KRIMINALISTIKA

-BALISTIKA KRIMINALISTIKE- studion metodat dhe mjetet

tekniko shkencore pr zbulimin,vlersimin dhe ekzaminimin e
gjurmve t lna nga armt e zjarrit dhe municioni q sht prdorur
prej tyre.
-Balistika ndahet n:t jashtme dhe t brendshme
-Balistika e jashtme-studion lvizjet e predhs pasi t dal nga
tyta,kur ndaj asaj predhe ushtron ndikim graviteti i toks dhe
rezistenca e ajrit.
-Balistika e brendshme-studion levizjet e predhs brenda tyts s
arms s shtypur nag trysnia e gazrave dhe barutit.
-Balistika terminale-studion efektin e predhs n shenjn e
qlluar,ndryshe quhet edhe balistika e cakut.
Fjala Balistike rrjedh nga fjala greke Balloqe do te thote te hedhesh. Ballistika
eshte shkenca mbi levizjen e trupava te hedhur ne pergjithesi ( levizjen e predhes ne
tyre dhe jashte saj. Ballistika kriminlaistike studion metodat dhe mjetet teknikeshkencore per zbulimin , fiksimin egzaminim e gjurmeve te lena nga armet e zjarrit ,
nga municioni qe eshte perdorur prej tyre
1.Format e gjurmeve te gjakut?
Gjurmet e gjakut pellgu, pikimi, sperkatja,gjurmt e vrvitjes,gjurmt rrkes
2. Cka eshte kriminalistika dhe si ndahet?
Kriminalistika eshte shkence e cila merret me zbulimin dhe luftimin e krimit. Ajo ndahet
ne tri pjese:Teoria e prgjithshme e kriminalistiks,taktika, metodika dhe teknika
3.Sa lloje te eksperimenteve kemi?
Eksperimenti sht nj prov q vrteton mundsin e nj ngarje,q sht objekt i
procesit penal.Me kryerjen e eksperimentit tentohet t prsritet ngjarja pr t
ciln procedohet penalisht,duke riprodhuar,deri n at mas q sht e mundur,situatn
origjinale t gjendje n t ciln ka ndodhur fakti ose q mendohet se ka ndodhur n at
mnyr.Llojet e eksperimentit jan:Eksperimenti kriminalistik,mjeko
ligjor,kimik,komercial,ekonomik,agronomik,veterinare,eksperimentet teknike.
4.Llojet me te shpeshta te eksperimenteve qe takohen ne praktiken hetimore e
gjyqesore jane:
- eksperimenti kriminalistik
- eksperimenti mjeko ligjor
- eksperimenti kimik
- eksperimenti kontabel
lloje te ndryshme te eksperimenteve teknike
5.ka kuptojm me ekpertim situacional?
Ekspertimi sipas gjendjes (ekspertimi situacional) kryhet n vendin e ngjarjes n baz t
studimit mbi situatn kriminalistike.Me ekspertimin e ktill i jepet diagnoza vendit t
ngjarjes e me kt veqmas edhe ngjarjes kriminale.
6. Shkruaj te pakten tri mikrogjurme.
Nder mikrogjurmet me te shpeshta gjinden:qimet, grimcat e bojes, pluhuri, grimca
pshtyme, pikat e gjakut, materie fekale, sperme etj.

KRIMINALISTIK
-ka sht Kriminalistika-sht disciplin shkencore e cila
mbron shoqrin nga kriminaliteti,studion dhe i prpunon metodat
dhe mjetet teknike pr gjrmimin,fiksimin dhe kryerjen e
provave me qllim t zbulimit ,hetimit dhe gjykimit dhe parandalimit
t veprave penale.
- Metodat e identifikimit n kriminalistik jan:Teknike,Taktike
dhe Metodike
-TEKNIKA E KRIMINALISTIKS-sht deg e kriminalistiks e
cila merret m zbulimin,prsosjen e metodave m t
prshtatshme tekniko-shkencore,pr regjstrimin dhe identifikimin e
personave,sigurimin dhe trajtimin material t gjurmve dhe lndve t
veprave penale.Teknika kriminalstike ndahet
n:regjistruese,hetimore dhe operative
--Teknika hetimore-studion regjistrimin e gjurmve dhe sendeve
materiale t veprave penale.
-Teknika regjistruese- gjen dhe prsos metodat dhe mjetet e
prshtatshme shkencore pr regjsitrimin dhe identifikimin teknikokriminalistike t personave,kufomave,sendeve dhe gjurmve.
-Fazat e tekniks kriminalistike-Etike,Mistike,Ligjore dhe e ebindjes
s lir.
-Taktika kriminalistike-Metodika kriminalistike-shfrytzon mjetet m tekniks kriminalistike
dhe rekomandimet taktike me qllim t zbulimit dhe sqarimit t
veprave penale ve e ve.
-ADN-sht mtoda m e suksesshme pr arsye se idntifikon
personin n baz t gjurmve gjenetike sepse molekulat e
ADN-s jan t vetmet molekula q kan aftsi t riprodhojn
vetveten.Ato bazohen n faktin se asnj qenie njerqzore nuk ka
trashegimi t njjt gjenetike.
-ALIBIA-deklarat e rrjeshme e kryesit t veprs penale i cili
mundohet ta fsheh krimin e br,p.sh.deklaron se nuk ka qene ne
vendin e ngjarjes.
-PROVA-sht objekt i t provuarit,trsia e fakteve ,konstatimi i t
cilave sht i nevojshm pr zgjidhjen e drejt t nj shtjeje penale.
-Pyetjet e arta t Kriminalistiks jan:ka?,Kush?,Kur?,Ku?,Si?,Me
ka?,Pse?,Knd ose ka?,Me k?
-Dispozitat procedurale caktojn rregullat pr mnyrn e ushtrimit
t ndjekjes penale,hetimit dhe gjykimit si dhe ekzekutimit t
vendimeve gjyqsore.
-Bashkpunimi juridik ndrkombtar mbshtetet n 4 konventa:K.e
Ekstradimit,e Ndihms juridike n fushn penale,e transmetimit t

procedurave represive,e transferimit t personave t dnuar.

-GALVANOMETRI-regjitron reflekset psiko-kalvanike.shtypjen e
gjakut,pulsin frymmarrjen etj.
-OKSIHEMOGRAFI-prdoret pr regjistrimin e arritjes s oksigjenit
n gjak.
-AUTONOGRAFIA & TENOGRAFIA-regjstron rekasionet motorike
-Teknika Operative-sht deg e tekniks kriminalistike e cila
zhvillon metodat dhe mjete bashkkohore t cilat zbatohen n
punt operative me qllim t mbledhjes dhe sigurimit t gjurmve q
ndihmojn n zbulimin dhe sqarimin e veprs penale.
-Policia gjyqsore-trsi e organeve t shtetit veprimtaria e t
cilave synon t siguroj kushtet pr ushtrimin e ndjekjes s veprave
penale.
-Genjshtart patologjik (mitomant, pseudologjia phantastica)kan nj imagjinat t gjall dhe t bujshme dhe kto i tregojn si
realitet.Jo rrall gnjshtart (konfabulatoret) nga njra an e
din se gnjejn ndrsa n ann tjetr beson n gnjeshtrn e tij si t
vrtet.
-Delikte-Akte individuale me t cilat shkelen normat e s drejts
-Shkaqet e kriminalitetit-te jashtm dhe t brendshm
1.T jashtm ( ambientale ose shkaqet sociologjike)-kriza
ekonomike,papunsia,kriza ekonomike,banimi,varfria,pasuria,politike
fetare,racore nacionale,ndikimet kulturore dhe konfliktet etj.
2.T brendshme-(faktort krimogjen) individuale (Ktu vjen n
shprehje karakteri personit,temperamenti,qendrimi,motivi,shprehija,in
teresi,implikimet shoqrore,ideali,emocionet dhe vetit e tjera n baz
t t cilave krijohet karakteri i nj personaliteti.
-Kriminalistika preventive domethnia e saj sht n at q ajo
mjetet dhe metodat i aplikon me qllim t shmangjes s veprave
penale q t mos vij te pasojat e padshiruara.
Kriminalistika represive eshte ngusht e lidhur me shkencen e
procedures penalo juridike e cila qon kah ndjekja penale,por edhe n
t gjitha fazat e ndjekjes penale dhe veprimtarin e subjekteve te saj.
Format q lajmrohen gjat proceseven kriminalistike dallohen
Heuristikan
Kriminalistika silogjistiken
Kriminalistika heuristike e paraqet veprn penale si dukuri reale
dhe njihet si zbuluese e veprs penale dhe kryesit.Ajo i shfrytzon
mjetet e vzhgimit,shnimeve,prvojs jetsore,njohurit nga
shkencat tekniko natyrore,eksperimentimi etj.
Kriminalistika silogjistike gjithashtu paraqet veprn penale si
dukuri reale por edhe si lnd t ndjekjes penale dhe drejts
penale.Kjo niset nga besueshmria se personi i caktuar sht kryes i
veprs penale si dhe shqyrton n mnyrn m t prsosur

nxjerrjen e veprimeve dhe dshmive nga procesi.Mjetet e

kriminalistiks silogjistike jan kufizuar me rregullat e procedurs
-Parimet themelore t Kriminalistiks
1. PARIMI I LIGJSHMRIS
2. PARIMI I S VRTETS DHE OBJEKTIVITETIT
3. PARIMI I SHPEJTSIS DHE OPERATIVITETIT
4. PARIMI I PLANIFIKIMIT METODIK DHE TAKTIK
5. PARIMI I BAZUESHMRIS DHE QNDRUESHMRIS
6. PARIMI I KOORDINIMIT DHE BASHKEPUNIMIT
7. PARIMI I UDHHEQJES UNIKE
8. PARIMI I RUAJTJES S SEKRETIT ZYRTAR
9. PARIMI I PROCEDURS PREVENTIVE
10. PARIMI I PROFESIONALIZIMIT DHE SPECIALIZIMIT
11. PARIMI I HUMANITETI N PRANIMIN E AUTORIZIMEVE
12. PARIMI I MBROJTJES S JETVE
-Prpunimi kriminalistik-Ligjet dhe rregullat e shkencs
kriminalistike, masat dhe veprimet e parapara qllimi i t cilave
sht vrtetimi i ekzistimit t veprs penale dhe kryesit t saj, me
zbulimin dhe mbledhjen e fakteve juridike relevante me
ndihmn e t cilave identifikohet dhe e bn qasjen te kryesi, dhe
tregon lidhjen e pasojave n mes veprimeve t cilat i ka ndrmarr
dhe pasojat,ka n fazat e mtejme t procedurs penale duhet t
shrbejn si baz pr marrjen e vendimeve penale t drejta.
-Gjurmt e veprave penale duhet krkuar n:Vendin e ngjarjes
kriminale,n kryesin e veprs kriminale,n viktimn,n sendet t
cilat jan prdorur gjat kryerjes s veprs penal,n vendet t cilat
kan lidhje me veprn penale.
-Ndarja e gjurmve n baz t rndsis bhet n dy grupe:
1.Gjurmt mbi t cilat mundet direkt te kryhet identifikimi i kryesit.
2. Gjurmt e tjera
3.-Ndarja klasike e gjurmve: Gjurmt e shenjave t vijave
papilare(gishtrinjve, pllmbs, shputave);
4.Gjurmt e kmbs (kmbt e zbathura, n orapa ose n kpuc);
5.Gjurmt e veturave (auto gumat etj.);
6.Gjurmt e kafshve (shenjat e kmbs, thundrs, patkoi);
7.Gjurmt e mobileve;
8.Gjurmt e armve (zjarrit dhe t ftohta)
-VENDI I NGJARJES nnkuptojm secilin vend ku mund t
gjenden gjurmt te cilat kan dal n lidhje me :
~ PRGADITJEN
~ KRYERJEN
~ PASOJN
~ VEPRS PENALE OSE NGJARJES

Masat e sigurimit prfshijn:

~ sigurimin e siperfaqes s vendit t ngjarjes (rrethekimin me
litar, vendosjen e pengesave, shfrytzimin e pengesave q kan
qen si jan rrethojat, jarci, rrugt, pastaj mbyllja e dyerve, vendosja
e sigurimit etj.);
~ parandalimi i heqjes , dmtimit, zhvendosjes apo fshehjes s
provave materiale
~ mbrojtjen e vendit te ngjarjes ne gjendjen natyrale te tij deri
sa kjo gjendje nuk fotografohet, matet, skicohet dhe
prshkruhet;
Me rastin e hyrjes n vendin e ngjarjes duhet t jemi t
kujdesshm q me kt rast t mos na shkatrrohen gjurmt.
Duhet t prpiqemi t hyjm dhe t dalim rrugs s njjt,
ndrsa gjurmt pasuese eventuale nga ekipi inspektues n
menyr precize t shnohen,si dhe te gjitha gjurmt pr t cilat
n mnyr t pakundrshtueshme vrtetohet nga kush dhe prej nga
rrjedhin.
Detyra e par n vendin e ngjarjes sht q ti ndihmohet t
lnduarve nse tregojn shenja t jets.
-POLIGRAFI-sht detektor i gnjeshtrs
-INDICJET-(baza e dyshimit)jan fakte q tregojn pr ekzistimin
e veprs penale dhe pr lidhmrin e afrt ose t largt t ksaj
vepredhe nj personi.
-Indicjet ndahen n:
1.Indicjet q lindin para se t jet kryer vepra penale
2.Indicjet q manifestohen me rastin e e kryerjes s veprs penale
3.Indicjet q manifestohen pas kryerjes s veprs penale.
-RACIA-sht aksion operativ i prgaditur mir dhe i rrufeshm.
-Evidenca MOS-sht njra ndr evidencat kryesore e cila
mbshtetet n punn shumevjeare duke u bazuar n at se
kriminelt profesionist gjat kryerjes s veprave penale zakonisht
atakojn t njjtt objekte dhe prdorin t njjten taktik.
-ODOROLOGJIA-Identifikimi i personit n baz t ers
-PSEUDO BALLAFAQIMI-Ballafaqimi i rrejshm
-Pyetje Sugjestive(keshilluese,sugjeruese)
-Pyetje plotsisht disnjuktive(strikte,krkon prgjigje vetm PO ose
JO)
-Pyetje ekspektative(e pritshme)
-Pyetje deizive ( me vendosmri)
-Llojet e simulimeve1.T metat dhe smundjet krijohen me qllim
2.Smundja ose t metat ekzistojn por manifestohen n form m t
rnd ose n form tjetr.
3.Smundaj ose e meta nuk ekziston fare mirpo paraqitet.

-CORPORA DELICTI-(Njohja e sendeve me t cialt sht kryer

vepra)
-Krimet e lufts realizohen n kto mnyra:
Me vrasjen e njerzve nga popullsia civile,me
keqtrajtime(vrasje,tortur,prdhunime,etj),me vrasjen e robrve t
lufts,me shkatrrimin e pasuris private etj.
-Prova materiale t vendit t ngjarjes jan:
1.Objekte q kan shrbyer si mjet pr t kryer krimin.
2.Objekte q bartin mbi vete gjurmt e krimit
3.Objekte t tjera q mund t shrbejn si mjete pr zbulimin e
krimeve dhe fajtorve
4.Objekte q kan qen objekt i veprimeve kriminale t t pandehurit
n rastin konkret n vrasje sht viktima.
-Largsia e qitjes prcaktohet si:qitje me puitje.nga afr dhe nga
larg
-Qitje me puitje-sht ajo qitje kur gryka e tyts s arms ndodhet
e puthitur plotsisht me siprfaqen e objektit q goditet.
Vetvrasjet ndahen n :akute dhe kronike,direkte dhe indirekte.
-Llojet e tjera t vetvrasjeve jan :vetvrasja e
dyfisht,familjare,tendencioze,bilancore,recidive, altruistike,e
kombinuar,e komlikuar etj.
-HEJLOSKOPIA-sht metod tek zbulimi i krimeve
seksuale.Hejloskopia identifikon personat n baz t gjurmve t
buzve ,duke e matur gjatsin,gejrsin,hapsirn mes buzve etj.
-Format e paraqitjes s kriminaliteti ekonomik
1.Prvetsimi i tepricave t evidencuara,t shkaktuara me
prllogaritjen mesatare t humbjeve t lejuara n mall dhe n
noramtiva t prodhimit.
2.Prvetsimi i tepricave t pa evidencuara,t shkaktuara me
mashtrimin e konsumuesve
3.Prvetsimi i tepricave t paevidencuara t krijuara me afarizm
pr llogari vetjake
4.Korrupsioni dhe keqprdorimi
5.Malverzimet e dobishme
6.Afarizmi i pandrgjegjshm
-TRASEOLOGJIA-studion gjurmt q ka ln objektet me nj
struktur t jashtme t caktuar.Detyr themelore e saj sht
idnetifikimi i atij objekti q ka ln gjurm si dhe mnyren se si jan
ln ato.
-DAKTILOSKOPIA-metod studimi.krahasimi dhe klasifikimi i
vijave papilare me qllim identifikimi t personave t veprave
penale,n vaz t karakteristikave individuale q ekzistojn n vijat
papilare t lkurs.
-KIROSKOPIA-studion gjurmt e pllmbs s duarve

-BALISTIKA KRIMINALISTIKE- studion metodat dhe mjetet tekniko

shkencore pr zbulimin,vlersimin dhe ekzaminimin e gjurmve t lna
nga armt e zjarrit dhe municioni q sht prdoruru prej tyre.
-Balistika ndahet n:t jashtme dhe t brendshme
-Balistika e jashtme-studion lvizjet e predhs pasi t dal nga
tyta,kur ndaj asaj predhe ushtron ndikim graviteti i toks dhe
rezistenca e ajrit.
-Balistika e brendshme-studion levizjet e predhs brenda tyts s
arms s shtypur nag trysnia e gazrave dhe barutit.
-Balistika terminale-studion efektin e predhsn shenjn e
qlluar,ndryshe quhet edhe balistika e cakut.
1. Qka eshte balistika dhe detyrat e saj?
Fjala Balistike rrjedh nga fjala greke Ballo qe do te thote te hedhesh. Ballistika
eshte shkenca mbi levizjen e trupava te hedhur ne pergjithesi ( levizjen e predhes ne tyre
dhe jashte saj. Ballistika kriminlaistike studion metodat dhe mjetet teknikeshkencore per zbulimin , fiksimin egzaminim e gjurmeve te lena nga armet e zjarrit ,
nga municioni qe eshte perdorur prej tyre.
3.Kuptimi i datiloskopis dhe ndarja saj e saj?
Daktiloskopia eshte metode e studimit, krahasimit dhe klasifikimit te vijave papilare
me qellim te identifikimit te personave ne radhe te pare te kryeseve te krimit, ne baze te
karakteristikave individuale qe egzistojne ne vijat papilare-kreshta ne lekure.
9.Fotografija e pershkruar?
Fotografia e jashtme ose e pershkruar eshte pershrkimi me fjale i karakteristikave te
jashtme te personit ( portrait parle). Elementet e fotografise se pershkruar jane: Trupi
dhe mosha, shenjat morfologjike ( behet duke sistemuar pjeset e lendes identifikuese
ne teresi) dhe shenjat hromatike. Fytyra e cdo njeriu ka tri pjese tipike: pjesen e ballit,
pjesen e hundes dhe pjesen e gojes.
10.Ndarja e armeve sipas gjatesis se tytet?
Arme me tyte te gjate ( te gjithe llojet e pushkeve) arme me tyte te shkurte te gjithe llojet
e pistoletave dhe revolveret.
11.Format e gjurmeve te gjakut?
Gjurmet e gjakut pellgu, pikimi, sperkatja! -PS: Nuk jam i sigurte, nese dikush di
ndryshe le te me korigjoje!
15.Gjumet materiale qe mbeten tek armet e zjarrit?
Gjurmet materiale qe mbeten tek armet e zjarrit jane vete arma e zjarrit, gezhoja dhe
predha.
17.Armet e ftofta dhe te ngrohta?
Armet e ftofta jane te gjitha mjetet te pergaditura posacerisht per luftime per te
shkaktuar lendime ose vdekje( thika, shpata, bajoneta etj) Armet e ngrohta armet e cdo
kalibri. Luftarake e sportive, gjuetie apo speciale te prodhuara dhe pershtaura ne
menyre artizanale pistoletat, automatiket, minat bombat etj etj.
18.Fotografia Sinjalistike?
Fotografia identifikuese apo sinjalistike eshte lloj i posacem i fotografise i cili
shfrytezohet per identifikimin e kryerseve te veprave penale. Perdoret per te fiksuar
pamjen e jashtme te personave te gjalle kur behet rexhistrimi penal i tyre kur shpallet

kerkimi dhe kur ata paraqiten per njohje si dhe per te fiksuar kufomat e panjohura, me
qellim te identifikimit te tyre.
19. Antropometrija?
Antropometrija eshte metoda e identifikimit te personave ne baze te matjeve kockore te
trupit te njeriut si shtati, gjatesia, gjeresia e kokes gjatesia e gishtit te mesem, te vogle etj.
20.Llojet e vetvrasjeve sipas motivit?
Vetevrasje kronike, akute, e komplikuar, recidive, bilancore. PS: nuk jam i sigurte nese
jane sipas motivit, dikush le te hulumtoje me thelle dhe le te na tregoje!
23.Gjendja flagrances?
Gjendja e flagrances eshte kapja e nje personi te caktuar ne kryerje e siper, ne ikje
menjehere pas kryesrjes ose ne bartje apo prane sendeve apo provave materiale te nje
vepre penale. Per te qene e tille duhet te jete fiksuar rregullisht me formen perkatese
procedurale (procesverbal).
23.Llojet e kontrabandimit?
Kontrabanda me narkotike, me arme, me autmojete, me vlera kulturore etj.
27.Kuptimi i krimit te luftes?
Krimet e luftes kryhen me veprime ose mosvperime kriminale ne kohe lufte ose ne
teritore te pushtuara ne forma dhe menyra te ndryshme si:Me vrasjen e njerzeve nga
popullsia civile, me keqtrajtimin( vrasje, perdhunime, torturime) Me debimin per
pune skllaveruese dhe detyrimin per pune skllaveruese teper renduese, me vrasjene
roberve te luftes, me vrasjen e pengjeve, me shkaterrimin e pasurise private etj.
16.Me qka merret Kiriskopia.?
Kiroskopia eshte dege ndihmese e daktiloskopise hetimore qe studion gjurmet e
pellembes se duarve.
1. Sa lloje te eksperimenteve kemi?
Llojet me te shpeshta te eksperimenteve qe takohen ne praktiken hetimore e
gjyqesore jane:
- eksperimenti kriminalistik
- eksperimenti mjeko ligjor
- eksperimenti kimik
- eksperimenti kontabel
- lloje te ndryshme te eksperimenteve teknike
2. Cka kuptojme me eksperimentin situacional?
Eksperimenti situacional ka te beje me analizen e kapjes ne flagrance. Hetuesi me
te arritur ne vend te ngjarjes has ne gjurme te ndryshme materiale te cilat ne rast te
flagrances duhet studiuar dhe analizuar.Ne kete rast parimi themelor i kriminalistikes
konsiston ne aftesin e te konkluduarit nga pasojat e ngjarjes kriminale ne drejtim te
shkaqeve te saj.
3. Cilat jane llojet e kontrabandave?
Llojet e kontrbandave jane:
Kontrabanda me narkotik, kontrabanda e mallerave (qarkullimi i te cilave eshte i
kontrolluar dhe i kufizuar), kontrabanda me arme, me automjete, me vlera kulturore etj
4. Si ndahen vjedhjet?
Vjedhjet klasifikohen ne vjedhje nga gjepat, vjedhje ne shitore (lokalet tregetare), vjedhje
me dhune, vjedhje me arme etj

5. Cilat jane format e krimit kompjuterik?

Format e krimit kompjuterik jane: manipulimi me programe, vjedhja gjate nje periudhe te
caktuar, spiunazhi, sabotimi etj.
6. Si klasifikohen gjurmet?
Gjurmet klasifikohen ne dy lloje gjurmesh:
Gjurme te thelluara dhe gjurme siperfaqesore.
Gjurme te thelluara behen ne thellesi te objektit gjurmemarres ne tri permasa : gjatesi,
gjeresi dhe thellesi.
Me gjurme siperfaqesore pasqyrohet vetem relievi qe bie ne kontakt me objektin
gjurmemarres.
7. Cilat jane gjurmet latente?
Gjurmet latente jane gjurmet jo transparente,ato ekzistojne por nuk jane te shfaqura.
8. Cilat jane format e vijave papilare te gishtave?
Format e vijave papilare te gishtave jane: lakore, harkore dhe rrethore.
9. Shkruaj te pakten tri mikrogjurme.
Nder mikrogjurmet me te shpeshta gjinden: qimet, grimcat e bojes, pluhuri, grimca
pshtyme, pikat e gjakut, materie fekale, sperme etj.
10. Me qka merret Kiroskopia?
Kiroskopia eshte dege ndihmese e daktiloskopise hetimore e cila studion gjurmet e
pellembes se dores. Kjo metode merret me regjistrimin, klasifikimin dhe krahasimin e
vijave papilare ne pellembat e duarve.
11. Cka eshte kriminalistika dhe si ndahet?
Kriminalistika eshte shkence e cila merret me zbulimin dhe luftimin e krimit. Ajo ndahet
ne tri pjese: taktika, metodika dhe teknika
12. Roli i metodikes ne kriminalistike
Ne esence metodika ne kriminalistike luan rol shume te rendesishem ngase ndihmon
me rekomandimin e saj shkencor per te bere cilesimin e drejt te vepres penale,
gjithashtu ndihmon ne planifikimin e veprimeve operative, kjo realizohet ndermjet
kombinimit te analizes dhe sintezes, induksionit dhe deduksionit si dhe te analogjise.
13. Kriminaliteti ekologjik (ese)
Kriminaliteti ekologjik eshte pjese e veqant e kriminalitetit te gjithembarshem
bashkekohor. Kete lloj krimi e karakterizojne masiviteti dhe dinamika.
Ne kete rast dinamika e ndikimit te dores se pameshirshme te njeriut mbi ambientin.
Prodhimi i produkteve industriale qe lirojne gazera helmuese, zhvillimi i industries se
thengjillit (rast konkret eshte ndotja e ambientit ne Obliq nga KEK-u). Rritja e shpejt dhe
e pakontrolluar e popullsise sidomos asaj urbane.
14. Vjedhjet dhe thyerjet (ese)
Vjedhja me thyerje e pasurise behet me keto metoda:
Me anen e thyerjeve te pengesave ku ruhet pasuria, me anen e dokumenteve te
falsifikuara nga nje person i jashtem, me dhune ndaj personave qe kane ne mbikqyrje
pasurine.Ky lloj krimi behet me mjete shkencore teknike dhe me metoda te qarta
maskimi.Menyrat me te shpeshta te vjedhjeve me thyerje jane:
- futja ne lokal me ane te qelsit "kopil" dhe te qelsave te tjere te rreme
- thyerja e deres me force fizike
- thyera e xhamit ne dritare
- thyerja e dollapeve

- fshehja ne objekt gjate dites dhe thyerja gjate nates

15. Korrupsioni si forme e krimit (ese)
Nocioni korrupcion ne gjuhen rutinore e ka kuptimin e ryshfetit.Historikisht
korrupcioni daton qe nga perandoria romake.Ligjet e kesaj perandorie qe ne ate kohe
shprehin opinionin negative publik romak dhe mendimet politiko kriminale te asaj
kohe.
Ne fjalimet e Ciceronit shpesh here trajtoheshin problemet qe lidheshin me ngjarjen e
dhenjes se ryshfeteve nga nenpunesit e shtetit.Shkeljet korruptive jane trajtuar jo
vetem nga studiues te kriminalistikes por edhe autor te sferave tjera shkencore (si
shkencave politike, studiues te drejtes penale etj)
Disa keto shkelje i definojne si vjedhje, mashtrim, kontrabande, trafik ndikimi,
shperdorim pushteti, "dhurate", shperblim, praktike mashtrimi deri te pastrami i
paras dhe krimi i organizuar. i qfardo forme te jete korrupcioni ai cenon rende vlerat
themelore te shoqerise dhe demokracise.Nga indikatoret me me influence te shfaqjes
se korrupcionit jane:
- perqendrimi i thashethem pushtetit
- I pasurise dhe i privilegjeve
- Kontrollet e teperta administrative
- Kufizimet tregetare
- Pagat e uleta te veprimtareve ne sektorin publik.
1. Sa lloje te eksperimenteve kemi?
Llojet me te shpeshta te eksperimenteve qe takohen ne praktiken hetimore e
gjyqesore jane:
- eksperimenti kriminalistik
- eksperimenti mjeko ligjor
- eksperimenti kimik
- eksperimenti kontabel
- lloje te ndryshme te eksperimenteve teknike
2. Cka kuptojme me eksperimentin situacional?
Eksperimenti situacional ka te beje me analizen e kapjes ne flagrance. Hetuesi me te
arritur ne vend te ngjarjes has ne gjurme te ndryshme materiale te cilat ne rast te
flagrances duhet studiuar dhe analizuar.Ne kete rast parimi themelor i kriminalistikes
konsiston ne aftesin e te konkluduarit nga pasojat e ngjarjes kriminale ne drejtim te
shkaqeve te saj.
3. Cilat jane llojet e kontrabandave?
Llojet e kontrbandave jane:
Kontrabanda me narkotik, kontrabanda e mallerave (qarkullimi i te cilave eshte i
kontrolluar dhe i kufizuar), kontrabanda me arme, me automjete, me vlera kulturore etj
4. Si ndahen vjedhjet?
Vjedhjet klasifikohen ne vjedhje nga gjepat, vjedhje ne shitore (lokalet tregetare), vjedhje
me dhune, vjedhje me arme etj.
5. Cilat jane format e krimit kompjuterik?
Format e krimit kompjuterik jane: manipulimi me programe, vjedhja gjate nje periudhe te
caktuar, spiunazhi, sabotimi etj.
6. Si klasifikohen gjurmet?
Gjurmet klasifikohen ne dy lloje gjurmesh:

Gjurme te thelluara dhe gjurme siperfaqesore.

Gjurme te thelluara behen ne thellesi te objektit gjurmemarres ne tri permasa : gjatesi,
gjeresi dhe thellesi.
Me gjurme siperfaqesore pasqyrohet vetem relievi qe bie ne kontakt me objektin
gjurmemarres.
7. Cilat jane gjurmet latente?
Gjurmet latente jane gjurmet jo transparente, ato ekzistojne por nuk jane te shfaqura.
8. Cilat jane format e vijave papilare te gishtave?
Format e vijave papilare te gishtave jane: lakore, harkore dhe rrethore.
9. Shkruaj te pakten tri mikrogjurme.
Nder mikrogjurmet me te shpeshta gjinden: qimet, grimcat e bojes, pluhuri, grimca
pshtyme, pikat e gjakut, materie fekale, sperme etj.
10. Me qka merret Kiroskopia?
Kiroskopia eshte dege ndihmese e daktiloskopise hetimore e cila studion gjurmet e
pellembes se dores. Kjo metode merret me regjistrimin, klasifikimin dhe krahasimin e
vijave papilare ne pellembat e duarve.
11. Cka eshte kriminalistika dhe si ndahet?
Kriminalistika eshte shkence e cila merret me zbulimin dhe luftimin e krimit. Ajo ndahet
ne tri pjese: taktika, metodika dhe teknika
12. Roli i metodikes ne kriminalistike
Ne esence metodika ne kriminalistike luan rol shume te rendesishem ngase ndihmon
me rekomandimin e saj shkencor per te bere cilesimin e drejt te vepres penale,
gjithashtu ndihmon ne planifikimin e veprimeve operative, kjo realizohet ndermjet
kombinimit te analizes dhe sintezes, induksionit dhe deduksionit si dhe te analogjise.
13. Kriminaliteti ekologjik (ese)
Kriminaliteti ekologjik eshte pjese e veqant e kriminalitetit te gjithembarshem
bashkekohor. Kete lloj krimi e karakterizojne masiviteti dhe dinamika.
Ne kete rast dinamika e ndikimit te dores se pameshirshme te njeriut mbi ambientin.
Prodhimi i produkteve industriale qe lirojne gazera helmuese, zhvillimi i industries se
thengjillit (rast konkret eshte ndotja e ambientit ne Obliq nga KEK-u). Rritja e shpejt dhe
e pakontrolluar e popullsise sidomos asaj urbane.
14. Vjedhjet dhe thyerjet (ese)
Vjedhja me thyerje e pasurise behet me keto metoda:
Me anen e thyerjeve te pengesave ku ruhet pasuria, me anen e dokumenteve te
falsifikuara nga nje person i jashtem, me dhune ndaj personave qe kane ne mbikqyrje
pasurine.Ky lloj krimi behet me mjete shkencore teknike dhe me metoda te qarta
maskimi.Menyrat me te shpeshta te vjedhjeve me thyerje jane:
- futja ne lokal me ane te qelsit "kopil" dhe te qelsave te tjere te rreme
- thyerja e deres me force fizike
- thyera e xhamit ne dritare
- thyerja e dollapeve
- fshehja ne objekt gjate dites dhe thyerja gjate nates
15. Korrupsioni si forme e krimit (ese)
Nocioni korrupcion ne gjuhen rutinore e ka kuptimin e ryshfetit. Historikisht
korrupcioni daton qe nga perandoria romake.Ligjet e kesaj perandorie qe ne ate kohe

shprehin opinionin negative publik romak dhe mendimet politiko kriminale te asaj
kohe.
Ne fjalimet e Ciceronit shpesh here trajtoheshin problemet qe lidheshin me ngjarjen e
dhenjes se ryshfeteve nga nenpunesit e shtetit. Shkeljet korruptive jane trajtuar jo
vetem nga studiues te kriminalistikes por edhe autor te sferave tjera shkencore (si
shkencave politike, studiues te drejtes penale etj)
Disa keto shkelje i definojne si vjedhje, mashtrim, kontrabande, trafik ndikimi,
shperdorim pushteti, "dhurate", shperblim, praktike mashtrimi deri te pastrami i
paras dhe krimi i organizuar. i qfardo forme te jete korrupcioni ai cenon rende vlerat
themelore te shoqerise dhe demokracise.Nga indikatoret me me influence te shfaqjes
se korrupcionit jane:
- perqendrimi i thashethem pushtetit
- I pasurise dhe i privilegjeve
- Kontrollet e teperta administrative
- Kufizimet tregetare
- Pagat e uleta te veprimtareve ne sektorin publik.
16. Kuptimi i terrorizmit (ese)
Embrionet e para te paraqitjes se terrorizmit i gjejme kryesisht nga revolucioni
franqez kah fundi i shek. XX dhe jane aktuale edhe sot.
Fjala terrorizem eshte kompozite e fjales latine terror dhe prapashteses izem qe ne
gjuhen shqipe ka kuptimin bukfal dridhje.
Ndersa disa autore te tjere thone qe fjala terror dmth frike e madhe. Sa i perket
shkaqeve te terrorizmit eshte e veshtire te definohet.
Me terrorizem kuptohet forma e organizimit te aktivitetit kriminal te cilin e
karakterizon ndermarrja aktive e dhunes, kryerja e atentateve dhe rrembimeve, venja e
eksploziveve, zjarreve dhe rrezikshmeria e pergjitheshme. Nderkaq FBI thekson se
terrorizmi eshte perdorim i palogjikshem i dhunes kunder personave ose pasurise,
frikesimi ose qellimet e keqia shoqerore dhe politike.
17. Me qka merret Traseologjia? (ese)
Traseologjia eshte dege e teknikes kriminalistike e cila studion gjurmet qe jane lene nga
objektet me nje strukture te jashtme te caktuar.
Ne parim detyre primare e kesaj disipline eshte identifikimi i atij objekti qe ka lene
gjurme.
Thene me thjesht identifikimi traseologjik ka per qellim percaktimin e objektit, pjeset e
te cilit me pare i perkitnin nje teresie. Pra traseologjia ka per synim studimin e
gjurmeve te cilat pasqyrojne strukturen e jashtme te objektit, pra detyre e saj eshte
shpjegimi i rrethanave se si jane formuar gjurmet.
18. Format e klasifikimit te falsifikimit te dokumenteve?
Me falsifikim kuptojme krijimin e lendeve , te sendeve te rreme te cilat u japin mundesit
qe ato nuk i kane, ose nderrimet e lendeve.
Format e klasifikimit jane:
vjedhja e veprave artistike falsifikimi i tyre si nje nga format me te leverdishme te
aktivitetit kriminal.
Falsifikimi i monedhave
Falsifikimi i letrave me vlere

19. Te vrasjet qka perfshin situate hetimore?

Situata hetimore perfshine:
Zbulimin e kufomes me shenjat e kufomes(e nje vdekjeje me dhune).
Zbulimi i pjeseve te coptuara te kufomes
Zhdukjen e personit ne rrethana te caktuara qe na orjentojne per ngjarjen e ndodhur dhe
fatin e tij.
20. Me qka merret daktiloskopia?
Daktilodkopia eshte metode e studimit e cila inkorporohet ne metodat e krahasimit
dhe te klasifikimit te vijave papilare me qellim identifikimi te personave , ne radhe te
pare te kryesve te krimit ne baze te karakteristikave individuale qe ekzistojne ne vijat
papilare kreshta ne lekure. Gjurma barte me vete perberjet informatike.
21. Llojet e vrasjeve sipas motivit
Vetevrasje kronike, acute, e komplikuar, recidive, balansore.
22. Gjendja flagrances
Gjendja flagrances eshte kapja e nje personi te caktuar ne kryerje e siper, ne ikje
menjeher pas kryerjes ose ne bartje apo prane sendeve apo provave materiale te nje
vepre penale. Per te qene e till duhet te jete fiksuar rregullisht me formen perkatese
procedurale (procesverbal)
23. Kuptimi i krimit te luftes
Krimet e luftes kryhen me veprime ose mosveprime kriminale ne kohe lufte ose ne
teritore te pushtuara ne forma dhe menyra te ndryshme si: me vrasjen e njerzeve
nga popullsia civile, me keqtrajtimin (vrasje, perdhunime, torturime) me debimin per
pune sklleveruese dhe detyrimin per pune skllaveruese teper renduese, me vrasjen e
roberve te luftes , me vrasjen e pengjeve, me shkatrrimin e pasurise private.
24. Cka eshte balistika dhe detyrat e saj?
Fjala balistike rrjedh nga fjala greke <ballo> qe do te thote te hedhesh.
Balistika eshte shkenca mbi levizjen e trupave te hedhur ne pergjithesi.Balistika
kriminalistike studion metodat dhe mjetet teknike shkencore per zbulim, fiksimin
ekzaminimin e gjurmeve te lena nga armet e zjarrit, nga municioni qe eshte perdorur prej
tyre.
25. Fotografia e pershkruar
Fotografia e jashteme ose e pershkruar eshte pershkrimi me fjale e karakteristikave te
jashtme te personit.Elementet e fotografise se pershkruar jane: trupi dhe mosha,
shenjat morfologjike (behet duke sistemuar pjeset e lendes identifikuese ne teresi) dhe
shenjat hromatike.Fytyra e qdo njeriu ka tri pjese tipike, pjesen e ballit, te hundes dhe
pjesen e gojes.
26. Ndarja e armeve sipas gjatesise se tyre.
Arme me tyte te gjate (te gjitha llojet e pushkeve) , arme me tyte te shkurt, te gjitha llojet
e pistoletave dhe revolet.
27. Format e gjurmeve te gjakut
Gjurmet e gjakut jane : pellgu, pikimi, sperkatja
28. Gjurmet materiale qe mbeten tek armet e zjarrit
Gjurmet materiale qe mbeten tek armet e zjarrit jane : vet arma e zjarrit, gezhoja dhe
preva.

29. Armet e ftohta dhe te ngrohta

Armet e ftofta jane te gjitha mjetet te pergatitura posaqerisht per luftime per te
shkaktuar lendime ose vdekje (thika, shpata, bajoneta etj) .Armet e ngrohta armet e
qdo kalibri.
Luftarake e sportive, gjuetie apo speciale te prodhuara dhe pershtatura ne menyre
artizanale pistoletat, automatiket, minat, bombat etj etj.
30. Fotografia sinjalistike
Fotografia identifikuese apo sinjalistike eshte lloj i posaqem i fotografise i cili
shfrytezohet per identifikimin e kryeseve te veprave penale.Perdoret per te fikesuar
pamjen e jashtme te personave te gjalle kur behet regjistrimi penal i tyre kur shpallet
kerkimi dhe kur ata paraqiten per njohje si dhe per te fiksuar kufomat e panjohura, me
qelllim te identifikimit te tyre.
31. Antropometrija
Antropometrija eshte metoda e identifikimit te personave ne baze te matjeve kockore
te trupit te njeriut si shtati, gjatesia, gjeresia e kokes gjatesia e gishtit te mesem, te vogel
etj.
alibia eshte prove per mospranin e personit te dyshimt ne vendin
e ngjarjesne kohen e kryrjes se vepres penale
2.prova matriale eshte fakt apo gjurm qe fitohen cilesin e
proqesverbalit nese fiksohen gjurmt me fotografim skicim por keto jane
te sigurta
3.prova personale eshte deklarata e deshmitarit per keto prova
jane me pak te sigurta
4.evidenca eshte per rexhistrimin e veprave penale me kryes te pa
njohur e qe jane kryer me nje menyr te caktuar
5.llojet e gjurmeve matriale jane gj,e gishtave gj.e pellembes se
dores,brrylave te kraheve
6.datoskopia eshte gjurmet e gishtit karakteristik e dataskopis jane
vijat papilare
7.metoda e telepatis eshte bartje e drejtperdrejt ne gjendje te
veqant psiqike
8.datoskopia studion pese gishtat e pellembes se dores,kurse
monoskopia studion qdo gisht veq e veq
9.teoria e kontaktit e studion mekanizmin e gjurmeve perfaqesimi i
gjurmeve te gjurm marrsit dhe gjurm lanesit
10.kapaciteti stimulant eshte marrja e njekohshme e pershtypjeve
qe behet me shiqim me prekje dhe degjim
11.aftesi te posaqme te mbajtjes mend quhen identiket
12.indicjet jane fakte ose shenja te cilat tregojn se diqka eshte kryer
ose duke u kryer
13.rrena ose genjeshtra eshte faktor qe pengon zbulimin e te
vertetes
14.poligrafi eshte detektor per zbulimin e rrenes
15.pseodologjia fantastike eshte rrene e personit ajo rrene per tju
shmangur realitetit

16.modos operanti eshte evidentimi i krimeve sipas menyres se

kryerjes
17.opurtuniteti ose pershtatshmeria taktike kurre nuk duhet ta
nenshtrojm parimin e legalitetit
18.prove matriale eshte qdo lende qe mund te jep informacion per
ngjarjen e caktuar
19.traseologjia studion gjurmet e krimit
20.balistika eshte shkenca mbi levizjen e trupave te hedhur ne
pergjithesi(levizjen e predhes ne tyt dhe jashte saj).
21.balistika ndahet ne te Balsik te brendshme dhe te jashtme.
- bal.e bredeshme studion lvizjen e predhs brenda tyts
- bal.e jashtme studion efektin e projektimit ne shenjen e qlluar.
- balistika terminale studion efektin e projektimit ne cak.
22. Kemi 2 kategori te vetvrasjeve kronike dhe akute.
Vetvrasje ndahen ne recidive ,komplikuara,kombinuara,familjare,
bilancore.
- recidive kur personi ja merre vetit jeten( kur personi tenton te
beje vetvrasje disa here).
- bilancore kur personi vendos te beje vetvrasje per shkake te
kushteve ekzistuse)
Vetvrasja eshte vdekje e shkaktuar ne menyre te
kundrligjshme me dashje ose padashje.
Mnyrat e vetvrasjeve jane : me varje , me arme te ftofta ,me
asfikson,me helmin etj.
Klasifikimi i ndotsve te natyrs jane : ndotesit inorganik dhe
organik
KRIMINALISTIK
-ka sht Kriminalistika-sht disciplin shkencore e cila mbron shoqrin nga
kriminaliteti,studion dhe i prpunon metodat dhe mjetet teknike pr
gjurmimin,fiksimin dhe kryerjen e provave me qllim t zbulimit ,hetimit dhe gjykimit
dhe parandalimit t veprave penale.
- Metodat e identifikimit n kriminalistik jan:Teknike,Taktike dhe Metodike
-TEKNIKA E KRIMINALISTIKS-sht deg e kriminalistiks e cila merret m
zbulimin,prsosjen e metodave m t prshtatshme tekniko-shkencore,pr regjstrimin
dhe identifikimin e personave,sigurimin dhe trajtimin material t gjurmve dhe lndve t
veprave penale.Teknika kriminalstike ndahet n:regjistruese,hetimore dhe operative
--Teknika hetimore-studion regjistrimin e gjurmve dhe sendeve materiale t veprave
penale.
-Teknika regjistruese- gjen dhe prsos metodat dhe mjetet e prshtatshme
shkencore pr regjsitrimin dhe identifikimin tekniko-kriminalistike t
personave,kufomave,sendeve dhe gjurmve.
-Fazat e tekniks kriminalistike-Etike,Mistike,Ligjore dhe e e bindjes s lir.
-Taktika kriminalistike-Metodika kriminalistike-shfrytzon mjetet m tekniks kriminalistike dhe
rekomandimet taktike me qllim t zbulimit dhe sqarimit t veprave penale ve e ve.

-ADN-sht mtoda m e suksesshme pr arsye se idntifikon personin n baz t

gjurmve gjenetike sepse molekulat e ADN-s jan t vetmet molekula q kan aftsi t
riprodhojn vetveten.Ato bazohen n faktin se asnj qenie njerzore nuk ka trashegimi t
njjt gjenetike.
-ALIBIA-deklarat e rrjeshme e kryesit t veprs penale i cili mundohet ta fsheh
krimin e br,p.sh.deklaron se nuk ka qene ne vendin e ngjarjes.
-PROVA-sht objekt i t provuarit,trsia e fakteve ,konstatimi i t cilave sht i
nevojshm pr zgjidhjen e drejt t nj shtjeje penale.
-Pyetjet e arta t Kriminalistiks jan:ka?,Kush?,Kur?,Ku?,Si?,Me ka?,Pse?,Knd
ose ka?,Me k?
-Dispozitat procedurale caktojn rregullat pr mnyrn e ushtrimit t ndjekjes
penale,hetimit dhe gjykimit si dhe ekzekutimit t vendimeve gjyqsore.
-Bahkpunimi juridik ndrkombtar mbshtetet n 4 konventa:K.e Ekstradimit,e
Ndihms juridike n fushn penale,e transmetimit t procedurave represive,e
transferimit t personave t dnuar.
-GALVANOMETRI-regjitron reflekset psiko-kalvanike.shtypjen e gjakut,pulsin
frymmarrjen etj.
-OKSIHEMOGRAFI-prdoret pr regjistrimin e arritjes s oksigjenit n gjak.
-AUTONOGRAFIA & TENOGRAFIA-regjstron rekasionet motorike
-Teknika Operative-sht deg e tekniks kriminalistike e cila zhvillon metodat dhe
mjete bashkkohore t cilat zbatohen n punt operative me qllim t mbledhjes dhe
sigurimit t gjurmve q ndihmojn n zbulimin dhe sqarimin e veprs penale.
-Policia gjyqsore-trsi e organeve t shtetit veprimtaria e t cilave synon t siguroj
kushtet pr ushtrimin e ndjekjes s veprave penale.
-Genjshtart patologjik (mitomant, pseudologjia phantastica)- kan nj
imagjinat t gjall dhe t bujshme dhe kto i tregojn si realitet. Jo rrall
gnjshtart (konfabulatoret) nga njra an e din se gnjejn ndrsa n ann tjetr
beson n gnjeshtrn e tij si t vrtet.
-Delikte-Akte individuale me t cilat shkelen normat e s drejts
-Shkaqet e kriminalitetit-te jashtm dhe t brendshm
1.T jashtm (ambientale ose shkaqet sociologjike)-kriza
ekonomike,papunsia,kriza ekonomike,banimi,varfria,pasuria,politike
fetare,racore nacionale,ndikimet kulturore dhe konfliktet etj.
2.T brendshme-(faktort krimogjen) individuale (Ktu vjen n shprehje karakteri
personit,temperamenti,qendrimi,motivi,shprehija,interesi,implikimet
shoqrore,ideali,emocionet dhe vetit e tjera n baz t t cilave krijohet karakteri i nj
personaliteti.
-Kriminalistika preventive domethnia e saj sht n at q ajo mjetet dhe
metodat i aplikon me qllim t shmangjes s veprave penale q t mos vij te pasojat e
padshiruara.
Kriminalistika represive eshte ngusht e lidhur me shkencen e procedures penalo
juridike e cila qon kah ndjekja penale,por edhe n t gjitha fazat e ndjekjes penale dhe
veprimtarin e subjekteve te saj.
Format q lajmrohen gjat proceseven kriminalistike dallohen
Heuristikan
Kriminalistika silogjistiken

Kriminalistika heuristike e paraqet veprn penale si dukuri reale dhe njihet si zbuluese
e veprs penale dhe kryesit.Ajo i shfrytzon mjetet e vzhgimit,shnimeve,prvojs
jetsore,njohurit nga shkencat tekniko natyrore,eksperimentimi etj.
Kriminalistika silogjistike gjithashtu paraqetn veprn penale si dukuri reale por
edhe si lnd t ndjekjes penale dhe drejts penale.Kjo niset nga besueshmria se
personi i caktuar sht kryes i veprs penale si dhe shqyrton n mnyrn m t
prsosur nxjerrjen e veprimeve dhe dshmive nga procesi.Mjetet e kriminalistiks
silogjistike jan kufizuar me rregullat e procedures
-Parimet themelore t Kriminalistiks
1. PARIMI I LIGJSHMRIS
2. PARIMI I S VRTETS DHE OBJEKTIVITETIT
3. PARIMI I SHPEJTSIS DHE OPERATIVITETIT
4. PARIMI I PLANIFIKIMIT METODIK DHE TAKTIK
5. PARIMI I BAZUESHMRIS DHE QNDRUESHMRIS
6. PARIMI I KOORDINIMIT DHE BASHKEPUNIMIT
7. PARIMI I UDHHEQJES UNIKE
8. PARIMI I RUAJTJES S SEKRETIT ZYRTAR
9. PARIMI I PROCEDURS PREVENTIVE
10. PARIMI I PROFESIONALIZIMIT DHE SPECIALIZIMIT
11. PARIMI I HUMANITETI N PRANIMIN E AUTORIZIMEVE
12. PARIMI I MBROJTJES S JETVE
-Prpunimi kriminalistik-Ligjet dhe rregullat e shkencs kriminalistike, masat dhe
veprimet e parapara qllimi i t cilave sht vrtetimi i ekzistimit t veprs penale dhe
kryesit t saj, me zbulimin dhe mbledhjen e fakteve juridike relevante me ndihmn e t
cilave identifikohet dhe e bn qasjen te kryesi, dhe tregon lidhjen e pasojave n mes
veprimeve t cilat i ka ndrmarr dhe pasojat, ka n fazat e mtejme t procedurs
penale duhet t shrbejn si baz pr marrjen e vendimeve penale t drejta.
-Gjurmt e veprave penale duhet krkuar n:Vendin e ngjarjes kriminale,n kryesin
e veprs kriminale,n viktimn,n sendet t cilat jan prdorur gjat kryerjes s veprs
penal,n vendet t cilat kan lidhje me veprn penale.
-Ndarja e gjurmve n baz t rndsis bhet n dy grupe:
1.Gjurmt mbi t cilat mundet direkt te kryhet identifikimi i kryesit
2. Gjurmt e tjera
3.-Ndarja klasike e gjurmve: Gjurmt e shenjave t vijave papilare(gishtrinjve,
pllmbs, shputave);
4.Gjurmt e kmbs (kmbt e zbathura, n orapa ose n kpuc);
5.Gjurmt e veturave (auto gumat etj.);
6.Gjurmt e kafshve (shenjat e kmbs, thundrs, patkoi);
7.Gjurmt e mobileve;
8.Gjurmt e armve (zjarrit dhe t ftohta)
-VENDI I NGJARJES nnkuptojm secilin vend ku mund t gjenden gjurmt te cilat
kan dal n lidhje me : ~ PRGADITJEN~ KRYERJEN~ PASOJN~ VEPRS
PENALE OSE NGJARJES
Masat e sigurimit prfshijn:
~ sigurimin e siperfaqes s vendit t ngjarjes (rrethekimin me litar, vendosjen e

pengesave, shfrytzimin e pengesave q kan qen si jan rrethojat, jarci, rrugt,

pastaj mbyllja e dyerve, vendosja e sigurimit etj.);
~ parandalimi i heqjes , dmtimit, zhvendosjes apo fshehjes s provave materiale
~ mbrojtjen e vendit te ngjarjes ne gjendjen natyrale te tij deri sa kjo gjendje nuk
fotografohet, matet, skicohet dhe prshkruhet;
Me rastin e hyrjes n vendin e ngjarjes duhet t jemi t kujdesshm q me kt rast t
mos na shkatrrohen gjurmt.
Duhet t prpiqemi t hyjm dhe t dalim rrugs s njjt, ndrsa gjurmt pasuese
eventuale nga ekipi inspektues n menyr precize t shnohen, si dhe te gjitha gjurmt
pr t cilat n mnyr t pakundrshtueshme vrtetohet nga kush dhe prej nga rrjedhin.
Detyra e par n vendin e ngjarjes sht q ti ndihmohet t lnduarve nse tregojn
shenja t jets.
-POLIGRAFI-sht detektor i gnjeshtrs
-INDICJET-(baza e dyshimit)jan fakte q tregojn pr ekzistimin e veprs penale dhe
pr lidhmrin e afrt ose t largt t ksaj vepre dhe nj personi.
-Indicjet ndahen n:
1.Indicjet q lindin para se t jet kryer vepra penale
2.Indicjet q manifestohen me rastin e ekryerjes s veprs penale
3.Indicjet q manifestohen pas kryerjes s veprs penale.
-RACIA-sht aksion operativ i prgaditur mir dhe i rrufeshm.
-Evidenca MOS-sht njra ndr evidencat kryesore e cila mbshtetet n punn
shumevjeare duke u bazuar n at se kriminelt profesionist gjat kryerjes s veprave
penale zakonisht atakojn t njjtt objekte dhe prdorin t njjten taktik.
-ODOROLOGJIA-Identifikimi i personit n baz t ers
-PSEUDOBALLAFAQIMI-Ballafaqimi i rrejshm
-Pyetje Sugjestive(keshilluese,sugjeruese)
-Pyetje plotsisht disnjuktive(strikte,krkon prgjigje vetm PO ose JO)
-Pyetje ekspektative(e pritshme)
-Pyetje deizive ( me vendosmri)
-Llojet e simulimeve1.T metat dhe smundjet krijohen me qllim
2.Smundja ose t metat ekzistojn por manifestohen n form m t rnd ose n form
tjetr.
3.Smundaj ose e meta nuk ekziston fare mirpo paraqitet.
-CORPORA DELICTI-(Njohja e sendeve me t cialt sht kryer vepra)
-Krimet e lufts realizohen n kto mnyra:
Me vrasjen e njerzve nga popullsia civile,me
keqtrajtime(vrasje,tortur,prdhunime,etj),me vrasjen e robrve t lufts,me shkatrrimin
e pasuris private etj.
-Prova materiale t vendit t ngjarjes jan:
1.Objekte q kan shrbyer si mjet pr t kryer krimin.
2.Objekte q bartin mbi vete gjurmt e krimit
3.Objekte t tjera q mund t shrbejn si mjete pr zbulimin e krimeve dhe
fajtorve
4.Objekte q kan qen objekt i veprimeve kriminale t t pandehurit n rastin
konkret n vrasje sht viktima.

-Largsia e qitjes prcaktohet si:qitje me puitje.nga afr dhe nga larg

-Qitje me puitje-sht ajo qitje kur gryka e tyts s arms ndodhet e puthitur plotsisht
me siprfaqen e objektit q goditet.
Vetvrasjet ndahen n :akute dhe kronike,direkte dhe indirekte.
-Llojet e tjera t vetvrasjeve jan :vetvrasja e
dyfisht,familjare,tendencioze,bilancore,recidive, altruistike,e kombinuar,e komlikuar etj.
-HEJLOSKOPIA-sht metod tek zbulimi i krimeve seksuale.Hejloskopia
identifikon personat n baz t gjurmve t buzve ,duke e matur
gjatsin,gejrsin,hapsirn mes buzve etj.
-Format e paraqitjes s kriminaliteti ekonomik
1.Prvetsimi i tepricave t evidencuara,t shkaktuara me prllogaritjen mesatare t
humbjeve t lejuara n mall dhe n noramtiva t prodhimit.
2.Prvetsimi i tepricave t pa evidencuara,t shkaktuara me mashtrimin e
kosnumuesve
3.Prvetsimi i tepricave t paevidencuara t krijuara me afarizm pr llogari
vetjake
4.Korrupsioni dhe keqprdorimi
5.Malverzimet e dobishme
6.Afarizmi i pandrgjegjshm
-TRASEOLOGJIA-studion gjurmt q ka ln objektet me nj struktur t jashtme t
caktuar.Detyr themelore e saj sht idnetifikimi ia tij objekti q ka ln gjurm si dh
mnyrn se si jan ln ato.
-DAKTILOSKOPIA-metod studimi.krahasimi dhe klasifikimi i vijave papilare me
qllim identifikimi t personave t veprave penale,n vaz t karakteristikave
individuale q ekzistojn n viajt papilare t lkurs.
-KIROSKOPIA-studion gjurmt e pllbs s duarve
-BALISTIKA KRIMINALISTIKE- stdion metodat dhe mjetet tekniko shkencore pr
zbulimin,vlersimin dhe ekzaminimin e gjurmve t lna nga armt e zjarrit dhe
municioni q sht prdoruru prej tyre.
-Balistika ndahet n:t jashtme dhe t brendshme
-Balistika e jashtme-studion lvizjet e predhs pasi t dal nga tyta,kur ndaj asaj predhe
ushtron ndikim graviteti i toks dhe rezistenca e ajrit.
-Balistika e brendshme-studion levizjet e predhs brenda tyts s arms s shtypur nag
trysnia e gazrave dhe barutit.
-Balistika terminale-studion efektin e predhsn shenjn e qlluar,ndryshe quhet edhe
balistika e cakut.
DETYRAT, OBJEKTI DHE METODAT E KRIMINALISTIKS
Kriminalistika sht lnd ekzakte dhe empirike e cila merret me krimet e paraqitura n
forma t specializuara dhe t veanta.
Hetimi,gjykimi dhe parandalimi i krimit mund t kryhet me sukses vetm ather
kur respektimi i kodit penal dhe procedural shoqrohet me zbatimin e metodave dhe
mjeteve teknike dhe taktike dhe metodike bashkhore shkencore kriminalistike.
Kriminalistika sikurse edhe disiplinat e tjera penale,ka pr detyr mbrojtjen e shoqris
nga kriminaliteti.
Kontributi i kriminalistikes n kt drejtim konsiston n: zbulimin,sqarimin, dhe t

provuarit e veprs penale;zbulimin dhe identifikimin e kryersve t veprave

penale,parandalimin e kriminalitetit
Kriminalistika n luft kundr kriminalitetit,prpunon metoda e mjete shkencore pr
zbulimin,hetimin,gjykimin dhe parandalimin e veprave penale
Kriminalistika heton tr veprimtarin represive dhe preventive e cila ka pr qllim
luftimin e kriminalitetit.
Kriminalistika represive sht e lidhur ngusht me procedurn penale.
uarja drejt rezultatit t hetimit bhet n mnyr profesionale,vetm nse prdoren
mjetet dhe metodat kriminalistike.
SHKENCA E KRIMINALISHTIKS MERRET ME STUDIMIN DHE
PRPUNIMIN N BAZE T KODIT PENAL DHE PROCEDURAL PENAL,T
METODAVE E MJETEVE TEKNIKE,TAKTIKE DHE REKOMANDIMEVE
METODIKE PR KRKIMIN,GJETJEN,KQYRJEN DHE VLERSIMIN E
PROVAVE ME QLLIM T ZBULIMIT,HETIMIT,GJYKIMIT DHE
PARANDALIMIT TE VEPRAVE PENALE.
Kriminalistika si shkenc juridike sht e ndar n katr pjes:1)Teorin e
prgjithshme kriminalistike;2) Teknika kriminalistike;3)Taktika
kriminalistike;4)Metodika kriminalistike.
N kuptim t gjer, detyrat e kriminalistiks jan marrja e masave preventive dhe
represive me qllim t parandalimit dhe t luftimit t kriminalitetit.
Bazn ligjore t kriminalistiks e prbjn Kodi penal dhe ai i procedurs penale.
Midis t drejts penale ,procedurs penale dhe kriminalistiks ka nj lidhje organike.
Kjo lidhje buron nga fakti se zbulimi,hetimi, dhe parandalimi i veprave penale sht
nj veprimtari komplekse dhe e ndrlikuar ku grshetohen problemet penale
procedurale dhe kriminalistike.
Pr t aplikuar normn konkrete t s drejts penale sht e domosdoshme q t
vrtetohet saktsisht faktet e nj ngjarje penale.
E drejta e procedurs penale sht deg e drejtsis e cila rregullon veprimtarin e
gjykats dhe t subjekteve t tjera procesuale dhe procedurn me t ciln vrtetohet se
a i prgjigjet ngjarja konkrete cilsis s veprs s caktuar penale.
Psh, prmbajtjen reale t kqyrjes s vendit t ngjarjes,pyetjen e dshmitarit dhe t
t pandehurit dhe t disa veprimeve t tjera hetimore i siguron kriminalistika.
Kriminalistika duhet t jet e pranishme n procedur penale qyshe nga fillimi i saj deri
n prfundim.
Kjo shkenc e ka funksionimin e zbardhjen e krimit,mbledhjes s
provave,ekzaminimit t gjurmve materiale dhe shfrytzimit t mjeteve bashkohore n
luftimin e krimit.
Kriminalistika ka lidhje t ngusht me: Kriminologjin, t Drejtn
Penale,Procedurn Penale,Politikn kriminale,Mjeksin
ligjore,Psikologjin,Psikiatrin ligjore,Kimin ligjore,Procedurn civile,Psikologjin
gjyqsore etj.
ZHVILIMI I KRIMINALISTIKS
Kriminalistika duke u mbshtetur n arritjet e shkencave teknike e natyrore ka
evoluar kryesisht si disiplin teknike pr ta ndihmuar veprimtarin e policis n
zbulimin e veprave penale dhe identifikimin e personave.
Kriminalistika s pari ka qen si disiplin policore e cilsuar si policia teknike dhe

policia shkencore.
Ndihmes t muar pr zhvillimin e kriminalistiks si shkenc n shrbim t drejtsis
penale, q e ka lidhur me t drejtn penale dhe procedurn penale ka dhn profesori i
Grazit: Hans Gross,veprat:Manual pr gjyqtart hetues si sistem i kriminalistiks
Psikologjia kriminale etj.Sipas tij, kriminalistika sht shkenc q studion dukurit
reale q kan t bjn n prmbajtjen e s drejts penale.Ai e trajton objektin e
kriminalistiks nga prizmi teknik,taktik e metodik.
Henry Faulds- duke studiuar gjurmt e pasqyruara n argjiln e poarive japoneze,i
lindi ideja q t bj krkime etnologjike dhe ti krahasoj kto gjurm papilare t vijave
me ato t japonezve t bashkohs.Ai arriti t identifikoj personin n baze t
gjurmve t gishtave t ln n nj got uji dhe n rastin tjetr vrtetoi mungesn e
identitetit.
Ky komunikoi me antropologun anglez Franciz Galton,specialist pr problemet e
trashgimis.Galton nxori prfundim se vijat papilare nuk jan t trashgueshme, por
ato ishin t pandryshueshme gjat gjith jets s njeriut
N kt mnyre Galton e prkrahi iden e Fauldsit dhe e vuri daktiloskopin mbi baza
shkencore.
Alec Jeffreys gjenetik anglez ka merita t veanta pr zbulimin e metods s gjurms
gjenetike ADN_s e cila e ka prpunuar dukshm fushn e identifikimit t personave.
Kjo konsiderohet si nj nga kontributet m t rndsishme t kriminalistiks n shek e
XX (20).
Kjo mbshtetet n acidin dzoksiribunokleik,lidhja gjenerike n do qeliz t
organizmit t njriut.
Themelet e kriminalistiks jan vn n fund t shek,XIX (19) dhe n fillim t shek XX
(20).
Pa planifikim sht e pa mundur t zbulosh,t hetosh dhe t shpjegosh n mnyr
objektive, t gjithanshme dhe t plot veprn penale,dhe fajsin e kryesit. Planifikimi
prfaqson punn organizative.
Ngjarja e cila i prket s kaluars, prbn vetm nj pjes t objektit t t provuarit.N
kt objekt prfshihen edhe fakte t tjera, t cilat prcaktohen drejtprsdrejti nga
hetuesi: pasojat e veprs penale, shenjat q l personi n kryerjen e veprs penale,
mjetet q jan prdorur pr kryerjen e saj, rrethanat q kan t bjn me personalitetin
e subjektit t veprs penale,etj.
Cilsia e kriminalistiks qndron n faktin q rregullat e prgjithshme t taktiks
dhe tekniks kriminalistike mund t aplikohen vetm n rrethana dhe situate reale t
rastv konkrete.
LUFTIMI BASHKOHOR I KRIMINALITETIT
Parandalimi dhe luftimi i suksesshm i kriminalitetit nuk mund t mbshtetet
vetm n metodat e njjta t kriminalistiks,por edhe njohja e shkencave t tjera, t cilat
lnd studimi e kan kriminalitetin,( e drejta penale, procedura penale,
kriminologjia,politika kriminale, mjeksia ligjore,psikologjia etj.), por vmendje e
theksuar i sht kushtuar raportit te kriminalistiks me kriminologjin.
Kriminalistika dhe kriminologjia e studiojn kriminalitetin nga aspektet e
ndryshme:Kriminalistika nga kndi i zbulimit t veprs penale dhe kryeseve t
tyre,kurse kriminologjia n relacion m t gjer, nga aspekti i krkimit t shkaqeve
t kushteve e formave t paraqitjes s veprave t caktuara penale.

Kriminalistikn e prbjn tri fusha studimi:teknikn kriminalistike, taktikn

kriminalistike dhe metodikn kriminalistike.
Viteve t fundit i kushtohet rndsi krkimeve t strategjis kriminale.
Strategjia kriminale sht studim mbi zbulimin e qllimeve t caktuara juridikopenale n fushn e parandalimit dhe t luftimit t veprave penale me masa afatgjate t
rndsishme t planifikuara dhe t harmonizuara.
POLICIA SHKENCORE
Policia shkencore q nga vitet e 50_ta e deri n ditt e sotme duke prfituar nga
zhvillimi i vrullshm i shkencave teknike e natyrore, nga zbulimet, studimet e krkimet
shkencore n kto fusha i pasuroi s teprmi laboratort e saj me metoda e teknika t reja
pr t luftuar kundr kriminalitetit t organizuar.Kjo veprimtari e gjer shkencore e
teknike sot ka marr emrin shkenca juridike
Detyr shkencore e kriminalistiks sht gjetja dhe perfeksionimi i mjeteve dhe
metodave t ndryshme pr sqarimin e veprave penale,par s gjithash n zbulimin dhe
nxjerrjen e provave n kontestin e veprave penale dhe kryesit.
Kriminalistika sht e domosdoshme ne ndjekjen dhe zbulimin e krimit. sht e pa
mundshme procedura penale pa aplikimin e metodave kriminalistike.
-DETEKTORI I GENJESHTRSNjohurit e para n kt drejtim paraqiten n fund t shekullit XIX dhe lidhen me
punn e shkenctarve Italian: Moso. Lombrozo.Kjo n shek. XX perfeksionohet n
SHBA si aparatur teknik ndihmse policore e cila sht emrtuar LIE
DECECTOR(zbuluesi i gnjeshtrs).
Kjo n qarqet nacionale e mori emrin POLYGRAPH .Poligrafi sht nj mjet i
ndrtuar pr t prcaktuar gjja t vrteten n thniet, n baz t fiksimit t
reaksioneve fiziologjike q prodhohen te njeriu n kohn e pyetjeve(ndryshimet e
shpejtsis dhe thellsis s frymarrjes t pulsit t tensionit arterial t gjakut,t
refleksionit galvanic t lkurs, t biorrymave t trurit, t zgjerimit ose t ngushtimit t
enve t gjakut).
Shkenctari- Lovrence Ferveil ka zbuluar praktikn e matjes s impulseve celebral. I
dyshuari ndodhet i ulur n nj dhom dhe mban n kok nj helmet elektrodash e
cila sht e lidhur me nj kompjuter.Ne ekranin e tij regjistrohen me an t nj
grafiku,impulse elektronik q lshon truri kur para tij shfaqen imazhet familja.
Sipas Ferveil njeriun q ka shpikur makinn q lexon mendimet, kto sinjale elektrike
jan nj rrug e sigurt per t zbuluar t kaluarn e nj personi.Kjo makin sht shum
efikase pr zbulimin e terroristve.
Studiuesit po testojn nj aparatur teknike fotografike e cila arrin t zbuloj
qarkullimin e gjakut n pjes t ndryshme t fytyrs s njeriut. Gjaku tenton t
grumbullohet prreth syve t njeriut kur ai gnjen.Nj aparatur e till mendohet t
vendoset n t gjitha airoportet amerikane.
Pastaj n SHBA n 1000 stacione policore prdorin edhe analizator t stresit vokal
disa regjistrues tepr t ndjeshm t cilt jan t aft t dallojn dridhjet e zrit gjat
gnjeshtrs.
PARIMET THEMELORE T KRIMINALISTIKS
Vetm me prfilljen e ktyre parimeve mund t kryhen masat dhe veprimet
kriminalistike n mnyr t organizuar, sistematike, metodike t vazhdueshme dhe
efikase n zbulimin dhe ndriimin e veprave penale.

Kto parime kan pr qllim drejtimin e t gjith kriminalistve me rastin e marrjes

s masave operative-teknike dhe veprimtarive t tjera.Njkohsisht duke vepruar
sipas ktyre parimeve themelore t kriminalistiks zbulohen, gjurmohen,
ekzaminohen m me sukses edhe provat materiale.
Parimet themelore t kriminalistiks jan:
1) Parimi i liris teknike-taktike dhe parimi i proporcionalitetit
2) Parimi metodik dhe planifikimit t procedurs
3) Parimi i shqyrtimit kritik t veprimit
4) Parimi i shpejtsis dhe i befasis
5) Parimi i themelsis dhe kmguljes
6) Parimi i objektivitetit
7) Parimi i drejtimit unik t veprimtarive operative-teknike pr qdo qshtje penale
veq e veq 8) Parimi i kordinimit dhe bashkpunimit
9) Parimi i ekonomizimit n t vepruarit
10) Parimi i diskrecionit (konspiracionit)
11) Parimi i ligjshmris
12) Parimi i humanizmit
1) Parimi i liris teknike-taktike dhe parimi i proporcionalitetit
Parimi i liris teknike gjat kryerjes s veprimeve operative-taktike dhe hetimore
mbshtetet n zgjedhjen e liris s veprimeve q jan m t prshtatshme pr t zbuluar t
vrtetn.
Veprimtaria operative taktike gjejn bazn e saj juridike n legjislacionin penal (n
kodin e procedurs penale).Veprimi operativ jo vetm q paraprin procedurn penale
por ai prcjell zhvillimin e trsishm t saj.
Parimi i proporcionalitetit krkon q ndrmarrja e prmass t shtrihet aq sa lejojn
sfera, prmbajtja dhe intensiteti i qllimit n procedurn konkrete penale.
2) Parimi metodik dhe i planifikimit t procedurs
Zbatimi i kriminalistiks sht i lidhur pashkputshm me sendrtimin e msimit mbi
planifikimin,si metode pune t shkalls s lart n nivelin shkencor bashkkohor .Parimi
metodik dhe i planifikimit t procedurs nnkupton krijimin e tr veprimtaris q
nga asti i par metodikisht dhe sipas planit krkohet zbulimi i s vrtets, domethn
prcaktimin veprs penale i rrethanave n t cilat ka ndodhur dhe i personave q e kan
kryer at.
Pr kaprcimin e pengesave dhe vshtirsive ndihmon metoda e organizimit t
puns, e planifikimit t hetimit te veprave penale, n prputhje t plot me kodin penal
me at procedural penal dhe me rekomandimet teknike-taktike kriminalistike.
Nse do t punohet pa sistem dhe pa plan, do t bhen gabime t mdha q vshtir
prmirsohen dhe pasojat nuk mund t mnjanohen.
3)Parimi i shqyrtimit kritik t veprimit
Secila pun kriminalist nis me dyshime.T dyshosh do t thot t supozosh m
shum e m ndryshe nga ajo q tregon pamja e jashtme.
Edhe gjat puns m t shkatht dhe m t kujdesshme bhen gabime.Mirpo nse
kto vrehen me koh do t shrbejn m mir pr pun t drejt n t ardhmen sa
suksesi i arritur rastsisht.
Qndrimi kritik ndaj pjesmarrsve n procedur dhe ndaj t gjitha mjeteve provuese e
bjn punn m t frytshme.

4) Parimi i shpejtsis dhe i befasis

Shpejtsia dhe befasia jan parime t lidhura mjaft ngusht. Veprimet dhe masat e
shpejta kriminalistike e befasojn fajtori, e bjn at t pa aft pr luftn e m tejshme
me dinakri dhe me mjete t pandershme. fajtori llogarit se nuk do t zbulohet ose nuk do
t ju provohet faji.
Gati t gjitha masat operative-teknike dhe veprimet hetimore pak a shum mund
t ken sukses t plot vetm duke zbatuar parimin e befasis.
Ky parim krkon reagim t shpejt, t urt energjik, t drejtprdrejt dhe me vend
kundr dukurive, t cilat bartin n vete elemente t veprs penale dhe t ngjarjeve t tjera
t ngjashme.
5)Parimi i themelsis dhe i kmbnguljes
Pr shkak t energjis dhe t shpejtsis t cilat e karakterizojn veprimtarin e
policis t gjitha operacionet duhet t jen t themelta dhe t plota.
Parimi i puns me themel dhe me ngulm krkon hulumtimin e barabart t t gjitha
fakteve q kan t bjn me veprn penale dhe sado q disa hollsi duken t
parndsishme qysh n fillim t puns.
N do shtje penale duhet t mblidhen vemas t gjitha provat, pa prjashtime
.Durimi dhe kmbngulja jan veti t mueshme, t cilat kriminalisti duhet ti zhvilloj
dhe kultivoj n vetvete.
6) Parimi i objektivitetit
Parimi i objektivitetit duket t jet i pranishm te kriminalisti gjat kryejes s t
gjitha masave kriminalistike dhe hetimore.
Parimi i objektivitetit n pun sht kushti themelor pr verifikimin e s vrtets
materiale e cila mund t jet vetm nj, qoft kur sht fjala pr vepr penale, qoft
kur sht fjala pr kryesin e saj.
Kjo e vrtet si e ktill mund t dihet vetm kur e tr veprimtaria kriminalistike
sht e mbshtetur n objektivitet (paansi) q nga zbulimi i veprs penale, e deri te
shqiptimi i dnimit.
Ti hysh nj pune me objektivitet do t thot t mbledhsh t dhnat, gjurm,
shnime, gjsende dhe elemente t tjera prkitazi m vepr penale dhe kryesin, madje
jo vetm ato q e rndojn kryesin por me t njjtin kujdes edhe ato q jan n favor t
kryesit.
Me ndihmn e masave operative-teknike kriminalistike dhe t veprimeve hetimore
zbulohet e vrteta.Me kt nnkuptohet prputhja e rezultateve t procedurave me
shtjen penale, ashtu si ka ndodhur n realitet.
7) Parimi i drejtimit unik t veprimeve operative-taktike pr qdo shtje penale ve
e ve
Parimi i drejtimit unik ka rndsi t veant n organizimin e puns operative n
rastet kur duhet marr shum masa operative-taktike kur duhet t angazhohet numr m
i madh i punojsve t policis dhe mjete t konsiderueshme teknike.Kto aksione
udhhiqen nga nj vende i caktuar. Parimi i drejtimit unik sht i domosdoshm edhe
pr shkak t lidhshmris s aksionit t prbashkt n marrjen e masave dhe t
veprimeve t prgjithshme operative-taktike nga ana e policis dhe t gjyqtarit hetues.N
kt aksion zakonisht prfshihet edhe prokurori publik.
Udhheqsi i aksionit operativ miraton planin, cakton detyrat dhe njerzit pr kryerjen e
tij. Me masat operative-taktike zbulohen gjurmt dhe mjetet e veprs penale dhe provat

e tjera.Ndrsa me veprime procesuale ato fiksohen, vrtetohen dhe vlersohen.

8) Parimi i koordinimit dhe i bashkpunimit
Lufta kundr kriminalitetit duhet t jet e bashkrenditur n kt luft duhet t
organizohen njkohsisht dhe n t gjitha fushat t gjith ata pjesmarrs q mund t
ndihmojn arritjen e suksesit.
N rastet kur vepra penale kryhet n nj territor t caktuar apo m t gjer ather
pr zbulimin e saj duhet t koordinohen punt, kt koordinim t punve duhet ta marr
qendra prkatse e policis.Duhet t ekzistoj bashkpunimi dhe bashkrendimi i
prhershm dhe intensiv i t gjith pjesmarrsve n punt rreth luftimit t
kriminalitetit.Pra mos bashkpunimi dhe mos bashkrenditja e puns mund t jet
penges n luftimin e kriminalitetit.
9) Parimi i ekonomizimit n t vepruarit
Parimi i ekonomizimit n kryerjen e masave kriminalistike dhe t veprimeve
hetimore n zbulimin dhe luftimin e veprave penale nnkupton q kto veprime duhet t
kryhen shpejt dhe t kushtojn sa m lir.Duhet ndaluar zbatimin e masave dhe
veprimeve q nuk jan t domosdoshme.Zbatimi i parimit t ekonomizimit nuk duhet
ta dmtoj interesin e s vrtets dhe mbrojtjen e t drejtave dhe t liris s personit.
10) Parimi i diskrecionit ( Konspiracionit)
do aksion i organizuar n zbatimin e masave kriminalistike duhet t prgatitet n
at mnyr q ta befasoj kundrshtarin, pra t mos e dij ai kt para kohs s duhur.
Masat operative-taktike mund t jen publike dhe t fshehta (konspirative).
Ndr ato publike jan: prdorimi i qenit t krkimit, ruajtja e vendit t ngjarjes, kryerja
e vendit t ngjarjes, vrtetimi i alibis, ndjekja e menjhershme e kryesit pas gjurmve t
freskta, racia, patrullimi i puntorve t policis n uniform etj.
Masat konspirative (jo publike) operativo-taktike jan: prdorimi i t dhnave nga
evidencat operative (policore) observim special, prcjellja sekrete, shfrytzimi i
informatorit, pritat, vrja e kurtheve mekanike, kimike e kurtheve t tjera, qarkorja,
pyetjet informative.Zbatimi i parimit t diskrecionit nnkupton q pr fakte t dhna
mas dhe synime t planifikuara ne nj rast konkret kriminalistik duhet t din vetm
puntort q e udhheqin rastin.
11) Parimi i ligjshmris
Ky parim do t thot s gjitha organet gjat kryerjes s detyrave kriminalistike
duhet tu prmbahen me prpikri shum t lart dispozitave pozitive ligjore.
Kriminalistika ka si baz ligjore legjislacionin procedural penal dhe akteve
nnligjore q rregullojn zbatimin e metodave kriminalistike. Jasht ktyre kufijve nuk
mund t prdoret asnj metod e mjet kriminalistik pr zbulimin e s vrtets n
shtjet
Personaliteti njeriut, t drejtat e tij kushtetuese dhe t drejtat e tjera jan t mirat m
t rndsishme q i mbron shoqria.Ky parim sht n lidhje t ngusht me parimet e
kushtetutshmris dhe t ligjshmris.
Respektimi i parimit t humanitetit nnkupton zbatimin e autorizimeve t caktuara t
policis t bazuar n ligje, duke i aplikuar edhe masat e dhunshme me sa m pak pasoja t
dmshme ndaj qytetarve.
Parimi i humanitetit nuk duhet ta vshtirsoj zbulimin e s vrtets por duhet t
jet n prputhje me t gjitha parimet e tjera kriminalistike dhe trsisht n funksion
t parandalimit dhe t luftimit t kriminalitetit.

N luft kundr kriminalitetit ndrkombtar rndsi t veant ka bashkpunimi i

organeve t bashkpunimit t drejtsis penale n prgjithsi dhe i policis n veanti,
me vendet e tjera antare.Bashkpunimi bhet n mes byros qendrore kombtare t
policis me byrot qendrore kombtare t vendeve tjera me Sekretarin e Prgjithshm t
INTERPOLIT.
POLICIA
Lufta kundr kriminalitetit nnkupton angazhim,prfshirje dhe bashkpunim t
ndrsjellt t subjekteve t ndryshm shtetror dhe shoqror.
Ndr ta gjithsesi, rndsi m t madhe kan organet e specializuara shtetrore: policia,
gjyqsia, prokurorit publike, organet pr ekzekutimin e sanksioneve penale (sistemi i
judikaturs penale)
Policia sht organ shtetror q kujdeset pr mbrojtjen e shoqris nga
kriminaliteti,mbajtjen e rendit dhe qetsis, si dhe sigurin e rendit prkats juridik.
Policia sht nj institucion tradicional i njohur pr mbrojtjen e rendit shoqror.
N dis vende t zhvilluara (SHBA,Angli) ekzistoj organizma privat t sigurimit
(polict privat) q kan pr detyr t mbrojn pasurit private,sidomos ndrmarrjet
komerciale private nga grupet dhe bandat kriminale.
Aktiviteti i ksaj policie sht i kufizuar n ruajtjen e pasuris dhe parandalimin e
kriminalitetit, kurse heqjen nga liria dhe punt e hetuesis i kryen policia shtetrore.
Policia llogaritet ne mesin institucioneve te ludikaturs penale.
Policia regjistron veprat penale, vlerson peshn e tyre, ndjek gjendjen dhe peshn e
kriminalitetit lokal dhe metodat e veprimit t delinkuentve, analizon territorin dhe kohn
e kryerjes s veprs penale dhe merr masa t caktuara preventive.Pra policia informon
qytetarin me an t mjeteve t komunikimit masiv pr gjendjen reale t riminalitetit.
N baz t ktyre informative vlersohet gjendja e siguris n vende t caktuar.
Aktiviteti i policis gjithnj e m shum po transferohet n kuptim preventiveKy
parandalim policor psh: patrullimi i territorit, kryerja e shrbimeve t mbikqyrjes,
kryerja e kontrollit n rrug, dhnia e kshillave qytetarve me qllim t mbrojtjes nga
kriminaliteti, formimi i shrbimeve t posame pr dhnien e kshillave qytetarve
me qllim t mbrojtjes nga veprat penale,themelimi i klubeve t t rinjve pr plotsimin
e shkollimit profesional etj.
POLICIA GJYQSORE
Me polici gjyqsore do t kuptojm nj trsi organesh shtetrore, veprimtaria e t
cilave synon t siguroj kushte pr ushtrimin e ndjekjes penale.
Veprimtaria e policis gjyqsore ka karakter ndihms n funksion t veprimtaris
gjyqsore,Veprimtari t ksaj natyre kryejn struktura t posame n polici dhe
prokurori e cila vepron pr hetimin e veprave penale me urdhr dhe delegim t
prokurorit dhe nn drejtimin e tij.
N raste t veanta vepron me iniciativ ose urdhr nga gjykata.Veprimtaria e policis
gjyqsore e cila siguron kushtet pr ushtrimin e ndjekjes penale, duhet t filloj q nga
asti i konstatimit t nj vepre penale.
Policia gjyqsore kryen do veprim hetimor q i sht urdhruar ose deleguar nga
prokurori.
Funksionet e policis gjyqsore kryhen nga oficert dhe agjentt e saj.
Pa pushtetin policor, prokuroria dhe gjykata do t dshtonin nga iniciativat e tyre

ligjore dhe dhnia e drejtsis do t psonte nj dm t pa evitueshm.

