ΛΤΜΕΝΟ ΠΡΑΚΣΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟΤ ΠΟΙΝΙΚΟΤ (ΑΙΣΙΩΔΟΤ΢ ΢ΤΝΑΥΕΙΑ)

Ο Α τραυματίζει από αμέλεια με το αυτοκίνητό του τον Β. Ο τελευταίος:

(α) Εισάγεται σε κάποιο νοσοκομείο όπου ξεσπά μεγάλη πυρκαγιά με

αποτέλεσμα ο Β να πεθάνει από ασφυξία λόγω των αναθυμιάσεων.

(β) Την ώρα που ο τραυματίας Β μεταφερόταν στο νοσοκομείο με το

αυτοκίνητο κάποιου άλλου διερχόμενου οδηγού, το αυτοκίνητο του
τελευταίου συγκρούεται με ένα φορτηγό με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο Β.

(γ) Κατά την ώρα της εγχειρήσεως στην οποία έπρεπε να υποβληθεί ο Β, από
λάθος του γιατρού Γ, παθαίνει ακατάσχετη αιμορραγία με αποτέλεσμα να
πεθάνει.

(δ) Επειδή το τραύμα δεν ήταν σοβαρό, ο Β αρνήθηκε να μεταφερθεί στο

νοσοκομείο με αποτέλεσμα να χειροτερεύσει η υγεία του και τελικά να
πεθάνει.

(ε) Το τραύμα του συνεχώς χειροτέρευε και ο θάνατός του ήταν πλέον ζήτημα
λίγων ημερών. Ο ανιψιός του και μοναδικός κληρονόμος του Δ, όπως είχε
αποφασίσει από καιρό, τον σκοτώνει για να τον κληρονομήσει μια ώρα
αρχύτερα.

(στ) Είχε τραυματισθεί ελαφρά, επειδή όμως έπασχε από αιμοφιλία, πέθανε
από ακατάσχετη αιμορραγία.

Ερωτάται:

1. Ποια είναι η ευθύνη του Α σε κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις;
2. Ποια είναι η ευθύνη των οδηγών και των Γ και Δ;

Στα εγκλήματα αποτελέσματος (ουσιαστικά εγκλήματα) (όπως π.χ. η ανθρωποκτονία

με πρόθεση ή αμέλεια, οι σωματικές βλάβες), για να υπάρχει έγκλημα και ευθύνη
του δράστη, απαιτείται να υπάρχει αντικειμενικός αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ
συμπεριφοράς του δράστη και αποτελέσματος, ή άλλως αιτιώδης συνάφεια μεταξύ
αυτών των δύο μεγεθών. Για την ποινική ευθύνη του δράστη, βέβαια, δεν αρκεί μόνο
η ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας αλλά απαιτείται επιπλέον και υπαιτιότητα του δράστη
(δόλος ή αμέλεια) για το αποτέλεσμα το οποίο προκάλεσε με τη συμπεριφορά του.

Αιτιώδης συνάφεια υπάρχει όταν δεν μπορούμε να θεωρήσουμε την πράξη σαν
ελλείπουσα χωρίς να λείπει αναγκαία και το αποτέλεσμα ή χωρίς να επέρχεται το
αποτέλεσμα ουσιωδώς παραλλαγμένο (κατά το χρόνο, τρόπο, τόπο κ.λπ). Οι λύσεις
που δίνονται στα παρακάτω ερωτήματα απορρέουν από την κρατούσα στο Ποινικό
Δίκαιο θεωρία του «ισοδυνάμου των όρων» (condition sine qua non).

mylinablog.blogspot.gr ΢ελίδα 1
 ΛΤΜΕΝΟ ΠΡΑΚΣΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟΤ ΠΟΙΝΙΚΟΤ (ΑΙΣΙΩΔΟΤ΢ ΢ΤΝΑΥΕΙΑ)

