Professional Documents
Culture Documents
Kriminalistik Ligjerata
Kriminalistik Ligjerata
KRIMINALITETI është një dukuri negative shoqrore me të cilën rrezikohen dhe cenohen
të mirat materiale dhe vlerat morale sikurse të individit ashtu edhe të shoqërisë në tërsi.
KRIMINALITETIN nuk e e ndjek vetëm kriminalistika por edhe disa shkenca të tjera si e
drejta penale dhe kriminologjia.
PJESET E TIJ JANË: 1- gjendja dhe përsosja 2- mjetet dhe metodat 3- zbulimi dhe
ndriqimi i mjeteve 4- zënja e kryesve 5- zhvillimi i procedurës penale 6- fajsia apo pafajsia
7- parandalimi i kriminalitetit
SANKSIONET PENALE JANË masa të dhunës që shqiptohen nga ana e gjykatave ndaj
kryesve të veprave penale
1
SANKSIONET PENALE NË PËRGJITHSI NDAHEN NË: 1– dënime me burg me
gjobë, dënime primare dhe dënime sekundare 2- masa edukativo përmirsuese 3- masa
siguruese 4- dënime me kusht dhe vrejtja gjyqsore.
2
APARATI POLIGRAFIK ËSHTË– si nje kuti apo kufer i cili ka pesh prej 5 deri 10 kg i
cili mund të bartet edhe diku tjetër.
PJESËT E POLIGRAFIT JANË: 1- pjesa për bartjen e shiritit regjistrues 2- rezervari për
tint (për ngjyra) 3- gjilpërat e përshkrimit.
3
1- Aparati si i tillë mund të jetë i kamofluar që do të thotë i msheftë
2- si fotografi e dytë e pregaditjes paraprake është –fotografia e riprodhuar
3- si fotografi e tretë e pregaditjes paraprake është– fotografia projektuese – është ajo
foto kur fotografimi bëhet në filme negative e janë positive
Anët positive të saj janë dy- -1- në të njëjten kohë këtë fotografi mund ta shikojnë shumë
persona dhe 2- Perdorimi i tyre i mevonshem.
4
ME GJURMË nënkuptojmë gjdo ndryshim i dukshëm apo i pa dukshëm i shkaktuar në
vendin e ngjarjes në kryersin apo viktimën që ka lidhje me veprën penale quhet gjurmë e
veprës penale, si dhe të sqaroj rrethanat në të cilat kanë mbetur gjurmët
2- Si parim i dytë i traseologjisë– është se sendi nuk e riprodhon në tërsi strukturën e vet
në sendin tjetër
3- Si parim i tretë i traseologjisë– është individualizimi i sendit ose objektit varet nga
natyra struktura dhe rrethanat e objektit në të cilin mbetet gjurma - (qka do të thotë nuk e
len gjurmën e njëjtë.
Objekti gjurmë lënës apo gjurmë marrës duhet ose mund të veproj me veprim: -1-
kontakt mekanik, 2- kemi edhe rastin kur është kontakt – termik, 3- por ka raste që është
edhe i natyrës – kimike
1- veprimi mekanik – mund të jetë: 1- statik dhe 2- dinamik– sa i përket këtij veprimi
mund të jenë: 1- fërkimi 2- formë tjetër është – prerja 3- formë tjetër është – sharrimi dhe-
4- si formë e fundit është– shpuarja
5
Fjala Balistik – rrjedh nga fjala greke – balisto - që dmth të hedhësh.
NË PËRGJITHSI BALISTIKA KRIMINALISTIKE NDAHET NË TRI DEGË:
1- Balistika e brendshme – e cila i ka dy pjesë: 2- balistika e jashtme dhe 3- balistika
terminale – ( e cakut )
1- Balistika e brendshme – merret me studimin e shkrepjes së armës së zjarrit dhe lëvizjen
e predhës brenda tytës së armës së zjarrit. Balistika e brendshme i ka dy pjesë ato janë:
1- shkrepja dhe 2- lëvizja e predhës brenda tytës. Balistika e brendshme – baruti është
zbuluar para erës së re nga kinezët. Në shek XIX të vitit 1839 – Piober – gjen ose
përcakton ligjshmërinë e barotit të zi.
2- Balistika e jashtme – merrret me studimin e lëvizjes së predhës pas daljes nga tyta e
armës derisa në të vepron gravitacioni i tokës dhe kushtet tjera atmosferike.