Tiparet themelore t veprimtaris s policis jan:shpejtsia, prakticiteti (ajo
ndrhyn pr t zgjedhur situate t veanta konkrete),shtrngimi (veprimtaria e
ligjshme e policis nuk duhet t pengohet, n raste t kundrt pr realizimin e qllimeve
t saj prdor forc shtrnguese).
N t mir t udhheqjes s lufts s suksesshm kundr
kriminalitetit,bashkpunimi policor sendrtohet edhe n planin ndrkombtar
nprmjet INTERPOLIT,Kshilli Evropian, ndrmjet vet policive t disa vendeve.
INTERPOLI-koordinon aktivitetin e policive nacionale dhe e lehtson kmbimin
ndrkombtar, t informative n lidhje me kriminelt ndrkombtar dhe pr ekstradimin e
kriminelve q gjenden n arrati.
Ekziston edhe EUROPOLI -Bashkpunimi n planin ndrkombtar sht i
domosdoshm n kushtet bashkkohore sepse rrethanat e tashme karakterizohen me
zhvillimin e shpejtuar t mjeteve t komunikimit dhe t transportit t cilat i shfrytzojn
kriminelt, sidomos ata ndrkombtar e m t rrezikshmit shoqrisht duke u orvatur ti
bishtnojn zbulimit dhe kapjes.
METODIKA KRIMINALISTIKE E HETIMIT T VEPRAVE PENALE
N prpunimin e do metodike t hetimit t veprave penale merren parasysh krkesat e
shkencs s t drejts penale, normat dhe institutet penale t cilat prbjn nj nga bazat e
saj juridike.
Sfera e zbatimit t metodave e mjeteve kriminalistike sht m e gjer n procesin e
hetimeve paraprake se sa n at t gjykimit.
sht kshtu pr arsye se policia gjyqsore dhe prokurori jan pjesmarrsit e par t
veprimtaris procedurale, q kan pr detyr ti hetojn, zbulojn, ti fiksojn gjurmt e
sendet-provat materiale t dukshme e t padukshme q l vepra penale n mjedisin
rrethues, ta ruajn vendin e ngjarjes, t identifikojn personin ndaj t cilit
zhvillohen hetimet, ti prdorin rivelimet daktiloskopike, fotografike, antropometrike, t
bjn kontrollime, sekuestrime dhe ndalime n rast flagrance ose ndjekje t personit nse
sht duke ikur, etj, t prdorin metoda teknike n veprimet e ndryshme hetimore, ta
organizojn e ta planifikojn hetimin e veprs penale q sht kryer.
Pyetjet e arta (kryesore) t kriminalistiks jan:QKA (ka ndodhur)?, KUSH (sht
kryesi)? ,KUR (e ka kryer)?, KU (e ka kryer)?, SI (sht kryer)?, ME QKA (sht
kryer)?, PSE (sht kryer)?,KND OSE QKA? ME K (sht kryer).
Prgjigjeje e pyetjeve ka, kur,ku,si dhe me ka, ndriojn n rend t par ann
objektive t veprs penale ndrsa prgjigje pse, kush dhe me k kan t bjn
kryesisht me momente subjektive t ksaj vepre.
IDENTIFIKIMI KRIMINALISTIK- ELEMENT I PROCESIT T T
PROVUARIT
Identifikimi kriminalistik, si nj nga elementet e procesit t t provuarit ka pr detyr t
bj prcaktimin e objekteve materiale, n baz t gjurmve e pasqyrimeve me qllim q
nprmjet ktij prcaktimi t merren prova.
Problemet e identifikimit kan lidhje t drejtprdrejt n teorin e provave.Teoria e
provave studion jo vetm parimet e prgjithshme t t provuarit, por edhe metodat e
veanta q prdoren pr mbledhjen, kryerjen, ekzaminimin dhe vlersimin e provave.
Si rrjedhim procesi i t provuarit e prfshin identifikimin kriminalistik vetm si
nj nga elementet e tij prbrs.Ndrmjet teoris s identifikimit kriminalistik dhe

teoris s provave ka nj lidhje t drejtprdrejt.

Nj nga problemet m t rndsishme t teoris s provave sht trajtimi i drejt i
kuptimit t provs.
Provat jan njoftimet dhe rrethanat q lidhin me veprn penale q merren prej
burimeve t parashikuara me ligjin procedural,n prputhje me rregullat e prcaktuara
prej tij dhe q shrbejn pr t vrtetuar kryerjen ose jo t veprs penale, pasojat e
ardhura prej saj fajsin ose pafajsin e t pandehurit dhe shkalln e prgjegjsis s tij.
Faktet dhe burimet e njoftimit mbi veprn penale, ndonse jan t lidhura me njra
tjetrn kan dallime ndrmjet tyre.Burimet duhet t garantojn gjetjen e s vrtets
n procesin penal. Faktet q merren nga burimet e paparashikuara me ligj dhe t
dyshimta nuk e kan vlern e provs.
Q nj fakt t ket vler duhet t ekzistoj lidhja e tij me shtjen dhe q njoftimi n
kt fakt t ket dal nga nj burim i ligjshm, t jet marr sipas rregullave procesuale
t parashikuara pr do prov n vete.
Zbulimi i s vrtets objektive dhe marrja e nj vendimi t drejt krkon
konstatimin me siguri t t gjitha fakteve q kan lidhje me shtjen. Pra duhet t
prcaktohet objekti i t provuarit.
Me objekt t t provuarit kuptojm trsin e fakteve, konstatimi i t cilave sht i
nevojshm pr zgjidhjen e drejt t shtjes.
Prcaktimi i objektit t t provuarit i jep hetimit paraprak orientimin e duhur pr arritjen
e qllimit t t provuarit.
Identifikimi kriminalistik sht nj form e veant e njohjes s atyre dukurive dhe
sendeve q kan lidhje me veprs penale t kryer.
Bazat e tij shkencore (identifikimi kriminalistik) jan nocione t tilla filozofike
si:identiteti, individualiteti, ndryshimi, qndrueshmria, etit, shenjat e objekteve t
realitetit objektiv.
Ndryshimet q psojn objektet e identifikimit kriminalistik shkaktohen nga faktor
fizik,kimik, fotokimik, etj. N kanalin e tyts s arms s zjarrit ndodhen ndryshime q
shkaktohen nga veprimet kimike fizike e mekanike.N shkrimin e njeriut ndodhin
ndryshime nga faktor psiko-fiziologjik etj.
Shenja sht tipar i veante dallues ndrmjet t cilit mund ta njohim nj njeri, nj
kafsh, nj send, shfaqja e jashtme e diqkaje.
Nocioni i individualitetit tregon se do objekt dallohet nga t tjert nga trsia e
vetive dhe e shenjave q e karakterizojn e individualizojn at. Midis individualitetit t
nj objekti dhe shenjave t tij ka nj lidhje organike.
Nocioni shenj n kriminalistik sht reflektim objektiv i vetive t objektit dhe
shrben si material kryesor pr t br ekzaminimin kriminalistik. Ato shrbejn si mjet
njohje n kriminalistik si mjet identifikimi pr ta prcaktuar identitetin.
Shenja n baz t t cilave bhet identifikimi kriminalistik jan t prgjithshme dhe t
veanta.
Si objekt i identifikuar jan njeriu sendi,kafsha q kan struktur t jashtme caktuara
dhe q e pasqyrojn kt struktur me form shenjash n objektin identifikues.
Objekte identifikuese jan gjurma e ln nga objekti nga objekti i identifikuar e
zbuluar n vendin ku sht kryer vepra penale dhe gjurma model nga nj njeri ose send
konkret q dyshohet se ka ln gjurm.

Nj nga kushtet themelore t identifikimit kriminalistik sht q objekti i

identifikuar-identiteti, i t cilit duhet prcaktuar- t ket shenja identifikuese t qarta
dhe ta ket cilsin ti pasqyrojn kto shenja.
Pr ta identifikuar objektin konkret q ka ln gjurm, mjafton nj trsi shenjash
identifikuese, trsia q e bn t dallohet ky objekt nga objektet e tjera. Pasoja e
vazhdueshme e metodave t ekzaminimit zgjeron njohjen e shenjave identifikuese.
Ekzaminimet mikroskopike, analiza spektrale,mikroskepektale e me rreze laser,
ekzaminimi me rreze t padukshme,,metoda elektronike-optike, metoda matematike si si
dhe metodat t tjera lejojn q t zbulohen shenja t tilla identifikuese, t cilat m par
nuk njiheshin dhe nuk zbuloheshin nga kriminalistt.
IDENTIFIKIMI I PERSONIT N BAZ T TIPAREVE T JASHTME
Ta vrtetosh identifikimin e nj personi do t thot ti vrtetosh ato karakteristika
sipas t cilave ai dallohet nga personat tjer.
Identifikimi i personit ka pr qllim: ta prcaktoj personin e kryesit t panjohur , a
sht ai person recidivist, ti zbuloj emrat fals, t prcaktoj personalitetin e t smurit
shpirtror, ta vrtetoj identitetin e kufoms.
Mjetet pr identifikimin kriminalistik jan: lista abesedike,antropometria,
daktiloskopia, monodaktiloskopia, kiroskopia, fotografia sinjalistike, fotografia e
prshkruar, pyetja e dshmitarit, ekspertimi i leternjoftimit.
ANTROPOMETRIA- N vitin 1840 doli teoria se nuk dy njerz q t ken masa t
njjta.
Metoda antropometrike u prdor n at koh pr t br identifikimin e personit n
baz t matjeve kockore t trupit t njeriut,si:shtrati, gjatsia dhe gjersia e koks etj.
Kjo metod sillte vshtirsi, sepse njeri ndryshon gjat rritjes, pastaj ngjashmria q
kan binjakt n pjes t ndryshme t trupit etj.
FOTOGRAFIA E PRSHKRUAR-Fotografia e jashtme ose e prshkruar sht
prshkrimi m fjal i karakteristikave t jashtme t nj personi.
Elementet e fotografis s prshkruar jan: trupi dhe mosha, shenjat morfologjike dhe
shenja hromatike.
N vitet e m von sistemi antropometrik psoi nj evolucion..Prve shenjave
anatomike (shenjat e trupit t njeriu, t fryrs , t fotografis sinjalistike ) n kt
sistem u prfshim edhe shenjat dinalike q tregoni format lvizore t njeriut ( zrin, t
folurit , gjestet, mimikn, ngjyrn e syve, t flokve etj.) si dhe shenja t veanta (si
lythe,tatuazhe, etj)
Trsi e ktyre shenjave mori emrin identifikimi i personit n baz t tipareve t
jashtme.
Sot prshkrimi antropometrik sht zvendsuar n do vend t bots me sistemin
daktiloskopik.
Fotografia e prshkruar zbatohet n shrbimin e krkimit, n prpunimin operativteknik dhe me rastin e identifikimit t kufomave t panjohura.
METODA E ADN_s PR IDENTIFIKIMIN E PERSONIT N BAZ T
GJURMS GJENETIKE (BIOLOGJIA LIGJORE)
ADN_ja sht barts dhe prcjellse e informative trashguese e domosdoshme pr
vazhdimin e jets npr gjenerata dhe pr organizim specifik t do qelize.ADN_ja
sht rregullator i personave jetsor. Molekulat e ADN_s jan t vetmet molekula
organike q kan aftsi ta riprodhojn vetvetn.ADN (acidi dezoksiribunukleik).

Acidi nukleik (ADN,ARN) gjenden n t gjitha qelizat bimore dhe shtazore, e edhe
n bakterie. ADN_ja sht komponent specifike pr secilin individ.Te njerzit qeliza
prmban 46 kromozome dhe sipas prbrjes kimike paraqet nj renditje t acidit
dezoksiribunokleik.Prbrja themelore biokimike e kromozomeve (90%) sht nga
acidi dezoksiribunokleik.Kjo prbrje e variacioneve gjenerike mund t shfrytzohet
me efikasitet dhe siguri t plot dhe pr identifikimin e njerzve.
ADN_ja gjendet n brthamn e do qelize t gjall njerzore t kafshs dhe bims.
Qeliza sht njsia themelore dhe strukturore dhe funksionale e organizmave t gjalla.
Organizmi i njeriut prbhet nga disa dhjetra miliarda qelizash.Atomi sht njsia
themelore e materies, ndrsa qeliza e jets.
N qendr t qelizs sht brthama, n brendsi t s cils ndodhen kromozomet.
Kto nga ana tjetr nuk jan gj veq se mbajtse t ADN_s.
Te njeriu gjeni prmban 46 kromozome.
N do qeliz t organizmit gjenden dy lloje t acidve nukleike (ADN , ARN)
AND_ja ndodhet n gjak, n sperm, n sekrecion vagjinal, n pshtym, n qime floku,
n pjes t indit.Krahasimi i gjurms gjenetike n objektet e lartprmendura me
modelin e nxjerr nga personi i dyshuar, qon te identifikimi i personit.
Secili organizm posedon nj sasi t caktuar t ashtquajtrave informacione
gjenerike, kun baz t nj elementi shum t imt nxirret prfundimi se si sht
ndrtuar i tr organizmi
Metoda e re ADN pr identifikimin e personit, n baz t gjurms gjenetike, ka zn
nj vend t rndsishm n luft kundr kriminalitetit, veanrisht n zbulimin, hetimin
dhe gjykimin e veprave penale t vrasjeve, t mardhnjeve seksuale me dhun ku jan
ln gjak dhe sperm nga kryesit e ktyre veprave penale, qofshin kto lnd t
prthara edhe 5 vjet t vjetra, pastaj copzat e lkurs dhe t eshtrave, qimet e flokut, etj.
Testi i ADN_s prcakton n t njjtn koh edhe lidhjet farefisnore t personave,
gjinin e gjakut t vijs s par dhe vrtetimin e atsis.
METODAT E ZBULIMIT DHE RUAJTJES S ADN_s
Analiza e ADN_s krahason gjurmn gjenetike t zbuluar n vendin e ngjarjes me
mostrn gjenetike t dyshuar ose viktims.
Masat paraprake me karakter t prgjithshm q duhet marr saher kemi t bjm me
procesin e zbulimit t gjurmve biologjike jan:
-Lnd biologjike t zbuluara n vendngjarje n pika t ndryshme duhet t vendosen n
epruveta t ndryshme me etiketa ku duhet t prshkruhet zona ku jan marr.
-I tr materiali i prdorur pr marrje (eproret, shiring, tap, kuarc etj) duhet t jen t
pastra.
Ve ksaj personi i ngarkuar nga organi i procedurs duhet t mbaj doreza plastike.
-Njolla e lnds s gjakut, sperms,pot jen t lngshme, nuk duhen konservuar me
qese plastike, sepse plastika, duke penguar ajrosjen mban nj lagshti t dmshme.
-Duhet theksuar se metoda e ADN_s nuk mund t ket sukses n identifikimin e
binjakve nj qelizor.N kto raste vargu i ADN_s sht identik tek binjakt e kjo e
pamundson identifikimin e tyre.
-Si prfundim metoda e ADN_s paraqet nj prparim t madh, sepse ndihmn pr t

LIGJRATAT N KRIMINALISTIK
-KRIMINALISTIKA- sht disciplin shkencore e cila merret me zhvillimin dhe
luftimin e kriminalitetit.
-KRIMINALITETI sht nj dukuri negative shoqrore me t ciln rrezikohen dhe
cenohen t mirat materiale dhe vlerat morale sikurse t individit ashtu edhe t shoqris
n trsi.
-FORMAT E KRIMINALITETIT JAN: -1- vepra penale, -2- kundrvajtjet, -3deliktet ekonomike
-1- VEPRA PENALE- Me vepr penale nnkuptojm veprimin e shoqris s
rrezikshme i cili vepron si i till, bashk me elementet e saj sht prcaktuar nga ligji.
-ELEMENTE E VEPRS PENALE JAN: -1- veprimi ose mos veprimi -2- pasoja -3kauzaliteti lidhja shkasore -4- rrezikshmria shoqrore -5- kundrligjshmria -6prcaktimi me ligj -7- fajsia format e fajsis jan: a) dashja, dhe b) pakujdesia
-KRIMINALITETIN nuk e e ndjek vetm kriminalistika por edhe disa shkenca t tjera
si e drejta penale dhe kriminologjia.
-KUPTIMI I VEQANT I KRIMINALISTIKSKriminalistika sht nj disciplin
shkencore e cila merret me gjetjen dhe prsosjen e mjeteve dhe metodave shkencore
t cilat prdoren pr zbulimin dhe ndriqimin e veprave penale si dhe pr znjn e
kryesve t tyre me qllim q pas zhvillimit t procedurs penale do t vrtetohet fajsia
apo pafajsia e tyre pas t cils do t shqiptohet sanksioni adekuat penal si dhe do t
ndikohet n parandalimin e kriminalitetit.
PJESET E TIJ JAN: -1- gjendja dhe prsosja -2- mjetet dhe metodat -3- zbulimi dhe
ndriqimi i mjeteve -4- znja e kryesve -5- zhvillimi i procedurs penale -6- fajsia apo
pafajsia -7- parandalimi i kriminalitetit
-SI MJETE TEKNIKE Q PRDOR KRIMINALISTI JAN: mikroskopet
-SI MJETE TEKNIKE Q MUND T PRDOREN PR KRYERJEN E VEPRS
PENALE JAN:
-1- foto aparatI -2- kamera -3- kompjuteri ( sidomos nevoitet n vende kufitare)
-METODAT T CILAT ZBATOHEN NGA KRIMINALISTI JAN: -1- metodat
daktiloskopike ( shenjat e gishtrinjve) -2- metodat krafalogjike ( pr zbulimin e shikimit)
-3- metodat balistike ( identifikimi i arms s zjarrit) -4- metoda AND
-QKA DUHET T SIGURUAR KRIMINALISTI RESPEKTIVISHT GJYKATA
PR TA NDRIQUAR NJ VEPR PENALE: -1- provat materiale -2- provat
personale
-KRIMINALISTI I prdor t gjitha metodat shkencore dhe natyrore.
-RACI quhet mbyllja e t gjitha hyrjeve apo daljeve quhet raci.
-SANKSIONET PENALE JAN masa t dhuns q shqiptohen nga ana e gjykatave
ndaj kryesve t veprave penale.
-PARABURGIMI sht nj mas pr sigurimin e t pandehurit n procedurn penale.

-SANKSIONET PENALE N PRGJITHSI NDAHEN N: -1 dnime me burg me

gjob, dnime primare dhe dnime sekundare -2- masa edukativo prmirsuese -3- masa
siguruese -4- dnime me kusht dhe vrejtja gjyqsore.
-KRIMINALISTIKA MUND T JET: -1- represive dhe -2- preventive
(parandaluese)
MARRDHNIET E KRIMINALISTIKS ME SHKENCAT TJERA PENALE
-1- E DREJTA PENALE mirret me: - veprime penale -prgjegjsi penale dhe
-sanksionin penal
-E DREJTA E PROCEDURES PENALE studion dispozitat ligjore me t cilat
rregullohennormohen zhvillimet e procedurs gjyqsore ndaj personave t dyshimt
q kan kryer vepr penale me qllim q t vrtetohet fajsia apo pafajsia e tyre.
-KRIMINOLOGJIA sht nj disciplin shkencore e cila studion kriminalitetin
-QKA STUDION KRIMINOLOGJIA: -1- studion shkaqet n paraqitjen e
kriminalitetit -2- prveq shkaqeve i studion edhe format dinamikn, strukturn dhe
vllimin e kriminalitetit.
-PENALOGJIJA sht disciplin e cila mirret me studimin e ekzekutimin e
sanksioneve penale.
-MJEKSIA LIGJORE egzaminimet e t cils shfrytzohen nga ana e kriminalistiks pr
zbulimin e veprave penale.
-PARAQITJA DHE ZHVILLIMI HISTORIK I KRIMINALISTIKS -Paraqitja dhe
zhvillimi historik i kriminalistiks si qasje shkencore n luftimin e kriminalitetin fillon n
fund t shekullit XIX dhe n fillim t shek XX.
NDIHM T QMUAR PR ZHVILLIMIN E KRIMINALISTIKS si shkenc n
shrbimin e s drejts penale ka dhn edhe profesori i fakultetit t drejtsis t
Grazit t Prags t Qernovicit i cili ka qen HANS GROSS veprat e tij jan: -1- manuel
pr gjyqtart si sistem i kriminalistiks i vitit 1893 dhe
-2- psikologjia kriminale e vitit 1905, Sipas tij kriminalistika sht shkenc q studion
dukurit reale q kan t bjn n prmbajtjen e s drejts penale.
-MOMENTET M T RNDSISHME T ZBULIMIT T KRIMINALISTIKS
JAN: 1. fotografia kriminalistike ka qen diku nga viti 1840-45 -2- aplikimi i
daktiloskopis ka qen diku ka viti 1870- 1902
-3- poligrafi-fillon nga viti 1980 deri 1905 -4-fillon nga viti 1895 deri 1987
-N SHQIPRI- ka filluar zhvillimi historik i kriminalistiks n vitin -1947- Kjo
deg tekniko-shkencore e kriminalistiks pran drejtoris policore t institutit
kriminalistik t Shqipris bhet n vitin 1948
-LABORATORI KRIMINALISTIK pran stacionit policor sht themeluarvitin
1961
-POLIGRAFI ndihmon n zbulimin e s vrtets.
-POLIGRAFI sht nj aparat i cili ndihmon n zbulimin e s vrtets duke i
regjistruar disa prej funksioneve fiziologjike t njeriut dhe ndryshimin e tyre gjat kohs
s testimit
TESTIMI POLIGRAFIK REAGIMET GJAT TESTIMIT JAN: -1- rrahja e
zemrs -2- pulsi-3- frymarrja -4- djersitja -5- shqetsimet nervore etj.
-N VITIN 1925 KELLER e prsos poligrafin duke e sajuar at n tri funksione
filozofike.

-APARATI POLIGRAFIK SHT si nje kuti apo kufer i cili ka pesh prej 5 deri 10 kg
i cili mund t bartet edhe diku tjetr.
-PJEST E POLIGRAFIT JAN: -1- pjesa pr bartjen e shiritit regjistrues -2rezervari pr tint (pr ngjyra) -3- gjilprat e prshkrimit.
-KUR DUHET T PRDORET POLIGRAFI zakonisht prdoret n fazn e
prpunimit kriminalist q do t thot ende nuk ka filluar gjykimi n gjykat,
-SA PYTJE I SHTROHEN PERSONIT Q HYN N POLIGRAF: - zakonisht 7 deri
9 pytje. Numri i testeve mund t jet 6 deri 10 teste.
-GJAT ZHVILLIMIT t tekniks kriminalistike dhe procedurs penale kan
kaluar me 4 faza.
-NJIHEN 4 faza t trajtimit t provave n procedurn penale e ato jan: -1- faza
etnike -2- faza mistike -3- faza ligjore dhe -4- faza e bindjes s lir.
-1- n fazn etnike si prov dominuese ka qen znja n flagranc -2- n fazn
mistike provat t cilat jan zhvilluar n procedurn penale kan qen prova
iracionale, prova jo reale relativisht prova jo shkencore psh prova e till ka qen t
betuarit. -3- n fazn ligjore kryesisht ka dominuar e ashtuquajtura mbretresha e
provave q sht pranimi i veprs penale.
-4- faza e bindjes s lir sht- kur gjyqtart vendosin mbi fajsin apo pafajsin e t
pandehurit n faz t trajtimit t numrit t madh t provave t cilat jan kryesisht t
karakterit shkencore apo t siguruara me metodologji shkencore.
-FAZA E BINDJES S LIR MUND TI KET KTO PJES: -1- deklaratn e dy
dshmitarve -2- video inizimin e veprs penale -3- regjistrimi tonik prmes prgjimit 4.
gjurmt e gishtrinjve nga vendi i ngjarjes.
-LLOJET E FOTOGRAFIS KRIMINALISTIKE JAN:-1- fotografit regjistruese
-2- fotografit operative -3- fotografit hetuese -1- fotografi regjistruese kemi vetm nj
e ajo sht fotografia sinjalitike, kjo fotografi bhet me persona-dhe 3 poza jan -1prball-2- profil i djatht-3- gjysm profil i majt
-TE FOTOGRAFIA SINJALITIKE po ashtu bhet edhe shfrytzimi i drits
-KARAKTERISTIK TJETR E FOTOGRAFIS SINJALITIKE sht 1 me 10
kjo dmth q duhet t jet foto 10 her m e vogl se njeriu i vrtet.
-KARAKTERISTIK TJETR E FOTOGRAFIS SINJALITIKE sht q duhet t
ket tabeln regjistruese kjo tabel prmban -1- numrin e stacionit t policis -2- datn e
regjistrimit dhe -3-SI FOTOGRAFI OPERATIVE SHT fotografia sekrete ,,fotografimi gjat t cilit
objekti q fotografohet nuk ka dijeni se sht duke u fotografuar quhet fotografi sekrete
-KARAKTERISTIK PR FOTOGRAFIN SEKRETE SHT: -1- prgaditja
paraprake q do t thot vnjen e ndonj aparati apo ndonj kamere n ndonj dhom
q bhet ndonj bised sekrete.
-2- mjetet tjera teknike mund t jen aparatet e nats apo turbit e nats t cilt
nevoiten pr tu br shikimi i personave q mundohen ta kalojn kufirin ilegalisht.
1- Aparati si i till mund t jet i kamofluar q do t thot i msheft
-2- si fotografi e dyt e pregaditjes paraprake sht fotografia e riprodhuar
-3- si fotografi e tret e pregaditjes paraprake sht fotografia projektuese sht ajo
foto kur fotografimi bhet n filme negative e jan positive
-Ant positive t saj jan dy- -1- n t njjten koh kt fotografi mund ta shikojn
shum persona dhe

-FOTOGRAFI TJETR SHT FOTOGRAFIA SHKALLZUESE - N

kriminalistik fotografia shkallzuese quhet fotografia gjat s cils pran objektit q
fotografohet vendoset shiriti n centimetr
- Me fotografi shkallzuese mund t fotografohen:-1- gjurmt e kmbve t personave
dhe -2- fotografimi i armve gjuajtse etj.
-FOTOGRAFI TJETR SHT FOTOGRAMETRIA OSE kamera stereoskopike
q do t thot n t njejtn koh bhet fotografimi i dyfisht autografi skicimi.
-FOTOGRAFI TJETR SHT PALAROID- kjo fotografi prgaditet brenda 60
sekondave
-FOTOGRAFI TJETR SHT fotografia nga largsia kto jan fotografi
operative
-FOTOGRAFIA HETUESE Fillimisht hetohet n laborator
-1- SI FOTO HETUESE sht fotografia me ndriqim t caktuar -2- SI LLOJ I DYT
SHT fotografia me filter ngjyrash do t thot prdoret pr marrjen e ngjyrs prej
ndonj bluze apo tesh q sht e njejt me ngjyrn e ln n at tesh e q merret me
filter ngjyrash -3- SI lloj i tret sht MARKO FOTOGRAFIAapo fotografia q
objektet zmadhohen dhjet her me negativin e saj. -4- Si lloj t katrt kemi
MIKROFOTOGRAFIA Me kt inkrofotografi bhet zmadhimi i gjurmve q jan t
pa dukshme apo shum pak t dukshme. -5- Si lloj i pest Kemi Fotografin n rreze
t pa dukshme si rreze t pa dukshme mund t jen: -1- rreze intro t kuqe dhe -2rreze ultra violete -6- Si mjet i fundit sht
HALOGRAFIJA halografia bhet me llaser ose me rreze llaserike.
-TRASEOLOGJIA SI DISCIPLIN E TEKNIKS KRIMINALISTIKE
-TRASEOLOGJIA sht nj disciplin e tekniks s kriminalistiks e cila mirret me
studimin e gjurmve t veprs penale
-TRASEOLOGJIA Ndihmon n zbulimin dhe gjetjen e veprs penale dhe:-1- bn
gjetjen ( zbulimin ) dhe
-2- sigurimin pra siguron vendin e ngjarjes pr shkak q mos t mund t marr
askush ndonj mjet apo vegel q kryesi harron apo len ndonj shenj t kryesit e policia
duhet t siguroj at vend.-3- fiksimin me fiksim duhet t bhet prova apo gjetja e veprs
penale prov 5 mujore, prokurori (6 gjykatsi ).
-Si bhet fiksimi i gjurmve t veprs penale:-1- prshkrimi q dmth me prshkruar
psh kmbn etj.-2- fotografimi -3- matja -4- skicimi ( q do t thot vizatimi i lir n
vendin e ngjarjes -5- paketimi ( i gjurmve t gjetura n vendin e ngjarjes )-6- heqja
(ose marrja e gjurmve apo sendeve nga vendi i ngjarjeve)
-4- Dhe Interperetimin q do t thot psh n vendin e ngjarjes ka mbetur nj shenj
me ngjyr t kuqe e mandej jep mendimin se e kujt sht ajo ngjyr apo shenj pr kt
pra sht Interpretimi
-FJALA TRASEOLOGJI RREJEDH PREJ DY FJALVE: -1- Traseologjia ( latrase )
fjal fringe dhe -2- Traseo ( gjurm ) logji shkenc, shkenca mbi gjurmt
-ME GJURM nnkuptojm gjdo ndryshim i dukshm apo i pa dukshm i
shkaktuar n vendin e ngjarjes n kryersin apo viktimn q ka lidhje me veprn
penale quhet gjurm e veprs penale, si dhe t sqaroj rrethanat n t cilat kan mbetur
gjurmt

-1- Si parim i par i traseologjis sht gjdo send me 1 struktur materiale e ka

strukturn e vet individuale e cila struktur krijohet nga vet prodhimi i sendit ose nga
prdorimi i tij.
-Struktura materiale krijohet nga:-1- prodhuesi dhe -2- nga prdoruesi
-2- Si parim i dyt i traseologjis sht se sendi nuk e riprodhon n trsi strukturn e
vet n sendin tjetr
-3- Si parim i tret i traseologjis sht individualizimi i sendit ose objektit varet nga
natyra struktura dhe rrethanat e objektit n t cilin mbetet gjurma - (qka do t thot nuk e
len gjurmn e njjt.
-4- Si parim i katrt i traseologjis sht identifikimi i mundshm n objektet e
qndrueshme (q do t thot sht i mundshm identifikimi.
-MEKANIZMI I FORMIMIT T GJURMVE TRESEOLOGJIKE
-Kemi dy objekte :-1- gjurm lns dhe -2- gjurm marrs
-Objekti gjurm lns apo gjurm marrs duhet ose mund t veproj me veprim: -1kontakt mekanik
-2- kemi edhe rstin kur sht kontakt termik -3- por ka raste q sht edhe i natyrs
kimike
-1- veprimi mekanik mund t jet: -1- statik dhe -2- dinamik sa i prket ktij veprimi
mund t jen:
-1- frkimi -2- form tjetr sht prerja -3- form tjetr sht sharrimi dhe-4- si
form e fundit sht shpuarja
-KLASIFIKIMI I GJURMVE TRASEOLOGJIKE -Gjurmt ndahen varsisht
sipas kritereve t tyre:
-Sipas prejardhjes kemi:-1- gjurm me origjin njeriu -2- gjurm me origjin shtazore
gjurm t kmbve t shtazve, gjurm t jasht qitjes s gjakut -3- gjurm me origjin
bimore -4- gjurm me origjin t sendeve -5- gjurm me origjin t fuqis s veprimit
q si gjurm t tilla mund t jen: - gjurm nga rryma elektrika dhe gjurm t zjarrit.
-Gjurmt sipas natyrs s tyre mund t jen:-1- gjurmt e dukshme jan t gjitha
sendet q shihen me syrin e njeriut dhe -2- gjurmt e pa dukshme pra sht era apo t
nuhaturit
- Gjurm tjera jan:-1- gjurmt siprfaqsore dhe -2- gjurmt relivore jan gjurm
relivore ose t thelluara sa i prket ktyre gjurmve mund t jen:-1- mikro q jan
ato gjurm q shihen pak me syrin e njeriut dhe
-2- makro jan ato gjurm q shihen me syrin e njeriut mirpo jan gjurm t dukshme.
-NDARJA E GJURMVE N PRGJITHSI BHET N:-1-Gjurmt e gishtrinjve
-2-gjurmt e dhmbve -3- gjurmt e shtazve -4- gjurmt botanike -5- gjurmt e
automjeteve -6-gjurmt e xhamave -7-gjurmt e veglave sopatave, qekiqi etj-8gjurmt e armve t zjarrit -9- gjurmt e eksplozivit -10- gjurmt e zjarrit dhe -11mikrogjurmt (gjurmt e bojs tekstilit etj).
-BALISTIKA SI DISCIPLIN SHKENCORE -Balistika sht nj disciplin
shkencore e cila merret me gjetjen dhe prsosjen e mjeteve me qllim t egzaminimit dhe
t identifikimit t armve t zjarrit
-Fjala Balistik rrjedh nga fjala greke balisto - q dmth t hedhsh.
-N PRGJITHSI BALISTIKA KRIMINALISTIKE NDAHET N TRI DEG: -1Balistika e brendshme e cila i ka dy pjes: -2- balistika e jashtme dhe -3- balistika
terminale ( e cakut )

-1- Balistika e brendshme merret me studimin e shkrepjes s arms s zjarrit dhe

lvizjen e predhs brenda tyts s arms s zjarrit.
Balistika e brendshme i ka dy pjes ato jan: -1- shkrepja dhe -2- lvizja e predhs
brenda tyts.
Balistika e brendshme baruti sht zbuluar para ers s re nga kinezt.
N shek XIX t vitit 1839 Piober gjen ose prcakton ligjshmrin e barotit t zi.
-2- Balistika e jashtme merrret me studimin e lvizjes s predhs pas daljes nga tyta e
arms derisa n t vepron gravitacioni i toks dhe kushtet tjera atmosferike.
-3- Balistika terminale mirret me studimin e pasojave q paraqiten nga goditja e
predhs s arms s zjarrit n objektin e caktuar.
-CILAT JAN LLOJET E ARMVE T ZJARRIT -Sipas mekanizmit t puns
jan:-1- Repetuara e cila sht pushk M-48-2- Automatiku -3- Gjysm Automatike.
-Sipas gjatsis s tyts jan:-1- Armt me tyt t shkurt dhe -2- Armt me tyt t gjat.
-Ndarja e prgjithshme e armve sipas destinimit sht: -1- armt ushtarake -2- armt
e gjuetis jan:
( -1- qiftet me dy ceva, dhe -2- teket me 1 cev ).-3- armt e riparuara -4- armet ekzotike
(jan arm t cilat jan t komufluara pra jan arm t cilat jan n form t kimikut
jan arm t vogla etj. -5- armt zhurm - mbytse dhe -6- armt pun dore arm t cilat
i marojn vet qytetart privat.
-METODA E ZBULIMIT FIKSIMIT DHE EGZAMINIMIT T ARMS S
ZJARRIT
-Si gjurm paraqitet: -1- arma e zjarrit -2- predha e arms -3- gzhoja ( q del nga tyta
e arms )-4- baroti
-1- Arma e zjarrit mund t gjendet:-1- n vendin e ngjarjes -2- tek i dyshuari-3- te
ndihmsi i tij ( ns sht ) -4- n vendin e strehimit
-2- Te predha jan 4 elemente t rndsishme:-1- numri i vjaskave ( vijave )-2drejtimi i tyre -3- gjersia dhe -4- kndi i tyre
-4- Baroti qoft i djegur apo i pa djegur mund t gjindet te kryesi (dorasi) n qoft s
sht shti (gjujt) nga afrsia ose mund t gjindet n objektin e afrt q e ka pas. -1- arma
mund t identifikohet n baz t gjilprs shtytse
-Kemi dy lloje t fishekve ato jan: -1- Fishek t gjuetis dhe -2- t armve t tjera
-Si fiksohen armt e zjarrit: Zakonisht bhet me fotografi shkallzuese
-BAZA SHKENCORE E DAKTILOSKOPIS
-Lkura e njeriut prbhet prej dy pjesve ato jan: -1- Epiderma dhe -2- Derma e
cila e jep formn e vijes papilare
-Karakteristikat e vijave papilare jan: -1- Individuale dmth se nuk ka asnj form t
njjt t vijave papilare t gishtrinjve. -2- Jan t pa ndryshueshme figura e vijs
papilare sht e pandryshueshme gjat tr jets, mund t demtohet por nuk ndryshon
prap se prap vetm nse prehet gishti ose dora krejt.
-Te femijt vija papilare formahet n ditn e 21.
-Figurat papilare mund t grupohen n tri forma si m kryesore ato jan:-1- Forma
rrethore t vijs papilare ka ai gisht tek i cili fillon nga mesi i gishtit kjo quhet form
rrethore e vijs papilare -2- Forma harkore sht te ai gisht tek i cili fillon vija
papilare nga njra an tek ana tjetr e gishtit dhe del n ann tjetr e gishtit kjo pra sht
form harkore. -3- Forma themelore ( lakore ) - kur vija papilare fillon nga njra an e

gishtit dhe prfundon prej andej ku ka filluar Te kjo figur kemi lakore nga ana e majt
dhe nga ana e djathtKjo pra sht forma themelore apo lakore e vijave papilare.
-Si bhet zbulimi i vijave papilare:-1- len gjurm t dukshme q jan dy llojesh:-1gjurmt siprfaqsore dhe -2- gjurmt e thelluara -2- len gjurm t padukshme apo
latente
-1- gjurm t dukshme siprfaqsore mbesin vetm kur t sht gishti i prlyer me
ngjyr me lloq etj
-2- kurse gjurm t thelluara t dukshme mund t mbesin n ndonj send t but t
cilat mund t shihen pak edhe me syrin e njeriut, pra gjurmt e dukshme mund t
zbulohen edhe me syrin e njeriut.
-Si bhet fiksimi i gjurmve t thelluara: s pari duhet t: -1- fotografohet pra duhet
t fotografohet vendi i gjurmve -2- prshkrimi duhet t bhet pra prshkrimi i
gjurmve t gjetura -3- matja
-MULLANZHIMI prdoret pr marrjen e gjurmve t kmbve, por mund t
prdoret edhe pr fiksimin e gjurmve t thelluara, t pa dukshme latente
-Sa koh duhet pr tu fiksuar gjurmt e vijave papilare te njerzit e gjall dhe t
vdekur? -1- vijat e gjurmve papilare te njeriu i gjall mund t mirren nse sht
koha e nxeht brenda 2 orve nse sht koha m e ftoft p.sh gjat dimrit mund t
mirren edhe deri n 8 or, -2 - kurse te kufomat mund t mirren gjurmt e vijave
papilare brenda 7 ditve.
-Gjurmt q mirren n vendin e ngjarjes duhet t bhet tani zbulimi i tyre se cili apo
cila sht i prshtatshm me gjurmn e gjetur, jan:-1- t dyshimtit, -2- evidenca e
prgjithshme dhe -3- evidenca daktiloskopike.
-Kur merret gjurma prej vendit t ngjarjes dhe merret edhe prej njeriut t dyshimt
ather bhet kombinimi apo krahasimi -Kualitativ q do t thot duhet t gjenden karakteristikat individuale t cilat t njjta
mund t jen kto prmasa n vijim. E kto jan:-1- fillimi i vijs papilare, -2- fundi i vijs
papilare, -3- viz, -4- pik, -5- ujdhes, -6- degzim.
-Nse gjenden 11 karakteristika pra 11 vija t njjta t gishtrinjve ather shpallet
fajtor ose dedikohet se ka qen ai person q e ka kry apo ka qen kryes i asaj vepre
penale.
-N vitin 1889 ka filluar t prdoret - AFIS sht nj kompjuter aftsit e tij jan
q brenda 2 minutave gjen 10 gjurm m t ngjajshme apo m t prafrta me at t
dyshuaren.
-KRIMINALISTIKA NDAHET N:
-1- Teknika kriminalistike bn:-1- regjistrimin dhe identifikimin kriminalistik, -2sigurimimin dhe fiksimin e gjurmve dhe provave, -3- egzaminimin e gjurmve. -2Taktika kriminalistikabn: -1-personalitetin e kryesit 10-12 dhe 17-16, -2-organizimin e
organeve t cilat luftojn kriminalitetin jan: -prita, -racia, -legjitimin etj.-3- Metodika
kriminalistike sht nj doz e krimit e cila i shfrytzon mjetet dhe metodat e tekniks
kriminalistike dhe rekomandimet taktike me qllim t zbulimit dhe sqarimit t veprave
penale veq e veq.
- Metodiken kriminalistike veq e veq e bjn: -1- Deliktet e gjakut t cilat mund t
kryhen me: arm, me hudhje, me uj etj -2- Kriminaliteti kompjuterik mund t kryhet me
kompjuter.
- MOTIVI sht interesi pasuror, gjakmarrja, urrejtja

- Gjurmet jan kufomat, gjurmt biologjike, gjurm balistike etj.

-METODIKA E ZBULIMIT DHE SQARIMIT T VRASJEVE SHT -1- jeta, -2pasuria, 3- morali.
-Mnyra e shuarjes s jets sht ma e shpeshta:-1- Vdekja natyrore -2- Shuarja me
dhun q i ka dy forma-a) - vrasja dhe b) - vetvrasja dhe -3- aksidenti sht mnyra e
shuarjes s jets.
-Kriminalistika merret vetm me marrjen e jets n mnyr t dhunshme q sht: 1vrasja dhe -2- vetvrasja
-Kriminalistika me vdekje natyrore dhe me aksident nuk mirret.
-1- Vrasje sht ather kur njeriu ia merr apo ia shuan jetn tjetrit n mnyr t
kundrligjshme
-2- Vetvrasje sht akt patologjik me t cilin njeriu ia merr vetes jetn.
-Te vetvrasja vetm shtytja dhe ndihm paraqesin vepr penale.
-Kriminalistika mirret me zbulimin e vet vrasjes pr dy arsye: -1- vetvrasja e
( simuluar )-2- vrasja e
( simuluar)
-Numri m i madh sht i vetvrasjeve se sa i vrasjeve.
-Llojet e vetvrasjeve jan:-1- vetvrasje akute sht ku personi ia merr vetes jetn
quhet vetvrasje akute pra q ia merr jetn vetes aty pr aty.-2- vetvrasje kronike
sht vetvrasje e ngadalt psh me helm etj
-3- vetvrasje e dy fisht sht kur vdesin apo vet vriten dy persona bashkarisht n t
njjtn koh dhe t njjtin vend -4- vetvrasje familjare -5- vetvrasje bilancore sht
n rastin kur personi nuk i realizon mendimet e tij pra realizimet ather quhet vetvrasje
bilancore -6- vetvrasje recidive -7- vetvrasje e kombinuar shte kur personi sht i
vendosur q tia merr vets jetn prdor dy mjete pr vetvrasje psh, pin helm dhe i bjen
vetit allti.-8- vetvrasje e komplikuar ( kompleksuar ) sht athere kur personi gjat
jets s tij ka humbur ndonj gjymtyr t trupit t tij dhe si shkak i ksaj sht vetvrasje e
komplikuar sepse nuk mund t jetoj ashtu si sht pa at gjymtyr q e ka humbur me
hert etj.-9- vetvrasje altruistike sht ajo vetvrasje kur njeriu sakrifikon vetveten
ajo quhet vetvrasje altruistike psh kur nj person del publikisht lyhet me benzin dhe
djeget para popullit ajo pra quhet vetvrasje altrustike.-10- vetvrasje tendencioze sht
ajo vetvrasje kur dikush ia shun vetes jetn n shenj t protests psh kur familja ia
kufizon gjrat atij personi ather ai person nuk sht i knaqur me ato kufizime dhe del
n form t protests dhe bn vetvrasje pra n qytet para qytetarve.
-VRASJET DHE LLOJET E VRASJEVE JAN:-Vrasjet ndahen n dy pjes ato
jan:-1- kriminalistik
-2 penalo juridik jan ato raste q i parasheh ligji t cilat ndahen n tri pjes: 1 vrasjet e
rnda (kodifikuara)
-2- vrasjet e priveligjuara ( t lehta ) dhe -3- vrasje t rndomta.
-1- Vrasjet e rnda nnllojet e tyre jan:-1- Sipas mnyrs s kryerjes i ka dy pjes:1mizore dhe 2- dinake
-2- Sipas rrethanave t kryerjes -3- Sipas motivit -4- Sipas viktims ( objektit te
caktuar
-1- sipas mnyrs s kryerjes:-a)- mizore t qfardo lloj vrasje me rastin e shuarjes s
tij shkakton dhimbje psh kur nj person ia merr jetn ngadal dhe i shkaktohet dhembje,
-b)- kurse vrasje dinake sht ather kur e thirr dik me qndruar apo t dalin n gjah
dhe e vret pr ndonj shkak t tij ather quhet vrasje dinake,

-2- sipas rrethanave t kryerjes jan dy:-a) n qoft se personi ka kryer dy apo m
shum vrasje me dashje ather vrasjet e tilla jan t rnda dhe -b) n qoft se gjat
kryerjes s veprs rrezikon jetn dhe trupin e qytetarve tjer ajo kualifikohet si vepr e
rnd penale.
-3- sipas motivit sht:-1- vrasje nga interesi kur dikush ia merr jetn tjetrit pr shkak t
interesit.-2- vrasje nga gjakmarrjahakmarrja -3- vrasje me qllim pr ta fshehur apo
kryer nj vepr tjetr penale dhe -4- motive tjera jan urrejtja, gjelozija, etj.
-4- Vrasjet e rnda sipas viktimes jan tri: -a)- kushdo q e vret personin e autorizuar
deri sa ai sht duke i kryer punt dhe detyrat e puns t ruajtjes dhe qetsis publike,
znjn e kryersit apo mbajtjen e kryersit kryen vepr t vrasjes s rend-b)- si vrasje e
rnd mund t jet vrasja ndaj femijs dhe -c)- si vrasje tjetr e rnd mund t jet vrasja
ndaj gruas shtatzn.
-VRASJET E PRIVELIGJUARA JAN:-1- Vrasja n qast - 1 deri 10 vjet burg sht
vrasja me dashje
-2- vrasje nga pakujdesia kur kryesi nuk e dshiron shkaktimin e pasojs sht 6 muj
deri 5 vjet burgim
-3- vrasja e fmijve gjat lindjes mund ta bj vetm nna dnimi sht 3 muj deri 3
vjet.
-VRASJET E RNDOMTA N ASPEKTIN KRIMINALISTIK JAN:-a)- njihen
vrasjet me arm, me thik, me helm, me asfiksion, me qallatim, me hedhje n uj, me
shtyrje nga lartsia, etj
Vrasje me asfikasion sht mungesa e ajrit t pastr
-CILAT JAN VEPRIMET HETIMORE PR NDRIQIMIN E VRASJES
-Organet q mirren me informimin e kriminalitetit jan:-1- prokuroria dhe -2gjykatat 3- mund t jen edhe dshmitart
-Shikimi e vendit t ngjarjes mund t marrin pjes prokurori,-eksperti i mjeksis
ligjore, eksperti i kriminalistiks, -policia, -Para se t del njsiti pr shikimin e vendit
t ngjarjes duhet t bhet sigurimi i vendit t ngjarjes pr arsye t sigurimit t provave q
kan mbetur aty n vendin e ngjarjes.
-Faza e par e vendit t ngjarjes nga ekspertet quhet e para -1- faza statike dhe -2faza dinamike
-Autopsia sht nj ekspertiz mjeko ligjore e kufomave e cila bhet me qllim t
verifikimit t shkakut t vdekjes, sht me personat e dyshimt dhe dshmitart.
METODA E ZBULIMIT DHE SQARIMIT T VJEDHJEVE SHT
-1- vepr penale kundr pasuris kjo sht me e gjer se sa vjedhja -2- vjedhje sht
me e ngusht
-VJEDHJA sht marrja e sendit t lujtshm me qllim q t krijoj vets pasuri ose
tjetrit n mnyr t kundrligjshme
-Cilat jan llojet e vjedhjeve:-1- vjedhjet e rnda -2- vjedhjet e rndomta -3- vjedhjet e
imta ( lehta )-4- grabitjet -5- vjedhjet grabitqare etj.
-1- Vjedhjet e rnda a)- mnyra e kryerjes bhet: a)- me thyerje b)- deprtim c)- me
tejkalim t pengesave dhe d)- n mnyr t rrezikshme ( pra rrezikon ) b)- nse vjedhja
kryhet nga disa persona ose nga nj person por q sht i armatosurc)- edhe n qoft se
kryhet gjat ndonj fatkeqsie natyrore q)- ose gjat kohs kur ai sht fizikisht i smur
dhe i paaft pr ti mbrojtur sendet e tij d)- dhe vlera e sendit q vidhet
-3- Vjedhjet e imta (lehta) - jan ato vjedhje q kan vlern me t vogl se 100 euro

-4- Grabitjet element kryesor ktu sht:a) - dhuna b) - kanosja serioze dhe c) - aty pr
aty.
Grabitje pra sht n qoftse dikush prdor dhunn ndaj nj personi dhe i bn kanosje
serioze dhe jeta i kanoset aty pr aty quhet grabitje.
-5- Vjedhje grabitqare - sht kur personi me qllim q t mbaj sendin e vjedhur e
prdor dhunn ose kanosjen serioze ndaj tjetrit me t ciln dhun rrezikon jetn e t
tjerve.
-1- Dalja n vendin e ngjarjes
-2- shikimi e vendit t ngjarjes bhet n dy faza:a) - statik dhe b) - dinamike
-Cilat jan gjurmt q gjenden n vendin e ngjarjes:-1- gjurmt e kryesit -2- gjurmt e
shtazve -3- sendet e siguruara me vepr penale -4- sendet q rezultojn me vepr penale
-5- sendet q jan bartse t gjurmve etj.
-1-gjurmt e kryesit jan:- a) - gjurmt e gjakut - b) - gjurmt botanike c) - gjurmt
dezorientuese etj
-sendet q rrjedhin nga kryesi jan:-1- mjetet e kryerjes dhe -2- sendet e ndryshme
personale t kryersit
-kemi dy lloje t mjeteve t kryesit:-1- mjete t zakonshme dhe -2- mjete t
modifikuara - ( mjete q i ndryshon kryesi)
-veglat e prditshme t kryesit jan:-1- sopata dhe
-2- qekani etj
-veglat speciale t kryersit jan:-1- kmba e derrit ( HEBLLA ) ose krahri i cilindrave 2- gjurmt e shtazve jan:-1- mund t tregojn gjurmt e lvizjeve dhe -2- mund t
tregojn me qfar mjeti ka qen
-3- Sendet e siguruara me vepr penale: - ato mund t gjinden n drejtim t vendit
t ngjarjes (vendit q sht thyer, vjedhur) mund t gjenden te personi i pafajshm q
nuk ka lidhje apo njohuri q jan t vjedhura.
-4- Sendet q rezultojn nga vepra penale jan psh- libreza e kerrit e falsifikuar me
emrin e vet
-5- Sendet q jan bartse t gjurmve jan: ato gjurm q mbesin n ndonj send
barts.
-METODIKA E ZBULIMIT DHE SQARIMIT T KRIMINALITETIT T
ORGANIZUAR.
-Kriminaliteti i organizuar sht:-1- Krimi i rnd - sht gjdo vepr penale pr t
ciln parashihet dnimi mbi 4 vjet.-2- Grupi i strukturuar sht grup tek i cili
ekziston marrveshja paraprake pr kryerjen e krimeve dhe q e kryejn 3 e m tepr
persona.-3- Prfitimi pasuror sht i:- 1 - I drejtprdrejt pra kur i merr parat e
gatshme kryesi dhe - 2 - Trthorazi - shte kur dikush sht i paguar t vras dik apo e
paguan dik q ta vras dik q ti nuk deshiron por e bn prmes tjetrit.
-Kriminaliteti i organizuar paraqet - kryerjen e krimit t rnd pr t cilin parashihet
dnimi prej s paku 4 vjet nga ana e grupit t strukturuar q prbehet prej 3 e m shum
personave t cilt paraprakisht jan marr vesh pr t kryer krimin me qllim t prfitimit
t drejtprdrejt apo trthorazi pr fitim pasuror.
-Cilat jan format e kriminalitetit t organizuar ato jan:-1- Kontrabanda-2Korrupcioni -3- Veprat e dhuns -4- Falsifikimi i parave dhe dokumenteve -5- Larja e
parave -6- Falsifikimi i t mirave materiale psh jan patikat fallso dhe i vendosin tiketn
pr orgjinale pra bjn falsifikim t patikave. -7- Rrmbimi dhe mbajtja peng -8Shantazhi dhe shtrngimi i personave etj.

-Kontrabanda dhe llojet e saj:-Kontrabanda dmth kalimi i kufirit prej nj shteti n

tjetrin shtet.
-Me kontraband nenkuptojm :- at form t kriminalitetit t organizuar e cila konsiston
n kalimin e objekteve t ndryshme prej nj shteti n shtetin tjetr n mnyr t
kundrligjshme me qllim t prfitimit pasuror.
-Format e kontrabands jan:- 1 -Kalimi i kufirit - 2 Objekteve - kto mund t jen: a)
- narkotikt ose edhe armt b) - sendet e vjedhura dhe c) - personat, 1-femrat, -2fmijet dhe,-3-madhort etj.-3-Kundrligjshme dhe -4-Prfitimi pasuror etj.
-Llojet e kontrabandave jan:-1-Kontrabanda me narkotik -2-Trafikimi i personave -3Kontrabanda me arm -4-Kontrabanda me automjete -5-Kontrabanda me vlera kulturore
dhe -6-Kontrabanda me sende q kan tatime t larta si psh -a)-duhani b)-stolit c)alkoholi dhe q)-nafta etj
METODIKA E ZBULIMIT T KRIMEVE SEKSUALE
-1-Kuptimi i krimeve seksuale:a) - Akti seksual gjdo lloj i deprtimit b) - Prekja
seksuale gjdo lloj prekje t trupit c) - Mospajtimi
-Cilat jan veprat penale:
-Kur bhet dhunimi:- 1 - Dhunimi sht kryer n akt seksual dhe - 2 - Mospajtimi i
personit paraqet vepr penale
-2- Sulmi seksual: kushdo q e prek personin:a) - Prekja seksuale dhe b) - Mospajtimi
kryen vepr penale e sulmit seksual.
-3-Degradimi i integritetit seksual sht:a) - Kur dikush deshet apo zhveshet para
dikujt apo para tjetrit me mos dshirn e tij apo saj me qllim t knaqjes s shiqimit t
syrit apo ndonje motiv tjetr ather paraqitet Degradimi i integritetit seksual.
-4-Shtrngimi pr akt seksual sht:a) - N qofts dikush e thirr dik n telefon dhe i
thot q dua t kem mardhnie seksuale me ty dhe nse nuk pranon do ti tregoj burrit
apo ndonj t afrmi t tij pr ndonj pun q ai e ka pa dhe e di pr at person dhe
krkon t bj seks me t pr kt motiv q mos ti tregoj ndonj t afrmi t saj apo
burrit t sajKjo pra shpreh shtrngimin pr akt seksual.
-5 - Kryerja e aktit seksual me persona t paaft (pa aftsi mendore) sht:a) Nuk
lejohet kryerja e aktit seksual ndaj ktyre personave edhe nse sht me plqimin e tij apo
saj, sht e ndalur rreptsisht nga ligji, paraqet vepr penale.
-6-Dhe kryerja e aktit seksual q bhet n familje pra edhe kjo paraqet vepr penale
dhe sht e ndaluar me ligj n t gjitha vendet e bots vetm nse bhet me mos dshiren
e tij apo saj sepse ndryshe sht e ndaluar.
-2 - Karakteristikat e kryersve t ktyre krimeve sht:- N shumicn e rasteve t
ktyre veprave jan personat e gjinis mashkullore pra ka edhe t asaj femrore nj
numr i vogl.
- Mosha e kryersve te t miturit sht 1/7 t rasteve deri n 30 vjet sht numri m i
madh i kryerjes s ktyre veprave.
-3 - Karakteristikat e viktimave jan:a) - Si viktima mund t paraqiten, -1 - Femrat -2
- edhe viktima fmij t t dy gjinive -3 - por ka edhe meshkuj por m rrall.
-4- Koha e krimeve sht apo bhet:a) - Sa i prket muajveprej-1-prillit, -2-majit,-3qershorit.
b) - Ndrsa koha sht ka ora 19:22 ja.
-5- Vendi i kryerjes mund t jen:a) - vendet e hapura pra vende periferike (jasht
qytetit komunave etj)

b) - vende t mbyllura si jan psh - banesat e mbyllura q lihen pa banim lihen bosh
etj dhe c) - jan edhe automjetet etj.
-6- Mjeti i dhuns sht:-Dhuna mund t ushtrohet qoft ndaj nj individi apo m
shum.
-Mjetet tjera pr dhun jan:-1 - arma,-2 - thika,-3 - kaqavida e hekurit etj
-Jan edhe mjetet e nxehjes si jan:-1 - nxemja,-2 - qirosja me qiri,-3 - shkrepsa, litari,
sajlla etj.
-7-Motivi sht:a) - sht knaqja e epsheve seksuale
-1- Nekrofilet jan: - personat q knaqin epshet seksuale me persona t vdekur,
-2- Sadistt jan: - ata q knaqin epshet seksuale pa dshirn e tyre dhe
-3- Petishistet jan: - ata q knaqin epshet seksuale me shtikull t kpucve etj.
-8- Rastet e errta jan:-Jan ato raste t cilat fillojn t zbulohen por mbesin pa u
zbuluar, mbesin n gjysm pra jan jashtzakonisht raste t mdha.
-9- Veprimet hetimore jan:-1- Marrja n pyetje e viktims,-2- Ekspertimi mjeko ligjor
i viktims -3- Shikimi n vendin e ngjarjes -4- Marrja n pyetje e t pandehurit -5Egzaminimi mjeko ligjor i tij duhet t bhet -6- Marrja n pyetje e dshmitarit mund t
jen ata q kan PAR por edhe ata q kan dgjuar etj.
-KONTRABANDA ME NARKOTIK-Narkomani sht nj smundje e cila
konsiston n varshmri psiko fizike t organizimit t njeriut nga substancat psikotrope
(apo narkotike).
-Si form e par q ka t bj me drogn sht:1- Mbjellja e tij dhe konsumimi i tij apo
saj 2- Shprndarja dhe shitja 3 Forma e tret sht lshimi i lokaleve psh ato lokale q jan
apo q n to konsumohet apo shitet etj.
-Kontrabandimi me automjete t vjedhura sht:-1- Vjedhja e automjeteve q
shkakton apo paraqet vepr penale dhe -2- Vjedhja e automjeteve bhet nga: a)personat q do t thot nj person dhe b)- por edhe nga grupet etj.
-Kontrabandimi me qenje njerzore:
-Si objekt i ktij lloji kontrabandimi mund t jen:-1- Femrat zakonisht shtyhen n
prostuticion,
-2- Fmijet q zakonisht shiten apo adaptohen nga personat tjer t panjohur pr
fmij. - Por fmijt shtyhen edhe n pun pr t krkuar lmosh pra me krku npr
rrug, -Por shtyhen edhe pr trafikim edhe pr vjedhje etj.-3- Por ka edhe raste q ka edhe
t gjinis madhore te meshkujt.
- KONTRABANDIMI ME ARM-Jan dy kushte si m kryesore t armve t
zjarrit. -1- Prodhimi i teprt i arms s zjarrit dhe -2- Egzaminimi i tregut t zi n t cilin
shiten armt e zjarrit.
-KORRUPCIONI paraqet realizimin me ndihmn e mitos (ryshfetit) se ndonj t
drejte apo interesi pr t cilin personi nuk ka t drejt ligjore ose realizimi i ndonj t
drejte n mnyr t priveligjuar n raport me personat e tjer.
Pr t ekzistuar korrupcioni paraqiten apo jan kto elemente:-1- Dhnja e ryshfetit
(mitos)-2- Realizimi i s drejts s kundrligjshme -3- Realizimi i s drejts duke qen i
priveligjuar n raport me personat tjer
-4- Realizimi i t drejts n mnyr t priveligjuar n raport me punsimin.
- Si luftohet dukuria e korrupcionit: -1- Prmes metods s simulimit.

METODIKA E ZBULIMIT DHE SQARIMIT T TERORIZMIT--1- Qka sht

terorizmi Me kt n kuptimin m t gjer nnkuptojm prdorimin e dhuns me
motive politike.
Fjala terorizem Dmth fjal latine q dmth dridhje, frik, ose dredhje nga frika.
Elementet e terorizmit jan:-1- Prdorimi i dhuns dhe kanosja sistematike (e
organizuar), -2- Ushtrimi i dhuns nga grupet e organizuara: a) - grupet terroriste b) organizatat teroriste dhe c) - rrjetet e organizatave teroriste.-3 - Rrezikimi i njerzve
dhe pasuris n prmasa t mdha, -4 - Shkaktimi i friks dhe pasiguris:a) - vrasja e
tiranve b) - faza e anarkistve c) - terorizmi bashkohor i shek XX.-5 - Nxjerrja e
konsensioneve (me lshu pe) t caktuara politike dhe q ka t bj me mbajtjen e
pengjeve,
-6 - Fitimi i pushtetit shtetror mbi teritorin e caktuar dhe, -7 - Publiciteti dhe trheqja
e vmendjes s opinionit ndrkombtar,
-Cilat jan shkaqet e terorizmit, ato jan gjithsejt katr:
-Pse vjen deri te paraqitja e terorizmit, sepse bhet:-1- Konflikti mbi baza nacionale,
-2- Konflikti mbi baza ideologjike, -3- Konflikti mbi baza fetare dhe,
KRIMINALISTIK
1.

Qka sht kriminalistika? Kriminalistika sht disciplin

shkencore e cila studion dhe prpunon metodat e mjeteve
teknike, taktike dhe rekomandimeve metodike pr gjurmin, gjetjen,
fiksimin, shikimin dhe vlersimin e provave me qllim t zbulimit,
hetimit, gjykimit dhe parandalimin e veprave penale.
2. Qka sht kriminalisti? sht person me aftsi t caktuara
profesionale, i cili zbaton kriminalistikn pr parandalimin, zbulimin
dhe ndriqimin e kriminalitetit.
3. Shkenca mbi identifikimin e personave n baz t majtjeve
kockore t trupit t tyre sht? Antropometria, Daktiloskopia dhe
Kiroskopia.
4. Qka paraqet fotografia kriminalistike? Paraqet do fotografi e
cila prdoret pr parandalimin, zbulimin dhe ndriimin e veprs penale
dhe kryesit t saj.
5. Qka kuptojm me identifikim kriminalistik? sht procedur e
vrtetimit t njsis s personave, sendeve dhe kufomave t
panjohura.
6. Cilat jan mjetet pr identifikim kriminalistik? Lista
abecedike, antropometria, daktiloskopia, monodaktiloskopia,
fotografia e prshkruar, fotografia sinjalitike, pyetja e dshmitarit dhe
ekspertimi i letrnjoftimit.
7. Shkenca q studion figurat n vijat papilare n lkurn e
gishtrinjve, pllmbve dhe shputave t njeritu, quhet?
Traseologji,daktiloskopi,kiroskopi.
8. Cilat jan parimet themelore t kriminalistiks? Parimi i
liris teknik-taktik, parimi metodik, i shqyrtimit kritik t

veprimit, shpejtsis dhje befasis, themelsis dhe kmbnguljes, i

objektivitetit, i drejtimit teknike t veprimeve operative-teknike, i
kordinimit dhe bashkupunimit, i ekonomizimit, i konspiracionit, i
ligshmris dhe humanizmit.
9.Qka kuptojm me parimin e liris teknike-taktike? Me kt
parim kriminalisti sht krejtsisht i lir n zgjedhjen e masave
operative-teknike t veprimeve hetimore dhe t mjeteve provuese,
kuptohet duke u bazuar n legjislacionin penale (n kodin e
procedurs penale).
10. Qka kuptojm me parimin metodik dhe planifikimit t
procedurs? Me kt parim nnkuptojm sndrtimin e tr
veprimtaris q nga qasti i pari metodik dhe sipas planit krkohet
zbulimi i s vrtets d.m.th prcaktimi i veprs penale, rrethanave n
t cilat ka ndodhur dhe personave kryes t saj.
11. Qka kuptojm me parimin e shqyrtimit kritik t veprimit?
Me kt parim kuptojm s gjat puns mund t ket gabime, por
sht m rndsi q ato t evitohen me koh.
12. Qka kuptojm me parimin e shpejtsis dhe befasis?
Rndsia e ktij parimi qndron n at se veprimet dhe masat e
shpejta e befasojn fajtorin prandaj edhe me t gjitha masat e tjera
operative-taktike dhe veprimet hetimore pak a shum mund t ken
sukses t plot vetm duke e zbatuar parimin e befasis.
13. Qka kuptojme me parimin e ligjshmris? Ky parim sht
baz e shoqrise demokratike si form e veqant pr organet
shtetrore t cilat n emr t nj shoqrie kryejn funksionin e
parandalimit dhe te luftimit t kriminalitetit.
14. Qka kuptojm me parimin e humanizmit? Humaniteti i zbatuar
n masat kriminalistike hetimore ndikojn pozitivisht n moralin dhe
sjelljen e njrzve.
15. Qka sht policia? Institucion shtetror q kujdeset pr
mbrojtjen e shoqris nga kriminaliteti, ruan qetsin dhe rendin
publik dhe juridik.
16. Qka kuptojm me polici gjyqsore? Me polici gjyqsore
kuptojm nj trsi organesh shtetrore, veprimtaria e t cilave ka
synim t siguroj kushte pr ushtrimin e ndjekjes penale.
17. Cilat jane organizatat ndrkombtare t policis kriminale?
Interpoli dhe Evropoli.
18. Cilat jan pyetjet e "ARTA" t kriminalistiks? Qka (ka
ndodhur), kush (sht kryesi), kur (e ka kryer), ku (e ka kryer), si
(sht kryer), me qka (sht kryer), pse (sht kryer), knd ose
qka (i sulmuar-i dmtuar), me k (bashk me k e ka kryer).
19. Cilat jan objektet pr identifikimin kriminalistik? Njerzit, i
pandehuri, i dmturi, sendet e ndryshme konkrete (mjetet e kryerjes
s veprs penale) si dhe kafsht.

20. Cili sht kushti themelor i identifikimit kriminaliste?

Objekti i identifikuar - identitetin e t cilit duhet prcaktuar q t ket
shenja t qarta identifikuese dhe t ket cilsin t pasqyrje kto
shenja.
21. Qka sht ADN-ja? sht metod pr identifikimin e personit
baz t gjurms gjenetike, ndihmon pr t prcaktuar individualitetin
biologjik t njeirut.
22. Si quhet shkenca e cila merret me studimin e identifikimin e
personit n baz t ers? Odorologjia.
23.Cilat jan aparatet pr zbulimin e personave ne baz t
ers? Qeni dektonik, rojtari antialkoolik, hunda elektronike, kopertinat
elektronike te librave etj.
24. Qka sht teknika kriminalistike? Sistem i njohurive
shkencore mbi bazn e t cilave ndrtohet metodat dhe mjetet
teknike q prdoren pr krkimin,zbulimin,mbledhjen dhe studimin e
provave materiale me qllim zbulimi dhe parandalimi t veprave
penale.
25. Cilat jan metodat e tekniks kriminalistike? Dialektike,
observimit, prshkrimit, matjet, krahasimi dhe eskperimenti.
26. Cila sht detyra e tekniks kriminalistike? Identifikimi
(pastaj regjistrimi, zbulimin dhe prshtatja).
27. Si ndahet teknika kriminalistike? Regjistruese, operative dhe
hetimore.
28. Qka sht teknika regjistruese? Merret me sigurimin e
prhershm t t dhnave relevante pr personat, kufomat apo
sendet.
29. Qka sht teknika operative? Merret me prpunimin apo
shikimin e vendit t ngjarjes?
30. Qka sht teknika hetimore? Merret me studimin dhe trajtimin
e gjurmeve n qshje penale.
31. Cilat jane rrezet e padukshme? Rrezet ultravjollce, infra t
kuqe, rentgn dhe gama.
32. Qka sht fotografia? Metod pr fiksimin e fenomeneve dhe
mjet pr studime shkencore.
33. Qka paraqet fotografia kriminalistike? Mjet identifikim q
prdoret n veprimtarin hetimore.
34. Cilat jan llojet e fotografis? Fotogrametria, fotografia
identifikuese, makro&mikro fotografia, fotografimi nga largsia,
fotografia e fsheht, holografia fotografimi me rreze infra te kuqe,
fotografimi me rreze ultra vjollce.
35. Qka sht fotografia e prshkruar? Prshkrimi me fjal i
tipareve t jashtme t nj personi.
36. Qka sht fotogrametria? Metod e fotografis q mundson
matjet e ndryshme pr prpilimin e skics.

37. Qka sht fotografia identifikuese? Metod pr fiksimin e

shenjave t pamjes s jashtme t personit.
38. Si prdoret fotografia e fsheht? Fiksimin e fenomeneve me
paisje speciale gjat prgjimit sekret.
39. Pr qka shrben fotografimi me rreze infra t kuqe? Pr
fiksimin e gjurmve t padukshme.
40. Pr shrben fotografia me rreze ultravjollc? Pr fiksimin e
fenomeneve gjat eskpertimit t dokumenteve dhe gjurmeve
biologjike.
41. Cilat jan objektet e fotografis? Personat, vendi i ngjarjes,
objektet, provat materiale, gjurmt dhe kufomat.
42. Qka studion traseologjia? Studion gjurmt materiale t lna
nga objekte me nj struktur t jashtme t caktuar.
43. Si quhet shkenca q studion gjurmt? Traseologji, datiloskopi
dhe balistik.
44. Kontakti nga i cili formohet gjurma e objekteve q veprojn
njri mbi tjetrin mund t jet? Statik dhe dinamik.
45. Cila sht detyra themelore e traseologjis? Sqarim i
rrethanave se si jan formuar gjurmt.
46. Sa lloje t gjurmve kemi? Dy lloje, gjurm t thelluara dhe t
siprfaqshme.
47. Ku duhet t krkohen gjurmt? N subjektet dhe objektet e
ngjarjes, ne vendngjarje dhe n vendet e tjera t dyshuara.
48. Qka sht daktiloskopia? Metode e studimit, krahasimit dhe
klasifikimit t vijave papilare (shenjave t gishtrinjve).
49. Si ndahet daktiloskopia? Daktiloskopin regjistruese (10gishtore), daktiloskopia hetimore (munodaktiloskopi), pelmatoskopi
dhe kiroskopi.
50. Qka studion daktiloskopia regjistuese? Studion gjurmt e 10
gishtave.
51. Qka studion daktiloskopia hetimore monodaktiloskopia?
Studion gjurmt e gishtit (veq e veq t secilit gisht).
52. Qka studion pelmatoskopia (hetimore)? Studion gjurmn e
shputs s kmbs s zbathur (veq e veq).
53. Qka studion pedoskopia? Shenjat e vijave papilare n shputat e
kmbve.
54. Qka studion kiroskopia? Studion gjurmt e pllmbs s
duarve.
55. Qka prfshin nocioni lofoskopi? Daktiloskopins, kiroskopin
dhe pelmatoskopin.
56. Si formohen gjurmt e thelluara? Si rezultat i shkputjes s
lndve t huaja nga duart.
57. Si ndahen gjurmt e kmbve? N gjurmt q l kmba e
mbathur, kmba e zbathur si dhe kmba me qorape.

58. Cili sht mekanizmi i gjurmve t kmbve. Gjurmt n

qndrim, n ecje, n vrapim dhe n krcim.
59. Cilat jan gjurmt e objekteve t thyerjes? Gjurmt e
goditjes, shtypjes, frkimit, prerjes, sharrimit.
60. Cilat jan gjurmt e automjeteve? Gjurmt e lna nga pjest
lvizse, nga pjest e tjera t automjetit, gjurmt q merr automjeti
me vete nga vendi i ngjares
61. Cilat jan zonat e figurs papilare? Zona qndrore, zona
bazale dhe zona periferike.
62. Pr nga veprimi q kryejn kryesit gjurmt jan? T
dukshme, pak e dukshme dhe t padukshme.
63.Qfar rndsie kan gjurmt e gjakut? sht prov materiale e
rndsis s madhe pr identifikim, sidomos n krimet e rnda.
64. Pse bhet studimi mjeko-ligjor i gjurmve t gjakut? Q t
dihet se a sht gjaku i njeriut apo i kafshs, nga cila pjes e trupit
sht, cilit grup t gjakut i takon.
65. Qka jan gjurmt e sperms? Prova materiale biologjike e
spermatozoidve.
66. Qka jan mikrogjurmt? Prova materiale e gjurmve t
padukshme mikroskopike.
67. Nga prejardhja e tyre mikrogjurmt ndahen n? Me
prejardhjen biologjike, organike, inorganike si dhe t prziera.
68. Cilat jan gjurmt me prejardhje biologjike? Fijet e flokut,
qimet e kafshve, fijet e tekstileve-bimore e shtazore, pjeszat e
bimve, drithrave, organizmave t gjall.
69. Cilat jan gjurmt organike? Karburantet, ngjyrat, plasmant,
lubifikantt, tekstilt artificiale, lubrifikantt (gaso, vajra) etj.
70. Cilat jan gjurmt inorganike? Mikropjest e metaleve, t
lidhjeve metalike, mikroobjekteve si: imento, asfalti etj.
71. Cilat jan gjendjet agregate t gjurmve? T ngurt, t
lngshm dhe t gazt.
72. Qka studion taktika kriminalistike? Format e veprave penale,
mnyrat e kryerjes, sjelljet e kryesve organizimin dhe praktikn e
organeve t autorizuara.
73. N ka mbshtetet taktika kriminalistike? N legjislacionin
penal (procedurn penale dhe aktet nnligjore q dalin n zbatimin e
tyre).
74. Qka sht versioni hetimor? Metod shkencore pr t njohur t
vrtetn n shtjen penale. (Hipotez mbi veprn dhe kryesin?
75. Qka kuptojm me planifikimin e hetimit? Organizimin
shkencore t veprimtaris hetimore e gjyqsore n zbulimin dhe
parandalimin e veprave penale.
76. Cilat jan burimet pr ngritjen e versionit hetimor? Burimet
procedurale dhe jo-procedurale.

77. Cilat jan burimet procedurale? Thniet e dshmitarve, t t

pandehurve, mendimet e ekspertve, prova materiale dhe
dokumentet.
78. Cilat jan metodat logjike pr ngritjen e versionit?
Induksioni, deduksioni, analiza, sinteza dhe analogjia.
79. Qka sht induksioni? Kalimi nga e veanta tek e prgjithshmja.
80. Qka sht deduksioni? Kalimi nga e prgjithshmja tek e
veanta.
81. Qsht analiza? Studim i dukurive duke e ndar t trn n
pjes t veqanta.
82. Qka studion balistika? Balistika merret me studimin e zbulimit,
fiksimit dhe ekzaminimit t gjurmve t lna nga armt e zjarrit.
83. Cilat jan llojet e armve t zjarrit? Pushk
revolver&pistoleta, armt puntore, arm t riparuar dhe armt pa
zhurm (me silenciator).
84. N sa grup ndahet fishekt e armve t zjarrit? N dy
grupe: Fishek pr armt me vjaska si dhe fishek pr arm pa
vjaska.
85.Si prcaktohet modeli i arms? Nga t dhnat teknike t
fiksuara fiksuara me arm nga pesha, nga gjatsia e tyre, nga sasia
dhe drejtimi i vjaskave.
86. Cilat jan metodat pr fiksimin e arms s zjarrit?
Fotografimi, skicimi dhe procesverbali.
87. Sa lloje t qitjes kemi? Qitje me ___________ t afrt si dhe
t largt.
88. Si bht zhvillimi i mbishkrimeve n armt e zjarrit? Me
metoda kimike.
89 Cilat jan materialet q drgohen pr eksperim balistik?
Predha os gzhoja, arma si dhe mundsish disa fishk.
90. Cilat jan pjest e arms q ln gjurm n gzhoj? Tyta,
shuli, mekanizmi i shkrepjes (gjilpra), mekanizmi i nxjerrjes s
gzhojave dhe krehri.
91. N varsi nga armt q prdoren si ndahen fishekt? Fishek
revolveri, pistolet dhe pushk.
92. Kush jan informatort? Informator sht do person q jep t
dhna t nevojshme prkitazi me ngjarjen e ndodhur.
93. Cilat jan mnyrat e informimit pr ekzistimin e veprave
penale? Kallzimi, shrbimi i inspektori, inspektoratit dhe revizionit,
kallzimi i t dmtuarit, kallzimi anonim apo me pseudonim, t
prfolurit publik, vetkallzimi, me an t mjeteve t informimit.
94. Qka sht alibia? Prov mbi mos mos pranin e personit t
dyshimt n vendin e ngjarjes n kohn e kryerjes s veprs penale.
95. Si bhet balistika? Balistik t brendshme, balistik t jashtme,
balistik terminale dhe balistik gjyqsore.

96. Qka sht balistika e brendshme? Deg e balistiks e cila

studion lvizjen e predhs brenda tyts, e shtyr nga trysnia e gazrave
t barotit.
97. Qka sht balistika e jashtme? Deg e balistiks, e cila studion
lvizjen e predhs pasi t dal nga tyta. nga gryka e tyts.
98. Qka sht balistika terminale? Deg e balistiks, e cila studion
efektin e projektilit n shnjen e qlluar.
99 Qka sht balistika gjyqsore? Deg e balistiks, e cila studion
n mnyr t prgjithshme shtjet e armve t zjarrit q kan
lidhmrin me kriminalitet.
100. Qka kuptojm m kallzim anonim? sht kallzim mbi
veprn penale dhe kryesin, i cili nuk prmban identitetin e ushtruesit
t ktij kallzimi.
101. Qka sht t prfolurit publik? Prhapja e lajmeve pr ndonj
person si kryes i mundshm t veprs penale duke mos e ditur se a
jan t vrteta apo jo.
102. Qka sht prita? Shprndarje e fsheht e puntorve
operativ t policis, n vendin e caktuar ku do t kaloj kryesi i
veprs penale me qllim t heqjes s tij nga liria n mnyr t
befasishme.
103. Qka sht racia? sht operacion i policis e cila bn mbylljen e
t gjitha hyrje daljeve n nj vend t caktuar me qllim t heqjes s
liris personave dhe njerzve t kategorive t ndryshme.
104. Qka kuptojm me vetkallzim? Paraqitjen e veprs me t
ciln personi e paraqet veten si kryes t veprs penale.
105. Cila sht rruga e zhvillimit t kriminalitetit? Prmes
gatishmris, masivizimit dhe profesionalizimit t kryersve t veprave
si: prostitucioni, kontrabands s krimit t organizuar, organizatave t
ndryshme kriminale.
106. Pr ka shfrytzohet qeni i strvitur? Ruajtje, prcjellje,
mbrojtjen e personave t arrestuar, ruajtjen e objekteve, ndjeke,
arrestimit, krkimit t gjurmve.
107. Llojet e qenve t strvitur? Qeni sanitar, eracak, rojtar dhe
mbrojts.
108. Sa faza t zhvillimit t kriminalistiks dhe cilat jan ato?
Katr faza: faza e policis teknike, faza e prligjs, faza e zbulimit t
gjurmve dhe faza e shkencave t forenziks.
109. Qka sht kriminaliteti kompjuterik? Trsia e veprimeve n
t cilat kompjuteri sht mjet dh qllim i kriminalitetit.
110. Qka studion informatika kriminalistike? Studion rregullat
dhe metodat e teknologjis informatike.
111. Qka studion metoda e prgjithshme e qka metoda e
veqant e informatiks kriminalistik. 1. Metoda e prgjithshme,
studion veprimet e prgjithshme, 2. Metoda e veqant studion

veprimet konkrete.

