Periyodik Cetvel

4.
FASİKÜL: MADDE ve ENDÜSTRİ NECATİ KAPLAN

DERS HOCAM
FEN BİLİMLERİ (1. BÖLÜM MADDENİN ÖZELLİKLERİ)
PERİYODİK SİSTEM 4) Dimitri Mendeleyev ve Lothar Meyer aynı

dönemde elementleri sıralamışlardır. Meyer
Aynı cins atomlardan oluşan saf maddelere element denir. Elementler sembollerle elementleri benzer fiziksel özelliklerine göre
gösterilir. 19. yüzyılın sonuna kadar hemen hemen bütün elementlerin sıralarken, Mendeleyev atom ağırlıklarını göz
keşfedilmesiyle beraber elementleri farklı özelliklerine göre sınıflandırmaya önüne almıştır.
başlamışlardır.
Mendeleyev 12 satır ve 8 sütundan oluşan
Elementlerin sınıflandırılmasıyla ilgili farklı bilim insanları farklı çalışmalar günümüze en yakın tablo oluşturmuştur. Bu
Mendeleyev Meyer
yapmışlardır. yüzden periyodik tablonun “babası” olarak
Bu çalışmalar ; bilinir.
1) Elementlerin sınıflandırılması ile 5) Günümüzde kullanılan modern
ilgili ilk çalışmayı Johann Döbereiner periyodik sistem protonun keşfine
tarafından yapılmıştır. Benzer özellik dayanır. Protonun keşfinden sonra
gösteren elementleri üçlü gruplar Henry Moseley elementleri proton
oluşturarak incelemiştir. Önce sayılarının artışlarına göre
kalsiyum, stronsiyum ve baryum düzenlemiştir.
DERS HOCAM
üçlüsünü, daha sonra klor, brom iyot
üçlüsüne ve lityum, sodyum, potasyum
6) En son değişiklik ise tablonun altına
üçlüsünü artan atom ağırlıklarına göre alt alta sıralamıştır.
iki sıra daha ekleyen Glenn Seaborg
2) İlk periyodik çizelgeyi Alexandre tarafından yapılmıştır.
Beguyer de Chancourtois
oluşturmuştur. Elementleri dikey
sıralarda olacak şekilde bir silindir
çevresine sarmal olarak sıralamıştır.
Elementlerin dışında bazı iyon ve
Periyodik Tablo
bileşiklere de yer verdiği için karmaşık
bir sıralama olmuştur. Elementler atom numaralarının (proton sayıların) artışına göre arka arkaya
3 ) John Newlands o zamanalar bilinen sıralanırken benzer özellikte olanların alt alta getirilmesiyle oluşturulan tabloya
62 elementi artan artan atom periyodik tablo denir.
ağırlıklarına göre sıralamış ve ilk 8 Elementlerin incelenmesini kolaylaştırmış olup evrensel bir değere sahiptir.
elementten sonra benzer fiziksel ve
Periyodik tablo da yatay sıra ve düşey sütunlara yerleştirilmiş 120 den fazla
kimyasal özelliklerin tekrarlandığını
element bulunmaktadır.
fark etmiştir.
Yatay sıralara periyot ve düşey sütunlara ise grup denir.
/OnlineDersHocam /OnlineDersHocam
2 /OnlineDersHocam
4. FASİKÜL: MADDE ve ENDÜSTRİ NECATİ KAPLAN
DERS HOCAM
Hatırlatma: Grup: Periyodik tabloda düşey sıralara grup denir. Periyodik tabloda 8 tane A
Proton: Atomun çekirdeğindeki (+) grubu, 10 Tane de B grubu olmak üzere toplam 18 grup vardır.
yüklü taneciklerdir. Hareketsizdirler. Aynı grupta bulunan elementlerin;
Atom numarası olarak da bilinir.
Sertlik, parlaklık, iletkenlik, elektron alma ya da elektron verme gibi kimyasal
Elektron: Atomun yörüngelerindeki özellikleri benzerdir.
(-) yüklü taneciklerdir. Yörüngelerde
Periyodik cetvelde bazı grupların özel isimleri vardır.
çok hızlı hareket ederler.
• 1A Grubu – Alkali metaller
Nötron: Atomun çekirdeğindeki
yüksüz taneciklerdir. Hareketsizdirler. • 2A Grubu – Toprak alkali metaller
Periyot: Periyodik cetvelde yatay sıralara periyot denir. • 7A Grubu – Halojenler
Grup • 8A Grubu – Soygazlar(Asal gazlar)
Elementlerin Sınıflandırılması
Periyodik tabloda elemenler metaller, ametaller, yarı metaller olmak üzere üç
DERS HOCAM
sınıfa ayrılır bir de 8A grubunda bulunan kararlı yapıdaki soy gazlar vardır.
Periyot
Metaller
Periyodik tablonun sol tarafında bulunan (Hidrojen hariç) , periyodik tabloda en
çok yer kaplayan elementlerdir.
Metal Ametal Yarı metal Soygazlar
Periyodik cetvelde 7 tane periyot bulunur.