Sipas gjatsisë së tytës janë: 1- Armët me tytë të shkurtë dhe 2- Armët me tytë të gjatë.
Ndarja e përgjithshme e armëve sipas destinimit është: -1- armët ushtarake -2- armët e
gjuetisë – janë: (1- qiftet me dy gypa, dhe 2- teket me 1 gyp). 3- armët e riparuara 4- armet
ekzotike – (janë armë të cilat janë të komufluara pra janë armë të cilat janë në formë të
kimikut janë armë të vogla etj. 5- armët zhurmë - mbytse dhe 6- armët punë dore
4- Baroti qoft i djegur apo i pa djegur – mund të gjindet te kryesi (dorasi) – në qoft së
është shti (gjujt) nga afërsia ose mund të gjindet në objektin e afërt që e ka pasë.
1- arma mund të identifikohet në bazë të gjilpërës shtytëse
Kemi dy lloje të fishekve ato janë: -1- Fishek të gjuetisë dhe -2- të armëve të tjera
Si fiksohen armët e zjarrit: Zakonisht bëhet me fotografi shkallzuese
6
Karakteristikat e vijave papilare janë: 1- Individuale – dmth se nuk ka asnjë formë të
njëjt të vijave papilare të gishtrinjëve. 2- Janë të pa ndryshueshme – figura e vijës papilare
është e pandryshueshme gjatë tërë jetës, mund të demtohet por nuk ndryshon prap se prap.
MULLAZHIMI – përdoret për marrjen e gjurmëve të këmbëve, por mund të përdoret edhe
për fiksimin e gjurmëve të thelluara, të pa dukshme latente
Sa kohë duhet për tu fiksuar gjurmët e vijave papilare te njerzit e gjallë dhe të
vdekur?
1- vijat e gjurmëve papilare – te njeriu i gjallë mund të mirren nëse është koha e nxehtë
brenda 2 orëve nëse është koha më e ftoftë p.sh gjatë dimrit mund të mirren edhe deri në 8
orë,
2 - kurse te kufomat – mund të mirren gjurmët e vijave papilare brenda 7 ditve.
Gjurmët që mirren në vendin e ngjarjes – duhet të bëhet tani zbulimi i tyre se cili apo
cila është i përshtatshëm me gjurmën e gjetur, janë: 1- të dyshimtit, 2- evidenca e
përgjithshme dhe 3- evidenca daktiloskopike.
Kur merret gjurma prej vendit të ngjarjes – dhe merret edhe prej njeriut të dyshimt
atëherë bëhet kombinimi – apo krahasimi Kualitativ që do të thotë duhet të gjenden
karakteristikat individuale të cilat të njëjta mund të jenë kto përmasa në vijim.
E kto janë: 1- fillimi i vijës papilare, 2- fundi i vijës papilare, 3- vizë, 4- pikë, 5- ujdhesë, 6-
degzim.
7
Nëse gjenden 11 karakteristika – pra 11 vija të njëjta të gishtrinjëve atëherë shpallet
fajtor – ose dedikohet se ka qenë ai person që e ka kry apo ka qenë kryes i asaj vepre
penale.
Në vitin 1889 – ka filluar të përdoret - AFIS – është një kompjuter – aftësitë e tij janë që
brenda 2 minutave gjen 10 gjurmë më të ngjajshme apo më të përafërta me atë të
dyshuaren.
2- Taktika kriminalistikabën:
1-personalitetin e kryesit 10-12 dhe 17-16,
2-organizimin e organeve të cilat luftojnë kriminalitetin janë: prita, racia, legjitimin etj.
3- Metodika kriminalistike – është një dozë e krimit e cila i shfrytzon mjetet dhe metodat e
teknikës kriminalistike dhe rekomandimet taktike me qëllim të zbulimit dhe sqarimit të
veprave penale veq e veq.
8
1- vetvrasje akute – është ku personi ia merr vetes jetën quhet vetvrasje akute – pra që ia
merr jetën vetes aty për aty.
2- vetvrasje kronike – është vetvrasje e ngadaltë psh – me helm etj
3- vetvrasje e dy fishtë – është kur vdesin apo vet vriten dy persona bashkarisht në të
njëjtën kohë dhe të njëjtin vend
4- vetvrasje familjare
5- vetvrasje bilancore – është në rastin kur personi nuk i realizon mendimet e tij pra
realizimet atëherë quhet vetvrasje bilancore
6- vetvrasje recidive
7- vetvrasje e kombinuar – ështe kur personi është i vendosur që tia merr vetës jetën
përdor dy mjete për vetvrasje psh, pin helm dhe i bjen vetit allti.
