HakMusl

i
m At
asMusl
i
m Lai
nny
a

NurFi
tr
iHadi
,MA Sept
ember22,
2020Akhl
akdanMuamal
ah

Khut
bahPer
tama:

‫ﻣﻦ‬‫ﻭ‬,
‫ﻪ‬‫ﻟ‬‫ﻩ ﷲﻓﻼﻣﻀﻞ‬ ‫ﺪ‬
‫ﻬ‬‫ﻣﻦﻳ‬,‫ﺎ‬
‫ﺎ‬
‫ﻨ‬‫ﻟ‬‫ﻤ‬
‫ﺃﻋ‬‫ﺎﺕ‬‫ﺌ‬
‫ﻴ‬‫ﻭﺳ‬،
‫ﺎ‬‫ﻨ‬
‫ﻔﺴ‬‫ﻧ‬
‫ﺃ‬‫ﺭ‬‫ﻭ‬‫ﺮ‬‫ﺫﺏ ﷲﻣﻦﺷ‬ ‫ﻮ‬‫ﻌ‬‫ﻧ‬
‫ﻭ‬,‫ﻩ‬
‫ﺮ‬‫ﻔ‬‫ﻐ‬
‫ﺘ‬‫ﻧﺴ‬‫ﻪﻭ‬
‫ﻨ‬‫ﻴ‬‫ﻌ‬‫ﺘ‬
‫ﻧﺴ‬‫ﻩﻭ‬‫ﺪ‬‫ﻤ‬
‫ﻧﺤ‬,‫ﻟ‬
‫ﻪ‬‫ﺪﻠ‬
‫ﻤ‬‫ﻟﺤ‬
‫ﺍ‬‫ﺇﻥ‬
‫ﻠﻰ ﷲ‬‫ﺻ‬,‫ﻪ‬‫ﻟ‬
‫ﻮ‬‫ﺭﺳ‬‫ﺪ ﷲﻭ‬‫ﺒ‬‫ﺍﻋ‬
ً
‫ﺪ‬‫ﻤ‬‫ﺃﻥﻣﺤ‬‫ﺪ‬‫ﻬ‬‫ﺃﺷ‬
‫ﻭ‬،‫ﻳﻦ‬
‫ﺮ‬‫ﺍﻵﺧ‬
‫ﻴﻦﻭ‬‫ﻟ‬‫ﻭ‬‫ﺍﻷ‬‫ﻪ‬
‫ﻟ‬‫ﻪﺇﻻ ﷲﺇ‬
‫ﻟ‬‫ﺃﻥﻻﺇ‬‫ﺪ‬‫ﻬ‬
‫ﺃﺷ‬‫ﻭ‬،
‫ﺍ‬ً
‫ﺪ‬‫ﺮﺷ‬‫ﺎﻣ‬
‫ﻴ‬‫ﻟ‬
‫ﻪﻭ‬‫ﻟ‬‫ﺪ‬‫ﻠﻦﺗﺠ‬
‫ﻠﻞﻓ‬
‫ﻳﻀ‬
‫ﺪ‬
‫ﻌ‬‫ﺎﺑ‬
‫ﻣ‬‫ﺃ‬,
‫ﻳﻦ‬‫ﺪ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻡ‬‫ﻮ‬
‫ﻟﻰﻳ‬‫ﺎﻥﺇ‬
‫ﺈﺣﺴ‬‫ﻪﺑ‬‫ﺘ‬
‫ﻨ‬‫ﻊﺳ‬‫ﺒ‬‫ﺗ‬
‫ﺍ‬‫ﻣﻦ‬‫ﻪﻭ‬‫ﺒ‬
‫ﻪﻭﺻﺤ‬ ‫ﻟ‬
‫ﺁ‬‫ﻠﻰ‬‫ﻪﻭﻋ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻋ‬:

‫ﻩ‬
‫ﻮ‬‫ﻘ‬‫ﺗ‬
‫ﺍ‬‫ﻩﻭ‬
‫ﻭ‬‫ﺪ‬‫ﺒ‬
‫ﺎﻋ‬‫ﻜﻢﻓ‬
‫ﺑ‬‫ﺓﻭ ﷲﺭ‬
‫ﺪ‬‫ﺍﺣ‬
‫ﺔﻭ‬‫ﻣ‬
‫ﺃ‬‫ﻷﺔ‬
‫ﺍﻣ‬‫ﻩ‬
‫ﺬ‬‫ﺈﻥﻫ‬
‫؛ﻓ‬‫ﻜﻢ‬
‫ﻨ‬‫ﻴ‬‫ﺍﺕﺑ‬
‫ﺍﺫ‬‫ﻮ‬
‫ﻠﺤ‬‫ﺃﺻ‬
‫ﺍ ﷲﻭ‬
‫ﻮ‬‫ﻘ‬‫ﺗ‬
‫ﺍ‬,
‫ﺩ ﷲ‬
‫ﺎ‬‫ﺒ‬
‫ﺍ ﷲﻋ‬
‫ﻮ‬‫ﻘ‬‫ﺗ‬
‫ﺎ‬‫ﻓ‬
.

Ay
yuhal
mukmi
nun,

Sesungguhny
aAl
l
ahmenj
adi
kanor
ang-
orangy
angber
imani
tuber
saudar
a.Yai
tuber
saudar
a
dal
am agama.

ٌ
‫ﺓ‬
َ
‫ﻮ‬ْ‫ﺇ‬
‫ﺧ‬ِ‫ﻥ‬
َ‫ﻮ‬ُ
‫ﻨ‬
ِ
‫ﻣ‬ْ
‫ﺆ‬ُ
‫ﻤ‬
ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻤ‬ّ
َ
‫ﻧ‬
ِ
‫ﺇ‬

“
Orang-
orangber
imani
tusesungguhny
aber
saudar
a.”[
Qur
anAl
-Huj
urat
:10]

Persaudaraankarenakei
manani ni
kedudukanny asangatagungdisisiAl
lahAzzawaJal l
a.
Persaudaraankarenakei
mananadal ahnaungany angluasyangmenaungi orang-
orangyang
beri
mankepadaAl l
ahdanhariakhi
r.Hidupdizamanapapunmer eka.Beradadimanapun
merekadenganber bagaimacam etnik,
bahasa,dannasab.Persaudaraankarenakeimanan
adalahikatanAl
lahyangkuat.

Di ant
arakonsekuensiper
saudaraankarenakei
mananadalahorang-
orangberi
man
diperi
ntahkanuntuksal
ingberl
emahl embutdanBersat
u.Merekadil
arangdar
isegal
asesuat
u
yangdapatmeny ebabkanperpecahan.All
ahTa’
alaberf
ir
man,
ِ‫ﻭ‬
‫ﻥ‬ ُ
‫ﺪ‬
ُ
‫ﺒ‬ْ‫ﺎ‬
‫ﻋ‬َ‫ﻢ‬
‫ﻓ‬ْ‫ﻜ‬
ُ
ّ
ُ
‫ﺑ‬َ‫ﺎ‬
‫ﺭ‬َ
‫ﻧ‬َ
‫ﺃ‬
َ‫ﺓ‬
‫ﻭ‬ًَ
‫ﺪ‬
ِ‫ﺍ‬
‫ﺣ‬ َ‫ﺔ‬
‫ﻭ‬ًّ
َ
‫ﻣ‬
ُ
‫ﺃ‬ْ‫ﻜ‬
‫ﻢ‬ُ
ُ
‫ﺘ‬ّ
َ
‫ﻣ‬ُ
‫ﺃ‬
ِ
‫ﻩ‬ِ
‫ﺬ‬َ‫ﻥ‬
‫ﻫ‬ّ‫ﺇ‬
َِ

“Sesungguhny
a(agamaTauhi
d)i
niadal
ahagamakamusemua;agamay
angsat
udanAku
adalahTuhanmu,makasembahl
ahAku.
”[Qur
anAl
-Anbi
ya:
92]

Demi
ki
anj
ugadenganf
ir
man-
Nya,

‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻗ‬ّ
َ
‫ﺮ‬
َ
‫ﻔ‬َ‫ﻭﻻ‬
‫ﺗ‬ َ‫ﺎ‬
ً
‫ﻌ‬‫ﻴ‬ِ
‫ﻤ‬
َ‫ﻪ‬
‫ﺟ‬ ِ
ّ
َ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ‫ﺒ‬
‫ﻞ‬ْ
َ‫ﺑ‬
‫ﺤ‬ِ‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻤ‬ِ‫ﺘ‬
‫ﺼ‬َْ‫ﺍ‬
‫ﻋ‬َ
‫ﻭ‬

“Danberpegangl
ahkamusemuany
akepadat
ali
(agama)Al
l
ah,
danj
anganl
ahkamuber
cer
ai
berai
.”[
QuranAliI
mran:
103]

DanNabi
shal
l
all
ahu‘
al
aihi
wasal
l
am ber
sabda,

‫ﺎ‬
ً
‫ﻧ‬‫ﺍ‬
َ
‫ﻮ‬ْ‫ﺇ‬
‫ﺧ‬ِ‫ﻪ‬
ِ
ّ
َ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ
‫ﺩ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﺒ‬ِ‫ﺍ‬
‫ﻋ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻧ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻛ‬َ
‫ﻭ‬

“
Jadi
l
ahkal
i
anhamba-
hambaAl
l
ahy
angber
saudar
a.”[
Mut
taf
aqun‘
al
aihi
].

Kar
enaitu,mariki
tat
ingkat
kanketakwaankit
akepadaAl ah.Tempuhlahjalan-j
alany
angdapat
membuatkitasali
ngberl
emah-lembutdansal
ingbersatu.Upayakancara-carayagndapat
membuatkitaBersat
udansal i
ngberkasi
hsayang.Karenaorang-or
angy angberimanit
uibar
at
sat
ujasad.Kal
auanggotabadany anglai
nmerasakansakit,makasatubadanbi samenjadi
demam dantakbisati
durkarenanya.

Nabi
shal
l
all
ahu‘
al
aihi
wasal
l
am ber
sabda,

‫ﺎ‬
ً‫ﻌ‬
‫ﻀ‬ ْ
َ‫ﻪ‬
‫ﺑ‬ُُ‫ﻌ‬
‫ﻀ‬َْ‫ﺪ‬
‫ﺑ‬ّ
ُُ‫ﻳ‬
‫ﺸ‬َ‫ﻥ‬
ِ‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬ْ
‫ﻨ‬
ُ
‫ﺒ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ‫ﻦ‬
‫ﻛ‬ِ‫ﻣ‬
ِْ
‫ﺆ‬
ُ
‫ﻤ‬ْ
‫ﻠ‬ِ
‫ﻟ‬
َ‫ﻣ‬
‫ﻦ‬ ِ
ْ
‫ﺆ‬ُ
‫ﻤ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ّ‫ﺇ‬
َ
‫ﻥ‬ِ
“
Sesungguhnyaorang-or
angy angber
imani
tui
bar
atsat
ubangunan.Yangsat
ubagi
anny
a
menguatkanbagi
any anglai
n.”

Ay
yuhal
mukmi
nun,

Sesungguhny
aAllahmeny ar
iat
kankepadakitaaj
aran-
ajarany
angdapatmeny atukanhatiki
ta
danmembuatki t
asali
ngberlemahlembut.Sepert
iAll
ahmeny ar
iatkanadanyahakant ar
ay ang
satudanyanglai
nditengah-t
engahkit
a.Yangharusdipenuhi
pihakl ai
nny
a.Tujuannyaadalah
agarki
tamerasakanpersaudaraan,
kedekat
an,dansali
ngberkasihsayang.

Hakmendasarantarasesamamusl i
m adal
ahber si
hnyahatiantar
asesama.Hendakny
a
sesamamuslimterdapatper
asaanmenginginkankebaikanuntuksat
udenganyanglai
nny
a.
Nabishal
l
all
ahu‘
alaihiwasall
am ber
sabda,

ِ
‫ﻪ‬
ِ‫ﻔ‬
‫ﺴ‬ ‫ﻨ‬
ِ
‫ﻟ‬ّ‫ﺤ‬
ُ
‫ﺐ‬ِ‫ﻳ‬
ُ‫ﺎ‬
‫ﻩﻣ‬
ِِ
‫ﺭ‬
‫ﺎ‬‫ﻟﺠ‬
ِ
ّ‫ﺤ‬
َ
‫ﺐ‬ ِ‫ﻳ‬
ُ‫ﺘﻰ‬
‫ﺪﺣ‬ٌ
‫ﺒ‬‫ﻦﻋ‬
ُ‫ﻣ‬
ِ‫ﺆ‬
ُ‫ﻻ‬،
‫ﻳ‬ ِ
‫ﻩ‬ِ
‫ﺪ‬‫ﻴ‬
ِ‫ﺴﻲ‬
‫ﺑ‬ ِ‫ﻔ‬
ْ‫ﺬﻱﻧ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻭ‬

“DemiDzatyangj
i
wakuber
adaditangan-Nya,
t i
dakberiman(dengansempur
na)seor
ang
hambadi hi
nggai
amenci
ntai
kebaikanuntuktetangganyasebagai
manaiamenci
ntai
kebai
kan
untukdi
ri
nya.”

