1. Araştırma projelerinde kullanılan organizmaların fizyolojisini bilmek neden önemlidir? Deney esnasında ya da bulguların değerlendirilmesinde nasıl etkisi olur? Seçtiğiniz bir model organizma üzerinden literatür araştırması ile destekleyerek detaylı bir şekilde açıklayınız.
CEVAPLAR
FİZYOLOJİ NEDİR? BUNU BİLMEK NEDEN ÖNEMLİDİR?
Fizyoloji kelime anlamı olarak yaşayan bilimi anlamına gelir. Physus; yaşam; logos; bilim, mantık anlamında kullanılan sözcüklerdir. Fizyoloji, canlıyı ve organizmanın tüm yaşamsal işlevlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu işlevleri işlerken canlıların temel özelliklerini; organizmanın buluşunu, içinde bulunduğu çevre ile etkileşimini ve canlılığın devam edebilmesi için ihtiyaç duyulan tüm fonksiyonel işlevleri inceler. Fizyoloji, yaşamı incelemeyi hedef alan bir bilim olduğundan oldukça geniş bir kapsama sahiptir. Fizyoloji canlı nedir ve canlı yapı ile cansız yapıyı ayran özellikler içerir. Bunlar canlılığı bir dizi özellik ile tanımlamak mümkün. Organizasyon, uyarabilme ve iletebilme, hareket, metabolizma, büyüme ve farklılaşma ve üreme kavramlarıdır. Organizma yaşamını sürdürebilmek için iç ve dış ortamdaki değişiklikleri algılayabilmeli ve yanıtlayabilmelidir. Örneğin, besinlere doğru yönelebilmeli ya da tehditlerden uzaklaşabilmelidir. Uyarabilme ve iletilebilme, özellikle kas ve sinir hücrelerinde oldukça iyi gelişmiştir. Bu hücrelerin temelini oluşturduğu sinir-kas sistemi aracılığı ile organizma hareket yeteneğini kazanır. Enerji ve diğer ihtiyaçlar oldukça karmaşık kimyasal reaksiyonlar sonucu elde edilir ve bu biyokimyasal reaksiyonların tümüne birden metabolizma adı verilir. Organizma yaşam sürecinin başlangıcından sonuna kadar geçirdiği gelişim ve değişim evreleri düşünüldüğünde hücrelerin sayısının arttığını ve boyutlarının arttığını ve organizmanın büyüdüğünü hayal etmek zor değildir. Aynı zamanda birçok hücre farklı görevleri yerine getirebilmek için özelleşme ve farklılaşma yolunu seçer. Büyüme ve gelişmesini tamamlayan her canlı üreme (çoğalma) yeteneğine sahiptir. MODEL ORGANİZMA Escherichia coli (Koli basili) Çubuk şekilli bir gram negatif bakteridir. Genellikle ikiye bölünme yoluyla eşeysiz olarak ürer. Belirli sınırlar içerisinde hem oksijensiz hem de oksijenli ortamda yaşayabilme fakültatif aerobik bir canlıdır. Ucuz besi yerinde hızlı ve kolay bir şekilde büyüyebilirler. E. coli’nin moleküler genetik alanında birçok manipüle edilmiş suşu bulunur ve farklı deneylerin getirdiği farklı ihtiyaçlar için bir katalog oluşturulmuştur. Bunun yanında E. coli plazmid denen, hücrenin asıl DNA’sından bağımsız ve ona nispeten daha küçük boyutlu halkasal DNA’lara sahiptir. Bu DNA’lar genelde antibiyotik direnç genlerini barındırır. E. coli uzun süredir genetik kodun araştırılmasında, operon sistemlerin anlaşılmasında, yeni rekombinant biyoteknolojik ürünlerin elde edilmesinde ve daha birçok alanda kullanılır.