8- vetvrasje e komplikuar – ( kompleksuar ) është atëhere kur personi gjatë jetës së tij ka
humbur ndonjë gjymtyrë të trupit të tij dhe si shkak i kësaj është vetvrasje e komplikuar
sepse nuk mund të jetoj ashtu si është pa at gjymtyrë që e ka humbur me herët etj.
9- vetvrasje altruistike është ajo vetvrasje kur njeriu sakrifikon vetveten ajo quhet
vetvrasje altruistike psh kur një person del publikisht lyhet me benzin dhe djeget para
popullit ajo pra quhet vetvrasje altrustike.
10- vetvrasje tendencioze është ajo vetvrasje kur dikush ia shun vetes jetën në shenjë të
protestës psh kur familja ia kufizon gjërat atij personi atëherë ai person nuk është i kënaqur
me ato kufizime dhe del në formë të protestës dhe bën vetvrasje pra në qytet para qytetarve.
VRASJET DHE LLOJET E VRASJEVE JANË: Vrasjet ndahen në dy pjesë ato janë:
1- kriminalistik
2 penalo juridik –janë ato raste që i parasheh ligji të cilat ndahen në tri pjesë: 1 vrasjet e
rënda (kodifikuara) 2- vrasjet e priveligjuara ( të lehta ) dhe 3- vrasje të rëndomta.
9
-VRASJET E RËNDOMTA NË ASPEKTIN KRIMINALISTIK JANË:-a)- njihen
vrasjet – me armë, me thikë, me helm, me asfiksion, me qallatim, me hedhje në ujë, me
shtyrje nga lartësia, etj
–Vrasje me asfikasion është – mungesa e ajrit të pastër
-CILAT JANË VEPRIMET HETIMORE PËR NDRIQIMIN E VRASJES
-Organet që mirren me informimin e kriminalitetit janë:-1- prokuroria dhe -2- gjykatat
3- mund të jenë edhe dëshmitarët
-Shikimi e vendit të ngjarjes – mund të marrin pjesë – prokurori,-eksperti i mjeksisë
ligjore, eksperti i kriminalistikës, -policia, -Para se të del njësiti për shikimin e vendit të
ngjarjes duhet të bëhet sigurimi i vendit të ngjarjes për arsye të sigurimit të provave që
kanë mbetur aty në vendin e ngjarjes.
-Faza e parë e vendit të ngjarjes nga ekspertet quhet e para -1- faza statike dhe -2- faza
dinamike
-Autopsia – është një ekspertizë mjeko ligjore e kufomave e cila bëhet me qëllim të
verifikimit të shkakut të vdekjes, është me personat e dyshimtë dhe dëshmitarët.
10
-veglat speciale të kryersit janë:-1- këmba e derrit ( HEBLLA ) ose krahri i cilindrave -
2- gjurmët e shtazve janë:-1- mund të tregojnë gjurmët e lëvizjeve dhe -2- mund të
tregojnë me qfar mjeti ka qenë
-3- Sendet e siguruara me vepër penale: - ato mund të gjinden në drejtim të vendit të
ngjarjes (vendit që është thyer, vjedhur) mund të gjenden te personi i pafajshëm që nuk ka
lidhje apo njohuri që janë të vjedhura.
-4- Sendet që rezultojnë nga vepra penale janë psh- libreza e kerrit e falsifikuar me
emrin e vet
-5- Sendet që janë bartëse të gjurmëve janë: ato gjurmë që mbesin në ndonjë send
bartës.
-METODIKA E ZBULIMIT DHE SQARIMIT TË KRIMINALITETIT TË
ORGANIZUAR.
-Kriminaliteti i organizuar është:-1- Krimi i rëndë - është gjdo vepër penale për të cilën
parashihet dënimi mbi 4 vjet.-2- Grupi i strukturuar – është grup tek i cili ekziston
marrëveshja paraprake për kryerjen e krimeve dhe që e kryejn 3 e më tepër persona.-3-
Përfitimi pasuror është i:- 1 - I drejtpërdrejtë – pra kur i merr paratë e gatshme kryesi
dhe - 2 - Tërthorazi - ështe kur dikush është i paguar të vras dikë apo e paguan dikë që ta
vras dikë që ti nuk deshiron por e bën përmes tjetrit.
