You are on page 1of 77

S7 1200 PLC’LER İLE KONTROL İŞLEMLERİ

1
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
KUMANDA VE KONTROL KAVRAMLARI
KUMANDA: Bir veya daha fazla giriş değişkeninin belirli bir programa
göre çıkış değişkenlerini etkilemesidir. Çıkış değişkenlerinin giriş
değişkenlerini etkilemesi söz konusu değildir. Bu yöntemde geri besleme
söz konusu değildir. Açık çevrim kontrol sistemi.

Örneğin, bir motora çalış komutu verilmişse, motor standart devrinde


döner. Ancak yüklenme ve gerilim değişikliklerinde motorda meydana
gelen devir değişikliği dikkate alınmaz. Eğer devir sayısının her şartta
sabit tutulması gerekiyorsa, motorun bir kontrol programı ile kontrol
edilmesi gerekiyor.

Bir lambanın bir anahtar yardımı ile açılıp kapatılması, çamaşır makinesi
veya trafik ışıklarının kumandası örnek verilebilir.
2
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
KUMANDA VE KONTROL KAVRAMLARI
KONTROL: Kapalı çevrim de denilen bu sistemde çıkış değeri sürekli
kontrol edilir, istenen değer ile kıyaslanır ve daha sonra gerekli düzeltme
yapılır. Bu program yönteminde geri besleme vardır.

Örneğin, bir kontrol sistemi ile kontrol edilen motorun devri, sürekli
ölçülerek ani yüklenme veya gerilim değişikliklerinde, kontrol ünitesi
tarafından gerekli müdahale yapılarak sabit tutulur.

3
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
KUMANDA VE KONTROL KAVRAMLARI

Kontrol düzeneği çalıştırıldığında, kontrol edilecek sistemden bir ölçme düzeneği


yardımı ile okunan gerçek değer, istenen değer ile kıyaslanır aradaki fark hesaplanır.
Elde edilen kontrol farkı, kontrolör tarafından son kumanda elemanına (güç
birimine) gönderilerek kontrol edilen sistemin enerji birimi şeklinde çıkışa
gönderilir. Çıkış sinyalinin işe dönüşmesi ile okunan gerçek değer sürekli istenen
değer ile kıyaslanarak çıkış sinyalinin güncellenmesi sağlanır. 4
KUMANDA VE KONTROL KAVRAMLARI

Yukarıda sıvı seviye kontrolünde, sabit açıklık oranındaki bir vana ile doldurulan sıvı, şamandıra
tarafından kontrol edilen ayarlı vana yardımı ile sıvı seviyesi sabit tutulmaya çalışılacaktır.

Sıvı seviyesi yükseldikçe, şamandıra yükselecek ve ona bağlı ayarlı vana o oranda açılarak daha
fazla sıvının akmasına izin vererek sıvı seviyesinin düşmesine neden olacaktır. Sıvı seviyesinin
düşmesiyle vana açıklık oranı da azalacaktır.
5
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
KONTRO LUYGULAMASI ÇEŞİTLERİ
1-Sürekli Olmayan Kontrol
-* İki Nokta Kontrolü (ON-OFF Kontrol)
-*Üç Nokta Kontrolü (Yüzer Kontrol)

2-Sürekli Kontrol
-*Oransal Kontrol (P Kontrol)
-*Oransal + Integral Kontrol (PI Kontrol)
-*Oransal + Türevsel Kontrol (PD Kontrol)
-* Oransal + Integral + Türevsel Kontrol (PID Kontrol)

6
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
İKİ NOKTA KONTROLÜ
Bu kontrol sisteminde; belirlenen iki seviye arasında kontrol edilen sisteme ta tam enerji verilir, ya
da tam kesilir. Yani çıkış ya tam açıktır, ya da tam kapalı. Bu nedenle bu tür kontrol işlemlerine ‘’iki
nokta kontrolü’’ veya ‘’On-Off Kontrol’’ adı verilir.
On-Off kontrolde açma kapama noktası eğer tek
nokta olarak belirlenirse, sık aralıklarla açma
kapama gerçekleşebilir. Bunun oluşmaması için bir
hata oranı belirlenir ve çıkış sinyali, Set Değeri’nin
hata oranı kadar üstüne çıktığında ‘’0’’, altına
indiğinde ‘’1’’ olur.