Maksuddar it
idakberi
mansal ahseorangdiant
arakali
anadalahkali
anti
dakmereal
isasi
kan
konsekuensikewaj
ibanimansampai kali
ansukasaudaramusl i
m kal
ianmendapat
kankebaikan
sepert
ikali
anjugameny ukai
nya.All
ahTa’al
amemuj ikeadaansuatukaum,

َ‫ﻧ‬
‫ﻚ‬ّ
َِ‫ﺎ‬
‫ﺇ‬ َ
‫ﻨ‬
ّ
َ
‫ﺑ‬َ‫ﺍ‬
‫ﺭ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻨ‬َ
‫ﻣ‬
‫ﺁ‬َ‫ﻳ‬
‫ﻦ‬ِ
‫ﺬ‬ّ
َ
‫ﻠ‬ِ
‫ﻟ‬
‫ﺎ‬ّ
ً
‫ﻠ‬
ِ‫ﺎ‬
‫ﻏ‬ َ
‫ﻨ‬
ِ
‫ﺑ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻠ‬
ُ‫ﻓﻲ‬
‫ﻗ‬ ِ‫ﻞ‬
ْ‫ﻌ‬
َْ‫ﺗ‬
‫ﺠ‬َ‫ﻭﻻ‬
َ‫ﻥ‬
ِ‫ﺎ‬
َ
‫ﻤ‬‫ﻳ‬ِ‫ﺍﻹ‬
ِ‫ﺎ‬
‫ﺑ‬ َ
‫ﻧ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻘ‬َ
‫ﺒ‬
َ‫ﻦ‬
‫ﺳ‬ َ‫ﻳ‬
ِ
‫ﺬ‬ّ
َ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻨ‬ِ
‫ﻧ‬
‫ﺍ‬َ
‫ﻮ‬
ْ‫ﺈ‬
‫ﺧ‬ ِ
ِ
‫ﻟ‬
َ‫ﺎ‬
‫ﻭ‬ َ
‫ﻨ‬
َ
‫ﻟ‬ْ
‫ﺮ‬ِ
‫ﻔ‬
ْ‫ﺍ‬
‫ﻏ‬ ‫ﺎ‬
َ
‫ﻨ‬ّ
َ
‫ﺑ‬
َ‫ﻥ‬
‫ﺭ‬َ‫ﻮ‬ُ
‫ﻟ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻘ‬َ‫ﻢ‬
‫ﻳ‬ْ‫ﻫ‬
ِ‫ﺪ‬
ِ
ْ
‫ﻌ‬َ‫ﻦ‬
‫ﺑ‬ْ‫ﻣ‬
ِ‫ﺍ‬
‫ﻭ‬ُ
‫ﺀ‬‫ﺎ‬
َ‫ﻦ‬
‫ﺟ‬ َ‫ﻳ‬
ِ
‫ﺬ‬ّ
َ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ
‫ﻭ‬
‫ﻴﻢ‬
ٌِ‫ﺭ‬
‫ﺣ‬ َ‫ﻑ‬
ٌ‫ﻭ‬ُ
‫ﺀ‬َ
‫ﺭ‬

Danorang-orangy angdatangsesudahmer eka( Muhaji

ri
ndanAnshor )
, merekaberdoa:“Ya
Rabbkami, beri
ampunl ahkami dansaudara-saudarakami y
angt el
ahberimanlebi
hdul udari
kami,
danjanganl ahEngkaumembi ar
kankedengki andalam hat
ikamiterhadaporang-orang
yangberi
man; YaRabbkami ,Sesungguhny
aEngkauMahaPeny antunlagiMahaPeny ayang”.
[
Qur
anAl
-Hadi
d:10]

Ay
yuhal
mukmi
nun,

Ter
dapatsuat
uhadit
sy angmerangkum hak-
haksesamamuslim.Hadi
tsdi
ri
wayatkanoleh
I
mam Muslim dal
am shahi
hny
adar iAbuHurai
rahradhi
all
ahu‘
anhu,
Rasul
ull
ahshall
all
ahu‘al
aihi
wasal
lam ber
sabda,

ِ‫ﻃ‬
‫ﺲ‬ ِ‫ﺎ‬
َ
‫ﻌ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ُ‫ﻴ‬
‫ﺖ‬ ِ
‫ﻤ‬
ْ‫ﺗ‬
‫ﺸ‬ َ
َ‫ﺓ‬
‫ﻭ‬ ِ
َ
‫ﻮ‬ْ‫ﺪ‬
‫ﻋ‬ّ
َ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬ُ
‫ﺔ‬
َ
‫ﺑ‬‫ﺎ‬َ‫ﺇ‬
‫ﺟ‬ِ
َ‫ﺰ‬
‫ﻭ‬ِِ
‫ﺋ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻨ‬
َ‫ﻟ‬
‫ﺠ‬ْ‫ﺍ‬
ُ‫ﺎ‬
‫ﻉ‬ َ
‫ﺒ‬
ّ
ِ
‫ﺗ‬‫ﺍ‬
َ‫ﺾ‬
‫ﻭ‬ِ‫ﻳ‬ِ
‫ﺮ‬
َ
‫ﻤ‬ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
ُ
‫ﺓ‬َ
‫ﺩ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬ِ‫ﻭ‬
‫ﻋ‬َ‫ﻡ‬
ِ‫ﺎ‬
َ
‫ﻠ‬
ّ‫ﻟ‬
َ
‫ﺴ‬ ‫ﺍ‬
ّ
ُ
‫ﺩ‬َ:
‫ﺭ‬ٌ‫ﻤ‬
‫ﺲ‬ ْ
َ‫ﻢ‬
‫ﺧ‬ ِ‫ﻠ‬
ِ
ْ‫ﻤ‬
‫ﺴ‬ُْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻠﻰ‬
َ
َ‫ﻢ‬
‫ﻋ‬ِ‫ﻠ‬
ِ
ْ‫ﻤ‬
‫ﺴ‬ُْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ّ‫ﺣ‬
ُ
‫ﻖ‬َ

“
Hakmusli
mt erhadapmusl
imlai
nnyaadalima:
membal
asucapansalamny
a,mengunj
ungi
mer
ekasaatsakit
,mengant
arj
enazahnya,
memenuhi
undanganny
a,danmenjawabber
sinny
a.”

Hadi
tsinimerupakanhadi t
spokokdal am pembahasanhaksesamamusl i
m.Ketikaseseor
ang
mengamalkanhadits,ar
tinyaiatelahmempr aktikkankecintaandi hatinyadanmewuj udkan
per
saudaraankeimanan.Di antarahakmusl i
mt erhadapmusl i
ml ainny aadalahmengucapkan
sal
am padanyasaatberjumpa.Ucapansal am adalahsapaandal am I slam.yangfungsi
nya
menumbuhkankeci nt
aandanmenguat kanrasaper saudaraandiant arasesamamusl i
m.

Rasul
ull
ahshal
l
all
ahu‘
al
aihi
wasal
l
am ber
sabda,

ْ‫ﻜ‬
‫ﻢ‬ُ
َ
‫ﻨ‬ْ
‫ﻴ‬‫ﻡﺑ‬
َ
‫ﺴﻻ‬ّ‫ﻟ‬
َ‫ﺍ‬‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ‫ﻓ‬
‫ﺸ‬ْ‫ﺃ‬
‫؟‬ْ‫ﺘ‬
‫ﻢ‬ُ
ْ
‫ﺒ‬َ
‫ﺑ‬
‫ﺎ‬‫ﺗﺤ‬
َ‫ﻩ‬
ُ
‫ﻮ‬ُ
‫ﻤ‬ُ
‫ﺘ‬
ْ
‫ﻠ‬َ
‫ﻌ‬َ‫ﺍ‬
‫ﻓ‬‫ﺫ‬‫ﺀﺇ‬
ٍ
‫ﻠﻰﺷﻲ‬
َ
‫ﻢﻋ‬
ْ‫ﻜ‬
ُ
ّ
ُ
‫ﻟ‬ُ
‫ﺩ‬‫ﺃ‬
‫ﺃﻻ‬َ،
‫ﻭ‬ ‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ّ
ُ
‫ﺑ‬
‫ﺎ‬‫ﺗﺤ‬
َ‫ﺘﻰ‬
ّ
َ
‫ﺍﺣ‬‫ﻮ‬
ُ
‫ﻨ‬ِ
‫ﻣ‬ْ
‫ﺆ‬
ُ‫ﻭﻻ‬،
‫ﺗ‬ ‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻨ‬ِ
‫ﻣ‬
ْ
‫ﺆ‬ُ‫ﺘﻰ‬
‫ﺗ‬ ّ
َ
‫ﺔﺣ‬َ
ّ
َ
‫ﻨ‬َ‫ﻟ‬
‫ﺠ‬‫ﺍ‬َ‫ﻮ‬
‫ﻥ‬ ُ
‫ﻠ‬
ُ‫ﺪ‬
‫ﺧ‬َْ‫ﻻ‬
‫ﺗ‬

“Kali
antidakakanmasukkedal am sur
gasampaikali
anberiman.Dankal
iantidakber
iman
(dengansempur na)sampai kal
iansali
ngmencint
ai.Maukahkali
ankuber
itahutent
angsesuat
u
yangkalaukali
anl akukanpasti
l
ahkal i
anakansal
ingmencintai
?Sebar
kansalam diantar
a
kali
an.”

Kar
enaitu,mar
il
ahkit
asebarkansalam hi
nggasal
am i
tubenar
-benart
ampakdi masyarakat
.
Ki
taucapkankepadaorang-
orangyangkit
akenaldant
akkit
akenal.Ki
taucapkankepadaorang
y
angmenjawabnyamaupunt
akmenjawabnya.Kar
enamengucapkansal
am i
tuber
pahal
a.Dan
y
angt
erbaikadal
ahor
angyangmengucapkannyat
erl
ebi
hdahulu.

Kemudi
anhakmusli
m at
asmusl i
mlainny
aadalahsaati
abersi
nkemudianmemuj i
All
ahki
ta
j
awabdengany
arhamukal
lah.Rasul
ull
ahshal
l
all
ahu‘al
aihi
wasall
am bersabda,

‫ﻪ‬
ُّ
َ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬ُ‫ﻜ‬
‫ﻢ‬ُ‫ﻳ‬
ِ
‫ﺪ‬ْ
‫ﻬ‬َ:
‫ﻳ‬ْ‫ﻘ‬
‫ﻞ‬َُ
‫ﻴ‬
ْ
‫ﻠ‬َ‫ﻪ‬
‫ﻓ‬ُّ
َ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ‫ﻤ‬
‫ﻚ‬َُ‫ﺮ‬
‫ﺣ‬َْ‫ﻪ‬
‫ﻳ‬َُ
‫ﻟ‬
َ‫ﺍ‬
‫ﻝ‬ َ‫ﺍ‬
‫ﻗ‬َ
‫ﺫ‬ِ
‫ﺈ‬
َ،
‫ﻓ‬ ُ
‫ﻪ‬
ّ
َ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ‫ﻤ‬
‫ﻚ‬َُ‫ﺮ‬
‫ﺣ‬َْ:
‫ﻳ‬ ُ
‫ﻪ‬
ُ
‫ﺒ‬ِ‫ﺎ‬
‫ﺣ‬َ‫ﻭ‬
‫ﺻ‬ ْ
َ
‫ﺃ‬ُ
‫ﻩ‬‫ﻮ‬
ُ‫ﺃ‬
‫ﺧ‬ َ
ُ
‫ﻪ‬َ
‫ﻟ‬ْ‫ﻘ‬
‫ﻞ‬ُ
َ
‫ﻴ‬ْ
‫ﻟ‬
َ،
‫ﻭ‬ ِ
‫ﻪ‬
ّ
َ
‫ﻠ‬ِ
‫ﻟ‬ُ
‫ﺪ‬
ْ
‫ﻤ‬َ‫ﻟ‬
‫ﺤ‬ْ
‫ﺍ‬:ْ‫ﻘ‬
‫ﻞ‬ُ
َ
‫ﻴ‬ْ
‫ﻠ‬
َ‫ﻢ‬
‫ﻓ‬ْ‫ﻛ‬
ُ
ُ
‫ﺪ‬َ‫ﺃ‬
‫ﺣ‬ََ‫ﻄ‬
‫ﺲ‬ َ‫ﻋ‬
َ‫ﺍ‬
َ
‫ﺫ‬ِ
‫ﺇ‬
ْ‫ﻜ‬
‫ﻢ‬ُ
َ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ‫ﺢ‬
‫ﺑ‬ ُ‫ﻠ‬
ِ
ْ‫ﻳ‬
‫ﺼ‬ ُ
َ
‫ﻭ‬

“Kalaukali
anber si
n,ucapkanl
ah,
‘Alhamdul
il
l
ah’.Laluorangyangmendengarny
amengucapkan
‘
y ar
hamukallah(semogaAl lahmerahmati
mu)’.Apabil
aaday angmengatakany
arhamukal
l
ah
padamu, balasl
ahdenganucapan‘ yahdi
kumull
ahway ushl
i
hubalakum (
semogaAllah
member imupet unj
ukdanmebaguskankeadaanmu) ’
.

Diant
arahakmusl i
mt er
hadapmusli
ml ai
nnyaadal
ahmenjengukmerekatatkal
amerekasaki
t.
Menghiburmereka.Danmenanyakanapayangmerekabut
uhkan.Nabishall
all
ahu‘
al
aihiwa
sal
lam ber
sabda,

َ
‫ﻊ‬
ِ‫ﺮ‬
‫ﺟ‬ ْ
َ‫ﺘﻰ‬
‫ﻳ‬ ّ
َ
َ‫ﺔ‬
‫ﺣ‬ ِ
ّ
َ
‫ﻨ‬َ‫ﻟ‬
‫ﺠ‬ْ
‫ﺍ‬ِ
‫ﺔ‬َ
‫ﻓ‬
ْ
‫ﺮ‬ُ‫ﻓﻲ‬
‫ﺧ‬ ِ‫ﻝ‬
ْ‫ﺰ‬
َ
َ‫ﻢ‬
‫ﻳ‬ْ‫ﻟ‬
َ
َ‫ﻠ‬
‫ﻢ‬ِْ‫ﻤ‬
‫ﺴ‬ُْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ُ
‫ﻩ‬‫ﺎ‬
َ‫ﺃ‬
‫ﺧ‬ََ
‫ﺩ‬
‫ﺎ‬َ‫ﺍ‬
‫ﻋ‬َ
‫ﺫ‬ِ‫ﻢ‬
‫ﺇ‬َ‫ﻠ‬
ِ
ْ‫ﻤ‬
‫ﺴ‬ُْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ّ‫ﺇ‬
َ
‫ﻥ‬ِ

“Sesungguhnyaseor
angmusl
i
m ket
ikamembesuksaudar
any
amusl
i
m(y
angsaki
t)
,di
asedang
panendi sur
gasampaidi
apul
ang.
”[HR.Musl
i
m]

Selamai
amembesuksaudar anyasesamamusli
my angsedangsakit
,iasedangmemanenbuah
-
buahdisur
ga.Memetickebaikan-
kebai
kanny
a.Mendapatkankeber
kahannyadankel
ezat
annya.
Hinggai
apul
ang.I
nibenar-
benarkaruni
ayangbesar
.