(α) Στην πρώτη περίπτωση του πρακτικού μεταξύ της πράξης του Α και του
τραυματισμού του Β υπάρχει αιτιώδης συνάφεια, γιατί αν ο Α δεν παρέσυρε τον Β, ο
τελευταίος δεν θα τραυματιζόταν. Μεταξύ της πράξης του Α και του θανάτου του Β
υπάρχει επίσης, αιτιώδης συνάφεια γιατί αν ο Α δεν παρέσυρε τον Β ο τελευταίος δεν
θα μεταφερόταν στο νοσοκομείο και δεν θα πέθαινε από πυρκαγιά. Το αποτέλεσμα
δηλαδή είναι συνέπεια της ενέργειας του δράστη, έστω και αν συνέτρεξαν περιστατικά
χωρίς τα οποία δεν θα επερχόταν το αποτέλεσμα. Το γεγονός όμως της ύπαρξης
αιτιώδους συνάφειας δεν δημιουργεί και ευθύνη του Α για το θάνατο του Β, αν για
αυτόν ο Α δεν είχε δόλο ή αμέλεια. Στο πρακτικό, πράγματι ο Α ούτε επεδίωκε ή
αποδεχόταν το θάνατο του Β, ούτε προκλήθηκε από δική του άμεση αμελή
συμπεριφορά ο θάνατος του Β. Ο Α θα τιμωρηθεί μόνο για σωματική βλάβη από
αμέλεια (ΠΚ 314).

(β) Στη δεύτερη περίπτωση του πρακτικού, υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ
πράξης του Α και αποτελέσματος, όχι όμως και υπαιτιότητα για το θάνατο του Β.
Ακέραια θα είναι η ευθύνη των οδηγών των δύο οχημάτων για το θάνατο του Β, αν η
σύγκρουση οφείλεται σε δική τους αμέλεια (ανθρωποκτονία από αμέλεια, ΠΚ 302).
Στις παραπάνω δύο περιπτώσεις σύμφωνα με τη κρατούσα γνώμη (θεωρία του
αντικειμενικού καταλογισμού) αποκλείεται η αιτιώδης διαδρομή είναι εντελώς άτυπη
δηλ. κείται εκτός της κοινής πείρας της ζωής και για αυτό δεν είναι αντικειμενικά
προβλέψιμη. Ο Α θα τιμωρηθεί μόνο για σωματική βλάβη από αμέλεια (ΠΚ 314).

(γ) Ίδια λύση πρέπει να δοθεί και στην Τρίτη περίπτωση του πρακτικού. Ο γιατρός θα
έχει ευθύνη για ανθρωποκτονία από αμέλεια (ΠΚ 302). Στις περιπτώσεις όπως η β και
γ, η ενέργεια του δράστη είναι αιτία έστω και αν συγχρόνως ή μεταγενέστερα
συνέτρεξε και άλλη ανθρώπινη ενέργεια για την παραγωγή του αποτελέσματος. Ο Α
θα τιμωρηθεί μόνο για σωματική βλάβη από αμέλεια (ΠΚ 314).

(δ) Στην τέταρτη περίπτωση του πρακτικού, επίσης υπάρχει αιτιώδης συνάφεια
μεταξύ ενέργειας του Α και θανάτου του Β. Η αιτιώδης αυτή συνάφεια δεν διακόπηκε
από την παρεμβαλλόμενη ενέργεια ή παράλειψη του θύματος. Εδώ το ζήτημα που
ανακύπτει αναφέρεται όχι στη διακοπή της αιτιώδους συνάφειας, αλλά στην ύπαρξη
ευθύνης από αμέλεια του Α για το θάνατο του Β. Τέτοια αμέλεια στο πρακτικό δεν
υπάρχει. Αντίθετα υπάρχει αμέλεια του ίδιου του θύματος για την προστασία των
δικών του εννόμων αγαθών (ζωής , υγείας), αμέλεια η οποία τελικά προκαλεί και το
θάνατό του. Υπάρχει δηλαδή αυτοδιακινδύνευση του παθόντα. Ο Α έχει ευθύνη μόνο
για σωματική βλάβη από αμέλεια (ΠΚ 314). Κατά την κρατούσα γνώμη στις
περιπτώσεις που το αποτέλεσμα οφείλεται σε αυτοδιακινδύνευση του θύματος,
δηλαδή ο παθών με τη συμπεριφορά του θέτει ένα νέο κίνδυνο ο οποίος
πραγματώνεται, μόνον αυτός, στο αποτέλεσμα, ο αντικειμενικός καταλογισμός και η
αιτιώδης συνάφεια αποκλείονται λόγω έλλειψης συνάφειας κινδύνου. Δεχόμαστε
επίσης ότι έλλειψη αντικειμενικού καταλογισμού και αιτιώδης συνάφειας
αποκλείονται λόγω έλλειψης συνάφειας κινδύνου υπάρχει και στην περίπτωση που