Teorik olarak böyle görünen eğri uygulamada


böyle olmaz. Enerji kesildiğinde gerçek değer
hemen düşmeye başlamaz ve enerji verilir
verilmez de hemen yükselmez.

7
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
İKİ NOKTA KONTROLÜ
Örneğin bir proseste kazan sıcaklığını kontrol
eden sistemde, sisteme enerji verilip kazan
sıcaklığı artmaya başladığında ‘’1’’ noktasında
enerji kesilse bile ısıtıcı sistem üzerinde devam
eden sıcaklık (yani kinetik enerji) ortam
sıcaklığını biraz daha arttırıp ‘’2’’ noktasından
itibaren düşürmeye başlar. Ancak bu aradaki
ısınma eğrisi profili değişir. Aynı olay sisteme
yeniden enerji verildiğinde an için de geçerlidir.
İki nokta kontrol üniteleri, tolerans imkanı olan sıvı seviye kontrolü, ısı kontrollü gibi
yavaş reaksiyonlu sistemlerde kullanılmalıdır. Motor kontrolü gibi hızlı reaksiyon
veren sistemlerde kullanılmamalıdır. Anahtarlama frekansı yüksek olacağı için
anahtarlama ürünlerine zarar verirler. 8
İKİ NOKTA KONTROLÜ UYGULAMA
Bir kazandaki su sıcaklığı termostat aracılığı ile kontrol edilecektir. Su
sıcaklığı istenen değerin hata oranı kadar üzerine çıktığında ısıtıcı
kapatılacak, soğuyan su istenen değerin hata oranı kadar altına
düştüğünde ısıtıcı yeniden çalışacaktır.
Bu uygulamayı fonksiyon haline getirerek (parametrelendirerek) yazınız.

9
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
İKİ NOKTA KONTROLÜ UYGULAMA

10
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
İKİ NOKTA KONTROLÜ UYGULAMA

11
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
İKİ NOKTA KONTROLÜ UYGULAMA
FB1 içerisine yazılacak program blokları

12
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
İKİ NOKTA KONTROLÜ UYGULAMA
FB1 içerisine yazılacak program blokları

13
İKİ NOKTA KONTROLÜ UYGULAMA

14
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ÜÇ NOKTA KONTROLÜ
Bu kontrol yönteminde ortamı etkileyen iki adet dijital çıkış vardır. Bunlardan biri
ortamı (+) yönde, diğeri (-) yönde etkiler. Üç nokta kontrolü, iki nokta kontrolünün
bir arada kullanılması gibi düşünülebilir. Çıkışlar dijital çıkıştır ve iki nokta
kontrolünde olduğu gibi, ya tam açık ( %100) ya da tam kapalıdır. (%0)

Isıtma ve soğutma özelliğine sahip bir klimanın oda sıcaklığını kontrol etmek
amacıyla kullanılması üç nokta kontrolüne örnek olarak verilebilir.
Otomatik bir yağlama sisteminde yağın belli sıcaklıklar arasında tutulması gerekir.
Pompa çalışıp yağı basmadan önce yağın ısıtılıp akıcılığı arttırılarak daha kolay
pompalama ve yağlama özelliği kazandırılır. Yağın çalışma ortamında aşırı ısınması
sonucunda viskozitesinin istenen seviyeden aşağı düşmesini engellemek için
soğutulması gerekir.

15
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ÜÇ NOKTA KONTROLÜ

16
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ÜÇ NOKTA KONTROLÜ- UYGULAMA
Ortam sıcaklığı PLC ile kontrol edilmek istenmektedir. Sıcaklığın istediğimiz değerin
% 5 altında veya üstünde olması istenmektedir.