-Kriminaliteti i organizuar paraqet - kryerjen e krimit të rënd për të cilin parashihet
dënimi prej së paku 4 vjet nga ana e grupit të strukturuar që përbehet prej 3 e më shumë
personave të cilët paraprakisht janë marr vesh për të kryer krimin me qëllim të përfitimit të
drejtpërdrejtë apo tërthorazi për fitim pasuror.
-Cilat janë format e kriminalitetit të organizuar ato janë:-1- Kontrabanda-2-
Korrupcioni -3- Veprat e dhunës -4- Falsifikimi i parave dhe dokumenteve -5- Larja e
parave -6- Falsifikimi i të mirave materiale psh janë patikat fallso dhe i vendosin tiketën
për orgjinale pra bëjnë falsifikim të patikave. -7- Rrëmbimi dhe mbajtja peng -8- Shantazhi
dhe shtrëngimi i personave etj.
-Kontrabanda dhe llojet e saj:-Kontrabanda –dmth kalimi i kufirit prej një shteti në
tjetrin shtet.
-Me kontraband nenkuptojm :- atë formë të kriminalitetit të organizuar e cila konsiston
në kalimin e objekteve të ndryshme prej një shteti në shtetin tjetër në mënyrë të
kundërligjshme me qëllim të përfitimit pasuror.
-Format e kontrabandës janë:- 1 -Kalimi i kufirit - 2 –Objekteve - kto mund të jenë: a) -
narkotikët ose edhe armët b) - sendet e vjedhura dhe c) - personat, 1-femrat, -2-
fëmijet dhe,-3-madhorët etj.-3-Kundërligjshme dhe -4-Përfitimi pasuror etj.
-Llojet e kontrabandave janë:-1-Kontrabanda me narkotik -2-Trafikimi i personave -3-
Kontrabanda me armë -4-Kontrabanda me automjete -5-Kontrabanda me vlera kulturore
dhe -6-Kontrabanda me sende që kanë tatime të larta si psh -a)-duhani b)-stolit c)-
alkoholi dhe q)-nafta etj
METODIKA E ZBULIMIT TË KRIMEVE SEKSUALE
-1-Kuptimi i krimeve seksuale:a) - Akti seksual –gjdo lloj i depërtimit b) - Prekja
seksuale –gjdo lloj prekje të trupit c) - Mospajtimi
11
-2- Sulmi seksual: kushdo që e prek personin:a) - Prekja seksuale dhe b) - Mospajtimi –
kryen vepër penale e sulmit seksual.
-3-Degradimi i integritetit seksual është:a) - Kur dikush deshet apo zhveshet para dikujt
apo para tjetrit me mos dëshirën e tij apo saj me qëllim të knaqjes së shiqimit të syrit apo
ndonje motiv tjetër atëherë paraqitet –Degradimi i integritetit seksual.
-4-Shtrëngimi për akt seksual është:a) - Në qoftsë dikush e thirr dikë në telefon dhe i
thotë që dua të kem mardhënie seksuale me ty dhe nëse nuk pranon do ti tregoj burrit apo
ndonjë të afërmi të tij për ndonjë punë që ai e ka pa dhe e di për atë person dhe kërkon të
bëj seks me të për këtë motiv që mos ti tregojë ndonjë të afërmi të saj apo burrit të saj–Kjo
pra shpreh shtrëngimin për akt seksual.
-5 - Kryerja e aktit seksual me persona të paaftë (pa aftsi mendore) është:a) –Nuk
lejohet kryerja e aktit seksual ndaj këtyre personave edhe nëse është me pëlqimin e tij apo
saj, është e ndalur rreptsisht nga ligji, paraqet vepër penale.
-6-Dhe kryerja e aktit seksual që bëhet në familje – pra edhe kjo paraqet vepër penale
dhe është e ndaluar me ligj në të gjitha vendet e botës vetëm nëse bëhet me mos dëshiren e
tij apo saj sepse ndryshe është e ndaluar.
-2 - Karakteristikat e kryersve të këtyre krimeve është:- Në shumicën e rasteve të
këtyre veprave janë personat e gjinisë mashkullore – pra ka edhe të asaj femrore një numër
i vogël.
- Mosha e kryersve te të miturit është 1/7 të rasteve deri në 30 vjet është numri më i
madh i kryerjes së këtyre veprave.
-3 - Karakteristikat e viktimave janë:a) - Si viktima mund të paraqiten, -1 - Femrat -2 -
edhe viktima fëmijë të të dy gjinive -3 - por ka edhe meshkuj por më rrallë.