• 1. Periyot en kısa periyottur. Sadece 2 tane elementi bulunur. Hidrojen (H) ve
Helyum (He) dur.
• 2. Ve 3. Periyotlarda 8’er tane element bulunur.
• 4. Ve 5. Periyotlarda 18 er tane element bulunur.
• 6. Ve 7. Periyotlarda 32 tane element bulunur.
• En alta eklenen iki grupta 6. ve 7. periyot elementleridir. Görüntü olarak kaba
bir görüntü oluşmasın diye alt sıraya koyulmuştur.
/OnlineDersHocam /OnlineDersHocam 3 /OnlineDersHocam

DERS HOCAM
Özellikleri; Soy Gazlar

• Yüzeyleri parlaktır, ışığı yansıtır. En kararlı element grubudur. Periyodik tablonun 8A grubunda yer alan 6 tane
• Elektrik ve ısıyı iyi iletir. elementtir. Helyum (He) , neon (Ne), argon (Ar), kripton (Kr), ksenon (Xe) ve
radon (Rn) soy gazdır.
• Tel ve levha haline getirilebilir, eğilip bükülebilir.
Özellikleri;
• Oda sıcaklığında (Cıva (Hg) hariç) katı halde bulunurlar.
• Oda sıcaklığında gaz halinde bulunurlar.
• Birbirleriyle bileşik oluşturamazlar. Alaşım adı verilen homojen karışım
oluştururlar. • Elektrik akımını iletmezler.
• Elektron vererek (+) yüklü iyon olurlar. • Kararlı haldedirler.
• Üzerlerine vurulduğunda çınlama sesi çıkartırlar. • Bileşik oluşturmaya istekleri yoktur.
• Helyum hariç son katmanlarında 8 elektron bulunur.
Yarı Metaller
Elektron Dizilimi
Hem metallerin hem de ametallerin özelliklerini taşıyan elementlerdir. Fiziksel
Elementler periyodik tabloya proton sayısına göre dizilmişlerdir. Proton sayısı
özellikleri metallere kimyasal özellikleri ametallere benzerler.
bilinen bir elementin grup ve periyotu bulunabilir.
• Parlak veya mat olabilirler.
DERS HOCAM
Bir elementin periyodik tablodaki yerini bulmak için elektronlar katmanlara içten
• Tel ve levha haline gelebilirler. dışa doğru olacak şekilde yerleştirilir. Bunun için;
• Kırılgan değildirler, işlenebilirler. • 1. katman maksimum 2 elektron alır, 2. katman ve 3. katman maksimum 8
• Elektrik iletkenlikleri metalden kötü, amatelden iyidirler. elektron alır.
Ametaller • Elektron dağılımı yapılırken; 1. katman dolmadan 2. katmana geçilmez aynı
şekilde 2., 3. ve 4. katmanlar dolmadan diğer katmanlara geçilmez.
Genellikle periyodik tablonun sağında yer alan ve metallerin özelliklerinin tersi
özelliklere sahip elementlerdir. • Elektron dizilimi yapıldıktan sonra oluşan dağılımda kaç katman varsa bize
periyot numarasını verir ve son katmanda bulunan elektron sayısı bize grup
Özellikleri;
numarasını verir.
• Yüzeyleri mattır. Işığı yansıtmazlar.
• Grafit hariç elektrik ve ısıyı iletmez.