mylinablog.blogspot.gr ΢ελίδα 2
 ΛΤΜΕΝΟ ΠΡΑΚΣΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟΤ ΠΟΙΝΙΚΟΤ (ΑΙΣΙΩΔΟΤ΢ ΢ΤΝΑΥΕΙΑ)

παρεμβάλλεται η πράξη τρίτου, όπως και στην παραπάνω γ περίπτωση που

παρεμβάλλεται το ιατρικό σφάλμα.

(ε) Στην πέμπτη περίπτωση του πρακτικού, υπάρχει διακοπή της αιτιώδους
συνάφειας της αρχικής ενέργειας του Α με το αποτέλεσμα το οποίο θα επερχόταν από
το σοβαρό τραυματισμό του Β (αφού ο θάνατος από τον τραυματισμό ήταν
αναπόφευκτος). Στις περιπτώσεις διακοπής της αιτιώδους συνάφειας, η
παρεμβαλλόμενη συμπεριφορά του τρίτου προσώπου (του Δ), εξουδετερώνει και
καθιστά ανενεργή την αρχική συμπεριφορά, δημιουργώντας μία δική της ξεχωριστή
εξέλιξη των γεγονότων. Η ευθύνη του Α είναι για σωματική βλάβη από αμέλεια (ΠΚ
314). Μεταξύ της ενεργείας του Δ και του θανάτου του Β, υπάρχει αιτιώδης συνάφεια
και δόλος (άμεσος δόλος α βαθμού), με αποτέλεσμα να ευθύνεται για ανθρωποκτονία
με πρόθεση (ΠΚ 299 παρ. 1). Τυχόν ισχυρισμός του Δ ότι δεν υπάρχει αιτιώδης
συνάφεια μεταξύ της ενέργειάς του και του θανάτου του Β, γιατί έτσι κι αλλιώς ο Β θα
πέθαινε μετά λίγες ημέρες (δηλαδή ισχυρισμός του ότι η ενέργειά του πάλι θα
επερχόταν ο θάνατος του Β), πρέπει να απορριφθεί γιατί αν έλειπε η ενέργεια του Δ ο
θάνατος του Β θα επερχόταν ουσιωδώς παραλλαγμένος ως προς το χρόνο, τρόπο ή
μέσα.

(στ) Στην έκτη περίπτωση του πρακτικού, που το αποτέλεσμα ευνοήθηκε από
παντελώς άτυπο ή απίθανο (κείμενο εκτός κάθε πρόβλεψης) παράγοντα, όπως η
σπάνια ασθένεια του Β, υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ ενέργειας του Α και
θανάτου του Β. Η ιδιοσυστασία του Β αποτελεί ισοδύναμο όρο σε σχέση με τη
συμπεριφορά του Α. Όμως, επειδή δεν υπάρχει υπαιτιότητα ως προς το θάνατο,
δηλαδή ο δράστης δεν γνώριζε ή τουλάχιστον δεν όφειλε ούτε μπορούσε να γνωρίζει
ότι ο Β ήταν αιμοφιλικός, θα τιμωρηθεί μόνο για σωματική βλάβη από αμέλεια (ΠΚ
314) και δεν θα υπέχει ευθύνη και για το θάνατο του Β.

mylinablog.blogspot.gr ΢ελίδα 3