Örneğin oda sıcaklığı yazın 18 C 0 , kışın 22 C 0 olmasını istediğimizde;


Sıcaklık (220 + 220 *0.05) olduğunda soğutucu çalışıp, (220 - 220 *0.05) olduğunda
duracaktır.

Isıtıcı ise (180 - 180 *0.05) olduğunda çalışacak, (180 + 180 *0.05) olduğunda
duracaktır.

17
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ÜÇ NOKTA KONTROLÜ

18
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ÜÇ NOKTA KONTROLÜ

19
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ÜÇ NOKTA KONTROLÜ

20
ÜÇ NOKTA KONTROLÜ

21
ÜÇ NOKTA KONTROLÜ

22
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL)
Bu kontrol şeklinde son kontrol elemanı kontrol edilen çıkış değişkeninin
değişim miktarına bağlı olarak konum değiştirir. Kontrol edilen
değişkenin kontrol farkı alanı içerisinde aldığı her değere karşı, son
kontrol elemanı farklı bir çıkış üretir.
Bu amaçla üretici firmaların ürettiği kompakt kontrol elemanları veya
PLC’lerin analog giriş çıkış kanalları kullanılmaktadır.

23
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL)
PLC ile gerçekleştirilen kontrol uygulamalarında ‘’P-PROPORTIONAL (ORANSAL) ‘’
‘’I-INTEGRAL’’ veya ‘’D-DERIVATIVE (TÜREVSEL)’’ fonksiyonları, bağımsız veya
kombinasyonları şeklinde kullanılabilir.

P-ORANSAL fonksiyonu çıkış değişkenini oransal bant başlangıcına kadar tam güç
ile çalıştırır. Daha sonra ortamdan okuduğu değere orantılı olarak çıkış değerini
düşürerek set değerine ulaşmaya çalışır. Ancak P-ORANSAL fonksiyonu ile set
değerine tam ulaşılamaz, arada bir kontrol farkı kalır. Bu fark PI-ORANSAL
INTEGRAL fonksiyonu ile giderilir. Bu arada set değerine daha çabuk ulaşabilmek ve
sistemde meydana gelen ani değişimleri karşılayabilmek için D-TÜREVSEL
fonksiyonu devreye alınarak PID-ORANSAL INTEGRAL TÜREVSEL fonksiyonu ile
sistemin tüm ihtiyaçlarına cevap verecek yapıya dönüştürülür.

24
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL)
PID parametrelerine sahip sistemler, konvansiyonel veya mikroişlemci
tabanlı olarak kullanılabilir. PID sistemlerinin asıl amacı; istenen değer ile
ölçülen değer arasındaki farkı, en kısa sürede ve alt-üst sapma
değerlerini olabildiğince az geçerek sıfıra indirmek ve istenilen değere
ulaşmaktır.

P-ORANSAL kontrolde giriş ve çıkış seviyeleri arasında orantılı bir


davranış vardır. Yani giriş değeri büyüdükçe çıkış değeri de büyüyecek,
giriş değeri küçüldükçe çıkışta küçülecektir.

25
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL)
Enerjinin %0’dan, %100’e kadar ayarlanabildiği, oransal kontrol
yapılabilen sıcaklık aralığına oransal bant denir.

Genel olarak oransal bant, sistemin ulaşacağı en son değerin bir


yüzdesi olarak tanımlanır ve set değerinin etrafında eşit olarak
yayılır.

Örneğin set değeri 5000 C olan sistemde, %4 oransal bant demek


(500*0.04) 200 C ′ lik bir ısı aralığıdır. Bunun 100 C ‘si set değerinin
üzerinde, 100 C ‘si set değerinin altındadır.

Oransal bant ile kazanç ters orantılıdır. Oransal bant azaldığında kazanç yükselir, tersi durumda
artar.
Kontrol ünitesi oransal bandın alt sınırına (4800 C) gelinceye kadar, çıkışa (ısıtıcıya) %100 enerji
verir. Alt sınırdan set değerine gelinceye kadar çıkış enerjisini de orantılı olarak yavaşlayarak set
noktasında çıkışa %50 enerji verir. Isının set değerinin üstüne çıkmasıyla, ısıda gittikçe
düşürülerek, oransal bandın üzerine çıkılması durumunda enerji tamamen kesilir. 26
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL)

Oransal kontrol ünitesinde kontrol farkı hiçbir zaman sıfırlanamaz yani gerçek
değer, set değerine hiçbir zaman eşitlenemez.