Katman Periyot Son Katmandaki Grup
• Oda sıcaklığında katı, sıvı ve gaz halde bulunabilir. (Katılar: C, P, S, Se ve I = =
Sıvı: Br Gazlar: H, N, O, F ve Cl) Sayısı Numarası Elektron Sayısı Numarası
• Kırılgandırlar. Tel ve levha haline getirilemez, işlenemezler.
• Kendi aralarında veya metallerle bileşik oluşturabilirler
• Elektron alarak (-) yüklü iyon olurlar.
4 /OnlineDersHocam
DERS HOCAM
Örnek: Atom numarası 14 olan Silisyum atomunun periyodik tablodaki yerini Na: 2) 8) 1) = Na+1 Son yörüngesinde 1e vererek (+)1 yüklü katyona
11 11
bulalım. . dönüşür.
Grup Numarası 6A
Son katmanda 4 tane elektron vardır. 12
Mg: 2) 8) 2) = 12
Mg+2 Son yörüngesindeki 2e vererek (+)2 yüklü katyona
. dönüşür.
14S : 2 8 4
Toplam 3 tane katmanı vardır.
13
Al: 2) 8) 3) = 13
Al+3 Son yörüngesindeki 3e vererek (+)3 yüklü katyona
Periyot numarası: 3 . dönüşür.
3. Periyot 4A grubu Not: Metaller elektron vermeye yatkındır yani (+) değerliklidirler.
Örnek: 3Li, 8O, 9F, 11Na, 17Cl, 19K’nin elektron dağılımlarını yapalım.
• Son yörüngesine elektron alarak kararlı hale geçen negatif yüklü iyonlara
anyon denir.
Ametaller son yörüngelerine 1, 2 ve 3 elektron alarak (-) yüklü iyon yani anyon
olurlar. Aldıkları elektron sayısı kadar (-) yük ile yüklenir.
Örnek: Aşağıdaki periyot ve grup numaraları verilen elementleri bulunuz?
DERS HOCAM
15
P: 2) 8) 5) = P–3 Son yörüngesine 3e alarak (-)3 yüklü anyona dönüşür.
2. Periyot 1. grup ........................................ S: 2) 8) 6) = S–2 Son yörüngesine 2e alarak (-)2 yüklü anyona dönüşür.
16
3. Periyot 7. grup ........................................

17
Cl: 2) 8) 7) = Cl–1 Son yörüngesine 1e alarak (-)1 yüklü anyona dönüşür.
4. Periyot 2. grup ........................................ Not: Ametaller elektron almaya yatkındırlar yani (-) değerliklidirler.
Kararlı Atomlar ve İyon Kavramı

Atomlar kararlı hale geçebilmek için en yakın soy gaza benzemek isterler. Bunun
için de elektron alır ya da elektron verirler. Elektron alma ve verme işlemi yaptıktan
sonra atomlar iyon adını alırlar ve kararlı olurlar.
• Son yörüngesindeki elektronları vererek kararlı hale geçen pozitif yüklü
iyonlara katyon denir.
Metaller son yörüngelerindeki 1,2 ve 3 elektronlarını vererek (+) yüklü iyon yani
katyon olurlar. Verdikleri elektron sayısı kadar (+) yük ile yüklenirler.

DERS HOCAM
Taktik : • Metaller son katmanlarında ki elektronları …………... (+) yüklü katyon olurlar.
• Ametaller son katmanlarına elektron …………………..(-) yüklü anyon olurlar.

FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİMLER
• Maddenin dış yapısında meydana gelen değişmeler fiziksel değişme denir.
Maddenin kimliği yani yapısal özellikleri değişmez.
Kırılma, parçalara ayırma, hal değişimi, ufalanma fiziksel değişmeye örneklerdir.
• Maddenin iç yapısında meydana gelen değişmeye kimyasal değişme denir.
Maddenin kimliği değişerek yeni bir madde olur.
Renk değişimi, gaz çıkışı, çökelti oluşması, ısı ve ışık yayılması kimyasal
değişmelere örnektir.
Aynı periyotta solda sağa doğru Aynı grupta yukarıdan aşağı doğru Örnek: Aşağıdaki tabloda verilen fiziksel ve kimyasal değişime ait bazı örnekleri
gidildikçe; inildikçe; inceleyelim.
Atom numarası (proton sayısı) artar. Atom numarası (proton sayısı) artar. Fiziksel Değişim Kimyasal Değişim
DERS HOCAM
Son katmanındaki elektron sayısı Son katmanındaki elektron sayısı Kağıdın yırtılması Odunun yanması
artar. değişmez. Tuzun suda çözünmesi Sütün bozulması
Grup numarası artar. Katman sayısı artar. Suyun donması Sütten yoğurt yapılması
Katman sayısı değişmez. Metalik özellik artar, ametalik özellik azalır. Bardağın kırılması Demirin paslanması
Metalik özellik azalır, ametalik özellik artar. Elektron verme eğilimi artar. Tahtadan sandalye yapılması Hamurun mayalanması
Örnek: Periyodik cetvel ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerin boş kısımlara Buzun erimesi Limonun küflenmesi
uygun kelimeler ile doldurunuz. Yoğurttan ayran yapılması Solunum
• Periyodik sistemde yatay sıralara………..düşey sıralara………...denir. Gümüşten yüzük yapılması Dişlerin çürümesi
• Periyodik sistemde……...tane grup………tane periyot vardır. Çaydanlıktaki suyun buharlaşması Yumurtanın haşlanması
• Periyodik sistemde elementler atomların……….sayılarına göre sıralanmıştır. Elektrik tellerinin yazın genleşmesi Saçların boyanması
• Periyodik cetvelde ilk periyotta sadece…….. ve ………..elementleri bulunur. Havanın oksijen ve azot elementlerine
Suyun elektrolizi
• Periyodik cetvelde 2A grubuna “……………………………..” denir. ayrılması
• Periyodik cetvelde aynı periyotta bulunan elementlerin ......……..özellikleri Naftalinin süblimleşmesi Fotosentez
benzerdir.
Yağmurun oluşması Üzüm suyundan sirke yapılması
• Katmanları tam dolu olan atomlara………………………. denir.
6 /OnlineDersHocam
DERS HOCAM
KİMYASAL TEPKİME • Bütün kimyasal tepkimelerde tepkimeye giren maddelerin kütlesi tepkime
Maddenin iç yapısında meydana gelen değişmeye kimyasal değişme, kimyasal sonucunda oluşan ürünlerin kütlesine eşittir.
değişmenin meydana gelmesindeki olaya da kimyasal tepkime denir.
Demir + Kükürt Demir Sülfür
• Kimyasal tepkimeler sonucunda atom ve molekülleri bir arada tutan bağlar
Fe + S FeS
kopar, farklı atomlar arasında yeni bağlar oluşur.
56 gram 32 gram 88 gram