Hakmusl i
ml ai
nnyaadal
ahmemenuhiundanganny
a.Dalam Shahi
hMusli
mt erdapathadi
ts
yangdiri
wayatkanol
ehAbuHur
air
ahradhial
lahu‘
anhu,
Rasulull
ahshal
l
all
ahu‘alai
hiwasall
am
bersabda,
‫ﻪ‬
َ
‫ﻟ‬‫ﻮ‬‫ﺭﺳ‬
َ
‫ﺪﻋﺼﻰ ﷲَﻭ‬
‫ﻘ‬‫ﺓﻓ‬
َ
‫ﻮ‬‫ﺪﻋ‬
ّ
َ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬ِ‫ﺠ‬
‫ﺐ‬ِ‫ﻳ‬
ُ‫ﻟﻢ‬
‫ﻣﻦ‬‫ﻭ‬

“
Siapay
angt
idakmemenuhi
undangan,
makadi
atel
ahber
maksi
atkepadaAl
l
ahdanRasul
-
Nya.
”

Danlebi
hditekankanl
agiundanganpernikahan.Kemudi
anhaksesamamusl
iminiti
dak
ter
putusdengankematian.Bahkanset
elahwaf atpunmerekamasi
hmemil
i
kihak.Yait
u
j
enazahnyadiurusdandii
ri
ngisampaidimakamkan.

Ay
yuhal
mukmi
nun,

Bert
akwal
ahkepadaAllah.Jagal
ahhak-
haki
ni.Pr
akt
ikkani
nidi
tengahmasy
arakatki
tadan
ter
usmenjagahalt
ersebut.

Kaum musl
i
min,

Sesungguhny ahakmusli
m denganmusl
imlai
nnyaadalahmember inasi
hatkepadamereka.
Karenaagamaadal ahnasi
hat.Nabi
shal
lal
l
ahu‘al
aihiwasall
am membai atpar
asahabatdiat
as
nasihatkepadasesamamuslim.Jari
rbi
nAbdul
lahradhial
l
ahu‘anhuberkata,

‫ﻠﻢ‬
‫ﻜﻞﻣﺴ‬
‫ﻟ‬‫ﻨﺼﺢ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺔﻭ‬‫ﺎﻋ‬
‫ﻟﻄ‬‫ﺍ‬
‫ﻊﻭ‬‫ﻤ‬
‫ﻟﺴ‬‫ﺍ‬
‫ﻠﻰ‬‫ﻋ‬-
‫ﻠﻢ‬‫ﻪﻭﺳ‬
‫ﻴ‬‫ﻠ‬‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬
‫ﻮﻝ ﷲ–ﺻ‬
‫ﻌﺖﺭﺳ‬
‫ﻳ‬‫ﺎ‬‫ﺑ‬

“AkumembaiatRasul
ull
ahshall
all
ahu‘al
aihi
wasall
am untukmendengardantaat(
kepada
pemimpi
n).Danmenginginkankebai
kan(menasi
hati
)kepadaset
iapmuslim.
”

Nasi
haty angdi
maksudolehRasul
ull
ahshall
all
ahu‘
alai
hiwasall
am adalahsesuatuy
angdapat
menunjukkanseseor
angpadakebai
kanbaikdalam masal
ahduniater
lebihl
agimasalahakhi
rat
.
Danmemahamkanmer ekaagarwaspadater
hadapkeburukandal
am permasalahanduni
adan
akhi
rat
.
Ay
yuhal
mukmi
nun,

Hakmusli
m kepadamusl
i
mlai
nny
aadal
ahmembant
ukebut
uhanmer
eka.Al
l
ahTa’
al
a
ber
fi
rman,

ِ‫ﺍ‬
‫ﻥ‬َ
‫ﻭ‬ْ
‫ﺪ‬ُ
‫ﻌ‬
ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ‫ﻢ‬
‫ﻭ‬ِ‫ﺛ‬
ْ
ِ‫ﺍﻹ‬
‫ﻠﻰ‬َ
َ‫ﺍ‬
‫ﻋ‬ ‫ﻮ‬
ُ
‫ﻧ‬َ
‫ﻭ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻌ‬َ‫ﻭﻻ‬
‫ﺗ‬ َ‫ﻮﻯ‬
َ
ْ
‫ﻘ‬ّ
َ
‫ﺘ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
َ‫ﺮ‬
‫ﻭ‬ ّ
ِ
ِ
‫ﺒ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻠﻰ‬
َ
َ‫ﺍ‬
‫ﻋ‬ ‫ﻮ‬
ُ
‫ﻧ‬َ
‫ﻭ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻌ‬َ
‫ﺗ‬
َ
‫ﻭ‬

“
Dantol
ong-
menolonglahkamudalam (
mengerj
akan)kebaj
i
kandantakwa,
danj
angant
olong-
menol
ongdal
am berbuatdosadanpel
anggar
an.”[
Quranal-
Mai
dah:2]

Rasul
ull
ahshal
l
all
ahu‘
al
aihi
wasal
l
am ber
sabda,

ِ
‫ﻪ‬
ِ
‫ﺘ‬‫ﺎﺟ‬
‫ﻓﻲﺣ‬
ِ‫ﻪ‬
ُّ
َ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ‫ﺎ‬
‫ﻥ‬‫ﻪﻛ‬
ِ‫ﻴ‬
ِ‫ﺃ‬
‫ﺧ‬ َ
ِ
‫ﺔ‬‫ﺎﺟ‬
‫ﻓﻲﺣ‬
ِ‫ﻥ‬
َ‫ﺎ‬
َ‫ﻦ‬
‫ﻛ‬ْ‫ﻣ‬
َ‫ﻭ‬

“
Siapayangterl
ibatdalam mencukupi
kebut
uhansaudar
any
a,Al
l
ahj
ugaakant
erl
i
batdal
am
mencukupikebutuhannya.
”

Rasul
ull
ahshal
l
all
ahu‘
al
aihi
wasal
l
am j
ugaber
sabda,

ِ
‫ﻪ‬
‫ﻴ‬ِ‫ﺃ‬
‫ﺧ‬َِ‫ﻮ‬
‫ﻥ‬َْ‫ﻓﻲ‬
‫ﻋ‬ ِ‫ﺪ‬
ُْ
‫ﺒ‬
َ
‫ﻌ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ‫ﺎ‬
‫ﻥ‬َ‫ﺎ‬
‫ﻛ‬ َ‫ﺪ‬
‫ﻣ‬ِْ
‫ﺒ‬
َ
‫ﻌ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ‫ﻮ‬
‫ﻥ‬َْ‫ﻓﻲ‬
‫ﻋ‬ ِ‫ﻭ ﷲ‬
َ

“
All
ahakanmenol
ongseor
anghambay
angmenol
ongsaudar
any
a.”

Halini
lebi
hdi
tekankanlagi kepadaorang-
orangy angl
emahdanmembut uhkan.Karena
seseor
angakanmendapat kanr ezeki
danper tol
ongandenganmembantuorang-orangyang
l
emah.Karenamer ekashalatdanberdoaunt ukorang-
orangyangmembantumer eka.
Ay
yuhal
mukmi
nun,

Bert
akwal
ahkepadaAllah.Jagal
ahhak-
hakor
ang-
orangy
angl
emah.Rasul
ull
ahshal
l
all
ahu
‘
alai
hiwasal
l
am bersabda,

َ
‫ﺭ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻬ‬ّ
َ
‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
ِ‫ﺋ‬
‫ﻢ‬ ِ
‫ﺎ‬ّ‫ﻟ‬
َ
‫ﺼ‬‫ﺍ‬َ‫ﻴ‬
‫ﻞ‬ْ
ّ
َ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ‫ﺋ‬
‫ﻢ‬ِ
‫ﺎ‬َ
‫ﻘ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬ِ
‫ﻭ‬
َ
‫ﺃ‬،ِ
‫ﻪ‬
ّ
َ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ‫ﻴ‬
‫ﻞ‬ِ
‫ﺒ‬َ‫ﻓﻲ‬
‫ﺳ‬ ِ‫ﺪ‬
ِِ‫ﺎ‬
‫ﻫ‬َ‫ﻤ‬
‫ﺠ‬ُْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
َ،
‫ﻛ‬ ِ‫ﻴ‬
‫ﻦ‬ِ
‫ﻜ‬ْ‫ﻤ‬
‫ﺴ‬ِ‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
َ‫ﺔ‬
‫ﻭ‬ ِ
َ
‫ﻠ‬َ
‫ﻣ‬ْ
‫ﺭ‬
َ‫ﺍﻷ‬
‫ﻠﻰ‬َ
َ‫ﻋﻲ‬
‫ﻋ‬ ِ‫ﺎ‬
ّ‫ﻟ‬
َ
‫ﺴ‬ ‫ﺍ‬

“Orangyangbekerj
aagarbi
samember isebagiannaf
kahkepadajanda,danor
angmiskin,
sebagai
manaor angyangberj
ihaddijal
anAllah,at
auseper
tiorangyangtahaj
uddi
mal am har
i,
puasadisianghari
.“[
HR.BukharidanMuslim].

I
nil
ahbeberapahaksesamay angperl
ukitaj
agadankit
aamalkan.Sel
ainmemperbai
ki
hubungansesama,hali
nij
ugaakanmemper baiki
hat
ikit
a.membantukitaunt
ukkonsi
sten
dal
am kebai
kan.Daningat
lahorang-
orangber
imanit
ubersaudar
a.

ٌ
‫ﺓ‬
َ
‫ﻮ‬ْ‫ﺇ‬
‫ﺧ‬ِ‫ﻥ‬
َ‫ﻮ‬ُ
‫ﻨ‬
ِ
‫ﻣ‬ْ
‫ﺆ‬ُ
‫ﻤ‬
ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻤ‬ّ
َ
‫ﻧ‬
ِ
‫ﺇ‬

“
Orang-
orangber
imani
tusesungguhny
aber
saudar
a.”[
Qur
anAl
-Huj
urat
:10]

‫ﺮﺿﻰ‬
‫ﺗ‬‫ﺎﺗﺤﺐﻭ‬
‫ﻤ‬‫ﻴ‬‫ﺎﻓ‬
‫ﻨ‬‫ﻠ‬
‫ﻤ‬‫ﻌ‬‫ﺘ‬
‫ﺍﺳ‬,
‫ﺗﻚ‬‫ﺩ‬
‫ﺎ‬‫ﺒ‬
‫ﺮﻙﻭﺣﺴﻦﻋ‬
‫ﻜ‬‫ﺮﻙﻭﺷ‬
‫ﻛ‬‫ﻠﻰﺫ‬
‫ﺎﻋ‬‫ﻨ‬
‫ﺃﻋ‬‫ﻡ‬
‫ﷲ‬.

‫ﻴﻢ‬
‫ﺮﺣ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺭ‬‫ﻮ‬
‫ﻔ‬‫ﻐ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻮ‬‫ﻪﻫ‬
‫ﻧ‬‫؛ﺇ‬
‫ﻩ‬‫ﻭ‬‫ﺮ‬
‫ﻔ‬‫ﻐ‬‫ﺘ‬
‫ﺎﺳ‬‫ﻓ‬,
‫ﻜﻢ‬‫ﻟ‬
‫ﻟﻲﻭ‬
‫ﺮ ﷲ‬
‫ﻔ‬‫ﻐ‬‫ﺘ‬
‫ﺃﺳ‬‫ﻭ‬,
‫ﻮﻝ‬‫ﻘ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﺍ‬
‫ﺬ‬‫ﻮﻝﻫ‬
‫ﻗ‬‫ﺃ‬.

Khut
bahKedua:

‫ﻪ‬‫ﻟ‬
‫ﺁ‬‫ﻠﻰ‬
‫ﻪﻭﻋ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬‫ﻪﺻ‬‫ﻟ‬
‫ﻮ‬‫ﺭﺳ‬‫ﻩﻭ‬‫ﺪ‬‫ﺒ‬
‫ﺍﻋ‬ً
‫ﺪ‬
‫ﻤ‬‫ﺃﻥﻣﺤ‬‫ﺪ‬
‫ﻬ‬‫ﺃﺷ‬‫ﻭ‬,
‫ﻪﺇﻻ ﷲ‬‫ﻟ‬
‫ﺃﻥﻻﺇ‬
‫ﺪ‬‫ﻬ‬‫ﺃﺷ‬
‫ﻭ‬,‫ﻩ‬
‫ﺪ‬‫ﻤ‬‫ﻩﺣﻖﺣ‬
‫ﺪ‬‫ﻤ‬‫ﺃﺣ‬
,‫ﻴﻦ‬
‫ﻤ‬‫ﻟ‬
‫ﺎ‬‫ﻌ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﻪﺭﺏ‬
‫ﻠ‬‫ﻟ‬‫ﺪ‬
‫ﻤ‬‫ﻟﺤ‬
‫ﺍ‬
‫ﺪ‬
‫ﻌ‬‫ﺎﺑ‬
‫ﻣ‬‫ﺃ‬,
‫ﻳﻦ‬‫ﺪ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﻡ‬‫ﻮ‬
‫ﻟﻰﻳ‬
‫ﺎﻥﺇ‬
‫ﺈﺣﺴ‬‫ﻩﺑ‬
‫ﺮ‬‫ﺛ‬‫ﺃ‬
‫ﻔﻰ‬‫ﺘ‬‫ﻗ‬
‫ﺍ‬‫ﻪﻭ‬
‫ﺘ‬‫ﻨ‬‫ﻊﺳ‬‫ﺒ‬
‫ﺗ‬‫ﺍ‬‫ﻣﻦ‬
‫ﻭ‬,‫ﻪ‬
‫ﺒ‬‫ﻭﺻﺤ‬:
I
badal
l
ah,

Bert
akwalahkepadaAll
ah.Ketauhil
ahkadarmini
mal y
anghar uskit
ajagadarihaksaudaraki
ta
adal
ahtidakmengganggumer eka.Dar
iAbuDzar,iapernahbertanyakepadaRasul
ull
ah
shal
lal
l
ahu‘al
aihiwasall
am tentangamalan-
amalankebaji
kan.Laluorangter
sebutbert
anya,