Set değeri ile sistemin sabitlendiği değer arasındaki farka kontrol farkı (offset) denir.

27
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL)
Çıkış değişkeni, oransal bandın (Xd) alt
sınırı olan X min değerine ulaşıncaya
kadar tam (%100) açıktır. Bu noktadan
itibaren okunan değer ile orantılı olarak
çıkış değeri azalır.

Sıvı seviyesi şamandırayı hareket ettirinceye kadar çıkış (sıvı doldurma kanalı) tam açıktır. Şamandıra sıvı
tarafından yukarı kaldırılmaya başlandığında, kaldırma oranına bağlı olarak sıvı doldurma kanalı kısılacaktır.
Şamandıranın yukarı kalkma miktarı ile doldurma kanalının kapanma miktarını a/b oranı (Kc katsayısı)
belirler.
Bu arada sistemin giriş değerini etkileyen bozucu büyüklüklere karşı, çıkış değişkeni de aynı oranda
28
etkileyecektir.
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL)
Teorisi anlatılan oransal kontrole ait PLC programını oluşturacak akış diyagramı.

Bu diyagrama göre oransal bant olarak


kabul edeceğimiz sınıra kadar tam güç ile
oransal bant içerisinde hesaplanan değer ile
oransal bandın üst sınırından itibaren
minimum değer ile çalışması gerekir.

29
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL) - UYGULAMA
PLC ile kontrol edilen bir tav fırınına ait sıcaklık ayarı oransal (P) kontrolör ile
gerçekleştirilecektir.

30
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL)-UYGULAMA

31
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL) - UYGULAMA

32
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL) - UYGULAMA

33
ORANSAL KONTROL (P-KONTROL) - UYGULAMA

34
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
PI Kontrol , PD Kontrol ve PID Kontrol çok sayıda matematiksel işlem
gerektirir.
S7 1200 PLC’nin teknolojik fonksiyonlarından PID blokları kullanılarak bu
işlemler yapılabilir.
PID fonksiyonları matematiksel işlemlerini tamamlayabilmeleri için bir
zamana ihtiyaç duyarlar. Ayrıca sistemin kararlı davranması açısından
prosesten sabit zaman aralıklarında veri okumak ve yazmak isterler.
Dolayısı ile ana/çevrimsel OB ve bir alt program (FC-FB) içerisinde
yazılmaları doğru değildir. Bu amaçla çevrimsel kesme OB’leri (OB 30)
içerisinde programlanmaları daha uygundur.

35
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
-* Projemize ilk önce bir çevrimsel kesme OB’si (OB 30) eklenmeli ve PID programı
bu OB içerisine yazılmalıdır.
-* PID fonksiyonları ‘’Instructions → Technology → PID Control altındadır.

36
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

Program alanına eklenen fonksiyon hemen bir data blok ile ilişkilendirilmek ister.

37
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
PID fonksiyonlarında data blok ilişkilendirmesi şöyle de yapılabilir.
-*Projeye PID fonksiyonu eklemeden proje ağacından ‘’Technology Objects → Add new objects’’
ile PID fonksiyonu eklenir.

38
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

PID fonksiyonu eklendiğinde çıkan data blok ilişkilendirme penceresinde o data


blok seçilerek onaylanır.
39
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Hangi yöntemle PID fonksiyonu ile bağlanırsa bağlansın, data bloğun
istenilen şekilde düzenlenmesi gerekir. İster ‘’Technology Objects →
Add new object ‘’ ile eklenen data blok penceresinde otomatik açılan,
ister PID fonksiyonun sağ alt köşesindeki ‘’Configuration’’ düğmesine
basılarak açıklan konfigürasyon penceresinde ister ‘’ PID_Compact ’’
fonksiyonunun özellikler penceresinde, istenen şekilde düzenlenmesi
gerekir.