Not: Bazı kimyasal tepkimelerde ürünler kısmında gaz varsa ve bu tepkime
+ kapalı bir kapta gerçekleşmiyor ise bu durumda kütle korunmayabilir. Tepkimenin
cinslerine iyi bakılması gerekmektedir.
2H2 O2 2H2O
(Yanıcı) (Yakıcı) (Söndürücü)
Özetle: Kimyasal bir tepkime sonucunda bazı özellikler korunurken bazı özellikler
• Hidrojen ve oksijen moleküllerini oluşturan atomlar arasındaki bağlar kopmuş tepkimenin sonucunda değişiklik gösterebilirler.
ve Hidrojen ile Oksijen atomları arasında yeni bağ oluşmuştur.
Kesinlikle Değişmeyen Bazı Durumlarda Değişebilen
• Hidrojen ve Oksijen atomları arasında yeni bağlar oluşurken özellikler Özellikler Özellikler
kaybolmuş, yeni özellikler oluşmuştur. Yani Hidrojen yanıcı, oksijen yakıcı
DERS HOCAM
Atom sayısı ve cinsi, Bağlar kopar yeni bağlar oluşur,
birer özellikten H2O Su söndürücü bir özelliğe geçmiştir.
Proton ve nötron sayısı, Elektron sayısı,
• Kimyasal tepkimelerin formüllerle ifade edilmesine kimyasal denklem denir.
İstisnai durumlar hariç kütle, Fiziksel özellikleri ,
A+B C+D
Tanecik modeli,
Kimyasal denklemde A + B tepkimeye giren maddeler, C + D tepkime sonucunda
2 2
Molekül sayısı,
oluşan ürünler olarak adlandırılır.
• 2H2 + O2 2H2O Kimyasal tepkimelerde tepkimeye giren
maddelerin cinsleri ile ürünlerin cinsleri eşit
Girenler Ürünler olmak zorundadır.
•
2
C3H8+5O2
Girenler
2
3CO2+4H2O
Ürünler
Tepkimeye giren
atomların sayısı ile
ürünlerdeki atomların
C 3H 8 + 5O2 3CO2+4H2O sayısı eşit olmak
zorundadır.
3 tane C 5x2=10 tane 3 tane Karbon(C)
8 tane H 8 tane Hidrojen(H)
10 tane Oksijen(O)

DERS HOCAM
Yanma Tepkimeleri Unutma: Tepkimeye giren atomların kütlesi azalırken, ürünlerin kütlesi ise
Kimyasal tepkimeler de tepkime sonucu oluşan maddelerin türlerine göre artmaktadır. Toplam kütle ise tepkime kapalı kapta gerçekleşiyor ise korunur.
çeşitlerine ayrılabilir. Yanma tepkimesi bu tepkimelerden bir tanesidir. Örnek: Demir (Fe) elementinin Oksijen (O2) ile tepkimeye girmesine yanma
Bir maddenin Oksijen (O2) gazı ile tepkimeye girmesi olayına yanma tepkimesi tepkimesi denir.
denir. 4Fe + 3O2 2Fe2O3
• Bir tepkimenin yanma tepkimesi olabilmesi için Oksijen (O2) gazının Bu tepkime de 28 gram Fe, 12 gram O2 ile tepkimeye giriyor ve toplamda 40 gram
girenlerde olması, ve tek başına bulunması gerekmektedir Buna dikkat Fe2O3 oluşuyor. Buna göre aşağıdaki grafikleri çizelim.
edilmelidir. Fe kütlesi (g) O2 kütlesi (g)
•
2H2 + O2 2H2O : Suyun oluşumu bir yanmadır.
C + O2 CO2 : Kömürün yanması Zaman Zaman
4Fe + 3O2 2Fe2O3 : Demirin paslanması bir yanmadır. t t
CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O : Metan gazının yanması Toplam kütle