َ‫ﺴ‬
‫ﻚ‬ِ‫ﻔ‬َ‫ﻠﻰ‬
‫ﻧ‬ َ
َ‫ﻚ‬
‫ﻋ‬َ‫ﻨ‬
ِْ‫ﺔ‬
‫ﻣ‬ٌ‫ﻗ‬
‫ﺪ‬‫ﺎﺻ‬
‫ﻬ‬ّ
َ
‫ﻧ‬
ِ
‫ﺈ‬َ‫ﺱ‬
‫ﻓ‬ِ‫ﺎ‬ّ
َ
‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻋﻦ‬َ‫ﻙ‬
َ‫ﺮ‬
ّ
َ
َ‫ﻒ‬
‫ﺷ‬ ّ‫ﻜ‬
َُُ:‫ﺍ‬
‫ﺗ‬َ‫ﻗ‬
‫ﻝ‬َ‫؟‬ِ‫ﻤ‬
‫ﻞ‬ ‫ﻌ‬
ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬ِ‫ﻌ‬
‫ﺾ‬ ْ
َ‫ﻦ‬
‫ﺑ‬ْ‫ﻋ‬
َ‫ﺖ‬
ُ‫ﻔ‬
ُْ
‫ﻌ‬
َ‫ﻥ‬
‫ﺿ‬ ْ‫ﺖﺇ‬
َ‫ﻳ‬‫ﺃ‬
َ
‫ﺭ‬‫ﺃ‬

Akubertanyal
agi
,“WahaiRasulul
l
ah,apapendapatandabilaakuti
dakmampumel akukan
sebagi
anamalan?”Bel
iaumenjawab,“Engkautahankej
ahatanmu(perbuat
anjel
ekmu)dari
orang-
orangmakahalit
umer upakansedekahdari
muunt ukdir
imu.
”[HR.al
-Bukhar
idanMusli
m]

ApabilaAndatidakmampumenunai kanhakoranglai
ndanber buatbaikkepadamer eka,maka
minimal yangperl
uAndaj agaadal
ahjanganmeny aki
tidanmengganggumer eka.Baikdengan
l
isanmaupunanggot abadan.Janganhasadkepadamer eka.Janganmer emehkandan
mer endahkanmereka.Janganmemandangmer ekadenganpandangany angburuk.Jangan
menggangguj iwa,hart
a,dankehormatanmereka.Rasulul
lahshal
lal
lahu‘alai
hiwasallam
bersabda,

ُ
‫ﻪ‬
ُ
‫ﻣ‬َ
‫ﺩ‬‫ﻪﻭ‬
ُ
ُ‫ﺮ‬
‫ﺿ‬ ْ
ِ‫ﻪﻭ‬
‫ﻋ‬ ُ
ُ
‫ﻟ‬‫ﺎ‬
‫ﻡﻣ‬
ٌ‫ﺍ‬
‫ﺮ‬‫ﻢﺣ‬
ِ‫ﻠ‬
‫ﻤﺴ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻠﻰ‬
‫ﻢﻋ‬
ِ‫ﻠ‬
‫ﻤﺴ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ّ‫ﻛ‬
ُ
‫ﻞ‬

“
Set
iapmusl
i
m at
asmusl
i
mlai
nny
ahar
am di
gangguhar
ta,
kehor
mat
an,
dandar
ahny
a.”

BertakwalahkepadaAll
ah.Bergaull
ahdenganorang-orangsebagaimanaengkausenang
diperl
akukanolehorangl
ain.Karenahali
nimenjadisebabmemasukkanseseor angkedalam
surga.DariAbdul
lahbinAmr,Rasulull
ahshal
l
all
ahu‘alaihiwasall
am ber
sabda,

‫ﺬﻱ‬ ‫ﻟ‬
‫ﺍ‬،
ِ‫ﺎ‬
‫ﺱ‬ ‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻟﻰ‬‫ﺕﺇ‬
ِ‫ﺄ‬
ْ‫ﻴ‬
‫ﻟ‬‫ﻭ‬،
ِ
‫ﺮ‬‫ﺍﻵﺧ‬
ِ
‫ﻡ‬‫ﻮ‬‫ﻴ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻦﺏ ﷲِﻭ‬
ُ‫ﻣ‬
ِ‫ﺆ‬
‫ﻮﻳ‬َ
‫ﻪﻭﻫ‬
ُ
ُ
‫ﺘ‬‫ﻴ‬‫ﻨ‬
‫ﻪﻣ‬ِ
ِ
‫ﺗ‬ْ
‫ﺄ‬
َ
‫ﺘ‬ْ
‫ﻠ‬
‫ﻓ‬،َ
‫ﺔ‬
‫ﻨ‬‫ﻟﺠ‬
‫ﺍ‬َ‫ﺧ‬
‫ﻞ‬ُ‫ﺪ‬
َْ
‫ﻳ‬
‫ﻭ‬،ِ
‫ﺭ‬
‫ﺎ‬‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
ِ‫ﺡﻋ‬
‫ﻦ‬ َ‫ﺰ‬
َْ‫ﺰ‬
‫ﺣ‬َُ‫ﻥ‬
‫ﻳ‬ْ‫ﺃ‬‫ﻜﻢ‬
‫ﻨ‬‫ﺐﻣ‬
ّ‫ﺃﺣ‬
َ ْ‫ﻤ‬
‫ﻦ‬ َ
‫ﻓ‬
‫ﻪ‬
‫ﻴ‬‫ﻟ‬‫ﺗﻰﺇ‬
َْ
‫ﺆ‬
ُ‫ﻥ‬
‫ﻳ‬ ْ‫ﺃ‬ّ‫ﺤ‬
ُ
‫ﺐ‬ِ‫ﻳ‬
ُ
‫‪Si‬‬
‫‪apay‬‬‫‪angi‬‬‫‪ngi‬‬
‫‪ndi‬‬‫‪sel‬‬‫‪amat‬‬‫‪kandar‬‬‫‪i‬‬‫‪ner‬‬‫‪akadandi‬‬‫‪masukkankedal‬‬
‫‪am sur‬‬‫‪ga,‬‬‫‪hendakl‬‬
‫‪ahi‬‬‫‪a‬‬
‫‪mendat‬‬
‫‪angi‬‬‫‪kemat‬‬‫‪i‬‬‫‪anny‬‬‫‪adal‬‬‫‪am keadaanber‬‬‫‪i‬‬‫‪mankepadaAl‬‬‫‪l‬‬
‫‪ahdanhar‬‬ ‫‪i‬‬‫‪akhi‬‬
‫‪r‬‬‫‪atdanhendakl‬‬
‫‪ah‬‬
‫‪i‬‬
‫‪aber‬‬‫‪i‬‬
‫‪nt‬‬‫‪er‬‬
‫‪aksi‬‬‫‪denganmanusi‬‬ ‫(‪a‬‬‫‪denganakhl‬‬‫‪ak)y‬‬
‫‪angi‬‬‫‪asukadi‬‬‫‪per‬‬
‫‪l‬‬‫‪akukandenganny‬‬‫‪a.‬‬‫[”‬
‫‪HR.‬‬
‫‪Musl‬‬
‫‪i‬‬‫]‪m‬‬

‫ﺎﻣﻦ‬‫ﻨ‬
‫ﻠ‬‫ﻌ‬
‫ﺍﺟ‬ ‫‪,‬‬
‫ﺩﻯ‬‫ﺮ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺮﻭ‬‫ﻟﺸ‬
‫ﺍ‬‫ﺎ‬
‫ﻨ‬‫ﺮﻑﻋ‬
‫ﺍﺻ‬‫‪,‬ﻭ‬‫ﺪﻯ‬‫ﻬ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺒﻞ‬
‫ﻮﻙﺳ‬ ‫ﻠ‬
‫ﻠﻰﺳ‬
‫ﺎﻋ‬‫ﻨ‬
‫ﺃﻋ‬‫‪،‬‬
‫ﺮﺿﻰ‬‫ﺗ‬
‫ﺎﺗﺤﺐﻭ‬‫ﻟﻰﻣ‬‫ﺎﺇ‬
‫ﻨ‬‫ﻴ‬‫ﺍﺻ‬
‫ﻮ‬‫ﻨ‬‫ﺬﺑ‬
‫‪,‬ﻭﺧ‬
‫ﻟﻚ‬‫ﻠﻰﺫ‬
‫ﺎﻋ‬‫ﻨ‬
‫ﺃﻋ‬‫ﻡ‬
‫ﷲ‬
‫ﻘﻚ‬
‫ﻡﺑﺤ‬ ‫ﺎ‬
‫ﻴ‬‫ﻘ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
‫ﺮﻙﻭ‬‫ﻜ‬‫ﺮﻙﻭﺷ‬‫ﻛ‬
‫ﻠﻰﺫ‬
‫ﺎﻋ‬‫ﻨ‬
‫ﺃﻋ‬‫‪،‬‬‫ﺎ‬
‫ً‬
‫ﻨ‬‫ﺎﻃ‬
‫ﺑ‬‫ﺍﻭ‬
‫ً‬
‫ﺮ‬‫ﺎﻫ‬
‫ﺍﻷﺧﻼﻕﻇ‬‫ﻴﺐ‬‫ﺎﻓﻲﻃ‬
‫ﻨ‬‫ﻠ‬
‫ﻤ‬‫ﻌ‬‫ﺘ‬
‫ﺍﺳ‬‫‪,‬‬
‫ﺋﻚ‬‫ﺎ‬
‫ﻴ‬‫ﻟ‬‫ﻭ‬
‫ﺃ‬‫ﺑﻚﻭ‬‫ﺰ‬
‫‪.‬ﺣ‬

‫ﺩﻙ‬‫ﺎ‬
‫ﺒ‬‫ﻌ‬‫ﺩﺕﺑ‬
‫ﺭ‬‫ﺃ‬‫ﺍ‬
‫ﺫ‬‫ﻡﺇ‬‫‪ ،‬ﷲ‬
‫ﺎﺑﻄﻦ‬‫ﻣ‬
‫ﺎﻭ‬‫ﻬ‬‫ﻨ‬
‫ﺮﻣ‬‫ﻬ‬‫ﺎﻇ‬‫ﺘﻦﻣ‬‫ﻔ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﺎﻣﻦ‬‫ﻧ‬
‫ﺬ‬‫ﺃﻋ‬
‫ﻡ‬‫‪ ،‬ﷲ‬
‫ﻨﻰ‬‫ﻐ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺩﻭ‬‫ﺎ‬
‫ﺮﺷ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
‫ﺎﻑﻭ‬
‫ﻔ‬‫ﻌ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
‫ﻘﻰﻭ‬
‫ﺘ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺪﻯﻭ‬
‫ﻬ‬‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻟﻚ‬‫ﺄ‬
‫ﻡﺎﻧﺴ‬
‫ﻧ‬‫ﷲﺇ‬
‫ﻡ‬
‫ﺍ‬‫ﺮ‬‫ﻛ‬
‫ﺍﻹ‬‫ﻟﺠﻼﻝﻭ‬
‫ﺍ‬‫ﺍ‬‫ﺎﺫ‬
‫ﻴﻦﻳ‬
‫ﻧ‬‫ﻮ‬‫ﺘ‬
‫ﻔ‬‫ﺮﻣ‬‫ﻴ‬‫ﻴﻚﻏ‬‫ﻟ‬
‫ﺎﺇ‬
‫ﻨ‬‫ﺒﻀ‬‫ﻗ‬‫ﺎ‬
‫ﺔﻓ‬‫ﻨ‬‫ﺘ‬‫ﻓ‬
‫‪.‬‬