40
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

41
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
PID data bloğuna ait diğer pencere ise ‘’ Commisioning ’’ penceresidir. Bu
pencerede ister PID bloğu üzerindeki ‘’ Commisioning ’’ düğmesi ile, ister proje
ağacındaki ‘’ Commisioning ’’ menüsü ile açılabilir.

Bu pencerede PID fonksiyonu istenen şekilde yani grafik veya sayısal olarak
izlenmekte ve elde edilen parametreler sisteme aktarılmaktadır.

42
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

43
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
1-PWM ÇIKIŞLI PID FONKSİYONU OLUŞTURMA
ÖRNEK: Hava tankı bir valf yardımı ile doldurulmakta ve tank içerisindeki basınçlı hava pnömatik
sistem tarafından kullanılmaktadır. Ancak istenen, sistemin tank 5 barlık hava talebini
karşılamaktır.
Ana hava hattından beslenen bir valf, tank
içerisindeki basınç değerine bağlı olarak açılıp
kapanarak istenen basınç seviyesini koruyacaktır.

Burada kullanılacak valfin bir ON/OFF valf olması


nedeniyle PLC çıkış kartı üzerindeki dijital bir
çıkışın istenen şekilde açılıp kapanmasını
sağlayacak bir programa ihtiyaç duyulmaktadır.
Burada bu dijital çıkış, PID fonksiyonunun PWM
çıkışı ile sağlanacaktır.
44
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
1-PWM ÇIKIŞLI PID FONKSİYONU OLUŞTURMA
Tank içerisindeki basınç seviyesi, valf ile tank arasındaki
hava hattından veya tankın üzerinden sorgulanabilir. Bu
amaçla 0-10V bir analog basınç sensörü kullanılmıştır.

3/2 valfin çıkışı çek valf üzerinden geçirilerek tanka


bağlanmıştır. Amaç valf kapalı konuma geçtiğinde depodaki
havanın boşalmasını engellemektir. Ancak çek valf
kullanmadan 2/2 valf’te kullanılabilir.

Hava tankının çıkışı değişen debilerde açılarak tank içerisindeki basıncın değişmesi sağlanmalı ve
buna valfin tepkisi gözlenmelidir.

45
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
1-PWM ÇIKIŞLI PID FONKSİYONU OLUŞTURMA
Onaylanır onaylanmaz
otomatik açıklan ayarlar
penceresinde sistem ayarları
yapılır.

46
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Öncelikle ‘’Basic Settings’’
penceresinde kontrol edeceğimiz
fiziksel büyüklük seçimi ve
‘’Controller type ‘’ altından yapılır.
Biz basınç kontrolü yapacağımız için
‘’ Pressure ’’ ve birimi ‘’bar’’ seçilir.

47
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
‘’Input’’ alanında girişin yüzdelik veya analog seçimi yapılır. Bizim sistemimizde
basınç değeri 0-10 V bir basınç sensörü tarafından okunup, PLC’nin kompakt analog
giriş kartı üzerindeki 0-10 V kanal tarafından okunacağı için ‘’ Input _ PER ’’
(analog) seçildi.
‘’Output’’ alanında PLC’nin sahaya göndereceği sinyal tipi seçilir. Valfin açılıp
kapanması sonrasında depo basıncını kontrol edeceğimiz için ‘’ Output _ PWM ’’
seçildi.

48
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Yapılması gereken ayarlardan bir tanesi de ‘’PWM Limits’’ dir. Burada varsayılan olarak
‘’0.0’’ gelen açma-kapama süreleri, bir valfin açılıp kapanması söz konusu olduğunda
işimizi görmemektedir. Çünkü PWM darbe süreleri çok kısadır. Bu kısa sürede valfe
gönderilen ‘’1’’ sinyali valfin bobinini enerjilendirip, pozisyonu değiştirerek çıkışa basınçlı
hava gönderemez. Bu nedenle darbe sürelerinin en az ‘’0.3 sn’’ olması sağlanmıştır.