NOCIONI I TAKTIKS KRIMINALISTIKE

Taktika kriminalistike sht deg e shkencs s kriminalistiks.Prkrahsit e
klasifikimit dikotom t shkencs s kriminalistiks e ndajn kt shkenc n dy
deg: taktika kriminalistike dhe teknika kriminalistike t ciln kriminalistt e quajn edhe
shkenc natyrore kriminalistike.Prkrahsit e strukturs trikotome t shkencs s
kriminalistiks e ndajn at n tri deg:taktik kriminalistike; teknik kriminalistike dhe
metodik kriminalistike (t ciln e quajn edhe taktik t posame).N konsiderojm se
qasja trikotome n kuadr t shkencs bashkkohore kriminalistike, i prgjigjet m
tepr, mu pr shkak t metodikave kriminalistike t cilat sot zn vend ky n punn e
policive bashkkohore pr shkak t formave t reja t shfaqjes s kriminalitetit t
organizuar, atij korporativ, serik dhe kriminalitetit tjetr i cili ka karakter global.
Klasifikimin e cekur duhet vshtruar prmes prizmit t unitetit dialektik t shkencs
s kriminalistiks. Kategorizimet e cekura n deg t shkencs s kriminalistiks, n
praktik mund t zbatohen vetm ndaj rrethanave reale dhe ndaj situats s do rasti
konkret. Situata kriminale e ngjarjes kriminale apo e veprs penale (pr ka n vijim
do t flasim m tepr kur do ta theksojm rndsin e terminologjis kriminalistike)
sht sistem i elementeve n t cilin sht kryer ngjarja apo vepra penale.Fjala sht pr
rrethin gjeografik, topografik, teknik, social, klimatik, metodologjik dhe pr kushtet
tjera t vendit ku sht kryer vepra penale tempore delicti.Me analizn e situats s
vendit t kryerjes s veprs penale mund t fitohen prgjigjet pr mundsit
objektive t kryerjes s veprs n rrethanat konkrete, mnyrn dhe mekanizmin e kryerjes
etj.Ky kuptim taktik kriminalistik pr nga natyra n vete prmban situatn materiale
(objektive)t vendit t ngjarjes si dhe rrethanat t cilat kan vshtirsuar, ndihmuar apo
penguar kryerjen e veprs penale,marrdhniet psikike midis bashkpjesmarrsve
t veprs, sjelljen e tyre, tregimin kronologjik t veprs, etj.Pjesa e pare dhe fillestare
(pjesa e ngusht) e situats kriminale sht situata e vendit t kryerjes s veprs
penale.Kriminalistt, teoricient, dhe prakticistt n esenc pajtohen se taktika
kriminalistike sht deg e shkencs s kriminalistiks n kuadr t s cils analizohen
dhe studiohen format e shfaqjes s veprave penale dhe mnyrat e kryerjes s tyre,
motivet e kryerjes dhe qllimet e tyre (taktika dhe teknika kriminale delikuente),
njohurit profesionale, shkathtsit, zakonet, shprehit, pikpamjet, mnyra e jetess dhe
psikologjia e kryesve t veprave penale (fenomenologjia kriminale).
Fenomenologjia kriminale merret si nj pjes e veant e taktiks kriminalistike.N
kuadr t saj hulumtohen format e shfaqjes s veprave penale (morfologjia kriminale),
karakteristikat e formave t shfaqjes jetsore t kryesve t veprave penale (kriminografia
kriminale) dhe mnyra e realizimit t veprave konkrete penale (teknika e krimit).
Prkufizimi negativ i taktiks kriminalistike,taktikn kriminalistike e definon si
msim apo studim t rregullave themelore dhe metodave t puns s shkencs
kriminalistike t cilat nuk jan t natyrs teknike kurse krkohen n studimin e saj me
qllim t zbulimit dhe ndriimit apo sqarimit t veprave penale si dhe t pengimit t tyre

n t ardhmen.Shprehja taktik vjen nga fjala greke taktik techne q do t

thot shkathtsi veprimi.
Prkufizimi m i shkurt i taktiks kriminalistike do t ishte se ajo sht deg e
shkencs kriminalistike e cila merret me studimin dhe aplikimin e veprimeve t drejta
dhe t dobishme n zbulimin, hulumtimin dhe pengimin e veprave penale.
N kuadr t taktiks kriminalistike studiohet edhe praktika e zbulimit hulumtimit,
argumentimit dhe pengimit apo luftimit t kriminalitetit n trsi me qllim t prsosjes
s mnyrave ekzistuese, metodave dhe rregullave t veprimit si dhe me qllim t
zbulimit, ndriimit dhe pengimit t veprave penale t cilat nuk jan t natyrs teknike.
Taktika kriminalistike, praktiks kriminalistike i ofron modelet m optimale t
veprimit kriminalistik t karakterit t prgjithshm, pra ato q vazhdojn pr t gjitha
veprat penale. Ajo e bn lidhjen organike e mnyrs taktike dhe teknike t puns si
sht e popullarizuar t thuhet, taktika ia jep shpirtin tekniks.N suaza t shkencs s
kriminalistiks nuk mund t ndrmerret fardo mase apo veprimi taktik, teknik
apo metodik pa zbatimin e rregullave dhe parimeve t taktiks kriminalistike.Nga kjo q
u tha deri m tash, mund t prfundohet q taktika kriminalistike sht veprim
korrekt dhe oportun i kriminalistve n hulumtimin dhe argumentimin e veprave penale
dhe n procedurn e ndjekjes dhe gjurmimit t kryesve t atyre veprave.Fjala sht pr
nj proces ideor dhe eksperiencash me ndihmn e t cilit orientohet veprimtaria e
kriminalistve n drejtim t qllimit t caktuar me an t aplikimit t metodave m t
mira dhe m t dobishme.N rastin konkret shfaqjet dhe hulumtimet e veprave
penale, rregullat e taktiks kriminalistike mundsojn q t caktohet apo konstatohet
se cilat veprime taktike kriminalistike dhe cilat masa duhet t ndrmerren n rastin
konkret si dhe se cilat mjete dhe metoda teknike dhe n mnyr, sipas cils radh
dhe kur duhet t ndrmerren pr t pasur rezultate optimale.Ktu bjn pjes
prcaktimi i llojit, prmbajtjes dhe renditjes s pyetjeve pr t cilat duhet t merren
prgjigjet nga burimet e ndryshme t informatave mbi dshmit, sidomos atyre personale.
Rregullat e taktiks kriminalistike t cilat bazohen n prvojat kriminalistike dhe n
njohurit e shkencave t ndryshme nuk mund t njihen apriori.
Format e shfaqjes s veprave penale si elemente t interesimit taktik kriminalistik
kan t bjn me llojin dhe tipin e veprs penale si dhe me mnyrn e studimit t saj
n kuptimin m t gjer t fjals.Ktu jan n pyetje kriteret ligjore taktike
psikologjike t cilat bjn pjes n kt deg t shkencs s kriminalistiks.Objekt i
rndsishm i interesimit t taktiks kriminalistike sht theksuar edhe taktika dhe
teknika kriminale apo delikuente.Fjala sht pr metodat dhe mjetet e ndryshme t
cilat i zbatojn kryesit e veprave penale me rastin e kryerjes dhe fshehjes t veprs
penale dhe vjeljen e fryteve t veprave t tyre t kqija.Taktika kriminalistike sht
mjet i kriminalistve pr kundrvniet ndaj taktiks s kriminelve apo
delinkuentve, t ashtuquajturs taktik e kriminelve. Ajo sht jetsisht e kufizuar
nga kjo.Taktika kriminalistike duke studiuar praktikn e zbulimit dhe hulumtimit t
dukurive kriminale dhe e zbulon peshn ligjore t situatave kriminalistike, zgjidhjeve t
mundshme taktike dhe kombinimeve dhe krijon studimin mbi planifikimin e
procedurs kriminalistike (para s gjithash t policies dhe prokuroris), msimin

mbi versionet dhe shfrytzimin e tyre si dhe provave t indiceve, ofron modele dhe
rekomandime pr ndrmarrjen e masave dhe veprimeve taktike m optimale dhe t
veprimeve t karakterit operativ apo procedural
.Nga masat dhe veprimet operative sa pr ilustrim do t cekim: pritat, racit,
bllokadat, mbledhjen e informatave nga qytetart, veprimtarin krkimore, mbikqyrjen
e fsheht, shfrytzimin e informatorve etj.Nga masat procedurale n rend t par po
prmendim masat anticipuese t argumentimit si jan: shikimi dhe rikonstruktimi i
vendit t ngjarjes, eksperimenti hulumtues, krkimi i gjurmve, konfiskimi i gjsendeve,
njohja e personave etj.Po shohim se taktika kriminalistike sht proces i prvojave
dhe imagjinats me ndihmn e t cilit drejtohet aktiviteti i kriminalistve n drejtim
t qllimit t caktuar me rast aplikohen metodat m t mira dhe m t dobishme t
veprimit. Ajo sht nj prvoj e kondensuar dhe e ndrlidhur me postulatet e
shkencave bashkkohore.Taktika kriminalistike si dhe shkenca e kriminalistiks e ka
terminologjin e vet. Bazn e saj e prbn gjuha e saj laike, mirpo me an t saj
krijohen nocionet dhe prkufizimet t cilat i caktojn termet dhe simbolet kriminalistike.
Kriminalistika e tyre sht thjeshtsi dhe konsekuenc e q sht imperativ i njohur
shkencor. Krkohen prshkrimet shkencore t gjurmve dhe objekteve, terminologjia
e unifikuar dhe struktura e prmbajtjes s formave t shkruara e bazuar, sidomos e
procesverbalit mbi veprimet procedurale.Nocionet t cilat prdoren n kuadr t
shkencs kriminalistike, prandaj edhe t taktiks kriminalistike jan form
konvencionale, sistem i dakorduar i kuptimeve pr t cilin kriminalistt jan pajtuar se
sht n gjendje t theksoj specifikat e objektit t shkencs s kriminalistiks. Gjuha e
kriminalistit sht sistem i hapur e cila vazhdimisht ndryshohet dhe ndrtohet.
Sfera e shkencs s kriminalistiks sipas objektit t interesimit t saj sht shum
dinamike dhe n t ekzistojn kuptime t shumta specifike dhe pr do dit paraqiten risi.
Zgjerimi rapid dhe pasurimi i gjuhs s kriminalistve sht nj nga karakteristikat e
kohs son.Meqense gjuha e kriminalistve duhet t shpreh n mnyr t
besueshme apo autentike zhvillimet n shoqri sidomos n sfern e preventivs dhe
represionit t kriminalitetit, ather ajo edhe u eksponohet ndryshimeve permanente.Pr
shkak t ksaj q u theksua gjuha e kriminalistve duhet t jet moderne dhe e hapur.
Modernizimi i fjalorit t kriminalistve nnkupton aktualitetin dhe azhuritetin,
kurse hapja e gjuhs e mbush zbraztirn me shprehje dhe me t folurit nga t folurit e
przgjedhur deri tek zhargoni..Ndjehet nevoja edhe pr nj standardizim t fjalorit t
kriminalistve, gjegjsisht terminologjis kriminalistikeKur sht fjala pr
terminologjin e kriminalistve ather duhet t paralajmrohet rreziku i till i
prdorimit t sinonimeve t ndryshme.
Sa pr ilustrim dhe pr ta prcjell m leht ligjratn msimore tani ktu, n kt
vend do ti cekim disa nocione t taktiks kriminalistike: (1) Rekomandimi taktik: sht
model ideor i mnyrs s ardhshme t veprimit. (2)Mnyra taktike: mnyra m
racionale dhe m efektive e ndrmarrjes s masave dhe veprimeve hetimore dhe
operative. Ka karakter t dyfisht: juridik dhe shkencor empirik. Mund t jet e
thjesht dhe e komplekse. N praktikn kriminalistike mnyrat taktike ndahen n
dy grupe: ato t cilat nuk jan t rregulluara me normat e t drejts procedurale dhe ato t
cilat jan br prmbajtje e normave t s drejts s procedures penale; (3)Zgjidhja

taktike: sht model i veprimit operativ-taktik, argumentues apo hetimor, t cilat i krijon
kriminalisti me idet e tij (trupi i procedurs) t cilat dshiron ti ndrmerr n rastin
konkret. Fjala sht pr definimin e qllimit, mnyrs dhe mjeteve t kryerjes s
veprimit, pra pr zgjidhjen e sistemit t veprimeve operative-taktike dhe teknike,
hetimore dhe argumentuese, pr mnyrat taktike dhe kombinimet t cilat veprojn n
lidhje dialektike si m optimalet pr zgjidhjen e situats konkrete; (4) Operacioni taktik:
sht sistem i individualizuar i masave dhe veprimeve t ashpra operative-taktike
dhe teknike, t cilat i realizon ekipi i caktuar sipas planit t udhheqsit t operacionit,
n situata t ndrlikuara apo komplekse kriminalistike; (5) Kombinimi taktik-operativ:
sht sistem i individualizuar i masave dhe veprimeve operative-taktike, teknike dhe
hetimore, t cilat i realizon ekipi i kriminalistve me planifikimin paraprak t tr
operacionit, n situata t ndrlikuara kriminalistike.Operacionin e zhvillojn specialistt
dhe me at rast krkohet veprim harmonik dhe i prbashkt i t gjith pjesmarrsve n
kombinimin. sht i mundur kombinimi i shum mnyrave taktike, n kuadr t
vetm nj mase dhe veprimi kriminalistik- taktik - teknik ose hetimor.do veprim i
argumentuar n mnyr primare procedural-taktik-teknik i ka mnyrat e veta taktike.
Pr kt arsye sht i pamundur ngatrrimi dhe kombinimi i tyre. N ann tjetr sht
i mundur dhe i dshiruar edhe kombinimi i m shum masave dhe veprimeve
operative taktike-teknike brenda veprimtaris operative t policis, si dhe kombinimi i m
tepr veprimeve hetimore brenda nj hetimi. Veprimtaria joformale dhe procedurale e
policis dhe prokurorit duhet t prbhet nga nj varg kombinimesh taktike.
Kombinimin taktik mund ta bjn nga nj apo shum lloje masash dhe veprimesh.
Kombinimi i masave dhe veprimeve operative, taktike-teknike me veprimet hetimore
dhe me veprimet argumentuese nuk do t thot shkrirje e tyre por ndrmarrje paralele.
Delikti i kryer nuk guxon t jet piknisja e veprimtaris operative t policis.At
duhet kryer sistematikisht brenda rrethit kriminal dhe rreth tij.Strategjia e re
ofensive e policive evropiane, kategorikisht imponon krijimin dhe zbatimin e nj grupi
masash dhe veprimesh t cekura q nnkupton mbi prpunimin e rasteve individuale.Ky
sht qllimi i eliminimit t vatrave t kriminalitetit.Fokusimi i veprimtaris
operative t policis nuk guxon t prfundoj n dyshime ndaj ndonj vepre penale
por n raport me personat kriminal grupet dhe bandave, n grupe delikuencash, sidomos
kriminalitet t organizuar.Po shohim se kombinimi taktik paraqet nj lidhje n nj
sistem, n rastin konkret t mnyrave m t prshtatshme taktike dhe teknike.N kuadr
t veprimit t caktuar operativ taktikteknik, hetimor apo argumentues;
(6) Mnyra kriminalistike taktike: s bashku me nocionin e mnyrs kriminalistiketeknike, sht pjes e nocionit mnyr kriminalistike.Kjo sht mnyra m racionale,
m e prshtatshme dhe m efektive e kryerjes s veprimit operativ, hetimor t
argumentimit e cila sipas mendimit t trupit t veprimit m s teprmi i prgjigjet
situats konkrete operative-taktike dhe taktike-procedurale dhe t ciln ai e zgjedh
nga arsenali i taktiks kriminalistike n pajtim me vlersimin operativ-taktik ose
situatn taktike-procedurale.Trupi veprues ka lirin e zgjedhjes s mnyrs
kriminalistike-taktike por jo n kuptimin e zgjedhjes arbitrare, vetm se e przgjedh at
mnyr e cila pr situatn konkrete taktike sht m e prshtatshme.Zgjedhja sht e
kufizuar me norma ligjore dhe etike.Mnyrat taktike mbshteten n rezultatet dhe
n njohurit e logjiks, psikologjis dhe organizatat shkencore t puns. Karakterin

dhe prmbajtjen e mnyrs taktike e kushtzon dhe e prcakton situate konkrete

operative dhe procedurale.Kto zakonisht jan situata shum plastike dhe fluide
dhe vazhdimisht ndryshohen.Fjala sht pr kategorin dinamike e cila krkon
mnyrat gjithnj m t reja dhe m t ndryshme n kuadr t veprimit joformal dhe
formal.
Nj nga nocionet m t rndsishme brenda taktiks kriminalistike sht nocioni
i zbulimit t veprs penale dhe kryesit t saj.Ky sht proces krijues heuristik
sidomos i karakterit dinamik i cili kalon npr shum shkall, pra veprimtari
dinamike e cila ka t bj me zbulimin e informatave latente dhe potenciale mbi veprn
penale dhe kryesin e saj dhe me t gjitha rrethanat e veprs dhe dekodimin (deshifrimin)
e saj.Kjo veprimtari karakterizohet me zbatimin e algoritmeve t shkencs
kriminalistike sidomos n sfern e interpretimit t informatave.T zbulosh do t thot t
prfshihesh n t ashtuquajturin zon e errt e kriminalitetit. Zona e ndritshme e
kriminalitetit vetm duhet t sqarohet dhe ndriohet, kurse drejtprdrejt sht e
nevojshme q disa fakte dhe rrethana n rrjedhn e saj edhe t zbulohen.Fjala sht pr
veprimtarin heuristike qllimi i s cils sht shndrrimi i bazave t dyshimit n
dyshim t bazuar, prve kur dyshimi i bazuar nuk ekziston q n fillim. Fjala sht
pr procesin retrospektiv kriminalistik. N fazn e par t ktij procesi i cili para s
gjithash sht n kompetencn e policis, zbulohen, sigurohen dhe fiksohen si dhe
interpretohen informatat nga burimet personale dhe materiale (reale) t informatave duke
aplikuar metodn e analizs dhe sintezs.N kt procedur rol t veant luajn
rikonstruktimet ideore dhe reale, eksperimenti kriminalistik dhe aplikimi i parimit
t pluralitetit t versioneve. Nj sfer t veant prbjn ktu puna me provat e
indiceve. N kuadr t veprimtaris zbuluese ndahen dhe ballafaqohen informatat
kundrthnse t karakterit operativ me qllim q t zbulohen dhe t hidhen ato informata
t cilat jan t pasakta dhe irelevante. N zhargonin kriminalistik ktu flitet pr dy lloj
informatash: informatat e gjalla me t cilat nnkuptojm pasqyrimin ideal t
realitetit objektiv n vetdijen e njerzve t ashtuquajtura engrame dhe informatat
e vdekura me t cilat nnkuptojm gjurmt dhe objektet lidhur me veprn penale
(corpora delicti) pastaj ekzistojn edhe informatat latenteme t cilat nnkuptojm
informatat t cilat ende nuk jan zbuluar ose q gjithmon do t mbeten t pazbuluara.
Informatat e aktualizuara jan ato informata t cilat jan t hapura.Informatat
argumentuese jan informata t cilat jan t kuptuara dhe t veshura me petkun
procedural.Pra, kto jan prova n kuptimin procedural. Nga sa u tha rezulton se n
kuptimin kriminalistik me zbulim nnkuptojm procedurn n kuadr t s cils me
hetimin dhe analizimin e informatave ekzistuese vijm deri tek informatat e reja.Fjala
sht pr veprimtarin njohse-informative dhe represivepreventive.Veprimtaria
zbuluese e trupit veprues, para s gjithash policis sht e determinuar nga fondin e
informatave n dispozicion.Fjala sht pr nj trsi dinamike t prmasave ose
dimensioneve taktike dhe teknike t ciln e kushtzojn rrethanat e do rasti konkret,
rregullat aktuale e shkencs kriminalistike dhe ligjet pozitive t cilat i rregullojn disa
masa dhe veprime.Ky nocion n trsin e vet nnkupton sistemin m t rndsishm
aplikativ.Si u cek n kuptimin e njohjes (gnoseologjik) thellsisht e karakterizon
momenti heuristik.

Krahas konceptit t theksuar t zbulimit t veprs penale dhe kryesve t saj pr

kt sht m s ngushti i lidhur edhe koncepti apo nocioni zbulimi i esencs s
shtjes penale. Esenca e shtjes penale nuk i nnshtrohet perceptimit t drejtprdrejt
sepse ky perceptim ka veti q t mos e dalloj aty pr aty t shfaqurit nga esenca ndonse
t dyja kto jan t lidhura n mnyr t pandashme.Zbulimi i esencs s shtjes
penale arrihet me zhvillimin e veprimeve procedurale dhe interpretimin (vlersimin)
e rezultateve t tyre.Perceptimi shqisor zhvillohet n kuadr t veprimeve proceduraleargumentuese.Vetm me analizn e sistemit t provave dhe me vlersimin e tyre,
kuptohet esenca e shtjes penale.Njohurit pr objektin e argumentimit mund t
arrihen vetm sipas provave t parapara me ligj n formn e parapar procedurale.
Jasht provave dhe veprimeve t parapara me procedura dhe me ligj me t cilat
zhvillohen ato nuk mund t ket vrtetim t fakteve n kuptimin penal juridik, pra nuk
mund t ket zbulim t esencs s shtjes penale.
N kt vend ktu do t trheqim vmendjen edhe pr dy nocione nga praktika
kriminalistike sepse ato kan lidhje t ngusht me nocionet e cekura m hert dhe
domosdo nevojiten pr prcjelljen e mtejme t shpjegimit t msimit.Nocioni i par
sht hetimi n shkencn kriminalistike.Ky nocion nnkupton bashkimin e njohuris
teorike dhe dijes apo shkathtsis t cilat n punn e tyre i aplikojn
kriminalistt.Nocioni tjetr sht ai i hetimit t hetuesit.Kjo sht nj metod
sistematike e hetimit t fakteve dhe e cila m tepr sht shkenc sesa shkathtsi.
Logjika e metods shkencore duhet t plotsohet me nismn dhe dinamikn e
hetuesit (shpirtrore dhe fizike).Procesin e hetimit, para s gjithash, duhet
konsideruar si korniz shkencore-operative e cila kur zbatohet n rastin konkret,
ndonjher mund t krkoj edhe improvizimin e hetuesit.Hetimi mund t jet i lidhur
me nj varg procedurash apo veprimesh n raport me t cilat paraprakisht duhet br
evaluimin dhe gjykimin para se t kalohet n tjetrin.Me kt rast fokusi m s teprmi
vihet n qasjen induktive-deduktive. Nga sa u cek rezulton edhe prkufizimi i
nocionit hetues.Hetuesi sht person zyrtar i cili zbulon, mbledh,dokumenton dhe
evaluon faktet relevante lidhur me veprn penale (parimin).N ann e hetuesit si
kriminalist pr shkak t natyrs s puns s tij supozohet edhe nj njohuri e caktuar
mbi nocionet, teknikat dhe posedim shkathtsish.Ndr shkathtsit m t rndsishme
na paraqitet aftsia e komunikimit t mir me njerz t ndryshm si dhe me personat
tjer zyrtar t organeve t ndryshme t represionit.Kjo shkathtsi sht sidomos
kritike sepse hetimi i veprave penale n esenc sht pun me njerz.Shkathtsit e
mtejme prfshijn: t hetuarit, grumbullimin, specifikimin (markimin) dhe
sigurimin e provave, hartimin e procesverbalit dhe raportit etj. Njohurit dhe shkathtsit
vetvetiu nuk e bjn hetuesin t mir.Karakteristika e hetuesit kompetent sht
iltrsia apo mendjemprehtsia me t ciln ai mund ta dalloj raportin midis asaj q
sht e kuptueshme dhe asaj q duhet br lidhur me kt. Hetimi kriminalistik
sht i grshetuar me sfidat dhe kompleksitetin apo ndrlikueshmris.Hetuesi i
suksesshm, para s gjithash duhet t ket nj shkall t lart dhe t qndrueshme t
vetdisiplins e cila nuk sht e kushtzuar nga t tjert, por rezultat i vetkontrollit t
brendshm. duhet t disponoj me njohuri t caktuar teorike, prvoj dhe metoda
pune t cilat jan t pranueshme dhe t njohura juridikisht.Pastaj durimi dhe
qndrueshmria jan kushtet e domosdoshme t hetuesit t suksesshm.Hetuesi i

suksesshm do rasti i qaset i gatshm, me nj kujdes t madh n relacion me

hollsit duke mos i ln asgj rastit.Ai duhet t jet karakteristik me objektivitetin e
tij dhe t mos nxjerr prfundime t shpejta.Pra, hetuesi i suksesshm nuk e lshon
rastin asnjher q t msoj di nga personat me t cilt kontakton.
N kuadr t shkencs s kriminalistiks, prandaj edhe taktiks kriminalistike
operohet edhe me nocionin vepr penale.N jetn e prditshme trupi i procedurs para
s gjithash policia ka pun me ngjarjet e dmshme apo t rrezikshme shoqrore e pr t
cilat ende nuk sht vrtetuar se jan vepra penale.Ngjarje t tilla n taktikn
kriminalistike quhen ngjarje kriminale ose penale.Ky sht koncepti operativ-njohs
(gnoseologjik) n shkencn e kriminalistiks me t cilin nnkuptojm shkaktimin e
dmit shoqror, pasojs s rrezikshme e cila paralajmron se mund ti prshkruhet
qllimit apo moskujdesit t shkaktarit t njohur apo t panjohur.Kjo sht ngjarje
specifike dhe relevante kriminalistike e cila gjendet n dinamikn e zbulimit konkret
t prmbajtjes s saj e cila sht e pasigurt dhe jo mjaft e definuar, pra e pasigurt.Kjo
sht nj objekt i prgjithshm gnoseologjik i kriminalistit, kurse shfaqja e saj
objektivisht manifestohet si ndryshim n botn e jashtme e cila sht n aspektin
kriminalistik relevante. Ajo mund t transformohet ose n vepr penale ose n ngjarje
t hapur t dmshme shoqrore t quajtur aksident (fatkeqsi), vdekje e befasishme
dhe e papritur ose vetvrasje.Kur konstatohet ekzistimi i veprs penale n nivelin e
dyshimit t bazuar, ngjarja penale nuk ekziston m, sepse ajo transformohet n vepr
penale. Nse sht fjala pr vetvrasje ose pr fatkeqsi, ather ngjarja penale
shuhet.Pr shkak t prmbajtjes s saj ajo sht piknisje pr kriminalistin prve
n rastet kur nga fillimi sht e qart se bhet fjal pr vepr penale. Ngjarja kriminale
apo penale si ngjarje n t ciln ekziston vepra penale dhe kryesi i saj si dhe objekti i
veprimit apo i sulmit paraqesin sistemin i cili sht i prbr nga shum nnsisteme.Me
kt rast komponenta shoqrore sht vendimtare.N gjenezn dhe viktimogjenezn
e veprs penale si dhe n msimin e saj gjithmon sht i pranishm substrati material
dhe natyror-shkencor.Zbulimi dhe hetimi i ngjarjes penale gjegjsisht i veprs penale e
ka edhe komponentin natyror-shkencor dhe teknik.Me rastin e shqyrtimit t ngjarjes
penale apo t veprs penale duhet t merren parasysh edhe shkaktart social dhe
kushtet, pastaj motivet dhe momentet tjera sociale psikologjike t cilat grshetohen n
ato natyrore dhe teknike.Ngjarjet apo veprat penale zakonisht i hetojn personat e
autorizuar t policis me ann e metodave dhe mnyrave kriminalistike me qllim t
konstatimit se a jan t inkorporuara n ato ngjarje veprat penale.N rastet kur ekzistimi
i veprs penale sht i pakontestueshm qysh n fillim, metodat dhe mjetet
kriminalistike shfrytzohen dhe aplikohen n nj mas dhe prmbajtje m t vogl.
Fokusi zakonisht vihet n aktet e anticipuara t argumentimit.Po shohim pra se
ngjarja apo vepra penale sht e dmshme pr shoqrin dhe pr t supozohet se sht e
lidhur pr veprn penale dhe kryesin e saj dhe e cila mund ti prshkruhet qllimit ose
moskujdesit t ndonj personi.
Kur sht fjala pr hetimin e personave ather zbatimi i rregullave taktike n
taktikn kriminalistike shpesh quhet teknik, p.sh. teknika e marrjes n pyetje.N ann
tjetr kur kriminelt zbatojn ndonj mnyr taktike kriminalistike p.sh. tek
kontrolli i viktims s dhunimit ather kjo quhet teknika e kontrollimit t viktims.

MARRDHNIA E KRIMINALISTIKS ME SHKENCAT TJERA

Pengimi dhe luftimi i suksesshm i kriminalitetit krkon njohjen edhe t
shkencave tjera t cilat e kan pr objekt studimin e veprave penale, gjegjsisht
kriminalitetin n trsi, si jan:e drejta penale,kriminologjia,politika kriminale, mjeksia
ligjore, psikologjia etj.T gjitha kto shkenca duke studiuar kriminalitetin nga t
gjitha aspektet i kontribuojn edhe njohjes m t mir t saj dhe qllimi i t cilave
sht gjithashtu pengimi dhe eliminimi i tij.
Pr kt qllim kriminalistika,duke shfrytzuar prvojat e veta por edhe
prvojat e shkencave tjera, zbulon, aplikon dhe prsos disa metoda dhe mjete t
mbshtetura n prvoja e me qllim q t pengohet kryerja e veprave penale gjegjsisht
q veprat penale t zbulohen dhe ndriohen si dhe t kapet kryesi i veprs penale nse
ai sht n arrati, t gjenden dhe t sigurohen objektet dhe gjurmt si prova me qllim
t fillimit dhe prfundimit t suksesshm t procedurs penale.
Ndr njohurit dhe aktivitetet m t rndsishme jan ato t njohjes s formave
dhe karakteristikave t shfaqjes s disa veprave penale,prpunimi dhe ndrtimi i
procedurave metodologjike me rastin e planifikimit dhe kryerjes s disa aktiviteteve me
qllim t zbulimit t veprave penale dhe kryesve t tyre dhe n prgjithsi me qllim
t prshtatjes s metodave kriminalistike t shkencave tjera me aktivitetet
kriminalistike t veprave t ndryshme penale dhe natyrn e tyre specifike prandaj
kriminalistika me veprn penale merret n nj form m ndryshe sesa shkencat tjera
penale.Qasja kriminalistike fillon me rastin e kryerjes s veprs penale, prandaj
kriminalistika pr kt arsye duhet t ket kujdes jo vetm pr norma t drejts
materiale penale t cilat e definojn veprn n kuptimin juridik, por edhe pr kornizat
procedurale t cilat i imponon ligji i procedurs penale me kto rregullativa t s drejts
penale,t s drejts materiale dhe procedurale si dhe me aktet nnligjore,
kriminalistika n nj mas t konsiderueshme sht e kufizuar, gjegjsisht e drejtuar.
Prandaj kriminalistika sht jo vetm disiplin faktike por pjesrisht edhe juridike,
s paku n kt pjes q i eksponohet procedurs penale si sht kriminalistika
silogjistike.Ajo si e till realizohet n kuadr t normave juridike t s drejts
procedurale penale.Disa nga kto shkenca pr nga lnda dhe qllimi i tyre pak a
shum jan n lidhje me kriminalistikn.Kriminalistika sidomos ka lidhje t ngusht
me t drejtn penale si materiale ashtu edhe procedurale. Ky raport midis t s
drejts materiale dhe procedurale dhe shkencave tjera simotra si dhe kriminalistiks
mund t identifikohet me marrdhnien e prmbajtjes, forms dhe metods.
E drejta penale prcakton fushn e veprimit kriminalistik n raport me
shtjen konkrete penale. Zbatimi i norms s t drejts penale sht i kushtzuar
me vrtetimin e gjendjes faktike t lidhur pr ngjarjen konkrete kriminale.Vrtetimi i
gjendjes faktike reale me zbatimin e metodave konkrete kriminalistike sht hapi i par
n zgjidhjen e shtjes s caktuar penale.Hapi tjetr sht fillimi dhe zbatimi i
procedurs penale n t ciln gjendja e vrtetuar faktike zhvillohet n kuadr t

normave juridike materiale dhe t s drejts procedurale penale deri n nxjerrjen e

vendimit gjyqsor.
Marrdhnia e kriminalistiks si shkenc dhe e shkencs s t drejts
procedurs penale m s shpeshti trajtohet si marrdhnie e kriminalistiks
disiplin praktike me procedurn penale.S andejmi kjo marrdhnie mund
vshtrohet nga dy knde, gjegjsisht,si marrdhnie e dy shkencave dhe
marrdhnie e zbatimit t forms s procedurs penale t praktiks kriminalistike.

s
si
t
si

Objekti i studimit t kriminalistiks dhe i s drejts s procedurs penale shpesh

sht i njjt, por metodat e qasjes jan t ndryshme. E drejta e procedurs penale
merret me zbatimin e forms s procedurs penale n procedurn penale ndrsa
kriminalistika n domenin e saj juridik t njjtat fakte i hulumton duke zbatuar
metoda jashtligjore t cilat nuk guxojn tu kundrvihen metodave
procedurale.Ekzistojn shtje t shumta t prbashkta, gjegjsisht objektet e
hulumtimit t cilat kriminalistika dhe e drejta e procedurs penale i hulumtojn me
metoda q jan karakteristik vetm e ktyre shkencave.Ngjashmria me parimet e s
drejts s procedurs penale, para s gjithash ka t bj me parimet e kriminalistiks
silogjistike t cilat jan n funksion t procedurs penale.Kriminalistika, vetm
pjesrisht sht e varur nga e drejta e procedurs penale, prafrsisht aq sa edhe e
drejta penale sht e varur nga kriminalistika.Me do rast, objekti i kriminalistiks
sht dukshm m i ndryshm dhe m i gjer sesa lnda e s drejts s procedurs
penale me rast metodologjit i kan t ndryshme.
Pa kriminalistikn e drejta e procedurs penale do t ishte joefikase dhe e
pafuqishme. Kriminalistika vazhdimisht u prshtatet normave t s drejts s
procedurs penale, kurse njkohsisht zhvillohet vazhdimisht sikurse q zhvillohen edhe
shkencat tjera me rast ajo i arrin edhe prvojat e veta.Lidhja e kriminalistiks si
veprimtari praktike me procedurn penale sht shum e ngusht. N pyetje jan
marrdhniet e forms juridike dhe prmbajtjes s saj praktike n t cilat
veprimtaria kriminalistike paraqet prmbajtjen pa t ciln format e procedurs penale do
t ishin t padobishme.Me kt rast si subjekte t procedurs penale dhe t veprimit
kriminalistik paraqiten organet e gjyqsis penale dhe organet e punve t brendshme.
Natyrisht, roli i organeve t punve t brendshme n procedurn penale nuk sht
procedural, organet e brendshme jan vetm barts t mundshm t disa veprimeve
procedurale (t procesit).
Kriminalistika dhe e drejta policore, gjithashtu jan n lidhje t ngusht, n at
pjesn e tyre t prbashkt e cila ka t bj me rregullimin normativ t autorizimeve dhe
t veprimtaris s policis n fushn e luftimit t kriminalitetit.Kto norma, sikurse
edhe normat e t drejts s procedurs penale, n nj pjes t tyre do t realizohen
vetm me zbatimin e disa aktiviteteve dhe masave krahas zbatimit t metodave
kriminalistike. N krahasimin e kriminalistiks me shkencat tjera, m s teprmi sot
polimizohet n relacionin kriminalistik - kriminologji.Kriminalistika si shkenc, n
debatet e disa teoriciontve ka ka marr kuptime t ndryshme t cilat i ka madje edhe
sot. Mirpo, kriminalistika dhe kriminologjia, kriminalitetit i qasen nga kndvshtrime

t ndryshme.Kriminalistika nga kndi i kryerjes s veprave penale dhe kryesve t

tyre, kurse kriminologjia nga aspekti i gjer sociologjik,gjegjsisht nga aspekti i
hulumtimit t shkaqeve dhe kushteve t shfaqjes s disa veprave penale,mirpo mund t
thuhet se preventiva e kriminalitetit sht emrues i prbashkt i ktyre dy disiplinave
shkencore.Ndrkaq, preventiva, n kuptimin kriminologjik, kryesisht ka t bj me
hulumtimin e shkaqeve dhe kushteve apo rrethanave t paraqitjes s disa dukurive
kriminale (Etiologjia), si dhe formave t shfaqjes s kriminalitetit (Fenomenologjia), dhe
n baz t atyre elementeve hartohen programet pr parandalimin e kriminalitetit.
Kriminalistika n kuptimin preventiv, para s gjithash merret me ndrmarrjen e
masave dhe aktiviteteve operative-taktike, qllimi i t cilave sht pengimi i veprs
konkrete penale apo i veprimtaris s supozuar kriminale (p.sh. kontrolli kriminalistik n
raport me recidivistt e shumfisht).Pra qllimi themelor sht q t mos ndo pasoja
kriminale, kurse kjo krkon nj veprim t drejtprdrejt kriminalistik.Dallimet midis
kriminalistiks dhe kriminologjis mund t vrehen qart me rastin e realizimit t
funksionit t parandalimit dhe liftimit t kriminalitetit.Njohurit shkencore te t cilat
arrin kriminalistike gjegjsisht kriminologjia, mund t shfrytzohen edhe si baz
themelore pr hulumtime edhe n shkenca tjera, t cilat nuk jan penale, si p.sh.
patologjia sociale, mjeksia ligjore e t tjera.Njohurit te t cilat arrin
kriminalistika si dhe metodat me t cilat shrbehet ajo, mund t jen t nj dobie t
madhe edhe pr hulumtimet kriminologjike dhe anasjelltas, njohurit kriminologjike
mund t shrbejn shum n dobi t zbulimit dhe sqarimt t veprs konkrete
penale.Lidhja midis mjeksis ligjore dhe shkencave penale-juridike sht shum e
afrt, sepse hulumtimi i dukurive mjeksore, me t cilat merret mjeksia ligjore, i
shrbejn zbatimit t dispozitave juridike apo ligjore.Pikrisht zbatimi i dispozitave
ligjore t s drejts penale, dhe t drejts procedurale dhe materiale, paraqet urn
lidhse midis mjeksis ligjore dhe kriminalistiks, prve q n veprimin praktik (p.sh.
shikimi i vendit t ngjarjes, ekspertiza, etj.) sht shpesh i paranishm grshetimi dhe
veprimi i harmonizuar i ktyre dy disiplinave shkencore.
Pra, lidhja midis mjeksis ligjore dhe kriminalistiks sht shum direkte dhe e
drejtprdrejt. Mjeksia ligjore si deg e specializuar e mjeksis n prektik
realizohet n sfern e delikteve t gjakut dhe atyre seksuale, zbulimi dhe sqarimi i t
cilave krkon zbatimin e shum masave, aktiviteteve dhe proceduravekriminalistike.Ktu
sht fjala pr koordinimin e domosdoshm n punn e kriminalistve dhe
ekspertve t mjeksis ligjore, me rast t dy kto profesione shkojn n drejtim t
zbulimit dhe sqarimit t gjendjes faktike.Pr kt arsye sht e domosdoshme q
kkriminalistike t ket njohuri themelore nga sfera e mjeksis ligjore, kurse edhe
eksperti i mjeksis ligjore duhet t ket njohuri nga kriminalistika dhe e drejta e
procedurs penale.Lidhja e kriminalistiks me mjeksin realizohet permes mjeksis
ligjore, ksidomos n sfern e traumatologjis dhe t fushave tjera t mjeksis
humane.Pra ndrlidhje e ktyre dy disiplinave shkencore mbshtetet dhe qndron n
qllimin e prbashkt t tyre, po me metoda dhe objekte t ndryshme veprimi.
Mjeksia ligjore i zbaton metodat mjeksore dhe kshtu faktet e vrtetuara
shfrytzohen pr luftimin e kriminalitetit, m s shpeshti n form t provave t

fituara prmes ekspertizs.S kndejmi edhe jan krejtsisht t qarta dallimet midis
lnds s kriminalistiks dhe mjeksis ligjore.
Nse e shikojm raportin midis kriminalistiks dhe psikologjis si shkenc n
kuptim t ngusht, nga aspekti i zbatimit t disa masave dhe aktiviteteve
kriminalistike, ather mund t vrehet se mundsit dhe nevojat e zbatimit t
psikologjis n veprimin paktik kriminalistik jan shum t mdha.Pranimi i ksaj
marrdhnie prmes prizmit t till sht oportune duke pas parasysh faktin se
psikologjia tashm nj koh t gjat merret me problemin e pranimit t kryerjes s
veprs penale dhe me shum aspekte tjera t kriminalistiks praktike, krejt kt me
qllim q shoqria, duke shfrytzuar metodat e ksaj shkence, sa m me sukses ti
kundrvihet krimit.
Predispozita kriminale si komponent psikologjike, nuk mjafton vetvetiu, pr t
arritur deri te shfaqja kriminale, por sht shum e rndsishme pr kt. Sidoqoft,
n pyetje ktu jan vetit mjaft komplekse,t njohura si karakteristika psikologjike
t personalitetit.Kriminalistika duhet t posedoj njohurit elementare nga kjo fush n
mnyr q n situatat konkrete t mund t orientoj veprimtarin e saj kriminalistike.
Psikologjia kriminalistike, sikurse edhe psikologjia e procedurs penale, s
kndejmi merret me karakteristikat psikologjike t disa subjekteve (t dyshuarit dhe
t akuzuarit, viktimat,dshmitart,grat,fmijt,personat e moshuar,,bartsit e disa
dukurive sociopatologjike:alkoolistt,narkomant, bixhozgjinjt, prostitutat,etj.),gj
q pr kriminalistikn si veprimtari praktike ka nj rndsi t posame.
Shum aktivitete kriminalistike ndrmerren prmes zbatimit t drejtprdrejt
apo t trthort t metodave psikologjike, sipsh.: mbledhja e informatave, marrja n
pyetje e t pandhurve, vzhgimi, prcjellja,,analiza me poligraf e cila n baz t
kerakteristikave psikofizike t personalitetit dhe me pjesmarrjen e analizs psikologjike i
vrteton indicjet mbi dyshimin n personat e caktuar
3. PROCEDURAT KRIMINALISTIKE
Me procedurat kriminalistike duhet nnkuptuar hulumtimet kriminalistike t
rrethanave taktike t cilat drejtprsdrejti apo trthorazi tregojn ekzistimin e
veprs penale apo kryersit t saj.Me kt rast rol t rndsishm luan struktura e
hulumtimit.Me struktur hulumtimi n kuptimin e gjer duhet nnkuptuar lidhjet
materiale informatike dhe energjike t cilat mundsojn veprimin e asaj strukture.
Ndrkaq n kuptimin e ngusht ky sht sistem i hulumtimit t veprave penale i cili
prfshin masat dhe aktivitetet e zbulimit t veprave penale dhe kryersve t tyre me an
t zbatimit t veprimeve procedurale formale dhe joformale.Hulumtimi n shkencn e
kriminalistiks sht bashkim i njohuris teorike n shkathtsin (dijen) t cilat n
punn e vet i zbatojn kriminalistt.Hulumtimi kriminalistik sht proces i posam i
t kuptuarit, i ngjashm me procesin e hulumtimit shkencor.Thelbi i procedurs
kriminalistike (hulumtimit) sht zbulimi i risis, t panjohurs.Kjo sht veprimtari e
cila karakterizohet njkohsisht me aplikimin e funksioneve njohse simultane dhe

suksesive si p.sh, vzhgimi; mendimi dhe praktika.Hulumtimi kriminalistik n

kuptimin e cekur zhvillohet n dy mnyra t ndryshme: n kuptimin e masave dhe
veprimeve formale dhe joformale procedurale.Kornizat e prgjithshme t procedurs
kriminalistike i vendos e drejta materiale penale, kurse drejtprsdrejti me kt kan t
bjn dispozitat e caktuar t ligjit t procedurs penale.Kur sht fjala pr policin
veprimet e saj n ligjin e procedurs penale jan vetm t cekura dhe t prpunuara
me akte nnligjore. Nse sht fjala pr aktivitetet n kushtet t cilat i parashohin
ligjet, gjegjsit pr veprimin formal, ku sht i theksuar karakteri argumentues
(silogjistik) i veprimit, ather ajo apriori sht n kompetencn e gjykats dhe
prokurorit. Kur sht fjala pr policin, por edhe pr prokurorin kjo procedur sht
karakteristike pr t ashtuquajturn procedur para hetimore dhe hetimore,kurse
manifestohet n zbatimin e veprimeve urgjente anticipuese t argumentimit.
N kuadr t procedurave kriminalistike kur sht fjala pr policin, nj rol t
madh e loz nnsistemi i njohur me emrin prpunim kriminalistik. Ky sht nnsistem
i shkalls m t lart t dinamiks dhe prmbajtjes s begatshme, si dhe i lidhjeve
dhe interaksioneve komunikuese.Procedurat kriminalistike mund t jen standarde
dhe jostandarde.Ato nga kndvshtrimi sociologjik jan relativisht autonome me
rolet e ndryshme, dhe t pavarura nga rolet tjera shoqrore.Mbshteten n
karakteristikat e strukturs dhe totalitetin, transformimin dhe vet-rregullacionin.
Mnyra e hulumtimit t veprave penale drejtprsdrejti sht e kushtzuar me
sistemet e veprave penale si sisteme primare n legjislacionin pozitiv penal
(katalogun e inkriminimeve). N t vrtet, vepra penale sht dukuri reale n botn e
jashtme dhe t menduar abstrakt q shpreh t gjitha karakteristikat e sistemit.Elementet e
veprs penale: kryerja, vendi, koha, mnyra dhe mjeti i kryerjes, kryersi dhe
cilsia e tij, viktima dhe cilsia e saj, pasoja e veprs etj. Reciprokisht jan t lidhura
dhe t varura, kurse trsia e veprs penale sht e vetrregulluar dhe e
vetorganizuar.Strukturn e sistemit operativ procedural t hulumtimit t veprs
penale si t nj sistemi sekondar duhet prcaktuar sipas sistemit primar, gjegjsisht sipas
sistemit t veprs penale dhe rrethit t saj shoqror.Parakusht pr zbatimin e
suksesshm t sistemit sekondar de fakto t procedurs kriminalistike (hulumtimit
kriminalistik) sht njohja esenciale e strukturs dhe funksionit t sistemit t vers penale
si sistem primar.Me fjal tjera pr zhvillimin e suksesshm t procedurs
kriminalistike krkohet njohje e mir e inkriminimeve nga ligjiet penale n fuqi.
Krahas ksaj q u cek krkohet edhe njohje e mir e fushs kriminalistike dhe
kriminologjike, sidomos t atyre elementeve q ndikojn n strukturimin e procedurave
kriminalistike, gjegjsisht n sistemin e hulumtimit.Koncepti themelor sistematik i
hulumtimit t veprave penale, pr t shprehur dhe arsyetuar ekzistimin e tij, duhet q
nga informatat fillestare (shumics fillestare) me an t procesit t transformimit t sjell
deri te informatat argumentuese (indicet) dhe te provat n kuptimin formal
procedural, t cilat mundsojn nxjerrjen e vendimit n fazn kryesore t procedurs.
N praktikat e zakonshme kriminalistike dallohen fazat primare, sekondare dhe
terciare t procedurs kriminalistike.Faza primare prfshin ngjarjen ante delictum

dhe temopora delicti.Faza sekondare prfshin veprimet post delictum kurse faza
terciare sht faz rekonstruktimi.
Si u tha procedurat kriminalistike jan veprime me shum faza formale dhe
joformale t karakterit procedural n t cilat rolin ky e luajn shum informata nga
burimet personale dhe materiale.Kjo sht n t vrtet nj varg masash dhe
aktivitetesh si dhe vlersimi i rezultateve t atyre masave dhe aktiviteteve q nga
njohurit fillestare mbi ngjarjen penale, deri te dhnia e diagnozs apo prognozs
diferenciale kriminalistike.Nga aspekti i informats, situatat fillestare kriminalistike
lvizin nga informatat modeste dhe jo t plota, d.m.th, t nivelit t bazs s dyshimit,
kshtu q nganjher sht pikpyetje edhe ekzistimi i veprs penale, deri te ato t
cilat menjher qartazi tregojn se fjala sht pr ngjarje penale, gjegjsisht pr vepr
penale (dyshimi i bazuar).Prmbajtja e hulumtimit kriminalistik t policis pa marr
parasysh se a sht fjala pr veprimtarin procedurale formale apo jo formale n
esenc determinohet nga faktort n vijim:
(1) Nga karakteri i situats fillestare t veprs konkrete penale ose;
(2) Nga rregullat e shkencs kriminalistike t cilat duhet t zbatohen n rastin konkret
dhe;
(3) Nga dispozitat t Kodit t Procedurs Penale dhe t akteve tjera
nnligjore.

ligjore dhe

Karakteri i situats fillestare ndikon n prmbajtjen e veprimtaris operative t

policis dhe e prcakton drejtimin e saj t mvonshm duke e kushtzuar varsisht
nga rrjedhat e fazave tjera t veprimtaris, me at se cilat rregulla t shkencs
kriminalistike dhe cilat norma procedurale penale duhet zbatuar n trajtimin e rastit
konkret.Me kt rast duhet pasur parasysh se rregullat aktuale t shkencs
kriminalistike jan t limituara me norma gjegjse procedurale.
Te procedurat kriminalistike duhet t kihet kujdes n situata operative
hulumtuese.Me situatat e cekura nnkuptojm se trsin e kushteve nn t cilat n
momentin konkret zhvillohet procedura formale apo jo formaleKy sht sistem dinamik
i faktorve subjektiv apo objektiv, t karakterit organizativ, informativ dhe
argumentues.Kjo trsi e kushteve nga aspekti taktik teknik ndikon n zgjedhjen e
zgjidhjeve t mundshme taktike (mnyrave dhe kombinimeve taktike).
Deliktet t cilat prpunohen n kuadr t procedurave kriminalistike, shpesh
her pr nga struktura jan shum komplekse dhe krkojn nj qasje sistematike t
koncipuar dhe t organizuar me plan.Pr improvizime nuk ka vend.Me kt rast
zbulimi dhe shpjegimi i deliktit duhet t mbshtetet n bazat shkencore t dshmuara.
Problemet t cilat paraqiten n praktikn e prditshme kriminalistike lidhur me
zhvillimin e procedurave kriminalistike, gjegjsisht lidhur me hulumtimet kriminalistike
jan shum t ndrlikuar dhe sht e nevojshme t prfshihet edhe pluraliteti i
qllimeve dhe i nj varg veprimesh t llojllojshme, madje shpesh edhe paralelisht.

Kur sht fjala pr procedurat t cilat zbatohen lidhur me grupin e caktuar apo
kategorin e caktuar t veprave penale, ather mund t thuhet se fjala sht pr
metodat kriminalistike.Kto jan forma konkrete t veprimit (skema).Metodat
kriminalistike jan model i specializuar pr zbulimin dhe argumentimin e veprave
penale, pra, hulumtimet e disa kategorive t veprave penale me fokusim n karakteristikat
fenomenologjike t delikteve t kushtzuara me vendin, kohn, mnyrn dhe mjetin
e kryerjes, formn e fajsis dhe rrethanat tjera, si dhe masat dhe veprimet identifikuese
me kndvshtrim t posam n kto t fundit. Fjala sht pr interaksionet dhe mjetet
me t cilat shrbehen kriminalistt dhe t cilat paraqiten brenda ktij modeli dhe
dimensioneve t tij dalse.Fjala sht pr modelin e puns n kuadr t lnds
operative si sistem integral i hulumtimin t veprave penale.Fjala sht pr modelin e
bazuar shkencor pr zbulimin dhe argumentimin e veprave penale.N kuadr t
metodiks kriminalistike si procedur sui generis kan situatat hulumtuese si
trsi e kushteve n t cilat n momentin konkret zhvillohet procedura formale apo jo
formale.Ky sht sistem dinamik i faktorve objektiv dhe subjektiv t karakterit
organizativ informativ dhe argumentues.
N suaza t hulumtimit kriminalistik duhet pasur kujdes pr kahet e shpjegimit dhe
hulumtimit t deliktit. Kahet m t rndsishme jan:
(1) prpunimi kriminalistik teknik i vendit t ngjarjes penale, apo veprs penale
n bashkveprim me ekspertt e profileve dhe roleve t ndryshme;
(2) analizimi i bashkpjesmarrsve dhe dshmitarve t ngjarjes apo veprs penale,
nse ka pasur t till;
(3) organizimi dhe planifikimi i hulumtimit t ngjarjes apo veprs konkrete penale;
(4) ndihma profesionale dhe ekspertizat;
(5) aktivitetet dhe masat tjera t hulumtimit t situats dhe rrethanave kriminale t
deliktit.
Shikimi i vendit t ngjarjes sht aktiviteti qendror i prpunimit t vendit t
ngjarjes.Veorit e shikimit i prcaktojn rrethanat dhe situata konkrete t do
delikti.Rezultati traseologjik duhet t jet nj trsi unike sakt e prshkruar n
procesverbal mbi shikimin e vendit t ngjarjes me incizime komplementare, pasqyra
grafike dhe regjistrime tjera teknike.Gjithmon sht i nevojshm hulumtimit rrnjsor
i sjelljes s bashkpjesmarrsve n delikt.Marrja n pyetje e bashkpjesmarrsve
dhe dshmitarve sht nj veprim kompleks i cili prfshin forma shum t
ndryshme t marrjes s deklaratave nga persona t ndryshm.Ktu rolin e luajn
modalitetet sipas t cilave realizohen marrjet n pyetje.Modalitetet e marrjes n pyetje
jan t kushtzuara edhe nga teknologjia e brendshme e marrjes n pyetje.
Momentet tjera me ndikim jan edhe vendi dhe koha e marrjes n pyetje.

Qllimi i hulumtimit kriminalistik pr do ngjarje kriminalistike sht prcaktimi

apo konstatimi se a sht fjala pr veprn penale dhe pr far vepre nga katalogu i
inkriminimit t kodit penal.Ky qllim arrihet me etapa, varsisht nga fondi i
informatave n dispozicion.Me kt rast rol t posam luajn situatat dhe mekanizmat
e kryerjes s veprs penale,i ashtuquajturi modus operandi teknik.Objekt i hulumtimit
kriminalistik sht krkimi sistematik i prgjigjes n pyetjet themelore t shkencs
s kriminalistiks,me rast kalimthi gjat hulumtimit ndryshohen gjithnj
prioritetet dhe radha e pyetjeve, varsisht prej rrethanave konkrete t ndonj delikti.
Me qllim t kuptuarit me t leht t procesit t hulumtimit kriminalistik jepet
prshkruesi i modelit t prgjithshm t hulumtimit t veprave penale.Ky prshkrues
modeli n esenc prfshin:
(1) marrjen e prgjigjes n pyetjet themelore t shkencs kriminalistike;
(2) kategorit e aktiviteteve n mbledhjen e informatave nga t gjitha burimet
potenciale n dispozicion (t krkuara) dhe burimit t informatave materiale dhe
personale para se t fillohet procedura penale me nj karakter t theksuar heuristik, ktu
bjn pjes edhe aktivitetet urgjente anticipuese t argumentimit dhe aktivitetet
tjera t procedurs penale me karakter silogjistik;
(3) rrjedha e hulumtimit e cila duhet ta ket kompozicionin e parapar me rregullat
shkencore kriminalistike dhe me dispozitat e Kodit t Procedurs Penale;
(4) subjektet e hulumtimit (personat e autorizuar zyrtar, prokuror);
(5) subjektet e aktivitetit apo veprimtaris profesionale ekspertizn (kshilltart
profesional, ndihmsit dhe ekspertt) dhe;
(6) subjektet tjer si jan paditsit e autorizuar, kryersit, viktimat dhe dshmitarit.
N kuadr t modelit t prgjithshm t hulumtimit t veprave penale ekzistojn
prshkrues modelesh t programeve t posame aplikative t hulumtimeve t cilat jan
t lidhura pr llojin apo kategorin e veprave penale, pra, kan karakter t theksuar
metodik.
N kta prshkrues t posam modelesh bjn pjes:
(1) Karakteristikat morfologjike t veprs penale, n kuptim t mekanizmit t
kryerjes ( (modus operandi teknik) dhe prmbajtja e veprimit t kryerjes,radha e
jashtme kronologjike e ngjarjes,identifikimi i antecedenss(pararendsit)dhe
subsequensit (pasuesit),analiza e lidhjes shkakore, veprimi i kryesit brenda mekanizmit
t kryerjes s veprs penale (masat e kujdesit, vrazhdsia etj.),
(2) Operacionalizimi me piksynim n analizn e lidhjes shkak-pasoj t veprs
penale dhe mekanizmit t viktimizimit me shpjegimin e rolit t viktims.Ky mekanizm

i fundit shpesh e krkon kryerjen e ekspertizs.Pason vlersimi sintetik kauzal

(shkakor). Pason vlersimi sintetik kauzal (shkakor) dhe
(3) Hulumtimi i forms s fajsis, i cili prfshin:
(a) Elementet e situats s kryerjes s veprs penale (gjurmt rrethanore,
prmbajtja e veprimit t dnueshm, rrethanat e posame n raport me
bashkpjesmarrsit tjer, faktort ambiental, etj.),
(b) Vetit e kryesit (vetit e personalitetit, sidomos t karakterit, prirjet, vartsit,
recidivizmi, etj.),
(c) Rrethanat q e kan kushtzuar veprimin konkret t kryesit (gjendjet e
ndryshme patologjike, ndikimi i alkoolit dhe drogs, gjendja fiziologjike, ndikimet
tjera) dhe
(d) Konstatimi se me far forme t fajsis sht kryer vepra penale.
Ky sht nj problem mjaft i ndrlikuar, vlersimi i t cilit varet nga mbledhja e
informatave, sidomos atyre t karakterit objektiv.Kjo veprimtari n esenc kryhet
duke e kuptuar n esence problemin dhe prpunimin e prmbajtjes s t drejts
materiale penale n kuadr t detyrs s ndrlikuar t proceseve t paramenduara
kriminalistike.
N kuadr t procedurave kriminalistike rol t rndsishm luan procesi i
konstruktivizimit.Ky sht nj proces i ndrlikuar ideor drejtprsdrejti i lidhur me
veprimtarin operative dhe procedurale t kriminalistit, me ndihmn e t cilit, ai, n
baz t procedurs s identifikimit dhe individualizimit, t dallimit, t analizs dhe
sintezs, abstrakcionit dhe prgjithsimit t prafrt i prcakton kufijt midis disa
objektave, vetive dhe marrdhnieve t tyre,me qllim t operimit m t leht me to.
Fjala sht pr abstahimin ideor t llojit t vet dhe pr dallimin e vetive dhe t
marrdhnieve t objekteve q iu interesojn kriminalistve n kuadr t procedurave
kriminalistike.Gjithashtu, n kuadr t procedurave kriminalistike,rol t
rndsishm luan edhe procesi i materializimit t situatave t hulumtuara.Kjo sht
procedur, n kuadr t s cils, n baz t analizs dhe sintezs si dhe vlersimit t
situats s hetuar, pranohen dhe realizohen zgjidhjet e caktuara lidhur me ngjarjen apo
veprn penale dhe kryesin e saj.
Zbatimi i suksesshm i procedurs kriminalistike, ngusht sht i lidhur me
vlersimin e situats s caktuar.Fjala sht ktu pr konstatimin e gjendjes
ekzistuese n vendin e veprs penale, n baz informatave t njohura, me qllim t
parashikimit t rrjedhs s mtejme t veprimit dhe prgatitjes s varianteve t zgjidhjeve
me qllim t nxjerrjes s vendimit.Situata n vendin e kryerjes s veprs penale, nga
aspekti kriminalistik sht pjesa e par dhe fillestare e kuptimit t gjer t situats
kriminale apo penale.Situata kriminale apo situata n vendin e veprs s kryer penale
sht sistem i elementeve t rrethins, kryesit dhe viktims, n momentin para, gjat

dhe pas kryerjes s veprs penale.Ky sht rreth gjeografik dhe objektiv (teknik),
klimatik, social dhe rreth topografik.N kt kuptim bjn pjes edhe kushtet tjera dhe
vendi i kryerjes s veprs penale n situatn e dhn objektive.Deri te vlersimi
arrihet me analizn e informatave dhe t dhnave, kumtimin dhe lidhjen e ndrsjell
t informatave, dukurive dhe ngjarjeve.Fjala sht ktu pr shndrrimin e informatave
dhe t dhnave n vendime t dobishme dhe t bazuara n ligj.Po shohin se fjala
sht pr procesin e t menduarit, te i cili, varsisht nga mundsit, krkohet veprimi i
drejt n pajtim me situatn konkrete, detyrat e parashtruara, dispozitat n fuqi dhe n
pajtim me rregullat aktuale t shkencs s kriminalistiks.Dimensioni i vlersimit varet
nga dimensioni i informatave dhe t dhnave n dispozicion, gjegjsisht nga
dimensioni i t ashtuquajturit fond t t dhnave, si dhe nga ndrlikueshmria e situats
dhe detyrave konkrete.Kur sht fjala pr burimet materiale t informatave n kuadr
t procedurs kriminalistike duhet pasur kujdes edhe pr procesin traseologjik t
hulumtimit.
Ky proces prbhet nga tri etapa t cilat jan:
1) Pasqyra preliminare dhe analizimi i rezultateve,
2) Krahasimi dhe
3) Prshkrimi dhe vlersimi i rezultateve apo t dhnave t fituara.
T dy etapat e para dominojn metodat e vzhgimit dhe eksperimentimit kurse
n t tretn shpjegohen t dhnat n dispozicion dhe rezultatet e arritura.Po shihet se
objekt i prcaktimit t procedurave kriminalistike jan faktet e caktuara si dukuri t
realitetit ti kuptojn organet e procedurs.
N esenc dallojm aktet n vijim:
Ato t cilat jan t prfshira n prshkrimin abstrakt ligjor t veprs penale n kodin
penal, Faktet q u prgjigjen prshkrimeve abstrakte ligjore t fakteve n realitet,
Faktet sekondare q jan t rndsishme pr procedurn kriminalistike dhe Faktet t
cilat nuk kan rndsi pr procedurn kriminalistike, pra t cilat jan irelevante.Faktet
prej 1-3 jan fakte relevante penalo-juridike dhe kriminalistike.
N procedurn penale dhe penalo-juridike jan objekt i prcaktimit faktet
relevante, faktet e indiceve dhe faktet ndihmse apo kontrolluese.Ktu mund t
bhet fjal si pr faktet pozitive ashtu edhe pr ato negative.Fjala sht pr faktet
kontestuese. Kategoria 4 e fakteve jan t ashtuquajturat modele komparative.Kjo sht
kategoria e fakteve t pakontestueshme.N kuadr t procedurave kriminalistike
gjithmon duhet t kihet parasysh dhe kujdes pr fazat e kryerjes s veprs penale, t cilat
jan
1) Faza para kryerjes s veprs penale, ante delictum

2) Faza e kryerjes penale, tempora delicti

3) Faza pas kryerjes s veprs penale, post delictum.
Faza primare e cekur nn 1-2 shpesh sht e mbuluar me fazn sekondare t
cekur nn 3 me veprimin e bashkpjesmarrsve t ngjarjes kriminale(fshehja,
ndryshimet, asgjsimet, zhdukja e gjurmve dhe objekteve dhe t gjitha materialeve dhe
shenjave tjera).
Pjesn sekondare shpesh e prcjell fingimi apo simulimi dhe disimulimi, gj q
e vshtirson zhvillimin e procedurs kriminalistike lege artis.Pr kt arsye organet e
procedurs prgjigjen n pyetjen relevante shpesh e marrin me rekonstruktim ideor dhe
real, me sekuenc rekonstruktive.Struktura e rekonstruktuar e ngjarjes apo veprs
penale ishte dashur q sa m tepr q sht e mundur t jet e prputhshme me
strukturn primare reale. Procedura kriminalistike n pikpamje tematike prbhet
nga detyrat metodologjike si vijon:
1.
2.
3.
4.
5.

Prcaktimi (vendosja, perceptimi dhe formimi) i problemit (state the

problem)
Vendosja e versioneve preliminare dhe ndihmse (hipoteza adhoc)
(form the hypothesis),
Shqyrtimi dhe formsimi i tyre, verifikimet me an t eksperimentit
apo analizs (observe and experiment),
Nxjerrja e prfundimeve nga versionet dhe
Zbatimin praktik t rezultateve t fituara.

N kuadr t sistemit t procedurs kriminalistike profesionistt dhe

joprofesionistt realizojn marrdhnie t ndrlikuara shoqrore.Kto marrdhnie e
kan prmbajtjen, kohn dhe aspektin e tyre social.Procedura kriminalistike fillon me
t vrejturit e problemit.Pr kt piknisje fillestare nga ana e kriminalistit
krkohet:
1. Njohuria paraprake profesionale,
2. Perceptimi dhe
3. Hulumtimi i problemit
Duhet pasur parasysh se perceptimi nuk sht proces pasiv, gjegjsisht
prshkrim pasiv i ngjarjes dhe i fytyrave n kujtes, por process konstruktiv me
ndihmn e t cilit njerzit marrin nj numr t caktuar shenjash t cilat i drgon rrethina.
sht me rndsi t dihet veprimi i disa faktorve n zhvillimin e ktij procesi.Kta
faktor jan njfar lloj determinanti q e prcaktojn trsin, qartsin, saktsin
dhe autenticitetin e perceptimit.Kushtet e perceptimit m s shpeshti ndahen n
objektive dhe subjektive.Tek t vrejturit e problemit i cili duhet t hulumtohet sht
e rndsishme t kihet kujdes pr renditjen e masave dhe aktiviteteve heuristike dhe
silogjistike kriminalistike.Masat dhe veprimet heuristike kriminalistike e theksojn
rndsin inventive.Me kt rast rol t rndsishm luan njohja e morfologjis s

veprs penale.Hulumtimi i problemit brenda procedurs kriminalistike de facto sht

parashtrim i diagnozs preliminare diferenciale kriminalistike (prognozs de facto,
gjegjsisht teoris mbi krimin).Nse fjala sht pr diagnoz pozitive ather jan
plotsuar kushtet pr hulumtim t mtejm ndrkaq nse ajo sht negative ather
kushtet e tilla mungojn.
Lidhur me sa u cek n praktik mund t hasen situatat n vijim:
A.Q nga fillimi sht e dyshimt se a sht fjala pr vepr apo ngjarje
kriminale (bazat e dyshimit).Ather vendoset pr ndrmarrjen e
masave dhe aktiviteteve pr zbulimin e veprs kriminale dhe nse
rezultati sht pozitiv dhe ka kryes (nganjher viktim dhe pjesmarrs
n ngjarje) dhe
B.Nga fillimi sht e padyshimt (dyshimi i bazuar) se fjala sht pr
veprn apo ngjarjen penale.Ktu dallohen situatat kur kryesi sht i
njohur q nga fillimi dhe kur rasti duhet vetm t qartsohet dhe kur ai
sht i panjohur duhet t zbulohet.
Situata nn A sht karakteristike pr kriminalistikn heuristike kurse nn B
pr kriminalistikn silogjistike.N rastin e par dominojn indicet dhe provat n
kuptimin e njohjes kurse n t dytin provat n kuptimin formal.Fjala sht pr dallimin
kualitativ t provave. Dallimi ekziston edhe n kuptimin kuantitativ.N rastin e dyt
ekziston probabiliteti se jo vetm q sht kryer vepra penale por edhe kush e ka kryer
at.Komponenti gnoseologjik i procedurs kriminalistike sht drejtprsdrejti i
lidhur pr kushtet materiale organizative dhe teknike.Nga sa u cek m lart shihet
qart se procedurat kriminalistike jan procese t posame t njohjes t cilat deri
diku prputhen me proceset e hulumtimeve shkencore.Mirpo,hulumtimet
kriminalistike pr dallim nga ato shkencore jan t kufizuara me objektin dhe qllimin e
procedurs si dhe me rregullat procedurale kriminalistike.Fjala sht pr kufizimin
kuantitativ t mass s hulumtimit.Ndrkaq, njohurit shkencore n procedurn
kriminalistike duhet t shfrytzohen n pajtim me metodologjin shkencore lege artis.
Gjithmon duhet t kihet kujdes pr t ashtuquajturn triad t procedurs
kriminalistike e cila nnkupton:
1. Vzhgimin,
2. Mendimin dhe
3. Praktikn
Vzhgimi sht nj perceptim special i organizuar me plan me t cilin zgjidhet n
mnyr selektive vetm pjesa e materialit t selektuar i cili mund t perceptohet si
relevant.Prcaktimi metodologjik i forms s selektimit sht pjes prbrse e do
teknike t vzhgimit, kurse prbhet nga definimi i planit t vzhgimit i cili prfshin
objektin e vzhgimit, instrumentet e vzhgimit dhe mnyrn e regjistrimit t fakteve t
perceptuara.

Vzhgimi mund t jet i drejtprdrejt dhe i trthort (me an t mjeteve),

afatshkurtr ose afatgjat,i prhershm ose i prkohshm, pa ndrprer ose me
ndrprerje, i prcaktuar m par apo i paprcaktuar.Sipas mnyrave t zbatimit t
vzhgimit ai mund t jet edhe i lir.Duke pasur parasysh hapsirn ai mund t
zhvillohet n hapsir t mbyllur dhe t hapur, dhe n baz t vzhguesit ai mund t
jet individual apo grupor kurse n baz t objektit ai mund t jet static dhe mobil, etj.
Mendimi si funksion i dyt gnoseologjik n kuptimin e gjer prfshin do proces
kognitiv t prpunimit t ides, parafytyrimit,figurave, simboleve dhe njohurive.N
kuadr t mendimit hyjn procese t ndryshme t asocimit,kujtess dhe imagjinats,
prmes formimit t konceptit deri tek gjykimi logjik dhe te mendimi kreativ.Mendimi
sht operim i orientuar me shenja dhe simbole me ann e t cilve arrijm deri tek
shikimi i marrdhnieve.
Mendimi dallohet me proceset tjera psikike sipas 3 elementeve t cilat
jan:
1. Ai sht operim me perceptime, parafytyrime, fjal, koncepte dhe
rezultate tjera prvojash si jan mjetet dhe shenjat apo simbolet e q
mundsojn q me an t mendimit t kuptojm m tepr sesa q japin
prjetimet,
2. Orientimi i shfrytzimit t till t prvojave me detyrn me ann e s
cils dshirojm ta zgjedhim problemin para s cilit gjendemi.
3. Shikimi i marrdhnieve dhe lidhjeve t cilat m par nuk jan
vrejtur dhe vrejtja e t cilave pikrisht paraqet zgjidhjen e detyrs
apo problemit para t cilit jemi ndodhur.
Me an t mendimit si funksion i njohjes njihen prgjithsimet, abstraksionet dhe
trsit.Kjo do t thot se arrihet njohuria pr at q i tejkalon kufijt e veprimtaris s
shqisave.Ky sht proces psikik i vendosjes s lidhjeve dhe marrdhnieve midis
prmbajtjes s realitetit objektiv.Mendimi fillon me nj varg operacionesh
ideore.Rezultat i atyre operacioneve sht botkuptimi apo t kuptuarit e
marrdhnieve dhe lidhjeve midis dukurive.N procedurn kriminalistike njsoj jan
t rndsishme operacionet e njohjes dhe operacionet e krijimit.T parat bjn pjes n
veprimtari analitike t mbledhjes s informatave, selektimit dhe klasifikimit t tyre,
kurse t dytat bjn pjes n krijimin e bazave metodike (prfundimet dhe versionet).N
kuadr t shkencs kriminalistike sht zhvilluar nj sfer e gjer e mendimit
kriminalistik.Ky sht sinonim pr sjelljen dhe mendimin kriminalistik me rastin e
zgjidhjes s rasteve t cilat hulumtohen n distancn prej dyshimit t par se sht kryer
vepr penale deri n prfundimin e rastit.Aktiviteti i kriminalistit hulumtues ka
rndsi t caktuara t cilat rezultojn nga vet detyra, mjetet dhe metodat,
pikpamjet dhe marrdhniet, etj.Prmbajtja kriminalistike e objektit si jan kushtet
e puns, prdorimi i mjeteve dhe metodave t posame prcaktojn specifikat e
mendimit dhe paraqesin form speciale kriminalistike t mendimit.

Rndsit psikologjike paraqiten n pranin e llojeve t posame t situatave dhe

detyrave problematike,gjat prdorimit t strukturave profesionale n t menduar
(sistemeve dhe modeleve) dhe t dimensioneve profesionale ideore t veprimit si dhe t
ndrlidhjes s operacioneve ideore me veprimin specifik t disa mekanizmave t
mendimit si sht versioni, bindja personale gjat zgjidhjes s detyrave hetimore apo
hulumtuese.
Pr zgjidhjen e problemeve hetimore jan t rndsishme dy lloje
strukturash t mendimit si jan:
1. Struktura heuristike ( e krkimit t zgjidhjes) dhe
2. Struktura epistemologjike (struktura e njohurive).
Ekziston edhe mendimi reproduktiv, krijues dhe intuitiv.
Praktika sht funksioni i tret kognitiv.Objektet e hulumtimit duhet mbledhur
sistematikisht, kategorizuar ato dhe prpunuar n baz t praktikave dhe eksperiencave.
N shkencn e kriminalistiks praktika sht m tepr se vrtetim i njohurive
shkencore.Ajo ka funksionin kognitiv krijues.Rezultat i praktiks sht edhe
strategjia praktike operative kriminalistike si projekt i aktivitetit t drejtprdrejt
praktik n luftimin e kriminalitetit dhe zbatimi i saj n praktik, shfrytzimi me plan i
metodave operative-taktike dhe teknike, mnyrs dhe mjeteve n hapsir dhe koh
m t madhe me orientim i cili ngrihet mbi rastin individual. Ajo duhet t rezultoj nga
teknikat teorike operative dhe kriminalistike.Nga sa u cek m lart rezulton se
procedurat kriminalistike supozojn aftsin e zbatimit t metodave prkatse n
prmbajtje t caktuar.Procedurat kriminalistike prfshijn komponentt t cilt jan
pjes e do metode shkencore t hulumtimit dhe t njohuris: prshkrimi, sqarimi dhe
parashikimi.
Prshkrimi si piknisje e hulumtimit kriminalistik duhet ti plotsoj kushtet e
caktuara themelore, q nnkupton determinimin e objektit.Kjo do t thot se me rastin
e prshkrimit gjithmon duhet t prcaktohet:
A.Objekti i prshkrimit.
B.Mjeti i prshkrimit dhe
C.Mnyra e prshkrimit
Objekte mund t jen persona, objekte fizike, ngjarje, gjendje, marrdhnie, etj.
N kuadr t procedurs kriminalistike rol t veant luan prshkrimi i ngjarjes
kriminale.Duke filluar nga postulati i shkencs kriminalistike, do ngjarje mund t
prshkruhet prmes informatave themelore (me fjali logjike apo me informata) t
renditura n tri struktura t cilat jan:
1. Struktura hierarkike,
2. Shkak-pasoj dhe

3. Kronologjike.
Sqarimi sht veprim logjik me t cilin objekti, ngjarja apo fakti ndrlidhet me
objektin, ngjarjen apo faktin tjetr, m s shpeshti pr shkak se fakti i par sht arsye
apo kusht pr ekzistimin e ndryshimit apo t gjendjes s faktit tjetr.Detyr e shpjegimit
sht marrja e prgjigjes n nnt pyetjet e arta t shkencs s kriminalistiks.
Objekt i shpjegimit jan rrethanat q duhet sqaruar.Rol sidomos t rndsishm n
procedurn kriminalistike lozin shpjegimet kauzale.
N procedurn kriminalistike sht shum i rndsishm parashikimi.Ai shrben
si verifikim dhe shpjegim dhe ka rol t rndsishm n raport me procedurn e
trsishme dhe me disa akte.Rndsin kye e ka pr planifikimin e hulumtimit dhe
pr zbatimin e disa masave dhe aktiviteteve.
Po shohim se procedura kriminalistike sht e shkallzuar, sht kognitive dhe ka
strukturat e saj njohse.Fillon me t vrejturit e problemit.Pason mbledhja dhe
shqyrtimi sistematik i t dhnave dhe vlersimi i tyre.Procedura kriminalistike
gjithmon fillon nga ndonj form e dyshimit dhe prfundon me t vrtetn.Forma
fillestare apo themelore e dyshimit jan bazat e dyshimit.Pjesa qndrore e
procedurs kriminalistike sht vlersimi i situats.Situata pik pr pik nnkupton
vendosjen e dikujt apo t ndonj sendi n kuadr t strukturs s nj rrethine.N
kuptimin e cekur situata sht njsoj si sht edhe gjendja e rrethins me t ciln
ka t bj ndonj aktor apo person i cili vendos dhe e cila gjendje sht e shprehur apo e
specifikuar sikurse edhe nj varg prcaktimesh strukturore dhe procedurale.do vendimi
t nxjerr me vetdije t kriminalistit duhet ti paraprij vlersimi i situats. Kjo n
esenc do t thot shndrrimi i informatave dhe t dhnave n vendime t dobishme dhe
t mbshtetura n ligj.Vlersimi i situats sht parakusht pa t cilin kriminalistt
nuk munden dhe nuk guxojn t nxjerrin kurrfar vendimi.Fjala sht pr procesin e
t menduarit tek i cili varsisht nga mundsit krkohet veprimi i drejt i
kriminalistit n pajtim me situatn, detyrat e parashtruara dhe n pajtim me ligjet n
fuqi.Dimensioni i vlersimit varet nga dimensioni i informatave dhe t dhnave n
dispozicion apo nga fondi i t dhnave dhe nga ndrlikueshmria e situats dhe e
detyrave.Vlersimi i gabuar sht shpesh rezultat i vendimeve t nxjerra apriori t
cilat ojn drejt manipulimit madje edhe n paragjykime.N praktikat kriminalistike
m s shpeshti vlersohen: situata e veprs penale, situata e gjurmve kriminalistike,
situata kriminale, etj.
N kuadr t procedurs kriminalistike krkohet edhe zbatimi i kombinimit
kriminalistik..Kjo nnkupton aftsin e ndrlidhjes s pjesve n nj trsi logjike e
cila sht e mbshtetur n faktet e besueshme kriminalistike.Pra t vrtetuara me
argumente. Kjo duhet t mundsoj konstatimin e gjendjes reale faktike.
Po shohim se n kuadr t procedurs kriminalistike kryhet zbulimi kriminalistik.
Ky sht proces retrospektiv.Kriminalistt fillojn nga pasojat e veprave drejt
shkaktarve t tyre.N fazn e par dominojn analiza dhe sinteza, zbulohen dhe
fiksohen informatat q kan t bjn me provat (sigurimi i informatave),etj.

Rikonstruktimi ideor dhe sipas nevojs edhe real mundson shtimin gradual t
informatave relevante.Kriminalistt jan ata t cilt i ballafaqojn argumentet
kundrthnse n mnyr q kshtu ti zbulojn informatat e pasakta.Zbulimi
kriminalistik prcillet edhe me konkluzionin apo prfundimin kriminalistik. Ky
sht vlersimi konsekuent i fondit ekzistues t informatave prmes prizmit t rregullave
t shkencs s kriminalistiks. Pr kt sinonim sht obligimi kriminalistik.
Gjat procedurs kriminalistike kriminalistt gjithmon duhet t ken kujdes
pr mundsin e paraqitjes s gabimeve solicistike.Kto jan dukuri sipas t cilave t
gjitha faktet e jashtme deprtojn n vetdijen e njerzve prmes shqisave t tyre,
kurse gabimet lindin pr shkak t kufizimit t shqisave t cilat e kufizojn njohjen dhe
prvojat.Kufizimeve t tilla prandaj u nnshtrohen si kriminalistt ashtu edhe
dshmitart, viktimat dhe t dyshuarit.
Pr zbatimin e suksesshm t procedurs kriminalistike nga kriminalistik krkohet
shkathtsi.Kjo nnkupton nj trsi t koordinuar dhe mir t organizuar t
aktiviteteve mendore dhe fizike t cilat jan t lidhura pr ndonj objekt apo pr ndonj
informat tjetr n dispozicion q ka t bj me sqarimin apo ndriimin e veprs penale.
Shkathtsia ndrtohet gradualisht gjat prsritjes, msimit apo me prvoj.Ajo
paraqet nj varg dhe do pjes e saj varet nga vargu paraprak dhe ndikon n vargun
vijues.Shkathtsit n esenc ndahen n shkathtsi perceptuese motorike, manuale,
intelektuale, sociale etj.Varsisht nga konteksti apo nga aspekti m i rndsishm i
trsis s shkathtsis konkrete.
N kuadr t metodiks s hulumtimit t disa kategorive t veprave penale duhet
dalluar sidomos nocionin mnyr kriminalistiketaktike.Kjo sht mnyra m
racionale dhe m efikase e kryerjes s veprimeve operative taktike dhe procedurale
t cilat sipas mendimit t organit t procedurs m s teprmi i prgjigjen situats
konkrete operative taktike dhe taktike-procedurale dhe t ciln organi i procedurs
e zgjedh nga arsenali i taktiks kriminalistike.N shkencn e kriminalistiks flitet edhe
pr lirin e zgjedhjes s mnyrs kriminalistike-taktike nga ana e organit t
procedurs.Kjo liri do t thot obligim i organit t procedurs q ta zgjedh pr
situatn
konkrete
taktike
edhe
mnyrn
m
t
prshtatshme
kriminalistiketaktike.Mnyrat taktike mbshteten n rezultatet dhe njohurit logjike,
psikologjike dhe n punn e organizuar shkencore.Karakterin dhe prmbajtjen e
mnyrs taktike e kushtzon dhe e prcakton apo e dikton situata konkrete operative
apo procedurale.Situatat e tilla jan shum shpesh plastike dhe fluide dhe
vazhdimisht ndryshojn gj q krkon edhe taktika prher t reja dhe t ndryshme dhe
mnyra t ndryshme taktike n kuadr t nj procedure.Procedura kriminalistike sht
e grshetuar me nj varg verifikimesh kriminale.Kshtu dallohen verifikimet t cilat
zhvillohen me iniciativ personale t organit t procedurs dhe ato t cilat zhvillohen
sipas krkess s organit tjetr kompetent.Objekti i verifikimit mund t jen personat,
objektet, vendet, marrdhniet, kushtet, rrethanat, etj.Sipas mnyrs s zhvillimit t
verifikimeve ato mund t jen publike, t hapura dhe t fshehta konspirative.