‫ﻡ‬‫ﺩ‬‫ﺎ‬
‫ﺎﺧ‬‫ﻧ‬‫ﺮ‬‫ﻣ‬‫ﺃ‬‫ﻟﻲ‬‫ﻓﻖﻭ‬‫ﻡﻭ‬‫‪ ،‬ﷲ‬‫ﺎﻙ‬‫ﻊﺭﺿ‬ ‫ﺒ‬
‫ﺗ‬‫ﺍ‬
‫ﺎﻙﻭ‬‫ﻘ‬ ‫ﺗ‬
‫ﺍ‬‫ﻓﻚﻭ‬ ‫ﺎ‬
‫ﻤﻦﺧ‬ ‫ﻴ‬
‫ﺎﻓ‬‫ﻨ‬‫ﺘ‬
‫ﻳ‬‫ﻌﻞﻭﻻ‬‫ﺍﺟ‬‫‪,‬ﻭ‬‫ﺎ‬
‫ﻧ‬‫ﺭ‬
‫ﻮ‬‫ﻣ‬‫ﺃ‬‫ﺓ‬‫ﻭﻻ‬
‫ﺎﻭ‬‫ﻨ‬‫ﺘ‬
‫ﻤ‬‫ﺋ‬‫ﺃ‬
‫ﻠﺢ‬ ‫ﺃﺻ‬‫‪,‬ﻭ‬‫ﺎ‬‫ﻨ‬
‫ﻧ‬‫ﺎ‬
‫ﻭﻃ‬ ‫ﺃ‬‫ﺎﻓﻲ‬‫ﻨ‬
‫ﻣ‬‫ﺁ‬‫ﻡ‬‫ﷲ‬
‫ﺎﻝ‬‫ﺃﺳ‬
‫‪,‬ﻭ‬‫ﻮﻝ‬ ‫ﻘ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﺍ‬
‫ﺬ‬‫ﻮﻝﻫ‬‫ﻗ‬‫ﺃ‬‫‪،‬‬
‫ﺮ‬‫ﻬﻢﻛﻞﺷ‬ ‫ﻨ‬‫ﺮﻑﻋ‬ ‫ﺍﺻ‬‫ﺮﻭ‬ ‫ﻟﻰﻛﻞﺑ‬‫ﻬﻢﺇ‬‫ﻴ‬
‫ﺍﺻ‬‫ﻮ‬‫ﻨ‬‫ﺬﺑ‬‫‪،‬ﺧ‬‫ﺮﺿﻰ‬‫ﺗ‬‫ﺎﺗﺤﺐﻭ‬‫ﻟﻰﻣ‬‫ﻩﺇ‬‫ﺪ‬‫ﻬ‬‫ﻟﻲﻋ‬‫ﻭ‬ ‫ﻴﻦﻭ‬‫ﻔ‬‫ﻳ‬‫ﺮ‬
‫ﻟﺸ‬‫ﺍ‬‫ﻴﻦ‬‫ﻣ‬‫ﺮ‬
‫ﻟﺤ‬‫ﺍ‬
‫ﺃﻥ‬‫‪,‬ﻭ‬
‫ﻪ‬‫ﻠ‬‫ﺃﻫ‬‫ﻮ‬‫ﺎﻫ‬‫ﻤ‬‫ﺎﺑ‬
‫ﻨ‬‫ﻠ‬
‫ﻣ‬‫ﺎ‬
‫ﻌ‬‫ﺃﻥﻳ‬‫‪,‬ﻭ‬‫ﺎ‬
‫ﻨ‬‫ﺘ‬
‫ﻟ‬‫ﺮﺯ‬‫ﻔ‬‫ﻐ‬
‫ﺃﻥﻳ‬‫‪,‬ﻭ‬‫ﺎ‬‫ﻨ‬‫ﺑ‬
‫ﻮ‬ ‫ﻠ‬
‫ﻠﺢﻗ‬‫ﺃﻥﻳﺼ‬‫‪,‬ﻭ‬‫ﺎ‬
‫ﻧ‬‫ﺭ‬
‫ﺎ‬‫ﺜ‬‫ﻴﻞﻋ‬‫ﻘ‬‫ﺃﻥﻳ‬
‫‪,‬ﻭ‬‫ﺀ‬‫ﺎ‬
‫ﺪﻋ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻴﺐ‬‫ﺃﻥﻳﺠ‬ ‫ﻪﻭ‬‫ﻠ‬‫ﺎﻓﻀ‬ ‫ﻨ‬
‫ﻣ‬‫ﺮ‬‫ﷲﻥﻻﻳﺤ‬‫ﺃ‬
‫ﺪ‬‫ﻤ‬‫ﺁﻝﻣﺤ‬ ‫ﻠﻰ‬‫ﺪﻭﻋ‬‫ﻤ‬‫ﻠﻰﻣﺤ‬‫ﻡ ﺻﻞﻋ‬ ‫‪ ،‬ﷲ‬‫ﺮ‬
‫ﺀﻭﺷ‬ ‫ﻮ‬‫ﺎﻣﻦﻛﻞﺳ‬ ‫ﻧ‬‫ﺬ‬
‫ﻴ‬‫ﻌ‬‫ﺃﻥﻳ‬
‫‪,‬ﻭ‬ ‫ﺎ‬
‫ﻧ‬‫ﺮ‬
‫ﺎﻳﺴ‬‫ﻼﺎﻣ‬
‫ﻧ‬
‫ﻓﻲﺑﺩ‬ ‫ﻣﻦﻧﺤﺐﻭ‬ ‫ﺎﻭ‬
‫ﻨ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬‫ﺃﻫ‬
‫ﺎﻭ‬‫ﻨ‬‫ﻔﺴ‬‫ﻧ‬‫ﺃ‬
‫ﺎﻓﻲ‬ ‫ﻨ‬
‫ﻳ‬‫ﺮ‬‫ﻳ‬
‫ﻠﻰ‬‫ﻴﻢﻭﻋ‬‫ﺍﻫ‬‫ﺮ‬
‫ﺑ‬‫ﻠﻰﺇ‬‫ﻛﺖﻋ‬‫ﺭ‬‫ﺎ‬
‫ﺎﺑ‬‫ﻤ‬‫ﺪﻛ‬‫ﻤ‬‫ﺁﻝﻣﺤ‬ ‫ﻠﻰ‬‫ﺪﻭﻋ‬‫ﻤ‬ ‫ﻠﻰﻣﺤ‬‫ﺭﻙﻋ‬‫ﺎ‬‫ﺑ‬
‫‪,‬ﻭ‬‫ﺪ‬‫ﻴ‬‫ﺪﻣﺠ‬‫ﻴ‬‫ﻤ‬‫ﻧﻚﺣ‬‫ﻴﻢﺇ‬
‫ﺍﻫ‬‫ﺮ‬
‫ﺑ‬‫ﺁﻝﺇ‬‫ﻠﻰ‬‫ﻴﻢﻭﻋ‬ ‫ﺍﻫ‬‫ﺮ‬
‫ﺑ‬‫ﻠﻰﺇ‬‫ﻴﺖﻋ‬ ‫ﻠ‬
‫ﺎﺻ‬‫ﻤ‬‫ﻛ‬
‫ﺪ‬
‫ﻴ‬‫ﺪﻣﺠ‬ ‫ﻴ‬‫ﻤ‬
‫ﻧﻚﺣ‬ ‫ﻴﻢﺇ‬‫ﺍﻫ‬
‫ﺮ‬‫ﺑ‬
‫‪.‬ﻝﺇ‬
‫ﺁ‬
 KHUTBAHPERTAMA–KHUTBAHJUMATTENTANGORANG-
ORANGYANGALLAHBENCI

‫ﻣﻦ‬
َِْ‫ﺎ‬
‫ﻭ‬َ
‫ﻨ‬ِ‫ﻔ‬
‫ﺴ‬ُْ
‫ﻧ‬
َ
‫ﺃ‬ِ
‫ﺭ‬‫ﻭ‬ُ
‫ﺮ‬
ُ‫ﻦ‬
‫ﺷ‬ ْ‫ﻣ‬
ِِ‫ﺏ ﷲ‬ ِ‫ﺫ‬
ُ‫ﻮ‬ُ
‫ﻌ‬َ
‫ﻧ‬
َ،
‫ﻭ‬ ُ
‫ﻩ‬ُ
‫ﺮ‬ِ
‫ﻔ‬
ْ
‫ﻐ‬َ
‫ﺘ‬ْ‫ﻧ‬
‫ﺴ‬َ
َ‫ﻪ‬
‫ﻭ‬ ُُ
‫ﻨ‬
ْ
‫ﻴ‬ِ
‫ﻌ‬َ
‫ﺘ‬
ْ‫ﻧ‬
‫ﺴ‬ َ
َ‫ﻩ‬
‫ﻭ‬ ُ
ُ
‫ﺪ‬َ
‫ﻤ‬ْ‫ـ‬
‫ﺣ‬َ‫ﻪ‬
‫ﻥ‬ ِّ
‫ﻠ‬
ِ
‫ﻟ‬َ
‫ﺪ‬ْ
‫ﻤ‬َ‫ﺍـ‬
‫ﺣ‬ ‫ﻥﻝ‬
ّ‫ﺇ‬
َ
َ
‫ﻪ‬
َ
‫ﻟ‬َِ
‫ﺇ‬ّ‫ﺃﻥﻻ‬َُ
‫ﺪ‬َ
‫ﻬ‬ْ‫ﺃ‬
‫ﺷ‬َ،
ُ
‫ﻪ‬َ
‫ﻟ‬َ‫ﺩ‬
‫ﻱ‬ِ‫ﺎ‬
َ‫ﺎ‬
‫ﻫ‬ َ
‫ﻠ‬
َ‫ﻞ‬
‫ﻓ‬ ْ‫ﻠ‬
ِ
ْ‫ﻳ‬
‫ﻀ‬ ُ‫ﻦ‬
ْ‫ﻣ‬
ََ،
‫ﻭ‬ ُ
‫ﻪ‬َ
‫ﻟ‬
ّ‫ﻀ‬
َ
‫ﻞ‬ ِ‫ﻣ‬
ُ‫ﺎ‬َ
‫ﻠ‬
َُ‫ﻩ ﷲ‬
‫ﻓ‬ ِِ
‫ﺪ‬ْ
‫ﻬ‬
َ‫ﻦ‬
‫ﻳ‬ْ‫ﻣ‬
َ،‫ﺍ‬
‫ﺎ‬
َ
‫ﻨ‬ِ
‫ﻟ‬َ
‫ﻤ‬ْ‫ﺃ‬
‫ﻋ‬َِ‫ﺎ‬
‫ﺕ‬ َ
‫ﺌ‬
ّ
ِ
‫ﻴ‬َ
‫ﺳ‬
‫ﻪ‬ُ
‫ﻟ‬‫ﻮ‬
ُ‫ﺭ‬
‫ﺳ‬ ََ‫ﻩ‬
‫ﻭ‬ُُ
‫ﺪ‬ْ
‫ﺒ‬
َ‫ﺍ‬
‫ﻋ‬ ً
‫ﺪ‬ّ
َ
‫ﻤ‬َ‫ـ‬
‫ﺣ‬ُ‫ﻥ‬
‫ﻡ‬ ّ‫ﺃ‬
ََُ
‫ﺪ‬
َ
‫ﻬ‬ْ‫ﺃ‬
‫ﺷ‬ َ
َ‫ﻪ‬
‫ﻭ‬َُ
‫ﻟ‬َ‫ﻳ‬
‫ﻚ‬ِْ
‫ﺮ‬َ‫ﺎ‬
‫ﺷ‬ َ
‫ﻟ‬ُ
‫ﻩ‬
َ
‫ﺪ‬ْ‫ﻭ‬
‫ﺣ‬َ‫َ ﷲ‬ ّ‫ﺇﻻ‬ِ
‫ﺎ‬
ّ
َ
‫ﻟ‬
ِ‫ﻦ‬
‫ﺇ‬ّ‫ﺗ‬
َُ
‫ﻮ‬ُ
‫ﻤ‬َ‫ﺎ‬
‫ﺗ‬َ
‫ﻟ‬
َ‫ﻪ‬
‫ﻭ‬ ِ
ِ
‫ﺗ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻘ‬ُ‫ﻖ‬
‫ﺗ‬ّ‫ﺣ‬
ََ‫ﻪ‬
َّ
َ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺍ‬‫ﻮ‬
ُ
‫ﻘ‬ّ
َ
‫ﺗ‬‫ﺍ‬
‫ﺍ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻨ‬
َ
‫ﻣ‬‫ﺁ‬َ‫ﻳ‬
‫ﻦ‬ِ
‫ﺬ‬ّ
َ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻬ‬ّ
ُ
‫ﻳ‬
َ
‫ﺃ‬‫ﺎ‬،
َ‫ﻳﻢ‬
‫ﻳ‬ ‫ﺮ‬‫ﻜ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻪ‬‫ﺑ‬
‫ﺎ‬‫ﺘ‬
‫ﻟﻰﻓﻰﻛ‬‫ﺎ‬
‫ﷲﻌ‬
‫ﻗﻝ ﺗ‬‫ﺎ‬
َ‫ﻮ‬
‫ﻥ‬ ُ
‫ﻤ‬
ِ
‫ﻠ‬ْ‫ﻣ‬
‫ﺴ‬ُ‫ﻢ‬
ْ‫ﺘ‬
ُ
ْ
‫ﻧ‬َ
‫ﺃ‬
َ
‫ﻭ‬
‫ﺍ‬
ً
‫ﺪ‬‫ﻳ‬ِ
‫ﺪ‬
َ‫ﺎ‬
‫ﺳ‬ ً
‫ﻟ‬
ْ
‫ﻮ‬َ‫ﺍ‬
‫ﻗ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻟ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻗ‬َ‫ﻪ‬
‫ﻭ‬َّ
َ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺍ‬‫ﻮ‬
ُ
‫ﻘ‬ّ
َ
‫ﺗ‬‫ﺍ‬
‫ﺍ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻨ‬
َ
‫ﻣ‬‫ﺁ‬َ‫ﻳ‬
‫ﻦ‬ِ
‫ﺬ‬ّ
َ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻬ‬ّ
ُ
‫ﻳ‬
َ
‫ﺃ‬‫ﺎ‬،
َ‫ﻟﻰ‬
‫ﻳ‬ ‫ﺎ‬
‫ﻌ‬‫ﺎﻝﺗ‬
‫ﻗ‬‫ﻭ‬
‫ﺎ‬
ً
‫ﻤ‬‫ﻴ‬ِ‫ﻋ‬
‫ﻈ‬َ‫ﺍ‬
ً
‫ﺯ‬ْ
‫ﻮ‬َ‫ﺯ‬
‫ﻓ‬َ‫ﺎ‬
َ‫ﺪ‬
‫ﻓ‬َْ
‫ﻘ‬
َ‫ﻪ‬
‫ﻓ‬ ُ
َ
‫ﻟ‬‫ﻮ‬ُ‫ﺭ‬
‫ﺳ‬ََ‫ﻪ‬
‫ﻭ‬َّ
َ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ
‫ﻊ‬ِ‫ﻳ‬
‫ﻄ‬ُ‫ﻦ‬
ْ‫ﻣ‬
ََ‫ﻢ‬
‫ﻭ‬ْ‫ﻜ‬
ُ
َ
‫ﺑ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻧ‬
ُ‫ﻢ‬
‫ﺫ‬ْ‫ﻜ‬
ُ
َ
‫ﻟ‬ْ
‫ﺮ‬ِ
‫ﻔ‬
ْ
‫ﻐ‬َ
‫ﻳ‬َ‫ﻢ‬
‫ﻭ‬ْ‫ﻜ‬
ُ
َ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ
‫ﻤ‬ْ‫ﺃ‬
‫ﻋ‬َ
ْ‫ﻜ‬
‫ﻢ‬ ُ
َ
‫ﻟ‬ْ‫ﻠ‬
‫ﺢ‬ِ
ْ‫ﻳ‬
‫ﺼ‬ ُ
‫ﻪ‬
ِْ
‫ﻴ‬َ
‫ﻠ‬
َ‫ﻪ‬
‫ﻋ‬ُّ
َ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻠﻰ‬
ّ
ََ‫ﺪ‬
‫ﺻ‬ ٍ
ّ
َ
‫ﻤ‬َ‫ﻣ‬
‫ﺤ‬ُ‫ﻱ‬
ُ‫ﺪ‬
َْ‫ﻱ‬
‫ﻫ‬ِ‫ﺪ‬ْ
َ
‫ﻬ‬ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ‫ﺴ‬
‫ﻦ‬ َ‫ﺣ‬
ْ‫ﺃ‬
َ
َ،
‫ﻭ‬ ِ
‫ﻪ‬ّ
َ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
ُ‫ﺎ‬
‫ﺏ‬ َ
‫ﺘ‬ِ‫ﺚ‬
‫ﻛ‬ِ‫ﻳ‬ِ
‫ﺪ‬َ‫ﻟ‬
‫ﺤ‬ْ
‫ﺍ‬َ‫ﺪ‬
‫ﻕ‬ََ‫ﺃ‬
‫ﺻ‬َّ‫ﺈ‬
َ
‫ﻥ‬ِ
‫ﻓ‬،‫ﺑ‬
ُ
‫ﺪ‬
ْ
‫ﻌ‬َ‫ﺎ‬ّ
َ
‫ﻣ‬َ
‫ﺃ‬
‫ﻓﻲ‬
ِ‫ﺔ‬
ٍَ
‫ﻟ‬
‫ﺿﻻ‬
َ‫ﻞ‬ّ‫ﻛ‬
ََُ،‫ﻟ‬
‫ﻭ‬ ٌ
‫ﺔ‬َ
‫ﺿﻻ‬
َ‫ﺔ‬ٍ
َ‫ﺪ‬
‫ﻋ‬ِْ‫ﻞ‬
‫ﺑ‬ّ‫ﻛ‬
ََُ،
‫ﻭ‬ٌ
‫ﺔ‬َ‫ﺪ‬
‫ﻋ‬ِْ‫ﺔ‬
‫ﺑ‬ٍَ
‫ﺛ‬َ
‫ﺪ‬
ْ‫ﻣ‬
‫ﺤ‬ ُ‫ﻞ‬
ّ‫ﻛ‬
ََُ،
‫ﻭ‬‫ﺎ‬َ
‫ﻬ‬
ُ
‫ﺗ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﺛ‬َ
‫ﺪ‬ْ‫ﻣ‬
‫ﺤ‬ُ‫ﺭ‬
ِ‫ﻮ‬
ُ
‫ﻣ‬ُ‫ﺍﻷ‬ّ
َ
‫ﺮ‬َ‫ﻭ‬
‫ﺷ‬َ،
َ‫ﻠ‬
‫ﻢ‬ّ
ََ‫ﻭ‬
‫ﺳ‬َ
ِ
‫ﺭ‬
‫ﺎ‬ّ
َ
‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
Ummat
alI
slam,