Bu uygulama için diğer değerler sisteme göre düzenlenebilir veya olduğu gibi bırakılabilir. Biz
şimdilik varsayılan değerlerde bıraktık. 49
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

50
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

51
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

52
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Diğer pencere, devreye alma (Commissioning) penceresidir. Bu pencerede proje
ağacı altına eklediğimiz data blok penceresinin altından açılabilir.

Bu pencere sistemin PID ile kontrol edilmesini başlatan pencere olmasının yanında
proses değerlerinin grafiksel ve sayısal olarak izlenmesini sağlar.

53
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
‘’Measurement → Sampling time’’ alanında proses verilerinin ekranda izlenme süresi açılır.
‘’ Tuning mode’’ alanında da ayar şekli (Ön veya İnce ayar ) seçilir.
Biz 3 saniyelik izleme süresi ve ‘’Fine tuning ’’ i seçerek devam edelim.

54
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

Tuning mode alanında ‘’ Pretuning ’’ seçilirse ön atamaların kullanılacağı PID


parametreleri ile sistem çalışır. ( Configuration → PID Parameters’’ altında tanımlı
olan)

Eğer ‘’Fine tuning’’ ile parametreler hesaplanmış ve ‘’ upload ’’ edilmişse o


değerlerle çalışır.

55
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

56
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

57
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

58
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

59
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

60
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

61
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Sahadaki verinin hangi kanalla okunacağı;
Biz analog giriş kanalını kullandığımız için
‘’Input_PER’’ girişine basınç sensörünün 0-10 V
çıkışını (0-27648) bağladığımız kompakt analog giriş
adresi olan ‘’IW64’’ü yazdık.

Eğer analog giriş kanalından değil de program


içerisinden elde ettiğimiz bir sonucu yazmamız
gerekseydi ‘’Input’’ girişini kullanmamız gerekirdi.

Çıkış olarak da ‘’ Output _ PWM ’’ çıkışını kullandık. Çünkü sürmeyi düşündüğümüz çıkışımız
dijital sinyalle çalışan bir valf bobini. Belli aralıklarla açılarak depodaki basınç düzeyini bizim
istediğimiz seviyede (5 bar) tutacaktır.
Eğer analog sinyalle çalışan çıkış kullanmak isteseydik (motor devir sayısı ayarı) ‘’ Output _ PER’’
çıkışını, çıkışta yüzdelik bir değer oluşturmak isteseydik ‘’Output’’ çıkışını kullanmamız gerekirdi.
62
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

63
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Bütün ayarlar tamamlanarak proje PLC’ye yüklenir ve CPU ONNLINE
konuma alınır. Devreye alma (Commissioning) penceresinde
‘’Measurement’’ ve ‘’Tuning mode’’ alanlarındaki ‘’Start’’ düğmelerine
basılarak sistemin devreye alınması sağlanır.

Sistem devreye girip (valf açılıp kapanmaya başlayıp) proses verileri


ekrana taşınmaya başlaması durumunda yapılan ayarların doğru olduğu
anlaşılır.
START düğmesine basar basmaz sistem hemen devreye girmeyecektir,
sistem tarafından atanan ‘’ Dead Time ‘’ (Ölü Zaman) sonrası devreye
girecektir.
64
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

65
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

Pencerenin sağ alt köşesi online konuda izlendiğinde yine set ve giriş değerleri aynı şekilde
izlenmektedir. Çıkış kanalının ise % açıklık oranı görülmektedir. Burada istenirse ‘’Manuel mode’’
aktif edilerek çıkış istenen oranda aktif edilebilir.

‘’Enable/disable controller’’ düğmesi tıklanarak PID kontrolünün açılıp kapatılması sağlanabilir.


PID fonksiyonunda ‘’Fine tuning’’ seçili iken ‘’Start’’ düğmesine basılarak çalıştırıldığında, işletim
sistemi çıkış kanalını açıp kapatarak prosesin bizim istediğimiz set değerine gelmesi sağlanır.

