﺎن‪:‬‬

‫)ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن ﺿﺎﻣﻦ ﮐﺎراﯾﯽ ﮐﻼس اﺳﺖ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﺑﺎن ﺿﺎﻣﻦ ﮐﺎرآﯾﯽ و اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آﻣﻮزﺷﯽ اﺳﺖ‪(.‬‬

‫ﮔﻔﺘﺎر اﺳﺘﻮار )داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﺮ اﺳﺎس اﻋﺘﻤﺎدش ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺳﺨﻦ او را ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﯾﮏ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻌﻠﻢ و ﺑﯽ ﻣﺒﺎﻻﺗﯽ او ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻋﻤﺮ‬
‫ﺷﺎﮔﺮد ﺑﺎ او ﺑﺎﺷﺪ(‬

‫ﺳﻨﺠﺶ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﮔﻔﺘﺎر ) ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﻨﺠﺶ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﮔﻔﺘﺎر‪ ،‬ﺷﯿﻮه ادا و اراﺋﻪ آن ﻫﻢ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ زﺑﺎن ﮔﻔﺘﺎري و ﮐﺎﻟﺒﺪي )ﺷﻔﺎﻫﯽ و ﺑﺪﻧﯽ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺷﺎﮔﺮد از ﻣﻌﻠﻢ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﺪ از ﻣﻦ ﻧﺎراﺣﺘﯽ و ﻣﻌﻠﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻧﻪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ رﻧﮕﺶ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده‬
‫اﺳﺖ(‬

‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻔﺘﺎر و رﻓﺘﺎر‬

‫اﺑﺰار ﮐﺪام ﻫﺪف )ﻫﻮﯾﺖ اﺑﺰاري زﺑﺎن‪ .‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي زﺑﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ اﮔﺮ ﮐﺎرﮐﺮد ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن ﻣﻄﻠﺐ دﻏﺬﻏﻪ ﻓﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻧﺐ را‬
‫رﻋﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ادﻟﻪ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﺗﻔﮑﺮ اﻧﺘﻘﺎدي را در ﺷﺎﮔﺮد ﭘﺮورش ﻣﯽ دﻫﺪ و ﯾﺎ ﮐﺎرﮐﺮد زﺑﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺑﻪ ﻓﻀﺎﯾﻞ اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻓﺖ‬
‫ﮐﺎرﮐﺮد اول ﺗﺤﻤﯿﻞ آرا و آﻓﺖ ﮐﺎرﮐﺮد دوم ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﮔﺮﯾﺰي و اﻣﻮر ﻧﺎرواﺳﺖ (‬