Nabi
Shal
l
all
ahu‘
Alai
hiwaSal
l
am meny
ebut
kandal
am sebuahhadi
ts:

‫ﻴﻞ‬
َِْ
ّ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ‫ﺔ‬
‫ﺑ‬ٍَ
‫ﻔ‬‫ﻴ‬
ِ,
‫ﺟ‬ ِ‫ﺍ‬
‫ﻕ‬َ
‫ﻮ‬ْ‫ﺄ‬
‫ﺳ‬َْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻓﻲ‬
ِ‫ﺏ‬
ٍ‫ﺎ‬َ‫ﺻ‬
ّ
‫ﺨ‬َ‫ﻅ‬ٍ‫ﺍ‬َ
ّ
‫ﻮ‬َ‫ﻱ‬
‫ﺟ‬ٍ‫ﺮ‬
َِّ‫ﻌ‬
‫ﻈ‬َْ‫ﻞ‬
‫ﺟ‬َ‫ﻛ‬
ُّ‫ﺾ‬
ُ‫ﻐ‬ِ
ْ
‫ﺒ‬ُ‫ﻪ‬
‫ﻳ‬ََ
ّ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ‫ﺇ‬
ّ
‫ﻥ‬ِ,
ِ
‫ﺓ‬َ
‫ﺮ‬
ِ‫ﺂ‬
‫ﺧ‬ ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
ِ‫ﻞ‬
‫ﺑ‬ٍ‫ﻫ‬
ِ‫ﺎ‬َ,
‫ﺟ‬ ‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬ْ
‫ﻧ‬
ُ
ّ
‫ﺪ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ‫ﻢ‬
‫ﺑ‬ٍ‫ﻟ‬
ِ
‫ﺍ‬
َ,
‫ﻋ‬ ِ
‫ﺭ‬‫ﺎ‬َ
‫ﻬ‬
َ
ّ
‫ﻨ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ‫ﺭ‬
‫ﺑ‬ٍ
‫ﺎ‬َ
‫ﻤ‬ِ
‫ﺣ‬
BacaJuga:

Al
-Mut
taqi
Bil
l
ah

“Sesungguhny aAll
ahbencikepadaset i
aporangyangsombongdankasar,
dansukaber t
eriak-
teri
aksepert
i dipasar
.Diwaktumal am bagai
kanbangkai
,dandi
waktusi
angbagaikankeledai.
Diaberi
lmut entangduniat
api bodohtentangkehi
dupanakhi
rat
.”(
HR.Al
-Baihaqi
.Dini
l
aishahih
olehAl-
Albani dal
am Shahi
hAl-Jami ’
no.1878)

I
nil
ahor
ang-
orangyangAl
l
ahbenci
.Yai
tuy
angmempuny
aisi
fatseper
tii
tu.Al
l
ahmembenci
y
angpert
ama,yai
tu:

1.ORANG-
ORANGYANGSOMBONG

Or
ang-
orangyangsombong;
sombongkepadaAll
ahdansombongkepadamakhl
uk-
makhl
uk
Al
l
ah.Rasul
ull
ahShal
lal
l
ahu‘
Alai
hiwaSal
lam menaf
sir
kanmaknasombong:
ِ‫ﺎ‬
‫ﺱ‬ ّ
َ
‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
ُ‫ﻤ‬
‫ﻂ‬ ْ
َ‫ﻭ‬
‫ﻏ‬َ‫ﻖ‬
ّ‫ﺤ‬
َِ‫ﻟ‬
ْ
‫ﺍ‬ُ
‫ﺮ‬َ‫ﺑ‬
‫ﻄ‬َ‫ﺮ‬
ُ
ْ
‫ﺒ‬ِ
‫ﻜ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
“
Sombongi
tuar
ti
nyamenol
akkebenar
andanmenganggapr
emehmanusi
a.”(
HR.Musl
i
m)

Keti
kakit
amenolakkebenar
anyangdisampai
kanolehseseoranghanyakarenadialebi
hmuda
misal
nya,at
aukarenadi
abawahankit
ami sal
nya,
lal
ukit
atolak,ber
art
ididalam di
riki
taada
kesombongan.

Keti
kakitamenganggapremehoranglai
nkarenai
a-misal
nya-l
ebihkurangil
munyadarikit
a,
ataukarenalebi
hmiski
ndariki
ta,
kemudiankit
aanggapiaremehkarenakemiski
nanny
a, berar
ti
didal
am hatididal
am hat
iki
taadakesombongan.Dansesungguhnyaorangyangsombong,
kataRasulul
l
ah:

ٍ
‫ﺮ‬
ْ
‫ﺒ‬ِ‫ﻦ‬
‫ﻛ‬ْ‫ﻣ‬
ِ‫ﺓ‬
ٍّ
َ
‫ﺭ‬
َ‫ﻝ‬
‫ﺫ‬ ُ‫ﺍ‬
َ
‫ﻘ‬ْ
‫ﺜ‬
ِ‫ﻪ‬
‫ﻣ‬ ِ
ِ
‫ﺒ‬ْ
‫ﻠ‬
َ‫ﻓﻲ‬
‫ﻗ‬ ِ‫ﻥ‬
َ‫ﺎ‬
َ‫ﻦ‬
‫ﻛ‬ْ‫ﻣ‬
َ‫ﺔ‬
َّ
َ
‫ﻨ‬
َ‫ﻟ‬
‫ﺠ‬ْ‫ﺍ‬
ُ‫ﺧ‬
‫ﻞ‬ ُ‫ﺪ‬
ْ
َ‫ﺍ‬
‫ﻳ‬ َ
‫ﻝ‬

“
Tidakakanmasuksur
gaor
angy
angdi
hat
iny
aadasebesarbi
j
isawi
dar
ikesombongan.
”(HR.
Musli
m)

Kenapa?Kar
enaiat
elahmeny
ayangiAl
lahdal
am kesombonganter
sebut.Kar
enasi
fat
sombonghanyaunt
ukAll
ahsaj
a.Sebagai
manadalam hadi
tsQudsi
,All
ahTa’al
amengatakan:

‫ﺋﻲ‬
ِ
‫ﺍ‬َ
‫ﺩ‬
ِ‫ﺀ‬
‫ﺭ‬ ُ
‫ﺎ‬َ
‫ﻳ‬ِ
‫ﺮ‬
ْ
‫ﺒ‬ِ
‫ﻜ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
“
Kesombongani
tuadal
ahsel
empangKu.
”

ُ
‫ﻪ‬
ُ
‫ﺘ‬ْ
‫ﺑ‬ّ
َ
‫ﺬ‬
َ‫ﺎ‬
‫ﻋ‬ َ
‫ﻤ‬
ِ
‫ﻬ‬‫ﻴ‬ِ‫ﻨﻲ‬
‫ﻓ‬ ِ
َ‫ﺯ‬
‫ﻋ‬َ‫ﺎ‬
َ‫ﻦ‬
‫ﻧ‬ْ‫ﻤ‬
ََ
‫ﻓ‬
“
Siapay
angmeny
any
iAkudal
am kesombongani
tu,
past
iAkuakanadzabdi
a.”

Manusi
ati
dakber
haksombong,
karenai
aadal
ahmi
l
ikAl
l
ah,
diabut
uhAl
l
ah,
semuakel
ebi
han
yangi
amil
iki
adal
ahdari
All
ahJal
lawa‘Al
a.

Buatapaiasombongkan, saudar
aku?Kewaj i
banseorangmanusi
aadalahuntuktawadhu,unt
uk
senant
iasamerendahkanhat i
nyakepadakebenaran,
kepadamanusi
a,danmeny adari
bahwasanyadir
iny
aadal ahhambaAl l
ahy anglemah,makhl
ukyangl
emahy angsenantiasa
mengharapkandemikianpulamembut uhkankaruni
aAllahJal
l
awa‘Ala.

2.KASAR

Yangkeduaiakasardidalam ucapannya,kasardidal
am perbuat
annya.DanAl
laht
idak
menyukaior
ang-or
angy angkasar,sebali
knyaAllahci
ntakepadaorang-or
angy
anglembut
.
Sebagai
manaRasulull
ahShallall
ahu‘Al
aihiwaSal l
am ber
sabda:
َ‫ﻓ‬
‫ﻖ‬ّْ
ِ
‫ﺮ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬ّ‫ﺤ‬
ُ
‫ﺐ‬ِ‫ﻳ‬
ُ‫ﻖ‬
ٌ‫ﻴ‬ِ
‫ﻓ‬
َ‫ﻪ‬
‫ﺭ‬ َ
ّ
َ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ّ‫ﺇ‬
َ
‫ﻥ‬ِ
“
Sesungguhny
aAl
l
ahi
tul
embutdanci
ntakel
embut
an.
”(HR.Bukhar
idanMusl
i
m)

Olehkar
enaitul
ahRasul
ull
ahShallal
l
ahu‘
Alai
hiwaSal
l
am mempuny
aisif
atyanglemahlembut
.
Bahkanketi
kaAll
ahmemer i
ntahkanNabi
MusadanHarununt
ukmenasehat
iFir
aun,Al
lah
mengatakan:

﴿‫ﻰ‬
ٰ‫ﺸ‬
َ‫ﺨ‬
ْ‫ﻳ‬
َ‫ﻭ‬
َْ
‫ﺃ‬
ُ
‫ﺮ‬َ
ّ
‫ﻛ‬َ
‫ﺬ‬
َ
‫ﺘ‬َ‫ﻪ‬
‫ﻳ‬َُ
ّ
‫ﻠ‬
َ
‫ﻌ‬َ
ّ
‫ﻟ‬‫ﺎ‬
ً
‫ﻨ‬ّ
ِ
‫ﻴ‬
َ
ّ
‫ﻟ‬‫ﺎ‬ً
‫ﻟ‬
ْ
‫ﻮ‬َ‫ﻪ‬
‫ﻗ‬َُ
‫ﻟ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻟ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻗ‬َ‫ﻑ‬٤
٤﴾

“DanucapkankepadaFi
raundenganucapany
angl
emah-
lembut
,mudah-
mudahani
amaui
ngat
ataut
akut.
”(QS.Tha-
ha[
20]:44)

3.SUKABERTERI
AK-
TERI
AK

Saudar
akusei
man,
kemudi
ansi
fatsel
anj
utny
ayai
tu:

ِ‫ﺍ‬
‫ﻕ‬َ
‫ﻮ‬ْ‫ﺄ‬
‫ﺳ‬َ
ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻓﻲ‬ِ‫ﺏ‬
ٍ‫ﺎ‬َ‫ﺻ‬
ّ
‫ﺨ‬َ
“
Sukaber
ter
iak-
ter
iakseper
tidi
pasar
.”

Dimanalisanny
aitupedas,
lisanny
asukamenyaki
tihat
ioranglai
n,di
ati
dakpeduliapakah
orangi
tuakanmarahat aut
idak,di
ati
dakpedul
i
.Dansifati
nitent
unyasangatdi
benciolehAl
l
ah
SubhanahuwaTa’ala.

Dil
aporkankepadaRasulul
l
ahShal l
all
ahu‘Alaihi
waSal l
am seor
angwanit
adimanawanitai
ni
raj
i
ndiashalattahaj
udnya,banyaki
ashal atsunnahnya,dani
apunsedekahdenganhart
ayang
banyaksekal
i.Akantet
apili
sannyaseringmeny aki
tit
etanggany
a.ApakataRasul
ull
ah?