66
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

Proses set değerine gelinceye kadar birkaç kez alt ve üst sınırları aşarak gerçek
parametreleri hesaplamaya çalışır. Yukarıdaki grafik işletim sisteminin parametreleri
hesaplamak için çalıştığı döneme aittir.

67
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
‘’Fine tuning’’ sonunda sistem ayarlı (System tuned) uyarısı alındığında
işletim sistemi hesapladığı bu parametreleri konfigürasyon alanındaki
‘’PID Parameters’’ alanına yazar ve prosesi bu değerlere göre çalıştırır.
PID parametreleri alanına
yazılan değerler istenirse
‘’Enable manuel entry‘’
kutucuğu işaretlenerek manuel
olarak değiştirilebilir.

68
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
İşletim sistemi tarafından hesaplanan PID parametreleri
‘’Upload PID parameters’’ düğmesine basıldığında bu
parametreler fonksiyon bloğu ile ilişkilendirilen bir data
bloğa yazılır. Alınan bu parametreler sonraki
çalışmalarda ‘’tuning’’ (ayar) yapılmadan direkt
kullanılabilir.

69
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Bunun için data blok içerisindeki çalışma modunun otomatik konuma getirilmesi gerekir. Çalışma
şeklini değiştirmek için data blok içerisindeki ‘’sRET’’ yapısı (Struct) içerisindeki ‘’i _ Mode’’
değeri aşağıdaki gibi değiştirilmelidir. Çalışma durumu ‘’PID Compact’’ fonksiyonunun ‘’
State ’’ çıkışında da izlenmektedir.

State=0: Aktif değil (Çalışma şekli ayar (tuning) sayfasından manuel atanacaktır.)
State=1:Pretuning
State=2:Manuel fine tuning
State=3:Otomatik çalışma
State=4:Manuel çalışma

Parametre varsayılan olarak ‘’0’’ dır.

70
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

71
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

72
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
2-Analog Çıkışlı PID Programını Oluşturma
PID fonksiyonunu PWM olarak çalıştırdığımızda, bir dijital çıkış kanalı sürekli açılıp
kapanarak sistemin bizim istediğimiz set değerine getirilmesi sağlanır. PID
fonksiyonu ANALOG kanal ile yapılırsa, sisteme istenen düzeyde gerilim veya akım
uygulayarak set değerine getirmeye çalışacaktır.

73
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Sistem PWM olarak çalıştırıldığında kullandığımız ON/OFF
valf yerine şimdi açıklık oranını 0-10V çıkışla sağlayan
oransal/servo bir valf kullanılır.
Örneğin 10V gönderildiğinde valf tamamen açık, 0V
gönderildiğinde valf kapanacaktır. 5V da %50 açıktır. Hava
tankı ve içerisindeki basıncı okuyan sensör aynıdır.
0 bar:0 Volt
10 bar: 10 Volt

PWM çıkış olarak anlatılan işlemler çok benzer bir şekilde analog çıkış için de kullanılır. Öncelikle
‘’Output’’ alanında ‘’Output_PER’’ (analog) seçilir. Böylece işletim sistemi analog çıkışa 0-27648
arasında değer gönderecektir. Bu değere analog kart üzerinde istenilen elektriksel büyüklüğe
dönüştürülmüş olacaktır.

74
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

75
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Aşağıdaki uygulamada kullanılan servo valf 0-10 V çalışan ancak 0 V’da kapalı, 10
V’da tamamen açık olan bir valf değil 5 V’da kapalı 5→0 arasında valfin bir çıkışı,
5→10V arasında valfin diğer çıkışı aktif olacaktır.

Bu uygulamada valfin tek çıkışını kullanacağımız için PID Compact fonksiyonunun


Output_PER çıkışına gelen 0→27648 (0-10V) arasındaki sayısal değeri 13824-27648
(5-10V) arasına dönüştürerek analog çıkış kanalına gönderecepğiz.

76
PID FONKSİYONUNUN S7 1200 İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

77
</> AKIN KAHRAMAN ENDÜSTRİYEL OTOMASYON

You might also like