-4- Koha e krimeve është apo bëhet:a) - Sa i përket muajve–prej-1-prillit, -2-majit,-3-
qershorit.
b) - Ndërsa koha është ka ora 19:22 ja.
-5- Vendi i kryerjes mund të jenë:a) - vendet e hapura – pra vende periferike (jashtë
qytetit komunave etj)
b) - vende të mbyllura – siç janë psh - banesat e mbyllura që lihen pa banim lihen bosh etj
dhe c) - janë edhe automjetet etj.
-6- Mjeti i dhunës është:-Dhuna mund të ushtrohet qoftë ndaj një individi apo më shumë.
-Mjetet tjera për dhunë janë:-1 - arma,-2 - thika,-3 - kaqavida e hekurit etj
-Janë edhe mjetet e nxehjes siç janë:-1 - nxemja,-2 - qirosja me qiri,-3 - shkrepsa, litari,
sajlla etj.
-7-Motivi është:a) - është kënaqja e epsheve seksuale
-1- Nekrofilet janë: - personat që kënaqin epshet seksuale me persona të vdekur,
-2- Sadistët janë: - ata që kënaqin epshet seksuale pa dëshirën e tyre dhe
-3- Petishistet janë: - ata që knaqin epshet seksuale me shtikull të këpucve etj.
-8- Rastet e errta janë:-Janë ato raste të cilat fillojnë të zbulohen por mbesin pa u zbuluar,
mbesin në gjysmë pra janë jashtzakonisht raste të mëdha.
-9- Veprimet hetimore janë:-1- Marrja në pyetje e viktimës,-2- Ekspertimi mjeko ligjor i
viktimës -3- Shikimi në vendin e ngjarjes -4- Marrja në pyetje e të pandehurit -5-
Egzaminimi mjeko ligjor i tij duhet të bëhet -6- Marrja në pyetje e dëshmitarit – mund të
jenë ata që kanë PARË – por edhe ata që kanë dëgjuar etj.
-KONTRABANDA ME NARKOTIK-Narkomani – është një sëmundje e cila konsiston
në varshmëri psiko fizike të organizimit të njeriut nga substancat psikotrope (apo
narkotike).
-Si formë e parë që ka të bëjë me drogën është:1- Mbjellja e tij dhe konsumimi i tij apo saj
2- Shpërndarja dhe shitja 3 Forma e tretë është lëshimi i lokaleve psh ato lokale që janë apo
që në to konsumohet apo shitet etj.
12
-Kontrabandimi me automjete të vjedhura është:-1- Vjedhja e automjeteve – që
shkakton apo paraqet vepër penale dhe -2- Vjedhja e automjeteve bëhet nga: a)- personat
që do të thotë një person dhe b)- por edhe nga grupet etj.
-Kontrabandimi me qenje njerzore:
-Si objekt i këtij lloji kontrabandimi mund të jenë:-1- Femrat – zakonisht shtyhen në
prostuticion,
-2- Fëmijet – që zakonisht shiten apo adaptohen nga personat tjerë të panjohur për fëmijë. -
Por fëmijët shtyhen edhe në punë për të kërkuar lëmoshë pra me kërku nëpër rrugë, -Por
shtyhen edhe për trafikim edhe për vjedhje etj.-3- Por ka edhe raste që ka edhe të gjinisë
madhore te meshkujt.
- KONTRABANDIMI ME ARMË-Janë dy kushte si më kryesore të armëve të zjarrit.
-1- Prodhimi i tepërt i armës së zjarrit dhe -2- Egzaminimi i tregut të zi në të cilin shiten
armët e zjarrit.
-KORRUPCIONI – paraqet realizimin me ndihmën e mitos (ryshfetit) se ndonjë të drejte
apo interesi për të cilin personi nuk ka të drejtë ligjore ose realizimi i ndonjë të drejte në
mënyrë të priveligjuar në raport me personat e tjerë.
Për të ekzistuar korrupcioni paraqiten apo janë këto elemente:-1- Dhënja e ryshfetit
(mitos)-2- Realizimi i së drejtës së kundërligjshme -3- Realizimi i së drejtës duke qenë i
priveligjuar në raport me personat tjer
-4- Realizimi i të drejtës në mënyrë të priveligjuar në raport me punsimin.
- Si luftohet dukuria e korrupcionit: -1- Përmes metodës së simulimit.
13