‫ﺭ‬
‫ﺎ‬‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺍﻫﻞ‬
‫ﻫﻲﻣﻦ‬
“
Iat
ermasukpendudukapi
ner
aka.
”

Makasaudar
aku,
seor
angmukmi
nit
u:

ِ
‫ﺀ‬
‫ﺬﻱ‬ِ
َ
‫ﺒ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻟ‬َ‫ﺶ‬
‫ﻭ‬ِ‫ﺣ‬ِ‫ﺎ‬
َ
‫ﻔ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻟ‬َ‫ﻥ‬
‫ﻭ‬ِ‫ﺎ‬
ّ
َ
‫ﻌ‬ّ
َ
‫ﻠ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻟ‬
َ‫ﻥ‬
‫ﻭ‬ِ‫ﺎ‬
ّ
َ
‫ﻌ‬ّ‫ﻟ‬
َ
‫ﻄ‬‫ﺍ‬ِ‫ﻦ‬
‫ﺑ‬ُ‫ﻣ‬
ِْ
‫ﺆ‬
ُ
‫ﻤ‬‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ‫ﻴ‬
‫ﺲ‬ ْ
َ
‫ﻟ‬
“
Mukmini
tubukanorangyangsukamencel
a,mukminbukanorangy
angsukamel
aknat
,
mukmi
nbukanorangyangsukaberkat
akot
or.
”(HR.Ti
rmidzi
)

Yakni
berkat
a-kat
ay angmembuatmanusiay angl
ainny
asaki
that
ikar
enal
i
sanny
ater
sebut
.
Rasul
ull
ahShall
all
ahu‘Al
aihi
waSal
lam bersabda:
ِ
‫ﻪ‬
ِ‫ﺤ‬
‫ﺸ‬ ْ‫ﻓ‬
ُ‫ﺀ‬
َ‫ﺎ‬
َ
‫ﻘ‬ّ
ِ
‫ﺗ‬
‫ﺍ‬ُ‫ﺎ‬
‫ﺱ‬ ّ
َ
‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
ُ
‫ﻪ‬َ‫ﺩ‬
‫ﻋ‬َ
َ‫ﻦ‬
‫ﻭ‬ ْ‫ﻣ‬
َ،
ِ
‫ﺔ‬َ
‫ﻣ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬ِ
‫ﻘ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ
‫ﻡ‬ْ
‫ﻮ‬
َ‫ﺎ‬
‫ﻳ‬ ً
‫ﺑ‬
‫ﺍ‬َ
‫ﺬ‬
َ‫ﺱ‬
‫ﻋ‬ ِ‫ﺎ‬
َ
ّ
‫ﻨ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ُ
ّ
‫ﺪ‬َ‫ﺃ‬
‫ﺷ‬َُ
‫ﺔ‬
َ‫ﺋ‬
‫ﺸ‬ ِ
‫ﺎ‬َ‫ﺎ‬
‫ﻋ‬ َ
‫ﻳ‬
“Wahai‘
Aisy
ah,sesungguhnyadiantar
aorangy
angpal
ingker
asadzabnyanant
ipadahari
ki
amatadalahorangtersebutdi
ti
nggal
kanmanusi
akar
enaucapannyayangmenyaki
tihat
i.
”(HR.
Bukhar
idanMuslim)

4.DI
WAKTUMALAM I
ABAGAI
KANBANGKAI

Kemudi ansi
fatber i
kut
nya,saudarakusei man..Yai
tudi
waktumal am i
abagaikanbangkai,i
a
l
ewat imalam samasekal it
idakuntukshal atmalam,di
atidakmembut uhkanshalatmal
am, dia
l
ebihsenangdenganhal -
halyangsi a-si
a,diasi
bukdenganngobrolataupunbergadangataupun
melihatdanmenont onacara-acaray angtidakadamanfaatnyasamasekali.Atauial
ewati
hanyasebatasdengant idursaja,
tidakadakei ngi
nandihati
nyauntukberdir
ikepadaAll
ah
walaupunsatur akaatdiwaktumal am.

Imam Ahmadper
nahdi
tany
atent
angseor
angl
aki
-l
aki
yangsukameni
nggal
kanshal
atwi
ti
r,apa
kat
aImam Ahmad?

ٌ
‫ﺀ‬
ْ
‫ﻮ‬ُ‫ﻞ‬
‫ﺳ‬ٌ‫ﺟ‬
ُ‫ﺭ‬
َ‫ﻮ‬
َُ
‫ﻬ‬
َ
‫ﻓ‬
“I
adicaporangyangbur
uk,”kat
aImam Ahmadbi nHanbal
.Kar
enasesungguhnyaorangyang
beri
man,saudaraku,
merekasangatsukamelewati
malamnyadenganberdi
riber
ibadahkepada
All
ah.Al
lahberf
irmanmenyif
ati‘
I
badurrahman:

﴿‫ﺎ‬
ً
‫ﻣ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬ِ
‫ﻗ‬َ‫ﺍ‬
‫ﻭ‬ً
‫ﺪ‬َ‫ﺳ‬
ّ
‫ﺠ‬ُ‫ﻢ‬
ْ‫ﻬ‬
ِ
ّ
ِ
‫ﺑ‬َ
‫ﺮ‬ِ
‫ﻟ‬
َ‫ﻮ‬
‫ﻥ‬ ُ
‫ﺘ‬
‫ﻴ‬ِ
‫ﺒ‬َ‫ﻦ‬
‫ﻳ‬َ‫ﻳ‬
ِ
‫ﺬ‬َ
ّ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ
‫ﻭ‬٦٤
﴾
“Danmerekayangmelal
uimal
amny ai
tudengansuj
uddanber
dir
iber
munaj
atkepadaAl
l
ah
SubhanahuwaTa’al
a.”(
QS.Al
-Fur
qan[
25]:
64)

Makasaudaraku,ti
dakpantasorang-orangyangmengharapkankehidupanakhir
atiamel
ewat
i
malamnyabagaikanbangkai.Akantetapii
aberusahaunt
ukadawakt uyangiabermunaj
at
kepadaAl
lah,berdua-
duaandenganAl lahSubhanahuwaTa’ala.Al
l
ahber f
ir
man:

‫ﺎ‬
ً
‫ﻠ‬
‫ﻴ‬ِ‫ﻡ‬
‫ﻗ‬َُ
‫ﻮ‬
ْ
‫ﻗ‬َ
‫ﺃ‬َ‫ﺎ‬
‫ﻭ‬ً
‫ﺌ‬ْ‫ﻭ‬
‫ﻃ‬َ‫ﺪ‬
ُ
َّ‫ﺃ‬
‫ﺷ‬ََ‫ﻫ‬
‫ﻲ‬ِ‫ﻞ‬
ِ‫ﻴ‬
ْ
َ
ّ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ
‫ﺔ‬َ
‫ﺌ‬
ِ‫ﺎ‬
‫ﺷ‬ َ‫ﻥ‬
‫ﻧ‬َِ‫﴿ﺇ‬٦﴾
ّ
“
Sesungguhnyai
badahdi wakt
umalam it
ulebi
hmenguat
kanhati
,l
ebihmengokohkanhat
idan
i
tui
badahy angt
erbai
k(kataAl
lahSubhanahuwaTa’
al
a).
”(QS.Al
-Muzzammil
[73]
:6)

Diwakt
usiangbagai
kankeledai
,i
amalas,t
idakadasemangatkepadakebai
kan.Diwakt
usiang
i
abagaikankel
edai
,ti
dakadasemangatuntukberbuatketaat
an.Di
wakt
usiangiabagai
kan
kel
edai
,iahabi
skanwaktunyaunt
ukhal
-hal
y angsia-
sia.
Makasaudaraku,
seorangmukminberusahabagaimanasupayawaktu-wakt
unyaber
nil
aipahal
a
di
sisiAll
ahSubhanahuwaTa’al
a.Kar
enai t
uadalahkei
nginanyangter
besarseor
angmukmi n.
Di
ainginagarset
iapwaktuny
amendapatkanpahaladariAll
ahJall
awa‘Ala.

‫ﻜﻢ‬
‫ﻟ‬‫ﻟﻲﻭ‬
‫ﺮ ﷲ‬
‫ﻔ‬‫ﻐ‬‫ﺘ‬
‫ﺍﺳ‬‫ﺍﻭ‬
‫ﺬ‬‫ﻟﻲﻫ‬
‫ﻮ‬‫ﻮﻝﻗ‬
‫ﻗ‬‫ﺃ‬

KHUTBAHKEDUA–KHUTBAHJUMATTENTANGORANG-
ORANGYANGALLAHBENCI

‫ﻪ‬
‫ﻟ‬‫ﻳﻚ‬‫ﺮ‬‫ﻩﻻﺷ‬‫ﺪ‬‫ﻪﺇﻻ ﷲﻭﺣ‬‫ﻟ‬‫ﺃﻥﻻﺇ‬
‫ﺪ‬‫ﻬ‬‫ﺃﺷ‬
،‫ﻩ‬‫ﺍﻻ‬
‫ﻣﻦﻭ‬
‫ﻪﻭ‬‫ﺒ‬
‫ﻪﻭﺻﺤ‬
‫ﻟ‬‫ﺁ‬‫ﺪﻭ‬
‫ﻤ‬‫ﺎﻣﺤ‬
‫ﻨ‬‫ﻴ‬
‫ﺒ‬‫ﻧ‬،
‫ﻮﻝ ﷲ‬
‫ﻠﻰﺭﺳ‬
‫ﻡﻋ‬‫ﻟﺴﻼ‬
‫ﺍ‬
‫ﺓﻭ‬‫ﻟﺼﻼ‬
‫ﺍ‬
‫ﻪﻭ‬‫ﻠ‬
‫ﻟ‬‫ﺪ‬‫ﻤ‬
‫ﻟﺤ‬‫ﺍ‬
،
ُ
‫ﻪ‬
‫ﻟ‬‫ﻮ‬‫ﺭﺳ‬
‫ﻩﻭ‬‫ﺪ‬‫ﺒ‬
‫ﺍﻋ‬ً
‫ﺪ‬ّ
‫ﻤ‬‫ﻥﻣﺤ‬
َ‫ﺃ‬
ّ ‫ﺪ‬
‫ﻬ‬‫ﺃﺷ‬‫ﻭ‬

Ummat
alI
slam,

5.SESEORANGBERI
LMUTENTANGDUNI
ADANDI
ABODOHTENTANGKEHI
DUPANAKHI
RAT

Sifatyangkeli
may angAllaht i
daksukai,yai
tuseseorangberil
mut ent
angduni adandiabodoh
tentangkehidupanakhi r
at.Diaberil
mut entangberbagaimacam penget ahuandunia,
tentang
berit
a-ber
it
aduni a,yangiasemangatpadany aadal ahmengikuti
berit
a-beri
tahangattent
ang
kehidupandunia,tapiiamal as,di
atidakmauunt ukmendalami i
lmuakhi r
at.I
lmuagamadi a
pandangsebagai i
lmuy angr emehdimat anya.Sehinggakemudianiamenj adior
angy angjahi
l
terhadapkehidupanakhi r
at.

Ol
ehkar
enai
tuAl
l
ahmencel
amer
ekadal
am sur
at:

ِ
‫ﺓ‬
َ
‫ﺮ‬ِ‫ﺂ‬
‫ﺧ‬ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻠﻰ‬َ
َ‫ﺎ‬
‫ﻋ‬ َ
‫ﻴ‬
ْ
‫ﻧ‬ُ
ّ
‫ﺪ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ
‫ﺓ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬َ‫ﻟ‬
‫ﺤ‬ْ
‫ﺍ‬َ‫ﻮ‬
‫ﻥ‬ ُ
ّ
‫ﺒ‬
ِ‫ﺘ‬
‫ﺤ‬َْ‫ﻳ‬
‫ﺴ‬َ‫ﻦ‬
َ‫ﻳ‬
ِ
‫ﺬ‬َ
ّ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
…

“
Sebagaior
ang-
orangy
anghany
amenci
ntai
duni
adi
ataskehi
dupanakhi
rat
nya.
”(QS.
I
brahi
m[14]
:3)

Al
l
ahber
fi
rman:

َ‫ﻧ‬
‫ﻲ‬
‫ﺍ‬ ْ
ُ
ّ
‫ﺪ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ
‫ﺓ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬َ‫ﻟ‬
‫ﺤ‬ْ
‫ﺍ‬َ‫ﻣ‬
‫ﻦ‬ّ‫ﺍ‬
ًِ
‫ﺮ‬ِ‫ﺎ‬
‫ﻫ‬َ‫ﻥ‬
‫ﻇ‬ َ‫ﻮ‬
ُ
‫ﻤ‬َ
‫ﻠ‬ْ
‫ﻌ‬
َ
‫ﻳ‬
“
Mer
ekahany
aber
il
mut
ent
angkehi
dupanduni
a.”

َ‫ﻮ‬
‫ﻥ‬ ُ
‫ﻠ‬
ِ
‫ﻓ‬‫ﺎ‬
َ‫ﻢ‬
‫ﻏ‬ ْ‫ﻫ‬
ُ‫ﺓ‬
َِ
‫ﺮ‬
ِ‫ﺂ‬
‫ﺧ‬ ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬ِ‫ﻋ‬
‫ﻦ‬َ‫ﻢ‬
ْ‫ﻫ‬
ُ‫ﻭ‬
َ﴿٧﴾
“
Sement
aramer
ekal
alai
ter
hadapakhi
ratmer
eka.
”(QS.Ar
-Rum[
30]
:7)

Merekal ebi
hsenangmempelajaridanmengi kut
iduni
a,t
apimerekamalasuntukmengikuti
akhi
rat,untukmemeriksat
entanghat i
nya,t
entangagamanya,t
entangkebai
kanakhi
rat
ny a,
dia
puntidakadakeingi
nanuntukbersiap-si
apuntukkemati
annya.

Ummat
alI
slam,
‫‪I‬‬‫‪ni‬‬‫‪l‬‬
‫‪ahsi‬‬‫‪f‬‬‫‪at‬‬‫‪-‬‬
‫‪si‬‬‫‪f‬‬
‫‪aty‬‬ ‫‪angdi‬‬‫‪benci‬‬‫‪ol‬‬
‫‪ehAl‬‬‫‪l‬‬‫‪ah.Makakewaj‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪banki‬‬‫‪t‬‬‫‪a,‬‬
‫‪j‬‬‫‪adi‬‬‫‪l‬‬
‫‪ahki‬‬‫‪t‬‬‫‪ahamba-‬‬‫‪hambay‬‬‫‪ang‬‬
‫‪di‬‬‫‪ci‬‬‫‪nt‬‬
‫‪ai‬‬‫‪ol‬‬‫‪ehAl‬‬‫‪l‬‬‫‪ah,‬‬‫‪hambahambay‬‬ ‫‪angt‬‬ ‫‪awadhu,‬‬ ‫‪hamba-‬‬‫‪hambay‬‬ ‫‪angl‬‬‫‪embutdi‬‬‫‪dal‬‬‫‪am si‬‬
‫‪kapdan‬‬
‫‪ucapanny‬‬ ‫‪a,‬‬‫‪hamba-‬‬ ‫‪hambay‬‬ ‫‪angsenant‬‬‫‪i‬‬‫‪asat‬‬‫‪i‬‬‫‪dakber‬‬‫‪usahameny‬‬ ‫‪aki‬‬‫‪t‬‬
‫‪i‬‬‫‪hat‬‬‫‪i‬‬‫‪or‬‬
‫‪angl‬‬‫‪ai‬‬
‫‪nat‬‬‫‪aupun‬‬
‫‪manusi‬‬ ‫‪a.Demi‬‬‫‪ki‬‬‫‪anpul‬‬ ‫‪amenj‬‬‫‪adi‬‬‫‪hambay‬‬ ‫‪angsenant‬‬‫‪i‬‬‫‪asasemangatdi‬‬ ‫‪dal‬‬
‫‪am ket‬‬
‫‪aat‬‬‫‪andal‬‬‫‪am‬‬
‫‪set‬‬‫‪i‬‬‫‪apwakt‬‬‫‪uny‬‬ ‫‪a.Seor‬‬‫‪anghambay‬‬ ‫‪angsenant‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪asasemangatdal‬‬ ‫‪am menunt‬‬‫‪uti‬‬
‫‪l‬‬‫‪muagamaAl‬‬ ‫‪l‬‬‫‪ah‬‬
‫‪Jal‬‬‫‪l‬‬‫‘‪awa‬‬ ‫‪Al‬‬
‫‪a.‬‬