Prfundimi i procedurs kriminalistike n esenc paraqitet n dy forma. E para,

kur n mnyr t pakontestueshme sht konstatuar apo vrtetuar se ekziston vepra
penale dhe kryesi i saj dhe e dyta kur sht i pamundur vazhdimi i mtejm i ndjekjes
penale pr shkak se jan shteruar t gjitha mundsit e ndriimit t mtejm dhe
shpjegimit t gjendjes faktike gjegjsisht ather kur me vazhdimin e procedurs
kriminalistike nuk fitohet asgj, madje as minimumi i suksesit, sepse nuk ka gjas q
t sigurohet qasje ndaj kryesit sepse sht vrtetuar se nuk sht fjala pr vepr penale
ose nse ekzistojn pengesat pr zbatimin e sanksioneve penale si sht imuniteti,
pamundsia e qasjes, etj.
4. PARIMET KRIMINALISTIKE -TAKTIKE Ekziston nj numr i madh
parimesh t veprimit kriminalistik t cilat duhet zbatuar n punn e
kriminalistve.N t vrtet fjala sht pr parimet shkencore kriminalistike t cilat
n esenc bjn pjes n taktikn kriminalistike.Gjithsesi nga ato parime ka shum
trsi, t cilat n disa raste mund t merren edhe si patime t pavarura t rangut m t
ult. Ato zakonisht jan komplekse dhe parime shumshkallshe.Kto parime t
cekura dalin nga normat me t cilat sht sht rregulluar procedura kriminalistike, nga
konventat ndrkombtare t ratifikuara, normat etike t kriminalistiks
Si dhe nga prmbajtjet e brteta t procedurs kriminalistike.Parimet
kriminalistike, mund t klasifikohen sipas prmbajtjes dhe prcaktimit t zyre.
Zbatimi i tyre apriori ka t bj me disa masa dhe veprime n kuadr t procedurs
kriminalistike por edhe me vet at.N kt punim do t merremi me metodn e
nominimit t tyre,duke i theksuar prmbajtjet e tyre kryesore.Me rastin e
prcaktimit t parimeve kriminalistike-taktike, sipas natyrs s problemit vjen deri
te grshetimi i prmbajtjeve t njjta n parime t ndryshme. Fjala sht pr prputhjen
organike t disa parimeve me parimet tjera t cilat duken si t ngjashme. Ato
nganjher madje paraqiten edhe si mosprputhshmri e brendshme.sht vshtir t
kategorizohen parimet sipas rndsis s tyre, prandaj kt edhe nuk do ta bjm n
kt tekst.Megjithat parim mbi parimet sht parimi i ligjshmris.sht e
nevojshme t theksohet se kto parime zbatohen ndaj t gjitha burimeve t
informatave materiale dhe personale.Kto parime jan: parimi i ligjshmris, i s
vrtets, i objektivitetit, parimi i planifikimit dhe i metodiks, i operativitetit dhe
shpejtsis, parimi veprimit me koh, parimi i proporcionalitetit, i ruajtjes s
fshehtsis dhe konfidencs, parimi i ekonomicitetit t procedurs, parimi i
udhheqjes unike, i koordinimit dhe i bashkpunimit,i kritiks dhe i vetkritiks,parimi i
mbledhjes besnike t provave, parimi i plotnis, parimi i racionalizimit t veprimit,
parimi i liris teknike dhe taktike, parimi i hollsis, parimi i humanitetit, parimi i
humanizmit, parimi i profesionalizmit dhe i specializimit.
Parimi i ligjshmris Ky sht njeri ndr parimet themelore t veprimtaris
kriminalistike i cili ka rndsi pr rrjedhn e rezultatit.sht ngusht i lidhur me
parimin me t njjtin emr n t drejtn procedurale dhe n t drejtn materiale
penale.N esenc ky parim do t thot q organet kompetente t represionit n
punn e tyre gjat luftimit t kriminalitetit duhet tu prmbahen rreptsisht dhe me
konsekuenc fryms dhe shkronjs s dispozitave pozitive ligjore.Ky parim sht parim

themelor, kushtetues dhe ligjor dhe do t thot se askush nuk mund t jet i dnuar pr
vepr penale, nse ajo si e till nuk sht parapar paraprakisht me ligj.Me kt
theksohet se masat dhe aktivitetet kriminalistike mund t ndrmerren vetm me
kusht q t jen t prmbushura supozimet ligjore pr ndrmarrjen e tyre.Pra, kto
ndrmerren vetm n suaza t ligjit dhe lidhur me hetimin e ngjarjes apo veprs
penale.Me fjal tjera fjala sht pr parimin i cili para kriminalistve shtron
krkesn q gjat puns n luftimin e kriminalitetit duhet tu prmbahen rreptsisht
shkronjs dhe fryms s dispozitave ligjore pozitive.Kornizat ligjore themelore brena
t cilave duhet t vendosen edhe ndrmarrjet kriminalistike jan t prcaktuara me
kushtetut, me ligjin e procedurs penale, me kodin penal dhe me ligjet tjera dhe me aktet
nnligjore, me t cilat prcaktohet veprimtaria e organit t caktuar t procedurs.
Parimi i s vrtets. Me rastin e zbulimit dhe argumentimit t veprave penale
dhe kryersve t tyre, organet kompetente represive jan t obliguara q t vrtetojn
gjendjen e plot faktike relevante t vrtet dhe n trsi, n mnyr q n procedur t
mund t nxirret vendimi objektiv.Pa marr parasysh fazn e procedurs t gjitha
organet represive jan t detyruara ta respektojn kt parim, sepse veprimi i tyre
edhe duhet ti shrbej t vrtets.Personat e autorizuar ligjor kur veprojn n mnyr
jo formale e kan edhe nj liri t caktuar kooperative gjat przgjedhjes dhe ushtrimit
t masave dhe veprimeve t caktuara kriminalistike dhe taktike, varsisht nga
karakteristikat e rastit konkret.Kta veprimtar edhe gjat atij veprimi jo formal duhet
ti prmbahen ktij parimi i cili rezulton nga dispozitat e KPP.Me kt rast ata jan t
detyruar q para s gjithash ti ndrmarrin ato masa dhe aktivitete t cilat jan n
pajtim me kreativitetin dhe invencionin e tyre personal, por q gjithashtu jan edhe m t
qlluara pr prcaktimin e s vrtets.Parimi i s vrtets duhet t jet i pranishm
gjat tr puns s personave t autorizuar zyrtar, q nga njohuria e par pr mudsin
e ekzistimit t veprs penale.
Parimi i objektivitetit Ky parim paraqet barriern themelore pr jo objektivitetin.
Objektiviteti sht kusht pr prcaktimin e s vrtets.E vrteta mund t vrtetohet
vetm nse veprimet e organeve kompetente represive jan t liruara nga fardo
forme e subjektivitetit, njanshmrie, dhe qndrime t ngjashme t cilat ndikojn
negativisht n prcaktimin e s vrtets.Si po shohim ky parim n esenc do t thot
se gjat procedurs nuk guxohet t jet i njanshm dhe subjektiv, me fjal tjera i
njanshm dhe subjektiv.Kjo vjen n shprehje prmes ndrmarrjes s masave dhe
aktiviteteve n procedur n mnyr sistematike t gjithanshme dhe reale.Ky parim
nnkupton kritikn shum t zhvilluar ndaj puns s vet dhe t tjerve, si dhe ndaj
rezultateve t puns.Realizimi i parimit t objektivitetit nga ana e kriminalistve
krkon ndrgjegje, prgjegjsi vetkritik n pun, durim, maturi, korrektsi dhe
marrdhnie t drejt ndaj qytetarve,veprimet dhe vetit e t cilve hetohen.fardo lloj
forme subjektivizmi, irracionale dhe jokritike sht n kundrshtim me kt parim.Ky
parim nnkupton eliminim e do forme t ndrhyrjes nga jasht n veprimtarin
kriminalistike me qllim t shkaktimit t fardo efekti t caktuar. Ky parim do t thot
edhe q kriminalisti prej fillimit deri n prfundim t procedurs duhet t jet i
matur, i qet, i drejt ndaj njerzve dhe situatave.Kjo nnkupton q ai n punn e tij
nuk guxon t implikoj asgj t vetn personale.Ai n vete gjithmon duhet ta zhvilloj

ndjenjn pr t vrtetn dhe pr drejtsin.Kjo do t thot se kriminalisti duhet t

ket karakter t pavarur, t fuqishm dhe t jet i guximshm, me fjal tjera nuk
guxon t shitet pr asgj, sepse, vetm kto veti jan baza dhe garancioni i autoritetit t tij
dhe i prestigjit personal.
Me rastin e zbatimit t ktij parimi vije n shprehje rregulla e vjetr se t
vrtetn mund ta kuptoj vetm ai i cili e respekton at.Kurr nuk guxohet t
ndrmerret asgj pr shkak t ambicieve personale, ose me qllim q procedura t
prfundohet me do mim, nse ajo nuk sht e mbshtetur n prova. Ky parim pra pr
kt arsye edhe sht barrier apo penges e dshirs pr ta zgjidhur shpejt rastin,
ose pr ti mbledhur vetm ato fakte t cilat e ngarkojn ndonj person.Ky parim krkon
nga kriminalisti q informatat argumentuese ti shikoj n baz t vlers s tyre reale,
q do t thot, se nuk guxon as ti mbimoj e as ti nnmoj. Njkohsisht kjo
nnkupton se kriminalisti duhet ti ndrmerr masat dhe aktivitetet operative n
pajtim me planin operativ dhe me nevojat reale t rastit, e kurrsesi q vetm ta prmbush
formalisht zbatimin e detyrs operative.Mos prmbajtja ndaj ktij parimi ndr t tjera
sjell shqetsimin e qytetarve.Pra,ky parim nnkupton zbatimin me konsekuenc t
ligjit dhe t dispozitave tjera.Kjo do t thot se kriminalistt duhet ta zhvillojn
objektivitetin e tyre n mnyr q ti shmangen prirjes profesionale pr t krkuar dhe
siguruar vetm ato fakte t cilat e ngarkojn cilindo, e jo edhe ato t cilat dikujt i shkojn
n dobi. Si u cek kjo rezulton edhe nga parimi i ligjshmris. Pra, si po shohim ky
parim sht edhe obligim ligjor.
Ky parim zbatohet njsoj edhe me rastin e marrjes s vendimit pr ndrmarrjen
e ndonj aktiviteti apo mase, sikurse edhe tek vlersimi i rezultateve t masave dhe
aktiviteteve t ndrmarra.Ky parim sht n lidhje shum t ngusht me parimin e
kritiks dhe vetkritiks.Objektiviteti n punn e kriminalistit sht atribut i etiks
s tij. Pra sht penges i nxjerrjes dhe miratimit t vlersimeve dhe prfundimeve
siprfaqsore,mendjelehta dhe t njanshme dhe n dyshimin e pabazuar ndaj
qytetarve n fardo forme t simpatis apo antipatis, me vetdije apo pavetdije ndaj
kujtdo apo cilitdo personi.Ky parim sht penges edhe pr shkeljet e vrazhda t
objektivitetit, pr shkak t miqsis apo armiqsis, interesit apo edhe t shrbimeve
tjera.Jo rrall n praktik ndodhin shkelje t ktij parimi pr shkak t
ashtuquajturave gabime pavetdije t cilat rezultojn nga simpatit apo antipatit e
pavetdijshme, pr shkak t simpatis seksuale.
Parimi i planifikimit dhe i metodologjis s veprimit.
Metodika n pun dhe planifikimi i masave dhe aktiviteteve operative taktike t
policis jan kusht pr veprimtari sistematike t secilit kriminalist dhe njkohsisht
krkes themelore e veprimit n kuptimin procedural dhe taktik.Procedura e trsishme
kriminalistike q nga fillimi duhet t rrjedh n mnyr metodologjike dhe sipas
planeve dhe nnplaneve t caktuara pr t qen efektive.Ky parim krkon q do
veprim n rastin konkret penal t jet patjetr i studiuar dhe i planifikuar para se t
ndrmerret.Arsyeja themelore e ksaj qndron n karakterin e lufts bashkkohore

kundr kriminalitetit prmes zbatimit t procedurave t shumta, t ndrlikuara dhe

dinamike.
Zbatimit t ktij parimi n praktikn e prditshme kriminalistike i kundrvihen:
1. Humbja e kohs nga momenti i kryerje s veprs penale, deri te t kuptuarit
pr t dhe ndryshimet e domosdoshme t qllimshme dhe t paqllimshme t
gjendjes faktike n kuptim t burimeve materiale dhe personale t informatave;
2. Vet kryersi dhe dshmitari i rrejshm;
3. Bindja paraprake e kriminalistit, si dhe rrethanat e krijuara t ndryshme,
objektive dh subjektive.Kriminalistt para vet shohin pasojat e veprs penale.
Por edhe vet veprn shum shpesh e kan t paqart.
Kur konstatohet se pr ndonj ngjarje apo ndonj vepr penale duhet t
prcaktohet shkaktari i saj, t zbulohet kryersi, kur ai sht i panjohur apo t gjendet
ai, kur sht n arrati dhe t dshmohet fajsia e tij.Pa planifikimin sistematik dhe pa
veprimin e till kriminalistt i kanos rreziku i gabimeve t shumta.Gjithashtu
rrjedha e procedurs do t ishte e pasigurt dhe do t varej nga rrethanat e
paparashikuara dhe rastsit e ndryshme.
Gjat veprimtaris s vet kriminalisti jo rrall has n grshetim t shumfisht t
rrethanave t llojeve t ndryshme, n fakte t shumta lidhjet e t cilave do her nuk
mund t kuptohen menjher.Ai n faza fillestare t caktuara t procedurs nuk di se
ka duhet eliminuar, e ka t ruhet, cilat fakte jan irelevante, e cilat jan kye.Pr tu
gjendur n nj situat t till konfuze dhe kaotike nganjher i ndihmon planifikimi.
Planifikimi e disiplinon kriminalistin dhe ia mundson atij t vrejturit me koh dhe t
drejt t zbrazsive dhe mangsive n procedur.Planifikimi sht themel i
metodologjis dhe i kundrvihet ndrmarrjes spontane dhe pa plan t aktivitetit.
Planifikimi kriminalistik zhvillohet n baza t posame dhe n mnyr t posame.
Metodika prfshin programin e zbatimit t t gjitha komponentve teknologjike,
komunikuese, informative dhe komponentve tjera.Veprimi pa plan dhe pa metod e
karakterizon kualitetin e dobt dhe prfundimin e pasigurt.Pra, parimi i metodiks
prfshin domosdon e plafinikimit dhe organizimit t veprimtaris kriminalistike, t
ekzistimit dhe mbshtetjes s realizimit t qllimit.Nga sa u cek rezulton se qasja
metodike dhe me plan ndaj veprs apo ngjarjes s caktuar penale i domosdoshm. N
punn rutinore pr kriminalistin kjo do t thot se n do rast konkret duhet t
parashihen pyetjet themelore n t cilat duhet t merret prgjigje dhe renditja e tyre, t
parashihen masat dhe aktivitetet themelore q duhet kryer, radhitja e kryerjes s
masave dhe aktiviteteve dhe afateve t tyre etj.Kto korniza duhet tu prshtaten do
rasti konkret, kurse plani zbatohet n mnyr elastike, varsisht nga rezultatet e
arritura. Pa plan prkats t qart t veprimit nuk mund t ket metodik n pun.
Pr planifikimin bashkkohor kriminalistik, rutina, shabloni, dhe recetat duhet
t jen t huaja. Ato jan n kundrshtim me rolin dhe frymn e planifikimit. Ajo q
sht n nj rast e drejt dhe nevojshme n rastin tjetr mund t jet fatkeqe. Plani
nuk guxon t jet i ngurt, por elastik.Ai duhet n proces t psoj edhe ndryshimet e

domosdoshme. Ktu qndron edhe elasticiteti i tij.Planifikimi duhet t filloj q n

momentin kur disponohet me faktet e para.Ai i shrben verifikimit dhe interpretimit
t fakteve t reja dhe atyre t mbledhura.Me krijimin e planit, planifikimi vetm
fillon, kurse zgjat deri n prfundim t procedurs.Masat dhe aktivitetet e nevojshme t
organeve t procedurs duhet t kryhen n proporcion real me rndsin e veprs
penale dhe kryersit t tij, pra n proporcion me qllimet taktike dhe me vlersimin e
situats kriminale.Kurriz i do planifikimi jan pyetjet e arta t shkencs
kriminalistike.
Parimi i operativitetit dhe i shpejtsis. Ktu kemi formn e parimit t
ndrlikuar i cili prfshin nnparimin e shpejtsis dhe koordinimit n pun,
bashkpunimit, prshtatjes rrethanave reale dhe format e posame t veprimit.E quajn
ndryshe edhe parimi i shpejtsis dhe i befasis, gjegjsisht i veprimit me koh.Ky
parim sht ngusht i lidhur edhe pr supozimet e caktuara organizative dhe
kryesisht prfshin modalitetet e zbatimit t disa masave dhe aktiviteteve kriminalistike.
Operativitetit ka t bj me tr sistemin e veprimtaris kriminalistike si dhe me disa
subjekte.Operativiteti n punn e kriminalistit e prsos dhe e plotson parimin e
shpejtsis.Operativiteti supozon njohjen e gjendje,rrethanave, vatrave kriminale,
format e shfaqjes dhe t kryerjes s veprave penale n territorin e caktuar etj.Ky parim
manifestohet n veprimin e shpejt, t vendosur, por edhe t planifikuar mir.sht
supozim ideal q masat dhe aktivitetet kriminalistike taktike t ndrmerren menjher
me t marr t informats pr veprn kriminale.
Sa m e shkurtr q sht distanca kohore midis kryerjes s veprs dhe fillimit t
procedurs gjasat jan m t mdha pr sukses.Ky parim sidomos vjen n shprehje n
rastet e kapjes s kryersve n vepr (in flagranti).Konsiderohet se personi i kapur n
flagranc t cilin e ka vrejtur dikush n kryerjen e veprs penale, gjegjsisht personi
i cili sht hasur drejtprsdrejti pas veprs penale n rrethanat t cilat tregojn se ai
pikrisht e ka kryer veprn penale.N praktikn e prditshme mund t paraqet
problem shprehja drejtprsdrejti pas veprs penale e cila sht e kushtzuar nga
shum rrethana objektive t lidhura pr disa lloje t veprave penale.N parimet tjera
taktike ky parim sht parakusht i rndsishm i efektivitetit t veprimit t disa
kriminalistve dhe tr sistemit ndshkuese represiv, sidomos sot n kushtet e lufts
bashkkohore kundr kriminalitetit.Ngathtsia gjithmon shprehet negativisht n
efektivitetin e lufts kundr kriminalitetit.Shtyrjet e panevojshme dhe vonesat n
procedure pamundsojn efektivitetin e zbulimit, lehtsojn aktivitetin kriminal dhe
inkurajojn kryersit potencial t veprave penale si dhe futin pasiguri ndr qytetar.
Ky parim duhet t zbatohet si n raport me burimet personale t informatave
ashtu edhe atyre materiale.Sidomos sht me rndsi q me rastin e krkimit t
kryersve t veprave penale, ky parim nga kriminalistt krkon aftsi dhe njohuri t
caktuar psiko fizike,me fjal tjera mundsi reale t veprimit n rastin konkret.
Operativiteti n pun, n fakt do t thot shpejtsi dhe veprim me plan me qllim t
ndriimit t veprs penale dhe t kapjes s kryersit t saj.Ky parim gjithashtu do t
thot se puna n teren duhet ta ket prparsin ndaj asaj n zyre (t ashtuquajturs
pun kabineti dhe administrimi).

Me ndrmarrjen e masave dhe aktiviteteve t shpejta (n kohn e duhur),

qofshin ato formale dhe joformale mundsohet dhe lehtsohet vrtetimi i ekzistimit t
veprs penale, modalitetet e saj, kryesit etj.
Parimi i shpejtsis mundson efektivitetin maksimal.Parimi i shpejtsis duhet ti
grshetoj t gjitha veprimet e sidomos ato para hetimore.Te disa situata taktike
shpejtsia nuk sht e dshirueshme sepse mund ta dmtoj procesin apo situatn. Fjala
sht pr zbatimin e njohur t taktiks s pritjes s rastit m t mir apo m t
prshtatshm n taktikn kriminalistike.N zhargonin kriminalistik kjo do t thot
taktik kontaktuese.Kriminalisti duhet ta ket shpejtsin, sigurin dhe refleksin e
mir, aftsin e vendosjes s shpejt dhe realizimit t vendimeve i cili gjithashtu duhet
t jet mir i menduar.Duhet ta ket parasysh se shpejtsia nuk sht njsoj sikurse
ngatrrimi si u cek nganjher varsisht prej situats taktike duhet ditur edhe t pritet me
durim. Shpejtsia dhe vendimi i drejt, dinamika dhe operativiteti n pun ofrojn
m s teprmi garanci pr sukses t sigurt.
Ndrmarrja e shpejt kriminalistike vepron befasishm n kryersin,
pjesmarrsin, dshmitarin e rrejshm,n ata q fshehin krimin,etj., pra i huton,i
shokon, i paaftson n prdorimin e dinakris dhe t mjeteve t pandershme mbrojtse.
Parimi i shpejtsis dhe i befasis sht parim i njohur kriminalistik.Ta befasosh dik
do t thot t ndrmarrsh n kohn e duhur masat t cilat nuk i ka prit personi dhe
n kohen kur ai m s teprmi ka shpresuar. Goditja e shpejt dhe e befasishme e
siguron suksesin e plot. Befasia vlen pr t gjitha fazat e procedurs dhe pr t gjitha
masat e veprimit.Kshtu policia me befasi i grabit delikuentt e rrezikshm i zbulon
korpora deliktet e fshehura, i kap kryersit n vepr etj.Ky parim sidomos vjen n
shprehje te masat e intervenimit t par (t policis primare), dhe t masat e
ndrmarrjes s par t policis kriminalistike dhe prokurorit. Me ndrmarrjen e shpejt
t masave lehtsohet vrtetimi i ekzistimit t veprs dhe ndrmarrja e masave m
efektive t zbulimit t kapjes s kryersit t veprs.Vendimi i shpejt dhe i drejt,
operativiteti dhe puna dinamike dhe elastike ofrojn m s teprmi garanci pr sukses.
Efektet pozitive t ktij parimi duhet dalluar nga ngatrrimet eventuale.Ekzistojn
situata n kuadr t procedurs kriminalistike kur mungesa e mendjemprehtsis
dhe dshira pr sukses t shpejt e shkatrrojn situatn e volitshme dhe gjat t
prgatitur taktike.Kriminalistt jan t detyruar ta vlersojn dhe ta shfrytzojn
rastin m t prshtatshm pr zbatimin e mass dhe aktivitetit t caktuar kriminalistik
taktik.Nganjher vlersimi i till nuk sht mi mundshm pr shkak t fondit t
pamjaftueshm t informatave.Pa marr parasysh kt parim gjithmon duhet q n
baz t informatave n dispozicion t vlersohet se a paraqet rrezik ndrmarrja e
shpejt e masave dhe aktiviteteve pr vshtirsimin apo edhe pamundsimin e veprimit
operativ.
N kuadr t ktij parimi sidomos vije n shprehje nn parimi i befasis.Ta
befasosh dik do t thot t ndrmarrsh masa dhe aktivitete t tilla t cilat ai nuk i
ka prit dhe n kohn kur ai nuk ka shpresuar, gjegjsisht n vendin q nuk ka mund ta
parashoh, ashtu q veprimi i till do ta hutoj plotsisht, do ta shokoj dhe pamundsoj

pr qendrs dhe rezistenc t mtejme, pr luft apo pr fardo forme tjetr t

kundrvnies s situats konkrete.Nj numr i konsiderueshm i masave dhe
aktiviteteve operative t karakterit represiv mund t realizohen me efektivitet n
momentin e befasis(grabitja, hasja n flagranc, krkimi etj.).Ndrmarrja e shpejt e
befasishme siguron suksesin e plot. N zhargonin policor fjala sht pr veprimin n
befasi.Ndrmarrje t tilla krkojn nj metodologji thelbsore t veprimit.Praktika
kriminalistike dshmon q me kushtin e veprimit t prgatitur mir dhe mir t
menduar arrihet efekti i befasis, sidomos n raport me kryersit e veprave penale.
Zbatimi preciz i ktij parimi sht parakusht pr luftimin e suksesshm t
kriminalitetit.Si nnparim t operativitetit (shpejtsis dhe befasis) e kemi edhe
parimin e shpejtsis s veprimit (parimi i urgjencs).
Parimi i urgjencs sht ngusht i lidhur me parimin e veprimit n kohn e duhur. Ky
parim e ka parasysh dinamikn e ndryshimeve traseologjike dhe deficitin e pritur
traseologjik (entropia traseologjike), n vendet t cilat kan lidhje me veprn penale ky
parim shpreh reagimin e organeve t procedurs ndaj ngjarjes penale apo veprs penale.
Njkohsisht nuk e karakterizon edhe ngutjen e teprt dhe sht ngusht e lidhur me
parimin e saktsis dhe hollsis.Ky parim sht negacion i marrdhnies burokratike
ndaj puns dhe mnyrs kancelarike t saj.Me kt nn parim duhet sidomos t kihet
kujdes kur sht fjala pr punn kolektive t kriminalistve q sidomos sot sht
karakteristik.N rastet e tilla varsisht nga karakteristikat e rastit n t cilin punohet
sidomos duhet pasur kujdes edhe pr kualitetet e kriminalistve t cilt veprojn apo
marrin pjes n pun.N rastet tjera mund t paraqiten t ashtuquajturit fenomene t
konvojit, gjegjsisht q shpejtsia dhe rrjedha e operacionit t zhvillohet me
shpejtsin e kriminalistit m t ngatht.Rasti i till vshtirson zbatimin e parimit t
udhheqjes unike dhe parimit t koordinimit dhe bashkpunimit unik t t gjitha
forcave kriminalistike.
Parimi i veprimit n kohn e duhur. Ky parim krkon q masat dhe aktivitetet
operative policore dhe aktivitetet anticipuese t argumentimit duhet t ndrmerren
menjher posa t ket lind nevoja pr zbatimin e tyre, gjegjsisht posa t pritet se mund
ta arrin rezultatin m optimal,gjegjsisht efektivitetin dhe dobin m t madhe n
kuptimin kriminalistik procedural.Zbatimi i ktij parimi pamundson humbjen e
informatave relevante, entropin traseologjike, harresn, marrveshjet etj.
Parimi i reciprocitetit Ky parim krkon nga kriminalisti q do mas dhe
aktivitet ta ndrmarr n suaza t ligjit duke pasur kujdes pr domosdon dhe
proporcionalitetin e zbatimit t masave dhe aktiviteteve.Me fjal tjera q veprimtaria e
organit t procedurs t jet proporcionale me qllimin e dshiruar.N pajtim me
dispozitat kushtetuese dhe ligjore,dhe n kuadr t procedurs nuk guxohet t
zbatohet ndrmarrja e pabazuar dhe e panevojshme q nuk sht n pajtim me ligjin dhe
lirit e njeriut.Kjo do t thot se mund t ndrmerren vetm ato masa dhe veprime t
cilat n rastin konkret e respektojn peshn e veprs penale, rrethanat reale dhe
zgjidhjet alternative t cilat eventualisht ekzistojn.Qllimi i dshiruar duhet t arrihet
me t njjtn veprimtari, por me prmasa m t vogla pr t drejtat dhe lirit e
qytetarit. Kjo do t thot se nuk bn t shkaktohen pasoja t cilat me efektin e

dshiruar nuk jn n proporcion.Kur sht fjala pr policin, ather proporcionaliteti

i mangt gjithmon sjell ndalimin e intervenimit.Parimi i proporcionalitetit prfshin
edhe kujdesin ndaj parimit t ekonomicitetit.Parimi i proporcionalitetit n zbatimin
e mnyrave dhe mjeteve kriminalistike, krkon harmonizimin me parimet e ligjshmris,
humanitetit dhe prcaktimit t s vrtets.
Parimi i ruajts s sekretit dhe konfidencs. Ky parim n esenc ka t bj me
masat dhe aktivitetet t cilat i ndrmarrin organet represive si dhe me personat t
cilt jan t implikuar n raste dhe t cilt jan objekt i interesimit t atyre organeve.Ky
parim njsoj ka t bj dhe n t njjtn mas me t gjitha masat dhe aktivitetet
operative taktike.Disa prej tyre ndrmerren n konspiracion t rrept,ndrsa t tjerat
ndrmerren n at mnyr q kan karakter publik.Zakonisht fjala sht pr sekretin
shtetror, ushtarak, zyrtar dhe afarist.
Ky parim para s gjithash ka t bj me ruajtjen e sekretit zyrtar.Nganjher
organet e procedurs, t dhnat zyrtare me t cilat disponojn duhet ti ruajn n
fshehtsi deri n momentin e fundit, sepse zbulimi (deprtimi) i disa detajeve mund t
sjell deri te mossuksesi i procedurs pr shkak se mund t ndikoj n prshtatjen e
mbrojtjes s rrejshme, ta vshtirsoj ose pamundsoj verifikimin e suksesshm t
alibis, mund t ndikoj n mbulimin apo fshehjen dhe asgjsimin e gjurmve dhe
objekteve t veprs penale, instruktimin e dshmitarve t rrejshm etj. Ky parim
sht i lidhur ngusht me parimin e befasis, dhe para s gjithash m s teprmi vjen n
shprehje n punn e policis.
Masat dhe veprimet operative taktike t policis mund t jen publikedhe diskrete
apo t fshehta.Karakteri publik i masave dhe aktiviteteve operative taktike m s
shpeshti ka t bj me ndrmarrjen e tyre publikisht, por jo edhe me shkakun e
ndrmarrjes s tyre, qllimin dhe rezultatet.Publikimi tepr i hershm i t dhnave
mund ta vshtirsoj apo paralizoj punn e organit t procedurs, dhe dukshm ta
vshtirsoj mbledhjen, sigurimin, zbatimin dhe verifikimin e provave.Ky parim ka t
bj si me masat dhe aktivitetet t cilat duhet ndrmarr, ashtu edhe me ato t cilat
tashm jan ndrmarr, si dhe me rezultatet e tyre.Zbatimi i tyre siguron sukses n
procedur dhe bashkpunim t mir me qytetart.Diskrecioni ndr t tjera pamundson
kryerjen e hakmarrjes n fardo forme, etj.Ky parimsidomos vije n shprehje n
rastin e zbatimit t institutit kriminalistik t hetimit t fsheht, agjentve t fsheht
dhe informatorve, si dhe n rastin e ndrmarrjes s masave dhe aktiviteteve operative
teknike, jo publike apo diskrete t policis, si jan operacionet diskrete (cover
operations), n form t prcjelljes s fsheht, mbikqyrjes elektronike etj, vendosjes s
kurtheve dhe klekave, pritave, bllokadave, racis.
Duhet pasur parasysh se diskrecioni para s gjithash sht emblem e
profesionalizmit, detyr ligjore dhe etike, e jo parim i veprimit.Ruajtja e fshehtsis
sht detyr profesionale e normuar me norma ligjore, por edhe me standarde etike t
organit t procedurs.Ky parim do t thot se pr procedurat nuk guxohet t
diskutohet, madje as me koleg dhe personat t t njjtit profesion t cilt nuk jan
duke punuar n rastin konkret.Ky parim duhet t jet penges pr t ashtuquajturn

rrjedhje e informatave nga organi i procedurs.Ajo rrjedhje e informatave jo

vetm q mund t ket pasoja t dmshme n prfundimin e procedurs, por shpesh
shkon edhe dm t dinjitetit t njerzve t pafajshm, t cilt shum shpesh shpallen
tepr hert fajtor apo jan t implikuar n rastin kriminal n mnyr t pabazueshme.
Gjithsesi ky parim nnkupton edhe q pr shtjet zyrtare nuk duhet biseduar madje as
me miqt dhe as me antart e familjes.
Parimi i ekonomicitetit t veprimit (procedurs) Ekonomicitetit operativ dhe
procedural i veprimit niset nga parimet graduale dhe kriminalistike dhe kufizimi i
liris taktike teknike t veprimit. Elementet themelore t parimit t ekonomicitetit
jan:
1. zbatimi i shpejt i procedurs,por jo n at mnyr q t rrezikohet
prcaktimi i s vrtets n kuptimin kualitativ dhe kuantitativ, si dhe
mbrojtja e t drejtave dhe lirive t qytetarit;
2. zhvillimi sa m i lir dhe m i shkurtr i procedurs;
3. ndalimi i zbatimit t do gjje q n procedur paraqitet si e nevojshme;
4. shkaktimi i dmit sa m t vogl;
5. kujdesi pr at q ky parim sa m tepr t prputhet me parimin e
reciprocitetit n zbatimin e masave t shtrngimit dhe t mjeteve
argumentuese;
6. te rastet m pak t rndsishme duhet krkuar thjeshtsimin e
procedurs dhe;
7. hedhja e informats argumentuese, apo provs, nse ajo nuk ka t
bj me rastin konkret, nse sigurimi i tyre nuk sht i
domosdoshm, kurse mund t shkaktoj shtyrjen e procedurs,
ndikimin n dshmitart, sugjerime, nse nuk jan t prshtatshme dhe
nse jan t paprdorueshme, nse nuk mund t sigurohen, nse nuk
kan vlere serioze t argumentimit, nse fakti (objekti), i kontestueshm
tashm sht argumentuar me prova tjera autentike, ose sht notor.
Duhet gjithmon t kihet parasysh se do shpejtsi n veprim sjell me vete edhe
rrezikun e shmangies nse krahasohet me parimin e s vrtets dhe proporcionalitetit.
Zbatimi i ktij parimi kurr nuk guxon t shkoj n dm t interesit t procedurs
dhe t t drejtave dhe lirive t qytetarit, ky parim i prket tr procedurs si dhe disa
masave dhe aktiviteteve t saj.N raport me masat dhe aktivitetet ky parim
nnkupton ndrmarrjen e atyre masave dhe aktiviteteve t cilat jan t nevojshme, me
ka prjashtohen t teprtat.Kjo do t thot veprim restriktiv ndaj atyre fakteve t
cilat nuk kan t bjn me shtjen penale pra jan fakte irelevante.Parimi i
ekonomicitetit dhe i s vrtets duhet t harmonizohen n at mnyr q nacionaliteti
dhe ekonomiciteti nuk guxojn t shkojn n dm t prcaktimit t s vrtets.
Parimi i udhheqjes unike. Ky parim krkon q puna n hetimin e veprave t
rnda dhe t ndrlikuara penale e cila krkon angazhim t nj numri m t madh t
veprimtarve dhe t mjeteve t jet e organizuar nga nj qendr, ashtu q me punn t
udhheq shtabi.Shtabi duhet ti koordinoj dhe ti sinkronizoj t gjitha aktivitetet sipas

planit paraprakisht t hartuar.Shtabi apo udhheqsi i caktuar i caktojn disa detyra i

analizojn rezultatet e ofruara, bjn ndryshimet dhe prshtatjet e nevojshme t
planit dhe orientojn realizimin e tij n drejtim t caktuar.Ky parim fillon nga ajo se
puna moderne kriminalistike n kushtet e lufts bashkkohore kundr kriminalitetit
mund t jet vetm puna kolektive me ndarjen e domosdoshme t punve n t ciln do
gj varet nga veprimtaria dhe aftsia e do kriminalisti ve e ve, dhe i t gjithve s
bashku. Pr kt arsye me rastin e zgjedhjes s kriminalistve duhet pasur kujdes
pr karakteristikat e rastit konkret dhe pr cilsit e kriminalistve t cilt do t
punojn
n
sqarimin
e
tij.
Parimi i koordinimit dhe bashkpunimit . .Kt parim e quajn ndryshe edhe
parim i aksionit t bashkuar t tgjitha forcave kriminalistike.Kriminaliteti
bashkkohor nuk njeh as kufi hapsinor e as administrativ, gj q tashm nj koh
t gjat ky parim edhe gjendet n plan t par. Ky parim krkon q puna n hetimin e
veprave penale si dhe aktiviteti i trsishm n luftimin e kriminalitetit t jen t
organizuara n mnyrn e cila siguron nj veprim t koordinuar t t gjith
pjesmarrsve. Ky parim e ka parasysh se kriminaliteti nuk sht i kushtzuar vetm
n nj vend apo hapsir.Pr shkak t karakterit lokal, jasht lokal dhe
ndrkombtar t kriminalitetit, ky parim n koht e fundit sht n plan t par t
puns s kriminalistve.Karakteri i cekur i kriminalitetit bashkkohor krkon
gatishmri dhe aksion unik t t gjitha forcave kriminalistike.Pra, supozon shkall
prkatse t bashkpunimit midis organeve penale t represionit t cilat mundsojn
veprimin e koordinuar n situatat kur kjo sht e nevojshme.
Koordinimi dhe bashkpunimi realizohen me kontakte t drejtprdrejta dhe
prmes t ashtuquajturave lutje si form e ndihms operative dhe juridike. Kur sht
fjala pr lutjet supozohet veprimi i ndrgjegjshm dhe korrekt i organit t cilit i
drejtohet ajo.Koordinimi dhe bashkpunimi manifestohet edhe prmes shkmbimit
reciprok t informatave lidhur me format e kriminalitetit dhe prvojat n luftimin e tij,
me rast duhet shmangur shkresat e panevojshme dhe format tjera t komunikimit
si pr shkak t parimit t ekonomicitetit ashtu edhe pr shkak t rrezikut nga zbulimi i
sekretit zyrtar.Ky parim sidomos vije n shprehje kur kryerja e veprave penale i
tejkalon kufijt lokal dhe ka karakter ndrkombtar.Pr fat t keq edhe sot e ksaj
dite ekzistojn nj numr i t ashtuquajturave kufij resoresh, t cilt pamundsojn
ose vshtirsojn zbatimin e ktij parimi.Ky parim sht shum ngusht i lidhur me
konceptin e lufts s koordinuar kundr kriminalitetit i cili nnkupton q n at luft
njkohsisht dhe n t gjitha hapsirat dhe nivelet duhet t angazhohen forcat kompetente
pr luftimin e kriminalitetit e t cilat mund t kontribuojn pengimin e tij.Koordinimi i
organeve represive kombtare e ndrkombtare n esenc zhvillohet si n realizimin
e masave dhe veprimeve konkrete operative taktike(verifikimet,veprimtaria e krkimit,
mbikqyrja e shtuar, prcjellja, etj), ashtu edhe n planin e shkmbimit t njohurive
pr format e reja t shfaqjes s kriminalitetit dhe pr metodat e puns s
kriminalistve.Ky bashkpunim sidomos vije n shprehje n suazat e veprimtaris
parandaluese. N kuadr t ktij parimi ekziston edhe nn parimi i bashkpunimit
ndrkombtar n luft kundr kriminalitetit.Ai realizohet prmes organizatave t

shumta policore dhe t tjera ndrkombtare,si sht sht Interpoli,Evropoli dhe

Marrveshja e Shengenit, etj.
Parimi i kritiks dhe vetkritiks Fjala sht pr parimin e njohur n shkencn e
kriminalistiks, pr parimin e dyshimit dhe skepsit.Ky parim sht ngusht i lidhur
me parimin e metodiks, element apo pjes e t cilit sht n t vrtet dhe me parimin
e objektivitetit.Megjithat, kt n taktikn kriminalistike e prpunon sidomos, sepse
duhet zbatuar edhe n situatat e tilla t cilat n shikim t par duken shum t
thjeshta. Me kt rast kriminalistt fillojn nga teza se pas shtjes m t imt mund t
fshihen veprat e rnda penale.Pra edhe me rastin e veprimeve m t shkathta dhe m
t kujdesshme ndodhin gabimet, por nse ato jan sajuar dhe jan pranuar me
vetkritik, ather do ti shrbejn puns s mbar n t ardhmen.Kriminalistt n
praktikn e prditshme duhet ta zhvillojn aftsin kritike dhe vetkritike t
mnyrs s t menduarit.Marrdhnia kritike ndaj vetvetes dhe pjesmarrsve tjer
n procedur sipas provave e t ngjashme punn e kriminalistit e bn t frytshme. N
esenc kjo do t thot se kriminalisti vetkritik s pari do ti mbledh provat, e pastaj
n baz t tyre do t veproj, e kurrsesi anasjelltas.Qasja kritike ndaj procedurs mund
ta ruaj kriminalistin nga interpretimet e gabueshme t provave dhe fakteve, pastaj
nga dinakria e kryersve t veprave penale, nga rrenat e dshmitarve, nga lvizjet e
rasteve etj. Ky parim sidomos vije n shprehje gjat puns me versione.Pranimi i leht
i disa versioneve pa ndonj analiz dhe vlersim themelor dhe kritik on n
shmangie
t
cilat
mund
t
ken
pasoja
t
dmshme
dhe
t
paprmirsueshme.Kmbngulja n version t gabuar, gjegjsisht mospranimi i
gabimit personal,me qllim q t arsyetohen disa hapa t caktuar t gabuar nuk sht
vetm munges e vetkritiks, por n raste t caktuara ajo merr prmasa t keqprdorimit
t besimit dhe autorizimit.
Parimi i mbledhjes besnike t provave .Ky parim parasheh mbledhjen e
provave n mnyrn e cila sht n pajtim t plot me postulatet dhe standardet e
caktuara etike t cilat kan t bjn me t drejtat e t dyshuarit dhe t pandehurit n
procedur.Ky parim ka lidhje t ngusht me parimin e provs m t mir.Ky parim
supozon domosdon e nxjerrjes s provave m t mira, pavarsisht nga shpenzimet
q do ti krkoj nj gj e till, p.sh, analizat e ADN-s, madje edhe n rastet m t lehta
dhe m t thjeshta kriminale.Kjo nganjher sht n kundrshtim edhe me parimin e
ekonomicitetit
n
procedur.
Parimi i plotsis .Ky parim udhzon n at q gjat procedurs t prfshihen t
gjitha provat dhe faktet.Sidomos vije n shprehje me rastin e shikimit t vendit t
ngjarjes.Ky parim nga kriminalistt krkon nj aktivitet kreativ. Ky aktivitet kreativ
si nj pasqyr e shikimit t vendit t ngjarjes tregon se organi i inspektimit
prcakton dhe kryen shikimin sipas detyrs zyrtare dhe n procedurn e zbulimit dhe
qartsimit t veprs penale tregon aktivitet kreativ.
Parimi i liris taktike teknike .Ky parim sht i kufizuar n parimin e
ligjshmris dhe parimin e reciprocitetit i cili n nj mas rezulton nga parimi i
ligjshmris si e kemi cekur edhe m lart.do shtrngim sht ndrmarrje serioze q

prek n t drejtat dhe lirit e qytetarit.Ai nuk guxon ti tejkaloj masat q jan t
nevojshme pr arritjen e qllimit t procedurs.Parimi i reciprocitetit krkon q
ndrmarrja t shkoj vetm deri n at mas sa vllimi i saj, prmbajtja dhe intensiteti
t jen t mbuluara me qllimin e procedurs konkrete.Zgjedhja, thellsia dhe vllimi i
ndrmarrjes duhet t jen t prcaktuara nga qllimi i procedurs, kurse edhe n
baraspesh t saj duhet t qndroj interesi i shoqris dhe shtetit me arsyetimin e
veprimtaris kundrligjore.Me rastin e przgjedhjes s mass dhe aktivitetit formal
dhe jo formal t veprimit procedural, luan rol edhe sjellja e kryersit, para, gjat, dhe
pas kryerjes s veprs penale. Kriminalisti duhet t przgjedh ato mjete t detyrimit
t cilat sjellin deri te suksesi duke pas parasysh edhe sjelljen eventuale t mparshme t
kryersit, por me sa m pak cenim t t drejtave t tij personale si dhe t drejtave t
subjekteve tjera.Kriminalisti me prvoj, prakticisti, mjetet e detyrimit do ti
shfrytzoj dhe do tia prshtat mjeteve argumentuese (veprimet e karakterit
argumentues), si dhe provat n prmasn e cila pamundson fshehjen e s vrtets dhe n
situatn konkrete paraqet cenimin m t vogl t mundshm t t drejtave personale t
subjekteve t procedurs.Ky parim n esenc do t thot se masat dhe aktivitetet
taktike dhe teknike si dhe veprimet hetimore duhet t jen t planifikuara n prmasn
reale me rndsin e veprs s kryer penale, me qllim taktik dhe me vlersim t situats.
Parimi i ekonomicitetit nuk bn t zbatohet n dm t parimit t reciprocitetit.Nuk
sht e arsyeshme as juridikisht e bazuar q n rastet e ashtuquajtura t lehta t
ndrmerren
masa
t ashpra
dhe masive
t karakterit
represiv.
Parimi i hollsis dhe kmbngulsis Ky parim sht n lidhje t ngusht me
parimin e metodiks dhe operativitetit n pun t cilat plotsohen n mnyr t
ndrsjell dhe n esenc do t thot se t gjitha provat dhe informatat duhet zbuluar dhe
siguruar dhe ndrmarr masa dhe veprime t hollsishme,t ngadalshme dhe
kmbngulse, por jo me kokfortsi.Kjo nnkupton q organi i procedurs n punn
e tij nuk guxon t kufizohet vetm n ndrmarrjen e disa masave dhe aktiviteteve, si
dhe vetm n mbledhjen, verifikimin dhe vlersimin e vetm disa informatave dhe
provave argumentuese.Ky parim i kundrvihet puns s shpejtuar dhe siprfaqsore
t kriminalistit. Krkon q me t njjtin kujdes t analizohen t gjitha faktet dhe
rrethanat sikurse ato q n shikim t par duken t parndsishme, ashtu edhe ato t cilat
jan t qarta. Ky parim zvoglon mundsin e paraqitjes numrit t errt. Durimi
dhe kmbngulsia jan veti t mueshme t kriminalistit.Ky parim krkon vlersim
t mir t asaj q sht e rndsishme, kurse sht sekondare pr prcaktimin e s
vrtets.Ngutja e tepruar mund t shkaktoj punn siprfaqsore.N shikim t par
lshimet e vogla t kriminalistit mund t sjellin deri te pasojat e mdha.Kriminelt
zakonisht nuk bjn gabime t mdha, por lshime t vogla. Prandaj, t vrejturit e
atyre lshimeve t vogla on drejt n sukses.Nuk ka madje as nj gjurm t vetme apo
as indice e cila nuk duhet t verifikohet.Nuk guxohet leht t kalohet mbi imtsira .
Mossuksesi fillestar nuk guxon ta dekurajoj kriminalistin.Veprimtaria apo aktiviteti
kriminalistik i prgatitur n mnyr t detajuar por edhe me shpejtsi, i zbatuar me
kmbngulsi dhe arsyeje, sht supozim pr prfundimin e suksesshm t aktivitetit.
Gjat ktij aktiviteti duhet vlersuar dhe klasifikuar t rndsishmen nga e
parndsishmja dhe do fakt duhet verifikuar me ndrgjegje t plot.Ky parim

gjithashtu supozon planifikimin e mass dhe aktivitetit, zbatimi i s cils duhet t

kryhet deri n fund.
Parimi i humanitetit - Ky parim mbshtetet n faktin se edhe n kuadr t
marrdhnieve operative dhe procedurale penale duhet deri n fund t respektohen t
drejtat dhe lirit e njeriut.Ky parim nuk ka karakter para s gjithash operativ
kriminalistik, por ka nj rndsi shum m t gjer n punn dhe sjelljen e
kriminalistit modern.sht ngusht i lidhur me deontologjin e profesionit t
kriminalistit.Ndonse n luftimin e kriminalitetit krkohet energji dhe forc, zbatimi i
kufizimit t masave t detyrimit duhet t jet i drejt n mnyr q t mos preket n t
drejtat dhe lirit e njeriut.Ekziston nj lidhje e ngusht midis parimit t ligjshmris dhe
ktij t humanitetit. N kuadr t ktij parimi kriminalisti duhet t ket kujdes dhe t
udhhiqet nga ndenja e drejtsis dhe t vrtets, siguris ligjore, e q kjo njherazi
krkon edhe t prmbajturit, gjakftohtsin n do situat, durimin dhe respektimin e
njeriut.Gjithmon para vets duhet par njeriun, pa marr parasysh ka do t ket br,
e kurrsesi t shihet vetm rasti penal. Ky parim mbron kriminalistin nga marrdhnia
burokratike, zyrtare, indiferente dhe e ftoht ndaj njeriut. As edhe nj delikuent i
vetm, me hyrje n zonn kriminale, nuk e humb t drejtn n trajtim njerzor.Ky
parim ka hasur n shprehjen e tij n maksimn kriminalistike:mendja e ftoht,
zemra e nxeht dhe gishtrinjt e pastr.Prmbajtja konkrete e ktij parimi qndron
n mbrojtjen e personit t pafajshm nga dyshimi i pabazuar dhe nga detyrimi i
paarsyeshm dhe i gabuar, kurse kriminelin nga eksesi n procedure dhe nga shpenzimet
e panevojshme t procedurs.Gjithsesi q zbatimi i ktij parimi nuk mund t shkoj n
dm t siguris dhe t s vrtets.Pr kt arsyeje n kt aspekt sht e nevojshme t
vendoset baraspesha e duhur.Te zbatimi i ktij parimi duhet dalluar sfern private n
kuptimin e ngusht dhe t gjer.Disa autor sfern private n kuptimin e ngusht e
quajn intime.Ajo paraqet at bot t brendshme t do njeriu n t ciln ai e
posedon vetveten dhe n t ciln ai e gzon t drejtn t jet i lir. Ku qndron kufizimi
midis sfers private n kuptimin e ngusht dhe n kuptimin e gjer, sht pyetje faktike.
Si t prcaktohet kufiri i privatsis dhe intimitetit n praktikn e prditshme
kriminalistike, kjo sht br nj pyetje e kontestueshme.Gjithsesi kur sht fjala pr
sferat e cekura, autorizimet ligjore duhet zbatuar n mnyr t rrept dhe precize.Pr fat
t keq pr shkak t shtimit t kriminalitetit modern policit e bots jan gjithnj e
m shpesh t detyruara t futen n sfern private dhe intime t njeriut.
Ligjvnsit bashkkohor parashohin kufizimin e prkohshm t t drejtave dhe
lirive kushtetuese t qytetarit, prandaj edhe t drejtn n privatsi n kuptimin e
ngusht dhe t gjer, kur kt e krkojn interesat madhore.Kjo nuk paraqet penges
pr zbatimin e parimit t humanitetit gjithsesi.Mirpo, parimi i humanitetit nuk
guxon t jet qllim i vetvetes Ky parim sidomos vije n shprehje me rastin e zbatimit
t mjeteve t detyrimit.Nganjher vije deri te zbatimi i paarsyeshm i dhuns.Kto
jan raste kur dhuna zbatohet tej masave t parapara apo t lejuara me ligj, pra kur
ajo sht e teprt, gjegjsisht kur nuk sht e domosdoshme,sepse edhe me nj doz m t
vogl t zbatimit t dhuns mund t realizohet qllimi i dshiruar.Nga kriminalistt me
rastin e zbatimit t ktij parimi krkohet nj inteligjenc adekuate, profesionalizm,
vetbesim n profesion, t ket nj interesim pr interesin e prgjithshm shoqror, t jet

kmbnguls n pun, t jet gjithnj i pranishm n mesin e qytetarve nj sjellje dhe

qasje simpatike etj..Zbatimi i ktij parimi sht ngusht i lidhur me aftsimin
profesional dhe psikofizik t kriminalistit dhe t ngritjes s tij morale.Parimi i
humanitetit sht ngusht i lidhur me parimin e specializimit dhe profesionalizmit.
Parimi i specializimit dhe i profesionalizmit.
Q t mund tu kundrvihen formave bashkkohore t shfaqjes s kriminalitetit,
kriminalistt modern duhet q vazhdimisht t ngritn profesionalisht.Metodat dhe
mjetet q shfrytzohen n luft kundr kriminalitetit modern vazhdimisht duhet tu
prshtaten formave m t ndryshme t kriminalitetit, gjegjsisht kriminelve t cilt
n veprimet e tyre i shfrytzojn mjetet dhe metodat m moderne dhe m t
sofistikuara. Kriminalistt sa do q t jen t devotshm ndaj profesionit t tyre, nuk
mund t jen t suksesshm po q se nuk jan t prgatitur dhe t aftsuar profesionalisht
n mnyr adekuate.N ann tjetr sot sht e pamundur t jesh mjaft i prgatitur
dhe profesional n t gjitha sferat e lufts kundr kriminalitetit, prandaj paraqitet nevoja
edhe pr specializimin e kuadrove kriminalistike dhe pr aftsimin e tyre
permanent.Nga sa u cek rezulton q perfeksionimi i profesionalistve duhet t bhet
n pajtim me tendencat e zhvillimit t kriminalitetit n prgjithsi si dhe n prputhje me
disa forma t shfaqjes s tij.Dinamika me t ciln sot zhvillohen disa forma shfaqse
t kriminalitetit me nj specializim t kriminelve shtron nevojn dominonte pr
arsimimin e prhershm profesional t kriminalistve.
Pr luftimin e suksesshm t formave moderne t shfaqjes s kriminalitetit, sot
nuk mjafton vetm arsimimi i prgjithshm kriminalistik.Arsimimi profesional dhe
specializimi i kriminalistve jan imperativ i kohs.Me kt rast duhet pasur kujdes,
sepse sht vrejtur se specializimi i kriminalistve dhe formimi i njsive speciale
ojn edhe n izolimin e tyre, n konkurrencn jo lolaje t ndrsjell dhe me koh edhe
n mbyllje n vetveten.Pr tiu shmangur ktyre q u theksuan ndr t tjera duhet t
zbatohen t gjitha kto parime q u ceken m lart, sidomos parimi i koordinimit dhe
bashkpunimit gjat puns.
MNYRAT E T KUPTUARIT PR KRYERJEN E VEPRS PENALE
T kuptuarit n kohn e duhur pr ekzistimin epo prgatitjen e veprs penale
duhet t jet nj nga detyrat shum t rndsishme organizative taktike t policis. Do t
ishte gabim shum i madh nse policia kryesisht do t orientohej n ngjarjet dhe
veprat penale t cilat i kan pasojat e dukshme.Ather me t drejt do t kritikohej
policia se nuk sht operative dhe dinamike, sepse n raste t tilla ajo do t kuptonte
pr ndodhjen e veprs penale vetm nga i dmtuari ose dshmitari i drejtprdrejt, kurse
shum rrall prmes aktivitetit t saj operativ.
Mirpo, t gjitha policit synojn q n punn e tyre t jen operative, dinamike
dhe q gjat kryerjes s aktiviteteve t tyre t vijn deri te t dhnat pr ekzistimin apo
prgatitjen e veprs penale.Prvoja ka dshmuar se burimi i m i shpesht pr t
kuptuarit e veprs penale sht qytetari, qoft ai i dmtuari nga vepra penale apo edhe

i paraqitur n ndonj cilsi tjetr, kurse m s shpeshti si dshmitar i ngjarjes.Prandaj

policia duhet t synoj q n punn e prditshme t saj ta fitoj besimin e qytetarve,
sepse ata jan burimi m i shpesht i njohurive, si pr vepra t kryera penale, ashtu edhe
pr tentime.M n fund duhet thn se informatat dhe njohurit t cilat merren nga
qytetart apo nga burimet tjera duhet t verifikohen mir, derisa t mos konstatohet
saktsia e informats.
N kt punim do t mbshtetemi n mnyrat e t kuptuarit e policis pr vrasje.
Ato mund t jen si vijon: paraqitja e personave t zhdukur, vet paraqitja, thashethemet
publike, personat e besuar, paraqitjet anonime dhe pseudonime, aktiviteti i vet
policis, paraqitjet e qytetarve dhe personave juridik,faktet indiciale,zbulimi i
kufoms dhe skeletit t njeriut, si dhe masmediat.
Paraqitjet e personave t zhdukur .Piknisja e aktivitetit operativ t policis kur
sht n pyetje zhdukja e ndonj personi mund t jet deklarata e cila rrjedh nga gjinia
e afrt apo e lart, miku, qiradhnsi, udhheqsi etj.do zhdukje e personit nuk do t
thot se ka ndodhur vrasje,sepse do dit paraqitet nj numr i konsideruar i
zhdukjeve dhe supozohet se fjala sht pr situata t ndryshme jetsore.
Kto mund t jen situata t ndryshme si jan: dalja e t miturve nga shtpia
apo edhe e personave t rritur pr shkaqe dhe motive t ndryshme, vetvrasja e cila ende
nuk sht zbuluar, vdekja e papritur diku n ndonj vend t vetmuar, ikja pr shkak
t mossuksesit n shkoll apo pr shkak t veprs penale, aventurizmi, te t moshuarit
mund t ndodh pr shkak t humbjes s memories (amnezia) q ta ken humbur rrugn, te
t smurt shpirtror mund t ndodh largimi pr shkak t gjendjes s errt
mendore,ku madje disa t smur n gjendje t till udhtojn edhe me qindra
kilometra larg vendbanimit, fshehja e ndonj vepre tjetr penale, etj.1
I numruam vetm disa raste t cilat duhet t kihen parasysh me rastin e
planifikimit t procedurs parapenale, ashtu q t mund t eliminohen versionet e
prmendura por edhe t tjera t ngjashme t cilat nuk kan t bjn me vrasje dhe kur t
jet vrtetuar se n rastin e caktuar nuk sht prezente asnjra nga kto versione
ather mund t kalohet n versionet pr vrasje dhe t fillohet prpunimi kriminalistik
n at drejtim, me rast mund t jen t rndsishme dy segmente, si jan:
1. kur me t kuptuar pr zhdukjen e personit rrethanat dhe
vlersimet pr rrezikun e zhdukjes tregojn probabilitet pr
vdekjen e mundshme apo vrasjen dhe;
2. kur gjendet kufoma apo pjest e mbetura t trupit t cilat
trthorazi vrtetojn identitetin.
Me rastin e marrjes s paraqitjes, mblidhen t dhnat themelore si jan: kush e
ka paraqitur zhdukjen e personit, t dhnat identifikuese pr personin e zhdukur,
prshkrimi personal dhe fotografia, koha dhe vendi kur sht pa pr her t fundit dhe
n far rrethanash, gjendja psiko somatike e personit t zhdukur, vendet e mundshme
ku ka mundur t shkoj personi (familja, miqt, objektet hoteliere, etj), a ka ndodhur

q t mungoj edhe herve t mparshme, rrethanat familjare, arsyeja e mundshme e

ikjes nga familja motivi, etj.
Me qllim t gjetjes s personit policia, do t ndrmarr nj varg masash me
qllim t gjetjes s personit pr t cilin gjurmohet. Ato masa mund t jen duke filluar
nga gjurmt npr institucione shndetsore, institucionet ndshkuese korrektuese,
hulumtimi i kumtesave, deri te shfrytzimi i mediave dhe formave t ndryshme
elektronike t komunikimit (gj q sot, ndonse sht shum e prhapur teknika
kompjuterike shum pak shfrytzohen).Pas marrjes s informatave t para bhet
vlersimi i rrethanave n t cilat sht zhdukur personi, tentohet t konstatohet se a
sht zhdukja e rrezikshme apo jo, a sht zhdukja e kundrt me sjelljet e
mparshme t personit n fjal dhe mos ai sht prgatitur pr jet jasht shtpis,
dhe se mos ekziston mundsia q mbi t t jet kryer ndonj vepr tjetr penale si sht
kidnapimi, delikti seksual, etj.Vmendje t posame duhet kushtuar nse personi i
zhdukur sht i mitur, sepse t miturit pr shkak t sugjestibilitetit dhe papjekuris
shpesh shrbejn si mjet pr kryerjen e veprave penale dhe shpesh jan objekt i
shfrytzimeve t ndryshme seksuale.
Nj nga problemet q hasen n situata t tilla e t ngjashme sht se familja duke
pritur se personi do t kthehet, zakonisht e paraqet me vones zhdukjen e tij, kshtu
q ndodh humbja e kohs s mueshme e q sikurse t ishte lajmruar me koh ka
mundur t jet veprimi m efikas n drejtim t gjetjes s tij.
do situat e cila orienton n sukses duhet shfrytzuar maksimalisht dhe deri n
fund e me kujdes, por edhe ato fakte t cilat kan ndodhur para zhdukjes s
personit, sepse sht shum m mir q n fazn e krkimit t jepet maksimumi duke
prfshir t gjitha potencialet materiale dhe njerzore, si t policis ashtu edhe t
bashksis s gjer shoqrore, sesa t njjtat potenciale t angazhohen me vones.
N rastet kur sht gjetur kufoma, procedura dallohet dukshm, ndonse nuk
sht konstatuar identiteti i personit, sepse ndodh q kufoma gjendet n nj territor t
administrats tjetr policore, tjetr kanton, entitet, apo shtet. N t tilla raste zakonisht
kufoma paraqitet si tepric pr at territor, e q n t vrtet ai sht personi i cili
krkohet n territorin tjetr. Prandaj, sht me rndsi t jashtzakonshme mbajtja
dhe shfrytzimi i evidencave kriminalistike operative pr personat e zhdukur dhe pr
kufomat e panjohura t gjetura.N situatat e tilla kriminalisti duhet t jet
kmbnguls n krkimin e identitetit t kufoms s panjohur, sepse me vrtetimin e
identitetit mund t thuhet se problemi i madh zgjidhet, kurse edhe metodika e
zbulimit, shpjegimet dhe argumentimet e vrasjeve (nse sht fjala pr vdekjet e
dhunshme), fillon nga identifikimi ikufoms.
Vetparaqitja
Jan raste t rralla, por ndodh, q personat e caktuar paraqiten si kryers apo
pjesmarrs t veprs s caktuar penale.T tilla jan situatat:s pari, ku sht
vetparaqitja e vrtet, s dyti, ku sht vetparaqitja e pavetdijshme,e pasakt

(vetparaqitsi jeton n mashtrim) dhe e treta,ku vetparaqitja sht e rrejshme,

(objektivisht dhe subjektivisht e pasakt).
Vetparaqitjet autentike, t vrteta zakonisht i paraqesin personat t cilt e kan
kryer veprn n afekt apo pa dashje, derisa ende gjendet nn veprimin psikik t veprs
penale.Vetparaqitjen e vrtet mund ta paraqes edhe kryersi i cili llogarit se do t
zbulohet dhe kt e bn me qllim q ta lehtsoj pozitn e vet n procedur, por
nganjher edhe me qllim t fshehjes s veprimtaris tjetr kriminale (m t rnd), si
pjesmarrs, apo madje edhe i organizuar.Vetparaqitjet i bjn edhe personat e
shndosh dhe t smur shpirtror si pr veprat penale q nuk ekzistojn, ashtu edhe
pr veprat penale t cilat i ka kryer dikush tjetr.
Vetparaqitja e rrejshme mund t jet nj hap taktik me qllim q tr procedura
t orientohet n drejtim t gabuar. T gjitha t dhnat duhet t verifikohen me kujdes
dhe t mblidhen t gjitha provat pr saktsin e tyre.Nganjher nevojitet edhe
marrja e t ashtuquajturs dshmi mostr, rekonstruktimi i ngjarjes, krkesa q
vetparaqitsi ta bj me dor skicn (kroki),t vendit t ngjarjes,ta skicoj mnyrn e
kryerjes s veprs, pozitn e tij, pozitn e viktims, etj.Prmbajtja e vetparaqitjes
gjithmon duhet t krahasohet me rezultatet e mhershme objektive dhe subjektive t
vrtetuara.Personi i shndosh psikik bn vetparaqitjen e rrejshme nga motivet m
t ndryshme, si p.sh, paraqitjen pr vepra m t lehta, me qllim t fshehjes s veprs m
t rnd.Nganjher paraqitja e rrejshme bhet pr vendin e kryerjes s veprs apo
vendin e fshehjes s korpora deliktit t motivuar me shpres se derisa t zbulohen
vendet e trilluara do ti ofrohet mundsia pr tu arratisur.Paraqitja e rrejshme mund t
jet e motivuar edhe nga qllimet fisnike, p.sh, mbrojtja e fmijve, e prindrve, qiftit
bashkshortor, partnerit dashnorit, e deri te (personi i paaft).Mund t bhet fjal edhe
pr motive ekonomike, pra, antari i ri i fuqishm i familjes mbetet ta punoj tokn,
pastaj ndonj profesionist, etj.Edhe turpi mund t sjell deri te vetparaqitja e
rrejshme.Vetparaqitjet e rrejshme jan probleme interesante psikologjike. Kur ndodh
ndonj veprs sensacionale, ather edhe psikopatt nga dshira pr publicitet dhe
sensacion vetparaqesin.Gjithashtu edhe personat histerik bjn nj gj t till.
Rrenacakt patologjik (mitomant, pseudologjia phantastica), kan imagjinat t fort
dhe t gjall, kurse at e paraqesin si realitet.Jo rrall rrenacaku (konfabulatori), n
njrn an e di se sht duke rrejtur, kurse n ann tjetr edhe i beson rrens s vet si t
vrtets.Vetparaqitja e rrejshme bhet edhe n gjendje dilerante dhe n ethet e
gjendjes s dehur, n rastet e helmimit me monoksid karboni, etj.Vetparaqitja e
rrejshme zbulohet zakonisht pr shkak se pranimi nuk prputhet me faktet tjera
pohuese (provat gjat procedurs).Vetparaqitja e t smurve psikik sht dukuri
shum e shpesht.Pr disa lloje t smundjeve shpirtrore kjo sht nj dukuri
tipike.Kshtu p.sh, tipat melankolik, skizofrent,(trenimi rinor),oligofrent (me
kufizim mendor), paranikt (idet e krisura), epileptikt, manikt depresiv, paralitikt
dhe alkoolistt progresiv, pra, jan t prir pr vetparaqitje.

Prfoljet publike (thashethnat)

N shkencn e kriminalistiks kjo form e t kuptuarit pr veprn penale quhet
edhe prcjellje lajmesh (fama est), gjegjsisht shkon lajmi pr ndonj vepr penale, apo
pr persona t caktuar si kryers s asaj vepre, kurse nuk dihet se a sht lajmi i sakt,
dhe nga kush ka rrjedhur.Lajmi i till me bartje vazhdimisht transformohet,
ndryshohet dhe me koh m pak ose m tepr, apo edhe plotsisht ndryshohet.Me fjal
tjera te organi i represionit arrin krejtsisht i deformuar lajmi i till.Mirpo,
pavarsisht saktsis apo pasaktsis s lajmit i cili prhapet prmes thashethemeve,
organi represiv, pra, policia sht e obliguar t ndrmarr masat prkatse, si n drejtim t
zbulimit apo gjetjes s burimit t lajmit, ashtu edhe n drejtim t verifikimit t
prmbajtjes s tij. Ky lajm pr organin prkats sht shenj pr reagim.Zakonisht
sht mjaft vshtir t gjendet burimi i thashethemeve publike.
Shpesh fjala sht pr dshmitart anonim.Pastaj fjala sht pr personat q
jan prgjegjs pr thashethemet t cilat qarkullojn pr ndonj ngjarje penale apo
veprn e till dhe pr t cilat nuk dihet.Nj kriminalist shum i njohur n kohn e tij
kishte thn:thashethemet publike jan sikurse guri i hedhur n ujin e qet.Guri
zhytet, kurse sht vshtir t gjendet, apo edhe e pamundur, kurse valt prhapen n
form koncentrike nga vendi ku sht hedhur guri n ujin e qet.Organi i represionit n
rastin e thashethemeve reagon sipas thnies popullore:ku ka tym, ka edhe zjarr.
Personat e besueshm
Kur sht fjala pr organet represive, para s gjithash pr policin, burim i
shpesht pr kryerjen e veprs penale dhe pr kryersin jan personat e besueshm,
lojalt dhe informatort.N kuptimin e gjer fjala informator sht nocion
prmbledhs kriminalistik taktik pr disa kategori t personave t cilt policia her
pas her, apo gjithmon, por gjithher fshehurazi, i shfrytzon pr marrjen e informatave
t cilat kan rndsi kriminalistike, kurse kan t bjn me veprn penale t
planifikuar apo t kryer, pr kryesit e saj, pjesmarrsit n vepr, etj.
Ky institut kriminalistik taktik sht i lidhur pr t gjitha llojet e
observacioneve speciale t policis, mbikqyrjen e fsheht,vendosjen e kurtheve, etj.
Parimisht, ky koncept i gjer prmbledhs i informatorve prfshin: informatort 2,
t besueshmit, vigjilentt 3, provokatort, hetuesit (zbuluesit) e fsheht4,agjentt e fsheht
(sekret) (undercover agents), etj.
Informatort mund t jen qytetar me t meta dhe pa t meta. Informator, n
kuptimin e ngusht sht do person i cili sht i gatshm q be bashkpunim t fsheht
(sekret) me policin apo organet tjera represive t angazhohet n zbulimin, qartsimin
apo evitimin e veprave penale.
Praqitjet pseudonime dhe anonime
Paraqitjet anonime jan pa shenja t paraqitsit, pa nnshkrim, pa t

dhna personale, etj.).Praqitjet pseudonime jan paraqitje me t dhna apo

nnshkrim t rrejshm t paraqitsit.Ato paraqitje mund t jen t shkruara me
dor, me maqin shkrimi, por mund t jen edhe paraqitje n form t dokumentit
kompjuterik, incizim n kaset[, diskette (regjistrime teknike).Mund t jen edhe
paraqitje me goj, prmes telefonit.
Paraqitjet anonime e kan rndsin e tyre, sikurse edhe ato pseudonime, pr
shkkak t prmbajtjes, e jo pr shkak se jan pa emr. Prmbajtja e atyre paraqitjeve
mund t jet e vrtet, pjesrisht e vrtet dhe e rrejshme.Edhe paraqitjet anonime
(denoncuese), sikurse edhe paraqitjet pseudonime, menjher duhet verifikuar dhe
nse konstatohet se t dhnat jan t sakta, apo pjesrisht t sakta, ather gjurmohet
paraqitsi i tyre.Kto paraqitje nganjher jan psikologjike, por edhe dukuri psikopatologjike.Motivet e paraqitsve mund t jen t ndryshme, psh. Mbrojtja e miqve,
etj. Por edhe instinkti seksual t cilit shoqria i bn penges, synon shfrenimin e
fsheht t tij.Ky mund t jet delikt i larvuar i femrs, pastaj paraqitjet e rrejshme
histerike t femrave n mnyr anonime nuk jandukuri t rralla, sidomos n fazat e
pengesave t funksioneve seksuale (menstruacionet,,shtatznia, klimateriusi,etj).
Nse ndodh q prmes paraqitjes pseudonime dhe anonime bhet vetparaqitja nga
ana e kryesit t vrtet t krimit, kriminalistt konsiderojn se fjala sht pr kompromis
midis fshehjes, dhe instinktit t ruajtjes s vetvets, duke synuar pranimin.
Pr kriminalistt, motivet e anonimitetit dhe ato pseudonime jan t
rndsishme, aq sa edhe shrbejn si udhrrfyes pr gjetjen e autorit.Fajsimet e
rrejshme mund t paraqesin edhe vepr t caktuar penale, duke iu krijuar njerzve
situata t pakndshme, etj.Aq m tepr kur personat e paraqitur mmund t jen t
panjohur edhe pr paraqitsin.Nganjher vjen edhe deri te psikoza apo
infektimi me paraqitje anonime, sidomos gjat lufts dhe gjat krizave ekonomike
dhe politike.Qllimi i paraqitjeve anonime dhe pseudonime mund t jet edhe
vshtirsimi apo shtyrja e procedurs e cila sht n vazhdim e sipr. Zbulimi i autorve
t ktyre paraqitjeve sht sidomos vshtir, kur sht fjala pr ato paraqitje
anonime dhe pseudonime, t cilat paraqiten prmes numrave apo shkronjave t prera nga
gazetat, ose ato q jan shkruar sipas diktimit t personit gjysm analfabet,
gjegjsisht kur autori nuk sht nga rrethi jetsor i personit t paraqitur.
Aktiviteti i vet policis (Vetanak)
Gjat kryerjes s punve t veta t rregullta, policia ka detyra shum t
rndsishme dhe t shumfishta si n aspektin e preventivs, ashtu edhe n at t
represionit t veprave penale, sepse policia me an t masave represivo dhe preventive i
kupton shum vepra t prgatitura dhe t kryera kriminale apo penale.Kur jan n pyetje
masat preventive, ktu para s gjithash mendojm n t gjitha llojet e informatave
pr dukurit e ndryshme t rrezikshme pr shoqrin, ksi dhe pr pasojat dhe
shkaktart e atyre pasojve, ngjarjeve ,etj.

Gjithashtu, ktu bjn pjes edhe mast e mbikqyrjes dhe t vzhgimit

t puns dhe lvizjes s personave nga rrethi kriminal si dhe t personave t sjelljes
s till sociale, pastaj patrullimet e prditshme, pritat, racit, etj.Prve detyrs
preventive, disa nga kto aktivitete t policis mund t ken edhe karakterin represiv,
prandajedhe mund ti quajm masa preventive-represive.
N rastet kur policia gjat kryerjes s punve t veta vren se ka ardhur deri te
kryerja e veprs penale, t vrasjes, ather me kt rast n mnyrn sa m t shpejt
e lajmron qendrn operative e cila do ta koordinoj aktivitetin e sektoreve tjera t
policis si dhe vet at.
Paraqitja e qytetarve dhe e personave juridik
Ligji mbi rocedurn Penale i Kosovs (Neni 199. par. 1.) parasheh q paraqitja i
bhet Prokurorit kompetent publik, n form t shkruar, me an t mjeteve t
kounikimit teknik ose gojarisht.N pajtim me dispozitat e paragrafit 2 t nenit t
prmendur;Nse vepra penale sht paraqitur gojarisht, paraqitsi paralajmrohet
pr pasojat ligjore, nse ndodh q paraqitje e veprs penale t jet e rrejshme.Paraqitja
me goj konstatohet n procesverbal . kurse kur paraqitja sht br me telefon apo
me mjete tjera teknike t komunikimit, mbahet.
Sipas dispozit[s s Par. 3 t Nenit t cituar, nse paraqitja i sht br gjykats,
policis, apo prokurorit kompetent publik, ather ajo menjher do t pranohet dhe
prcjellet prokurorit kompetent publik.Me paraqitje penale nnkuptojm informatn
se sht kryer vepr penale e cila ndjeket ax officio, dhe eventualisht pr kryesin e saj.
N ligj nuk ekziston prkufizim ligjor pr kt, por vetm sht e rregulluar procedura e
pranimit t saj, paraqitjes dhe procedura e organeve kompetente, pas ksaj.Paraqitja
penale, parimisht sht e liruar nga format procedurale. Pra, mund t jet gojore,
me shkrim, me telefon,, telegraf, teleprinter, me E-mail, apo edhe me mjete tjera t
telekomunikimit, si dhe me regjistrime dhe incizime teknike (kaseta, disketa, etj.).
Nse paraqitsi krkon q paraqitje t karakterizohet si sekrete, kt nse sht e mundur
sipas patimeve t diskrecionit edhe duhet respektuar.Paraqitjen mund ta bjn edhe
fmijt dhe t miturit sikurse dhe t rriturit.Kur sht fjala pr paraqitjen e
fmijve dhe t miturve, rregullat e kriminalistiks parashohin q t kontaktohen
prindrit apo kujdestart e tyre, prve n rastet kur prmbajtja e paraqitjes ka t bj me
ata vet.Kur paraqitja merret me telefon apo gojarisht, ather at duhet pranuar dhe
protokoluar, si dhe verifikuar n pajtim me pyetjet e arta t kriminalistiks.
Paraqitsin duhet pyetur pr personalitetin e kryesit t veprs, sepse
organi i procedurs duhet ta krijoj bazn faktike pr vlersim t gjithanshm t t
dyshuarit(tregimi jetsor, dnimet eventuale t mparshme, prestigji, karakteri, qllimet
dhe motivet eventuale t kryerjes s veprs penale, etj.).Krahas mbledhjes s
informatave sa m t gjera pr kriminogjenezn, duhet mbledhur t dhnat e shumta
edhe pr viktimogjenezn.Pastaj, sht e nevojshme q t vrtetohen edhe motivet e

paraqitjes, sepse ato hyjn n bazn faktike pr verifikimin e saktsis, prmbajtjes s

paraqitjes dhe planifikimin e procedurs.
Kur kjo sht e mundur, me paraqitsin e veprs duhet gjetur vendin e
ngjarjes dhe me kujdes at duhet verifikuar se a prputhen pohimet n paraqitje me
gjendjen e gjetur n vendin e ngjarjes dhe se a ekzistojn kundrthnje midis dshmis
s mhershme t paraqitsit dhe ksaj tashti t dhn n vendin e ngjarjes. Dshmia e
dhn n[ vendin e ngjarjes sht dshmi e besueshme, prandaj si e till, duhet t
jet m e besueshme.
Me Nenin 197. par. 1. t Ligjit t Procedurs Penale t Kosovs, parashihet q
t gjitha organet publike jan t obliguara ta paraqesin veprn penale e cila
ndjeket ex officio, dhe pr t ciln kan ardhur te njohuria se ka ndodhur.Kurse n
par. 2 t t njjtit lan parashihet qMe rastin e paraqitjes s kallzimit penal,
organet publike nga par. 1 i ktij neni paraqesin dshmit q i kan t njohura dhe
ndrmarrin hapat pr ruajtjen e gjurmve t veprs penale, si dhe t objekteve n t cilat
sht kryer vepra penale, por edhe dshmit tjera.Gjithashtu n Nenin 199. par. 2.
parashihet q Nse vepra penale sht paraqitur gojarisht, paraqitsi paralajmrohet
pr pasiojat ligjore, nse paraqitja e veprs penale sht e rrejshme.Paraqitja gojore
futet n procesverbal, kurse, nse paraqitja sht br me telefon apo me mjete tjera
teknike t komunikimit, ather pr kt mbahet shnim zyrtar,
Shtrohet problemi, kur paraqitja e ndonj vepre t rnd i bhet bhet subjektit
juridik e jo personave t autorizuar ligjor.Ktu paraqitet problemi si pr shkak t
personave t paarsimuar t cilt e pranojn paraqitjen ashtu edhe pr shkak t
pajisjeve joadekuate teknike t atyre subjekteve.Kshtu njra nga situatrat e
mundshme sht q ka t bj kur prmes telefonit e marr krcnimin me bomb?
Kjo n shikim t par sht e thjesht, por n realitet mjaft problem kompleks, jo aq
sa i prket prmbajtjes, por sa i prket procedurs si duhhet vepruar n situatn
konkrete?

Faktet indiciale
Si njra nga mnyrat pr inicimin e procedurs parapenale sht zbulimi i
fakteve t caktuara indiciale t cilat tregojn pr ekzistimin e vrasjes.Kshtu p.sh, n
ndonj vend gjendet pika e gjakut, apo edhe vrushkulli i gjakut apo edhe rroba e
prgjakur dhe e hedhur, ose natn dgjohet britma, rrahja, piskama ndihm, etj.
Prakti ka kriminalistike njeh situata kur vrassi me dit t tra, madje
edhe me jav e mban kufomn n banesn e tij, dhe pr shkak t ers s keqe, fqinjt
apo kalimtart e rastit e paraqesin n polici, me rast fillon zbulimi i vrasjes.

Zbulimi i kufoms apo pjesve t trupit t njeriut

Mnyr shum e shpesht e t kuptuarit pr vrasje sht zbulimi i kufoms apo
pjesve t trupit t njeriut, me rast fillon procedura parapenale.Ne ktu do ti
theksojm disa nga situatat ku mund t zbulohet kufoma apo pjest e trupit t
njeriut:
1. Kufoma apo pjest e trupit t njeriut t gjetura n shtpi, e cila nuk i
prket personit t vrar, ose n ndonj vend tjetr, kurse i vrari aty ka
shkuar rastsisht, ose ka qen i ftuar apo i mashtruar n prit dhe nga ana
e kryersit bhet prpjekje q t pamundsohet vrtetimi i identitetit;
2. Kufoma apo pjest e trupit t njeriut t gjetura n banesn e viktims
sht situat kur zakonisht nuk vihet n pyetje identiteti, por duhet
orientuar n shtjen se a sht fjala pr vrasje apo sht n pyetje ndonj
shkaktar tjetr i vdekjes;
3. Kufoma apo ndonj pjes e trupit t njeriut t gjetura n shtpin e
cila nuk sht e viktims, por as vendi ku sht kryer vepra, por
kufoma sht sjell n at vend apo lokal pas kryerjes s vrasjes. Kjo
situat mund ta komplikoj zbulimin e kryersit, sepse ktu nuk dihet
as vendi i kryerjes, kurse shpesh her shtrohet edhe identifikimi i
viktims.Praktika kriminalistike ka treguar se gjithnj derisa t mos
zbulohet vendi i kryerjes dhe derisa t mos zbulohet viktima gjendemi n
errsir t plot.
Kufoma apo pjest e trupit t njeriut mund t jen t futura edhe n arkivol,
valixhe, etj, qoft i tri, apo vetm pjest e tij i coptuar me qllim q pastaj t
hedhet n blloqe betoni t ndrtimit, n objekte t pabanuara, n deponi t qytetit etj.
Kryersi i vrasjes n kt mnyr dshiron t pamundsoj vrtetimin e lidhjes midis tij
dhe veprs s kryer.Prvojat e vjetra kriminalistike kan krijuar nj rregull shum t
rndsishm: nga ajo q kryersi i veprs penale tenton ta pamundsoj identifikimin
duke eliminuar t gjitha gjurmt t cilat do t mund t shrbenin si baz pr identifikim,
duhet nxjerr konkluzion t mueshm se midis kryersit t veprs penale dhe
personit t vrar ekziston nj lidhje e caktuar dhe se me zbulimin e asaj lidhje mund t
gjendet kryersi.Kjo nuk do t thot se gjithmon sht e sakt, kjo vetm sht
indice eliminuese orientuese, por shum e mueshme.
N situatat kur nuk haset kufoma e tr, por vetm disa pjes t kufoms dhe
nuk ekziston mundsia q kufoma t kompletohet ather kemi vshtirsi identifikimi.
Dikur pr policin ky ka qen problem m i madh, kurse sot ekziston mundsia q pjest
e kufoms ti nnshtrohen analizs ADN, me qllim t identifikimit dhe kjo tashti nuk
paraqet problem, natyrisht nse e kemi mostrn e pakontestueshme t ciln jemi duke
e krkuar dhe nse pas ksaj nuk e vrtetojm identitetin e personit t cilit i kan prkitur
pjest, kriminalisti do t ballafaqohet me problemin, sepse q t mund t vazhdohet
prpunimi kualitativ kriminalistik, detyra e par sht q kriminalisti ta bj
identifikimin.

Nj nga problemet m interesante q imponohet para kriminalistit dhe

para vrassit sht se a mund t lirohet fare vrassi nga kufoma?Pr vrassin
problemi i par dhe i fundit sht q ta fsheh kufomn prgjithmon.Do ti cekim disa
nga mnyrat e tentimit q kufoma n njfar mnyre t asgjsohet dhe t fshihet
prgjithmon.Nj nga mnyrat e tilla sht: hedhja e kufoms n uj, coptimi i
trupit, djegia e kufoms, prdorimi i kimikaleve, hedhja e kufoms shtazve, p.sh, n
katare t derrave.
Mediat masive.
Kto jan mjete t cilat prdorn pr komunikim pr publikun dhe pr
komunikim t shpejt dhe t thjesht.Jo rrall personat nga rrethi kriminal,
sidomos ai i organizuar i shfrytzojn masmediat pr drgimin e porosive t kamufluara
n forma t reklamave t ndryshme, ofertave, artikujve, shpalljeve, etj.Policit moderne
dhe shrbimet informative kan njsi t veanta apo sektore q detyrimisht
prcjellin masmediat.Nganjher porosit e kriminelve jan t koduara, prandaj
sht e nevojshme q t zhvillohet dekodimi i llojit t vet.Koht e fundit masmediat
shfrytzohen sidomos pr krkimin e personave t zhdukur, tregtis me mall t
bardh, prostitucionit dhe pedofilis, sidomos interneti.
BASHKPUNIMI KRIMINALISTIK NDRKOMBTAR
Asnj vend nuk sht i kursyer nga veprat penale t cilat prmbajn
elemente ndrkombtare.Shtimit shum dinamik t ktij lloji tkriminalitetit ndr
faktor tjer gjithsesi i kontribuon edhe pozita gjeografike e Kosovs, prmes s cils
kalojn rrugt nga Evropa Perendimore dhe e Mesme,pr Lindje t afrt dhe
anasjelltas dhe prmes s cils zhvillohet nj qarkullim shum i gjall i njerzve dhe i
pasuris.Mjetet bashkkohore t lidhjeve dhe transporti ua mundsojn kriminelve
q shpejt t kalojn nga nj vend n tjetrin duke iu shmangur kshtu kapjes, gjegjsisht
zbulimit..Inicimi i institutit t ndihms s t drejts ndrkombtare penale n
rrethanat e qndrimeve shum t shpeshta subjektive ndrkombtare dhe t
interpretimeve t tilla, kur sht n pyetje kjo materie e ndjeshme, pastaj dispozitat e
ndryshme n t drejtn materiale dhe procedurale penale, izolimi dhe barrierat
gjuhsore n komunikimin e ndrsjell nuk kan garantuar pothuaj kurrfar suksesi n
cilndo faz, qoft n zbulimin e kryersit penale apo t kapjes dhe ekstradimit t tij.
N kushtet e tilla bashkpunimi policor ndrkombtar n luftimin e
kriminalitetit sht shum i nevojshm. Kt bashkpunim e bn t domosdoshm
edhe dukuria e disa delikteve shum t rnda dhe jashtzakonisht antihumane, si sht
p.sh, terrorizmi.Aktet terroriste n planin ndrkombtar n mas t
konsiderueshme dallohen si sht kidnapimi i aeroplanve, prandaj edhe ekziston
bashkpunimi i prhershm midis Interpolit dhe organizatave ndrkombtare pr

komunikacion ndrkombtar.Ndonse pr shkak t motiveve politike, terrorizmi sot

nuk sht objekt i bashkpunimit policor ndrkombtar, kjo form si m e rrezikshmja
e kriminalitetit ndrkombtar, doemos krkon organizim m t shpejt, prgatitje m t
mir dhe shfrytzim m t mir t teknologjis bashkkohore n t gjitha policit e
bots. Si rrugdalje n situatat e tilla imponohet nevoja e bashkpunimit t shpejt
dhe efikas midis disa shteteve t cilat jan kompetente territoriale, organeve t tyre n
territorin e t cilave momentalisht gjenden kryersit e veprave penale.sht e
nevojshme q ky bashkpunim t jet i shkarkuar nga formaliteti duke shfrytzuar
mjetet m efikase t komunikimit dhe me nj operativitet dhe mobilitet t organeve t
zbulimit t atyre shteteve n t cilat momentalisht gjenden kriminelt.
Interpoli
Organet e policis bashkpunimin m intensiv ndrkombtar n kuadr t
evitimit dhe luftimit t kriminalitetit e realizojn prmes Interpolit (Organizats
Ndrkombtare t Policis Kriminalistike).Q nga themelimi i saj deri m sot kjo
organizat ndrkombtare vazhdimisht zhvillohet jo vetm n aspektin e vllimit t
punve, metodave dhe mjeteve, por edhe pr nga numri i shteteve policit e t cilave jan
br antare t saj.
Fillimi i bashkpunimit t organizuar t disa policive n planin ndrkombtar
daton q nga viti 1914 kur sht mbajtur Kongresi Ndrkombtar i Policis
Gjyqsore n Monako.N at kongres sht shqyrtuar mundsia e formimit t
kartoteks policore ndrkombtare dhe jan harmonizuar disa rregulla t procedurave
t ekstradimit.Kongresi i Dyt Ndrkombtar sht mbajtur n Vjen 1923.
Asociacioni policor ka marr emrin e Komisionit Ndrkombtar t policis
kriminalistike me seli n Vjen.
Pas lufts s dyt botrore n Kongresin e Parisit 1946, sht prtritur
Komisioni Ndrkombtar i policis kriminalistike, kurse organizata ka marr emrin
dhe statutin Interpol, duke kaluar me seli nga Vjena n Paris.Komisioni
Ndrkombtar i Policis Kriminalistike m 1956, ka ndrruar emrin n Organizat
Ndrkombtare t Policis Kriminalistike INTERPOL.Kt titull organizata e ka
mbajtur deri n ditt e sotme. Datat tjera t rndsishme t historis m t re t
organizats jan: m 1984, kur ka hyr n fuqi marrveshja e re pr selin e
organizats me Francn n krye. Inaugurimi zyrtar i selis s re sht br n Lion, m
27 Nntor 1989, pas bartjes s saj nga Sent Klodi, ku ishte q nga viti 1966.
Organizata m 1955 i kishte 50 shtete antare, m 1967, 100 t till, m 1990,
154, antar, m 1992 169 antar, kurse m 1993, i kishte 176 vende antare.
INTERPOLI deri n vitin 2004 ka mbledhur 182 vende antare.
Interpoli
gzon
statusin
e
organizats
ndrkombtare.Organizata
Ndrkombtare e Policis Kriminalistike sht e rregulluar n mnyr funksionale pa
formalizm t madh, gj q edhe sht kusht pr bashkpunimin e suksesshm policor.