Fe2O3 kütlesi (g)
DERS HOCAM
Yanma tepkimelerini gerçekleşme şekli bakımında iki çeşitte incelenebilir.
1. Yavaş Yanma: Yanma sırasında alevin oluşmadığı ve tepkimenin uzun Zaman
Zaman
sürede gerçekleştiği tepkimeler yavaş yanma tepkimeleridir.
Örnek: CH4 bileşiğinin O2 gazı ile yakılması ile CO2 ve H2O bileşikleri oluşur.
Demirin paslanması, solunum, yaprağın çürümesi, besinlerin sindirilmesi vb. Tepkimede kütle korunduğuna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız?
2. Hızlı Yanma: Yanma sırasında alevin olduğu, ısı ve ışığıın ortaya çıktığı ve
hızlı gerçekleşen tepkimler hızlı yanmadır. 100
80 H 2O
Odunun yanması, kağıdın yanması, kömürün yanması, mutfak tüplerimizdeki
X CO2
metan gazının yanması vb gibi.
50
O2
CH4
Zaman
t
• Tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı…………...dır.
• Tepkime sonucunda oluşan maddeler ………… ve ……………….dır.
• Tepkimede x ile gösterilen CO2 maddesinin kütlesi…………………….dır.
• Gerçekleşen tepkime bir …………………………...tepkimesidir.
8 /OnlineDersHocam
DERS HOCAM
ASİTLER VE BAZLAR • Asitler suda çözünerek iyonlarına ayrılırlar. Bu nedenle asitlerin sulu
çözeltileri elektrik akımını iletir.
Asitler
• Asitler suda çözündüklerinde çözeltiye H+ iyonu verirler.
• Ele kayganlık hissi vermeyen, tatları genellikle ekşi olan maddeye asit denir.
HCl suda H+ + Cl–
Günlük hayatımızdaki çoğu yiyecek ve içeceklerimizde asit vardır. Bunlardan
bazıları şu şekildedir; H2SO4 suda 2H+ + SO42–
Limon Sitrik Asit suda
H3PO4 3H+ + PO43–
Süt ve Süt ürünleri Laktik Asit
Gazoz Karbonik asit 2HCl + Zn ZnCl2 + H2
Kolalı içecek Fosforik asit Asit Çinko metali Tuz Hidrojen gazı
Sirke Asetik asit Not: Asitler çinko, demir ve magnezyum gibi metallere etki ederek hidrojen gazı
Elma Malik asit açığa çıkarırlar.
Üzüm Tartarik asit Bundan dolayı asidik özellikteki yiyecekler, içecekler ve diğer maddeler metal
kaplarda saklanmazlar.
DERS HOCAM
Çilek Folik asit
Hazır meyve suyu Benzoik asit • Limon suyu ve sirkede mermere döküldüğü zaman CO2 gazı açığa çıkartarak
mermeri sarartırlar.
Hazır reçel Sorbik asit
Karınca Formik asit Bazlar
Ele kayganlık hissi veren, tatları genellikle acı olan, bir çok temizlik malzemelerinin
Yukarıda saydığımız asitlerin dışında yaygın olarak kullanılan asitlerde de vardır.
yapısında bulunan maddelere bazik madde denir.
Bunlar;
Piyasada yaygın olarak kullanılan bazı bazlar vardır. Bunlar;
Piyasa Sistematik
Formülü Kullanım Alanı Piyasa Adı Sistematik Adı Formülü Kullanım Alanı
Adı Adı
Hidroklorik Banyo ve tuvaletlerde temizlik Yapay ipek, boya, tekstil, sabun,
Tuz ruhu HCI Sodyun
asit malzemesi olarak kullanılır. Sud – kostik NaOH deterjan, petrol, lavabo açıcı
hidroksit
Boya sanayi ve patlayıcı yapımında yapısında kullanılır.
Zaçyağı Sülfirik asit H2SO4 Potasyum Deterjan, gübre ve pil yapımında
kullanılır. Potas – kostik KOH
Dinamit, çeşitli patlayıcılar, plastik ve hidroksit kullanılır.
Kezzap Nitrik asit HNO3 Kalsiyum Deri endüstrisinde, çimento ve
azotlu gübre yapımında kullanılır. Sönmüş kireç Ca(OH)2
hidroksit kireç üretiminde kullanılır.
Amonyak NH3