‫ﻠﻰ‬
‫َ‬‫ﻭَ‬
‫ﻋ‬‫ﺪَ‬
‫ٍ‬‫ّ‬
‫َ‬
‫ﻤ‬‫ﻣَ‬
‫ﺤ‬‫ﻠﻰُ‬
‫َ‬‫ﻙَ‬
‫ﻋ‬‫ﺭْ‬
‫ِ‬‫ﺎ‬
‫َ‬
‫ﺑ‬‫‪َ.‬‬
‫ﻭ‬ ‫ٌ‬
‫ﺪ‬‫ْ‬
‫ﻴ‬
‫ﻣِ‬
‫ﺠ‬ ‫ﺪَ‬
‫ٌ‬‫ْ‬
‫ﻴ‬‫ِ‬
‫ﻤ‬
‫ﻚَ‬
‫ﺣ‬ ‫ﻧَ‬
‫ّ‬
‫َ‬‫‪ِ،‬‬
‫ﺇ‬ ‫ﻴَ‬
‫ﻢ‬‫ْ‬
‫ﺍِ‬
‫ﻫ‬ ‫َ‬
‫ﺮ‬
‫ْ‬
‫ﺑ‬‫ﻝِ‬
‫ﺇ‬‫ﺁِ‬ ‫ﻠﻰ‬
‫َ‬
‫ﻭَ‬
‫ﻋ‬‫ﻢَ‬‫ﻴَ‬
‫ْ‬‫ﺍِ‬
‫ﻫ‬‫َ‬
‫ﺮ‬‫ْ‬
‫ﺑ‬
‫ﻠﻰِ‬
‫ﺇ‬ ‫َ‬
‫ﺖَ‬
‫ﻋ‬‫ﻴَ‬
‫ْ‬‫ّ‬
‫َ‬
‫ﻠ‬
‫ﺎَ‬
‫ﺻ‬ ‫َ‬
‫ﻤ‬
‫ﺪَ‬
‫ﻛ‬ ‫ٍ‬
‫ّ‬
‫َ‬
‫ﻤ‬‫ﻣَ‬
‫ﺤ‬‫ﻝُ‬
‫ﺁِ‬‫ﻠﻰ‬
‫َ‬
‫ﻭَ‬
‫ﻋ‬‫ﺪَ‬
‫ٍ‬‫ّ‬
‫َ‬
‫ﻤ‬
‫ﻣَ‬
‫ﺤ‬ ‫ﻠﻰُ‬
‫َ‬
‫ﻞَ‬
‫ﻋ‬‫ﺻّ‬
‫ِ‬‫ﻢَ‬‫ﻬّ‬
‫َ‬‫ُ‬
‫ّ‬
‫َ‬
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫َ‬
‫ﺍ‬
‫ٌ‬
‫ﺪ‬
‫ْ‬
‫ﻴ‬‫ﻣِ‬
‫ﺠ‬ ‫ﺪَ‬
‫ٌ‬‫ْ‬
‫ﻴ‬
‫ِ‬
‫ﻤ‬‫ﻚَ‬
‫ﺣ‬ ‫ﻧَ‬
‫ّ‬
‫َ‬
‫‪ِ،‬‬
‫ﺇ‬ ‫ﻴَ‬
‫ﻢ‬‫ْ‬
‫ﺍِ‬
‫ﻫ‬ ‫َ‬
‫ﺮ‬
‫ْ‬
‫ﺑ‬‫ﻝِ‬
‫ﺇ‬‫ﺁِ‬‫ﻠﻰ‬‫َ‬
‫ﻭَ‬
‫ﻋ‬‫ﻢَ‬
‫ﻴَ‬
‫ْ‬‫ﺍِ‬
‫ﻫ‬‫َ‬
‫ﺮ‬‫ْ‬
‫ﺑ‬‫ﻠﻰِ‬
‫ﺇ‬ ‫َ‬‫ﺖَ‬
‫ﻋ‬‫ﻛَ‬‫ْ‬
‫َ‬
‫ﺭ‬‫ﺎ‬‫ﺎَ‬
‫ﺑ‬ ‫َ‬
‫ﻤ‬
‫ﺪَ‬
‫ﻛ‬ ‫ٍ‬
‫ّ‬
‫َ‬
‫ﻤ‬ ‫ﻣَ‬
‫ﺤ‬‫ﻝُ‬
‫ﺁِ‬

‫ﺍﺕ‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫ﻮ‬‫ﺪَ‬
‫ﻋ‬‫ّ‬
‫َ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻴُ‬
‫ﺐ‬‫ْ‬‫ﻣِ‬
‫ﺠ‬‫ﺐُ‬
‫ﻳٌ‬
‫ْ‬‫ِ‬
‫ﺮ‬
‫ﻊَ‬
‫ﻗ‬ ‫ٌ‬
‫ْ‬
‫ﻴ‬‫ِ‬
‫ﻤ‬‫ﻚَ‬
‫ﺳ‬‫ﻧَ‬
‫ّ‬
‫َ‬‫ﺕِ‬
‫ﺇ‬‫ﺍِ‬‫َ‬
‫ﻮ‬
‫ْ‬
‫ﻣ‬‫ﺍﻷَ‬
‫ﻢَ‬
‫ﻭ‬‫ﻬْ‬
‫ُ‬
‫ْ‬
‫ﻨ‬‫ﺀِ‬
‫ﻣ‬‫ِ‬‫ﺎ‬
‫َ‬
‫ﻴ‬‫ﺍﻷَْ‬
‫ﺣ‬ ‫ﺎِ‬
‫ﺕ‬ ‫َ‬
‫ﻨ‬
‫ِ‬
‫ﻣ‬‫ْ‬
‫ﺆ‬‫ﻤ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻦَ‬
‫ﻭ‬‫ﻴَ‬
‫ْ‬
‫ِ‬
‫ﻨ‬‫ِ‬
‫ﻣ‬‫ْ‬
‫ﺆ‬
‫ﻤ‬‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺕَ‬
‫ﻭ‬‫ﺎِ‬‫َ‬
‫ﻤ‬
‫ِ‬
‫ﻠ‬‫ﻤْ‬
‫ﺴ‬ ‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
‫ﻦَ‬
‫ﻭ‬ ‫ﻴَ‬
‫ْ‬
‫ِ‬
‫ﻤ‬‫ِ‬
‫ﻠ‬‫ﻤْ‬
‫ﺴ‬‫ُ‬‫ْ‬
‫ﻠ‬
‫ِ‬
‫ﻟ‬‫ْ‬
‫ﺮ‬‫ِ‬
‫ﻔ‬
‫ﺍْ‬
‫ﻏ‬ ‫ّ‬
‫َ‬
‫ﻡ‬
‫‪ ،‬ﷲُ‬
‫ﺎﺕ‬‫ﺎَ‬
‫ﺟ‬ ‫ﻟَ‬
‫ﺤ‬‫ﺍ‬‫ﺿَ‬
‫ﻲ‬‫ﺎِ‬‫ﺎَ‬
‫ﻗ‬‫َ‬
‫ﻴ‬‫َ‬
‫ﻓ‬

‫ﺎ‬‫ﻨ‬
‫ﻠ‬‫ﻌ‬
‫ﺍﺟ‬‫‪،‬ﻭ‬‫ﻴﻦ‬‫ﻤ‬
‫ﻟ‬‫ﺎ‬
‫ﻌ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺎﺭﺏ‬‫ﺎﻳ‬
‫ﻧ‬‫ﺭ‬
‫ﻮ‬‫ﻣ‬‫ﺃ‬‫ﺓ‬
‫ﻠﺢﻭﻻ‬
‫ﺍﺻ‬‫ﻡ‬
‫‪ ،‬ﷲ‬
‫ﻴﻢ‬‫ﺮﺣ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﺍﺏ‬
‫ﻮ‬‫ﺘ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻧﺖ‬
‫ﺃ‬‫ﻧﻚ‬
‫ﺎﺇ‬‫ﻨ‬
‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﺗﺐﻋ‬
‫ﻡﻭ‬‫‪ ،‬ﷲ‬
‫ﻴﻦ‬‫ﻤ‬
‫ﻟ‬‫ﺎ‬
‫ﻌ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺎﺭﺏ‬
‫ﺎﻳ‬‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺎ‬
‫ﻤ‬‫ﺃﻋ‬
‫ﺒﻞ‬‫ﻘ‬
‫ﻡﺗ‬‫ﷲ‬
‫ﻳﻦ‬
‫ﺮ‬‫ﻬ‬‫ﺘﻄ‬‫ﻤ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬‫ﺎﻣﻦ‬‫ﻨ‬
‫ﻠ‬‫ﻌ‬
‫ﺍﺟ‬‫ﻴﻦﻭ‬
‫ﺑ‬‫ﺍ‬
‫ﻮ‬‫ﺘ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻣﻦ‬

‫ِ‬
‫ﺭ‬
‫ﺎ‬‫ّ‬
‫َ‬
‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺍَ‬
‫ﺏ‬ ‫َ‬
‫ﺬ‬
‫ﺎَ‬
‫ﻋ‬ ‫َ‬
‫ﻨ‬
‫ِ‬
‫ﻗ‬‫ﺔَ‬
‫ﻭ‬‫ً‬‫َ‬
‫ﻨ‬
‫ﺣَ‬
‫ﺴ‬‫ﺓَ‬
‫ِ‬‫َ‬
‫ﺮ‬
‫ﺍﻵِ‬
‫ﺧ‬ ‫ﻓﻲ‬‫ِ‬
‫ﺔَ‬
‫ﻭ‬ ‫ً‬
‫َ‬
‫ﻨ‬‫ﺣَ‬
‫ﺴ‬‫ﺎَ‬‫َ‬
‫ﻴ‬
‫ْ‬
‫ﻧ‬‫ّ‬
‫ُ‬
‫ﺪ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻓﻲ‬
‫ﺎِ‬
‫َ‬
‫ﻨ‬‫ِ‬
‫ﺗ‬
‫ﺁ‬‫ﺎ‬‫َ‬
‫ﻨ‬
‫ّ‬
‫َ‬
‫ﺑ‬‫َ‬
‫ﺭ‬

‫ﺩ ﷲ‬
‫ﺎ‬‫ﺒ‬
‫‪:‬ﻋ‬

‫ﻭَ‬
‫ﻥ‬ ‫ُ‬
‫ﺮ‬
‫َ‬
‫ّ‬
‫ﻛ‬‫َ‬
‫ﺬ‬‫ﻢَ‬
‫ﺗ‬‫ﻜْ‬
‫ُ‬
‫َ‬
‫ّ‬
‫ﻠ‬‫َ‬
‫ﻌ‬‫َ‬
‫ﻟ‬
‫ﻜْ‬
‫ﻢ‬‫ُ‬‫ﻌُ‬
‫ﻈ‬‫ِ‬‫ﻲ َۚ‬
‫ﻳ‬ ‫ﻐِ‬
‫ْ‬‫َ‬
‫ﺒ‬
‫ْ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺮَ‬
‫ﻭ‬‫ِ‬‫َ‬
‫ﻜ‬
‫ﻨ‬‫ُ‬
‫ﻤ‬‫ْ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
‫ﺀَ‬
‫ﻭ‬ ‫ِ‬
‫ﺎ‬‫ﺤَ‬
‫ﺸ‬‫ﻔْ‬
‫َ‬‫ْ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻋِ‬
‫ﻦ‬‫ﻰَ‬
‫ﻬٰ‬
‫َ‬‫ْ‬
‫ﻨ‬
‫َ‬
‫ﻳ‬‫ﻰَ‬
‫ﻭ‬‫ﺑٰ‬
‫َ‬
‫ْ‬
‫ﺮ‬‫ُ‬
‫ﻘ‬‫ْ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺫﻱ‬
‫ﺀِ‬
‫ِ‬‫ﺎ‬
‫َ‬
‫ﺘ‬‫ﻳ‬
‫ِ‬
‫ﺇ‬‫ﻥَ‬
‫ﻭ‬‫ﺎِ‬
‫ﺣَ‬
‫ﺴ‬‫ﺈْ‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻝَ‬
‫ﻭ‬‫ﺪِ‬
‫ْ‬‫َ‬
‫ﻌ‬
‫ْ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺮِ‬
‫ﺑ‬‫ُ‬‫ُ‬
‫ﻣ‬
‫ْ‬
‫ﺄ‬‫ﻩَ‬
‫ﻳ‬‫َ‬‫ﺍـ‬
‫ﻥﻟَ‬
‫ّ‬
‫ﻞ‬ ‫ﺇَ‬
‫ّ‬‫ِ‬

‫ﺮ‬
‫َ‬
‫ﺒ‬‫ﻛ‬‫ﺃ‬
‫ﺮ ﷲ‬
‫ُ‬
‫ﻛ‬‫ِ‬
‫ﺬ‬‫ﻟ‬
‫‪،‬ﻭ‬‫ﻛﻢ‬
‫ُ‬
‫ْ‬
‫ﺩ‬‫ِ‬
‫ﺰ‬‫ﻪَ‬
‫ﻳ‬‫ِ‬‫ِ‬
‫ﻤ‬
‫َ‬
‫ﻌ‬‫ﻠﻰِ‬
‫ﻧ‬ ‫َ‬
‫ﻩَ‬
‫ﻋ‬‫ُ‬‫ﻭ‬
‫ُ‬
‫ﺮ‬‫ُ‬
‫ﻜ‬‫ﺍْ‬
‫ﺷ‬‫‪َ،‬‬
‫ﻭ‬ ‫ﻛﻢ‬
‫ُ‬
‫ْ‬
‫ﺮ‬‫ُ‬
‫ﻛ‬‫ْ‬
‫ﺬ‬
‫ﻢَ‬
‫ﻳ‬ ‫ﻴَ‬
‫ْ‬
‫ﻌِ‬
‫ﻈ‬‫َ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﺍ ﷲ‬
‫ﻭ‬‫ُ‬
‫ﺮ‬‫ُ‬
‫ﻛ‬
‫ْ‬
‫ﺫ‬‫ﺎ‬‫َ‬
‫ﻓ‬
‫‪.‬‬