Dinamika e bashkpunimit policor prmes Interpolit para s gjithash vart nga

lvizja e delikuentve dhe kriminalitetit ndrkombtar, por q ajo sht e lejuar vetm n
fushn e drejts s prgjithshme,gjegjsisht kriminalitetit klasik,kurse do
veprimtari apo intervenim n rastet t cilat kan karakter politik, ushtarak, fetar, apo
karakter racor, sht rreptsisht e ndaluar n organizat (Neni 3 i Statutit t
Interpolit).Pr at se a sht ndonj vepr penale e prfshir me Nenin 3 t Statutit,
vendos n mnyr t pavarur do shtet, dhe n baz t vendimit t vet miraton ose
refuzon bashkpunimin.
Korniza dhe qllimet e veprimit t ksaj organizate jan t parapara me Nenin 2
t Statutit i cili thekson se n kuadr t Interpolit sht e domosdoshme q:
a. t sigurohet dhe zhvillohet ndihma m e gjer reciproke
e t gjitha organeve t policis kriminalistike n kuadr
t ligjeve ekzistuese n vende t ndryshme, kurse n
frymn e Deklarats s Prgjithshme pr t Drejtat e
Njeriut;
b. t konstatohen dhe t zhvillohen t gjitha institutet, t
aftsuara pr kontributin e suksesshm t evitimit dhe t
dnimit t veprave penale t s drejts s prgjithshme.
Organet udhheqse dhe ato t puns s Organizats s Interpolit jan:
Asambleja e Prgjithshme,Komiteti Ekzekutiv,Sekretari i Prgjithshm dhe Sekretariati
i Prgjithshm,si organe profesionale dhe administrative teknike t cilat mundsojn
funksionimin permanent t organizats, t byrove nacionale qendrore. Kshilltart
si kolegj i prbr nga bashkpuntort profesional dhe puntort shkencor t cilt i
propozon
Sekretariati i Prgjithshm dhe i miraton Asambleja e Prgjithshme me mandat
prej 3 vjetsh. Sekretariati i Prgjithshm sht koordinator global i bashkpunimit
kriminalistik n kundrvnien ndaj kriminalitetit me ka mundsohet shkmbimi i t
dhnave policore,gjegjsisht prpunimi i tyre,analiza dhe ruajtja.Synimi i
bashkpunimit sht luftimi i organizatave kriminale dhe i keqprdorimit t
narkotikve,i kriminalitetit financiar dhe HIGHTECH, terrorizmit,tregtis me qenie
njerzore si dhe gjurmimi apo krkimi i personave ndaj t cilve sht lshuar fletarresti
ndrkombtar.Neni 5 i Statutit t prmendur parasheh q Sekretariati i Prgjithshm
ia procedon informatat policis n komunikim me CNB, t cilt duhet t ndrmarrin t
gjitha masat pr sigurimin q ato lloje t informatave t drgohen n mnyr t sake dhe
n kohn e duhur. Sekretariti i Prgjithshm mund t prpunoj edhe informatat
policore t marra nga burimet publike, ose t cilat jan drguar nga shtetet q nuk
jan antare, gjegjsisht nga organizatat tjera ndrkombtare t cilat nuk jan
policore, por q informatat e tilla mund t jen t dobishme pr qllime policore. CNB, i
cili i drgon informatat policore, konsiderohet si pronar i tyre, kshtu q informatat
e tilla me krkes t tyre n do moment mund t jen t ndryshuara, t azhuruara
apo t shlyera, ashtu q informatat e tilla me krkes t tyre n do moment mund t

jen t ndryshuara t azhuruara apo t shlyera,kurse Sekretariatit t Prgjithshm nuk i

lejohet q ti ndryshoj ato me nismn apo me ndihmn e vet.
Interpoli si qendr koordinuese pr luftn kundr kriminalitetit ndrkombtar
intervenenon sipas krkess s shrbimeve policore dhe t organeve gjyqsore t
shteteve antare, n evitimin dhe represionin e vrasjeve,kidnapimeve,n rastet e pengjeve,
kundr tregtis me njerz,kundr akteve kriminale t kryera kundr siguris n
fluturimet ajrore, kundr terrorizmit, etj. pastaj kundr veprave penale t kryera
kundr pasuris si jan vjedhjet, tregtia ilegale e sendeve me vler artistike,
tregtis ilegale me llojet e shtazve t cilat jan t rralla, veprat penale t veprimtaris
ekonomike dhe financiare, si sht falsifikimi i parave, falsifikatet tjera dhe konvertimet,
mashtrimet e ndryshme lidhur me shfrytzimin e informatiks, etj. pastaj tregtia
ilegale me droga dhe deliktet tjera lidhur me to, si sht kultivimi i tyre, distribuimi dhe
transporti, shplarja e parave, etj.
Personeli udhheqs dhe administrativ i Sekretariatit t Prgjithshm
t Interpolit sht i prbr nga funksionart e policis dhe nga npunsit
administrativ dhe teknik t mbi 40 kombeve. N punn e Interpolit, n prdorim pr
komunikim jan gjuha angleze, franceze, spanishte dhe gjuhtarabe, si gjuh zyrtare, si
n komunikim me goj ashtu edhe n komunikim me shkrim.Asamblea e
Prgjithshme, pr do vit i fton delegatt e shteteve antare pr nxjerrjen e vendimeve
m t rndsishme q kan t bjn me punn e Organizats.Kurse Komiteti Ekzekutiv
i Interpolit sht i prbr nga 13 antar t cilt i zgjedh Asamblea e Prgjithshme.
Y Komitet e kontrollon zbatimin e vendimeve t cilat i nxjerr Asamblea dhe ndr t
tjera, prgatit edhe konsulta dhe kshillime t caktuara.
Me Sekretariatin e Prgjithshm udhheq sekretari, t cilin e emron
Asamblea e Prgjithshme pr nj periudh 5 vjeare. sht i vendosur n selin e
Organizats dhe i zbaton vendimet e Asambles s Pegjithshme dhe t Komitetit
Ekzekutiv.Kurse kujdeset pr funksionimin e prditshm t bashkpunimit
ndrkombtar.Byrot qendrore nacionale (BQN) jan shrboime kriminalistike , t
clat n planin nacoonal t shteve antare si pik permanente t mbshtetjes e kan
bashkpunimin ndrkombtar n fushn e policis.Ato i sigurojn lidhjet eorganeve
tjera policore t vendeve t tyre me BQN t vendeve tjera dhe me Sekretariatin e
Prgjithshm t Interpolit.
Interpoli financohet nga participimi i shteteve antare, kurse financimi
mbshtetet n njsit buxhetora.Vlera momentale e nj njsie sht 12.000., kurse
secili shtet antar mund t ket m s paku 2, e m s shumti 100 njsi t tilla.
Interpoli posedon nj rrjet moderne dhe autonome t telekomunikacionit dhe mbulon
tr globin toksor, gjegjsisht prfshin t gjitha shtetet antare.Kjo rrjet
mundson shfrytzimin e shpejt dhe sigurin e plot t shifrave t t gjitha sistemeve
telekomunikuese, t teleksit sateklitor,etj.Dokumentacioni kriminalistik ruhet n

arkiva, si jan prmbledhjet nominale, prmbledhjet daktiloskopike, analizat dhe

sintezat e hetimeve t zhvilluara,aktet ndrkombtare t fletarresteve pr
kkriminelt t cilt korkohen, ose pr t cilt krkohen t dhnat n baz t krkesave
t pushteteve nacionale, shpalljet pr sendet e vjedhura me vler t rrall, prshkrimet e
mnyrave t kryerjeve t veprave penale, etj.
Prmes Interpolit lshohen fletarrestet t silat zakonisht dallohen pr
nga ngjyra e cila edhe i karakterizon aktet e tilla, si jan:
1. Fletarrestet e kuqe.Kt fletarrest e lshon Sekretariati i
Prgjithshm n baz t urdhress s organeve kombtare pr privim
ngaliria t personace t caktuar,e q n esenc sht krkes e shtetit
tjetr pr ekstradim t personit t arrestuar.Krkesa pr flet-arrest t
kuq t cilin e drgon shteti antar, pr tu konsideruar i ligjshm n
pikpamje juridike, duhet ta ket prshkrimin e prmbajtjes s bashku me
krkesn pr privim nga liria.Fletarrestet e tilla prbhen nga fleta
kryesore dhe tri pjes tjera, si jan: t dhnat identifikuese pr
personin, t dhnat ligjore dhe aksionet q duhet ndrmarr pr zbulimin
e personit, etj.Pastaj n krkes shnohet emri i shtetit dhe BQN e cila
inicon lshimin e fletarrestit, data dhe numri i dosjes, si dhe informata
pr at se a krkohet personi pr qllime t zhvillimit t procedurs
penale, apo pr vuajtjen e dnimit t shqiptuar nga ana e organeve
gjyqsore.Numri m i madh i shteteve e njeh fletarrestin e kuq si
baz t mjaftueshme pr arrestimin dhe vendosjen e personit t krkuar
n paraburgimin ekstardues t prkohshm, por me kusht q ai t
prmban t gjitha informatat e nevojshme, kurse n nj numr m t
vogl shtetesh ky fletarrest sht vetm mjet pr identifikimin dhe
zbulimin e personave t krkuar. Afati i fletarresteve t kuqe sht 5
vjet, pas t cilit afat, nse nuk an qen t frytshme, verifikohen dhe
arkivohen, ose vazhdohen.Numri i fletarresteve t kuqe t Interpolit
n vitin 1996 ka qen 739, 1997-700, kurse n vitin 2000-737. N
evidencat Sekretariatit t Prgjithshm momentalisht sht 5.000 sosh t
cilat ende jan n fuqi (www.interpol.int).
2. Fletarrestet e kaltra. Lshohen me qllim t mbledhjes s
informatave pr identitetin e ndonj personi, t informatave
gjyqsore, t informatave pr aktivitetet kriminale t personit t caktuar,
dhe/apo pr vendin e ndodhjes s personit t till, gjegjsisht pr
vendbanimin e tij.Kto fletarreste shfrytzohen n rastet e
kriminelve t paidentifikuar ose t identitetit t pasigurt t
personave t caktuar, pr gjetjen e dshmitarve t veprave penale dhe
pr marrjen e tyre n pyetje nga ana e policis.Fletarrestet e kaltra
shpesh iu paraprijn t kuqeve, dhe nse jepet urdhresa pr arrestim t
personit t caktuar, ather ajo zvendsohet me fletarrest t kuq.

3. Fletarresti i gjelbr.Kto prmbajn informata pr aktivitetet

kriminale t disa personave.Pr kt lloj fletarresti sht e
nevojshme informata pr aktivitetet e tilla, s paku nga tri shtete t
ndryshme, me prjashtim t tregtin e organizuar ilegale t Engjujve
t ferrit dhe pedofilis,sepse kto i lshon Sekretariati i
Prgjithshm me vetnisiativ apo me krkesn e ndonj BQN.
4. Fletarrestet e verdha. Kto kan t bjn me personat e zhdukur,
si dhe me personat t cilt nuk jan n gjendje t vetidentifikohen apo
me fmijt viktima t kidnapimit nga prindrit.
5. Fletarrestet e zeza. Kan t bjn me kufomat e paidentifikuara.
6. Fletarrestet e portokallta.Kto tregojn pr krcnimet e
mundshme, gjegjsisht pr rrezikun nga armt e fshehura dhe nga
mjetet e ndryshme t cilat mund ti lndojn njerzit, si jan psh.
lapsat pishtole, arma e fshehur e kalibrit 8mm, letra bomb, antat
eksploduese, pjest e bombave dhe projektileve, etj.Zakonisht lshimit
t fletarresteve t interpolit i paraprijn lshimet e t ashtuquajturave
difuzione.Difuzionet zakonisht i lshojn BQN t disa shteteve
antare dhe ato vendosin vet se cilave shtete duhet tu drejtohen..Afati
pr shpalljen e fletarresteve urgjente t kuqe sht 72 or, kurse
difuzionet ldhohen menjher.Difuzionet nuk shpallen publikisht, por
prmes sistemit t Interpolit, kurse fletarrestet shpallen n sajtin e
hapur t Interpolit, prve disa prjashtimeve.
Krkesat pr shpalljen e fletarresteve nga Inerpoli drgohen n mnyr
elektronike dhe pranohen nga Sekretariati i Prgjithshm, i cili pastaj e bn vlersimin
e prmabjtjes dhe nxjerr vendimin shpalljen e saj.Fletarresti, q n momentin e futjes
s saj n bazn e t dhnave, (baza ASF Automated Search Facility) bhet i kapshn
dhe i njohur pr t gjitha shtetet antare, t cilat jan t lidhura me Sistemin e
Interpolit.Prgatitjet pr shpalljen e fletarresteve bhen n sektor t veant.Projekti i
tekstit t aktit t krkimit prkthehet n t katr gjuht zyrtare, pastaj fletarresti
shtypet dhe iu drgohet me post t gjitha shteteve antare, si dhe shpallet n sajtin e
Interpolit.Nse, pas shpalljes s fletarrestit, Sekretariatit t Prgjithshm i drgohen
informata t reja pr personat t cilt jan objekt i fletarrestit, informatat e tilla u
drgohen t gjitha shteteve antare n form plotsimi.
N punt policore kriminalistike, me rastin e zbulimit t grupeve kriminale, vjen
deri te ndrlidhja e aktiviteteve kriminale me karakter ndrkombtar, kshtu q pr kt
qllim mbahen edhe takime, konferenca dhe seminare lidhur me hetimet aktuale,
shkmbehen prvojat dhe njohurit,teknikat dhe metodat policore,koordinohet
bashkpunimi i policis midis disa regjioneve.
Interpoli mban lidhje edhe me disa organizata ndrkombtare. Ndr to

sidomos e rndsishme sht OKB dhe institucionet e saj, me t cilat bashk[punon

Interpoli, si sht, psh. Kshilli Ekonomik, Qendra pr t drejtat e njeriut, Seksioni pr
evitimin e krimieve dhe pr gjyqsi penale, Programi i KB pr kontrollin ndrkombtar t
drogave.Kurse n organizata t cilat bashkpunojn me interpolin bjn pjes
Organizata Ndrkombtare pr fluturimet ajrore,Unioni Ndrkombtar i
Telekomunikacionit, Organizata Botrore pr pronsi intelektuale,Organizata Botrore
e Shndetsis,Kshilli pr Bashkpunimin Doganor, Kshilli i Evrops, Sekretariati i
Konvents pr tregtin ndrkombtare me Mostrat e Rralla t Flors dhe Fauns, t
cilat jan para shuarjes.
Prpjekjet e Interpolit jan t drejtuara n shkmbimin intensiv dhe me koh t
informatave, me rast duhet t shfrytzohen prparsit e teknologjis bashkkohore n
mnyr q ky shkmbim t shpejtohet maksimalisht.Krahas ksaj sht e nevojshme t
thjeshtsohen formalitetet e komunikimit midis shteteve, t prparohet puna analitike
n Interpol dhe t drgohen n mas m t madhe materiale profesionale shteteve antare.
Prpjekjet e mtejme n drejtim t bashkpunimit midis policive t disa shteteve
kan t bjn me reformat e strukturave organizative t cilat duhet tu prshtaten
ndryshimeve politike duke pasur parasysh se aktivitetet e ksaj organizate prfshin edhe
shtetet rishtazi t formuara.N pajtim me kt sht edhe prpjekja pr ndryshimin e
strukturs organizative t strukturs, si dhe zhvillimin e standardit t caktuar t
shrbimeve t cilat do t ofrohen n planin ndrkombtar dhe kuptohet edhe vllimit t
aktiviteteve dhe azhuriteteve t disa byrove nacionale.Varsisht nga kjo edhe nj pjes
t punve t Interpolit e ka karakterin e rregullt apo t veprimtaris s prhershme,
kurse pjesa tjetr sht e karakterit t prkohshm.Format e rregullta t veprimtaris
kan t bjn kryesisht me zbatimin e disa masave represive post deliktum e q
kan t bjn me privimin e kriminelve nga liria, me veprimtari hetimore dhe me
shkmbim t informatave dhe materialeve,para s gjithash t rndsishme pr
luftimin e atyre delikteve ndrkombtare pr ka krkohet bashkpunimi.
Bashkpunimi i rregullt zhvillohet me rastin e identifikimit t kufomave t
panjohura. Kur sht n pyetje veprimtaria hetimore,ather varet nga krkesa e
Byros Nacionale se a do t zbatohen ndaj personit t caktuar masat e privimit nga liria,
masat e kontrollit dhe e mbikqyrjes, apo megjithat vetm t konstatohet adresa e
tij.Ndrkaq, procedura e privimit nga liria sipas fletarrestit ndrkombtar n aspektin
juridik sht saktsuar shum hollsisht dhe parasheh nj procedur shum t rrept
formale para ekstraduese.sht e qart se rndsia dhe pesha e ksaj mase represive
n bashkpunimin ndrkombtar sht definuar mjaft hollsisht dhe i ka prcaktuar
kushtet me t cilat ajo mund t ndrmerret si sht prndryshe rasti edhe n t drejtn e
brendshme t pjess drmuese t shteteve.
Shkmbimi i ndrsjell edhe informatave tjera t rndsishme midis
disa byrove nacionale, gjithashtu bn pjes n bashkpunim t rregullt
ndrkombtar prmes Interpolit. Informatat kan t bjn me mnyrn, mjetet dhe
metodat e kryerjes s veprave penale nga ana e kryersve individual dhe t
organizuar t veprave penale me elemente ndrkombtare, por gjithashtu edhe me

metodat, mjetet teknike dhe pajisjet tjera, mnyrat e organizimit dhe t arriturat tjera,
prmirsimin dhe prvojat e policis n luftimin e llojeve t caktuara t delikteve,objektet
dhe provat materiale q jan t rndsishme pr procedurn penale, si jan
fotografit, shenjat e gishtrinjve etj, kryesisht kur kundr shtetasit t huaj iniciohet
procedura penale, ose ekzistojn bazat e dyshimit se ka kryer vepr penale.
N bashkpunimin e vendosur prmes interpolit bjn pjes edhe veprimtaria e
drgimit t krkesave pr ekspertiza t ndryshme,eksperimente t ndryshme
laboratorike dhe t tjera lidhur pr vendin e kryerjes s veprs penale me qllim t
mbledhjes dhe kompletimit t provave.
N mesin e ktyre punve bjn pjes edhe ndrmarrja e disa veprimeve
hetimore si sht bastisja e banesave dhe kontrolli i personave,konfiskimi i
objekteve, kryerja e shikimit t vendit t ngjarjes, marrja n pyetje e dshmitarve dhe
t pandehurve, gj q varet krejtsisht nga ajo se far autorizimesh ka policia n
procedurn penale.Mirpo, edhe n rastin e mungess s autorizimeve t policis dhe
t organeve dhe jo kompetenc t organeve gjyqsore sht e mundur q policia,
gjegjsisht byroja nacionale t ndrmjetsoj, gjegjsisht t inicioj kt aktivitet me
qllim t prshpejtimit t procedurs s marrjes s krkess.
Interpoli i jep rndsi shum t madhe puns n luftimin e tregtis
ilegale me substanca radioaktive. Disa vendime t rndsishme nxirren edhe n takimet
e shefave t byrove nacionale t Interpolit me t cilat shkmbehen raportet e grupeve
punuese t cilat i formon Sekretariati i Prgjithshm si jan:Grupi punues pr
identifikimin e viktimave t katastrofave t mdha; Grupi punues pr delikte
viktim t s cilave jan t miturit;Grupi punues pr legalizimin e materialit
argumentues, etj.N ato takime parashtrohen disa raporte t cilat i harton komisioni
para se ato ti miratoj Asambleja e Prgjithshme.
N Asamblen e Prgjithshme n Arub, m 1993, sht prfunduar se situata
sht keqsuar sidomos n planin e tregtis ilegale ndrkombtare me droga
narkotike. Gjat vitit 1992, jan regjistruar prodhime rekorde t heroins, kokains,
kanabisit, dhe substancave tjera psikotrope.Prodhuesit kryesor t heroins edhe m
tutje mbeten vendet e lindjes s afrt, t Azis, Juglindore dhe Jugperndimore,
Meksikoja dhe Kolumbia. Rol jashtzakonisht t rndsishm n kontrabandimin
ashtuquajtura rrjeta ballkanike.Vlersohet se p.sh, prmes rrjets ballkanike
kontrabandohet 80% e heroins q konfiskohet n Evrop.Prodhues kryesor t
kokains n mnyr konstante jan vendet e Ameriks Latine, si Peru,Bolivia,
Kolumbia, Venezuela dhe Brazili, ndrkaq konsumuesit kryesor t drogave jan ShBA,
dhe vendet e Evrops Perndimore
Europoli
Bashkpunimi kriminalistik policor n evitimin dhe luftimin e kriminalitetit n
Evrop, sidomos ka fituar pesh pas bashkimit t nj numri t caktuar shtetesh t ktij

kontinenti n Unionin Evropian dhe pas eliminimit t kontrolleve kufitare brenda

Unionit.Pr territorin e till unik homogjen sht e domosdoshme edhe ekzistimi i
organizats policore me karakter ndrkombtar far sht edhe Europoli me rolin e saj.
Nxitje kryesore politike n formimin e Europolit, ka paraqitur Marrveshja e
Mastrihtit. Marrveshja pr Unionin Evropian, apo Marrveshja e Mastriht sht
nnshkruar m 7 Shkurt 1992, n Qytetin Holandez Mastriht.Me kt Marrveshje
sht krijuar Unioni Evropian, n baz t marrveshjeve paraprake pr Union,
ndrsa n ann tjetr nn mbrojtjen ndrshtetrore jan futur shum fusha t
ndryshme si sht zbatimi i politiks s prbashkt t siguris dhe ai i marrdhnieve t
jashtme si dhe i punve t brendshme dhe drejtsis.Si e till marrveshja sht e
prbr nga t ashtuquajturat tri shtylla.Shtylla e par prmban plotsimet e
marrveshjes pr Bashksin Ekonomike Evropiane dhe Marrveshjen pr Komisionin
Evropian pr Energji Atomike (Eurotom), duke ua dhn emrin e prbashkt
Bashksi Evropiane. Shtylla e dyt ka t bj me politikn e jashtme dhe t siguris
dhe sht themeluar mbi bazat e procedurave ekzistuese ndrshtetrore pr
bashkpunimin politik evropian.Shtylla e tret prfshin shtjet e drejtsis dhe t
punve t brendshme.
Baza historike e Europolit mbshtetet n grupin TREVI, i cili sot nuk
ekziston dhe ka qen i formuar n mes t viteve t 70-ta t Shek XX, si prgjigje
ndaj krcnimeve terroriste n Evrop.Ekzistimi i tij ka qen i domosdoshm pr
shkak se Interpoli nuk ka pasur praktik n trajtimin e veprave penale t natyrs
politike. Nismn pr krijimin e ktij organi konsultativ q u institucionalizua n kuadr t
Bashksis Evropiane,e kishte ndrmarr Kshilli i Evrops n Rom m 1975.
Vendimi pr formimin e tij u b edhe m i rndsishm pas n viti, por m 29 Qershor
1976 n Luksemburg,ministrat e kishin miratuar nj rezolut e cila kishte pr qllim
krijimin e nj numri t grupeve studimore si pjes t organit i cili duhej t quhej
TREVI.Qllimi kryesor i TREVI, ishte promovimi i bashkpunimit policor, n fillim
n fushn e terrorizmit.Antarsia e ktij grupi i kishte 12 shtete antare t
Bashksis Evropiane, kurse vet grupi vepronte n tri nivele.
Niveli m i lart ishte i prbr nga ministrat e punve t brendshme t 12 shteteve
antare t cilt kryenin kontrollin politik gjithprfshirs. Nn kt nivel ishte grupi
TREVI, i prbr nga oficeret e lart, kryesisht policor, npuns civil dhe zyrtar t tjer.
Ata ishin prgjegjs pr kshillime politike t ministrave si dhe pr koordinimin e
puns s grupeve punuese t cilat prbnin nivelin e tret.
Marrveshja ministrore me t ciln u formua qendra e Europolit pr
luft kundr drogs (EDU), si pararendse e Europolit, ishte nnshkruar n
Mbledhjen e Ministrave n Kopenhag (1 dhe 2 Qershor 1993), me pjesmarrjen e
zyrtarve t Grupit TREVI.Marrveshja duhej t kishte mas kalimtare q i
paraprinte konvents e cila Europolit do ti siguronte bazn legjitime juridike n
pajtim me t ciln ai do t fillonte punn.

Si sht cekur n konvent qllimet e Europolit jan ta ndihmoj dhe

ta prmirsoj efikasitetin e shteteve antare n evitimin dhe luftimin e terrorizmit,
tregtis ilegale me droga dhe kriminalitetit t organizuar, atje ku ekzistojn prova se jan
t rrezikuara dy apo m tepr shtete antare t UE-s, dhe ku prmasat e veprave penale
jan t tilla q garantojn qasje t prbashkt.
Detyra q i ishte caktuar qendrs Europol, pr luft kundr drogs
nnkuptonte at si organizat jo operative e ngarkuar pr mbledhjen, analizn dhe
shkmbimin e t dhnave informative lidhur me tregtin e drogs n Evrop, si dhe t
informatave lidhur me veprat e ngjashme penale si sht shplarja e parave.
Dispozitat tjera t marrveshjes prfshinin emrimin e koordinatorit i cili do t ishte
n krye t Qendrs, definimin e nj apo m shum organi qendror nacional i cili do t
ngarkohej me shkmbimin e informatave me kt qendr, obligimin e do shteti pr ta
emruar nj a m tepr ushtarak pr lidhje i cili do t ngarkohej me komunikimet
me qendrat e tyre nacionale am t organeve informative n shtetet nga t cilat vinin;
procedurn e kontrollit t protokollit t informatave nga njri shtet n tjetrin. N krye t
Europolit gjendet drejtori, kurse krahas tij ekziston edhe
Kshilli Drejtues, oficert pr lidhje dhe njsi nacionale. Kshilli Drejtues i
Europolit, sht formuar me ratifikimin e Konvents, kur vet Europoli kishte filluar
operacionin.N at kshill gjendet nga nj prfaqsues i ministrive t punve t
brendshme t do shteti antar.Me kshillin drejton shteti i cili njkohsisht sht edhe
kryesuesi i Unionit Evropian, kurse detyrat e tij kryesore n bashkpunim me drejtorin
jan hartimi i programit tre vjear pr Europol dhe i raportit vjetor.Kshilli sht i
obliguar t takohet dy her n vit dhe vetm Komisionit Evropian i lejohet t marr
pjes i vzhgues n ato mbledhje. Para fillimit t puns s Europolit grupi punues i
Europolit i kryente funksionet e Kshillit Drejtues.N marrveshjen e ministrave do
shtet antar kishte pr detyr ta caktoj s paku nj organ pr t vepruar si njsi
nacionale pr shtetin konkret.Njsia e caktuar nacionale ishte dhe sht i vetmi
prcjells i informatave drejt qendrs s Europolit pr luft kundr droge.Qllimi i
njsive t ndryshme nacionale sht t mbledhin, prpunojn, rregullojn,
analizojn dhe prcjellin t dhnat informative dhe informatat me interes regjional,
nacional dhe ndrkombtar, lidhur me kriminelt dhe krimet, si dhe t marrin pjes n
koordinimin e aktiviteteve operative.
Qllimet e njsis nacionale jan:
a) Kombinimi n nivelin nacional t operacioneve pr mbledhjen e
informatave, raporteve pr analizn e t dhnave dhe aktiviteteve tjera
t cilat sot jan t fragmentuara apo t shkaprderdhura;
b) Krijimi i bazs s prbashkt nacionale i t dhnave n
bashkpunim me t gjitha organet dhe sektort policore dhe gjyqsore
t prfshira n luftn kundr tregtis me drog dhe formave tjera t

kriminalitetit t organizuar, ose mundsimi i shfrytzimit efikas t bazave

ekzistuese t t dhnave;
c) T lehtsoj aktivitetin operativ t organeve dhe sektorve t
hetuesis duke siguruar t dhnat m aktuale informative;
d) Krijimi i nj qendre nacionale pr kontakt dhe shkmbim
informatash n nivelin ndrkombtar.
Njsia nacionale e do shteti ka t drejt ta zgjedh s paku nj ushtarak pr
lidhjen me qendrn e Europolit pr luft kundr drogs, me rast kshilli drejtues me
vendim unanim cakton numrin e ushtarakve pr lidhje nga do vend antar.Detyr e
do ushtaraku t till sht prfaqsimi i interesave t njsis s vet nacionale n
Europol, prandaj pr kt arsyeje mbi ta zbatohet e drejta nacionale e shtetit am.
Detyrat kryesore t ushtarakve evropian pr lidhje (ELO), q zyrtarisht
pranohen jan:
1) Sigurimi pr Europolin i informatave dhe shnimeve,t cilat i
posedojn njsit nacionale;
2) Prcjellja e informatave nga Europoli te njsia nacionale;
3) Sigurimi i informatave dhe dhnia e kshillave lidhur me shtetin
am,.gjat analizs s informatave
Gjuht zyrtare t Europolit jan anglishtja, frngjishtja dhe gjermanishtja.
Europoli financohet nga participimi i shteteve antare n pajtim me bruto
produktin vjetor nacional t do shteti, t realizuar n vitin paraprak t caktimit t
buxhetit, si dhe nga t gjitha t hyrat tjera q i vijn organizats.Koordinatori/drejtori
sht i detyruar ta hartoj projekt buxhetin deri m 31, 12 t do viti dhe s pari tia
paraqes Kshillit Financiar t Europolit, i cili prbhet nga nj prfaqsues buxhetor t
do shteti, kurse pastaj Kshillit Drejtues pr miratim.Kshilli Drejtues pr ta miratuar
buxhetin duhet t votoj me 2/3. Kur sht miratuar buxheti i drejtohet kshillit i cili
gjithashtu krkon q buxheti t miratohet me 2/3 e votave.Buxheti i Europolit pr vitin
1999, ka qen 14. 999. 500 Euro + 3. 904. 500, Euro shtes t ndara pr sistemin
kompjuterik t Europolit (WWW. Europol. Net).
Me ratifikimin e Konvents pr Europolin, nga t gjitha 15 antart, Europoli
teorikisht filloj punn m 1.10.1998.Mirpo ai momentalisht nuk mund t
funksiononte si ishte parapar me Konvent, pr shkak t faktit se disa masa nga
konventa dhe ratifikimi i protokollit pr privilegjet dhe imunitetin e t punsuarve n
Europol ende nuk ishin miratuar as ratifikuar.Nj nga pengesat kryesore sht shtyrja e
zbatimit t sistemit kompjuterik t Europolit.Prderisa ai t mos bhet operativ,
Europoli edhe m tutje do t veproj si qendr pr luft kundr drogs, prandaj edhe
nuk do t mund ti ruaj informatat personale, prderisa shkmbimi i informatave t

kryhet midis njsive nacionale dhe ushtarakve evropian t lidhjeve (Krivokapiq. V2005/176-170).
PRPUNIMI KRIMINALISTIK
Nocioni dhe rndsia e prpunimit kriminalistik
Prpunimi kriminalistik sht grup i masave t planifikuara dhe t ndrmarra
metodologjike dhe i aktiviteteve t cilat i ndrmerr policia me rastin e veprs s caktuar
penale, ose kryersit t saj me qllim q bazat e dyshimit te t cilat sht arritur me pun
operative (kontroll kriminalistik), t ngritn n shkalln e probabilitetit q do t
mundsoj nxjerrjen e vendimeve t caktuara penale juridike (dyshimi i bazuar).
Ajo paraqet nj nnsistem t shkalls m t lart dinamike, prmbajtjesore, dhe
t lidhjeve t komunikimeve dhe interaksioneve.Fjala sht pr procesin ideor
kriminalistik, punues dhe argumentues t policis sui generis, si nj skem punuese
abstrakte ideore.Ajo sht kompleks masash dhe veprimesh me t cilat njohurit
fillestare pr ndonj ngjarje kriminale n procesin e shqyrtimit (shndrrimi i
informatave n t dhna, kurse i t dhnave n prova, ngritn deri n shkalln e
caktuar pr ekzistimin e veprs penale dhe kapjen e kryersit,gjegjsisht substrati
argumentues t mundsoj nxjerrjen e vendimit procedural penal. Pra, qllimi dhe
prmbajtja e prpunimit kriminalistik rregullohet me Nenin 201, KPPK. Realizimi i
ktij qllimi prcakton veprimin e policis me zbatim t nj varg masash dhe
aktivitetesh q e prbjn esencn e prpunimit kriminalistik.
Dispozitat e KPPK, nuk e kan definuar qllimin e disa masave dhe aktiviteteve,
por vetm i kan prmendur disa prej tyre.
Prpunimi kriminalistik zbatohet me rastin e ndonj ngjarje kriminale
konkrete kur ekziston dyshimi i shkalls s caktuar. Aq m tepr ajo zbatohet n
rastet e ekzistimit t bazs s dyshimit apo madje edhe t dyshimit t bazuar.
Kriminalistt dallojn prpunimin kriminalistik t drejtprdrejt 5 dhe t trthort6
Prpunimi kriminalistik bhet kur vepra konkrete kriminale qartsohet n t gjitha
detajet, gjegjsisht kur vrtetohet ekzistimi i veprs s caktuar penale dhe i kryersit, apo
kur vrtetohet se nuk sht fjala pr vepr penale.Nse sht vrtetuar se sht fjala pr
shkelje apo delikt ekonomik ndrmerren masat e nevojshme lidhur me t.Nga sa u
tha, rezulton se prpunimi kriminalistik sht faz, qllimi i s cils sht zbulimi i
veprave penale dhe kryersve t tyre prmes masave dhe aktiviteteve taktike teknike
dhe veprimeve hetimore t shkalls s par,nga momenti kur me kontrollin
kriminalistik, paraqitjen, kapjen n flagranc, ose n forma tjera sht kuptuar pr
dyshimin e bazuar ad rem dhe ad personam.
Prpunimi kriminalistik si thekson D. Modly dhe N. Korajli (2002 251), sht
nnsistem i shkalls m t lart dinamike, prmbajtjesor i lidhjeve komunikuese dhe
interaksioneve.Fjala sht pr procesin kriminalistik ideor,punn dhe procesin

argumentues t organit t punve t brendshme sui generis,si nj skem abstrakte

ideore.Ky sht nj grup masash dhe aktivitetesh me t cilat njohurit fillestare pr
ndonj vepr kriminale n procesin e qartsimit (shndrrimi i t dhnave n prova),
ngritt deri n shkalln e caktuar pr ekzistimin e veprs penale dhe qasjes ndaj
kryersit s saj, ashtu q substrati argumentues dhe i provave t mundsoj nxjerrjen e
vendimit procedural penal.Pra, fjala sht pr aktivitet e personave t autorizuar
zyrtar t drejtuara n zbulimin, mbledhjen, sigurimin dhe zbatimin e provave mbi
faktet relevante n zbulimin e kryersit dhe kapjen e tij.
N veprimtarin zbuluese n fillim t do ngjarje penale zakonisht disponohet
me informata t pakta, t pa lidhura dhe shpesh t paqarta,si pr veprn penale ashtu
edhe pr kryersin e panjohur.N kt situat fillestare kriminalistike taktike nuk
mund t nxirren kurrfar prfundimesh, por s pari sipas parimit t skepsit duhet
filluar nga ngjarja kriminale dhe analizuar vepra penale.Nganjher kjo sht zbulim i
veprs penale t fsheht, hern tjetr do t ekzistoj ngjarja penale e qart q nga
fillimi, por nuk i dihet karakteri dhe kryersi.Hern e tret menjher e kemi veprn
penale ekzistuese t pakontestueshme, por nuk i dihet kryersi, ndrsa hern e katrt
dihet delikuenti, por nuk dihen t gjitha veprat e tij penale t cilat duhet zbuluar
tashti. Nga aspekti i veprimtaris operative zbuluese, veprat penale ndahen n dy
grupe themelore, si vijon:
1. Veprat penale me kryers t panjohur kto jan t gjitha
ngjarjet penale veprat penale t qarta pr t cilat n fillim
nuk ka informata pr kryersit e tyre dhe
2. Veprat penale me kryersin e njohur kto jan t gjitha
ngjarjet penale dhe veprat e tilla te t cilat n prpunimin
kriminalistik kalohet nga e caktuara, nga personi fizik i dyshuar
me baz, veprimet e t cilit verifikohen me qllim t konstatimit
se si e ka shkaktuar ngjarjen.
Pr grupin e par t veprave penale t cilat jan m t shumtat, sht
karakteristik deficiti informativ,sepse n fillim nuk ka informata t hollsishme pr
rrethanat q duhen zbuluar.Dimensioni i tyre pr llojet e caktuara t veprave penale
pak a shum sht konstant.Informatat operative dhe provuese pr t gjitha veprat
penale m s shpeshti merren nga shikimi i vendit t ngjarjes.Synimi i puns s zbulimit
vihet n gjurmt materiale dhe n objektet e veprs penale corpora delikti me
qllim q t dshmohet lidhja midis veprs penale dhe personit t caktuar fizik, i cili
sht i dyshuar pr at vepr penale.
Pr grupin e dyt t veprave penale sht karakteristik se n fillim disponohen
informatat dhe rrethanat t cilat duhet zbuluar,por perimetri i informatave dhe
rrethanave q duhet zbuluar dhe sqaruar gjithmon sht i ndryshm.Ktu numrohen
ato ngjarje penale te t cilat n prpunimin kriminalistik fillohet nga personi i
caktuar fizik, i njohur, i dyshuar me baz dhe prbhet nga verifikimi i aktiviteteve t tij
q e kan shkaktuar ngjarjen penale.

sht me rndsi t prmendet q zbulimi i veprs ad rem nuk mund t ndahet

absolutisht nga zbulimi i ad personam, sepse me zbulimin e karakterit dhe shkakut t
veprs penale nuk guxon t harrohet gjurmimi pr kryersin.Kryersi i veprs penale
ndr t tjera sht i nevojshm edhe pr qllime t marrjes s informatave t plota
pr natyrn dhe shkakun e ksaj ngjarje penale dhe ngjarjeve tjera, por edhe pr arsye t
identifikimit t personave tjer t cilt pr shkak t t njjts vepr penale apo edhe t
tjerave do t merren n prpunim kriminalistik.
Zbulimi dhe ndriimi i veprave penale n parim sht proces njohs i cili
fillimisht on nga informatat e paqarta dhe jo t plota pr veprn penale dhe kryrsin e
saj, prmes krkimit, mbledhjes, vlersimit dhe verifikimit t fakteve dhe provave, deri te
situata konkrete mbi t ciln mbshtetet vendimi pr ngritjen e aktakuzs apo vendimi pr
ndrprerjen e hetimit.Pra, bhet fjal pr procesin ideor t t kuptuarit t s vrtets
pr ndonj ngjarje t kaluar dhe objektivisht ekzistuese e cila ka shenjat e veprs
penale dhe t ciln duhet zgjidhur edhe juridikisht, ashtu q kryersi t sillet para
drejtsis.Pr zgjidhjen e disa veprave penale sht mjaft reproduktiv mendimi i cili
nnkupton njohuri dhe prvoj, ndrkaq pr veprat tjera penale sht i nevojshm
mendimi intuitiv, lateral, i planifikuar dhe rrept diskursiv, sikurse kur bhet fjal pr
rastet e eksplodimeve.Pr disa veprime operative taktike dhe hetimore n
prpunimin kriminalistik, krahas personave t prmendur, kriminalisti i
suksesshm duhet t ket edhe cilsi specifike, si sht personaliteti i tij, qndrimet,
motivimet, aftsia e t vrejturit, e sidomos aftsia e dyshimit, gjegjsisht aftsia pr ti
pare gjrat m ndryshe se q dukn n shikim t par.Pr kt sht e nevojshme vetia e
mendimit kritik dhe kreativ.
Pa rekonstruktimin ideor t ngjarjes, modelimin ideor, pa bashkimin dhe
verifikimin e versioneve t ndryshme,vlersimin e fakteve t caktuara dhe pa
deprtimin n esenc t dukuris, dyshimi mund t jet vetm nj ndjenj jo
produktive, madje nganjher mund t jet edhe paragjykim i personit t autorizuar
zyrtar, e kurrsesi force lvizse dhe stimulim i brendshm.N prpunimin kriminalistik
personi i autorizuar zyrtar ngjashm me kundrshtarin n shah, vihet n rolin e
bashklojtarit t kryersit t veprs penale duke u prpjekur q ta vrtetoj mnyrn e
mendimit t vet dhe sjelljen e tij n kohn e kryerjes s veprs penale,duke u
prpjekur q ti parasheh veprimet e veta dhe ti bashkoj dhe ndrlidh versionet e
ndryshme, krejt kjo me qllim t sqarimit t situats kriminale, gj q gjithsesi nuk sht
e mundur pa mendimin intuitiv7, logjik dhe krijues e kriminalistik8,i cili sht
sinonim pr aktivitetin kriminalistik. (V. Kovaqevi 2003; 109).
Si konsideron Modly dhe Korajli (Modly. D; Korajli. N. 2002 /428 429)
zbulimi i veprave penale dhe kryersve t tyre sht proces kreativ heuristik i natyrs
sidomos dinamike i cili kalon npr shum nivele.Pra, veprimtaria dinamike e cila
qndron n sajimin e informatave latente potenciale pr veprn penale dhe kryersin
e saj dhe pr t gjitha rrethanat e veprs dhe deshifrimin e saj.Kjo veprimtari sht e
karakterizuar me aplikimin e algoritmeve t shkencs kriminalistike sidomos n
sfern e interpretimit t informatave.

Zbulimi i veprave penale dhe kryesve t tyre t ciln e bjn npunsit e

autorizuar t organeve t punve t brendshme sipas iniciativs s tyre, paraqet pjesn
themelore dhe m t rndsishme t puns s tyre.9 T kuptuarit n kohn e duhur pr
ekzistimin apo prgatitjen e veprs penale duhet t jet nj nga detyrat shum t
rndsishme, organizative taktike. Nj nga kriteret pr vlersimin e vlefshmris s
formave organizative, sipas mendimit ton sht pikrisht raporti midis numrit t
veprave penale t zgjedhura me vetiniciativ dhe numrit t veprave penale t cilat jan n
grup dhe kryersi i t cilave sht i njohur q n fillim. (Vodineli. V 1985 276).
T zbulosh do t thot t prfshihesh n rripin e errt t kriminalitetit10 sepse
koncepti strategjik i organeve t punve t brendshme duhet t kaloj nga vlersimi
i numrit t errt t kriminalitetit, duke pasur parasysh me kt rast se kriminaliteti i
zbuluar nuk sht reprezentues i kriminalitetit latent.Pa pasur kujdes pr numrin e
errt organet e punve t brendshme nuk mund ta zgjedhin strategjin e mir dhe
as ta zbatojn politikn e suksesshme operative dhe kriminalistike. (Modly. D Disa
Aspekte t Puns Operative t Organeve t Punve t Brendshme n Dritn e
Dispozitave t KPP, Sarajev). harku i ndriuar i kriminalitetit duhet vet t
sqarohet dhe drejtprsdrejti n vazhdim disa fakte dhe rrethana t zbulohen. Fjala
sht si sht cekur pr aktivitetin heuristik, qllimi i t cilit sht shndrrimi i
bazave t dyshimit n dyshim t bazuar, prve kur bazat e dyshimit ekzistojn q nga
fillimi.Fjala sht pr procesin retrospektiv.N fazn e par t ktij procesi
zbulohen, sigurohen dhe fiksohen, por edhe interpretohen informatat nga burimet
personale dhe reale, duke zbatuar metodn e analizs dhe sintezs.N kt procedur rol
t posam luan rekonstruktimi ideor dhe real, eksperimenti kriminalistik dhe
zbatimi i parimit t pluralitetit t versioneve 11 . Kto informata me zbatimin e Nenit
201 t KPPK, q njherazi sht edhe baz juridike pr fillimin e prpunimit
kriminalistik, transformohen n informata argumentuese relevante penale juridike.
Fjala sht pr transformimin e informatave operative n prova n kuptimin
procedural.Pra, aktiviteti i policis, sidomos kur sht fjala pr prpunimin
kriminalistik sht i drejtuar n mbledhjen, rregullimin dhe shfrytzimin e
informatave t ndryshme t cilat i ndajm n argumentuese dhe operative.12
N situatat kur personi i autorizuar zyrtar vlerson se prpunimi kriminalistik
sht i nevojshm, nuk do t thot doemos se ky sht edhe i mundur.Nse sht e
mundur, personi i autorizuar zyrtar duhet t parasheh masat themelore dhe
aktivitetet dhe t vlersoj se a ekzistojn arsyet pr masat e ndrmarrjes s shkalls s
par dhe t parasheh minimumin e suksesit t pritur (prognozn).Gjithashtu,
vlersimi i situats fillestare mund t tregoj se prpunimi kriminalistik sht i
panevojshm, m sakt kur gjendja faktike sht zgjedhur plotsisht, ose megjithat kur
kt mund ta bjn organet tjera (inspeksioni dogana, etj.).
Pyetje shum e shpesht n praktikn e kriminalistve sht pyetja se pr
rasyeje disa prpunime kriminalistike kan pasur nivel m t lart n raport me t
tjerat.N nivelin e prpunimit kriminalistik ndikojn shum elemente subjektive dhe
objektive, q nga profile profesional i kriminalistit e deri te prgatitja teknike13

Prmes prvojs sime t puns n polici, por edhe prmes hulumtimeve q i kemi
br sht vrejtur se n nivelin e prpunimit kriminalistik, ndikon sidomos rrethana se a
sht vepra penale e kryer nga aktori i njohur apo i panjohur. N rastet me kryers
t njohur niveli i prpunimit kriminalistik ka qen shum m i ult.14
Prmes prvojs sime t puns n polici, por edhe prmes hulumtimeve q i kemi
br sht vrejtur se n nivelin e prpunimit kriminalistik, ndikon sidomos rrethana se a
sht vepra penale e kryer nga aktori i njohur apo i panjohur.N rastet me kryers t
njohur niveli i prpunimit kriminalistik ka qen shum m i ult.
Pasqyra skematike e vlersimit t situats fillestare
Mirpo, ndikim esencial n realizimin e suksesshm t prpunimit kriminalistik
sht organizuar edhe puna ekipore me tr ekipin i cili punon n ndriimin e veprs
konkrete penale q realizohet prmes planifikimit sistematik t aktivitetit.Gjithsesi
personat e autorizuar zyrtar duhet t posedojn shkall t lart t vetdisiplins, e
cila nuk guxon t jet e kushtzuar nga prania apo mosprania e t tjerave.Pra, duhet t
jet i pranishm kontrolli dhe vetkontrolli i brendshm. Polict modern duhet t
disponojn me njohuri t nevojshme profesionale, me praktika dhe metoda t pasura t
cilat n aspektin juridik jan t krkueshme.Pra, krahas domosdos s bashkpunimit
dhe planifikimit sistematik, normave t larta etike 17 dhe t puns s prbashkt midis
kriminalistve dhe teknikve kriminalistik, sht me rndsi q nga faza e shikimit t
vendit t ngjarjes, t prfshihen edhe ekspertt prkats n ekip, specialistt e
fushave t ndryshme varsisht nga karakteri i shkaktimit t eksplodimit, p.sh, n
ndriimin e t cilit sht duke u punuar.
Planifikimi i aktiviteteve kriminalistike
do aktivitet kriminalistik sikurse edhe puna n planifikimin e aktiviteteve n
ndriimin e ngjarjes kriminale ku sht prdorur eksplozivi, nnkupton shpenzimin sa
m t vogl t kohs, forcs dhe mjeteve plotsimi i ktij imperativi bazohet n
kryerjen paraprake t nj varg aktivitetesh t karakterit ideor dhe kreativ n
harmoni me aktivitetet e ndrlidhura dhe pr kt procesi kreativ i cili i paraprin
realizimit t aktiviteteve t synuara quhet planifikim 18, kurse produkti final i tij quhet
plan1919 (Aleksi ; kulji M; 2004; 43.)
Qasja tradicionale e organizimit dhe planifikimit t aktiviteteve kriminalistike
mbshtetet n konceptin e veprimit reaktiv, si t personave zyrtar t autorizuar ashtu
edhe t organeve t drejtsis, sepse reagojn vetm pras kryerjes s veprs penale.Sipas
ktij koncepti, si thekson Branislav Simonoviq (2004/32) vepra penale vshtrohet
si nj fenomen i izoluar dhe nuk sillet n lidhje me faktort social dhe faktort tjer t
cilt i krijojn kushtet dhe shkaqet pr prsritjen e veprave penale nga personi i njjt,
por edhe nga t tjert.Qasja e ktill nuk mund t sjelljet deri te efikasiteti i dshiruar
n luftimin, zbulimin dhe dshmimin e veprave penale, sepse nj numr i madh i madh
i llojeve t kriminalitetit sht pasoj e kushteve sociale t cilat i prodhojn ato.Prandaj,
nse analizat kriminalistike dhe planifikimi drejtohen vetm ndaj kryersve, madje

edhe pas ndrmarrjes s aktit kriminal, veprimtaria kriminalistike merret me shtje dhe
dukuri margjinale dhe orientohet vetm drejt majs s icebergut.N ann tjetr mos
sinkronizimi evident midis organeve t cilat jan drejtprdrejt ose trthorazi t
ngarkuara me luftimin e kriminalitetit, politika e gabuar legjislative, mosekzistimi i
sistemit t parandalimit 20 dhe strategjive mir t menduara globale pr luftimin e
kriminalitetit, mosekzistimi i bazs s t dhnave dhe i procesit kualitativ analitik
ndikojn n mnyr plotsuese negativisht n efikasitetin e aktivitetit kriminalistik. Pr
shkaqe t prmendura koncepti i cekur sht joproduktiv dhe i cunguar, prandaj
pr kt arsye sht e nevojshme qasja ndaj strategjis proaktive t luftimit t
kriminalitetit 21, i cili nnkupton analizimin e trsishm dhe sistematik dhe luftimin
e tij, kurse aktiviteti kriminalistik orientohet drejt aktiviteteve kriminale, gjegjsisht
merret me parashikimet kriminalistike22 Ndrkaq qasja strategjike (sistematikisht) n
analizimin dhe planifikimin e aktiviteteve kriminalistike nnkupton formimin e
ekipeve t ekspertve t fushave t ndryshme,aftsimin e kuadrove pr kryerje t
analizave t rasteve t prdorimit t eksplozivit, ose edhe t ndonj forme tjetr t
aktivitetit kriminal, krijimin e bazs s t dhnave t veprave penale t prdorimit
t eksplozivit, shtrirje gjeografike t disa formave t kriminalitetit n mikro dhe
makro nivel, bazn e t dhnave pr kryersit e veprave penale,instalimin e softuerit
kompjuterik i cili mundson krkimin dhe krahasimin e t dhnave n baza dhe
kritere t ndryshme, bazn e t dhnave pr resurset vetanake t shrbimeve policore
dhe shrbimeve tjera t cilat mund t kontribuojn n evitimin, zbulimin dhe
argumentimin e veprave penale,programeve preventive t kriminalitetit,si dhe
prfshirjen e planifikuar, aftsimin dhe organizimin e qytetarve n kuadr t projekteve
t ndryshme strategjike pr preventiv. (Simonoviq. B; 204/34)
Q t mund t orientohet q nga fillimi prpunimi kriminalistik n ndriimin e
veprs penale dhe zbulimin e kryersit t saj n t cilin sht shfrytzuar eksplozivi, pa
marr parasysh se a sht kryer aktiviteti apo vetm ka filluar, sht e domosdoshme q
ti paraprij plani i prpunuar hollsisht i prpunimit kriminalistik. Planifikimi i
aktiviteteve kriminalistike si thekson ZH. Aleksiq dhe M. Shkuliq (2004/445), fillon
n momentin kur me hapat e par t ndrmarrjeve (shikimin e vendit t ngjarjes),
mblidhen t gjitha informatat relevante kriminalistike t cilat n at moment jan
kapshme.Zbatimi i hollsishm i planit mundson konstatimin e fakteve n
momentin e fillimit t aktivitetit kriminalistik operativ dhe procedural, disponon me at
se far sht rndsia e tyre dhe n far mnyre si dhe n far kohe dhe me far
aktiviteti kriminalistik duhet t mblidhen informatat e reja, si t zgjerohet baza e
argumenteve.Plani ua mundson kriminalistve veprimin m t leht gjat kohs s
prpunimit kriminalistik, kurse n esenc ai sht i orientuar n formulimin e
prgjegjs n pyetjet e arta kriminalistike. N prpunimin kriminalistik t do
rasti konkret pothuajse sht e pamundur t parashihet q n fillim dhe t numrohen
t gjitha shtjet n t cilat duhet krkuar prgjigje, sepse shpesh detajet e imta dhe t
parndsishme mund t jen vendimmarrse pr ndriimin e veprs penale.Pa marr
parasysh n do rast, se a sht fjala pr vepr t ndrlikuar, apo t leht dhe t
thjesht penale, prgjigje e plot dhe prmbajtjesore pr ngjarjen edhe kryersin nuk
sht e mundur t merret pa pyetjet e arta kriminalistike. Ndonse kto pyetje e bjn
alfabetin e kriminalistiks, n praktik shum shpesh ndodh q n disa prej tyre

harrohet, prandaj edhe aktet prpilohen me mangsi dhe jo t plota, kurse prmbajtja
e tyre sht mjaft e paqart.Pr tu prgjigjur n do pyetje dhe me do mim gjithsesi
nuk sht gjithmon e mundur as e nevojshme, por tek interpretimi i do segmenti t
ngjarjes, pr to, gjithsesi duhet pasur kujdes.
Planifikimi sht art i identifikimit, organizimit dhe zhvillimit t mendimeve dhe
ideve n vargun dhe n kohn e duhur i cili fokusohet n arritjen e suksesshme t
prfundimit t dshiruar.Plani sht proces i pandrprer i cili nuk pushon derisa t
arrihet prfundimi i dshiruar.N t shumtn e rasteve t planifikimeve, me siguri
q duhet t zbatohen prshtatjet e caktuara para arritjes s prfundimit t dshiruar.
Me fjal tjera, nuk duhet supozuar se sht kryer planifikimi vetm me hartimin e
planit n letr.Ndryshimet krkohen vazhdimisht.Asgj nuk mbetet e njjt gjat,
pra, nevojn e modifikimit planit duhet pritur. Pr ta arritur kt qllim
udhheqsit duhet t jen fleksibil.
Kur mendojm me mendjemprehtsi dhe me plan, ather ndrmarrim hapa
drejt realizimit t detyrave t parashtruara.Pr ta arritur kt detyr duhet ta
vizualizojm fundin...kjo do t thot at se ku fillon planifikimi.Arsyeja pr
planifikim sht e thjesht. Individt dhe organizata zhvillojn plane t ndryshme dhe
pr arsyeje t ndryshme, por t gjith e kan nj dshir t prbashkt pr tia arritur
qllimit ka thn thjesht sht edhe arsyeja pr planifikim.Kur gjrat e marrin t
mbrapshtn apo shkojn mir ato nuk ndodhin vetvetiu... por jan shkaktar mu
ktu.Udhheqsi policor i cili ka zhvilluar nj plan mire t menduar shpesh merr
mirnjohje kur gjrat shkojn mir.Por, pa plan ose me plan t keq, zakonisht
trheqet vmendja negative kur dika shkon mbrapsht. (th police executives role in
combating transnational terrorism: module 7 fq. 2).Mirpo plani i puns i prket
ngjarjes s caktuar dhe zakonisht mbshtet n prvojat hetimore. sht me rndsi t
prmendet se duhet me nj doz maksimale t skepsit dhe kritiks t vrtetohet
distinksioni ndaj motivit dhe shkaktarit: eksplodimi tekniko-teknologjik,diversioni,
akti terrorist, mosdashja, pakujdesia,etj.nganjher edhe shkaktari m i
paqllimshm dhe pasoja n prapavij mund t ken formn e aktit t pjesrishm
terrorist apo diversionit, kurse vazhdon edhe parimi i mendimit t kundrt.Gjurmt
materiale dhe rrethanat ndihmojn q ky aktivitet t kryhet me sukses, sepse nse
sht karakteri i eksplodimit i qart, p.sh, thyerja e arks, ather hetimi drejtohet n
prcaktimin e disa fakteve specifike si jan:lloji i eksplozivit, mnyra e inicimit,
mnyra e hyrjes n objekt, gjurmt t cilat mund t ndihmojn pr identifikimin e
kryersit etj.Nse karakteri i eksplodimit sht i paqart, ather do 96 t
ndrmerren aktivitete shum m dimensionale. (Yallop. H. J / 38-39).
N praktik shpesh dominon mendimi se pr veprat e lehta penale nuk sht e
nevojshme t bhen plane t aktiviteteve operative pr ndriimin e veprs penale,
gjegjsisht pr zbulimin dhe kapjen e kryersit t saj.Mirpo, nuk duhet harruar faktin
se nganjher puna edhe n veprat t cilat n shikim t par jan krejtsisht pa qllim
t keq di t rritet nn aksionet t vshtira operative 23 23. Pr kt arsyeje n rastin e
do ngjarje penale shtrohet nevoja e hartimit dhe plotsimit t vazhdueshm t planit
t prpunimit kriminalistik.Pa planifikim sistematik n prpunimin kriminalistik

ndodh shmangie nga parimet themelore t kriminalistiks dhe n t shumtn e rasteve

prpunimi kriminalistik nuk rezulton me ndriimin e veprs penale.far do t jet
plani i puns pr zbulimin veprs penale dhe cilat masa dhe aktivitete do t
parashihen pr t varet nga rasti konkret dhe versionet e mundshme t ngjarjes. Sipas disa
autorve: Zh. Aleksiq, V. Kovaeviq, D. Modly, DHE N. Korajliq, etj. si dhe n baz
t prvojave t veta (Zh. Aleksiq, 1988; Praktikum 28-29; Kovaeviq. V 2003; 152
153; D. Modly, N. Korajli, 2002; 446; V. Vodineliq, 1984 31; V. Vodineliq, 1987/ 33
34).
Plani i prpunimit kriminalistik duhet t prmban:
1.

titullin e organit i cili sht barts i prpunimit kriminalistik dhe numrin

e lnds;
2. datn e nxjerrjes s planit t prpunimit kriminalistik;
3. emrin e lnds me kualifikimin e veprs s kryer penale;
4. prshkrimin e shkurtr t veprs s kryer penale;
5. masat dhe aktivitetet kriminalistike teknike, hetimore dhe
operative taktike t ndrmarrjes s par dhe sipas rendit
kronologjik, t cilat jan ndrmarr menjher pas lajmit pr veprn si
jan: shikimi i vendit t ngjarjes, intervistat e kryerja, verifikimet,
masat e intervenimit t par, etj. me shenjn, kush dhe kur i ka ndrmarr;
6. prcaktimi i rrethanave t cilat duhet t zbulohen, qartsohen dhe
dshmohen;
7. formimi i versionit pr pyetjet kryesore t veprs penale;
8. masat dhe aktivitetet operative taktike, kriminalistike teknike,
dhe hetimore lidhur me versionet e formuara, t cilat sipas planit t
puns planifikohen t zhvillohen ndaj kryersit apo ndaj kryersve;
9. caktimi i personave t autorizuar zyrtar me detyr konkrete dhe me
afat t ekzekutimit, si p.sh: lshimi i fletarrestit, verifikimi n evidencat
operative,
10. bastisja e baness, etj;
11. vlersimin paraprak t fakteve t mbledhura.
Realizimi i do detyre duhet t prcillet me shnime dhe me shnime zyrtare apo
t dokumentohet me procesverbal, vrtetime, dhe dokumente tjera, varsisht nga detyrat
e planifikuara.
Plani nuk guxon t kuptohet si i pandryshuar apo si shkronj biblike n letr,
prkundrazi ai do t ndryshohet dhe plotsohet, nse nga verifikimet e bra vrtetohen
ose eliminohen faktet e caktuara esenciale.Plani i prpunimit kriminalistik prmban t
gjitha masat dhe aktivitetet t cilat do t ndrmerren lidhur me ngjarjen kriminale,
versionin e caktuar, e t cilat mund t jen t shumta me qllim t ndriimit t
gjendjes faktike.2424 (Korajli N., Kriminalistika obrada kod ubistva; 181).
Prkundrazi, duhet pasur n mendje se do version sht vetm supozim i cili
duhet t jet elastik dhe i aft i cili gjat puns duhet t psoj korrigjime dhe prshtatet.

Kjo praktikisht do t thot se versionet n planin e puns jan udhrrfyes i llojit t

vet q japin vetm konturat themelore t rrugs s hulumtimit dhe n at mas ato
sigurojn pun sistematike dhe me plan, meq sht krejtsisht e sigurt q gjat
puns do t ket momente t reja t cilat n fillim kan qen t panjohura.
VERSIONET KRIMINALISTIKE
Versionet (prezumimet, supozimet ideore punuese, hipotezat) n kriminalistik
jan nj nga sqarimet e shumta t mundshme t ngjarjes penale, t veprs penale apo
t ndonj fakti relevant kriminalistik, pra, form e aktiviteteve ideore t organit t
procedurs.Nj numr kriminalistsh versionin e prkufizojn si prfundim t
arsyetuar apo si hipotez t mbshtetur, nga shum t tilla t parashtruara, t
cilat n nivelin e besueshmris e sqarojn procedurn, cilsit, lidhjet dhe raportet
reciproke, prmbajtjen dhe rndsin e shtjes penale t disa rrethanave t rndsishme
t ngjarjes penale apo vet asaj n trsi, me qllim t prcaktimit t s vrtets
objektive.Si thekson B. Pavishiq, (2002; 47) versioni sht njra nga hipotezat e
shumta q e shpjegon lindjen, vetit, lidhjet e ndrsjella, raportet dhe rrethanat e
paraqitjes s veprs penale,karakteristikat, gjendjen dhe raportin e kryersit,
viktims dhe rrethanat tjera lidhur me objektin e hetimit kriminalistik.
Do t thot, pr rndsin e do ngjarje apo fakti penal gjithmon duhet
planifikuar me shum versione, m sakt t formohen t gjitha versionet e mundshme,
sepse si thot V. Vodineliq (Kriminalistika fq. 38), nj version sht si asnj. Aq
m tepr q nga momenti i t kuptuarit pr veprn penale karakterizohet deficiti i
informatave, gjegjsisht mosekzistimi apo humbja e informatave relevante kriminalistike,
ose zbrazsit n njohurit e kriminalistit,pra versionet kriminalistike shrbejn pr
plotsimin e njohurive, gjegjsisht pr njohurit e pasigurta lidhur me faktet dhe
rrethanat relevante. (B. Simonoviq, 2004/43).
Puna me versione sht aktivitet apo metod specifike operative taktike, ose
procedurale taktike.Pra, forma e aktivitetit praktik, kriminalistik sht e karakterit
ideor, prandaj edhe nuk sht e normuar juridikisht.Versioni i supozuar nuk zbatohet n
formn procedurale, por bhet sipas rregullave logjike dhe psikologjike. Ndrkaq
verifikimi i versioneve i cili bhet me rastin e zhvillimit t procedurave dhe t
aktiviteteve operative kryhet sipas rregullave kriminalistike dhe procedurale.Prndryshe
nuk ekziston ndonj aktivitet i posam q do ti shrbente formimit t versioneve.
Fjala sht pr metodn strukturale logjike t njohjes.
Versionet kan dimensionin logjik, ann prmbajtjesore dhe aspektin
funksional.Q t tri dimensionet vijn n shprehje n prkufizimin e tyre.Versionet
qndrojn vetm deri ather kur njohuria pr ngjarjen apo kryersin bhet e
sigurt.Versionet e orientojn rrjedhn e prpunimit kriminalistik t organit t punve
t brendshme dhe t procedurs penale duke garantuar konsekuenc n procedur.
Ato jan instrument i procedurs s organizuar shkencore e cila nuk zhvillohet sipas
parimit t spontanitetit. (N. Korajli 2003, fq. 195).

Formimi i versioneve sht faz e domosdoshme n procedurn e argumentimit.

Ato jan t objektivizuara n aktivitetet operative dhe procedurale. Numri i versioneve
t cilat duhet t planifikohen varet nga fondi i fakteve n dispozicion.Numri i
versioneve apo shumsia e tyre na paraqitet si nj faktor i rndsishm metodologjik
i zbulimit, argumentimit, dhe ndriimit t ngjarjes penale apo t veprs penale,sepse
siguron gjithanshmri, qasje dhe objektivitet.Duhet pasur parasysh se pothuaj do
version e ka edhe kundr versionin e vet. Versionet si forma ideore t aktiviteteve
jan t lidhura n mnyr t pandashme dhe t grshetuara me ndrmarrjen e
aktiviteteve procedurale dhe operative, sepse ato gjenden n themelet dhe rezultatet e
tyre.
N kriminalistik sipas D. Modly, dhe N. Korajliq, (2002; 714 715),versionet
ndahen:
1. t prgjithshme dhe t veanta;2. tipike;3. retrospektive;4. prognozuese
(parashikuese);
5. gjyqsore;6. versionet e mbrojtjes dhe akuzs;7. versionet sipas llojit t
procedurs;8. versionet sipas subjektit q e krijojn at;9. versionet sipas
domethnies penale juridike.
N praktik kemi versione kundrthnse dhe jo kundrthnse.Zakonisht nj
version sht jo kundrthns me rrjedhn e veprs penale, por ndodh q zgjidhja e
vrtet nuk ka qen as e parashikuar.Jo rrall nj varg versionesh jan produkt i
imagjinats (fiksionit). Megjithat, deri te e vrteta arrihet vetm me ndihmn e ktyre
sqarimeve t mbshtetura n fakte.Versionet duhet t mbshteten n fakte e jo vetm
n imagjinat e cila luan nj rol t madh n krijimin e tyre.Kshtu hedhen t gjitha
versionet t cilat nuk i vrtetojn faktet, kurse miratohen vetm ato t cilat e
vrtetojn materialin faktik.
Pr prpunimin kriminalistik sht e rndsishme sidomos klasifikimi i
versioneve n vijim (D. Modly, N. Koralji, 715 716).
1. N baz t llojit t procedurs dallojm versionet:operative, t organit t
punve t brendshme, hetimore, versionet e diskutueshme dhe t ekspertizs
dhe versionet n procedurn e ankimit;
2. versioni i mbrojtjes dhe i akuzs ky klasifikim niset nga raporti i
pjesmarrsve t procedurs apo i palve n procedur sipas objektit t
argumentimit dhe rezulton nga normat e KPPK.
3. versionet sipas elementeve t qenies s veprs penale versione mbi
subjektin (kryersin) dhe ann subjektive (dashja dhe pakujdesia)dhe

objektit (ngjarja apo vepra penale), si dhe t ans objektive (mnyra, vendi, koha
e kryerjes etj), dhe sipas motivit.
4. versionet sipas shkalls s probabilitetit.Sipas ktij kriteri ato ndahen n:
pak t mundshme, t besueshme, dhe t shum t besueshme.Praktika e
pasur kriminalistike tregon se versionet q jan pak t besueshme, madje edhe
ato m t mundshmet t cilat kufizohen me imagjinatn, mund t jen t
mira, dhe se versionet shum t mundshme nuk do t thot t prputhen me
realitetin e ngjarjes penale.Pr kt arsye n esencn e planifikimit dhe
verifikimit t versioneve gjendet nj rregull faktike q thot se t gjitha
versionet duhet t verifikohen njkohsisht, pa marr parasysh shkalln e
supozimit t besueshmris s tyre.
5. versionet sipas domethnies penale juridike sipas ktij kriteri m i
qlluari sht klasifikimi i trikotom i versioneve si vijo:
a) versionet e prgjithshme (supozimet pr objektin e argumentimit);
b) versionet e posame (mbi faktet e dshmuara provat) dhe;
c) versionet sipas elementeve t qenies s veprs penale (mbi
subjektin, ann subjektive dhe objektin dhe ann objektive t veprs
penale).
6. versionet sipas subjekteve q i krijojn ato kto jan versionet sipas
kriterit t autorsis.Sipas ktij kriteri versionet i krijojn personat e
autorizuar zyrtar, prokurort, gjyqtart, t pandehurit dhe mbrojtsit e tyre,
t dmtuarit, ekspertt dhe profesionistt, varsisht prej rolit t tyre n
procedur.
Puna me versione ka t bj me zbatimin e metods s eliminimit. Njkohsisht
duhet t verifikohen t gjitha versionet.Veprimi sipas vetm nj versioni sht i
rrezikshm. Gjithashtu sht njsoj i dmshm edhe zbatimi i teoris s radhitjes
sipas s cils s pari punohet n baz t versioneve m t mundshme, pastaj vijn me
radh t tjerat, njra pas tjetrs, sipas kriterit t probabilitetit.
Kriminalisti n procesin e planifikimit dhe t verifikimit t versioneve sht i
vetdijshm se m i shpeshti sht ai version i cili e prjashton tjetrin.Nuk ekziston
mundsia e dy t vrtetave, apo shum versioneve t kundrta.Fjala sht pr
zbatimin e metods s eliminimit e cila ka t bj me hedhjen e versioneve t ndryshme
t cilat objektivisht jan t mundshme,n dritn e do fakti t porsa vrtetuar.
Shpesh n procedurn e eliminimit t disa versioneve krijohen t rejat n baz t
fakteve t vrtetuar. Mirpo, versioni i mbetur nuk do t thot vetvetiu se sht i
vrtet.

Pra, pr verifikimin dhe eliminimin e versioneve shrben metoda e eliminimit e

cila nuk sht prov as argument pr prcaktimin e saktsis s versioneve t mbetura.
Me rastin e krijimit dhe verifikimit t versioneve duhet marr parasysh edhe rrethanat
negative (mohuese), e jo vetm rrethanat pozitive.
Si thekson Boshkoviq. M (1998, 23) versionet gjithmon mbshteten n indicet
e caktuara dhe pr nga esenca ato jan supozime lidhur me zhvillimin real t ndonj
ngjarje kriminale dhe me at se cilt persona mund t vijn n rrethin e t dyshuarve
pr veprn konkrete penale.Pr kt arsye pas formimit t versioneve,pason
planifikimi i veprimtaris operative n prpunimin konkret kriminalistik q nnkupton
ndrmarrjen e aktiviteteve adekuat operative teknike dhe hetimore dhe
grumbullimin e fakteve t reja, verifikimin dhe analizn e tyre,vlersimin e
rndsis s tyre dhe shfrytzimin e drejt t tyre kriminalistik operativ, i cili
pikrisht e mundson eliminimin apo vrtetimin e versioneve t parashtruara, por,
edhe e vendos bazn pr parashtrimin e versioneve t reja.
Pr tu analizuar informatat e mbledhura gjat prpunimit kriminalistik -V.
Krivokapiq, dhe O. Krstiq, (1999, 124), konsiderojn se organi i inspektimit duhet t
parashtroj shum versione t posame.Ai i hyn vlersimit t fondit t gjithmbarshm
informativ n mnyr q t vendos pr procedurn e mtejme.
Organi i inspektimit t vendit t ngjarjes duhet t ket parasysh:
1. Informatat mbi masat e ndrmarrjes s par;
2. Versionet tipike dhe specifike;
3. Hapsirn e definuar qart t sigurimit t provave;
4.vakumet n njohurit mbi ngjarjen kriminale.
Pas ksaj organi i inspektimit krijon planin e hollsishm, kurse pr t pasur
sukses n kt, duke pasur parasysh fondin e informacioneve, ai formon versionet tipike
speciale. Me kt dukshm lehtsohet krkimi kur ekzistojn edhe detyrat konkrete.
Kjo nnkupton edhe nj kusht i cili sht taktika e mir e verifikimit t do versioni.
Krijimi dhe verifikimi i versioneve gjat shikimit t vendit t ngjarjes jan
garancion i objektivitetit t tr procedurs s mvonshme.N praktikn ton ka
shembuj t shumt me pasoja t dmshme pr shkak t moskujdesit t organit t
inspektimit q n vendin e ngjarjes ti zbatoj versionet. Mangsia e puns me versione
on n shmangie nga qllimi.Pr kt arsyeje sht e domosdoshme q organi i
inspektimit t fillojn nga versionet e prgjithshme.Kurse gjat puns n vendin e
ngjarjes e bn korrigjimin e tyre (metoda eliminuese), dhe planifikon versionet e
posame.Shikimi n vendin e ngjarjes kriminale kurrsesi nuk guxon t prfundohet
derisa t mos bhet verifikimi i atij versioni, verifikimi i t cilit gjat shikimit sht i
mundur.Numri m i madh i versioneve sht i mundur t verifikohet vetm me
rekonstruktimin e ngjarjes.

Versionet operative konstruktohen dhe verifikohen para fillimit t hetimit; por

edhe paralelisht me versionet hetimore, t ashtuquajturn kombinim i hetimit dhe
aktivitetit operativ.Prve q versionet krijohen n t materialit informativ t
karakterit operativ,ato krijohen edhe n baz t intuits. B. Pavishiq, (2002; 47),
thekson se pr nga prmbajtja dhe shtrirja ndr t gjitha versionet theksohet versioni i
prgjithshm dhe i veant, versioni i ndrlikuar metodologjik i pyetjeve elementare
apo kryesore t arta, kriminalistike i cili e formon trsin e detyrave hetimore t
sistemuar sipas disa pyetjeve.
Versionet

pyetjeve

kryesore

kriminalistike

Pyetjet e arta themelore t kriminalistike jan n lidhje me ann objektive dhe me

elementet subjektive t veprs penale, n fazn e ndriimit, qartsimit dhe gjykimit.N
ann objektive bjn pjes edhe pyetjet: ka ka ndodhur (vepr penale, delikt,
ngjarje e zakonshme); ku ka ndodhur (vendi i aktit, si dhe do vend ku mund t gjenden
gjurmt dhe objektet q kan t bjn me veprn penale);si ka ndodhur (mnyra e
prgatitjes s kryerjes dhe fshehjes s veprs penale), dhe me ka sht kryer (mjetet
e kryerjes).
Pyetjet t cilat kan t bjn me ann subjektive t sqarimit t veprs jan: me
k sht kryer vepra (u adresohet pjesmarrsve); prse sht kryer (i prket
motivit); mbi k sht kryer (kush sht viktima dhe aspektet e mundshme
viktimologjike), dhe kush sht kryers.Pyetjet elementare t arta t kriminalistiks n
pjesn m t madhe pikrisht i prkasin zbulimit t kryersit (V. Krivokapiq, 2005/
117- 127). Pr shkak t rndsis s pyetjeve t arta, q ato e kan gjat hetimit
kriminalistik, seciln prej tyre do ta sqarojm hollsisht.
a) far ka ndodhur?
Fjala sht pr pyetjen shum t rndsishme e cila imponohet drejtprsdrejti,
me t kuptuar pr ngjarjen dhe me t ciln mund t vrtetohet ose demantohet dyshimi
se sht n pyetje vepra penale apo jo.Nga bazueshmria e fakteve t kuptuara, varet se
a do t angazhohet personi i autorizuar zyrtar n rastin konkret.Gjithashtu lloji dhe
karakteri i ngjarjes (vepra penale, delikti, delikti ekonomik, fatkeqsia, etj.), do t
ndikojn n drejtimin e angazhimit t mtejm t personit t autorizuar zyrtar, n
detyrat konkrete dhe n rregullat themelore taktike t veprimit.Nse vrtetohen bazat e
dyshimit pr kryerjen e veprs penale, personi zyrtar i autorizuar sht i detyruar ti
ndrmerr masat e nevojshme me qllim t zbulimit t kryrsit t veprs penale, dhe t
pengimit t arratis apo fshehjes s tij, t zbulohen dhe t sigurohen gjurmt e
veprs penale dhe objektet q mund t shrbejn si prov, gjegjsisht t mblidhen t
gjitha informatat q do t jen t dobishme pr zhvillimin e procedurs penale.Nse
vrtetohet dyshimi i bazuar pr veprn penale, personi i autorizuar zyrtar do tia
paraqes raportin prokurorit publik kompetent, apo kallzimin penal kundr kryersit t
njohur apo t panjohur.

b) ku ka ndodhur?
Vendi i ngjarjes kriminale ka rndsi t shumfisht.N at vend mund t gjenden
objekte dhe gjurm t kryerjes, gjegjsisht t hasen edhe persona q kan lidhje me
ngjarjen (viktima, i dmtuari, dshmitari, kryrsi).Vendi i ngjarjes paraqet hapsirn
ku ndrmerren nj varg masash dhe aktivitetesh kriminalistike, taktike dhe
kriminalistike teknike ( sigurimi i vendit t ngjarjes,mbledhja e informatave, shikimi,
rikonstruksioni i ngjarjes, ekspertiza, kufizimi i liris s lvizjes, bastisaj, legjitimimi,
vzhgimi, pusia, etj.N kuadr t prpunimit kriminalistik t vendit t ngjarjes
ndrmerren shum veprime n baz t cilave vije deri te indicet, apo dshmit e
rndsishme pr fillimin dhe prfundimin e procedurs penale.Te disa vepra penale
vendi i ngjarjes paraqet pjes t pandashme t MOS (mnyra specifike e kryerjes).
Ndrmarrja e masave dhe aktiviteteve pr verifikimin e alibis s t dyshuarit apo
t pandehurit e humb kuptimin nse vendi i kryerjes nuk sht konstatuar sakt.Te disa
vepra penale vendi i kryerjes paraqet karakteristikat e veprs (p.sh, me rastin e
shkeljes s kufirit shtetror; me rastin e shkeljes s pacenueshmris s baness, banesa e
huaj apo lokali i mbyllur; me rastin e uzurpimit kundrligjor t toks me qllim t
posam t mbrojtjes s pyjeve, parku nacional apo toka tjetr me destinim t
posam etj.), apo rrethana e saj kualifikuese (p.sh, me rastin e shkeljes s detyrs s
patrulls, rojs apo tjetr shrbimi t ngjashm si sht depoja e armve, municioni, apo
materialit eksplodues, ose objektet tjera me rndsi; me rastin e shkaktimit t
rrezikut t prgjithshm, vendi ku sht mbledhur numr i madh njerzish; me rastin e
fyerjeve intrigave n tubimet publike, etj.) Personi i autorizuar zyrtar sht i detyruar
q edhe kt ta ket n mendje, kur gjat puns s tij n ndriimin e ngjarjes
komplete kriminale ta kualifikoj veprn penale dhe ti paraqes raport kallzim
prokurorit publik kompetent.
Prmbajtja e prgjigjes n pyetjen ku ka ndodhur ka rndsi shumt madhe edhe
pr faktin q ktu ka t bj me kompetencn e gjykats dhe prokurorit t bazuar n
faktin se n territorin e tyre sht kryer apo sht tentuar vepra penale.

c) kur ka ndodhur?
Konstatimi i kohs s sakt apo t prafrt i ngjarjes kriminale sht i
domosdoshm sidomos pr shkak t ekzistimit t nj varg rrethanash (rrethanat
atmosferike dhe kohore, si dhe t reshurat atmosferike etj.),q lidhen pr kohn e
ndrmarrjes s aktit t veprs penale.sht e mundur q t vrtetohet ekzistimi i
indices pr vepr penale dhe kryersin (motivi i kryerjes, shfaqja e gatishmris pr
kryerje,ndikimi psikik i veprs s kryer,posedimi i objekteve t caktuara,njohja e
rrethanave t caktuara etj), nse sillen n lidhje me kohn e kryerjes. Koha e kryerjes te
disa vepra penale sht element i MOS.Gjithashtu edhe verifikimi i alibis nuk
mund t kryhet me sukses nse paraprakisht nuk sht vrtetuar koha e kryerjes s
veprs penale, pr t ciln personi i caktuar sht i dyshuar apo i pandehur.