DERS HOCAM
Bazlarda asitler gibi suda çözündüklerinde iyonlarına ayrılırlar. Bu nedenle • pH derecesi 0-7 arasında olan maddeler asidik özellik gösterir. Asitler 7’den
bazların sulu çözeltileri de elektrik akımını iletirler. 0’a doğru gittikçe kuvvetlenir. Örneğin Sülfürik asitin pH ölçeği 0,3 olduğu için
Bazlar suda çözündüklerinde çözeltiye OH– iyonu verirler. kuvvetli bir asittir.
• pH derecesi 7 olan maddeler nötrdür. Saf su nötr haldedir.
NaOH suda Na+ + OH–
• pH derecesi 7-14 arasında olan maddeler bazik özellik gösterir. Bazlar 7 den
LiOH suda Li+ + OH– 14’e doğru gittikçe kuvvetlenir. Örneğin Sodyum hidroksitin pH ölçeği 13,8
olduğu için kuvvetli bir bazdır.
Mg(OH)2 suda Mg2+ + 2OH–
Bilgi Hazinesi
Ayrıraç (Belirteç, İndikatör)
Doğada asit ve bazlar ve kullanım alanları
İki maddeyi bir birinden ayıran veya bilinmeyen bir maddenin hangi madde
• Mide öz suyu güçlü bir asittir ve besin maddelerini eritir. Midemiz
olduğunu anlamamızı sağlayan maddelere ayıraç denir.
rahatsızlandığı zaman aldığımız mide ilacı ise bazik özelliktedir.
Asitler ve bazları da bir birinden ayıran ayıraçlar vardır. Bunlar;
• Bağırsaklarımız ise baziktir. (Mideden gelen asitli besinler burada baz ile
ASİT BAZ karşılaşınca nötrleşirler.)
DERS HOCAM
• Bal arısı soktuğu zaman salgıladığı madde asittir ve büyük bir acı ile yanma
Turnusol kağıdı Kırmızı Mavi
hissi verir. Arı sokmalarında arının soktuğu yere baz sürmek acıyı hafifletir.
Metil oranj Kırmızı Sarı • Eşek arısı soktuğu zaman salgıladığı bazdır. Acıyı hafifletmek için asit
Fenolftalein Renksiz Pembe konulmalıdır. Ör: Sirke
Kırmızı lahana suyu Kırmızı Mavi • Isırgan otunun salgısı ise formik asittir.
• Zehirli karıncalarda formik asit salgılar
Asitlerin ve Bazların Etki Gücü ( pH Ölçeği)
• Asitli topraklarda yetişen bir ortanca bitkisi mavi bazik yerdeki pembe renkli
Asit ve bazların kuvvetliliği pH ölçeği adı verilen bir ölçekle tespit edilirler.
olur.

• Çok asitli toprakların verimini artırmak için toz kireç serpilir.
• Yediğimiz içtiğimiz çoğu şey asittir bunların dişlerde oluşturduğu kalıntıları
temizlemek için ise diş macunları bazik malzemeden yapılmışlardır.
• Bulaşıkları yıkamak için kullandığımız deterjan bazik malzemedir. Bazik
malzemeler cam ve porselenleri matlaştırır bu yüzden uzun süre yıkanan
cam ve porselenler matlaşır. Cam ve porselenlerin eski haline gelmesi için
asit olan parlatıcılar kullanılır.
10 /OnlineDersHocam
DERS HOCAM
Asit ve Bazların Birbirleriyle Etkileşmesi (Tuzlar) Asit Yağmurları