Prgjigjja n kt pyetje i prket edhe zbatimit t ligjit penal, sepse sjelljet

konkrete kriminale t njerzve grupohen n dispozitat e ktij ligji penal i cili i ka
ndrlidhur ato me kohn e ndrmarrjes s tyre.Konstatimi i kohs s sakt t aktit
kriminal sht me rndsi edhe pr shkak se n rastin e analizave t kushteve pr
zbatimin e disa instituteve t veprave t prgjithshme (KPK), faktet e caktuara merren
parasysh vetm n rastin kur kan ekzistuar n kohn e kryerjes (p.sh, mbrojtja e
nevojshme, nevoja ekstreme, ekzistimi i lajthimit, etj.)
Me rastin e konstatimit t moshs s kryersit, prgjegjsis s tij, si dhe
momenti nga i cili fillon t rrjedh afati i parashkrimit t ndjekjes penale, gjithashtu si
kriter vendimtar merret koha e ndrmarrjes s veprimit t veprs penale.Kjo koh mund
t jet edhe njra nga karakteristikat e veprs penale (p.sh, me rastin e evitimit t
lufts kundr armikut, koha e lufts, apo e konfliktit t armatosur; me rastin e autorizimit
t blersit, koha e mungess s mallit t caktuar, apo rreziku i mungess; me rastin e
paraqitjes s prgatitjes s veprs penale, koha kur ende ka qen e mundur t
evitohet kryerja e veprs penale). Koha e kryerjes mund t paraqet edhe rrethan
kualifikuese t disa veprave penale ( me rastin e dhnies s sekretit shtetror, koha e
gjendjes s lufts, apo rrezikut t drejtprdrejt nga lufta, me rastin e privimit kundr
ligjor nga liria, periudha m gjat se 30 dit; me rastin e vjedhjes s rnd n
momentin e zjarrit, vrshimit, apo aksidenteve t ngjashme etj). disa vepra penale
mund t marrin form t privilegjuar vetm kur t jet plotsuar edhe kushti se jan kryer
vetm n kohn e caktuar (p.sh, me rastin e vrasjes n afekt, drejtprsdrejti pas
sulmit apo fyerjes, derisa ekziston gjendja tronditjes s fort t shkaktuar nga sulmi apo
fyerja e rnd; me rastin e vrasjes s foshnjs s porsalindur, gjat kohs s lindjes, ose
menjher pas lindjes.)
d) si ka ndodhur?
Disa vepra penale kryhen n mnyra t ndryshme, prandaj sht shum e
rndsishme detyra e t gjitha subjekteve q t marrin pjes n ndriimin e ngjarjes
kriminale pr prcaktimin e prgjigjes n pyetjen si sht zhvilluar ajo.Mnyra se si ka
lindur dhe sht zhvilluar ngjarja kriminale mund t jet indice e besueshme pr at
se n rastin konkret fjala sht pr vepr penale e jo pr ndonj ngjarje tjetr apo motiv
tjetr, pr cilsi trupore, pr vjet t pleqris, interesime profesionale apo shkathtsi
t kryersit dhe pr njohjen e tij paraprake t rrethanave t rndsishme.Specifika e
mnyrs s kryerjes mund t tregoj edhe pr lidhjen reciproke t veprs n ndriimin e
s cils punohet, me disa vepra t kryera m hert penale, gj q sht shum e
rndsishme nse kryersit jan recidivist t specializuar pr kryerjen e veprave t
caktuara penale.
Mnyra e kryerjes te disa vepra penale paraqet elementin e tyre qensor p.sh,
me rastin e rrezikimit t siguris n fluturimin ajror, si sht vendosja apo futja e
eksplozivit dhe substancave tjera t ngjashme n fluturake, futja apo dmtimi i pajisjeve
t navigimit apo shkaktimi i dmit tjetr n fluturake,dhnia e informatave t
rrejshme lidhur me fluturimin e fluturakes,drejtimi jasht rregullave i fluturakes,
lshimi i detyrs apo i kontrollit lidhur me sigurin e fluturimit ajror; kabotazhi i

fsheht, mnyra tinzare apo e ngjashme;nxjerrja e dshmive me dhun duke

prdor forcn apo krcnimin, ose mjeti tjetr i palejueshm, etj.).Mnyra e
kryerjes mund t jet edhe n nga rrethanat e cila veprave t caktuara penale u jep
form m t rnd kualifikimi (p.sh, me rastin e vrasjes mizore, apo n mirbesim;
me rastin e dmtimit t kreditorit, pranimi i detyrimeve t pavrteta,prpilimi i
kontratave t rrejshme, ose ndonj akt tjetr mashtrimi,me rastin e dhunimit,sidomos
mnyra mizore dhe sidomos prulse).
e) me ka sht kryer?
Me zbulimin e mjeteve t kryerjes dhe gjurmve t tyre gjat prpunimit
kriminalistik t vendit t ngjarjes ose prpunimit operativ vijm deri tek prgjigjja n
pyetjen, me ka sht kryer vepra penale.Pr mjetet e prdorura mund t tregojn
edhe personat pjesmarrs, i dmtuari apo viktima, dshmitart dhe pjestart.Me
prcaktimin e cilsis s objektit t kryerjes arrihet nj indicie shum e rndsishme
mbi prgatitjen, tentimin apo veprn e kryer penale, motivin, vetit fizike dhe njohurit
dhe shkathtsit profesionale t kryesit.N objektet e kryerjes mund t gjenden gjurm
t ndryshme, madje edhe ato n baz t s cilave mund t kryhet identifikimi i sigurt
i kryesit. Pr zbulimin e ktyre objekteve, me ligjin e procedurs penale sht
parapar mundsia e ndrmarrjes s nj varg aktivitetesh: shikimi, bastisja, kontrolli i
mjeteve transportuese t udhtarve dhe valixheve, kontrolli i objekteve t caktuara,
shikimi i dokumentacionit, konfiskimi i objekteve dhe shpallja e fletarrestit.Kto
veprime sipas ligjit mund ti ndrmarr gjykata dhe policia nse jan plotsuar
kushtet e caktuara ligjore.Kto masa m s shpeshti i ndrmarrin personat e
autorizuar ligjor ose pjestart e policis.
Nse vepra penale ka mbetur n tentim ather duhet t vrtetohet se a jan
prdorur mjetet e prshtatshme pr kryerje pr shkak se n rast kur me rastin e tentimit
mjetet kan qen t paprshtatshme, kryesi mund t dnohet m leht ose t lirohet.Me
rastin e ndriimit t veprimtaris konkrete kriminale nuk bn t harrohet as fakti se
ndihma n kryerjen e veprs penale ndr t tjera prfshin edhe lnien n dispozicion t
mjeteve t kryerjes,si dhe at se sht si vepr e pavarur penale parashihet edhe
prpunimi, furnizimi dhe dhnia e mjetit t caktuar tjetrit e pr t cilin dihet se
sht i destinuar pr kryerje t veprs penale. Ndihma kryesit pas kryerjes s veprs
penale sht e parapar si vepr e posame penale dhe e till sht edhe ndihma pr ta
fshehur mjetin e prdorur pr kryerje t veprs penale.
Mjetet e caktuara t kryerjes s disa veprave penale jan element qensor i tyre
(p.sh. me rastin e prgjimit t paautorizuar dhe incizimit tonik me mjete t posame; me
rastin e peshkimit kundrligjor me eksploziv, rrym elektrike, helm apo mjete joshse;
me rastin e matjes jo t mir, tegat e rrejshme etj.) ose paraqesin kusht pr
ekzistimin e forms s kualifikimit (p.sh. me rastin e lndimit t leht trupor me
arm, arma e rrezikshme apo mjeti tjetr i prshtatshm pr lndim t rnd t trupit apo
shndetit; me rastin e bixhozit me letra mashtruese; me rastin e furnizimit t paautorizuar
t rrejshm apo mbajtjes,punimit,shkmbimit dhe shitjes s armve t zjarrit,

municionit ose materieve eksploduese, plcitse ose arm gazi, t zjarrit, municion
apo materie eksploduese me forc t madhe shkatrruese.
f) Me k sht kryer?
Kjo pyetje shtrohet ather kur dyshohet ose dihet se ngjarja kriminale q sht
duke u ndriuar sht shkaktuar nga aktiviteti i m shum personave gjegjsisht
bashkpjesmarrjen e tyre.Numri i pjesmarrsve mund t prcaktohet me hasjen
n vendin e ngjarjes, mbledhjen e informatave nga qytetart dhe rekonstruktimin ideor
t rrjedhjes s ngjarjes, t kryer n baz t njohurive t fituara dhe objekteve dhe
gjurmve t gjetura gjat prpunimit kriminalistik. Pjesmarrja e shum personave
n kryerjen e veprs s caktuar penale (vjedhjet e xhepave, banditizmat, mashtrimet,
etj), mund t paraqes pjes t MOS-it t kryesve e me kt edhe indicie t
rndsishme me rastin e ndriimit t veprave penale t delikuentve t specializuar.
N rast se n vepr penale kan marr pjes m shum persona, ather sht e
mundur zbatimi i dispozitave penale juridike mbi bashkpjesmarrjen,nxitjen,
ndihmn dhe organizimin e bashkimit kriminal. Nse shum persona marrin pjes n
aktin e kryerjes apo aktin tjetr me t cilin s bashku kryhet vepra penale, me at rast
vetm pjesmarrja sht karakteristik e qenies s veprs penale te e cila ekziston
bashkpjesmarrja e domosdoshme (p.sh, te rebelimi i personave t privuar nga
liria, personave q kan marr pjes n rrahje me t ciln dikush sht privuar nga
liria apo tjetrit i sht shkaktuar lndim i rnd trupor; me rastin e pjesmarrjes n grup
i cili pengon personin zyrtar n kryerjen e detyrs zyrtare, personat t cilt marrin
pjes n grup, etj. pjesmarrja e shum personave n veprn penale mund t jet edhe
rrethan kualifikuese (p.sh, me rastin e dhunimit shum persona; me rastin e
vjedhjes s rnd shum persona t cilt jan bashkuar pr kryerjen e vjedhjes; me
rastet e rnda, t vjedhjes s dhunshme dhe banditizmave, n kuadr t grupit etj).
Prse sht kryer?
Policia gjat ndriimit t ngjarjes kriminale e ka pr qllim edhe prcaktimin e
motivit t kryerjes. Kjo sidomos sht e rndsishme me rastin e kryesit t panjohur
kur motivi mund t shrbej si indicie e rndsishme dhe mund t jet baz pr
prcaktimin e rrethit t kryesve t mundshm. Motivet e kryesve t veprs si forc e
brendshme lvizse psikike e aktiviteteve t njerzve konkret vrehen n baz t nj
varg karakteristikash t veprs s kryer si jan lloji i saj, objekti, vendi, koha, mnyra
dhe mjetet e kryerjes.
Prgjigja n kt pyetje sht e rndsishme, sepse motivet, qllimet dhe
instinktet, mund t paraqesin element qensor t veprs penale (p.sh, me rastin e
vjedhjes qllimi ka qen fitimi i pasuris kundrligjore;me rastin e vjedhjes s
automobilit qllimi ka qen q t shfrytzohet pr ngasje; me rastin e pengimit t
dshmimit, qllimi ka qen pengimi apo vshtirsimi i argumentimit, etj, ose rrethana
kualifikuese (p.sh, me rastin e zbulimit t sekretit zyrtar, sht kryer nga interesi personal
ose me qllim t prfitimit apo prfitimeve n botn e jashtme; me rastin e vrasjes, t

kryer nga interesi, me qllim t kryerjes apo fshehjes s veprs tjetr penale, pr
shkak t hakmarrjes s gjakut apo hakmarrjes s paskrupullt, ose nga motivet tjera t
ulta; me rastin e lndimit t konfidencialitetit t drgesave dhe letrave t kryer me qllim
q vetes apo t tjerve tu sjell fitim pasuror t kundrligjshm ose q tjetrit ti
shkaktoj dme t tilla).Prve ksaj motivi kryers mund t paraqet edhe
karakteristikat e forms s privilegjuar t disa veprave penale (p.sh, me rastin e veprave
t vogla t hajnis, fshehjes apo mashtrimit, nse vjedhja dhe fshehja e gjerave sht
kryer me qllim t konsumit apo shfrytzimit pr vete ose antart e familje, etj).
Ndaj kujt sht kryer?
Pa marr parasysh se mnyrat e t krkuarit pr vepr penale jan t ndryshme,
aktiviteti i personave t autorizuar zyrtar shum shpesh ndodh q iniciohet me
paraqitjen e veprs penale nga i dmtuari dhe viktima.Kta persona sidomos jan t
interesuar pr zbulimin e kryesit, prandaj edhe paraqesin burim t rndsishm t t
dhnave edhe kur nuk jan paraqits t veprs penale, por pr to kuptohet m von gjat
puns operative.Njohurit e mara nga t dmtuarit dhe viktimat, sikurse edhe
informatat tjera t mbledhura, gjithsesi duhet verifikuar duke ndrmarr masa dhe
aktivitete tjera.Karakteristikat specifike t objektit njohja e t cilit ka mundsuar
prgatitjen,planifikimin dhe kryerjen e veprs penale si nj nga indicet e
rndsishme operative,mund t tregoj pr rrethin e personave q jan kryers t
mundshm dhe t jet nj nga piknisjet pr planifikimin e puns s mtejme n baz t
versioneve t krijuara.Kjo do t thot se grupi i karakteristikave t njjta dhe t
ngjashme t nj numri m t madh t subjekteve t sulmuara, ose personave mbi t
cilt sht kryer vepra penale mund t tregoj pr modus operandi t kryersve t
caktuar dhe t shrbej si baz pr planifikimin e puns s mtejme jo vetm n
ndriimin e veprave t kryera penale, por edhe n evitimin e t rejave.
Objekti i caktuar i aktit t kryerjes, gjegjsisht i t dmtuarit me karakteristikat
e caktuara (cilsit, gjendjet dhe marrdhniet, n disa raste paraqet karakteristik
qensore t veprs penale (p.sh, me rastin e dmtimit t pajisjeve mbrojtse n pun, t
stabilimenteve mbrojtse n miniera, fabrika, puntori, ose n prgjithsi n pun; n
rastin e prdhunimin e femrs me t ciln nuk jeton n marrdhnie martesore; me
rastin e pengimit t personit zyrtar n kryerjen e detyrs zyrtare etj), ose rrethana
kualifikuese (p.sh, me rastin e futjes apo fshehjes s materialit arkivor, materiali
regjistrues, apo materiali arkivor i rndsis apo vlers s madhe;me rastin e vrasjes
s personit zyrtar apo ushtarak, i cili ka qen duke kryer pun t siguris, ose detyrn e
ruajtjes s rendit publik, kapja e kryesit t veprs penale, ose ruajtja e personit t privuar
nga liria ose personit tjetr t punve t cekura n baz t ligjit ose dispozitave
tjera; me rastin e mashtrimeve martesore ose marrdhnies seksuale duke keqprdorur
pozitn t ndaj t miturs ma t vjetr se 14 vjet, e cila kryersit i sht besuar n
ruajtje, edukim, msim apo kujdes, etj. Gjat puns n ndriimin e veprs s kryer
penale, nuk bn t harrohet kurrsesi as kontributi i mundshm i personave t cilt me
sjelljen e tyre n mas t6 madhe ose t vogl e kan provokuar kryerjen e veprs
penale.Te disa vepra penale ligji parasheh mundsin e dnimit m t leht, ose
lirimin nga dnimi t personit i cili ka qen i nxitur n mnyr kundrligjore dhe t

vrazhdt na viktima apo i dmtuari pr kryerje kryerjen veprs penale (psh. Me rastin e
pengimit t personit zyrtar n kryerjen e detyrs zyrtare,.Fyerjes apo intrigave, etj).
Kush sht kryesi
Vepra t shumta penale kryhen n mnyrn, kohn dhe vendin q e vshtirsojn
punn e zbulimit dhe ndriimit t tyre, kshtu q shum shpesh nuk sht fare leht t
gjendet prgjigja n pyetjen kush e ka kryer.Kryersi i veprs penale konsiderohet i
njohur n rastin kur personi i autorizuar zyrtar me befasi e z vepr gjat puns
operative.Me paraqitjen e tij ose n nj mnyr tjetr e konstaton ekzistimin e
dyshimit t bazuar se personi i caktuar ka kryer vepr penle.Ndrkaq, nse gjat puns
s mtejme konstatohet se kryersi sht dikush tjetr, n at moment person i
panjohur, ather sikurse edhe n rastin kur nuk sht konstatuar se sht me baz i
dyshuar pr kryerjen e veprs penale, bhet fjal pr kryersin e panjohur.
Me rastin e prcaktimit t shenjave t bazuara t disa veprave penale, t
formave t tyre t kualifikuara ose t privilegjuara si kryers ceken disa kategori t
personave.Ka shum vepra penale t cilat kryersit mund t jen vetm personat e
caktuar, gjegjsisht te t cilat pjes e pandashme sht marrdhnia personale,
gjegjsisht cilsia e kryersit (delicta propria), p.sh, me rastin e bastisjes kundrligjore
personi zyrtar; me rastin e kundrshtimit t udhheqsit, personi ushtarak; me rastin e
mosmarrjes s masave mbrojtse n pun, personi prgjegjs; me rastin e zbulimit
t paautorizuar t fshehtsis, avokati, mbrojtsi, mjeku, ose puntori tjetr
shndetsor; me rastin e mos ofrimit t ndihms s personit t lnduar n komunikacion
n fatkeqsi komunikacioni shoferi i automjetit ose mjetit tjetr t transportit; me
rastin e trazimit t gjakut n shkalln e caktuar t trashgimis gjinore, n rastin e
dhunimit, t personit mashkull, etj.).Disa vepra penale e marrin formn e kualifikuar
nse kryersit e tyre jan persona me marrdhnie t caktuara, me veti ose rrethana t
tilla (p.sh, me rastin e privimit kundrligjor nga liria, personi zyrtar; me rastin e
keqprdorimit t besimit kujdestari ose avokati, etj). si kryers i forms s privilegjuar t
vrasjes;vrasja e foshnjs gjat lindjes, mund t jet ajo vetm nna e fmijs. pyetjet
e arta t kriminalistiks, paraqesin bazn e t gjitha versioneve t cilat paraqiten nga
momenti i par i ndrmarrjes s masave, deri tek prfundimi i procedurs.Aktiviteti
kriminal mund t konsiderohet i zgjidhur vetm ather kur n t gjitha pyetjet e
cekura i jepen prgjigjet e plota, t dshmuara me prova.Vendimi i subjektit
kompetent duhet t prmbaj prgjigje sa m t sakta, t nxjerra gjat procedurs s
filluar me rastin e ngjarjes konkrete kriminale. N baz t prgjigjes n disa pyetje apo
indiceve t fituara nga ato punohen versionet.
Versionet mund t planifikohen ashtu q shum sosh lidhen pr nj element
(motivi, mnyra, mjetet, kryerja, personat e caktuar si kryers).Gjat puns
operative disa versione plotsohen, gjegjsisht pasurohen me fakte t reja.Me at rast
nuk vjen deri te versionet e reja por deri te plotsimi dhe thellimi i atyre ekzistuese.
Prjashtimisht mund t krijohen edhe t reja nse gjendja e re e krijuar krkon nj
gj t till.Verifikimi i versioneve sipas rregullit vshtirsohet me kundrshtimin e
kryersit i cili prpiqet ti humb t gjitha gjurmt e veprs penale dhe ti pamundsoj

zbulimin e tij si kryers.Verifikimi i versioneve t cilat jan n bazn e do plani

operativ, sht rezultat jo vetm i fakteve t njohura lidhur me veprn penale dhe
kryersin, por edhe i njohurive t prvojave dhe praktikave, si dhe metodave t
shkencave tjera t cilat i shrbejn kriminalistiks.
Me pun operative nuk mjafton t dshmohet e vrteta e versionit t caktuar,
por e pavrteta e versioneve tjera t planifikuara.Vetm me at rast mund t pohojm
me siguri se kemi arritur ta vrtetojm prputhshmrin e versionit t planifikuar me
faktet konkrete q kan t bjn me veprn penale dhe kryersin e saj.Planifikimi i
puns operative sipas rastit konkret kriminal duhet t jet n pajtim me detyrn e
parapar operative apo detyrn procedurale penale.Detyra sipas rregullit prbhet nga
prcaktimi i rrethanave t cilat duhet zbuluar, ndriuar, pastaj dshmuar apo
krijuar kushte t reja kriminalistike dhe juridike pr argumentimin e tyre n
procedurn penale.Planifikimi duhet t jet i harmonizuar me versionet ekzistuese,
kurse vet versionet t kushtzuara nga prmbajtja e pyetjeve themelore t arta
kriminalistike.
Realizimi i puns operative nnkupton prmbledhjen dhe vlersimin e
informatave dhe provave t mbledhura, gjegjsisht t verifikuara t cilat s bashku me
indicet dhe versionet e sajuara nga ato jan treguar t bazuara dhe lidhur me kt
korrigjimet dhe orientimet q duhet ndrmarr gjat hetimit.Kur do ti hyhet planifikimit
apo krijimit t versioneve, nxjerrjes s planeve operative dhe zhvillimit t prpunimit
kriminalistik, varet nga numri dhe prmbajtja e indiceve, gjegjsisht nga mbledhja e
njohurive q ofrojn baz t mjaftueshme pr paraqitjen e fardo supozimi
punues.N kuadr t planit operativ krijohen kushtet pr hedhjen e versioneve
ekzistuese dhe nxjerrjen e versioneve t reja gjithnj deri n vrtetimin prfundimtar t
atyre q jan m t mundshme.Pr kt arsye edhe vet plani vazhdimisht edhe
ndryshohet, verifikohet dhe drejtohet n pajtim me faktet e reja, sepse edhe vet faktet n
baz t cilave krijohen versionet n hetuesi nuk jan sakt t prcaktuara as t
rrumbullaksuara.
Disa aktivitete operative taktike q n fillim jan t prcaktuara n prmbajtje
t vet versioneve.N veprimin operativ me kryerjen e tyre verifikohen edhe vet
versionet.Sipas t njjts shtje penale t gjitha versionet duhet verifikuar
njkohsisht, ndonse ka mendime se s pari duhet verifikuar versionet t cilat jan
m t bazuarat e pastaj t tjerat sipas bazueshmris s supozuar t tyre. Konsiderojm
se verifikimi i njkohshm i versioneve sht m operativ dhe ofron m shum
mundsi pr zbulimin racional dhe n kohn e duhur t kryrsve t veprave dhe
veprave vet.Me verifikimin e versioneve sipas natyrs s gjerave, orientohet aktiviteti
dhe forcohet dinamika e prpunimit kriminalistik, me rast veprimtaria operative e
lidhur pr supozimet pr kryersin e veprs penale dhe rrethanat tjera lidhur me
veprn penale m s shpeshti jan konspirative.Duke pasur parasysh se fjala sht
pr indicet dhe supozimet e formuara n baz t tyre, mnyra e hapur e kryerjes s disa
aktiviteteve me qllim t prcaktimit t gjendjes s vrtet do t mund t dmtonte
prestigjin apo dinjitetin e personave q u prket indicia apo supozimi.N ann tjetr
pr pun konspirative obligojn edhe arsyet operative, meqense personat ndaj t

cilve ndrmerren aktivitetet jan t interesuar pr prfundimin e prpunimit

kriminalistik, prandaj do t prpiqeshin ti shkatrrojn apo eliminojn provat
materiale, t ndikojn n dshmitar, apo t arratisen.Rrethi i ktyre personave n fillim
t zbulimit t veprave penale dhe kryersve, zakonisht sht shum i gjer ose i
paprcaktuar, gj q varet nga indicet t cilat pak a shum trthorazi tregojn pr lidhjet e
tyre me veprn penale.Numri i personave n punn e mtejme operative ngushtohet
dhe sillet n kufijt e tyre real, natyrisht nse versionet kan qen reale.N t
kundrtn nse t gjitha versionet pas t gjitha masave dhe aktiviteteve t ndrmarra
operative taktike jan treguar t pabaza, ather i obligon personat e autorizuar
zyrtar n drejtim t mbledhjes s indiceve t reja, n verifikimin e tyre, ndryshimin
e planit ose modifikimin e tij, gjegjsisht drejtimin e puns n versione t cilat
momentalisht jan m reale.
Veprimet e ndryshme operative n fazn e zbulimit t kryesve t veprave penale
dhe zbulimit t tyre jan t kushtzuar me ngjarje t ndryshme kriminale.Madje edhe
ngjarjet t cilat pr kriminalistikn nuk paraqesin problem krkojn veprime t
caktuara operative.Pa marr parasysh se nga njher sht i mundur masa dhe
veprimi i caktuar si dhe versione t caktuar t planifikohen n raport me zhvillimin
prfundimtar, disa dallime tregojn n nevojn e trajtimit t ndryshm t do rasti
konkret.Madje edhe me rastin e zbatimit t mass s njjt operative taktike,
specifika e rastit do t ndikoj n specifikn e prfundimit t tij.T gjitha kto veprime
q manifestohen me ndrmarrjen e masave dhe aktiviteteve operative taktike dhe
teknike e q jan prfshir me bashkimin e personave dhe ngjarjeve kriminale prbjn
thelbi n e prpunimit kriminalistik.
SHFRYTZIMI I METODS INDICIALE N ARGUMENTIMIN E
VEPRAVE PENALE
N punn e prditshme operative personat e autorizuar zyrtar zbulojn nj varg
t tr t informatave operative me karakter indicial provat jo formale indiciale t cilat
zakonisht n punn e mtejme shrbejn si udhrrfyes i llojit t vet. Indicet ose bazat e
dyshimit (indicium shenj)25 - bazat e dyshimit jan fakte dhe rrethana t cilat m
shum ose m pak tregojn pr ekzistimin e veprs penale dhe pr lidhjen e afrt apo t
largt t veprave me ndonj person i cili n mnyr direkte si kryers, ose indirekte
sht i lidhur pr veprn (D. Modly, N. Korajliq, 2002 / 168; V. Kovaeviq 2003/113).
Ato n prpunimin kriminalistik jan udhrrfyes i domosdoshm dhe mjet n
baz t s cilit me nj siguri m t vogl apo m t madhe mund t prfundohet se fjala
sht pr veprn e caktuar penale dhe se personi i caktuar do t mund t ishte kryers i saj
ose i veprs tjetr penale.Prve ksaj indicet e kombinuara me t tjerat, me provat
direkte e plotsojn materialin argumentues, prandaj s andejmi nuk sht e rastit
q policia kriminalistike nj pjes t madhe t aktiviteteve e mbshtet pikrisht n
mbledhjen e informatave operative.
Nocioni i indices n t drjetn procedurale penale dhe n kriminalistik nuk sht
i njjt. Indice n procedur sht fakti i cili vrtetohet se me ndihmn e saj si prov

do t mund t konstatohej fakti tjetr.Te indicet n kriminalistik hyn t gjitha faktet

argumentuese(indicet n kuptimin procedural),por edhe rrethanat tjera t cilat
kriminalistika i merr si indice.Nj numr i madh i indiceve si sht poligrami,
shnimet operative pr vetit e karakterit t dyshuarit, deklaratat n bisedn
informative, nuk mund t shfrytzohen si prova n procedurn penale.Ato pra,
mund t jen fakte argumentuese, por n kuptimin kriminalistik jan indice. B.
Pavishiq, 200/70). Pr prkufizimin e nocionit indice dhe forcs argumentuese t saj
sht e rndsishme lidhja e cila vendoset midis indices dhe faktit kryesor.Te indicet kjo
lidhje ka rndsi t shumfisht, sepse ofron mundsin q t krkohet interpretim i
ndryshm, gjegjsisht t ket m shum kuptime t mundshme.Kjo do t thot se
organi i procedurs duhet t planifikoj shum versione pr kuptimin e mundshm t
ksaj lidhjeje derisa t konstatohet e vrteta, kuptimi komplet.Po shohim se indicet jan
provat t trthorta te t cilat sht e nevojshme t konstatohet dhe t verifikohet
saktsia dhe besueshmria e argumentimit.Te provat e drejtprdrejta me vrtetimin e
saktsis dhe besueshmris procesi i argumentimit prfundohet.Te provat indiciale
sht e domosdoshme edhe faza e dyt e orientuar n vrtetimin e nj kuptimi t
vrtet t lidhjes s ksaj prove dhe faktit kryesor nga shum lidhje t mundshme.
Nga sa u tha shihet qart se faktet indiciale mund t vlersohen vetm si t
mundshme, q do t thot se lidhja e tyre ekziston me objektin e argumentimit si e
supozuar (e besueshme, e mundshme).26 Vetm kur t ndrtohet sistemi i indices i cili
do ti prjashtoj versionet pr lidhjen e rastit midis fakteve indicale dhe objekteve t
argumentimit, bie autenticiteti.Shum vepra, sidomos ato t rnda penale kryhen
fsheht, ashtu q askush nuk e ka vrejtur kryersin.Pr kt arsyeje prokurort dhe
kriminalistt n rastet e tilla orientohen vetm n mbledhjen dhe shfrytzimin e
indiceve pr ta vrtetuar ekzistimin e veprs penale dhe pr ta gjetur dhe zbuluar
kryersin. Ky aktivitet sht i drejtuar n dy burime themelore: informatat operative
t burimeve personale27 dhe informatat operative nga burimet reale28.
Mirpo, deri te indicet arrihet n mnyra t ndryshme dhe nga burimet e
ndryshme (Vodineli. V; Aleksiq. ZH/ 1990 185).

1. MNYRAT:
o
o
o
o
o
o
o
o

Me bised,
Me prcjelljen edhe t masave tjera operative taktike,
Me shikimin e vendit t ngjarjes,
Kontrollin e trupit dhe rrobat e t dyshuarit si dhe me eksperimentin
hetimor,
Me bastisjen e baness, hapsirs s lir dhe personave,
Me ekspertiz,
Me marrjen n pyetje t dshmitarve,
Me marrjen n pyetje t t dyhuarit, etj.

2. Burimet:
o
o
o
o

Personat,
Gjurmt dhe objektet,
Dokumentet,
Regjistrimet teknike.

Kriminalistika dallon indicet t cilat na orientojn n ekzistimin e veprs penale, n

formn e fajsis, n rrethanat lehtsuese dhe vshtirsuese, n ato t cilat tregojn
pr personalitetin e kryrsit ose pjesmarrsit, viktimn dhe mundsojn identifikimin e
tyre.Ato jan element i rndsishm te vendosja e diagnozs diferenciale
kriminalistike, pra, n baz t indiceve vrtetohen faktet dhe rrethanat e rndsishme
pr ndriimin e veprs penale. mirpo, vlera e tyre argumentuese sht shum e
kontestueshme.Metoda indiciale e argumentimit sht zbatuar edhe n t kaluarn
dhe sipas rregullit ka sjell deri te mashtrimi i gjykatave.Prandaj rndsia e indiceve
sht shum m e madhe n fazn e zbulimit t veprave penale dhe kryersve t tyre,
gjegjsisht indicet gjenden n themelin e do prove apo gjendjeje faktike. Krivo Kapiq,
V 1984/ 120).Ndrkaq, n bot, gjithnj e m t shpeshta, sidomos n vendet ku
sht sistemi anglosakson, argumentimi sidomos i veprave t rnda penale pothuajse i
pamundshm pa argumentimin indicial, q pr mendimin ton, sidomos kur jan n
pyetje veprat penale t terrorizmit apo kriminalitetit t organizuar sht pothuaj e
pamundur.Prandaj nuk do t ishte keq q t nxirret nj ligj i posam pr luftn
kundr terrorizmit dhe nj pjese t kriminalitetit t organizuar, q metoda indiciale e
argumentimit t pranohet si njra nga t mudshmet.29.
Klasifikimi i indiceve
N praktikn kriminalistike indicet ndahen sipas kritereve t ndryshme.Nga
pikpamja jon sht e rndsishme ndarja e tyre sipas veprs penale dhe kryesit t
saj gjegjsisht indicet t cilat kan t bjn me veprn penale dhe ato q kan t bjn me
kryesin.Sipas Krivo Kapiqit (2005-105), prcaktimi i indiceve t cilat kan t bjn
me veprn penale n mas t madhe varet nga pasojat e veprs penale dhe manifestimi i
tyre n botn e jashtme.Duke pasur parasysh se ekzistojn vepra penale t
llojllojshme si ato pasojat e t cilave jan latente gjegjsisht t cilat n botn e jashtme
jan t padukshme ashtu edhe ato t cilat duken drejtprsdrejti. N ann tjetr disa faza
t veprs penale duke filluar nga aktet prgatitore deri tek lindja e pasojave pak a
shum jan indikative prandaj vetvetiu organet e zbulimit m leht ose m vshtir i
kuptojn.Gjithashtu indicet mund t ndahen edhe sipas elementeve themelore t
veprs penale: vendit, kohs, mnyrs s kryerjes.Ato mund t paraqiten para
kryerjes s veprs penale, n kohn e kryerjes s veprs penale ose pas kryerjes s
veprs penale. Pr nga prmbajtja indicet mund t jen personale dhe reale, materiale dhe
psikologjike, shkakore dhe me pasoj.Sipas rndsis mund t jen primare dhe
sekondare, t prgjithshme dhe t veanta, t mundshme dhe t vrteta.Indicet
kryesore tregojn pr elementet themelore t qenies s veprs penale dhe
personalitetin e kryesit, kurse ato sekondare kan t bjn me rrethanat lehtsuese dhe
vshtirsuese,formn e fajsis etj.Indicet e prgjithshme dallohen pr nga prcaktimi

m i madh dhe paraqiten tek shumica e veprave penale kurse t veantat vetm tek
disa.Kualifikimit paraprak i takon ndarja e cila indicet i sistemon varsisht nga
natyra e tyre n materiale (jan t lidhura me ann materiale t veprs dhe kryesit) dhe
psikologjike (jan t lidhura pr ann e brendshme psikike t personalitetit t kryesit).
Sipas kohs s lindje s tyre ato ndahen n:
a) N ato t para kryerjes s veprs penale (aftsia morale pr kryerjen e veprs
penale; motivi i veprs si indice; shfaqja e vullnetit pr kryerje t veprs penale; sjellja
e dyshimt si indice; sjellja e keqe, shoqrimi me persona me fam t keqe, mnyra e
pasigurt e jetess; vagabondizmi, shprnguljet e vazhdueshme, ndryshimi i shpesht
i profesioneve, etj;dnimet e mhershme30; vetit trupore dhe shpirtrore t cilat
jan t prshtatshme pr kryerjen e veprs,njohurit, aftsit, prvojat mjeshtrore,
shkathtsit dhe shprehit;njohja e rrethanave t caktuara t cilat nuk u jan t
njohura t gjithve ose mosnjohja e rrethanave t caktuara t cilat ishte dashur t jen t
njohura).
b) Gjat kryerjes s veprs penale (prania n vendin e ngjarjes posedimi i mjeteve,
veglave dhe armve t kryerjes s veprs penale;vetit e caktuara shpirtrore dhe
fizike32, znanja njohuria, aftsit, prvojat e mjeshtris;karakteri si indice e
personalitetit; njohja e rrethanave t caktuara t cilat nuk i njohin t gjith ose
mosnjohja e rrethanave t caktuara t cilat ishte dashur t jen t njohura 33; motivi i
veprs penale; pjesmarrja n kryerjen e veprs penale, mnyra e kryerjes s veprs34etj.).
c) Pas kryerjes s veprs penale (gjurmt e veprs penale tek kryesi, pjesmarrja
n vepr penale; prfitimi nga vepra (pasojat materiale t veprs penale); ndikimi
psikik i veprs penale tek kryesi; indicet sipas sjelljes s dyshimt; indicet sipas
arsyetimit t dobt (dshmit kontradiktore, alibia e rrejshme, etj.35).
Mbledhja e indiceve fillon me zbulimn e planifikuar t tyre. Zbulimi dhe analiza
e indiceve prfshin komponentin real dhe ideor. Puna vazhdohet me analizn;
vendosjen e raportit me indicet tjera dhe me vlersimin e rezultateve t njohurive t
cilat pasojn nga analiza dhe sinteza e indiceve t vrtetuara.Fazat tjera prbhen nga
veprimtaria ideore. Me indicet jan t rndsishme n procesin ideor dhe indicial, tri
metoda t puns. Ato jan: metoda e eliminimit36, metoda e difundimit 37dhe metoda e
akumulimit38. N hetimin konkret me rastin e prdorimit t disa indiceve sht e
dobishme t shfrytzohen q t tri metodat sepse me at fitohet rezultati m i mir kurse
mbledhja e indiceve dhe puna me to n kriminalistik sht rregull. Ky sht nj proces i
vshtir, detaj, i hollsishm gjithprfshirs dhe afatgjat (Korajliq.N; 2003/425426).
Kemi vrejtur se indicet klasifikohen dhe ndahen sipas kritereve, porpr
praktikn kriminalistike shum kriminalist theksojn rndsin e madhe t disa
indiceve operative39 si jan:
a) Mnyra e kryerjes s veprs penale si indice

Duke ndrmarrur aktivitete t ndryshme kriminale shumica e kryesve pas vets

l gjurm t cilat mund t manifestohen sipas objektit t sulmit, vendit, kohs, mjeteve
dhe veprimeve t ndrmarra n fazn prgatitore, gjat kryerjes s veprs dhe pas saj.
Nse vrtetohet se ekzistojn rrethana specifike q tregojn pr elementet e cekura,
sht mundsi e madhe q prej tyre t rezultoj baza e dyshimit pr ndrlidhjen e e
veprave t kryera, gjegjsisht pr rrethanat se i ka kryer i njjti person, gjegjsisht i njjti
grup.N punn operative me at rast fillohet nga kryesit e njohur t cilt jan n
evidenca kriminalistike t futur pikrisht pr shkak t shfaqjes s veorive t tilla n
kryerjen e veprave penale kurse faktikisht kan qen n mundsi ta kryejn edhe veprn e
re penale.Gjithashtu kapja n befasi e kryesit n flagranc, gjegjsisht zbulimi i tij
n nj mnyr tjetr paraqet baz pr ndrlidhjen e tij pr vepra t tjera t
pandiuara penale t cilat jan kryer n t njjtn mnyr si dhe pr veprn pr t
ciln sht i privuar nga liria.
b) Mjetet e kryerjes s veprs penale si indice
N llojin dhe karakteristikat e mjeteve t kryerjes s veprs penale mund t
dfton edhe mnyra e kryerjes s veprs penale, gjurmt e gjetura dhe pjest e mjeteve
t prdorura, por edhe dshmit e dshmitarve t drejtprdrejt t dmtuarve, t viktims
dhe t tjerve.Pas prcaktimit t prkatsis grupore t mjeteve t shfrytzuara sht
me rndsi ndr t tjera t gjejm prgjigje n pyetjet n vijim: far jan ato mjete, a e
sht e nevojshme profesion i posam pr prdorimin e tyre, kush i prodhon ato apo i
shet, kush i ka poseduar ose ende i posedon, kush ka pasur qasje n to, a i posedon i
dyshuari, etj.
Mjetet pr t cilat supozohet ose pak a shum sht e ditur se jan prdorur pr
kryerjen e veprs penale mund t gjenden me rastin e shikimit t vendit t ngjarjes, me
an t kontrollit dhe bastisjes, me shfrytzimin e qenit zyrtar, n baz t dshmive lidhur
me at se ku gjenden, kujt i jan shitur ose dhn, ku jan hedhur apo shkatrruar.
Pas gjetjes s mjeteve t tilla sht e domosdoshme q t vrtetohet si vijon: pasojat
e veprs s kryer a ka mundur t shkaktohen me mjetet q jan gjetur; a jan gjetur
mjetet pr nga prbrja kimike dhe karakteristikat tjera identike me materialin e
gjetur n vendin e ngjarjes; gjurmt n vendin e ngjarjes a jan shkaktuar nga mjetet
e gjetura; n mjetin e gjetur apo ambalazhin e tij a ka gjurm nga vendi i ngjarjes dhe t
kryesit t veprs;a sht e mundur prputhja me pjest e objektit t gjetur n vendin
e ngjarjes; dshmitart e drejtprdrejt a mund ta njohin dhe ta identifikojn mjetin e
prdorur.
N baz t mjeteve t gjetura t kryerjes s veprs penale nuk bn t
prfundohet leht pr identitetin e kryesit meqense kryesit mund ti prdorin edhe
mjetet t cilat nuk jan pron e tyre dhe as n posedim t prhershm dhe nuk kan
posedues t njohur (jan marr tinzisht), prandaj edhe lihen me qllim n vendin e
ngjarjes ose futen me qllim t fingimit. N punn e ndriimit t veprs penale
prve mjeteve t kryerjes mund t gjenden edhe objekte tjera t cilat mund t tregojn
pr bestytnin e kryesit, prkatsin e tij profesionit t caktuar, si dhe pr
karakteristikat etnike dhe mikrogjeografike t regjionit nga i cili ai vjen, etj.

c) Sjellja e dyshimt (si indice) e personit t caktuar

Sjellja e dyshimt q paraqitet si pasoj e ngarkess psikike t kryesit e
shkaktuar nga vepra penale (pr shkak t vetdijes pr veprn, ndjenjs s fajsis dhe
friks nga zbulimi, gjykimit t rrethit dhe dnimit), nuk manifestohet n t njjtn mas
dhe n t njjtn mnyr tek t gjith personat. Deri tek shfaqja e vogl apo madje edhe
mungesa e plot e sjelljes s dyshimt e kryesit t veprs penale shfaqet shpesh edhe
pr shkak se ai ka sistem krejtsisht tjetr t vlerave nga ai q sht i njohur n shoqrin
e caktuar.Rasti i till zakonisht sht me kryesin e veprs penale nse ai ka realizuar
nj prfitim t caktuar, e ka zgjedhur problemin shumvjear, ka realizuar ndonj qllim
madhor, etj.
Kryesi i veprs mund t trheq vmendjen ndr t tjera edhe: me arrati; duke u
fshehur; me ndrrimin e shpesht t adress s banimit; me bartjen e dokumenteve t
rrejshme; me ndryshimin e pamjes fizike, nofks dhe shprehive (duke krkuar ngushllim
n alkool,duke shpenzuar tepr t holla n lojra fati dhe bixhoz,etj);duke
shfrytzuar shenja bestytnie; duke u kthyer n vendin e ngjarjes; duke u paraqitur
vet kinse pr kryerjen e veprs s leht penale; me marrveshje t fsheht me t
dyshuarit tjer; duke krkuar blersin pr mall t caktuar; duke paraqitur veprn
penale t finguar; me futjen e gjurmve t rrejshme; me shkrimin e letrave anonime
n t cilat shkruan pr gjoja motivet e kryerjes s veprs dhe kryesit; me interesimin e
tepruar pr rezultate dhe pr drejtimin e veprimit t organeve t zbulimit (qysh n
momentin e sigurimit t vendit t ngjarjes dhe t shikimit t tij) pr paraqitjen e
dshmitarve dhe pr at pr ka ata kan folur; pr nevojn e madhe q t flas pr
ngjarjen (madje edhe ather kur t tjert, duke e konsideruar t zgjidhur e kan harruar
at); me mosprgjigje n thirrje dhe shmangie nga takimi me policin; me ankesa t
teprta apo simulim t smundjes dhe t gjendjes emocionale me rastin e intervistimit;
me qndrime rezistuese dhe me arsyetime t dobta gjat biseds informative; me
prpjekje q gjat biseds t kuptoj mendimin definitiv t policis pr ngjarjen; me
ofrimin e alibis pr kohn e caktuar (edhe prkundr faktit se me rastin e ndriimit t
ngjarjes nuk sht precizuar koha e kryerjes, gjegjsisht nuk sht e ditur pr t tjert);
me paraqitjen e hollsive t pakujdesshme t cilat kan mundur t jen t njohura
vetm pr pjesmarrsin e veprs.N fund duhet treguar edhe at se udhtimet e
shpeshta t personave pa ndonj arsye t qart paraqesin sjellje t dyshimt e cila nuk
do t thot se sht pasoj psikomotorike e shqetsimit t kryesit,por kusht i
rndsishm i kryerjes s suksesshme t disa veprave penale (mashtrimet, tregtia
ilegale dhe kontrabanda, hajnit ose vjedhjet e dhunshme me thyerje, banditizmat,
shprndarja e parave t falsifikuara, spiunazhi, etj).
d) Karakteri i kryesit (si indice)
Karakteri sht karakteristik psikofizike e personalitetit i cili n pajtim me
parimet adekuate rregullative duhet ti kontrolloj reagimet e njeriut, pr ka paraqitet
si indice e rndsishme orientuese eliminuese.Vepra e kryer pak a shum mund t jet
edhe tregues i personalitetit t kryesit (brutaliteti, mizoria, sadizmi, perfiditeti,
perverziteti, dinakria, indiferenca, luhatja, etj).Kjo rrethan sht shum e

rndsishme me rastin e zbulimit dhe ndriimit t veprave penale t cilat ndodhin

rrall, me rast objekti i sulmit, vendi, koha, mnyra dhe mjetet e kryerjes tregojn
specifika t caktuara.N situate t tilla zakonisht sht m e rndsishme t jepet
prgjigje e drejt n pyetjen; kush ka qen n gjendje ta kryej veprn penale n
fjal? Prandaj sht e nevojshme t kihet edhe kujdes q vepra e kryer penale mund
t jet edhe n kundrshtim me karakterin e prgjithshm t personalitetit dhe t sjelljes
s mparshme t personit.Kjo sidomos sht e rndsishme me rastin kur kryerja e
veprs sht prcjell me koincidenc t rrethanave t pazakonshme.N ann tjetr
kryerja e veprave t mira dhe sjellja korrekte mund t jet vetm paravan pas t cilit
dikush mund ta fsheh personalitetin e tij t vrtet dhe veprimin e fsheht kriminal.
e) Vetit fizike t kryesit (si indice)
Faktet q tregojn pr vetit trupore t kryesit (gjinia, prshkrimi personal,
gjesitikulacioni specifik dhe ecja, ngjyra dhe format tjera t zrit) mund t jen t
prcaktuara n baz t mnyrs s kryerjes s veprs penale (vrasja me asfiksi), objekti
(sidomos veshmbathja) dhe gjurmt e gjetura n vendin e ngjarjes, dshmit e
marra nga dshmitart, viktima, i dmtuari ose personi tjetr, si dhe n baz t
rrethanave tjera relevante (pesha e madhe e objektit t marr, gavra e vogl n murin e
thyer, etj).
f) Prania n vendin e ngjarjes si indice
Konstatimi i pranis n vendin e ngjarjes paraqet baz pr dyshim.Kjo rrethan
mund t konstatohet nse policia e ka hasur personin n vendin e ngjarjes, prmes
objekteve dhe gjurmve t cilat ai i ka ln n vendin e ngjarjes, gjegjsisht atyre q
rezultojn nga vendi i ngjarjes, por jan gjetur tek ai, me ndihmn e informatave t
marra nga qytetart, n baz t njohjes s gjendjes s zakonshme n vendin e
caktuar dhe me an t shfrytzimit t qenit zyrtar.N punn operative t planifikimit
n baz t ktyre indiceve duhet kujdes i madh duke pasur parasysh mundsin e
kamuflimit t gjurmve dhe objekteve (me qllim t orientimit n personin e gabuar,
pastaj duhet pasur kujdes pr gabimet n perceptim, pr subjektivitetin e dhnies s
dshmis etj.N ann tjetr, prania n vendin e ngjarjes mund t konstatohet jo
vetm n baz t rrethanave q lidhen pr kohn e kryerjes por edhe pr periudhn
paraprake gjegjsisht q i ka paraprir kryerjes s veprs.
g) Posedimi dhe shprndarja e objekteve t veprs penale si indice
Nse me rastin e ndrmarrjes s masave dhe aktiviteteve gjegjse sht gjetur
tek personi objekti pr t cilin dihet apo supozohet se sht marr me kryerje t veprs
penale, ather ajo paraqet indice t rndsishme pr lidhjen e poseduesit t objektit me
veprn e kryer penale.N rastin e till duhet vrtetuar s pari nga cila vepr penale
rrjedhin ato objekte e pastaj edhe rrethanat n t cilat ka ardhur ai objekt n posedim t
personit tek i cili sht gjetur(me prodhim t paautorizuar,me marrje kundrligjore,
tinzisht, me fshehje, me marrje pr meremetim, me marrje si dhurat).

h) Pasurimi i pabaz dhe shpenzimi iracional i t hollave si indice

Pasurimi i shpejt dhe shpenzimi i tepruar i t hollave mund t shrbej si baz
pr supozim t veprimtaris kriminale t personit nse ai nuk ka ose nuk ka pasur t
ardhura t mira, t prhershme ose t kohpaskohshme as burim legal.Vet karakteri i
ksaj indice tregon pr personin konkret si kryes t veprs penale nga grupi i
veprave me t cilat nxirret prfitimi pasuror kundrligjor dhe nse ekzistojn edhe indice
tjera q tregojn pr personin e njjt, ather mund t flitet edhe pr veprn konkrete
penale.M s shpeshti kto jan vepra penale nga fusha e kriminalitetit pasuror, por
mund t jet edhe pr veprat tjera penale me kryerjen e t cilave nxirret prfitim
pasuror, si jan format e ndryshme t falsifikimeve, tregtia e palejueshme, marrja e
mitos, vepra penale kundr jets dhe integritetit fizik, spiunazhi, etj.
i) Shfaqja e vullnetit pr kryerje t veprs penale si indice
Kjo indice mund t manifestohet me nj varg sjelljesh q para s gjithash
paraqesin pasojn e shqetsimit dhe nervozs s shkaktuar pas nxjerrjes s vendimit pr
kryerjen e veprs penale si dhe prpjekjet e kryesit t ardhshm pr krijimin e kushteve
optimale pr nxjerrjen e vendimit pr zgjedhjen e objektit t sulmuar, vendin dhe
kohn kur do t kryhet vepra, mjetet e nevojshme q do t shfrytzohen me at rast,
angazhimin e pjesmarrsve nse jan t nevojshm si dhe masat q duhet t
pamundsojn zbulimin e saj, gjegjsisht privimin nga liria.
Kjo indice mund t shfaqet me prgatitjen pr kryerjen ose planifikimin e
veprs (vrojtimin e objektit, me fotografimin e objektit, me skica dhe vizatime t
objektit i cili dshirohet t sulmohet,me prcjelljen e viktims,me mbledhjen e
informatave nga mjetet e informimit,me marrjen e mjeteve pr kryerje si jan
veglat, maskat, mjetet e transportit dhe lidhjeve, pr ushtrime fizike, me qllim t
ngritjes s fuqis dhe arritjes s kondicionit, ndryshimin e pamjes, etj.); me prgatitjen e
alibis; me furnizim me dokumente t rrejshme (sidomos kur thuhet: gjysm e t
hollave menjher kurse gjysmn tjetr pas kryerjes s puns); me informim pr
personat q do t mund tu sigurojn strehimin, ose fshehjen e objekteve t cilat jan
prdorur pr kryerjen e veprs; me interesim pr blersit potencial, me krcnim
verbal ose real se do t kryhet vepra penale (ktu duhet pasur kujdes pr mundsit e
ndryshme t keqprdorimeve t cilave mund tu qaset kryesi, p.sh. ashtu q pr kryerjen e
veprs penale ta shfrytzoj mjetin e personit i cili sht krcnuar, ta l objektin e tij
n vendin e ngjarjes, ta kryej veprn n at mnyr q motivi i finguar i kryerjes
tregon pr personin i cili sht krcnuar, etj.); me forma t ndryshme t sjelljes s
dyshimt (p.sh. me bartjen e dokumenteve t rrejshme, bredhjen pa qllim).Mnyrat e
cekura t shfaqjes s vullnetit pr kryerje t veprs penale nse pr to kuptohet para
se t ndodh vepra penale, ather trajtohen si shenja paralajmrimi (kto zbulohen me
veprimtarin kriminalistike informative), kurse pas realizimit t tyre tregojn pr
kryesin e mundshm.
j) Njohurit profesionale dhe shkathtsit si indice

N disa raste mnyra e kryerjes, gjurmt dhe rrethanat tjera n t cilat sht
kryer vepra penale mund t tregojn pr profesionin, shprehit dhe shkathtsit me t
cilat posedon kryesi.Kshtu p.sh. mnyra n t ciln sht coptuar kufoma mund t
tregoj pr profesionin e kryesit kirurg, patolog, kasap; falsifikimi kuantitativ i veprs
artistike tregon se kryesi sht i shkolluar ose artist i talentuar i profilit t caktuar;
vjedhja me thyerje dhe futja tinz n banes n katet e larta tregon pr shkathtsin e
jashtzakonshme t kryesit; mnyra e lidhjes s nyjeve tregon profesionin ose
shkathtsin e marinarit, alpinistit; etj.Me rastin e kryerjes s veprs penale kryesi
mund t tregoj edhe ndrhyrje n prdorimin e arms, njohje t shkathtsive
luftarake, etj.
k) Njohja e rrethanave t caktuara dhe situats si indice
Ekzistimi i indices se kryesi i ka njohur dhe shfrytzuar rrethanat t cilat nuk i
din t gjith, mund t vrtetohet n baz t zgjedhjes s objektit t sulmuar, kohs,
vendit, mnyrs dhe mjeteve t kryerjes.Kjo indice sht sidomos e rndsishme n
rastet kur jan shfrytzuar rrethanat t cilat i din vetm nj numr i caktuar i
njerzve identiteti i t cilve sht i njohur.P.sh. nse vrtetohet se me rastin e vjedhjes
nga objekti me shum dhoma sht thyer vetm njra nga ato ashtu q n t nuk sht
kryer qarkullimi ose ajo sht finguar, por sht hapur vetm tavolina n sirtarin e s cils
kan qen sendet e vlefshme (dokumentacioni, t hollat, ari) realisht mund t
supozohet se kryesi, nxitsi, ndihmsi, apo bashkkryesi sht njeri t cilit sistemimi i
dhomave dhe objekteve i jan t njohura m hert.
l) Motivi si indice
do vepr penale prve nse sht fjala pr veprat pa dashje, kryhet nga
ndonj motiv40.Motivet e veprave penale mund t jen t ndryshme si sht prfitimi,
hakmarrja, xhelozia, etj. Motivi sht nj instinkt i brendshm q e shtyn personin t
bj dika ose t sillet n nj mnyr t caktuar. N esenc shkaku, arsyeja dhe nxitja
sht ajo q e shtyn apo e shkakton sjelljen specifike.N kontestin juridik motivi
shpjegon prse delikuenti e ka shkelur ligjin, p.sh. dhunimin,vrasjen apo futjen e
zjarrit. Ndonse motivi sht ai pr dallim nga afekti, nuk sht element i
domosdoshm kur sht n pyetje vepra penale, ai mund t ndihmoj shum.P.sh. motivi
shpesh luan rolin ky n prcaktimin e shkaqeve t futjes s zjarrit s bashku me
identitetin e personit i cili sht prgjegjs pr at akt. (David R. Redsicker, John J.
Connor, 2000-11).Mirpo, n praktik shpesh sht i pranishm mendimi i gabuar se
motivi i kryerjes s veprs penale me prdorimin e eksplozivit gjithmon sht i
njjti dhe i vetmi, gjegjsisht shum mendojn se fjala sht pr terrorizm, sepse m
s shpeshti kto vepra kryhen me eksploziv.sht fakt se ato m s shpeshti kryhen n
at mnyr por nuk sht gjithmon i vetmi.Kur jan n pyetje eksplozivet n shum
raste motivi mund t krkohet dhe t gjendet edhe n mnyrn e kryerjes s veprs, n
mnyrn e sjelljes s kryesit n vendin e ngjarjes, n gjurmt dhe objektet e veprs
penale apo edhe gjetiu, n baz t s cils me rikonstruktimin logjik ideor mund t
nxirret versioni m i mundshm pr rrethanat n t cilat sht kryer vepra dhe
eventualisht kush e ka kryer41 41.

Nevojat, interesi, zakonet, bindjet, tradita, instinktet, epshet, dshira dhe

ndjenjat sjellin tek motivi pr veprn penale. Me an t motivit prcaktohet edhe
ekzistimi i paramendimit, gjegjsisht ndahet paramendimi nga padashja ose dashja dhe
mosdashja. Aktet e paramenduara jan veprime me motiv t vetdijshm.Motivi bn
pjes n elementet m t rndsishme n vlersimin psikologjik t dashjes.Tek
veprat penale nga mosdashja motivi ka t bj me pasojat e veprs kurse tek veprat
e paramenduara edhe me veprn edhe me pasojat e saj. Motivi i veprs penale sht
nxitja dhe instinkti si kategori dhe shkas i brendshm, se arsyeja si kategori e
jashtme, e cila vepron n karakterin, instinktin, ndjenjn, t kuptuarit e njerzve,
shoqris dhe tr personalitetit.Pr shkak t veprimit t nxitjes prkatse, arsyes n
personalitetin e kryesit, ai e cakton synimin e caktuar t cilin dshiron ta realizoj me
kryerjen e veprs penale.Lufta e motivit shpesh i paraprin aktit t vullnetit pr
kryerjen e veprs penale dhe prfundon me nxjerrjen e vendimit q t kryhet vepra
penale. Pr motiv, krahas mjedisit shoqror gjithmon sht meritor edhe personaliteti
i trsishm i kryersit si koncept unik.Vepra penale rrall shkaktohet vetm nga nj
motiv. N t shumtn e rasteve n t vepron tuf motivesh. Nuk ekziston nj tabel
e tr motiveve. Jan t njohura motivet nxitse dhe prshpejtuese, motivet primare
dhe sekondare, motivet altruiste dhe egoiste, motivet sociale dhe antisociale, motivet e
ndershme dhe t pandershme.N praktikn kriminalistike jo rrall ngatrrohet
shkaktari i prgjithshm me motivin special t kryerjes s veprs penale. M t
shpeshtat n praktik jan motivet ekonomike, urrejtja dhe hakmarrja, motivi politik,
erotic seksual, motivi religjioz, fanatik, motivi i nevojs s fshehjes s ndonj sekreti,
frika nga dnimi, dashuria, solidariteti, keqardhja dhe motivet tjera fisnike, keqbrja dhe
shpirtzia, bestytnia, etj.Grup t veant prbjn motivet patologjike dhe motivet e
t smurve shpirtror42.
Motivi i mundshm i kryersit t njohur dhe t panjohur t veprs penale
parashihet n baz t rezultateve t shikimit dhe t veprimeve tjera..Duhet t
formohen dhe t verifikohen shum versione pr motivin e mundshm.Motivi i
vrtetuar jo rrall sht themel pr argumentimin e fajsis.N krkimin e motivit t
veprs penale kriminalistt lvizin nga pasojat e veprs penale n pasim, e kjo do t
thot ndr t tjera drejt motivit.N konsiderim merret lloji i veprs penale, zgjedhja
e objektit t sulmuar, koha e kryerjes s veprs, vendi i kryerjes, mjeti i kryerjes, mnyra
e kryerjes, veprimi i llojit t vet dhe veprimi sekondar i veprs penale si dhe
rrethanat tjera t ndryshme variabile.
Kur kryhet vepra penale nuk sht e domosdoshme q gjithmon t prputhem me
pasojat.Me analizat e do fakti t izoluar si pjes e pandashme e pasojs, zbulohet
ndonj karakteristik e rndsishme e cila kriminalistikn e sjell deri te motivi.Pas
analizs kryhet sinteza, elementet e fituara,bashkohen dhe analizohen se a
plotsojn njri tjetrin, apo mbase edhe nuk mund t prputhen.Elementet e pasojs n
baz t s cilave vrtetohet motivi jan: lloji i veprs penale, zgjedhja e objektit t
sulmuar, mnyra e kryerjes, lloji i veprimit dhe i atij sporadik si dhe rrethanat tjera
ndryshuese t cilat varen nga do rast konkret.

Pas formimit t versioneve pr motivin duhet analizuar mundsin e do motivi

n raport me gjendjen faktike t konstatuar.Gjat analizs duhet pasur parasysh se
do gj q nuk sht shpjeguar psikologjikisht n mnyr t kuptueshme dhe t
pranueshme mund t jet patologjike.do her kur edhe prkundr prpjekjeve t
mdha nuk mundet t gjendet motivi i arsyeshm dhe i pranueshm, duhet menduar se
vepra sht kryer nga i smuri shpirtror ose psikopati, ose n gjendje tepr t shqetsuar,
n gjendje t helmuar, n gjendje t dehur, nn ndikimin e hipnozs,gjumit, epsheve
patologjike, etj.Me zbulimin e motivit lehtsohet zbulimi i kryersit, sidomos me
rastin e kryerjes s motivit t individualizuar i cili mund ti prshkruhet nj njeriu apo
nj grupi t vogl.Pr ekzistimin e motivit te disa persona mund t tregoj edhe
rrethana si vijon karakteri i personit, shfaqja e vullnetit pr kryerje t veprs, mnyra e
kryerjes s veprs, MOS, njohja apo mosnjohja e rrethanave, ekzistimi i shkak, se personi
ka pas dobi nga vepra, indicet e ndryshme teknike, efekti dhe efekti sekondar i
veprs, sjellja dhe veprimi i t dyshuarit pas veprs, etj. (Modly. D, Korajli. N.
2002/334-335). Mirpo, Aleksiq. ZH, dhe Milovanoviq. Z, (1993/ fq.157), trheqin
vmendjen se me rastin e prcaktimit t motivit dhe veprimit t mtejm lidhur me
t, gjithmon duhet kujdes i madh, sepse, gjithmon ekziston mundsia q nxitja e
brendshme e cila e ka shtyr kryesin ta kryej veprn, ka rezultuar nga mashtrimi
apo gabimi, ose sht n pyetje kamuflimi, prandaj kryersi me qllim prodhon
gjurma t caktuara, ose veprn e kryer n mnyr t caktuar dhe n rrethana t caktuar
duke dshiruar q motivin ta paraqes ndryshe nga ai t cilin do ta krkonin
organet e ndjekjes, e me qllim q organet e ndjekjes ti shtyj n rrug t
gabueshme dhe t sigurohet q dyshimi t mos bjer mbi t.Pr kriminalistin motivi
sht nj shtje qendrore n prpunimin kriminalistik, sepse, ai paraqitet n rolin e
zbuluesit.Sepse, n baz t fakteve n dispozicion, kriminalisti do ta formoj edhe
versionin pr motivin n baz t t cilit e ngushton rrethin e kryersve t mundshm,
prandaj nj nga nnt pyetjet e arta sht edhe kjo prse dhe e ka kuptimin e vet t
vrtet, sepse sht e lidhur pr motivin kjo pyetje.

EVIDENCAT KRIMINALISTIKE
Evidencat kriminalistike paraqesin mbledhje t planifikuar dhe t organizuar,
shnim t t dhnave dhe t veprave penale t prgatitura dhe t kryera, t kryesve, t
objekteve dhe t gjurmve t veprave penale,si dhe t verpimeve kriminalistike dhe t
aktiviteteve t cilat jan t rndsishme pr zbulimin dhe ndriimin e veprave
penale, t kryersve t tyre, identifikimin e tyre dhe n prgjithsi pr ndrmarrjen e
masave preventive kriminalistike pr evitimin e kryerjes s veprave penale nga
kryersit e evidentuar (Krivokapiq, V. 2005/140).
Evidencat kriminalistike i takojn sfers s informatiks kriminalistike.
Informatika kriminalistike e ndihmuar nga teknologjia e informatiks sht nj
veprimtari informatike n sfern e luftimit t kriminalitetit. Ndr t tjera n suazat e saj

kryhen edhe procese t caktuara informatike t evidentimit, pranimit, arkivimit,

dhe prpunimit t t dhnave, thjesht selektimi dhe prpunimi analitik, si dhe bartja
dhe pasqyrimi i informatave.
Evidencat kriminalistike kan karakter t dyfisht:
A.karakter procedural juridik sepse n baz t tyre konstatohen disa
fakte relevante juridike;
B.karakter kriminalistik operativ sepse ndihmojn zbulimin e
kryersve t panjohur t veprave penale, caktimin e veprs s kryer
penale dhe furnizimin me prova pr veprn dhe pr kryersin e saj.
Sipas detyrave t tyre themelore, evidencat kriminalistike mund t ndahen n tri
grupe t mdha:
1. evidencat penale n t cilat futen t dhnat pr t dnuarit dhe personat
e paraqitur;
2. evidencat e posame operative n t cilat futen t dhnat t cilat
mund t shrbejn pr zbulimin dhe argumentimin e veprs penale dhe
kryersit t saj;
3. evidencat t cilat shrbejn pr vrtetimin e identitetit, p.sh, kartela e
identifikimit me fotografi dhe evidence daktiloskopike e 10
gishtrinjve.
Me evidencat kriminalistike konsiderohen evidencat n vijim:
1. kartoteka e prgjithshme me renditje ABCD, pr personat: kjo sht
evidenc gjithprfshirse e personave.do person q evidentohet n
fardo evidence operative duhet t shnohet n kt evidenc.
2. evidenca e veprave penale dhe e kryersve.

Kjo evidenc prmban:

a. evidencn e veprave penale (t dhnat pr t gjitha veprat penale pr
t cilat policia ka paraqitur kallzim penal;
b. evidencn e veprave penale me kryers t panjohur (t dhnat pr veprat
penale pr kryesi ka mbetur i panjohur);
c. evidencn e kryersve t veprave penale (t dhnat pr gjith personat
kundr t cilve policia ka paraqitur kallzim penal);
d. evidencn e personave t dmtuar me vepr penale dhe evidencn e
sendeve t humbura apo t vjedhura (t dhnat sipas llojit t sendeve);

e. evidencn MOS, (modus operandi sistem). N kt evidence futen t

dhnat pr mnyrat n t cilat kryesit e kan realizuar veprn penale. Kjo
bazohet n njohurin se recidivisti parimisht shrbehet me t njjtn
teknik n kryerjen e veprs penale;
f. evidencn e kategorive t caktuara t kryersve t veprave penale. N
t regjistrohen recidivistt, kryersit profesional dhe t specializuar
t veprave penale pr t cilt, n baz t llojit, mnyrs, dhe
karakteristikave tjera t veprs penale, me baz mund t supozohet se do
ta prsrisin veprn penale;
g. evidencn e shenjave t posame personale t kryersve (evidentohen
shenjat si: ngjyra, invaliditeti, tatuazhi, etj.)t personave t cilt gjenden
evidencat e caktuara t kryersve t veprave penale;
h. evidencat e nofkave t kryersve. Me qllim t fshehjes s identitetit
kryersit shpesh shrbehen me nofka, gj q sht edhe arsye pr
mbajtjen e evidencs s ktill.
3. Evidencat penale. N kt evidenc futen t dhna pr t gjith
personave t cilt n territorin e shtetit t caktuar jan dnuar me
vendim t plotfuqishm dhe shtetasit e atij shteti q jan dnuar pr
vepr penale n botn e jashtme, nse aktgjykimet jan drguar.Evidenca
prbhet nga kartoteka dhe dosja e personave t dnuar.Pr
mnyrn e shfrytzimit dhe mbajtjes s ksaj evidence ekzistojn
aktet e posame nnligjore.
4. Albumi i fotografive t kryersve t veprave penale. N t deponohen
fotografit e personave recidiv, profesional dhe t specializuar, si dhe
t kryesve serik t veprave penale.Ky sht i klasifikuar n grupe dhe
nngrupe.
5. Evidenca e personave t zhdukur dhe e kufomave t gjetura t
panjohura.Kjo evidenc paraqet model unikat e cila mbahet ndaras pr
personat e zhdukur dhe ndaras pr kufomat e panjohura.Prmban
karakteristikat morfologjike,t rrobave dhe gjrave tjera t
kufomave dhe personave t zhdukur;
6. Prmbledhjet
daktiloskopike
prmbajn
prmbledhjen
e
prgjithshme daktiloskopike, monodaktiloskopike dhe hejroskopike.
7. Evidenca e personave dhe gjrave t krkuara.Prbhet nga evidencat
e krkimeve t personave, krkimeve pr automjete dhe pr gjra.
8. Evidenca e personave t privuar nga liria.Prmban t dhnat
themelore pr bazat e privimit nga lira, arsyet e tprivimint nga lira,
kohn e privimit nga liria, dhe kohn kur dhe cilit organ i sht dorzuar
personi.
9. Evidenca e personave t legjitimuar. Prmban t dhnat pr personat
e panjohur dhe personat e dyshimt t legjitimuar.
10. Evidenca e shtetasve t huaj ndaj t cilve jan shqiptuar masa
ligjore t ndalimit t hyrjes dhe qndrimit n territorin e shtetit t
caktuar si dhe masat tjera.

11. Dosjet e personave prmbajn materialet dhe t dhnat mbi

veprimtarin kriminale t ndonj personi. Kjo evidenc mbahet sakt
pr veprat e caktuara penale.
12. Dosjet pr veprat penale t kryersve t panjohur. Kto dosje
prmbajn t gjitha t dhnave t cilat kan fardo lidhje me veprn
penale t kryersit e panjohur.
13. Regjistri i shikimit t vendeve t ngjarjeve.N kt regjistr
evidencohen t gjitha shnimet t cilat i kryen policia lidhur me veprat
e kryera penale dhe fatkeqsit e komunikacionit n territorin e caktuar.
14. Regjistri i veprave penale. N t futen t gjitha veprat penale t kryera
n territorin e caktuar.
Krahas rndsis pr veprimtarin krkimore, evidencat kriminalistike
shrbejn pr orientimin e puns operative represive dhe preventive t personave t
autorizuar zyrtar n drejtim t disa vatrave kriminale (Modly. D, Korajli. N 2002/258260).
Rndsia e analitiks kriminalistiks
Me analitik kriminalistike nnkuptohet grupi i metodave me t cilat
ballafaqohen veprat penale dhe kryesit e tyre, t dhnat mbi modalitetet e veprave
penale, gjurmt dhe provat, organizata punuese e agjencionet pr zbatimin e ligjit,
zbatimi i mjeteve dhe metodave n pun me qllim t organizimit t luftimit t
suksesshm n territorin e caktuar.Analitika kriminalistike prfshin aktivitetin e
gjithmbarshm t personave t autorizuar zyrtar, si sht: kontrolli kriminalistik,
preventiva dhe prpunimi kriminalistik.Veprimtaria preventive pr dallim nga
prpunimi kriminalistik dhe kontrolli kriminalistik, krkon qasje t gjer n
mbledhjen e t dhnave t cilat mundsojn ndriimin e dukurive negative nga aspekte t
ndryshme.Analitika kriminalistike ngrthen n vete mbledhjen e t dhnave me
zbatimin e metods s eliminimit. (Modly. D, Korajli. N. 2002/243).
Krijimi i kushteve pr prpunim kualitativ kriminalistik n baz t veprimtaris
kriminalistike, para personave t autorizuar zyrtar shtron detyrat e organizimit t mir t
mbledhjes s t dhnave gjat aktivitetit t prgjithshm deri n mbajtjen e evidencave
kriminalistike n at mnyr q t mundsoj informim t trsishm dhe t shpejt
t subjekteve t interesuara pr cilindo problem operativ, kur atyre u duhet.sht e
domosdoshme t jen n rrjedhn e ngjarjeve t prditshme,jo vetm pr shkak t
zbatimit t masave represive n kohn e duhur, por edhe pr shkak t krijimit t
bazave pr planifikim preventiv i cili sidomos duhet t jet i drejtuar:
1. frekuencn, llojin, zhvillimin kohor t kriminaliteti, vendin dhe kohn e do
vepre penale individualisht, mnyrn e kryerjes s veprs penale, motivet e
kryerjes, rrezikimin e objekteve t mbrojtura;
2. mundsit e subjekteve t ndryshme shoqrore pr veprim preventiv;
3. prpjekjet pr formimin e qndrimeve n mjedisin e vet pr dobin shoqrore
t masave preventive;

4. arsimimin adekuat t kuadrove profesional pr veprim preventiv;

5. informimin e npunsve t vet pr karakteristikat e prgjithshme dhe t
veanta t kriminalitetit me njoftimin e tyre pr zbatimin e masave dhe
aktiviteteve vetanake t subjekteve tjera.
Mbledhja dhe evidentimi i t dhnave operative duhet t zbatohet n baz t
organizimit bashkkohor dhe teknikave adekuate,me qllim t shmangies s
grumbullimit dhe dublifikimit t t dhnave shfrytzimi i t cilave sht i pamundur ose i
panevojshm.Kshtu,masa e madhe e materialit operativ, si dhe ndrlikueshmria e
prgjithshme e detyrave paraqet pengesn pr shfrytzimin sistematik dhe t planifikuar
t informatave t shumta t cilat kan mbetur t harruara,sepse arritja e tyre sht e till
q nuk mund t jen t evidentuara n kohn e duhur, t prpunuara, distribuara
dhe t shfrytzuara n mnyr racionale pr ka shum prej tyre pas nj kohe t caktuar
humbin aktualitetin.(Krivokapi. V. Krstiq. O, 1999/318).Prandaj sistemi klasik i
evidencave glomaze vshtir mund ti qndroj kohs n t ciln gjendemi, e sidomos
ksaj q po vjen, prandaj sa m pare duhet t kapet hapi me metodat e reja t prpunimit
t t dhnave. Kto metoda t prpunimit automatik t t dhnave me ndihmn e
souftvereve kompjuterik i kan shum polici moderne.Mirpo, kto teknologji t reja
ende po shfrytzohen n mnyr t pamjaftueshme n punn operative t personave t
autorizuar zyrtar.
Formimi i ekipit analitik me rastin e themelimit t shtabit operativ pr
ndriimin e rrethanave p.sh, vrasjes s kryer t ndrlikuar, sht detyr themelore e
udhheqsve t prpunimit kriminalistik.Krahas kuadrove kualitativ t arsimuar pr
kryerjen e punve t tilla, sht e domosdoshme t sigurohet edhe pajisja kualitative
informatike dhe lokalet e posame n t cilat mund t punohet pa penges, si dhe
infrastrukturn prcjellse.Vrasjet mund ti konsiderojm si sisteme t pavarura t
cilat prbhen nga shum elemente dhe t cilat jan n interaksion t caktuar me
rrethin.N se i shikojm ato kshtu, ather sht i pashmangshme edhe qasja
analitike ndaj problemit, duke menduar n analizn e disa elementeve t sistemit deri te
nnsistemet m t vogla, kurse, pastaj me nj qasje sistemore zbulimin e lidhjeve
midis disa sistemeve dhe zbulimin e r far strukturs logjike e cila on drejt kryersit
t veprs penale (Korajeli. N. 2003/ 274). Varsisht nga ajo se pr far lloj vrasjeje
bhet fjal, mund t shfrytzojm edhe formn e modifikuar t qasjes analitike
(Pavliek. J. 2002/fq.64).
Vrasja ku kryesi sht i ditur menjher. Ktu zakonisht jan t gjitha
elementet e veprs penale q jan t rndsishme, t ditura, dhe sht e
nevojshme t thellohen vetm disa segmente n mnyr q t
argumentohet m mir vepra penale.
o Vrasja ku kryesi sht i panjohur.Ekziston nj sasi e caktuar e t
dhnave e cila varsisht nga numri i rasteve (numri i personave q
jan t prfshir n prpunimin kriminalistik, numri dhe masa e
aktiviteteve dhe masave t ndrmarra, sasia e informatave t mbledhura,
etj.),nuk sht e mundur t vshtrohen, prpunohen dhe t nxirren detaje
t rndsishme pa qasje serioze analitike.
o

Vrasjet serike, lidhjet e shum vrasjeve ku kryersi sht i panjohur,

vrasjet me elemente t kriminalitetit t organizuar krkojn qasje shum
m t ndrlikuara analitike.Q t mund t lehtsohet t kuptuarit e
marrdhnieve t ndrsjella n strukturn e organizats, t gjenden dhe
t shfrytzohen elementet e prbashkta dhe q sa m par t zbulohet
kryersi.

Duke pasur parasysh kt q u cek, mund t prfundojm se fjala sht pr

segmentin specifik t kriminalistiks t cilin mund ta renditin n fushn e operatives
analitike, sepse zbatohet pr rastin konkret kriminal, e sidomos sht e nevojshme t
theksohet aspekti individualistik i cili ia jep t gjitha karakteristikat e analitiks s
rastit. Me rastin e formimit t shtabit operativ pr ndriimin e veprs penale dhe
identifikimit t kryersit sht e domosdoshme t formohet ekipi analitik i cili sht nj
nga detyrat themelore t udhheqjes s prpunimit kriminalistik. Krahas s przgjedhjes
s kuadrove kualitative t cilt do t duhej t ishin t arsimuar pr kryerjen e punve
t tilla, sht e domosdoshme t zgjedhet edhe pajisja kualitative, si dhe lokalet ku
mund t punohet pa penges por edhe infrastruktura prcjellse.Mirpo, ekipi
kualitativ kriminalistik sht i prpunimit kriminalistik, kurse analitika e rastit n
trsin e procesit informativ t prpunimit kriminalistik paraqet:
o
o
o
o
o

Mbledhjen e t dhnave (bisedat, shikimi i vendit t ngjarjes,

ekspertizat, informatort, etj).
Vlersimi i t dhnave (vlersimi i burimit t informatave dhe i
prmbajtjes s tyre).
Lidhja e informatave, gjegjsisht prputhja n sistemin ekzistues
informativ paraqet sintezn e llojit t vet t elementeve t analizuara.
Interpretimi i t dhnave paraqet nxjerrjen e prfundimeve t drejta dhe
t hipotezave n baz t rezultateve t sintezs.
Drgimi i prodhimeve analitike udhheqsit t prpunimit kriminalistik,
etj.

Edhe krahas operacionalitetit ekzistues t evidencave kriminalistike t cilat ishte

dashur t modernizohen, shfrytzimi i tyre kryesisht ndihmon n marrjen e shnimeve
fillestare pr viktimn, aktivitetet kriminale, pjesmarrsit, ngjarjet, n t cilat ka marr
pjes, shfrytzimin e mjeteve vetanake,armn e legalizuar,personat me t cilt sht
takuar gjat kontakteve t ndryshme (fatkeqsit, racit, etj). adresat e vendbanimeve
dhe vendqndrimeve, etj.
Sistemi informativ kriminalistik nuk guxon t jet statik dhe i pandryshueshm
pr nga prmbajtja e t dhnave dhe pr nga vllimi i tyre, por as edhe pr nga
metodologjia e prdorur.Ai duhet ta prcjell tr ndrlikueshmrin dhe
fenomenologjin e kriminalitetit bashkkohor, dhe at duhet ta azhuroj dhe ta
aktualizoj vazhdimisht me t dhnat e reja t cilat jan karakteristike pr disa vepra
penale dhe kryersit e tyre.Kto procese duhet t jen t prcjella me prsosjen e
vazhdueshme t metodologjis s prpunimit automatik t t dhnave. (Krivokapi. V.
Krstiq. O, 1999/328).

MASAT E PRGJITHSHME TAKTIKE OPERATIVE DHE AKTIVITETET

E PENGIMIT DHE LUFTIMIT T KRIMINALITETIT.
Kur jan n pyetje masat taktike operative dhe veprimet q ndrmerren pr
pengimin dhe luftimin e kriminalitetit, nga kndvshtrimi yn sht interesant klasifikimi
i veprimeve taktike kriminalistike n ato t cilat ndrmerren para kryerjes s
veprs penale me qllim t pengimit dhe ato t cilat ndrmerren pas veprs s kryer
penale me qllim t ndriimit t saj dhe zbulimit t kryersit.
Veprimet pr pengimin e veprs penale jan preventive, ose preventive
represive dhe ato kryesisht jan masa dhe veprime operative taktike.Veprimet dhe
masat preventive personat zyrtar i ndrmarrin n bashkpunim me disa subjekte.
Masat dhe aktivitetet represivepreventive, personat zyrtar i ndrmarrin zakonisht
n mnyr t pavarur,varsisht nga disa gjendje para delikuente, ose nga kryesit
potencial t veprave penale, por n kuadr t kontrollit kriminalistik.Veprime t luftimit
t kriminalitetit jan aktivitetet represive pr zbulimin e veprave penale dhe t
kryesve t tyre dhe ato mund t jen veprime t prgjithshme dhe hetimore,
varsisht se a ndrmerren ato veprime zakonisht gjat kontrollit kriminalistik apo gjat
prpunimit kriminalistik.
Veprimet e argumentimit mund t ndahen n baz t asaj se a sigurohet
materiali personal dhe provues prmes tyre.Sistematizimi themelor i shpjegimit t
mtejm do t mbshtetet n ndarjen e veprimeve varsisht nga ajo se a ndrmerren
ato me qllim t pengimit apo me qllim t luftimit t kriminalitetit.Sistematika e till
mundson grupimin edhe n raport me karakteristikat dhe veprimet tjera si jan
ato t prgjithshmet, veprimet hetimore, veprimet me ann e t cilave mblidhen provat
personale dhe veprimet me an t cilave mblidhen provat materiale.Me kt rast duhet
pasur parasysh tr relativitetin e ksaj ndarjeje, sepse nj numr i konsideruar i
masave taktike operative dhe i veprimeve t tilla ndrmerret njkohsisht si pr qllime
t pengimit ashtu edhe pr qllime t zbulimit t veprave penale dhe t kryesve t tyre.
Masat dhe veprimet e prgjithshme operative taktike t
preventiv-represiv

karakterit

Verifikimi kriminalistik
Verifikimi kriminalistik sht mas dhe veprim i prgjithshm operativ taktik,
qllimi i t cilit sht t vrtetohet saktsia (bazueshmria) e fakteve (indiceve,
bazave t dyshimit), t mbledhura (t kuptuara), t cilat tregojn pr nj vepr t
caktuar penale, kryersin e saj apo pr rrethanat tjera t rndsishme pr ndriimin e
veprs penale apo t veprimtaris s caktuar kriminale.Indicet apo t dhnat
bazueshmrin e t cilave duhet vrtetuar me an t verifikimit,hedhur apo plotsuar
pjesrisht mund t jen t shkall s ndryshme t probabilitetit, m pak ose m shum
reale dhe logjike, t marra apo t mbledhura nga burimet e ndryshme.T gjitha kto
fakte duhet t verifikohen n mnyr q n baz t shnimeve dhe fakteve t
vrtetuara sakt t mund t vazhdohet puna n ndriimin e veprs konkrete penale dhe n

zbulimin e kryersit t saj.Pr kt arsye verifikimet dhe analizat jan baz e masave
dhe veprimeve t shumta taktike operative si t atyre t prgjithshme ashtu edhe t
atyre hetuese si jan: racia, prita, privimi nga liria, kontrolli etj.Mirpo, nevoja pr kt
lloj t veprimit operativ taktik lidhur me veprn konkrete penale, shum her dhe
shum shpesh ekziston edhe pas kallzimit penal apo raportit, madje edhe n procedurn
e filluar tashm penale,sikurse edhe gjithnj kur duhet t vrtetohet probabiliteti apo
bazueshmria e fakteve t kuptuara m von.Pr kt arsye verifikimi sht nj
metod permanente n punn e personave zyrtar me rast zbatimi i tij aplikohet q n
fillim me rastin e identifikimit t indiceve t para (baza e dyshimit) pr veprn penale
apo kryesin e saj.
Disponimi me shnime t pa verifikuara si t sakta jo vetm n procedurn
penale, por edhe para saj n nj mas t konsideruar mund ta dmtoj prestigjin
dhe nderin e personave me t cilt kan t bjn ato shnime dhe m kt njkohsisht
mund t nxiten edhe pasoja t padshirueshme n kuptim t komprometimit t
personave t autorizuar zyrtar e q sht e papranueshme si nga aspekti i identifikimit
t gjendjes faktike, ashtu edhe nga aspekti i t vepruarit human n t gjitha fazat e
procedurs.Pa marr parasysh prbrjen heterogjene t t dhnave t cilat
verifikohen, shkalla e ndryshme e probabilitetit t tyre si dhe metodat t cilat
shfrytzohen mund t tregojn pr disa karakteristika t tyre t prbashkta q kan
t bjn me llojin dhe mnyrn e verifikimit.(D. Modly; N. Korajli/ 252).
Llojet e verifikimeve
N esenc, n kuadr t kriminalistiks dallojm llojet e verifikimeve si vijon:
1. personat e autorizuar zyrtar verifikimin e kryejn me: a) iniciativs
personale; dhe b) krkesn e subjekteve tjera;
2. sipas objektit t verifikimit kan t bjn me: a) personat; dhe b)
objektet;
3. sipas mnyrs s kryerjes s verifikimit ai mund t jet:a) i hapur
(publik); b).konspirativ (i fsheht).
Verifikimet t cilat i bn personi i autorizuar zyrtar n baz t iniciativs
personale kan t bjn me bazat e dyshimit, indicet apo njohurit tek t cilat kta
persona t autorizuar kan ardhur gjat angazhimit operativ,me perceptim t
drejtprdrejt, duke ushtruar masa dhe veprime t caktuara operative taktike, n
baz t informats t ciln ua kan dhn qytetart, organizatat punuese, gjegjsisht
subjektet tjerat, apo n ndonj mnyr tjetr, pa marr parasysh se a ka ekzistuar
interesimi pr informat t till paraprakisht apo jo.Kto verifikime jan m t
shumtat dhe ato paraqesin bazn e veprimtaris s trsishme t personave t
autorizuar zyrtar.Ndr to me rndsi t veant kan ato verifikime t informatave
dhe shnimeve t cilat kan burimin e tyre n angazhimin personal operativ, apo kan
lindur n baz t perceptimit t drejtprdrejt t personave t autorizuar zyrtar.N kt
mnyr sht prezent mundsia m e madhe pr selektim t disa t dhnave
bazueshmrin e t cilave duhet vrtetuar.Prve verifikimeve t cilat bhen me

iniciativ t agjencis pr zbatimin e ligjit, shum shpesh ndodh q verifikimi t

dhnave t caktuara krkohet edhe nga disa agjenci tjera pr zbatimin e ligjit. Ndr to m
s shpeshti jan verifikimet t cilat i krkojn agjencit tjera pr zbatimin e ligjit pr
shkak t nevoj s verifikimit t shnimeve t caktuara n territorin i cili pr nga
kompetenca i takon pikrisht agjencis tjetr.Shnimet e tilla m s shpeshti kan t
bjn me nevojn e kryerjes s masave dhe veprimeve t caktuara operative taktike
si jan: verifikimi i identitetit; zbulimi i vendbanimit apo adress; kontrolli i lvizjes apo
i sjelljes; regjistrimi n evidencat kriminalistike; verifikimi se personi i caktuar a ka
prirje kriminale; a ka qen i dnuar m par etj.Verifikimi sipas krkess s agjencis
tjetr bhet konform parimit t koordinimit t bashkpunimit midis disa agjencive
pr zbatimin e ligjit.
Krkesn pr verifikim mund ta drejtojn edhe organet tjera shtetrore, si p.sh,
organet e gjyqsis, organet ushtarake, organet prfaqsuese t bashksive shoqrore
politike etj.Shum t shpeshta jan edhe verifikimet t cilat kryhen me krkesn e
prokurorit publik, n pajtim me dispozitat e LPP.sht e domosdoshme q t gjitha
verifikimet t cilat krkohen nga organet tjera t kryhen n kohn e duhur, n mnyr
t hollsishme dhe me ndrgjegje.Vetm raporti i till n bashkpunimin
ndrpersonal mund t sjell rezultate t knaqshme n pengimin dhe luftimin e
kriminalitetit.
Verifikimet t cilat kan t bjn me disa objekte, para s gjithash atyre ndaj t
cilave m s shpeshti kryhen vepra penale ose shfaqen dukuri socio patologjike dhe si
t tilla kan rndsin e objektit kriminogjen.Objektet e tilla verifikohen m s
shpeshti duke mbledhur informata.Qllimi i verifikimeve t tilla sht ndrmarrja e
aktiviteteve tjera operative me qllim t kontrollit kriminalistik apo t zbulimit t
veprs penale.
Sipas mnyrs s kryerjes, verifikimet mund t jen konspirative (t fshehta) dhe
publike apo t hapura.Se kur me rastin e verifikimit t t dhnave mblidhen informata
e t ngjashme do t zbatohet njra apo tjetra metod varet para q gjithash nga objekti i
verifikimit p.sh, ndryshe do t bhet verifikimi i lidhjeve kriminale t t dyshuarit
apo verifikimi i t dhnave pr ndonj person i cili prgatitet pr ta kryer veprn
penale, gj q duhet br verifikimi n mnyr diskrete me qllim q t vendoset prita n
vendin ku planifikohet vepra apo pr shkaqe t ngjashme operative,dhe ndryshe
p.sh, duhet t verifikohet se ku banon dshmitari i drejtprdrejt i ngjarjes s caktuar
kriminale, gjegjsisht se a e ka paguar personi i caktuar tatimin e caktuar n pasuri, me
an t shikimit t librave tatimor.Mnyra konspirative e verifikimit krkon nj shkall
shum m t lart t kujdesit dhe shkathtsis m t madhe, nj taktik m komplekse
dhe nj koh m t gjat pr ta kryer at si dhe nj pasiguri m t madhe kur sht fjala
pr rezultatin prfundimtar t verifikimit.Mirpo, pa marr parasysh kt disa
informata dhe t dhna t mbledhura duhet t verifikohen n kt mnyr, kuptohet
duke zbatuar rreptsisht parimin e ruajtjes s sekretit zyrtar.Arsyet pr kt jan t
karakterit operativ, moral dhe ligjor.

Arsyet operative kan t bjn me at se verifikimi do ta humb qllimin

themelor po q se personi me t cilin ka t bj verifikimi do t kuptoj pr verifikimin.
N rast t ekzistimit real t veprimtaris kriminale i dyshuari do t ndrmerr
veprime t caktuara me qllim t shkatrrimit t gjurmve dhe objekteve t veprs
penale (provat materiale), do ti paralajmronte bashkpjesmarrsit dhe do t mund t
largohej me koh apo edhe ti pengoj t gjitha masat kriminalistike operative t
cilat ndrmerren ndaj veprs penale q do t thot se veprimtaria kriminale nuk do t
mund madje as t dshmohej.
Arsyet morale kan t bjn me ruajtjen e autoritetit dhe dinjitetit t personave
me t cilt ka t bj informata apo verifikimi. Me q sht fjala pr shnime saktsia
e t cilave ende sht e pavrtetuar,do t thot edhe t pasakta n aspektin e
prcaktimit apo identifikimit ose vrtetimit,nj gj e till do t mund ta rrnonte
prestigjin dhe autoritetin e personit, kshtu q n rrethanat e caktuara kjo do t mund t
ishte edhe vepr penale.Lidhur me verifikimin e kryer prpilohet shnimi zyrtar apo
raporti.T dy kto shnime kan rndsin ekskluzivisht operative, ndonse disa
fakte t caktuara gjat verifikimit mund t fiksohen edhe n formn t ciln e
parasheh LPP, nse ato do t kishin rndsi prove n procedurn penale.
N shnimin apo raportin zyrtar duhet t shnohen mjetet t cilat jan
shfrytzuar me rastin e identifikimit,prmbajtja dhe prshkrimi i t dhnave t cilat
jan mbledhur gjat verifikimit, burimi i tyre dhe autenticiteti.
Nse verifikimi sht kryer sipas krkess s prokurorit apo agjencis tjetr,
ather shnimet dokumentohen me shkrim n form t raportit t posam n t
ciln theksohet burimi i t dhnave dhe cilat mjete operative taktike jan shfrytzuar
nse kjo t ishte n kundrshtim me ruajtjen e fshehtsis zyrtare.Mirpo, gjithashtu
duhet theksuar se a jan verifikuar t dhnat,a jan plotsisht apo pjesrisht t sakta.
Shnimet apo raporti zyrtar lidhur me verifikimin e kryer shfrytzohet pr qllime
operative, kurse futen n disa evidence varsisht nga karakteri dhe prmbajtja e tyre.
Verifikimi nuk sht i lidhur vetm pr veprn penale, por ka rndsi edhe m t
gjer,ai mund t kryhet me qllim t informimit t prgjithshm mbi gjendjen n
nj territor t caktuar dhe jo vetm kur jan n pyetje veprat penale dhe kryersit e tyre,
por edhe ather kur sht fjala pr dukuri sociale patologjike.Ai mund t ket kuptim
m t gjer nj mbledhjen e informatave nga ana e agjencis pr zbatimin e ligjit e q
n bashkpunim me subjektet tjera ka nj rndsi jashtzakonisht t madhe operative
kriminalistike dhe pr sigurin n trsi. (Krivokapiq; 2005/185-190).
Mbledhja e informatave
Kur vshtrohet roli dhe detyrat e personave t autorizuar zyrtar n luft kundr
kriminalitetit sht me rndsi q n kt aktivitet t ekzistoj dyshimi,gjegjsisht baza
pr dyshim se sht kryer vepra penale.

Bazat e dyshimit ekzistojn nse personi i autorizuar zyrtar ka kuptuar se

ekziston probabiliteti se sht kryer vepr penale.Me kt rast pr ekzistimin e bazs
s dyshimit sht irelevante se personi i dyshimt pr kryerjen e veprs penale a sht i
njohur apo jo.Koncepti i till i bazs s dyshimit duhet dalluar nga dyshimi i bazuar
si nj shkall m e lart e dyshimit.Kjo do t thot se pr ekzistimin e bazs s
dyshimit mbi kryerjen e veprs penale krkohet nj shkall m e ult e probabilitetit
sesa pr ekzistimin e dyshimit t bazuar i cili sht i nevojshm pr inicimin e procedurs
penale.Me qllim t kryerjes s suksesshme t detyrave n kt drejtim, personave t
autorizuar u sht ln mundsia q t krkojn informata dhe raporte t nevojshme nga
qytetart (H. Sjerqi oliq, D. Vuleta, M. Haxhiomeragiq 1999/41).
Fjala sht pr bisedn joformale e cila nuk sht rregulluar me norma ligjore.
Krkimi i informatave t nevojshme nga qytetart n t vrtet sht mbledhje e
provave n kuptimin e hetimit t dshmive (operative kriminalistike) pr njerzit dhe
pr sigurimin e tyre njkohsisht.Mbledhja e informatave t nevojshme nga qytetart
sht form e aktivitetit operativ-taktik e personave t autorizuar zyrtar, t cilin
aktivitet ata e ndrmarrin me vetiniciativ n mnyr metodike dhe sipas planit t
prpiluar m par.Kjo detyr e personave t autorizuar zyrtar para s gjithash
nnkupton detyrn e krkimit t personave t cilt mund t japin informata t
nevojshme dhe relevante.Pra, fjala sht pr t ashtuquajturat burime personale t
informatave dhe nse informatat merren sipas forms s parapar, ather mund t
ken edhe karakter prove.Pr shkak t trendve t pranishme pr sigurimin e t
drejtave t qytetarve me t cilt kontaktojn personat e autorizuar zyrtar me rastin e
mbledhjes s informatave t cilat do t mund t ishin t dobishme pr kryerjen e
procedurs penale, LPP, rregullon edhe pozitn e tyre, sepse ai qytetar pr t cilin do
t mund t thuhej se sht dshmitari i supozuar n procedurn eventuale penale, nuk
sht i detyruar t jap fardo deklarate apo t prgjigjet n fardo pyetje e cila i
parashtrohet prve t dhnave pr identitetin e tij. Kjo do t thot se kta persona kan
t drejt t heshtin pr ka edhe personat e autorizuar zyrtar jan t detyruar ti
njoftojn n q n fillim.
Informatat mblidhen nga t gjitha burimet n dispozicion (personat, rezultatet
objektive, incizimet teknike dhe dokumentet).Parakusht themelor pr mbledhjen e
suksesshme t informatave sht njohja e aktiviteteve t prditshme, njohja e disa
sferave t jets s qytetarve n nj territor t caktuar etj.N rastin e mbledhjes s
informative duhet harmonizuar metoda t ndryshme n pajtim t qllimit themelor t
mass dhe aktivitetit.Me kt arrihet pajtueshmria racionale dhe ekonomiciteti.
Evidencat kriminalistike dhe prpunimi analitik i t dhnave kan rndsi t madhe.
Mbledhja e informatave nga qytetart shikuar n trsi sht form e veprimtaris
operative e personave t autorizuar zyrtar t ciln ata e ndrmarrin me
vetiniciativ, me plane dhe n mnyr metodike e me qllim q t mbledhin informata
t dobishme pr zbatimin e suksesshm t procedurs.Ky concept prfshin si bisedn
me persona, ashtu edhe mbledhjen e raporteve me shkrim dhe dokumenteve t
ndryshme, shnimeve nga personat juridik, shnimeve nga evidencat e ndryshme dhe
rezultatet tjerat t veprimtaris s zbulimit t cilat nuk jan ndrmarr n form
procedurale.

Mbledhja e informatave nga qytetart n kuptimin e ngusht ka t bj me

deklar4atat e qytetarve dhn peronave t autorizuar zyrtar n procedurn joformale
lidhur me veprn konkrete penale.Fjala sht pr formn e biseds t orientuar
njkohsisht n mbledhjen e dshmive n kuptim t njohjes dhe zbulimit t dshmive
dhe personave.
Mbledhja apo krkimi i informatave nga qytetart si veprim operativtaktik n
praktik, realisht ekziston n dy forma t ndryshme.E para, si marrje n pyetje apo
bised joformale informative e t dyshuarit dhe e dyta, si intervist sistematike me
dhnsit e informatave.Kjo e dyta njkohsisht sht metod m e but, sepse n t
dominojn elementet psiko sociale, gj q dikton nj qasje ndryshe ndaj qytetarve
dhe nj taktik ndryshe t zbatimit.
N prpunimet kriminalistike p.sh, pr shkak t vrasjes dallojm tri:
drejtime themelore strategjike n t cilat orientohet mbledhja e informatave nga
qytetart si nj vijim:
1. strategjia e trajtimit t viktims;
2. strategjia e identifikimit dhe mbledhjes s informatave nga dshmitart;
3. strategjia e trajtimit t kryersit.
Qasja ndaj mbledhjes s informatave nga do grup i prmendur i ka specifikat e
veta. Ndonse mund t thuhet se do bised krkon qasje individuale, megjithat
struktura themelore e biseds sht e ngjashme prve nj modifikimi pak a shum m
t vogl ose m t madh.
Modeli i prgjithshm i bisedave prbhet nga elementet n vijim:
1. planifikimi dhe prgatitja e biseds;
2. hyrje n bised;
3. prpunimi i trsis tematike;
4. prfundimi i biseds ;
5. vlersimi (Pavliek; 2002, 64.)
Planifikimi dhe prgatitja e biseds
Pjesa e fundit e prgatitjes s biseds sht krijimi i planit pr bised, bazn e t
cils e prbjn nnt pyetjet e arta kriminalistike dhe veprohet hap pas hapi, nga e
njohura drejt t panjohurs.Duhet t caktohet piknisja e drejt dhe ajo q dshirohet
t konstatohet dhe t dshmohet me bised.Pra, t kihet edhe kujdes se masat dhe
aktivitetet e parapara dhe renditja e tyre a jan t prshtatura pr kt. Gjithmon
fillohet nga e pakontestueshmja d.m.th, nga faktet e vrtetuara, nga rrethi privat
dhe shoqror i respondentit, nga situata e tij jetsore dhe banesore, nga rrethi profesional
etj. Pra, nga anamneza sociale e respondentit. Nse kriminalistt nuk i prmbahen
parimit t njohjes t s vrtets hap pas hapi, ather mund t vije deri te krcimet n

krkimin e fakteve dhe n t menduarit pr to, gj q sjell deri te lajthimi apo

shmangia.
Zakonisht plani i biseds duhet t prmban:
1.

prshkrimin e rrethanave t cilat duhet t sqarohen gjat biseds

dhe formimin e pyetjeve me at qllim si dhe eventualisht renditjen e
pyetjeve pr kt qllim.Biseda duhet t jet e gjall dhe e orientuar
drejt procesit, prandaj edhe plani i biseds n rrjedh e sipr aty pr
aty ndryshohet dhe plotsohet.Plani nuk sht anket dhe biseda nuk
shterohet n dhnien e prgjigjeve n anket.Situata taktike e dikton
tr nj varg t pyetjeve t paparashikuara n procesin e biseds,
qoft bisedn e till ta ket hapur korrensponduesi apo at ta ket
imponuar respondenti.
2. t parashihet renditja e pyetjeve dhe intervalet kohore n t cilat
duhet qasur qartsimit t rrethanave t ndryshme, pra n far momenti
dhe sipas cils radh do t shtrohet pyetja e caktuar.
3. parashikimi i bisedave me t ashtuquajturit elementet e jashtme si
sht; dita dhe ora, ku do t pritet resopondenti deri te fillimi i marrjes n
pyetje etj.
Plani i biseds sht i pandashm nga plani i prpunimit kriminalistik lidhur me
ngjarjen penale. Ai supozon njohjen e mir t hollsive pr objektin.Kurdo q sht e
mundur kriminalistt duhet ti kushtojn vmendje t posame prgatitjes s
biseds.Me kt ata do ta kursejn kohn dhe do ta mundsojn planifikimin e
biseds, q n fillim mund t vlersohet far dshirohet t arrihet me bisedn, t fitohet
n azhuritet, por edhe respondenti e kupton dhe e prjeton si serioze etj.
Gjat prgatitjeve t biseds bhet analizimi i fondit t fakteve n dispozicion,
bhet plani i biseds, sigurohet vendi pr bised, sigurohen faktet t cilat duhet
ballafaquar etj.Gjat prgatitjeve pr bised sidomos duhet t kihet parasysh qllimi i
biseds, tema, strategjia dhe taktika, detyrat, zgjatja dhe prgatitja e nevojshme teknike.
Prgatitja e drejtprdrejt e biseds prfshin informimin, argumentimin, formimin
dhe konkludimin apo konstatimin.
Sa her q sht e mundur duhet zgjedhur kohn e duhur, vendin, duhet t
mblidhen informata pr bashkbiseduesin, t caktohen kornizat e objektit t biseds,
mnyra e fillimit t biseds dhe moment i kalimit n shtje t drejtprdrejta, prgatitjen e
pyetjeve personale, renditjen apo strategjin e pyetjeve, renditjen logjike t
pyetjeve, llojet e pyetjeve, rrjedhn e biseds (nse sht e mundur),mnyrn e
veprimit t kriminalistit n mnyr aktive t orientuar ashtu q t mos i shmanget
asnjher qllimit t biseds.
Sipas T. Markoviqit (1972/ 501 508) q t mund t zhvillohet biseda me sukses
sht e nevojshme q t kihet parasysh:

1. elementet e vrteta, t cilat jan; vendi, koha dhe njohja e objektit.

2. elementet e karakterit psikologjik, sipas t cilave nuk mjafton q kriminalisti ti
njoh vetm njerzit, por sht e dshirueshme q ai t jet n gjendje edhe tua kaloj
atyre, sepse nse dshirohet t dihet se far mendojn njerzit, ather duhet ta
dim se si jetojn ata, pr shkak se njerzit e ndryshm reagojn ndryshm n teknikn e
biseds.T shumtn e rasteve nga teknika adekuate varet edhe vet suksesi.
3. elementet e karakterit taktik t cilat rezultojn nga dy t parat, vazhdojn me to
dhe s bashku me to e bjn trsin e taktiks s marrjes n pyetje.Si thekson Z.
Roso, (1995 /60 62). Zgjedhja e kohs dhe vendit pr kryerjen e biseds
informative43 dhe intervists44 sht e rndsishme pr dy arsye:
S pari, shum arsye taktike psikologjike krkojn q biseda informative t
kryhet sa m par dhe sipas mundsis menjher pas ngjarjes apo pasi q personi me
t cilin dshirojm t bisedojm ta ket vrejtur faktin dhe rrethanat t cilat jan t
rndsishme pr prpunimin kriminalistik t procedurs penale.S dyti, arsyet taktike
krkojn shtyrjen e biseds pr nj koh m t shkurt apo m t gjat, nse sht e
nevojshme q paraprakisht t bastiset banesa, t konfiskohen objektet e veprs penale, t
bhet shikimi n dokumentacionin e nevojshm, t mblidhen shnimet shtes pr
disa fakte dhe rrethana t veprs penale etj. sepse n t kundrtn rezultati i atyre
veprimeve do t dshtonte nse biseda ndrmerret para se t jen kryer kto.Gjithashtu
varsisht nga situata konkrete taktike mund t ndodh q t ket nevoj pr m tepr
biseda n t njjtn koh, n mnyr t sinkronizuar, apo q biseda informative dhe
intervista t lidhen n mnyr taktike me ndonj mas tjetr apo aktivitet operativ.
Me rastin e zhvillimit t biseds me qytetar, sht e dshirueshme q ajo t
zhvillohet jasht lokaleve zyrtare, pr shkak se ne nga qytetari krkojm nj lloj
sakrifice t kohs dhe komoditetit t tij.Me rastin e przgjedhjes s vendit t
intervists gjithmon qytetarit duhet ln mundsin q ai ta zgjedh apo ta caktoj
vendin e biseds i cili i konvenon atij, sepse qasja e till i kontribuon krijimit t
atmosfers s kndshme dhe jozyrtare dhe i shrben qllimit t intervists.Vendi i
intervistimit duhet ta siguroj anonimitetin e biseds dhe prmbajtjes s saj. Koha
pr intervist gjithashtu sht shtje e ndjeshme e cila duhet t zgjidhet njsoj s bashku
me bashkbiseduesin,sepse m s teprmi varet nga disponimi i vet bashkbiseduesit
se kur m s teprmi ajo mund t zhvillohet prve nse situata krkon domosdo q
biseda t zhvillohet menjher dhe sa m urgjent.
Vendi pr zhvillimin e biseds me personin e dyshuar, zakonisht sht n lokalet
zyrtare ku ekzistojn kushtet e nevojshme pr pun t papenges.Prjashtim nga kto
rregulla bjn situatat e nxehta, kur nuk ka tjetr rrugdalje.Arsyet jan t shumta
prse kjo rekomandohet, kurse disa prej tyre jan:diskrecioni,kushtet e prshtatshme,
mundsia e qasjes n dokumente t ndryshme, pamundsia e arratis, lokali i posam
pr biseda etj.

Biseda me personin e dyshuar pr vepr penale nuk bn t zhvillohet n

shtpin e tij, sepse ai atje ndjehet m i sigurt, kurse edhe mundsia e pengesave sht
m e madhe, pastaj pauzat, pengesat anash, ambienti familjar, etj.
Hyrje n bised
Pjesn e hyrjes n bised n kontaktin e par duhet kushtuar vmendje t
madhe, sepse nga prshtypjet fillestare mund t varet tr rrjedha dhe prfundimi i
biseds.Kshtu, q n fillim sht me rndsi dhe e nevojshme t eliminohen
pengesat e autoriteteve t cilat ekzistojn midis kriminalistit dhe qytetarit, dhe t
tentohet vendosja e marrdhnies profesionale.Kryesisht kjo arrihet si prmes
komunikimit verbal, ashtu edhe prmes komunikimit jo verbal.Prshtypjet e para
jan esenciale.N psikologji jan t njohura si halo efekt.Ky sht besimi i disa
karakteristikave t ndonj personi n pajtim me vlersimin e prgjithshm (prshtypjen
t po atij personi). Nse vzhguesi nuk ka mendim t mir pr ndonj person, ather
ai do ta ket prirjen q shum karakteristika t tij ti vlersoj negativisht, dhe e
kundrta, nse ka mendim t mir pozitiv, edhe pse ato karakteristika individuale nuk
kan kurrfar lidhje me trsin e personalitetit t atij personi.N ann tjetr, mendimi
pr karakteristikn individuale t ndonj njeriu mund t ndikoj n mendimin e
vshtruesit t atij njeriu n prgjithsi.Pr tu eliminuar gabimet e tilla duhet
prmbajtur rregullave q ndaj qytetarve t veprojm ashtu si do t dshironim q
ata t sillen ndaj nesh apo ndaj antarve t familjes son, apo ndaj miqve.Gjithashtu,
kontakti i pandrprer me sy me personin, sinjalet pozitive jo verbale dhe dgjimi
me vmendje ndikojn pozitivisht n vendosjen e mirkuptimit.N at faz qllimi sht
q t krijohet nj reflektim pozitiv dhe nj mirkuptim reciprok, n mnyr q
personi t pajtohet pr bised t sinqert.Pr kt arsye zakonisht biseda e par u
besohet kriminalistve m me prvoj.Sipas disave, tre minutat e par vendosin
suksesin apo mossuksesin e biseds.Qasja jo e shkatht n kontaktin e par mund ta
vshtirsoj dukshm, madje edhe ta shkatrroj konceptin taktik t krijuar paraprakisht.
sht mir q me at rast t fillohen temat t cilat kan rndsi pr
bashkbiseduesin dhe e bjn at t rndsishm, kurse pyetjet duhet shtruar ashtu q
shumica prej tyre t krkojn prgjigjen me PO. (Z. Roso, 1995/ 100 101).
Pas ksaj pason sqarimi i t drejtave t cilat qytetari i ka n pajtim me LPP, dhe
arsyetohet shkaku i biseds. Kuptimi i biseds duhet t jet konstatimi i s vrtets.
Me at rast duhet t kurajohen bashkbiseduesit q t prshkruajn sa m hollsisht
rrethanat t cilat u jan t njohura pr rastin pa ndonj zbukurim t prgjigjes, apo
harmonizim me ndonj rend logjik t tij, me fjal t tij dhe ashtu si kan perceptuar.
Nse fjala sht pr personat t cilt n fardo forme jan dmtuar me veprn
penale, ather atyre duhet lejuar t qetsohen, koncentrohen, t freskohen, t marrin
terapi, nse jan duke prdorur terapin, n mnyr q t mund tvazhdohet biseda
kualitative.
Prpunimi i trsive tematike

N pjesn hyrse t biseds qllimi ishte krijimi i nj ambienti sa m t afrt dhe

i klims s mirkuptimit,njoftimit,gj q do t ndihmonte przgjedhjen e taktiks.
Fillimi duhet t jet i qet, i durueshm dhe miqsor.Qllimi i ksaj faze sht t
stimulohet personi q t flas pr ngjarjen sa m hollsisht q sht e mundur sipas
radhs kronologjike t zhvillimit t ngjarjes, duke shfrytzuar pyetjet e hapura dhe skicim
t vendit t ngjarjes.Pyetjet duhet t jen t shkurta dhe t sakta.Gjat biseds
respondentit duhet ti ofrohet situata sa m tepr q sht e mundur.
Pas ksaj pason prshkrimi i par i ngjarjes, ku respondenti paraqet njohurit e
tij pr ngjarjen t cilat mund t jen nga prshkrimet shum t besueshme deri te
mohimi i plot i fardo lidhjeje me ngjarjen.Ky prshkrim nuk sht mjaft i
hollsishm, por trason vazhdimin e biseds s mtejme.Kur sht fjala pr trsit
tematike ather mendohet n elementet t cilat e prbjn ngjarjen prfundimisht.
Kshtu si tema mund t paraqiten:konfliktet verbale para vrasjes, prezenca n
vendin e ngjarjes, arma, i dyshuari, viktima, etj.Te bisedat e tilla dallojm dy situata
themelore: e para,kur respondent bashkpunon, dhe e dyta,kur ai refuzon bashkpunimin.
N t shumtn e rasteve respondentt nga grupi i prpunimit t viktimave dhe
dshmitarve jan t gatshm t bashkpunojn, kurse pjesrisht t till jan edhe t
dyshuarit pr shkak t arsyes s barrs s provs e cila e lidh at me kryerjen e veprs
penale.
Prpunimi i trsive tematike te bisedat kooperative zhvillohet ashtu q
respondentit i sqarohen trsit tematike t biseds, pastaj prshkrimi i tems deri n
kufijt e t prkujtuarit.Kur respondent prfundon me prshkrimin, kriminalisti i cili
e udhheq bisedn shtron pyetje me qllim t qartsimit t mangsis s prgjigjes apo
madje t zgjerimit lidhur me t kuptuarit e ndonj fakti.Gjat ksaj kohe kriminalisti
tjetr i cili sht i pranishm gjat biseds e prcjell fjaln e respondentit, i shnon
pyetjet me t cilat do t mund t detajohej dshmia e personit dhe kur kriminalisti i par
i cili e ka filluar bisedn e prfundon pjesn e tij, ather ky i dyti kyet n bised duke i
ndrlidhur pyetjet me temn.Kur t jen shtruar t gjitha pyetjet ather hartohet
deklarata e respondentit n mnyr q t shmangen keqkuptimet, sidomos kjo sht
me rndsi me rastin e bisedave kooperative, n mnyr q personi i cili gnjen ta
vrtetoj edhe nj her gnjeshtrn e tij.Gjegjsisht m von kur ai ballafaqohet me
faktet t cila e flasin t kundrtn me deklaratn e tij t par, t mos mund t thot se
nuk e ka thn at, apo t thot se sht keqkuptuar, ose se nuk ka menduar ashtu.Ky
sht moment shum i rndsishm psikologjik i cili mund t jet shum i dobishm
nse veprohet me kujdes.Kur tema t rekapitulohet, ather kalohet n trsin tjetr
tematike me t njjtn metodologji derisa t mos prpunohen t gjitha temat.Para se t
kalohet n trsin e dyt tematike duhet shqyrtuar varsisht prej gjendjes s
respondentit mundsin e pauzs, freskimit etj. me qllim t vazhdimit t mtejm t
biseds, sepse si thekson Z. Roso (1995; 101), praktika ka dshmuar se biseda pa
pauz, m e gjat se dy or msimi (90 minuta) nuk mund t zhvillohet me koncentrik
t plot.

N fazn prfundimtare prmblidhet tr biseda nga t gjitha fazat dhe

analizohet dhe plotsohet me planin e biseds me tema t reja.Pas ksaj sht e
nevojshme t verifikohen thniet e respondentit,t verifikohet alibia, t lexohen
deklaratat e pjesmarrsve tjer pr t njjtn shtje,sidomos nse jan zhvilluar m
shum biseda n t njjtn koh n mnyr q t shkmbehen t dhnat me
kriminalistt tjer t cilt zhvillojn biseda tjera.
Te biseda jo kooperative zbulohen faktet t cilat i hedhin posht deklarimet e
respondentit, nse supozohet se personi sht duke dhn prgjigje t gabueshme, apo
po fsheh fakte t rndsishme.Ather sht e nevojshme q t nxitet pr
bashkpunim.sht detyr e kriminalistit q t parashtroj pyetje,por biseda jo
kooperative mund t shkoj aq larg sa q personi t refuzoj fardo bisede.(Pavliek;
2002; 64.).Tek biseda jo kooperative duhet t parashihet se si duhet t joshet
respondenti pr bashkpunim.N rast se respondenti ngarkohet ather duhet ti
hyjm zbulimit t disa fakteve pr ngjarjen gj q mund t jet nxitje e mir pr
sqarimin e disa rrethanave, mirpo, pr kt duhet krkuar momentin e vrtet.Me rastin
e qartsimit t deklarimeve kontradiktore t respondentit sht e nevojshme ti
sqarohet q faktet e caktuara duhet prsri t verifikohen n mnyr q t konstatohet e
vrteta.N momente t tilla duhet t krkohet edhe roli i tij aktiv dhe lihet mundsia
q me bised graduale t ndryshoj apo ta plotsoj deklaratn e tij, gjegjsisht ta ruaj
fytyrn.Tr kohn derisa bisedohet me respondentin, kriminalisti duhet ta
prqendroj vmendjen n shenjat e tij jo verbale (reagimet) t cilat pavetdije i bn
ai, sepse kjo mund ti kontribuoj vlersimit t momentit t par kur duhet t ndryshohet
dika nga taktika e biseds.Informatat e marra gjat biseds nga personi me t cilin
zhvillohet biseda duhet t jen gjithmon t verifikuara, sepse biseda duhet t jet e
zhvilluar haptazi. N situatat kur dinamika e puns imponon zhvillimin e m
shum bisedave paralelisht, ather sht e nevojshme t caktohet koordinatori pr
zhvillimin e bisedave, detyra e t cilit do t ishte: pranimi i udhzimeve nga udhheqsi i
prpunimit kriminalistik, kmbimi i deklaratave midis grupeve dhe orientimi i
aktiviteteve t mtejme t grupeve n drejtime t mundshme, harmonizimi i strategjis
s bisedave midis grupeve dhe shkmbi i t dhnave me udhheqsin e prpunimit
kriminalistik, bashkpunimi me kriminalistt dhe me teknikt e kriminalistiks me
qllim t prjashtimit t gjurmve,t kontestueshme dhe t pakontestueshme nga
personat, bashkveprimi n vendimmarrje lidhur me dhnien e informatave mediave,
intervenimi n rastet kur vren gabime n intervist,intervenimi n rastet e
keqtrajtimeve fizike apo psikike etj.
Prfundimi i biseds
Kur prpunohet t gjitha temat q kan t bjn me prmbajtjen e ngjarjes, n
fazn e fundit t kontaktit me respondentin, sht e nevojshme t sqarohet roli i tij n
fazat e ardhshme t procedurs, si dhe nevoja e sigurimit t kontakteve t ardhshme rreth
sqarimeve plotsuese t disa fakteve t reja.
Nse sht e nevojshme, qytetart duhet t drejtohen n institucione t caktuara,
qofshin viktima apo dshmitar, sepse shum qytetar nuk kan qen n mundsi t

trajtohen nga ana e personave t autorizuar zyrtar, prandaj pr shum t till ky

kontakt sht mjaft i pakndshm, si pr shkak t trajtimit nga policia, ashtu edhe pr
shkak t vet rolit n ngjarje.N kt faz duhet t shikohet edhe njher se a jan
prfshir t gjitha trsit tematike dhe i jepet mundsia respondentit q disa gjra,
t cilat mendon se jan t rndsishme ti theksoj, sqaroj, ose ndryshoj, si dhe t shtroj
pyetje pr shtjet t cilat i interesojn lidhur me ngjarjen.
Zakonisht interesohen pr rolin e tyre procedural, sigurin e tyre dhe t
familjeve. N kto pyetje duhet t jepen sa m shum q sht e mundur prgjigje t
sinqerta, dhe nse kriminalisti dika nuk di, apo, nuk mund t zbuloj pr shkak t interesit
t procedurs, ather at duhet ta thot qart.N shkuarje t respondentit duhet t
shnohet koha sakt kur sht prfunduar biseda dhe t verifikohet se a i ka marr
personi gjrat personale t tij.
Gjithashtu pjes e pandashme e biseds sht vlersimi i cili ka t bj me:
1. Vlersimin e informatave t marra ku pyetsi pyet se far efekti kan
realizuar informatat e reja ndaj prpunimit t rndsishm
kriminalistik, pr far informatash sht fjala dhe ka duhet ndrmarr
shtes;
2. Shikimi i fakteve argumentuese sht gjithashtu aspekt i vshtrimit t
pajtueshmris s informatave me dshmit e mbledhura dhe me
informatat tjera, gjegjsisht, cilat fakte relevante e ndrlidhin personin
me vrasjen, si dhe sa sht vlera argumentuese e atyre fakteve dhe ka
duhet ndrmarr q t vlersohet kualiteti i tyre.N kt pjes krahas
fakteve t cilat mund t jen afirmative dhe ta ndrlidhin personin
me vrasjen, gjithashtu sht e rndsishm t arrihet te faktet t cilat
tregojn se nuk sht vrass personi pr t cilin njohurit fillestare kan
treguar se sht kryers i vrasjes,
3. Vlersimi i aftsis se pyetsit.Ktu duhet t theksohet se do bised
sht prvoj e re, jo vetm pr kriminalistt e ri, por edhe pr ata me
prvoj m t gjat,pr arsyeje se do bised dhe do person sht
specifik n mnyrn e tij ashtu q pr t qen e rndsishme q
prvojat deri te cilat arrihet gjat biseds t shnohen n mnyr q
n t ardhmen nse ka pasur gabime t eliminohen q t mos prsriten,
si dhe nse ka ardhur deri te njohurit e reja, metodat dhe taktikat e njjta
mund t zbatohen edh n rastet n vijim (Korajli. N.2003)
Observimet speciale
Hyrje.
Niveli i organizimit ndrkombtar t kriminalitetit nnkupton shfaqjen e
grupeve t organizuara me shkall t lart t internacionalizimit, profesionalizimit dhe
specializimit t nj numri t krimineleve.Zbulimi, hetimi dhe argumentimi i veprave
penale t kriminalitetit t organizuar s kndejmi krkon nj kuadr policor me

arsimim dhe profesionalizm t lart i cili duhet t jet i specializuar pr punt e tilla.
Aftsimi special gjegjsisht polict e specializuar, n kt repertor pune duhet ti
shfrytzojn aktivitetet kriminalistike-taktike n mesin e t cilave observimi special
sht i pashmangshm.
Observimi special sht veprimi kriminalistik-taktik i mbledhjes s fsheht t
informatave me an t metods s perceptimit personal.Ky observim ka t bj me
vzhgimin e fsheht ,mbikqyrjen dhe prgjimin e personave t caktuar, automjeteve,
objekteve dhe lokaleve apo hapsirave me qllim t realizimit t pamjes dhe mbledhjes s
informatave pr gjendjen kriminale,aktivitetet dhe pr identitetin e atyre t cilt
mbikqyren.
Kjo veprimtari e ndrlikuar ka nj dobi t shumfisht pr punn policore
sidomos n zbulimin dhe hetimin e veprave penale dhe t kryesve t tyre.Zbatimi i
observimit n form t pavarur apo t kombinuar me aktivitete tjera kriminalistike
sht e domosdoshme n t gjitha fazat e puns kriminalistike dhe hetimore duke filluar
nga indicet e para t veprs dhe kryesit e deri n prfundimin e ndriimit dhe t
argumentimit t veprs penale, gjegjsisht se personi i caktuar e ka kryer veprn penale.
Qllimet e observimit special jan:zbulimi i veprave penale dhe definimi i vendit
kritik dhe i kohs s kryerjes s veprave ;zbulimi i kryesve t veprave penale;
konstatimi i vendbanimit, vendqndrimit, vendit t puns, vendit dhe kohs s takimeve
si dhe kohs dhe drejtimit t lvizjes kryeseve t veprave penale; realizimi i pamjes
s lvizjes dhe aktiviteteve kriminale t personave t mbikqyrur; prcaktimi i taktiks
dhe strategjis kriminale ndaj kriminelve qe mbikqyrn;mbledhja e informatave t
rndsishme pr prgatitjen dhe kryerjen e racis,pr pusi, bastisje,dhe pr
arrestimin e kriminelve;prgatitja dhe zhvillimi i aksioneve t organizuara
kriminalistike me qllim t kapjes s kryeseve gjat kryerjes s veprs penale, sepse kjo
sht mnyra m e mir e ndriimit dhe argumentimit t kriminalitetit, duke pasur
parasysh se n vendin e ngjarjes hasen si kriminelt (kryesit) ashtu edhe viktimat dhe
objektet e veprs penale.
Observimi special mund t kryhet n disa mnyra qofshin t pavarura apo t
kombinuara, si jan: mbikqyrja dhe vzhgimi operativ i objekteve dhe vendeve apo
lokaleve; mbikqyrja dhe vzhgimi i stacionuar i personave ,objekteve, apo lokaleve ku
sht duke u kryer aktiviteti kriminalistik; prcjellja e fsheht n kmb, prcjellja
e fsheht me automjet apo mjet tjetr transporti si dhe prmes infiltrimit apo futjes brenda
grupit kriminal.
Vshtrimi dhe vzhgimi operativ
Shikimi dhe vzhgimi i objektit dhe lokalit, para s gjithash ndrmerret me t
kuptuar se n lokalitetin e caktuar po kryhen vepra penale.Krahas ksaj, kjo form e
observimit special gjithsesi ndrmerret kur sht e domosdoshme t kryhen
prgatitjet pr ndrmarrjen e aktiviteteve kriminalistike dhe hetimore si jan:bastisja,
arrestimi, racia, dhe pusia.Qllimi sht q drejtprsdrejti t vshtrohet objekti i

caktuar, si sht p.sh. narko-laboratori ilegal,depoja e fsheht e drogs,banesa e

dyshimt, restoranti, diskoteka, automobili, parku apo shtitorja dhe q me vzhgim t
drejtprdrejt t mbledhin informatat pr karakteristikat e objektit apo lokalit t caktuar.
Rezultatet e shikimit dhe vzhgimit operativ mund t shfrytzohen si pr zgjedhjen
e bazs s prshtatshme pr mbikqyrje dhe vzhgimin e veprimtaris kriminale e
cila pritet dhe supozohet, ashtu edhe pr planifikimin dhe ndrmarrjen e bastisjes,
arrestit, pusis dhe racis.
Vshtrimi dhe mbikqyrja e stacionuar
Vshtrimi dhe mbikqyrja e stacionuar e personave, objekteve dhe lokaleve ku
sht duke u kryer veprimtaria kriminale,kryhet nga baza paraprakisht e przgjedhur
dhe mir e prgatitur vzhguese.Objekti apo vendi i caktuar vzhgohet kur ekzistojn
indicet se do t kryhet veprimtaria kriminale.Me observim sht e mundur t
vrehen dhe t identifikohen kryersit e veprave penale, koha e kryerjes s tyre,
mnyra e kryerjes s tyre, dhe shkalla e organizimit dhe e kujdesit t kriminelve.T
gjitha veprimtarit e vrejtura kriminale mund t dokumentohen me fotografim,
video-kamer dhe incizimin tonik.Me kt form t observimit special, praktikisht
kryhet prgatitja pr aktivitete tjera ndrmarrja dhe zhvillimi i t cilave dnuk do t
mund t ishte as pr s afrmi efikase pa vzhgimin dhe mbikqyrjen paraprake
(Petroviq. B. 2006/23-24.).
Legjitimimi
(Lat. Legitimare legjitimim) sht mas dhe veprim operativ taktik, t ciln e
ndrmarrin personat e autorizuar zyrtar dhe ka pr qllim prcaktimin e identitetit 45 45
t ndonj personi.Legjitimimi bn pjes n grupin e atyre aktiviteteve zyrtare q
shum shpesh ndrmerren dhe me an t s cilave mund t arrihet deri te t dhnat
operative shum t mueshme.N situatat e ndrmarrjes s bllokadave, krkimeve,
racive etj. legjitimimi sht aktivitetet i domosdoshm.Me kt rast, gjat
legjitimimit duhet me qen shum i kujdesshm dhe gjithsesi duhet verifikuar
rregullsin e dokumenteve t identitetit (D. Modly 1998. fq. 325), sepse sht shum e
mundur q para vets ta kemi kriminelin e rrezikshm i cili n vend t dokumentit
personal mund ta drejtoj armn apo ndonj mjet tjetr t rrezikshm, me ka mund
ta lndoj apo ta vras policin.Nse pritet rezistenc, s pari duhet t kontrollohet
personi, e mandej t kryhet legjitimimi.Prcaktimi i identitetit t personit kryhet duke
shikuar dokumentet personale, para s gjithash letrnjoftimin.Vet prcaktimi i identitetit
t personit prfshin t gjitha faktet dhe karakteristikat me t cilat personi i caktuar
dallohet nga t tjert.Dokumentet e identitetit shpesh ndryshojn. Dokumenti
elementar sht letrnjoftimi, por mund t shrbej edhe pasaporta, patenta e shoferit,
matrikulli (libreza e marinarit), apo libreza e lundrimit detar, indeksi, etj.
Pr ti hyr legjitimimit t ndonj personi duhet t ekzistojn arsyet e vrteta
zyrtare (interesi zyrtar).Kriminalistika parasheh rregulla t veanta taktike pr
zbatimin e legjitimimit t personave.Kshtu, ekzistojn rregulla t posame pr
legjitimimin e personave t dyshimt t paarmatosur apo personave t armatosur, pr

legjitimim n vend publik, pr legjitimim brenda lokaleve, n automjete (aeroplan, tren,

anije, autobus).Personat e njohur duhet t legjitimohen vetm drejtprsdrejti kur
sht e nevojshme t merren shnimet pr paraqitjen e kallzimit.
T gjith personat q legjitimohen evidencohen n persona t legjitimuar.Ato t
dhna mund t jen me vler shum t madhe pr punn operative, sidomos nse ata
jan persona t cilat jan gjendur n afrsi t vendit t kryerjes s veprs penale. Shpesh
ndodh q midis t legjitimuarve, drejtprsdrejti pas lajmit pr veprn penale hasen
kryersit e veprave penale ose ndihmsit e tyre, prandaj, nuk mjafton q personi i
autorizuar zyrtar, kur has n personin e dyshuar apo t panjohur, vetm ta legjitimoj, por
me at rast duhet ta bj raportin pr legjitimin i cili futet n evidencn e personave
t legjitimuar (Periq V. 1987).Te vzhgimi dhe marrja e prshkrimeve personale 46
m e rndsishmja sht q t kihet kujdes pr shenjat personale dhe karakteristikat tjera
t hollsishme, p.sh, n rroba dhe valixhe, etj.
N situatat kur kryhet legjitimimi si pjes e masave dhe aktiviteteve operative
taktike t ndonj vepre tjetr ose edhe si aktivitet i pavarur,por gjithnj pr shkak t
kryerjes s veprs penale,kur me at rast p.sh, sht shfrytzuar eksplozivi,mund t
ndrmerren edhe veprime t caktuara t cilat n nj faz t mvonshme t
prpunimit kriminalistik n shumka mund t na ndihmojn n rastin e eliminimit t
disa personave.Pr personat t cilt jan legjitimuar me rastin e lajmrimit pr
eksplodim, si thekson Modly. D (1998. fq. 326), t merren shenjat papilare t t
dyshuarve me ndihmn e pambukut, dhe t ndonj tretsi t posam si sht acetoni,
uji i distiluar, etj.Marrja e strishos ka kuptim vetm n intervalin kohor brenda 24
orve pas eksplodimit, kur personat t cilt e kan prdorur eksplodimin, apo kan marr
pjes drejtprsdrejti ti shtrohen ktij lloj marrjeje t strishos edhe pas ktij afati.
Sot ekzistojn pajisje shum t sofistikuara transmetuese si p.sh, ion scan,
(advanced chemical detecting sistem for narcotics, explosives and toxics),etj.pr
detektimin e kemikaleve t ndryshme.Fjala sht pr detektorin Ion scan, t
Barringerit, i cili bazohet n aplikimin praktik t teknologjis s quajtur Ion mobility
spectometry (IMS)47.
N situatat e tilla kur shfrytzohet cilado mnyr e detektimit t eksplozivit
duhet pasur kujdes,edhe q n bised me personin t arrihet deri te t dhnat se n
punn e tij t prditshme a prdor mjete eksplozive, ose a prdor medikamente t
caktuara t cilat mund t ken veti t ngjashme,si jan p.sh, t smurt nga zemra t cilt
prdorin nitroglicerinn dhe japin reagim pozitiv.Pr kto arsyeje dhe arsyeje t tjera,
personi i autorizuar zyrtar pr do rast kontrollin e till t lokalit, personave dhe
tjerave duhet t prdor dorza mbrojtse pr nj prdorim n mnyr q t mos i bart
me moskujdes mikrogjurmt nga nj person n tjetrin,ose nga nj objekt n personin
apo objektin tjetr dhe q t mos e kontaminoj vendin dhe objektet t cilat jan objekt i
interesimit.
Prcaktimi i identitetit

Prcaktimi i identitetit sht aktivitet operativtaktik dhe teknik i cili

ndrmerret gjithmon kur paraqitet dyshimi n identitetin e personit t caktuar fizik.
Identiteti prcaktohet me metodat e taktiks dhe tekniks s kriminalistike.Vrtetimi i
identitetit t personit t caktuar nuk mjafton t bhet vetm n baz t disa
karakteristikave, por ai sht i padyshimt dhe i sigurt vetm ather kur pr
personin e till vrtetohen t gjitha ato cilsi me t cilat personi fizik dallohet nga cilido
person tjetr.
Kto veti apo cilsi mund t sistemohen n tri grupe themelore, si jan:
a. vetit juridike (emri, mbiemri, emri i babs, emri i nns, shtetsia, gjendja
martesore, vendbanimi, vendqndrimi, dhe ndryshimet gjat jets);
b. b.vetit faktike (dita, muaji dhe viti i lindjes, vendi i lindje, kombsia, numri i
amzs, i cili sht i pandryshueshm)
c. vetit fizike (vetit trupore dhe gjinia, prshkrimi personal, shenjat e
gishtrinjve) (Krivokapi. V. 2005. 199; Modly.D; Korajli.N; 2002/fq. 158).
Kriminelt gjithmon jan prpjekur ta fshehin identitetin e tyre dhe ta
vshtirsojn prcaktimin e tij me qllim q t mbetn t pazbuluar si kryers s
veprave penale.Kto prpjekje t kriminelve pr ti ndrruar karakteristikat e tyre
fizike dhe juridike gjithmon kan qen t pranishme, prandaj shum kriminel edhe
jan prpjekur t jetojn me emr t rrejshm dhe me identitet t rrejshm.Nuk jan t
rrall as rastet e ndrrimit t pamjes personale dhe figurs, madje edhe me ndihmn
e operacioneve kirurgjike (kirurgjia faciale), me qllim q t mbeten gjithmon ose
prkohsisht t till prderisa kryhet vepra penale (maskimi me rastin e kryerjes s
banditizmave t ndryshme ose vjedhjeve me thyerje, prdorimi i dorzave mbrojtse
me rastin e vjedhjeve me thyerje).N histori jan t njohura dhe johumane veprimet e
organeve gjyqsore me kryersit e veprave penale si: damkosja e kriminelit si shenj
e prhershme, prerja e disa pjesve t trupit etj.veprimet e tilla t vrazhda, t
shnjimit permanent t identitetit sot nuk ekzistojn m, por prpjeka e kriminelve q
identitetin e tyre ta fshehin edhe m tutje sht e pranishme, s kndejmi edhe
prpjekjet e organeve t zbulimit pr ti identifikuar ata.
Prcaktimi i identitetit t personit t caktuar sht i domosdoshm n rastet kur
duhet t zbulohet kryersi i panjohur ose kur ndaj disa personave (i dyshuari,
dshmitari i gjall), duhet t kryhet masa dhe aktiviteti i caktuar operativ taktik, prandaj
pr ndrmarrjen e till sht e nevojshme q paraprakisht t bhet kjo.Prcaktimi i
identitetit ndaj personit kryhet duke ndrmarr gjithnj pr kt masat e prmendura
dhe vetm ather kur ekziston interesi zyrtar.T gjitha kto situata nuk sht e mundur
q t parashikohen n fillim.
Mirpo, arsyet kriminalistike diktojn q prcaktimi i identitetit t personave
domosdo t bhet n rastet si vijon:
a. kur personi privohet nga liria;
b. ndaj personit kundr cilit paraqitet kallzimi penal;

c. ndaj shtetasve t cilt policit e jashtme i deprtojn;

d. ndaj shtetasve t huaj t cilt kryejn vepr penale ose nse u sht
shqiptuar masa mbrojtse e deprtimit nga vendi, ose largimit nga
territorit t shtetit;
e. ndaj personit i cili nuk i jep shnime pr identitetin e vet, ose pr vete
jep shnime t rrejshm;
f. kur ekziston dyshimi se dokumenti personal sht i falsifikuar;
g. ndaj personit i cili pr shkak t t metave psiko-fizike nuk sht n
gjendje q pr vete t jap shnime, kurse nuk posedon as document
personal dhe;
h. identiteti domosdo prcaktohet edhe ndaj kufoms identiteti i t cils
nuk sht i njohur.
N raport me personin t cilit duhet ti vrtetohet domosdo identiteti policia
mund t caktoj masn e kufizimit t liris s lvizjes deri n 24 or.Identiteti i personit
apo kufoms vrtetohet me an t metodave t ndryshme kriminalistike, me rast
teknika kriminalistike ka rndsi t posame.
Ekzistojn tri mnyra themelore t identifikimit kriminalistik t personave si jan:
1. identifikimi evidentues48,
2. identifikimi hetimor49
3. identifikimi i ekspertizs50.
Mirpo, sot me rastin e identifikimit rol t posam ka prcaktimi i identitetit t
personave me ndihmn e analizs ADN51.Identifikimi mund t kryhet edhe n mnyra
tjera t ndryshme: n baz t gjurmve dhe objekteve t gjetura n vendin e kryerjes
s veprs penale, me ndihmn e metodave t ndryshme kriminalistike taktike dhe teknike,
si p.sh, me matje krahasim, profilizim52 etj.
Kur sht n pyetje identifikimi i personave, n nj mas t madhe, shfrytzohen
karakteristikat anatomike dhe antropologjike t trupit, para s gjithash tabanve, t
cilt m s shpeshti edhe shrbejn pr identifikim meqense kto gjurm m s
shpeshti mbeten n vendin e ngjarjes.Kto jan gjurm t ecjes s njeriut, vrapit,
madje edhe krcimeve, por mund t jen edhe gjurmt e kpucve,kmbs s zbathur,
siprfaqsore, t thelluara, t dukshme dhe t padukshme.
Identifikimi shum i suksesshm i personave mund t bhet edhe n baz t
dhmbve,madje edhe disa dekada pas vdekjes, si dhe n baz t rezultatit t obduksionit
t kufoms,madje edhe kur sht e dekompozuar.Kto veprime identifikuese kryhen
me an t metods kriminalistike teknike dhe t mjeksis ligjore. (Krivokapi. V,
fq. 199).Por, n rastet kur gjendet kufoma situata sht shum m e vshtir sesa
kur identifikohen njerzit e gjall, sepse vetm n disa raste mund t paraqet
vshtirsi identifikimi i personave t gjall, derisa te kufoma 53pothuaj q gjithmon
sht detyr e vshtir dhe sht i domosdoshm obduksioni54.

Kjo do t thot se me rastin e obduksionit do t ndrmerren masat e nevojshme

pr prcaktimin e identitetit t kufoms.Kjo detyr mbetet edhe ather kur sht
identiteti i njohur55.
Gabimet m t shpeshta gjat identifikimit bhen pr shkak t ndryshimeve n
kufom, sepse fytyra nuk i ka m mimika dhe pantomimat, pra personi faktikisht sht
vetm nj mask, ngjyra sht tjetr, kufoma e ka zn nj pozit t ciln nuk e ka njeriu i
gjall, etj.prandaj parimi i kritiks ktu ka rndsi t madhe, pr shkak t t
ashtuquajturit njeriut t tret.Pr kt arsye sht krijuar nj rregull
kriminalistike teknike q do kufom pr identitetin e s cils ekziston qoft pasiguria
m e vogl duhet t trajtohet si i vdekur i panjohur56.
Me at rast sht shum e rndsishme t kryhet prshkrimi sipas rregullave
kriminalistike, kurse kujdes t posam duhet kushtuar karakteristikave individuale
(tatuazheve, lythave, grvishtjeve).Kujdes t posam duhet pas ndaj nofullave pr
shkak se dhmbt jan t qndrueshm (madje edhe n zjarr), kurse nuk mund t
gjenden as dy njerz me karakteristika t njjta t dhmbve.N situata t tilla ndihma e
stomatologut sht e mueshme.Fotografimi i kufoms sht i domosdoshm pr
shkak t shpallje, n pajtim me dispozitat e KPP, pra pr tu shpallur n mjetet e
informimit publik.
Kur gjenden mbetjet e paidentifikuara t eshtrave, dhe metodat klasike t
identifikimit nuk japin rezultate ekziston mundsia e shfrytzimit t tekniks
tredimensionale t rekonstruktimit facial.
Procedura e rekonstruktimit facial fillon me mbledhjen e informatave fillestare
pr rastin ku jan gjendur t mbeturat e kufoms, rrobat e kufoms, pamja e vendit
t ngjarjes, gjurmve materiale t gjetura, etj. pastaj me analizn antropologjike
prcaktohet realiteti i prafrt,gjinia, shtati, dhe raca n mnyr q ti hyhet
modelimit.Kafka vendoset n mbshtetse improvizohet qafa, pastaj n baz t t
dhnave t marra me krijimet antropometrike n kafk vendosen markert mbi t cilt
m von n tr siprfaqen e koks hedhet plastelina.N baz t ktyre t dhnave,
personat profesionist, zakonisht artist q posedojn njohuri nga antropologjia
forenzike, i prcaktojn konturat e fytyrs, formn,trashsin dhe thellsin e hunds,
madhsin e gojs, dhe pozitn e syve. Pas prpunimit t skulpturs n kok vendoset
perika, ngjyrn e s cils dhe gjatsin e cakton piktori sipas vlersimeve t tij. Pas
prfundimit skulptura fotografohet dhe shpallet n media dhe shfrytzohet pr
qllime operative pr identifikimin e kufoms (Pavlek. J. 2002).
Duke ju falnderuar shkencs sot ekzistojn teknika t ndryshme me ndihmn e
t cilave sht i mundur rekonstruktimi i pamjes s personit n baz t kafks s gjetur,
gj q shum i ndihmon identifikimit t shpejt dhe kualitativ t kufomave t
panjohura5757.Fjala sht pr metodat e drejtprdrejta t identifikimit dhe me rastin
e zbatimit t ndonjrs nga ato nuk do t thot se nuk nevojiten edhe t tjerat, nse
ndonjra prej tyre ka dhn rezultat t mir ose t besueshm.

Nj nga metodat e tilla sht edhe superimpozicioni digjital, e cila ka t bj

me at q antropologt shfrytzojn mundsin kompjuterike me rastin e prcaktimit t
identitetit t kufoms s panjohur, ashtu q fotografia e personit e cila konsiderohet se
sht e mundur t jet e sakt n mnyr kompjuterike prputhet skic pas skice,
fytyra me kafkn e gjetur. Madje edhe nse nuk mund ta bjm prputhjen e plot,
mund t prjashtojm disa mundsi n kt mnyr, t cilat mund t jen t
rndsishme n rrugn e gjat. (Genge. N. E. 2002, fq 171).
Identifikimi i viktimave t eksplodimeve t rnda paraqet vshtirsi t posame,
sepse n kushte jashtzakonisht t rnda e nganjher edhe t rrezikshme duhet
identifikuar numr i madh i viktimave dhe i kufomave t cilat n t shumtn e rasteve
jan t gjymtuara, t karbonizuara, t coptuara, ose jan n gjendje t dekompozimit,
kshtu q njohja e tyre sht e vshtirsuar, madje edhe e pamundur.
Pr tu kryer me sukses identifikimi n kushte e ktilla duhet t ekzistojn ekipe
speciale t prbra nga teknikt e kriminalistiks, ekspertt mjekoligjore, ekspertt e
gjenetiks, antropologt dhe profesionistt tjer.Kto ekipe duhet t jen n lidhje t
ngusht dhe bashkveprim me ekipet e shptimit.58
Identifikimi i kufomave t panjohura kryhet pas klasifikimi t tyre dhe
prshkrimit t hollsishm nga ana e antarve t familjes.Pasi t jet br kjo dhe
nse jan dhn prshkrimet personale dhe ato prputhen me kufomn e caktuar,
ather i tregohet kufoma antarit t familjes me qllim identifikimi. 59 Pr identifikimin
e objekteve si dhe t personave vlejn pothuaj t njjtat rregulla si sht cekur n
pjesn identifikimi taktik i personave dhe objekteve. Nse sht fjala pr eksplodimin
supozohet se pjest e trupit jan t shkatrruara, prandaj s pari duhet t prcaktohet
forca dhe prmasa e fatkeqsis n mnyr q t rrethohet terreni n t cilin do t
gjurmohet pr kufomat dhe pjest e tyre, dhe pas gjetjes s tyre t shnohet sakt
lokaliteti i gjetjes.T lnduarit t cilt jan t gjall mund t ofrojn edhe t dhna
pr identitetin e vet, vetm se duhet pyetur n mnyr t prshtatshme.

Kontrolli kriminalistik
Kontrolli kriminalistik sht mbikqyrje dhe deprtim sistematik i pareshtur n
t ashtuquajturat mjedise kriminale,ose mjedise potenciale kriminale, ose individ t
cilt tashm jan t njohur si kriminel apo kriminel potencial.Fjala sht pr sistemin e
t gjitha masave dhe aktiviteteve operative taktike me an t cilave personat e
autorizuar zyrtar informohen pr delikuentet dhe delikuencn,pr fenomenet e rrezikshme
shoqrore, pasojat dhe shkaktart e atyre gjendjeve dhe dukurive, pr faktort dhe
mjediset kriminogjene dhe viktimogjene, etj. me fjal tjera kjo sht form e
veprimtaris s personit t autorizuar zyrtar e drejtuar ndaj kriminalitetit si dukuri
masive.Kto aktivitete i zhvillojn t gjith personat e autorizuar zyrtar, varsisht
nga shkalla e profesionalizmit, mnyra dhe mjetet e zbatuara n kuadr t ndarjes
aktuale t puns.

Gjat kontrollit kriminalistik si form e prcjelljes dhe studimit t kriminalitetit

dhe t gjendjeve dhe dukurive t tjera t rrezikshme shoqrore, n territorin e caktuar
policia lviz n sfern e zons s errt.N t para s gjithash bjn pjes masat dhe
aktivitetet operave t njohjes s informatave t ndryshme.Fjala sht pr indicet e
para orientuese informative t cilat jo rrall jan shum modeste.Baz pr ngritjen
e kontrollit kriminalistik sht ekzistimi i t ashtuquajturit dyshim i prgjithshm,
si mas mundsie.Dyshimi i prgjithshm ka t bj me mjedisin e caktuar, vendin
dhe personat n kuptimin q n at rreth ose nga personat e caktuar do t mund t
kryhej vepr penale.Tek dyshimi i prgjithshm (ndonse mund t ekzistojn edhe
bazat e dyshimit, madje edhe dyshimet e bazuara), kemi pun me indicet e
prgjithshme t cilat flasin vetm pr mundsit e jo edhe pr probabilitetin e caktuar.
Dyshim i prgjithshm gjat kontrollit kriminalistik, me koh mund t shndrrohet
n baza t dyshimit ose n dyshim t bazuar, kryersin e saj ose prgatitjen e veprs
penale.Ather ky aktivitet operativ taktik shndrrohet n fazn e tij t mvonshme
n prpunim kriminalistik.
Nga sa u tha rezulton se kontrolli kriminalistik i policis sht form e prcjelljes
dhe studimit t kriminalitetit dhe gjendjeve dhe dukurive tjera t rrezikshme shoqrore
n territorin e caktuar, pra, objekt i kontrollit kriminalistik jan dukurit masive me
karakteri kriminal dhe me t gjitha elementet e tyre t cilat objektivisht
manifestohen, si jan: elementet e veprs penale, pasojat materiale t veprs penale,
sjelljet e dyshimta t personave,prcjellja e faktorve kriminogjen,si jan vatrat
kriminale, gjendjet e rrezikshme, etj. dyshimi i prgjithshm, n form t indiceve
t prgjithshme, karakteristike pr kontrollin kriminalistik mbshtetet n prvojat
kriminalistike lidhur me mjediset e caktuara, vendet apo personat.Kontrolli
kriminalistik n kuptimin organizativ nuk sht form e posame e veprimit
organizativ, por vetm form e veprimit.
Ekzistojn dy forma t kontrollit kriminalistik t cilat jan: kontrolli i
prgjithshm kriminalistik dhe kontrolli special kriminalistik, i ashtuquajtur kontrolli
linear kriminalistik.Kjo ndarje sht preliminare dhe kufiri midis tyre nuk sht
shum ashpr i trhequr ndonse t parn para s gjithash e zbaton policia themelore,
kurse t dytn policia kriminalistike (D. Modly; N. Korajli, 249 50 fq.).
Kontrolli i prgjithshm (operativ) kriminalistik
Ky sht sistem i masave dhe veprimeve operative taktike me t cilat personi i
autorizuar zyrtar n mnyr t planifikuar dhe mir t menduar vjen deri te
njohuria mbi aktivitetet kriminale, vatrat kriminel dhe mjediset kriminale, si dukuri t
cilat ende nuk jan evidentuar dhe konkretizuar n formn e ngjarjeve t paraqitura
kriminale.Ky kontroll sht i drejtuar n ruajtjen, evitimin, dhe zbulimin e
aktivitetit kriminal, para s gjithash t kriminelve profesional.Ndrmerret n baz t
dyshimit t prgjithshm apo vlersimit se mund t ndodh kryerja apo prgatitja,
ose ekziston apo madje sht kryer fardo vepre penale.

Detyr e kontrollit t prgjithshm sht evitimi dhe zbulimi i veprimtarive

kriminale, dhe t gjitha formave tjera t rrezikimit t njerzve t prons dhe pasuris, t
rendit dhe qetsis publike.Me kt form t kontrollit realizohet efekti preventive
dhe represiv. N kuadr t tij hyn nj spektr i gjer i shtjeve t siguris.Zbatohet
sipas parimit territorial n kuadr t forms s aktiviteteve paralajmruese,
patrulluese dhe t prgjithshme operative.Fjala sht pr kontrollin kriminalistik t
aktiviteteve paralajmruese patrulluese dhe t kontrollit kriminalistik t forms
detektive por t llojit t prgjithshm.
Kjo form detektive e kontrollit kriminalistik sht nj shkall ndrmjetsuese
n raport me kontrollin e posam, special dhe linear.n kuptimin organizativ t
kontrollit kriminalistik nuk sht form e posame e aktivitetit organizativ, por vetm
form e veprimit. (D. Modly, 1999/ fq. 59).
Te zbatimi i kontrollit t prgjithshm kriminalistik prdorn mjetet dhe
metodat zbatimi i t cilave krkon nj nivel profesional kriminalistik, kurse zbatohen
ndaj objekteve t kontrollit.Puna kryhet n mnyr rutinore me nj shkall t
vlersimit analitik, me observim dhe vshtrim t drejtprdrejt t indikatorve t cilt
tregojn pr ngjarjet apo sjelljet me interes kriminalistik.
Kontrolli kriminalistik i posam kriminalistik special linear.
Kjo sht form e lart e kontrollit q mbshtetet n vlersimin analitik dhe
zbaton metoda dhe mjetet t llojit t vet t kontrollit, prandaj edhe nj aftsim t
posam profesional t policve n raport me llojin e caktuar t aktivitetit kriminal, t
gjendjeve t rrezikshme, t kategorive t personave dhe t vatrave kriminale.
Kjo shkall e lart e kontrollit kriminalistik zhvillohet n raport me
kriminalitetin (n kuptimin penalo-juridik t ngusht sipas parimeve lineare t
njsive t specializuara organizative, grupit punues apo individit. Fjala sht pr formn
e specializuar t veprimtaris kundr grupeve t caktuara dhe llojeve t caktuara t
veprave penale.N kuadr t kontrollit linear kriminalistik si form e specializuar e
aktivitetit realizohet nj shkall e lart e prpunimit analitik, bhen vlersime mbi
rrezikun e objekteve t caktuara, mjediseve, vatrave, etj, hartohet programi aksionar dhe
plani operativ i kontrollit.Te ky lloj kontrolli prpunimi operativ analitik nuk guxon
t bhet nga personat administrativ, por nga specialistt operativ me prvoj (grup m
i vogl apo m i madh) (Modly. D. 1999, fq. 600).N raport me prpunimin
kriminalistik, kontrolli sht shikuar nga aspekti kohor, nj faz m e gjat. Prmes
tij, personi i autorizuar zyrtar sht syri dhe veshi i shoqris (Vodineliq. V, 1990 fq.
56).
MASAT DHE AKTIVITETET OPERATIVE TAKTIKE T PRGJITHSHME
T KARAKTERIT REPRESIV
Aktiviteti krkimor.

Nocioni i aktivitetit dhe veprimtaris krkimore.

Veprimtaria krkimore paraqet sistem t masave dhe aktiviteteve operative
taktike dhe teknike t cilat drejtprsdrejti i ndrmerr policia sipas urdhrit t organit
tjetr ose me vetiniciativ dhe me qllim t gjetjes s personit t caktuar si dhe objekteve
t cilat jan ose mund t jen t ndrlidhura me veprn penale, gjegjsisht, me
qllim t prcaktimit t plot t identitetit t personave dhe kufomave, nse nuk ka qen
e mundur t vrtetohen n mnyr tjetr.
Veprimtaria krkimore sht vetm nj pjes e prpunimit kriminalistik dhe si e
till ajo ndrmerret post delictum me qllim t:
o
o
o
o
o

zbulimit t atyre kryesve t veprave penale t cilt jan n arrati ose nuk
iu dihet vendbanimi apo vendqndrimi;
prcaktimi i t gjitha karakteristikave relevante identifikuese t kryesve
t veprave penale;
gjetja e personave t zhdukur nse ekzistojn bazat e dyshimit se deri te
zhdukja e tyre ka ardhur si rezultat i veprave penale;
gjetja e objekteve t cilat kan lidhje me veprn penale, gjegjsisht
mbledhja e informatave pr to;
prcaktimi i identitetit t kufomave t paidentifikuar, nse ekzistojn
bazat e dyshimit se deri te vdekja ka ardhur me an t veprs penale.

sht me rndsi t kihet parasysh se objekt i krkimit jan personat fizik,

gjegjsisht objektet dhe kufomat.Veprimtaria krkimore, krahas ksaj, ndrmerret
edhe jasht suazave t prpunimit kriminalistik n rastet si vijon:
kur duhet gjetur personin e ikur i cili sht i smur shpirtror, dhe i
rrezikshm pr rrethin; kur duhet gjetur fmijn ose t miturin e
arratisur nga shtpia;
o nse ekziston interes i arsyeshm pr gjetjen e adress s vendbanimit
apo vendqndrimit t atyre personave t cilt nuk jan n lidhje me
veprn penale;
o kur duhet t vrtetohet identiteti i personit t panjohur;
o nse duhet t vrtetohet identiteti i kufoms s gjetur pas vdekjes
aksidentale ose t natyrshme.
o

N qoft se rezultatet e veprimtaris operative jan t suksesshme, ather ato

kontribuojn dukshm n prpunimin operativ,gjegjsisht mund t ken efekte
preventive kur me gjetjen e personave t cilt jan jasht prpunimit kriminalistik
(fmijt, pleqt, t smurt shpirtror), evitohen pasojat dmit t mundshm.
Duke pasur parasysh se veprimtaria kriminalistike operative mund t realizohet
me sukses vetm me ndrmarrjen sistematike dhe me plan t aktiviteteve procedurale
dhe hetimore si t atyre jo formale,t prgjithshme operative taktike ashtu edhe
procedurale dhe hetimore,sht e qart se pr realizimin e qllimeve t veprimtaris

krkimore duhet t ndrmerren aktivitete t ndryshme nga secili grup i prmendur.T

gjitha kto aktivitete varsisht nga qllimi i cili dshirohet t arrihet, mund ti
karakterizojm si veprimtari krkimore.
Shumsia e subjekteve t autorizuara pr inicimin e krkimit, llojllojshmria e
objekteve, qllimeve dhe mnyrave t krkimit si dhe dimensioni i ndryshm hapsinor
e kohor i akteve t krkimit ofron mundsin e kualifikimit t shumfisht t forms s
veprimtaris krkimore.Duke pas parasysh objektin e krkuar,veprimtaria krkimore
mund t ndahet sipas personave, objekteve dhe kufomave.
Duke filluar nga qllimet e krkimit, krkimet sht e mundur t ndrmerren
me qllim t mbledhjes s t dhnave pr personat dhe objektet, me qllim t gjetjes s
tyre dhe t vrtetimit t identitetit t personave.Sipas fushs s krkimit dallohen
krkimet lokale, qendrore dhe ndrkombtare. Aktet e krkimit me t cilat iniciohet
krkimi jan fletarrestet, shpalljet dhe kumtesat pr krkimin dhe krkimet mund
t jen t shpallura me iniciativn e policis dhe t subjekteve t tjera.
Veprimtaria krkimore mund t ndrmerret ndaj t dyshuarve, t pandehurve
dhe t dnuarve me vendim t plotfuqishm adresa apo vendqndrimi i t cilve nuk
dihet, gjegjsisht, t cilt jan n arrati ose jan duke u fshehur; ndaj personave q kan
ikur nga mbajtja e dnimit me burg ose sanksioneve tjera lidhur me privimin nga
liria; personave t dmtuar me vepr penale, dshmitarve dhe personave tjer t cilt
mund t ofrojn t dhna t rndsishme pr procedurn penale apo veprimtarin
operative nse adresa e tyre e banimit nuk sht e njohur; ndaj personave t
zhdukur pr t cilt ekzistojn bazat e dyshimit se jan zhdukur me an t veprs
penale.Krkimi mund t ndrmerret edhe ndaj personave t panjohur t cilve
duhet tu prcaktohet identiteti, ose ndaj personave t cilt jan zhdukur n rrethana t
ndryshme (personat e moshuar, t paaft, dhe t panjohur, personat shurdhmemec,
fmijt dhe t smurt shpirtror t cilve duhet tu prcaktohet identiteti, personat e
smur shpirtror, t rrezikshm pr rrethin dhe t cilt kan ikur nga shtpia ose nga
institucioni shndetsor, fmijt dhe t miturit e arratisur nga shtpia, nga institucioni
korrektues prmirsues, ose nga organi i kujdestaris, gjegjsisht personat tjer
pr t cilt ekziston interesi i arsyeshm i gjykats, prokuroris, policis, apo organit
kompetent ushtarak, pr konstatimin e vendbanimit apo vendqndrimit t tyre).
Sipas KPPK, krkimet ndrmerren edhe ndaj disa objekteve t cilat kan lidhje
me veprn penale dhe pr t cilat krkohen t dhna, gjegjsisht krkohet gjetja e tyre.
Si objekt i krkimit me an t shpalljes ndrkombtare n aktet nnligjore ceken
objektet e zhdukura dhe t vjedhura t cilat kan rndsin t madhe pr ndriimin e
veprave t rnda penale, gjegjsisht ato objekte t cilat kan vler dhe rndsi t madhe.
Objekt i krkimit (i shpalljes) mund t jet edhe kufoma e cila sht gjetur, kurse n
mnyr tjetr nuk ka mundur t verifikohet identiteti i saj (Krivokapi, 2005, fq. 229230).
Krkimi i personave t zhdukur

Nga praktika e prditshme kriminalistike dihet se personat e t dy gjinive, t

moshave dhe profesioneve t ndryshme, t konfesioneve dhe t kombsive t ndryshme,
etj. zhduken do dit, nganjher edhe n mnyr misterioze.Publikun sidomos e
shqetsojn zhdukjet e fmijve. Problemi i zhdukjes s fmijve nuk sht i ri, por
koht e fundit me shtimin e pedofilis, pr do dit paraqiten ndryshime n skenat
mediale, n perceptimin e publikut dhe n qndrimet e bashksive shoqrore lidhur me
zhdukjen e fmijve.Pr shkak t ksaj n punn e policis ndjehet apo vrehet nj
dallim n procedurn pas paraqitjes s zhdukjes s fmijs NN,nga paraqitja pr
zhdukjen e t rriturit. Personat e moshs madhore n t shumtn e rasteve jan t
punsuar, t martuar,kan mnyr t rregullt jetese, t adaptuar n rrethin n t
cilin jetojn, zhdukja e t cilve zakonisht ka shkaqe t thella dhe arsyeje nga zhdukje e
fmijve dhe rinjve.Pikrisht pr zhdukjet e fmijve sidomos t moshs
parashkollore shkaktojn dyshime t posame t organeve t procedurs dhe n
publik.Fmijt dhe t miturit, pr shkak t papjekuris psikike, kureshtjes, naivitetit
dhe sugjestiveve leht bhen viktima t kryesve t veprave t ndryshme penale.Rastet
m t reja t aferave t pedofilis, t kidnapimit t fmijve me qllim t marrjes s
organeve t tyre pr transplantim, pr futjen n mall t bardh, pr pornografi fmijsh
(pr kontakte fizike me persona t devijuar, pr fotografime t fmijve),pr
eksperimente me organe t tyre, etj. flasin pr nevojn serioze pr qasje ndaj ktij
problemi me t marr t lajmit pr zhdukjen e tyre, dhe pr ndrmarrjen e masave urgjente
dhe t veprimtarive krkimore.Nga kto zhdukje, pr policin m t rndat jan rastet
e t ashtuquajturave zhdukje serike t personave.N rastet e tilla policia sht nn
presionin e posam t publikut sikurse n rastet kur paraqiten viktimizimet rituale
t fmijve nga ana e sekteve t ndryshme t ndaluara apo format e ndryshme t
shfrenimit mbi fmijt dhe t miturit.
Jan m t rralla rastet e zhdukjes s fmijve pr shkaqe t futjes s tyre n
veprimtari kriminale.Fmijt pr shkak t paprgjegjshmris s tyre penale
kriminelt profesional i shfrytzojn pr kryerjen e veprave t ndryshme penale, nga
shprndarja e drogave e deri te vrasja (sidomos, n disa vende t Ameriks Jugore).
Likuidimi i fmijve nga ana e kriminelve profesional nuk sht raritet,ato
ekzekutime shrbejn pr tmerrimin e t tjerve.Pr kto shkaqe, policia moderne
sot n sistemin e vet organizativ ka njsi t cilat merren ekskluzivisht me rastet e
zhdukjeve t personave, gjegjsisht t fmijve.Rastet e zhdukjeve t personave
krkojn bashkpunimin m t ngusht t policis me organet e ndryshme shoqrore
dhe qytetare.
Pjesa m e madhe e personave t zhdukur kthehen ose gjenden t gjall dhe t
shndosh, n t vrtet nganjher ata gjenden n gjendje t keqe psiko-fizike pr
shkak t rraskapitjes, keqtrajtimit friksimeve, etj.Kjo sht nj nga arsyet q policia
nganjher nuk e fillon menjher n kohn e duhur aktivitetin dhe masat e krkimit,
sepse pritet q personat e zhdukur t lajmrohen, gj q jo rrall ka pasoja t kobshme pr
personat e zhdukur.Jan t shumta rastet q tregojn se po t kishte reaguar me koh
policia personat e zhdukur nuk do t ishin t vrar, t gjymtuar, apo t keqtrajtuar, etj.
Pyetjet kriminalistike taktike lidhur me t zhdukurit.

Gjat prpunimit kriminalistik q bhet lidhur me t zhdukurit parashtrohen

shum pyetje kriminalistike taktike t cilat krkojn prgjigje.Kto pyetje lvizin
varsisht prej rrethanave konkrete t personit t zhdukur.
N vazhdim do ti cekim disa pyetje t tilla sa pr ilustrim:
1. kush, kur, ku, dhe n far rrethanash dhe kushtesh e ka par i fundit t
zhdukurin;
2. ka ka punuar n at moment i zhdukuri, ka ka folur, si sht sjell,
far disponimi ka pas.A ka qen vetm apo n shoqri me ndonj
person apo persona (prshkruaj, numrin e personave, gjinin,
moshn e prafrt, prshkruaj situatn, mnyrn e kontaktit);
3. si ka qen i veshur dhe i mbathur.far sendesh ka pasur me vete
(valixhe, ombrell, mobil, ark, shkop, dokumente identiteti, stoli, apo
t holla, aparat fotografik, etj, dhe prshkruaj sendet);
4. cilin qllim dhe drejtim t lvizjes i zhdukuri e ka cekur si arsyeje pr
largim apo sht zhdukur papritur dhe heshtazi;
5. a ekzistojn informata objektive dhe cilat se personi vrtet sht
zhdukur;
6. duhet prpjekur t bhet rekonstruktimi ideor dhe sipas nevojs edhe
real, i tri n rrugn e lvizjes n ditn e zhdukjes, nse sht e
mundur, sipas nevojs edhe lvizja n vendet ku ka qndruar m hert
(rruga e shkuarjes dhe ardhjes n pun, n shkoll, ku ka qndruar, k
dhe kur e ka vizituar, etj);
7. a ekzistojn shnime objektive pr qllimet e t zhdukurit dhe cilat n
pikpamje t drejtimit t largimit dhe t vendit t shkuarjes dhe arsyet;
8. i zhdukuri a ka arsyeje t vrteta dhe cilat pr ndrrimin e papritur t
vendbanimit dhe vendqndrimit.A i ka thn dikujt, kur dhe ku se
friksohet nga dikush, se i krcnohet dikush, se ka ndonj problem
dhe cilat probleme, ose e ka treguar at n mnyr t posame, p.sh, me
sjelljen dhe qndrimin e tij;
9. a ekziston fardo interesi dhe i kujt pr t zhdukurin, zhdukja e t
cilit sht paraqitur (marrja e sigurimit, trashgimis,pengimi i
dshmis, hakmarrja, a ka qen i zhdukuri i dyshimt, apo i dmtuar, etj).
Nse personi ka qen i siguruar duhet shikuar ku, prej cils dat,
kush dhe si e ka siguruar, n far shume, kush e ka t drejtn e
trashgimis s sigurimit me rastin e vdekjes s tij;
10. n far marrdhniesh i zhdukuri ka qen me t afrmit dhe
farefisnin (pasurore, personale, punuese, intime, zyrtare, etj);
11. varsisht nga vlersimi t rastit konkret zhdukja e t cilit sht
paraqitur dhe t rrjedhs s pritur t prpunimit operativ,
nganjher duhet q n fazn e par t sigurohen t dhnat pr
personat t cilt n rast nevoje mund ta identifikojn veshmbathjen,
stolin, dhe sendet tjera t personit t zhdukur, si dhe eventualisht
kufomn dhe mbetjet e tij mortore;

12. duhet t regjistrohen t gjith personat me t dhnat e nevojshme

dhe adresa pr t cilat supozohet se mund t japin informata t
dobishme lidhur me t zhdukurin.Gjat gjurmimit vazhdimisht duhet t
plotsohet regjistrimi me ata persona;
13. i zhdukuri a ka vizituar shtpit publike dhe t fshehta, lokale t
ngjashme, sidomos ato t dyshimta dhe me k, si jan lokalet e
bixhozit, shtpit e fshehta publike, sallonet e masazhit, bastoret, luftn e
qenve dhe shtazve tjera, a i ka prkitur ndonj sekti dhe cilit, etj;
14. nse i zhdukuri sht zhdukur edhe m hert duhet t ceket prse,
kur sa her, sa gjat, ku ka qen gjat zhdukjes, ka ka punuar, etj.
Informatat pr zhdukjet dhe t kthyerit e m hershm nuk bn t
ndikojn negativisht n seriozitetin e qasjes dhe t prpjekjes s
prpunimit operativ n vazhdim, si sht kualiteti intensiteti, vllimi dhe
tempoja e prpunimit;
15. cila sht arsyeja e ditur ose e supozuar e zhdukjes konflikti
familjar, grindja, format e ndryshme t keqtrajtimit (cilat, nga kush dhe
prse), prirja pr jet t rregullt dhe pr bredhje, shprehit e
knaqsive,kurvria, prostitucioni dhe format tjera t jets
jonormale, oroditjet, kriza e pubertetit, ndjeshmria e teprt, frika nga
dnimi pr shkak t mossuksesit n shkoll, ikja nga sanksioni penal,
frika nga turpi (p.sh. shtatznsia jashtmartesore),smundja e
pashrueshme, smundja shpirtrore, dromomania, fatkeqsia n
familje, gjendja e rnd materiale, dashuria e pafat, turpi dhe prestigji,
dyshimi i pabaz, kryerja e ndonj vepre difamante si incesti, etj;
16. a e ka paralajmruar i zhdukuri vetvrasjen dhe sa her, kur, para
kujt dhe n far mnyre.A kan ekzistuar motivet pr vetvrasje dhe
cilat (puberteti,menstruacioni,shtatznia, erotizmi, menopauza,
klimakteriumi i mashkullit, ndikimi i drogs, abstinenca n rastet e
prdorimit t drogave, alkoolizmi, lehonia etj.).Kujdes t posam
duhet kushtuar karakterit, disponimit dhe rrethanave n t cilat ka
jetuar i zhdukuri. Duhet krkuar prgjigje edhe n pyetjet: a mund
t ndrlidhet zhdukja e tij, n baz t karakterit dhe temperamentit me
vetvrasje.A ka vuajtur ndokush n familje nga smundjet psikike dhe
cilat, alkoolizmi dhe vartsit tjera?A ka br ndokush n familje
vetvrasje, tentim vetvrasjeje apo ka paralajmruar vetvrasje, ku,
kur, si dhe prse;
17. motivi i zhdukjes nuk ka mundur t jet vetm i drejtprdrejt. Pr kt
arsye duhet gjurmuar motivi n t kaluarn e t zhdukurit.sht me
rndsi t merret prgjigje n pyetjen: a ja ka kumtuar i zhdukuri
qllimin e ikjes apo vetvrasjes (me fjal, me gjeste, me letr, kujt, kur
dhe si).Nse sht gjetur letr amaneti duhet t verifikohet dhe t
kryhet ekspertiza;
18. a ka indice dhe far se i zhdukuri sht viktim e veprs penale dhe
far vepre. Ato indice varsisht nga masa dhe lloji mund t jen
baz juridike pr ndrmarrjen e aktiviteteve urgjente anticipuese pr

argumentimin si sht shikimi i vendit t ngjarjes, krkimi dhe veprime

e masa tjera;
19. personi i zhdukur a ka pasur borxhe dhe kujt (t mdha,t vogla,
gjendja pasurore e tij, etj.), kujt i ka pasur borxh dhe prej kur.A ka
pasur kredi, far dhe sa.A ka paguar alimentacion, sa dhe kujt dhe
sipas cils baz ligjore, etj;
20. i zhdukuri a ka pasur pr qllim ta lshoj vendin, legalisht apo
ilegalisht, kur dhe prse. Kujt, kur dhe si ia ka kumtuar.
21. far shprehish jetsore ka pasur i zhdukuri dhe karakteri i tij
(oroditje seksuale, i uditshm, vartsit, prirjet avanturiste, etj);
22. nse sht fjala pr femr, a ka qen shtatzn dhe pse supozohet se
ka qen dhe n cilin muaj, me k, qndrimi i saj gjat shtatznis,
qndrimi i familjes s saj, i babait t ardhshm dhe t rrethit, etj.
23. kush sht gjendur n vendin e zhdukjes s tij ose n afrsi t tij
sipas natyrs s puns, pr shkak t rrethanave ose rastsisht.ka kan
vrejtur n momentin kritik;
24. a sht interesuar dhe pyetur ndokush pr zhdukjen e personit, kush,
kur, te kush dhe n far mnyre ka pyetur;
25. a ka qen i grindur me dik i zhdukuri, n konflikt e t ngjashme dhe
prse.A i sht krcnuar dikush, kur n far mnyre, prse, para kujt,
etj.
26. far gabimesh apo kundrthniesh jan vrtetuar n situatn,
dshmit e personit (sidomos t paraqitsit t t zhdukurit),
reciprokisht dhe me gjendjen e konstatuar, ato gabime a mund t jen
logjike, psikologjike dhe t natyrs teknike.Duhet t krkohet sqarimi
dhe arsyetimi pr to. Ato jan indice t forta pr simulim;
27. kur dyshohet n vrasje, kurse me aksionin e par sht konstatuar
sigurt se vrassi nuk gjendet n rrethin e shoqris s t zhdukurit,
ather duhet shfrytzuar ata pr krkimin e t zhdukurit, nse
vlersohet si oportune, p.sh. t pyeten kushrinjt, shokt dhe miqt e
t zhdukurit. Njerzit hezitojn t japin deklarata policve prandaj
duhet gjitha thniet dhe konstatimet t verifikohen;
28. gjithashtu kur dyshohet pr vrasje duhet t bhet kontrolli i t gjitha
vendeve ku mund t gjendet trupi i vdekur, pjest e tij apo mbetjet
mortore. Ndrmarrja e aktiviteteve lidhur me kto q u cek supozon
njohjen e mir t mnyrs s fshehjes s kufomave;
29. nse t afrmit apo personat tek t cilt ka jetuar i zhdukuri ose e
kan paraqitur t zhdukurin me vones t madhe, duhet t vrtetohet
arsyeja e till. N rast nevoje duhet t ndrmerren veprime
anticipuese t argumentimit. N praktik jan t regjistruara rastet kur
n banes jan gjetur trupa t pajet (shpesh t masakruar) n kohn kur
sht paraqitur zhdukja e tij;
30. kur zhduken personat q kan jetuar vetm (pleqt, femrat apo
meshkujt
e
pamartuar,t
krisuritdhe
bredhsit),personat
homoseksual, antart e sekteve ekstreme fetare apo t partive politike
etj.Pr zhdukjen zakonisht kuptohet mjaft me vones.Kjo e

vshtirson gjurmimin e tyre.N rastet e tilla krahas versioneve t

shumta duhet t formohet versioni pr vrasjen apo vetvrasjen e
mundshme. Ndonse kto raste jan t rralla duhet formuar versioni
edhe pr viktimizimin e mundshm t personit, n kuadr t ndonj
rituali t ndonj sekti ose se sht rasti pr antropofagji (kanibalizm),
etj.
Roli i moralit profesional policor
Procedura lidhur me zhdukjet krkon standarde t larta punuese dhe profesionale
pr polict.Parimi themelor t cilit duhet ti prmbahen sht parimi i ligjshmris.E
vrteta mund t konstatohet vetm n baz t mnyrave dhe metodave t pranuara
sipas ligjit dhe moralisht t arsyeshme n pikpamje taktike-teknike.Morali
bashkkohor policor krkon ndr t tjera q rezultati i puns ti nnshtrohet
analizs s rrept dhe t hollsishme (kontrollit).Policia duhet t veproj lege artis dhe
t jet efektive, kurse mjetet dhe metodat e zbatuara duhet t jen t prshtatshme.
Me kt rast duhet t ruhen nga ndrhyrjet e pabaza n personalitetin e individve
dhe t drejtat e personave fizik dhe juridik.Morali profesional i policve nuk bazohet
vetm n rregullat dhe veprimet e shkruara.Ai duhet t jet komponent e thurur n
strukturn e mass dhe veprimit t caktuar dhe n procedurn n trsi. Ai n plan t
par duhet ta ket aftsin profesionale, prgjegjsin profesionale, objektivitetin dhe
kritikn n pun si dhe nj varg vetish tjera q luajn rolin ky n funksionimin e sistemit
konkret preventiv-represiv t aktivitetit policor.Zbatimi i rregullit t moralit policor
sht i nevojshm sidomos n situata t dyshimta pr shkak t paqartsis s
dispozitave ligjore, me problemet e hapura t prdorimit t mjeteve t caktuara n
procedurn e ndriimit t fakteve, etj.Domethnia e tij n punn e prditshme policore
sht shum m e madhe sesa q i kushtohet kujdes atij.
E pam se morali policor sht sistem i formave etike, specifike pr policin si
grup profesional, sipas t cilit me rastin e kryerjes s aktivitetit t tij profesional polici
duhet ta posedoj.Ky moral sht ngusht i lidhur me zakonet profesionale me
policin.Zakonet profesionale me policin prcaktojn mnyrat sipas t cilave
aktivitetet policore zhvillohen me qllim t kryerjes s rolit shoqror t policis n
mnyr sa m efektive.Kjo do t thot se do pun policore duhet t kryhet
profesionalisht dhe n kohn e duhur duke i ndrmarr t gjitha ato masa t cilat n kt
profesion dhe n situatn konkrete konsiderohen t nevojshme pr t qen t kryera mir.
Elementet themelore t zakoneve profesionale n polici duhet ndrtuar n planet
dhe programet msimore gjat shkollimit t policve. Selektimi i drejt dhe shkollimi
i mir i policve sht parakusht i rndsishm pr kryerjen e suksesshme t punve
policore, pr t cilat u fol.Specifik e puns policore sht dhe rreziku nga
deformimet e mundshme profesionale, prandaj nga policia krkohen standarde t larta
pune.Kto jan standarde t ndryshme n shtete t ndryshme por si standarde
policore t ndryshme t pranuara sot vlejn standardet t cilat jan t lidhura pr vetit
psikofizike, t karakterit, emotive dhe vetit tjera t policve.Nga polici krkohet njohje
e mir e ligjeve, gjendjes dhe lvizjes s kriminalitetit. Polict duhet ta kuptojn drejt
situatn operative dhe ta vlersojn mir problematikn.Duhet ta zhvillojn aftsin pr

vendime alternative, pr marrjen e vendimeve t drejta dhe t bazuara dhe ti

arsyetojn n mnyr adekuate.Ata duhet ta njohin, ta kuptojn dhe vlersojn
rndsin dhe karakterin e ligjeve t cilat i zbatojn n punn e tyre e q kan t bjn
me shrbimin policor.
Krkimi i menjhershmalarmimi pas personit t arratisur
Personi i autorizuar zyrtar q vjen n vend t ngjarjes menjher pas veprs
penale, kurse kryersi i saj gjendet ende aty, sht i detyruar t ndrmarr aktivitete
pr ndalimin e veprimeve t mtejme t kryersit dhe pengimin e pasojave t reja.
Personin e till duhet arrestuar,Personi i autorizuar zyrtar q vjen n vend t
ngjarjes menjher pas veprs penale, kurse kryersi i saj gjendet ende aty, sht i
detyruar t ndrmarr aktivitete pr ndalimin e veprimeve t mtejme t kryersit dhe
pengimin e pasojave t reja.Personin e till duhet arrestuar60 dhe t kihet kujdes pr
mbrojtjen e gjurmve q gjenden n t.T njjtit duhet ti pamundsohet pastrimi i
duarve dhe eliminimi i gjurmve tjera nga trupi.M s miri sht q personi i till t
bartet me vetur zyrtare n lokale zyrtare ku do t vazhdohej me prpunim
kriminalistik, por, duhet pasur kujdes pr transferin e mikrogjurmve (karrigat e veturs
duhet t mbrohen me foli PVC).Nse duhet t kryhet shikimi i vendit t ngjarjes,
personat e till duhet t mbahen aty,derisa t prfundohet puna pr shkak t
informatave q i duhen organit t shikimit konform dispozitave t KPPK.N situatat kur
personi i autorizuar zyrtar vjen n vend t ngjarjes, kurse kryersi nuk gjendet aty,
duhet t jepet alarmi pr krkim t kryersit t veprs penale duke koordinuar veprimet
me agjencit tjera.Kt koordinim do ta bj kujdestaria operative n nivelin e
administrats policore, gjegjsisht disa njsi organizative.
Ndrmarrja e krkimit duhet t bhet n nj shkall t lart t organizimit dhe
planifikimit. Meqense sht n pyetje aktiviteti i planifikuar paraprakisht,
gjithprfshirs dhe permanent i organit t punve t brendshme, ai duhet t
prpunohet deri n detajet m t imta. Ndrmarrja e tij bhet n mnyr t pavarur,
por edhe mund t kombinohet me masat tjera operative taktike. (Zh. Aleksiq; Z.
Milovanoviq 1993, fq. 207).
Mendim t njjt ka edhe V. Periq (1987, fq. 411) i cili thot se:krkimi, si
aksion i ndrlikuar operativ n t vrtet paraqet grup masash dhe aktivitetesh
operative t ndrlidhura dhe t sinkronizuara reciprokisht, si jan: kontrollimi i terrenit,
bllokada, racia, prita, kontrolli apo bastisja e veturave, kontrolli i personave, legjitimi,
kontrolli i personave t dyshimt, etj.far masash dhe aktivitetesh nga kto do t
ndrmerren, sa njerz operativ do t angazhohen n aksion, cilat hapsira do t
prfshihen n aksion, etj, krejt varet nga ndrlikueshmria dhe pesha e rastit konkret.
Mendim aspak t ndryshm pr kt nuk ka as D. Modly, dhe N. Korajli (2002; fq.
472), vetm se ata theksojn edhe versionet e krkimit, t cilat jan supozime pr
vendin ku gjenden personat, gjurmt dhe sendet apo objektet, ekzistimi i t cilave
vrtetohet.Por, me rastin e kontrollimit t terrenit n t cilin ndrmerret krkimi,
duhet sidomos t prqendrohet vmendja gjat legjitimimit n grupe njerzish t cilat
me disa karakteristika t tyre do t mund t silleshin n lidhje me kryerjen e veprs s

till, t zhvillohet raci n vendet ku mblidhen personat e n t cilat grupe n baz t

informatave t mbledhura do t mund t gjendeshin kryersit apo kryersi. N
kuadr t ktij krkimi t drejtuar duhet t bhet edhe verifikimi n hotele, motele,
bujtina, klube nate,n objekte tjera legale dhe ilegale,t bhet monitorimi apo
mbikqyrja e mjeteve t transportit publik(autobusve dhe stacioneve hekurudhore,
aeroporteve dhe limaneve, etj),dhe objekteve tjera ku shkojn personat e rrethit kriminal.
Nse sht fjala pr kryersin i cili shfaq agresivitet t theksuar dhe i cili sht i
armatosur dhe i gatshm t bj rezistenc, kurse zakonisht kategorit e tilla t
kryrsve jan t till, ather duhet t angazhohen njsitet e policis speciale t cilat
jan t prgatitura dhe t aftsuara pr kryerjen e detyrave t tilla.Angazhimi i tyre sht
i nevojshm si me rastin e arrestimit t drejtprdrejt, ashtu edhe me rastin e
kontrollimi t terrenit, apo t lagjeve n t.Sidomos sht e rndsishme ndihma e
ktyre njsiteve dhe e grupeve t tyre t posame pr kryerjen e detyrave nn uj, ose
thell n zgafella dhe shpella.Te kto njsite sidomos sht e rndsishme t
prmenden edhe qent krkues dhe sulmues me rastin e arrestimit. (Pavliek. J. 2002).
N situatn kur kryersi nuk sht profesionalist, sht ka ndodh q kryersi ik nga
vendi i ngjarjes, por pas nj kohe t shkurtr vjen vet q t paraqitet dhe ta dorzoj
mjetin e kryerjes s veprs.Mirpo, n rastet tjera kur sht n pyetje krimineli i
rryer, kryes i veprs i cili sht i vetdijshm se personat zyrtar do ta identifikojn
shpejt, ik nga vendi i ngjarjes me qllim t humbjes s gjurmve, i hedh mjetet e
kryerjes dhe e siguron ndihmn kualitative juridike.N raste t tilla kur sht
identifikuar shum shpejt kryersi,bhet fjal pr krkimin e menjhershm t
personit.
Taktika e arrestimit t personit t dyshimt
Privimi nga liria (arrestimi) gjithmon ka qen nj nga elementet m t
rrezikshme n punn e policis.Prpjekja pr arrestim rezulton me shum probleme
ligjore, prandaj pr kt arsye pr kriminalistin sht shum me rndsi q ta dij se si ta
kryej arrestimin me rrezik sa m t vogl t mundshm pr t dhe pr publikun, dhe
q personin e arrestuar duke i respektuar t drejtat e tij njerzore q ia garanton KPPK.
Si forma m e afrt e privimit nga liria sipas KPP, sht ndalimi n vendin e kryerjes s
veprs penale ndalimi dhe mbajtja e kryersit t veprs penale.Kuptimi i dispozits
qndron n at q personave t autorizuar zyrtar ua mundson q personat e hasur
n vendin e ngjarjes ti mbajn nse sht e nevojshme.Arsyeja pr ndalim t
personave n vendin e ngjarjes mund t jet pr qllime t mbledhjes s deklaratave
nga ata njerz, nse ata persona mund t japin informata q jan t rndsishme pr
procedurn penale.Krahas dshmitarve t drejtprdrejt t veprs penale, mund t
ndalohen edhe personat tjer t cilt n fardo mnyre mund t ofrojn njohuri t
caktuara pr veprn penale, kryersin dhe pr rrethana tjera t rndsishme.Pr mbajtjen
apo ndalimin e personave, personat e autorizuar zyrtar jan t obliguar ta
informojn prokurorin dhe gjithashtu jan t obliguar q personit tia kumtojn se do t
mbahet dhe do ta kshillojn pr t drejtn e tij se mund ti paraqet ankes prokurorit.