Tuzlar, asit ve bazın tepkimesi sonucu oluşur. Asit ve bazın bir biriyle tepkimeye Fabrikalarda, evlerde ve iş yerlerinde kullanılan odun, kömür ve fuel-oil ile benzin
girerek tuz ve su oluşturmasına nötralleşme denir. Oluşan tepkimeye de ve mazot gibi fosil kaynaklı yakıtların yakılması sonucu asit yağmurlarına neden
nötrleşme tepkimesi adı verilir. olan gazlar açığa çıkar. Bu gazlar;
Örneğin, HCl asidi ve NaOH bazı çözeltileri karıştırıldığında; * Kükürt dioksit (SO2) * Azot dioksit (NO2) * Karbondioksit (CO2)
HCl + NaOH NaCl + H2O gazlarıdır.
Asit Baz Tuz Su Bu gazlar atmosferde rüzgarın etkisiyle farklı yerlere taşınır. Bu arada bulutlardaki
nötrleşme tepkimesi olur. su tanecikleri ile tepkimeye girerek asitlerin oluşmasına neden olurlar.
Eğer asit ve baz uygun miktarda karşılaştırılırsa nötrleşme sonucu elde edilen SO2 + H2O H2SO4 CO2 + H2O H2CO3
karışım bir nötr tuzlu su çözeltisidir.
Sülfirik asit Karbonik asit
HCl + NaOH NaCl + H2O
NO2 + H2O HNO3
Hidroklorik asit Sodyum hidroksit Tuz Su
Nitrik asit
Tuzlu Su
Daha sonra oluşan bu asitler yağmur, kar ve dolu gibi yağışlarla yeryüzüne iner.
H2SO4 + 2KOH K2SO4 + H2O
DERS HOCAM
Bu olaya asit yağmuru denir.
Sülfürik asit Sodyum hidroksit Tuz Su
Zararlı etkileri
Tuzlu Su
• Asit yağmurlarına maruz kalan bitkilerin yaprakları dökülür ölme tehlikesiyle
Nötrleşme tepkimelerinde asit asitlik özelliğini baz da bazlık özelliğini kaybeder. karşı karşıya kalırlar.
Sonuçta nötr bir madde elde edilebilir.
• Toprakların yapısındaki minarelerin yer altı sularına karışmasına neden olur.
Örnek:
• Deniz, göl ve akarsulara karışarak bu suların asidik özellikte olmasına neden olur.
Şekilde verilen sistemde V hacimli NaOH sulu
HCl • Arabaların boyalarını söküp kaportanın aşınmasına neden olur.
çözeltisine 2V hacimli HCl sulu çözeltisi musluk açılarak
yavaş yavaş ekleniyor. • Tarihi yapıları aşındırır.
Alınacak bazı önlemler

NaOH NaOH ile HCl arasında
HCl + NaOH NaCl + H2O tepkimesi • Fosil yakıtlar yerine yakıt olarak azot ve kükürt içermeyen doğal gaz
gerçekleşir. kullanılmalıdır.
Bu tepkimenin olduğu kapta H+ iyonunun miktarının • Yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılmalıdır.
zamanla değişimi ve OH– iyonunun miktarının • Fabrika bacalarına filtre takılmalıdır.
zamanla değişimini grafikle gösteriniz? • Çevremizi ağaçlandırılmalıdır.
Çözüm: • Motorlu araçlardan çıkan egzoz gazları belli aralıklarla ölçüm yaptırılmalıdır.

Periyodik Cetvel

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Periyodik Cetvel

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

4.

FASİKÜL: MADDE ve ENDÜSTRİ NECATİ KAPLAN

PERİYODİK SİSTEM 4) Dimitri Mendeleyev ve Lothar Meyer aynı

Periyot: Periyodik cetvelde yatay sıralara periyot denir. • 7A Grubu – Halojenler

Grup • 8A Grubu – Soygazlar(Asal gazlar)

Periyodik cetvelde 7 tane periyot bulunur.

/OnlineDersHocam /OnlineDersHocam 3 /OnlineDersHocam

Özellikleri; Soy Gazlar

3. Periyot 7. grup ........................................

Kararlı Atomlar ve İyon Kavramı

/OnlineDersHocam /OnlineDersHocam 5 /OnlineDersHocam

/OnlineDersHocam /OnlineDersHocam 7 /OnlineDersHocam

CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O : Metan gazının yanması Toplam kütle

/OnlineDersHocam /OnlineDersHocam 9 /OnlineDersHocam

Asit ve Bazların Birbirleriyle Etkileşmesi (Tuzlar) Asit Yağmurları

Alınacak bazı önlemler

/OnlineDersHocam /OnlineDersHocam 11 /OnlineDersHocam

You might also like