Ndrkaq, nse ekzistojn bazat e dyshimit se personi ka kryer vepr penale dhe
nse ekziston fardo arsyeje ligjore pr paraburgim, organi kompetent mund ta
arrestoj personin, ose ta privoj nga liria. Arrestimi i tij nga ana e personave zyrtar t
autorizuar paraqet masn e prkohshme dhe afatshkurtr.N praktik ndodh shum
shpesh t shtrohet pyetja e intervalit kohor i cili llogaritet si fillim i zgjatjes s ksaj
mase, sepse me norma procedurale kjo koh nuk sht prcaktuar. Mendimi yn sht se
ai moment mund t lidhet me do kufizim t liris q ka kuptimin e ndalimit t
detyrueshm.
Nuk sht zakon, por privimin nga liria shpesh e paraprin shoqrimi si mas e
dhuns pr sigurimin e pranis s t pandehurit dhe pr kryerjen e suksesshme t
procedurs penale, dhe e cila sht mas m e leht sesa privimi nga liria.Kur
prmendim privimin nga liria (arrestimi) dhe shoqrim nuk mund t mos
prmendet prdorimi i dhuns.Me zbatimin e masave procedurale penale shtohet
mundsia q personi i autorizuar zyrtar n momentet t caktuara dhe nn kushte t
caktuara mund ta prdor armn e zjarrit apo mjetin tjetr t parapar me ligj, n
mnyr q ta kryej detyrn e tij zyrtarePersoni i autorizuar zyrtar, n baz t ligjit
sht i autorizuar ta prdor dhunn me qllim t mbrojtjes s mirqenies s
qytetarve duke vn baraspesh n relacion me respektimin e t drejtave t njeriut.
N t shumtn e rasteve personat e autorizuar zyrtar kan mundsi ta prgatisin
dhe ta planifikojn arrestimin.Kur arrestimi planifikohet, pozita dhe prgjegjsia e
do pjesmarrsi n arrestim duhet t prcaktohet q n fillim.Mungesa e planifikimit
sht arsyeja kryesore q gjat arrestimit vjen deri te shkelja e autorizimeve zyrtare
ashtu edhe e t drejtave t dyshuarve.
Kur arrestimi planifikohet, analizohet do mundsi dhe personi i autorizuar
zyrtar pozicionohet ashtu q pengon do prpjekje pr arratisje t t dyshuarit. Mjeti m
i mir pr pengimin e rezistencs me rastin e arrestimit sht numri m i madh i
njerzve pr zbatimin e ktij aksioni.Mirpo, n disa situata numri i madh i
personave zyrtar mund t jet edhe hap i gabuar taktik, pr shkak se personat e
autorizuar zyrtar me at rast mbshteten n numrin e madh t pranishm t personave
zyrtar, e kjo shpesh rezulton ose me arrestim t pasuksesshm ose edhe me shkelje
apo tejkalim t autorizimeve t personave zyrtar, nse vjen deri te prdorimi i arms s
zjarrit.
Nse dihet q duhet t bhet arrestimi, ather duhet t kihet parasysh vendi,
reaksion i mundshm i t dyshuarit, dhe t parashihet koha.Pra, duhet t jet nj
numr i mjaftueshm por jo i teprt i personave t autorizuar zyrtar n ndihm q t
zvoglohet mundsia e rezistencs s arrestimit.Kushti m i rndsishm i cili duhet t
plotsohet me kt rast sht q s paku dy persona t autorizuar zyrtar duhet ta
kryejn arrestimin.Nse kjo sht e mundur, ather rekomandohet q gjithmon me
vete t merren personat e autorizuar zyrtar t uniformuar. Kjo pr arsye t siguris
s t arrestuarit, t kriminalistit dhe t kalimtarve.

Me rastin e arrestimit si thekson N. Korajli (2003; fq. 234 235), duhet t

pasojn procedurat si vijon:
o

o
o
o
o
o

o
o

Toni i personit t autorizuar zyrtar i cili i qaset personit q duhet ta

arrestoj, duhet t jet autoritativ, i vendosur dhe i qndrueshm, duke iu
prezantuar personit si person zyrtar i autorizuar, me fjal, nse nuk ka
mundsi ndryshe dhe shum qart duhet tia bj personit se sht i
arrestuar.Kjo sht shum e rndsishme,sepse nse personit nuk i
thuhet se sht i arrestuar,ather ai nuk sht i detyruar t dorzohet pa
rezistenc;
Duhet dhn udhzime shum t qarta dhe t kuptueshme dhe nse
sht n lvizje duhet urdhrohet q t ndaloj,dhe gjithmon duhet t
prpiqet t bisedoj me t dyshuarin pa kontakte fizike;
Midis personit t autorizuar zyrtar dhe t dyshuarit gjithmon duhet
t ekzistojn distanca adekuate;
Gjithmon duhet ekzistoj superioriteti i pozits s personit zyrtar;
Arma gjithmon duhet t jet e mbrojtur;
Kmbt duhet t jen pakz t hapura,kurse kmba dominuese
gjithmon duhet t jet gjysm hapi mbrapa;
T merret qndrim pr ant e dobta t dyshuarit (ana e dobt e t
dyshuarit mund t konstatohet me shikim), si dhe t lvizet sa her
q i dyshuari lviz, s paku n dy metra largsi nga i dyshuari, t
qndroj ashtu q ti bllokoj rrugt eventuale pr ikje;
T mos shfaqet kurrfar emocionesh dhe t jet i gatshm pr reagim t
shpejt n momentin kur kapet i dyshuari;
Duhet t jet me vetbesim t plot.T sillet sikurse pr do dit kryen
arrestimi, sikurse kjo t ishte dika normale dhe e natyrshme, dhe
sikurse t kishte pritur q i dyshuari tu nnshtrohet t gjitha krkesave
dhe t krkoj falje.Asesi nuk lejohet pavendosmri (luhatje).Kur
fillohet me arrestimin duhet t vazhdohet t zbatohet n mnyr t
qet dhe mir t ushtruar;
Me rastin e kontrollit preliminar t t dyshuarit duhet t qndrohet n
pozit baraspeshe dhe kurrsesi i hutuar dhe i pakujdesshm, gjithmon
duke i respektuar procedurat standarde me rastin e bastisjes apo kontrollit
duke i respektuar procedurat ligjore;
do personi t arrestuar duhet ti vendosen prangat.Prangat
shfrytzohen pr zvoglimin e rrezikut t mundshm q do t kanosej
nga i arrestuari.Prangat duhet t vihen ashtu q duart ti ket mbrapa
shpine.Vendosja e prangave t dyshuarit bhet ashtu q duart mund t
jen edhe prpara, nse personi duhet t bartet n relacion m t gjat;
Me rastin e bartjes s t dyshuarit me vetur at duhet vendosur n
ulsen e sprasme pas ndihmsit t shoferit (automjeti duhet t jet me 4
dyer).M e rndsishmja sht q t mos vendoset i dyshuari n
ulsen afr shoferit,kurse me rastin e hyrjes n vetur duhet ti
ndihmohet t dyshuarit q t futet n vetur, n mnyr q ai t mos

lndohet, dhe gjithsesi t vendoset rripi i siguris n t dyshuarin si dhe

t largohet arma, gjegjsisht, t mos i lehet afr t dyshuarit;
o Nse i dyshuari sht i gjinis femrore apo edhe mashkull, ather
duhet t shnohet koha dhe numri i kilometrit n numratorin e
kilometrave t veturs, njsoj duhet vepruar edhe kur nxirret nga vetura,
kjo me qllim q t eliminohen mundsit e keqprdorimit;
o Kur i dyshuari del nga vetura, personi tjetr i autorizuar zyrtar duhet
ta kontrolloj veturn, me qllim t ekzistimit eventual t sendeve apo
objekteve, t cilat i dyshuari mund ti fsheh n vetur gjat udhtimit;
o T shnohet gjithashtu edhe koha kur iu kan vn t dyshuarit
prangat dhe koha kur iu kan hequr pranga.T shnohet gjithashtu
edhe gjendja e nyjave pas heqjes s prangave.
Pas shoqrimit t t arrestuarit sht e domosdoshme q personi i autorizuar
zyrtar t prgatit raportin e plot lidhur me specifikat e arrestimit dhe arsyet pr
t cilat sht arrestuar personi.S kndejmi sht shum e rndsishme q personi i
autorizuar zyrtar t shnoj t gjitha aktivitetet e ndrmarra dhe t gjitha llojet e
komunikimeve q jan br para, gjat, dhe pas arrestimit, gjegjsisht deri n momentin
kur i dyshuari sht sjell n lokalet zyrtare.N situatat kur i dyshuari sht larg, ose
nuk sht e mundur t konstatohet vendi i banimit t tij, ather pr t ngritt
fletarrest lokal, duke drguar edhe fotografi t personit q krkohet me t cilat njoftohen
personat e autorizuar zyrtar,si n nivelin lokal, ashtu edhe n at kantonal dhe
shtetror, e sipas nevojs lshohet edhe fletarrest ndrkombtar prmes interpolit, por
kjo gjithmon me urdhrin e gjykats n fazat e mvonshme t procedurs.N pjesn
prshkruese t fletarrestit sht e rndsishme t paralajmrohet se fjala sht pr
person t rrezikshm i cili prdor armn e zjarrit dhe hollsi tjera q jan t hollsishme.
N momentin kur personi gjendet, ndrpritet krkimi i mtejm i tij.
Taktika e mbledhjes s informatave nga t dyshuarit me an t poligrafit
Testimi me poligraf, sht form specifike e biseds informative t personave t
dyshuar i cili mund t kryhet nga personat zyrtar t specializuar pr prdorimin e
poligrafit61.Emri poligraf, i pranuar me t madhe sot, nuk sht shum adekuat,
sepse at e hasim n fusha t ndryshme shkencore edhe si term teknik.Emri i drejt do
t ishte detektor i emocioneve.N esenc ky term nnkupton pajisjen e cila
njkohsisht shnon shum t dhna (parametra).N psikologji, p.sh, poligrafi sht
mjet apo pajisje standarde me t cilin bhen matje psikofiziologjike.
N prdorimin kriminalistik, poligrafi prdoret gjithashtu edhe pr veprime t
zakonshme eksperimentale psikologjike.N hulumtimin poligrafik hasim grupe
kontrolluese dhe eksperimentale, prpunimin statistikor t t dhnave, prcaktimin e
validitetit t testeve poligrafike, aplikimin e testeve psikologjike t personalitetit,
inteligjencs, etj.T gjith poligraft e konstruksionit standard q prdorn pr
qllime kriminalistike mbshteten n kontrollin instrumental t sferave fiziologjike t
sistemit kardiovaskular, frymmarrja dhe pruarja e elektricitetit epidermal.

Varsisht nga modeli i prodhuesit, mund t shfrytzohen me pajisje t ndryshme

plotsuese pr precizimin e leximit t parametrave themelor,p.sh, regjistrimi
pletizmografik i aktiviteteve periferike vazomotorike, monitori i ritmit t zemrs (cardio
activity monitor, heart rate monitro).Disa modele kan sisteme ergografike pr
kontrollimin e lvizjeve t muskujve dhe pajisje t tjera.Kto ndryshime t
funksioneve autonome nuk jan nn kontroll t vullnetit, kurse gjat analizs me
poligraf zbulohen duke i zbadhuar dhe regjistruar ato funksione me lakore t
shumfishta t skicuara t cilat regjistrojn intensitetin e disa funksioneve fiziologjike
me rastin e dhnies s disa prgjigjeve kritike.
Pr analizn me poligraf sht karakteristike se i dyshuari nse sht i
pafajshm dhe nuk din pr hollsit e veprs penale, ai nuk do t ket reagime
adekuate fiziologjike me rastin e dhnies s prgjigjes n disa pyetje, ndonse me
rastin e mohimit sht vshtir t ruhet gjakftohtsia, prandaj megjithat rezultatet e
analizs me poligraf n procedurn penale nuk jan prova.Arsyetimi pr kt qndron
n ndryshimet fiziologjike n organizmin e njeriut, t cilat nuk do t thot se
gjithmon jan pasoj e prgjigjeve t rrejshme, por kto mund t ndodhin edhe pr
fardo shqetsimesh t personave t pafajshm.Krahas ksaj pr analiz me poligraf, i
dyshuari duhet ta jap edhe plqimin pr testim; duhet t jet i moshs madhe; t
jet psiqikisht dhe fizikisht i shndosh dhe t mos jet shum i moshuar, gjegjsisht t
mos jet i matufosur. Me poligraf nuk guxon t testohet gruaja shtatzn.62
Me poligraf nuk kryhet vetm analiza, por edhe bisedat informative dhe
intervistat me bashkbiseduesit, para, gjat, dhe pas testimit me poligraf.Pr pun me
poligraf duhet t posedohen njohuri ligjore dhe kriminalistike dhe krkohet
specializim i veant (D. Modly; N. Korajli; 2002; fq. 456), sipas karakterit dhe emrit
poligrafisti duhet t disponoj me nj fond t caktuar t njohurive teorike nga sfera e
psikologjis s kriminelve.Fjala sht pr njohjen e njerzve nga i ashtuquajturi
rreth kriminal, sepse me ta m s shpeshti kan t bjn n punn e tyre.Njohja e
njerzve bazohet n zbatimin e disa parimeve t prvojave jetsore dhe t teknikave
psikologjike.Si edhe vet titulli flet, analiza me poligraf sht analiz e njerzve.Pr
kt arsye nga poligrafisti krkohet q tek njerzit pa marr parasysh moshn,
gjinin, racn, shtresn shoqrore, etj. t zbulojn shkaktarin efektiv komunikues t
sjelljes. (D. Modly 2002; Pul).
Pr analizn e suksesshme me poligraf t personave t dyshuar sht e
rndsishme t kihet parasysh si vijon:
Q pr veprn penale, ose s paku pr detajet m t rndsishme t saj t
dihet sa m pak n publik, kurse kjo nnkupton q nga vendi i ngjarjes t
largohen kureshtart;
Q personat e autorizuar zyrtar t mos e komentojn ngjarjen;
Q pr ngjarjen t mos shkruaj shtypi;
Q i dyshuari para analizs me poligraf fare t mos pyetet pr veprn penale
pr t ciln do t testohet, kurse n disa raste deri n testim edhe t mos i
kumtohet se do t testohet me poligraf;

Q t dyshuarit n mnyr tjetr indirekte t mos i bhet me dije se cilat

rrethana dhe fakte kan rndsi primare n procedur.

N fund duhet thn se poligrafi sht mjet shum i rndsishm ndihms pr

ndriimin e veprave penale dhe kryersve t tyre dhe se rezultatet e testimit me
poligraf, pa marr parasysh q nuk sht prove n procedurn penale jan shum t
dobishme pr konstatimin e s vrtets, zbulimin e t pafajshmve, dhe sht udhrrfyes
i rndsishm n sajimin e provave materiale.Mirpo, ndonse, nuk sht prov n
procedurn penale, nuk do t thot se prdorimi i tij nuk sht i bazuar n ligj, sepse,
KPP, e ka rregulluar kt.Konsiderojm se testimi me poligraf duhet t caktohet
gjithmon nse kt rrethanat financiare dhe organizative e lejojn pr ndriimin e
rasteve kriminale, si krkes imperative.Me kt rast pesha dhe rreziku shoqror i
ngjarjes kriminale nuk do t duhej t ishin kriter primar pr prcaktimin e analizs me
poligraf. Kriter duhet t jet ndrlikueshmria dhe kompleksiteti i ndriimit t
ngjarjes kriminale.
Prita (pusia)
Pusia sht veprim i organizuar kriminalistik taktik, gjegjsisht vzhgim dhe
mbikqyrje e fsheht e hapsirs dhe objektit me qllim t zbulimit dhe arrestimit t
kryesit t veprs penale.Pr suksesin e prits sht me rndsi q kriminalistt ti
prmbahen parimit kriminalistik t shpejtsis apo urgjencs, t befasis dhe
konspiracionit fshehtsis.Duke pas parasysh qllimin dhe detyrn, pusia mund t
ket njkohsisht karakter represiv dhe preventiv, ashtu q befasia dhe konspiracioni ta
prbjn esencn e pusis.Konspiracioni sht i rndsishm gjat prgatitjes s
prits, kurse prbhet para s gjithash nga vzhgimi i fsheht dhe vrojtimi i vendeve
ku vendoset pusia, verifikimi i fsheht i personave interesant, dhe gjithsesi puna e fsheht
e do polici ve e ve.Me rastin e vendosjes s pritave dhe t qndrimit n prit
konspiracioni duhet t jet n nivelin m t madh t mundshm, sepse n t kundrtn
pusia nuk do t jet efikase.
Arrestimi i kryrsit t veprs penale duhet t jet i shpejt dhe i befasishm n
mnyr q ai t mos mund t ofroj rezistenc, t ik, dhe ti hedh apo asgjsoj
objektet e veprs penale.Prita vendoset n vend t prshtatshm, gjegjsisht n
vendin ku pritet ardhja e personit t dyshuar, apo ardhja e personave t dyshuar, ose
n afrsi t madhe t vendit ku p.sh, bhet strshitja e drogs n rrug.Kto mund t jen
vendet si jan: parqet, shtitoret, sheshet, trotuart e rrugve,kafe baret, diskotekat,
stacionet e autobusve dhe hekurudhor, ose shtpit e kriminelve t caktuar. Me prita
zbulohen dhe kapen personat q merren me vepra t ndryshme penale si jan:
tregtia me njerz, falsifikimi i t hollave ose dokumenteve, prostitucioni ilegal, tregtia
me arm, etj.Nse sht fjala pr pritat preventive, ather bhet fjal pr vlersimin
e vendeve ku planifikohet kryerja e veprave penale.N t vrtet, nse policia ka
informata se kriminelt planifikojn t kryejn veprn e caktuar penale si p.sh, t
vjedhin bankn, ather do ta vendos pusin pikrisht n at objekt, t cilin kriminelt
synojn ta sulmojn.Qllimi sht q t evitohet kryerja e veprs penale, kurse
kriminelt njherazi t arrestohen.Pas kryerjes s pusis ndrmerren edhe masa

tjera dhe veprime hetimore kriminalistike, si jan: arrestimi, kontrolli i personave

dhe bastisja e objekteve, shoqrimi i personave, dhe kryerja e bisedave informative, etj.
(Petrovi. B. 2006; fq. 6).
Shfrytzimi i qenve special t dresuar.
N shum segmente t puns policore shfrytzohen edhe qent e dresuar special,
roli i t cilve nganjher ka vler tepr t mueshme pr punn policore.Nuk ka
dyshim se shqisat e qenve jan shum t zhvilluara se t njerzve.Kshtu p.sh, shqisa
e dgjimit sht tri here m e fort sesa e njeriut, shqisa e t pamurit, gjithashtu,
sepse qeni vren lvizjet n nj largsi t madhe, kurse shum mir sheh edhe n terr,
derisa shqisa e t nuhaturit sht vlera m e mueshme e qenve t till.N rinologji sht
dshmuar se nuhatja e qenit ndaj disa materieve sht 1. milion her m e prsosur
dhe m e fort sesa e njeriut.
Duke pasur parasysh mundsit e jashtzakonshme t shqisave t tyre,me
ndihmn e dresurave speciale qent mund t aftsohen pr qllimet si vijon: qen pr
krkim, pr mbrojtje, pr roje, pr lidhje, dhe qent sintetik.Me kt rast do t
fokusohemi vetm te qent krkues apo gjurmues.Ata mund t shrbejn pr
krkimin e personave, kufomave, por edhe t disa objekteve t veprave penale si jan
droga dhe eksplozivi.Duke pasur parasysh intensitetin dhe specifikat e aromave t
disa drogave, qent zyrtar mund t dresohen m s shpejti pr gjetjen e p.sh, kanabisit,
opiumit, etj. derisa pr zbulimin e heroins, morfins dhe kokains sht i nevojshm
dresimi m i gjat.Ekziston mundsia q qent e caktuar me dresim t aftsohen pr
zbulimin dhe gjetjen e disa drogave halucionegjene dhe t amfetaminave.
Qent krkues gjithmon veprojn n bashkpunim me udhheqsin. Ata mund
t shfrytzohen me sukses pr zbulimin e drogs me rastin e bastisjes s shtpive, t
personave, veturave, trenit, aeroplanit, anijes, depove t ndryshme dhe magazinave,
objekteve publike, kalimeve kufitare, si dhe t hapsirs s hapur. Hashashi, ndaj t cilit
jan sidomos t ndjeshm mund t zbulohet nse sht i freskt dhe i mbuluar n dhe
n thellsi deri n 30 cm nn tok.Parakusht themelor pr gjetjen e suksesshme t
drogs s fshehur sht q qeni t jet i sjell n lokalitetin e ngusht t caktuar ku
supozohet se ka drog t fshehur.Pra, qeni nuk mund t sjelljet n ndonj rrug dhe
me kalim skaj shtpive t zbuloj drogn e fshehur, por at duhet sjell Brenda objektit
t caktuar i cili do t kontrollohet i tri.
Natyrisht, ky kontrollim duhet t jet edhe nn syrin e zgjuar t udhheqsit t
tij dhe t udhzimeve t tij,n mnyr q objekti ose vendi i dyshuar vrtet t
kontrollohet hollsisht.Nga kjo mund t prfundojm se sht i domosdoshm
bashkpunimi midis policit specialist pr zbulimin dhe krkimin e drogave dhe e
udhheqsit t qenit t dresuar me qllim q n mnyr sa m efikase t shfrytzohen
shqisat e nuhatjes s qenit n do rast konkret. (B.Petrovi 2006;fq. 7).
Prcjellja

Prcjellja paraqet masn dhe aktivitetin operativ taktik q ka t bj me

ndjekjen e fsheht t personave t caktuar gjat lvizjes,si dhe me monitorimin
diskret t atyre personave me qllim t perceptimit dhe t regjistrimit t t gjitha
rrethanave q jan t rndsishme pr ndriimin e veprs konkrete penale.Kt aktivitet
zakonisht e realizojn perosnat e autorizuar zyrtar, kurse m s shpeshti e kryejn
me qllim t ndriimit t veprave t rnda penale dhe t zbulimit t kryersve t tyre
si dhe t pjesmarrsve n veprn e kryer, sidomos kur sht fjala pr kryesit t cilt kan
vepruar n mnyr t organizuar,t lidhur n grupe apo n organizata tjera kriminale.
Me prcjellje m s shpeshti realizohen qllimet si vijon:
1.

2.
3.

4.
5.
6.
7.

8.

9.

mbledhja e informatave themelore pr personin i cili sht objekt i

ktij aktiviteti,e t cilat jan t dhnat pr vendbanimin,vendqndrimin,
shprehit jetsore, punsimin,sjelljen, pr kontaktet profesionale dhe
miqsore t tij, lidhjet kriminale, etj.
prcaktimi i identitetit pr persona t dyshimt pa legjitimim;
njohja e rrethit me t cilin jeton dhe vepron i dyshuari, duke
perceptuar dhe identifikuar t gjith personat tjer t dyshimt t cilt
jan n lidhje me t dyshuarin, dhe zbulimi i karakterit t lidhjeve t tyre
kriminale;
zbulimi i strehimore t fshehta t t dyshuarve n t cilat fshihen ata
ose i shfrytzojn pr fshehjen e objekteve t veprs penale, mjeteve t
kryerjes, si sht arma, municioni, ose sendet tjera;
prcaktimi i prgatitjeve eventuale t t dyshuarit ose personave
tjer pr kryerje t veprs s re penale;
identifikimi i personave t cilve do tu dorzohet objekti i veprs
penale si dhe t personave q jan fshehs potencial, apo ndihms pas
kryerjes s veprs;
kapja e disa kryersve me rastin e kryerjes s veprave penalein
flagranti delicto q shpesh sht e mundur,sidomos te vjedhja e
xhepave, kontrabanda,shplarja e parave,shantazhi, spiunazhi, detyrimi,
etj;
konstatimi apo vrtetimi i shfrytzimit t momentit t volitshm pr
bastisje t baness ose lokaleve tjerat t t dyshuarit krahas krijimit t
kushteve pr arrestim t disa personave (kur pr kt ekziston baza
ligjore) n vendin dhe kohn e prshtatshme;
mbledhja e t gjitha informatave t mundshme n form indice apo
prove pr llojin, karakterin, dhe vllimin e tr veprimtaris kriminale
t t dyshuarit dhe t bashkpuntorve apo pjesmarrsve t tij.

Ekzistojn shum lloje t prcjelljeve,varsisht nga subjekti q e realizon,

dallojm dy sosh:
1. prcjellja nga ana e personave t autorizuar zyrtar q paraqet form
t rregullt apo t zakonshme t ktij aktiviteti kriminalistik dhe;

2. prcjellja nga ana e qytetarve apo bashkpuntorve policor,

qllimmir, q paraqet prjashtim dhe q bhet shum rrall,vetm kur
nuk ekzistojn kushte q kt mas ta kryejn personat e autorizuar
zyrtar.
Sipas mnyrs s kryerjes s prcjelljes ekzistojn dy lloje sosh: prcjellja
kmb, dhe prcjellja me an t ndonj mjeti t transportit(m s shpeshti me
automobil, kurse me rrall me biiklet,motoiklet,automobil transportues,ose
automjet tjetr).
Sipas vendit ku ndrmerret prcjellja, dallojm dy sosh:
1. prcjellja n vend t hapur (n rrug, autostrad, siprfaqje publike);
2. prcjellja n vend t mbyllur (n mjete t transportit publik,
restorane, hotele, etj).
Kto dy forma t prcjelljeve n praktik m s shpeshti kombinohen midis tyre
dhe ndrrohen varsisht prej lvizjes s personit i cili sht objekt i prcjelljes, duke e
vn nn mbikqyrje paralelisht personin konkret.
Nj form t posame t prcjelljes e cila gjithashtu kombinohet me mbikqyrje
paraqet edhe kamuflimi n grupe kriminale dhe organizata tjera kriminale t cilat
m s shpeshti i formojn kontrabandistt e armve dhe narkotikve, terroristt dhe
kryersve tjer kriminale.
Prcjellja e ktill m s shpeshti bhet ather kur t gjitha prpjekjet
paraprake t zbulimit t organizats kriminale kan dshtuar,prandaj infiltrimi brenda
kriminelve mbetet si mjet i fundit.
Personat zyrtar q bjn prcjelljen duhet t jen t ushtruar n mnyr t
veant pr ndrmarrjen e ksaj mase operative.Ata duhet t jen t aft q n kohn
e duhur dhe n mnyr efikase t reagojn n t gjitha kushtet e veprimit, sidomos n
momentet e ndryshimeve t shpejta t situatave p.sh, kur personi q prcjellt shpejt e
ndrron mjetin ose mnyrn e lvizjes.Personat zyrtar duhet ti perceptojn shpejt
edhe detajet m t imta t prcjelljes dhe t jen t aft pr reproduktimin e aft t
tyre, lidhur me ka lehtsim t madh bjn mjetet teknike.sht sidomos i rndsishm
kondicioni fizik i operativistit, sepse nga rezistenca fizike dhe qndrueshmria krahas
koncentrimit t plot mendor drejtprsdrejti varet suksesi i prcjelljes.
Kusht themelor i prcjelljes s suksesshme sht edhe fshehtsia,gjegjsisht
diskretcioni.Kjo sidomos vlen pr rastet kur objekt i prcjelljes sht i dyshuari i cili
sht kriminel shum i rryer, ose kryersit potencial t cilt supozojn se dikush po i
prcjell.Disa kriminel n mnyr rutinore gjat lvizjes s tyre t zakonshme here
pas her verifikojn a jan t prcjellur.Ata pr kt arsyeje i ndrrojn trikat;
papritur dhe befasisht, plotsisht e ndrrojn drejtimin e lvizjes, kthejn majtas apo
djathtas, sillen n rreth,npr kuarte t qytetit, dhe shum her e ndrrojn drejtimin e

lvizjes me qllim t konstatimit se a po i prcjell dikush, ose e prdorin trikun

tradicional t ndaljes pas kndit t rrugs ku e presin personin i cili i prcjell, duke
vrapuar me autobus ose tramvaj, i cili sht duke u nisur, me shpejtsi marrin taksi etj.
Realizimi i suksesshm dhe i fsheht i prcjelljes krkon prgatitje kualitative
paraprake. Aktivitetet e tilla nnkuptojn njohjen detaje t personalitetit t cilin
duhet prcjellur sidomos shprehit e tij, rrethin e personave me t cilt ai shoqrohet, si
dhe mjedisin n t cilin zakonisht banon, para fillimit t prcjelljes duhet t
prpunohet plani detaj, i cili duhet t prfshijm plotsisht qllimin e ndrmarrjes s
ktij aktiviteti, mnyrn e kryerjes, numrin e njerzve, mjetet e nevojshme teknike, dhe t
gjitha modalitetet e mundshme t reagimit n situata t ndryshme t cilat
objektivisht do t mund t shkaktoheshin, kur p.sh, personi i prcjell do t reagonte
me rezistenc me arm, ose do t tentonte ta largoj prcjellsin duke shfrytzuar veturn
e shpejt etj. prcjellja ndrpritet kur realizohet qllimi i saj, si dhe n situatat kur
sht konstatuar nga personi prcjells, ndonse mund sipas nevojs t vazhdohet, por
pas kalimit t nj kohe t caktuar dhe n nj mnyr m ndryshe dhe m pak t vrejtur,
dhe duke i prmirsuar gabimet t cilat jan br gjat prcjelljes s par.Pas
kryerjes s prcjelljes doemos hartohet raporti i hollsishm i cili ilustron shtojcat
kriminalistike teknike me foto dokumentacion, ose videomaterial. (Aleksiq. Zh. 2005;
fq. 86-88).
Racia
Racia paraqet aksion t rrufeshm policor me t cilin ndrmerret bllokada e
thukt e vendeve dhe siprfaqeve m t mdha (blloqeve t ndrtesave, shesheve,
rrugve etj),me qllim t identifikimit t te gjith pesonave t hasur n at vend dhe t
arrestimit t t dyshuarve q hasen aty ose t kategoris t caktuar t njerkve si
jan prostitutat, kontrabandistt, tregtart ilegal etj.
Racia,si form e reagimit t personave t autorizuar zyrtar m s shpeshti
ndrmerret dhe drejtohet kundr kryesve t pa caktuar dhe t pa njohur, por pr t
cilt egzistojn bazat e dyshimit ose dyagimi i bazuar se jan pjes e krupit t njohur
kriminal si jan p.sh:tregtart e narkotikve, dilert e drogave narkotike, makrot e
prostitutave etj.Racia ndrmerret n baz t informats se n vendin e caktuar,
rregullist,shpesh,ose ne nje koh te zakonshme takohen ose gjendn persona t krkuar.
sht me rndesi q per zhvillimin e racis t gjendet koha kur, me siguri, t gjith
personat e krkuar, ose shumica e tyre do t jen s bashku.
N raste t tilla t gjith personat e hasur aty legjitimohen, kurse,personat t
cilt ndalohen dhe arrestohen jan:
1. Prsona t caktuar me emr p.sh ( antar t bandave shkatrruse t
cilt jan duke u krkuar , prsona t arratisur nga mbajtja e dnimit
dhe t gjith personat kundr t cilve sht lshuar fletarrest;
2. Personat te cilt nuk kan letonoftim ose dokumentet e tyre jan t
dyshimta si t falsifikuara;

3. Kryesit e hasur dhe ata profesional, nse eksistojn edhe imbicjet

tjera q tregojn pr lidhjen e tyre n ndonj vepr penale ose me
personat e grupit kriminal pr shkak t t cilve edhe kryhet racia;
4. Prsona t cilt mbajn ilegalisht arm zjarri ( pa leje) , ose me vete
kan ndonj arm tjetr ose vegl t rrezikshme;
5. Persona t cilt posedojn mjete pr kryerjen e mjeteve penale (p.sh mjet
pr thyerje );
6. Mbajtsit e sendeve t dyshimta se kan prejardhje nga vepra penale;
7. endacaket , prostitutat,lypsit e rrejshm t cilt jan t dyshimt q
kan lidhje me kryerjen e ndonj vepre penale;
8. Blers t sendeve t vjedhura dhe strehuesit e kryesve t veprave penale
si dhe fshehsit e veprave;
9. T gjith personat tjer pr t cilt ekziston baza e dyshimit ose dyshimi
i bazuar se jan kryes ose pjesmarrs t ndonj vepre penale.
Suksesi i racis varet nga realizimi i drejt i:
1. prgatitjes se racis
2. zbatimit t saj
Racin duhet prgatitur me kujdes pr shkak t faktit se n zbatimin e saj
angazhohen forca te mdha dhe me t fuqishm prekn t drejtat dhe lirit e t
gjith qytetarve t pranishm aty ku kryhet racia.Prgatitja e racis nnkupton
fshehtsin e saj n t gjitha fazat, pastaj vzhgimin intensiv t vendeve t cilat duhet
t bllokohen, vendosjen e lidhjeve me institucionet prkatse publike(prokurorin,
shrbimet shndetsore, etj ),zbatimin e marrveshjeve te nevojshme paraprake,
prgatitjen e njerzve dhe pajimeve pr aksion, dhe prpunimin apo hartimin e planit
konkret pr kryerjen e racis.Kusht themelor pr realizimin e suksesshm eshte
ndrmarrja e befasishme e saj.
Me t ashtuquajturin faktor i befasis arrihet paralizimi i delikuenteve t
cilt n t shumtn e rasteve pamundsohen q t ofrojn rezistenc.Krahas fshehtsis
absolute t prgatitjes s racis, befasia sht e kushtzuar edhe nga maskimi i mir i
personave zyrtar, gjegjsisht i veprimit te fsheht t tyre drejt pr s drejti para fillimit t
racis.Veprimi i ktill ka t bj me hyrjen e forcave policore ndarazi n vendin e
zgjedhur apo n piknisje dhe respektimin e t ashtuquajturs
radioheshtje(ndrprerja e shfrytzimit t radio lidhjeve) para se t filloj racia.
Vendi apo hapsira n t ciln kryhet racia duhet t bllokohet rrufeshm, gj e
cila arrihet me rrethimin dhe mbylljen e tr hapsirs duke penguar lvizjet n hyrje
dhe dalje .Pr kt arsye forcat e bllokads duhet t mblidhen n vende t ndara, sa
m afr vendit t racis, por duhet pasur kujdes q me vetura t mos ofrohen shum
afr sepse ather nuk do t kishte befasi veprimi.Racia zakonisht kombinohet me
kontrollimin e personave dhe legjitimimin e tyre(identifikimin) e t gjith qytetarve
qe hasen aty.Qytetarve, pers haqe etike-ligjore gjithmon duhet n pika t shkurtra,
para se t legjitimohen dhe t kontrollohen, tu kumtohet shkaku i ndrmarrjes s

aksionit, me ka respektohen t drejtat dhe lirit e njerzve dhe mbahet qetsia dhe
kontrolli, kurse t gjitha aktivitetet operative kryhen pa rreshtur. Nj nga karakteristikat
e racis sht q, pr fat t keq, por sht e pa shmangshme, edhe qytetart e pa
fajshm prjetojn kufizimin e liris s plot n kohn e caktuar, e cila personave zyrtar
u nevojitet pr kryerjen e racis ose pr ndarjen e kukolit nga gruri.
sht e domosdoshme q mbajtja e ktyre qytetarve t reduktohet sa m
shum, kurse t gjith t dyshuarit q arrestohen, sa me par t largohen nga vendi i
bllokuar dhe t drgohen n stacion.Me qen se kjo n mas t madhe i godet edhe
njerzit e ndershm q jan hasur n vendin e bllokuar, racin duhet kryer sa m par
kurse ndaj qytetarve lypset sjellje e mir dhe korrekte.Taktika kriminalistike
rekomandon q rezultatet e suksesshme t racis(sidomos ato spektakulare)t
kumtohen rregullisht sepse jan n interes t preventivs, n mjetet lokale t informimit
publik.N kt menyr qytetareve u jepet shpjegimi logjik i qllimit t ndrmarrjes
s ksaj mase represive-preventive operative-taktike, dhe forcohet besimi i popullats
n aksionet e personave t autorizuar zyrtar, kurse njkosisht fuqishm
paralarajmrohen dhe behen t pa sigurt t gjith delikuentt potencial. ).
(ZH.Aleksiq,2005, fq.94-96).
AKTIVITETET ARGUMENTUESE DHE TAKTIKE
KRIMINALISTIKE,
METODAT DHE MJETET E
SIGURIMIT T PROVAVE.
Sigurimi i vendit t ngjarjes
Sigurimi i vendit t ngjarjes s veprs penale sht aktivitet operativ, taktik
teknik. Baz primare pr veprimin e policis n sigurimin e vendit t ngjarjes sht
Neni 201, par. 1 KPPK.Kjo sht trsi aktivitetesh q zhvillohen qysh n fazn
zbulimit t veprs penale, edhe vazhdohen edhe gjat kryerjes s shikimit, kurse sipas
nevojs edhe pas prfundimit t tij.Kjo sht gjithashtu edhe form e ndihms s llojit
t vet organeve t procedurs penale.Sigurimin e vendit t ngjarjes mund ta bjn
edhe personat tjer, mirpo, kur sigurimin e bn policia, ather kjo sht mas dhe
aktivitet i pavarur operativ, taktik teknik.Qllimi i tij sht mbrojtja e gjurmve dhe
objekteve t veprs penale dhe tr situats n vendin e ngjarjes, takimi i
dshmitarve dhe ndalimi i tyre n pajtim me dispozitat e KPPK, gjegjsisht mbajtja
e t t dyshuarve nse sht e pranishm dhe in njohur, si dhe ndrmarrja e masave
urgjente t intervenimit t par.Vllimi i vendit t ngjarjes q duhet t sigurohet varet
nga karakteri i ngjarjes, lokaliteti, lloji i veprs penale, mnyra e kryerjes,llojet e
gjurmve dhe objekteve.Vendi i ngjarjes duhet t sigurohet sa m par.N rast dyshimi
n aspektin e vendit i cili duhet t sigurohet, sht e nevojshme t sigurohet hapsir
m e madhe.Mnyra e sigurimit diktohet nga rrethanat objektive t do rasti
konkret, lokaliteti i vendit t ngjarjes, lloji dhe natyra apo karakteri i gjurmve dhe
objekteve, kushtet atmosferike dhe kushtet tjera, si dhe nga modalitete tjera t ngjarjes.
koha e cila kalon sht e vrtet q ikkjo idiom franceze m s miri ilustron
rndsin e voness n aspektin e sigurimit t vendit t ngjarjes.Sigurimi i vendit t
ngjarjes gjithmon sht shtje e shpejt dhe parsore shum e nevojshme, si pr

shkak t rrezikut t deficitit traseologjik informativ (entropia traseologjike), ashtu edhe

pr shkak t kohs kritike gnoseologjike kur sht fjala pr burimet personale t
informatave(lakoret e harresave).arsyet e domosdos s sigurimit t shpejt t vendit
t ngjarjes me gjurm dhe objekte t veprs qndrojn n vlerat e tyre informative dhe
jan shprehje e zbatimit t parimit kriminalistik t urgjencs.Me vet kt sigurimi i
vendit t ngjarjes (n kuptimin m t gjer t fjals), s bashku me gjurmt e objekteve
t veprs hyn n kompleksin e aktiviteteve t cilat jan ngusht t lidhura me
zbatimin e aktiviteteve hetimore, para s gjithash me shikimin e vendit t
ngjarjes.Suksesi i shikimit t vendit t ngjarjes si dhe aktiviteteve tjera hetimore
varet nga ajo q vendi i ngjarjes t jet n sa m pak i ndryshuar.
Situatat n vendin e ngjarjes parashtrojn krkesat dhe prioritetet e tyre t cilat
jan n kundrshtim me arsyet absolute traseologjike, p.sh,ofrimi i ndihms viktimave,
apo eliminimi i rreziqeve, etj.Fjala sht pr shkaqet e pashlyeshme, pr shkak t t
cilave, postulatet traseologjike nuk funksionojn.Kshtu pr shkaqe humaniteti apo
t rrezikut lejohen ndryshimet e gjendjes faktike n vendin e ngjarjes.Gjithashtu
arsyet traseologjike jo rrall krkojn q npunsi i autorizuar policor t hyj n
rrethin e ngusht t vendit t ngjarjes para ekipit t inspektimit pr arsye t mbrojtjes
provizore t gjurmve, ofrimit t ndihms viktimave, etj. Aktet e sigurimit t vendit t
ngjarjes prfshin edhe identifikimin e menjhershm t personave, ndarjen e
dshmitarve potencial dhe t fajtorve t prezumuar, si dhe futjen e tyre nn
mbikqyrjen e sigurt dhe efektive.Pason largimi i personave t paftuar dhe t
kureshtarve, ndalimi i afrimit, mbledhja e informatave t t gjitha llojeve, etj.Vendi i
ngjarjes duhet t shnohet dukshm, barriera psikologjike (stop policia).Rastet e
sigurimeve t posame t vendeve t ngjarjes i kemi ather kur n vendin e
ngjarjes ka t vdekur, duke pasur parasysh se n t tilla raste gjithmon ka trilema:
vrasje, vetvrasje ose aksident, prandaj krkohet dalja e menjhershme dhe e shpejt n
vendin e ngjarjes me t marr t informats.Vendi i ngjarjes duhet t prcaktohet dhe
bllokohet, q nnkupton ndalimin e ofrimit n vendin e ngjarjes t gjith personave t
paftuar dhe shtazve.T gjith ata t cilt nuk kan arsye specifike dhe valide t jen
n vendin e ngjarjes, duhet t trajtohen vetm si t till.Asnj aspekt tjetr i hetimit t
vrasjes nuk sht i theksuar n mas t till t mundsis s gabimit si sht ruajtja dhe
mbrojtja e vendit t ngjarjes. Hapat e par zyrtar n vendin e ngjarjes ose do t ojn
n prfundimin e suksesshm t hetimit, ose do t ken efekt negativ n hetim apo n
gjykim.Zakonisht, personi i par q arrin n vendin e ngjarjes sht polici i
patrullimit. Detyra e tij sht q n rastin konkret ta konstatoj a sht i nevojshm
ekipi inspektues dhe menjher ta siguroj vendin e ngjarjes.Vendi i ngjarjes duhet t
sigurohet duke e prdorur ditarin, barrikadn, veturn e policis, vullnetart nga
masa e tubuar aty. Kt t fundit vetm nse sht e domosdoshme.
Prezenca e policve t uniformuar sht e domosdoshme pr tu shnuar mbrojtja
e vendit t ngjarjes q n fazn e par t hetimit.Kur t gjith personat e vdekur dhe
t lnduar t jen prkujdesur dhe t gjitha situatat urgjente t ken prfunduar
(shuarja e zjarrit, lirimi i pengjeve, etj.), polici i cili e ka siguruar vendin e ngjarjes,
duhet ti shqyrtoj aksionet e tij ti korrigjoj ato me qllim t ruajtjes s provave
shtes t cilat jan vrejtur gjat atyre momenteve t para kritike.

Ekzistojn pes faktor themelor q mund t konsiderohen si kontaminues t

vendit t ngjarjes. Kta faktor vetvetiu, ose n kombinim me ngjarjet tjera krijojn
probleme edhe dme t paprmirsueshme n vendin e ngjarjes, si jan:
1. koha;
2. miqt dhe t afrmit e viktims;
3. pjesmarrsit apo t dyshuarit;
4. shikuesit kureshtar, mbledhsit e suvenireve, hajnat, etj;
5. pjestart e agjencive tjera policore dhe zyrtart e lart, etj.
Kta persona, me lvizjet e tyre n vendet e ngjarjes, me kureshtjen, dhe me
lnien e qllimshme apo t paqllimshme t vendit t ngjarjes ndikojn n prova.
Qllimi primar n kt faz t hetimit sht ruajtja e trupit dhe hapsirs pr rreth, n
gjenden saktsisht ashtu si sht gjetur trupi.Detyra m e vshtir pr policin e par
q arrin n vendin e ngjarjes, sht ruajtja e vendit nga polict shtes dhe nga njerzit
t cilt punojn me ndihmn e shpejt, dhe t cilt paraqiten n vendin e ngjarjes.sht
krejtsisht e qart se disa njerz duhet t futen n vendin e ngjarjes dhe polici i par
i cili sht duke e ruajtur vendin e ngjarjes duhet ti identifikoj kta zyrtar dhe ta shnoj
hyrjen e tyre n vendin e ngjarjes, n mnyr q ti pengoj personat e paautorizuar t
futen n vendin e ngjarjes.Kjo sidomos sht e rndsishme te rastet q trheqin
vmendjen e posame t medieve.Vijat e rrethit t vendit t ngjarjes, prcaktojn
karakteristikave e do rasti t veant.T gjitha ndryshimet n vendin e ngjarjes
para ardhjes s ekipit inspektues dhe personave t hasur aty, duhet t regjistrohen.Asgj
nuk guxon t preket e as t lvizet nga vendi, deri te faza dinamike e shikimi.
Sigurimi i vendit t ngjarjes nnkupton jo vetm ndalimin e qasjes aty, por n rast
nevoje edhe ndrmarrjen e masave provizore pr mbrojtjen e gjurmve dhe objekteve,
mbledhjen e informatave, ofrimin e ndihms viktimave penale, eliminimin e rrezikut, etj.
dshmitart e supozuar konform me dispozitat ligjore duhet t ndalen dhe t
ndahen (shkaqet kolizive).
Nga polici i cili siguron vendin e ngjarjes krkohet shkalla e caktuar e njohurive
profesionale nga sfera e traseologjis edhe e psikologjis kriminalistike.Vendin e
ngjarjes penale jo vetm se duhet ruajtur, por edhe mbrojtur.N pajtim me rregullat
themelore t kriminalistiks se vepra penale sht pasqyr dhe shprehje e kryersit,
vendi i ngjarjes sht pika fillestare dhe prfundimtare e hulumtimeve kriminalistike.
Pasojat e veprs penale si dukuri reale n botn e jashtme jan n procesin e
dekompozimit permanent, e jo n gjendje t pushimit.Pr kt arsye do shkelje e
vrazhd e sigurimit t vendit t ngjarjes sht veprim vitium artis.Pr lehtsimin e
sigurimit t vendit t ngjarjes sht e nevojshme q polici t zhvilloj procedurat
standarde operative, me qllim q disa sende gjat sigurimit t vendit t ngjarjes t mos
lshohen.
Prcaktimi i madhsis hapsinore t vendit t vrasjes

Vendi i ngjarjes pikrisht mund t prfshij m shum se nj pik, ndonse

zakonisht hetimi i vrasjes fillon n vendin ku sht gjetur trupi i t vrarit, gjegjsisht ku
sht kryer vepra, apo ku jan shkaktuar pasojat, gjegjsisht ku sht tentuar vrasja. Ktu
merren parasysh fazat e kryerjes s veprs penale, si jan: faza( ante delictum),
faza e kryerjes s veprs (temporal delictum), dhe faza pas veprs (post delictum).N
prgjithsi vendi n t cilin ka ndodh vepra penale konsiderohet si vend primar i
ngjarjes, kurse t gjitha vendet tjera konsiderohen si vende sekondare t ngjarjes t cilat
prfshin:
1. vendi prej nga sht lvizur trupi;
2. vendi ku ka ndodhur sulmi q e ka shkaktuar vdekjen;
3. vendi ku sht zbuluar fardo prove fizike lidhur me veprn penale
(pjest e trupit);
4. vetura e shfrytzuar pr transportin e trupit deri te vendi ku edhe sht
gjetur.
sht shum me rndsi q polici i cili vjen n vendin e ngjarjes t jet i
vetdijshm pr mundsin e ekzistimit t vendit t shumfisht t ngjarjes.Polici
duhet ta konstatoj vendin e sakt apo vendet e sakta t cilat duhet siguruar. Mirpo,
pr ti mbrojtur dhe ruajtur vendet dhe gjendjen n ato lokacione n t cilat gjendet
vendi i vrasjes polici duhet ta ket iden se ka do t mund t shrbente si prov dhe ka
do t mund t shrbente si prov, duke prcaktuar me at rast vijat e vendit t
ngjarjes me qllim t mbrojtjes s provave.
Te vrasjet, kryesisht n vendin e ngjarjes, zakonisht katr lloje t provave
materiale si jan:
1.
2.
3.
4.

objektet;
pjest e trupit;
shenjat dhe;
prshtypjet si gjurm specifike.

Me gjuhn teknike, vendi i ngjarjes fillon atje ku i dyshuari e ka shndrruar

qllimin n vepr, vazhdohet prmes drejtimit t ikjes dhe prfshin do lokacion ku
provat dhe gjurmt fizike mund t lokalizohen.Pr tu shpjeguar rrethanat e vendit t
ngjarjes, sht e nevojshme q paraprakisht t identifikohen dhe caktohen:
1. lokacionet e sakta t tij;
2. vijat e shtrirjes;
3. objektet q prbjn at;
4. gjendja q dominon n vendin e ngjarjes dhe;
5. drejtimet preliminare t qasjes s prpunimit t mtejm.
Vendi i ngjarjes paraqet psikologjin e hapur t kryersit dhe viktims s veprs
penale, sepse psika njerzore shprehet n veprim.N pajtim me tezat kriminalistike se
vepra sht pasqyr e kryersit, vendi i ngjarjes n t shumtn e rasteve sht pika

fillestare dhe prfundimtare e t gjitha hulumtimeve kriminalistike.Prandaj, pas

identifikimit t vendit t ngjarjes, duhet t prcaktohen kufijt e tij, e njra nga
mundsit sht:
1. q t sigurohet hapsir sa m e madhe e mundur;
2. t bhet vlersimi i shpejt dhe objektiv i vendit t ngjarjes n baz t:
a) lokalitetit t trupit;
b) pranis s fardo prove fizike;
c) deklarats s dshmitarit t drejtprdrejt;
d) prezencs s kufijve natyral (shtpia, druri, etj),
3. t kihet n mendje mundsia e ekzistimit t m shum vendeve t
ngjarjes.
Qllimi sht q t vendoset pasqyra midis anve t ndryshme t vendit t
krimit, viktims, provs fizike dhe t dyshuarit.T gjitha kto komponente duhet t
jen t ndrlidhura me zgjidhjen e suksesshme t rastit.Baza pr lidhjen e ktyre
katr anve qndron n parimin e teoris s transferimit dhe shkmbimit.63
Fak.Juridik si shembull i mir pr kt mund t shrbej rasti i OJ Simpsonit64
Baza e teorive t transferim dhe t shkmbimit, autor i s cils sht zvicerani
Sulzer Fray, i cili thot:do kontakt midis objektit dhe personit e len gjurmn e vet,
qoft ajo mikro, apo makro gjurm.Fizikisht sht e mundur q kryersi t kryej vepr
penale e t mos l mikrogjurm dhe njkohsisht nga vendi i kryerjes t mos bart
mikrogjurmt (nga mjetet e kryerjes, nga viktima, nga objekti i sulmit, etj.). ky
zinxhir i bartjes s mikrogjurms gjithmon sht i pranishm.Kto gjurm si prova
t vrteta gjegjsisht si objekte t ardhshme pr ekspertiz,t cilat i bart me vete
kryersi pa vetdije, ose i le ato n vendin e ngjarjes, e lidhin at pr veprn.
Varsisht nga ajo se ku gjendet vendi i ngjarjes,gjegjsisht n hapsir t
mbyllur apo t hapur, edhe koncepti i qasjes s sigurimit t tij, sht i ndryshm. Nse
sht n vendin e hapur, prcaktimi i tij bhet n baz t llojit t lokalitetit, vijav e t
ecjes, qarkullimit, vendit t hyrjes dhe daljes, kushteve klimatike dhe shum faktorve
tjer t cilt jan specifik pr at aktivitet, ndrkaq, n hapsirn e mbyllur sigurimi
sht relativisht i leht.
Qasja vendit t vrasjes n hapsirn e hapur
Asgjsimi dhe kontaminimi m i madh i gjurmve ekzistuese paraqitet me rastin
e qasjes vendit t ngusht t veprs penale.Pr ta shpjeguar drejt aspektin
terminologjik gjendjen e vendit t ngjarjes, policia duhet q n punn e saj ti
shfrytzoj edhe shprehjet prkatse lidhur me vendin e ngjarje:

Vend i paprekur i ngjarjes mund t konsiderohet ai vend i veprs

penale n t cilin askush nuk sht afruar deri n ardhjen e policis, ose
personave tjer t cilt kan filluar sigurimin e vendit t veprs penale;
o Vendi i pandryshuar i veprs penale sht ai n t cilin ka hyr
personi apo shtaza dhe me at e ka ndryshuar apo kontaminuar,
kurse me kt rast personi asgj nuk ka prekur, e as nuk ka hedhur, etj.
pra kur gjendja sht ndryshuar n raport me gjurmt n bazament (n
tok).
o Vendi i ndryshuar i veprs penale sht ai vend npr t cilin kan
lvizur personat, i kan lvizur objektet,trupin e vdekur,etj, si dhe
shtazt para se t vij policia.
o

N praktik vende t tilla mbeten drejtprsdrejti t paprekura.Nse n vendin e

till t ngjarjes kriminale gjenden trupat e njerzve, ather atyre duhet ofruar pr
ti konstatuar se a jan t gjall, t lnduar apo t vdekur.Nse personi sht i gjall,
duhet t ndrmerren masat q ti ofrohet ndihma e shpejt dhe transporti deri te enti
m i afrt shndetsor.Me kt rast njherazi duhet t ruhet edhe situata, pozita,
trupi, objektet dhe gjurmt pr rreth n gjendjen e gjetur, dhe q sa m par t
shnohet gjendja s bashku me ndryshimet q kan lindur.Taktika e prgjithshme e
qasjes s vendit t vrasjes zbatohet n t gjitha vendet e vrasjeve.Megjithat, vendet e
hapura paraqesin edhe probleme shtes pr prpunimin kriminalistik, si jan:
1. vendi nuk ka vija apo kufij t caktuar dhe t qart;
2. vendi i vrasjes sht zakonisht jo i rrafsht, mund t jet me lugje, brigje,
rr, etj;
3. prpunimi kriminalistik sht i ndjeshm n kushtet klimatike. Shiu
apo dbora mund ti asgjsoj gjurmt e provave, apo edhe rrebeshi
eventual mund t krkoj procedur urgjente t mbledhjes s provave;
4. kriminalistika nuk e ka luksozin e tipit t rryms, ujit, telefonit, e
luksozeve tjera, t cilat gjenden n lokalet e mbyllura;
5. drita e dits sht e limituar, duhet me qen t gatshm q t kthehemi
n vendin e krimit ditn e nesrme, q nnkupton sigurimin permanent
t vendit.
N rast se sht e domosdoshme q t largohet trupi para ardhjes s organit t
inspektimit nga vendi i ngjarjes, rekomandohet q ai t mbshtjellt n plhur t pastr,
ose t futet n qese speciale t kufomave, pr tu ruajtur provat t cilat mbeten n
rroba, me qllim t ekspertizs s mtejme.
Qasja vendit t vrasjes n vend t mbyllur
Nse vendi i ngjarjes s vrasjes gjendet n hapsir apo lokal t mbyllur, ather
duhet pyetur (nse ka k), a ka hyr kush n at vend dhe prse; kah ka lvizur, ka
ka prekur apo lvizur nga vendit, etj.N mbledhjen e informatave t tilla sjellja e
policit ndaj t pranishmve nuk guxon t jet tepr zyrtare, sepse ather qytetart do
t refuzojn bashkpunimin, ose nga frika e pasojave nuk do t tregojn se kan qen

brenda dhe se kan prekur di dhe as lvizur.Nse polici konstaton se askush nuk sht
futur brenda n lokalin ku ka der, ather ai do t drejtohet ka dera, prafrsisht t
njjts rrug kah kan lvizur edhe personat tjer t cilt kan kuptuar pr veprn penale.
Duhet t konstatohet gjendja faktike e gjetur: dyert e hapura, t mbyllura, gjysm t
mbyllura, t mbyllura me els, t mbyllura por jo me els, etj.Me rastin e hapjes
eventuale t dyerve t mbyllura nuk bn t kapet me dor doreza, e as t preket me
gishtrinj. Nse pr fardo qoft dyert nuk mund t hapen (kufoma i pengon ose
ndonj objekt sht rrzuar n rrug dhe nuk hapet dera), nuk bn t shtyhet dera, por
duhet tentuar t hyhet prmes dyerve tjera, apo edhe t shikohet mundsia prmes
dritares.N rastin m t keq t mundshm duhet t shtyhet dera sado pak, sa t
mund t zgjatet koka dhe t shikohet dhoma apo lokali.Nse lokali sht i mbyllur,
ather duhet shikuar pr dritare se mos i duhet dikujt aty brenda ndihma, apo nse
duhet t eliminohet fardo rreziku aty brenda i cili mund t shkaktoj viktima t tjera, apo
dme materiale, ose me kujdes t madh t ruhen gjurmt q t mos shkatrrohen
npr dysheme dhe tok gjithashtu nn dritare, ose n dritare. N rastin e hyrjes
prmes ballkonit duhet t ruhen gjurmt dhe sipas mundsis t shnohet kalimi
deri brenda.Nse shfrytzohen shrbimet e axhustatorit pr hapjen e dyerve, ather
duhet maksimalisht t ruhen gjurmt, kurse edhe dyert t hapen me sa m pak dme.N
lokal brenda kurrsesi t ndizet drita, apo t preket ndrpresin!Nse sht terr, duhet
shfrytzuar llambn e dors.Dyert dhe dritaret gjithmon duhet mbyllur, gjegjsisht
t gjitha hyrjet dhe daljet,dhe t mos mbyllen me els,prve n rastet e
jashtzakonshme, duke vendosur edhe rojn e detyrueshme.N kt mnyr e pengojm
hyrjen e kandrave (insekt) dhe t shkujs (rrymave t ajrit) t cilat ndr t tjera mund
ta asgjsojn letrn e djegur (hirin), etj.
Klasifikimi i vendit t ngjarjes
Vendi mikroskopik65 i ngjarjes mund t renditet sipas:
o
o
o
o

tipit t veprs penale (vrasje, dhunim, thyerje dhe vjedhje, etj);

vendit apo lokalitetit (t mbyllur, t hapur, i dukshm, nntoksor);
natyrs s vendit t ngjarjes (trupi, shtpia, treni, banka, automobili);
gjendjes s hasur faktike(e rregulluar/e rregulluar,aktive/pasive,
normale/ jo normale).

do kualifikim sht i rndsishm dhe ndihmon, por asnjri nuk ofron

prfshirjen e t gjitha elementeve t cilave e prbjn vendin e ngjarjes.Ajo q sht
m e rndsishme sht nevoja q kriminalisti ti zhvilloj shkathtsit e nevojshme
q vendi i ngjarjes t profilizohet dhe t prcaktohet numri i vendeve t ngjarjes n rastin
e caktuar, bashk me karakterin, kufijt dhe gjendjen e do vendi t ngjarjes.
Vendi mikroskopik66 i ngjarjes, as m pak e as m shum, ka t bj me gjurmt
materiale dhe aty ekzistojn shum mnyra pr klasifikimin e tij, p.sh, sipas gjendjes
fizike, tipit t veprs penale dhe llojeve t shtjeve t cilat duhet t zgjidhen.sht e
nevojshme q kriminalisti q e udhheq prpunimin kriminalistik t vrej edhe
prkufizimin e gjurmve materiale,dhe ta kuptoj ndrveprimin midis vendeve

mikroskopike dhe mikroskopike t ngjarjes, ti sajoj t gjitha format e bartjes s

gjurmve dhe t posedoj shkathtsi dhe aftsi q vendet mikroskopike t ngjarjes ti
vendos brenda atyre makroskopike.Klasifikimi i vendeve t ngjarjes sht shum i
rndsishm pr kriminalistt t cilt duhet ta prcaktojn vendin e ngjarjes dhe ta
kuptojn teorin e bartjes apo shkmbimit t gjurmve materiale.Kjo teori zbatohet n
mnyrn m t efektshme kur t gjith antart e ekipit t shikimit e kuptojn se si
sht klasifikuar vendi i ngjarjes dhe punojn t gjith s bashku si t ishin nj.Me
prvojat dhe njohurit n vendet e ndryshme t ngjarjeve dhe me analizn
sistematike t vendit konkret t ngjarjes mund t konstatoj se cili lloj i gjurmve
materialeve ekziston atje, ku duhet t zbulohen gjurmt n vendin e caktuar t
ngjarjes brenda klasifikimit, si duhet t sajohen, ti mbledh arkivon dhe ti prpunoj
ato gjurm, kurse m n fund t dij se si ta rekonstruktoj vendin e ngjarjes.
Kontrollimi i hapsirs s gjer t vendit t vrasjes.
sht shum vshtir t caktohet nj rregull me t ciln do t zgjidheshin t
gjitha; cilat jan vijat e kufizimit t hapsirs s gjer t vendit t ngjarjes.Kjo sht
hapsir npr t ciln ka lvizur kryesi i veprs dhe ka ikur nga vendi i ngjarjes.
Mbase edhe gjat atyre lvizjeve n at rrug ka ardhur deri te hedhja e mjeteve t
kryerjes, t ndonj objekti t cilin e ka bartur nga vendi i ngjarjes, ka ndrruar rrobat, i
ka hedhur rrobat e papastrta t prlyera me gjak, etj.N at zon t lvizjes policia,
duhet ti kontrolloj kontejnert e mbeturinave, mbeturinat, etj., barishtet nse ka,
automjetet, grmadhat, garazhet, objektet e zbrazura dhe vendet tjera t cilat jan t
prshtatshme pr fshehjen e objekteve.Gjithashtu n kuadr t kontrollimit t
hapsirs s gjer t vendit t ngjarjes hyn edhe krkimi dhe kontrollimi i
objekteve t cilat gjenden n rrugn kah ka lvizur kryersi (shitoret, bankat, hotelet,
postat), sepse, kto sidomos posedojn video kamera t cilat e prfshin at hapsir q
sht objekt i kontrollimit dhe sipas nevojs t merren edhe video shiritat me qllim
t kontrollimit.
Duhet t theksohet sidomos se me rastin e gjetjes s objekteve t cilat do t mund
t kishin lidhje me veprn, t njjtat nuk ishte dashur t lvizen nga vendi pa ndonj
arsye t madhe, por vetm t shnohen me qllim q n fazn dinamike dhe statike t
jen t prpunuara.
Mbrojtja e jets
do rast kriminal krkon prgjegjsi dhe forma t ndryshme, por edhe
detyrime, mirpo detyra e par dhe kryesore e do polici i cili ka arritur n vendin e
vrasjes sht mbrojtja e jets dhe para se t futet n vendet e vrasjes duhet t ket
parasysh:
1. Sigurin e vet personale, sigurin e t tjerve t cilt futen n vendin e
ngjarjes;
2. Mbrojtjen e jets;
3. Mbrojtjen e vendit t ngjarjes dhe t provave.

Mbrojtja e jets prfshin jo vetm jetn e viktims, por natyrisht edhe vet t
dyshuarin si dhe policin.N ditt e sotme ndihma e shpejt mjeksore ishte dashur t
jet e organizuar n at mnyr q t jet e gatshme n kohn sa m t shkurt t
mundshme t reagoj, me t marr t lajmit pr ndihmn, sepse nuk jan t rralla rastet q
ndihma e shpejt arrin pas policis, sidomos nganjher, pr shkak t arsyes q ai i
cili e paraqet ngjarjen,duke shpresuar se viktima sht ende e gjall, s pari e
lajmron stacionin m t afrt shndetsor.N situatat e tilla vendi i ngjarjes nuk sht
i siguruar mir dhe mund t vij deri te asgjsimi i gjurmve ekzistuese dhe t krijimi
i gjurmve t reja, gjat ofrimit t ndihms s par.Pr shkak t rndsis shum t
madhe t gjurmve t cilat kan rndsi vendimtare pr rrjedhn e prpunimit t
mtejm kriminalistik, polict duhet tua trheqin vmendjen personelit shndetsor q
me rastin e ofrimit t ndihms shndetsore t ken kujdes dhe ti ruajn gjurmt e
veprs penale, mirpo edhe krahas ksaj ata duhet ta prcjellin rrjedhn e intervenimit
mjeksor me qllim q ti evidentojn t gjitha ndryshimet e krijuara n vendin e
ngjarjes.
Kjo gjithashtu vlen edhe pr zjarrfiksit dhe shrbimet tjera t specializuara t
cilat mund t jen t angazhuara n rastin.T msuar me kto prvoja shum polic
kan ndrmarr aktivitete pr njoftimin e personelit mjeksor dhe t tjerve me gjrat
themelore kriminalistike, kshtu q krahas kujdesit t shtuar pr gjurmt me rastin e
intervenimit ata i arsimojn edhe me njohurit themelore t mbledhjes s t
dhnave nga personat, me rastin e transportit deri te enti shndetsor dhe t cilt
ndodh q vdesin gjat rrugs, kurse t dhnat t cilat do t mund t merreshin nga ata jan
t nj rndsie t madhe pr rrjedhn e mtejme t prpunimit kriminalistik.
Nse viktima bartet n spital, detyr e policis e cila e siguron vendin e ngjarjes
sht q ti marr shnimet e personit shndetsor dhe targn e regjistrimit t
automjetit si dhe emrin e institucionit shndetsor ku do t bartet viktima.Nse rrethanat
lejojn, policia duhet ta prcjell viktimn deri te institucioni shndetsor me qllim
t ruajtjes s kontinuitetit t gjurmve dhe t prpunimi dhe trajtimit t mtejm t
viktims pas ndihms s ofruar, ose nse ajo vdes.Mirpo n situatat kur kjo nuk sht
e mundur, ather prmes administrats kompetente policore duhet t organizohet q
n entin shndetsor t shkojn kriminalistt t cilt do ti marrin rrobat dhe gjrat
personale t viktims,ta vrtetojn identitetin, t mbledhin t dhnat lidhur me
plagt e viktims, t mbledhin t dhnat pr dshmitart e mundshm, t bisedojn
me personelin q e ka bartur viktimn, ta marrin gjakun e saj, etj.
Nse paraqitet nevoja e transportit t personit i cili sht i dyshuar pr veprn
penale, ather sht e nevojshme edhe prcjellja e policis, si pr shkak t mbrojtjes
fizike t drejtprdrejt t personelit mjeksor, ashtu edhe pr shkak t sulmit eventual nga
farefisi i viktims.Gjithashtu nj gj shum e rndsishme n raste t tilla sht q,
nse rrethanat lejojn, t bhet sigurimi i gjurmve n kryesin q t mos vij deri te
asgjsimi apo dmtimi, q ai qllimisht do ta bnte.Kt gj duhet ta bj personeli
mjeksor me rastin e ofrimit t ndihms mjeksore. Pr shkaqet e prmendura, nse
ekziston probabiliteti se n vendin e ngjarjes jan gjeneruar gjurm t reja, ather
domosdo duhet t merren mostrat biologjike t drejtprdrejta, mikrogjurmt, shenjat e

kpucve, shenjat papilare,etj.nga personeli mjeksor, kurse m von edhe nga

personat tjer t cilt kan pasur kontakt me vendin e ngjarjes.
Masat e mbrojtjes s pjestarve t policis
Nuk jan t rralla rastet kur polict duke mbrojtur viktimn dhe t dyshuarin, i
ekspozohen situats e cila paraqet rrezik pr shndetin e tyre.Prandaj, polict duhet t
prmbahen masave t gatishmris n vendin e ngjarjes kur ballafaqohen me gjakun
dhe me fardo rrjedhash trupore.Meqense sht vshtir t prcaktohet se kush ka
smundje ngjitse, t gjith ata q e bjn hetimin n vendin e ngjarjes kriminale duhet
tu prmbahen masave t kujdesit t shtuar, si jan:
1. t bartin dorza t cilat jan pr nj prdorim dhe t lejuara, gjat
qndrimit n vendin e ngjarjes kriminale dhe t jen t vetdijshm se
gjaku dhe rrjedhat tjera nga trupi mund t bartin smundje.
2. t bartin n vendin e krimit maska pr nj prdorim, sepse aty mund
t ballafaqohen me smundje ngjitse (prmes frymmarrjes), si sht
meningitisi, apo tuberkulozi.
3. t bartin mbrojtset pr sy dhe mantelin pr mbrojtjen e rrobave nga
smundjet ngjitse, sidomos kur n vendin e ngjarjes ka sasi t madhe
gjaku dhe rrjedhje tjerat trupore.
4. pas hetimit t prfunduar, dorzat, maskat dhe mantelet e
kontaminuar me gjak, ose rrjedhje tjetr t trupit ti fusin n qese
mbrojtse biologjike, t lahen duart mir me substanc antiseptike.
5. para s t kthehen n stacion, prsri ti lajn duart me uj dhe mjet
kundr baktereve (bacti stat).
6. ta kufizojn numrin e hulumtuesve n vendin e ngjarjes, t cilt do t
mund t vinin n kontakt me burimet potenciale infektuese.
7. ti kshillojn t pranishmit tjer n vendin e ngjarjes t cilt mund t
vijn me burimet potenciale t infeksionit.
8. ta bjn dekontaminimin e tr pajisjes s shfrytzuar para s t
kthehen n stacion t policis.
9. menjher ta ndrrojn gardrobn e kontaminuar me gjak dhe me
rrjedhje tjera trupi dhe ta bjn dekontaminimin e saj.
10. lkura paraqet barrier efektive pr pengimin e smundjeve ngjitse
infektuese.Prandaj t lahen t gjitha vendet e kontaktuara sa m
par me qllim t eliminimit t mundsis s kontaminimit.Plagt si
jan grvishtjet, prerjet, vendet e smura, plasaritjet n lkur, pa marr
parasysh madhsin, e mundsojn kalimin e infeksionit n trup,
prandaj kto vendet duhet t mbshtillen mir.
11. t hartohet raporti lidhur me t gjitha mostrat e gjakut dhe t
rrjedhjeve tjera trupore n afat prej 24 orsh.
Puntort e policis, sidomos t ekipit i cili i pari arrin n vendin e ngjarjes jo
rrall jan n situat tua ofrojn ndihmn e par viktimave t veprs penale, madje
edhe vet kryesit t veprs penale, me rast ekziston rreziku nga kontakti i drejtprdrejt

me tajimet trupore, prandaj pas ndihms s par t ofruar, menjher ose sa m

par q sht e mundur duhet t lahen duart dhe pjest tjera t kontaminuara t trupit
me sapun dhe uj, ose me lngje t posame.Rastet e infektimit me HIV, gjat ofrimit
t ndihms s par prmes frymmarrjes artificiale, deri tashti nuk ka pasur ose s
paku nuk jan t njohura.Mirpo, megjithat ekziston mundsia teorike q smundja
t bartet edhe n at mnyr, sidomos nse viktima rrjedh gjak pr goje.
Me rastin e ofrimit t ksaj forme t ndihms s par masa e vetme mbrojtse q
mund t zbatohet sht q me faculet t pastr ose me cop t pastr plhure, para se ti
ofrohet ndihma viktims ti pastrohet goja nga gjaku.Pas ndihms s ofruar t par
sht e dshirueshme q shptimtari ta shprlaj gojn disa her me uj.Sot
ekzistojn pompa t posame plastike me t cilat ofrohet ndihma goj m goj,
mirpo, shum polici nuk disponojn me mjete t tilla dhe t tjera, pr arsye
ekziston rreziku nga infektimi.sht e nevojshme q sa m par, por m s voni n
vet lokalet e policis, t gjith t pranishmit t dekontaminohen dhe ta dekontaminojn
krejt pajisjen e cila ka qen e ekspozuar me gjak, ose me lngje tjera t trupit, t cilat
kan mundur t barten me pajisje nga vendi i ngjarjes, si dhe rrobat t cilat jan t
kontaminuar me gjak, ose ose me masn e vjelljes apo me lngjet tjera t trupit nga vendi
i ngjarjes, n mnyrn si vijon:
1. sa m par t ndrrohet gardroba e kontaminuar;
2. t prdorn dorza t nj prdorimi me rastin e pastrimit t rrobave
dhe pajisjeve t kontaminuara;
3. t shprlahen rrobat e kontaminuara ndaras me detergjente
dezinfektuese dhe uj t vluar e pastaj t lahen n mnyr t
zakonshme;
4. t prdorn qese plastike pr transportin e pjesve t kontaminuara
para larjes.
Masat e kujdesit t shuar jan:
a. shmangia nga kontakti i panevojshm me gjakun,ose lngjet tjera
trupore;
b. gjithmon t barten dorzat me rastin e kontaktit me personat e
prgjakur ose gjat kontaktit me lngjet tjera t trupit;
c. t lahen duart mir pas do kontakti;
d. t pastrohen pajisjet e prgjakura, ose t prlyera me lngje tjera t
trupit.
Prandaj, kur tr kt e shikojm, shohim se polict me situata e rrezikshme
duhet t jen shum t kujdesshm, sidomos kjo vlen pr antart e ekipit t shikimit t
vendit t ngjarjes dhe pr personat t cilt i prpunojn dhe analizojn gjurmt materiale
me prejardhje biologjike n laborator.
Komunikimi n vendin e ngjarjes.

Komunikimi sht elsi i suksesit.Paramendoni te gjendeni n vendin e ngjarjes

disa minuta pas vrasjes.Njerzit fillojn t dalin nga ndrtesat e afrta, krijohet
tollovi e madhe.Ata jan t part n vendin e ngjarjes. Njerzit e zakonshm t cilt
jan gjendur n afrsi, fillojn ta ndihmojn viktimn t cilit i duhet ndihma.Kta njerz
gjithashtu i japin edhe informatat e para.Vrehet huti dhe panik kur vijn polict e
par n vendin e ngjarjes.sht fat q policia t arrij para prfaqsuesve t medieve.
Me at rast n vendin e ngjarjes, t gjith antart e ekipit i prgjigjen
udhheqsit t sigurimit t vendit t ngjarjes,i cili ua prcjell t gjitha informatat e
nevojshme,kshtu q edhe e kan parasysh dhe din far pyetjes t parashtrojn.
Komunikimi efikas sht e qart nuk sht i mundur nse do antar i ekipit nuk di
sakt se ka duhet biseduar me bashkpuntort e tij.Me at rast mund t
shfrytzohen metoda t ndryshme komunikimi duke filluar nga lkundja joformale e
koks, e deri te dokumentet e shkruara zyrtare.
Disa nga kto metoda prfshijn:
1. gjestet, si sht lkundja e koks dhe format tjera t ngjashme;
2. shenjat me duar;
3. korriejert t cilt bartin porosi t shkruara dhe me goj;
4. toki voki, etj.
t gjitha kto metoda mund t shfrytzohen ose t prdorn gjat shikimit t vendit
t ngjarjes si me rastin e sigurimit t vendit ashtu edhe gjat kryerjes s shikimit, por
edhe gjat dhe pas prpunimit kriminalistik, sepse fakti m i rndsishm t ciln duhet
mbajtur n mend sht q vetm ekipi i informuar mir sht i sigurt n punn e tij.
Kryerja e shikimit (inspektimit) t vendit t ngjarjes.
Kryerja e shikimit sht nj aktivitet shum i rndsishm hetimor, kriminalistik.
Pr kryerjen sa m profesionale dhe sa m t plot t tij,sht e domosdoshme
prbrja e ekipit, gjegjsisht q ai t jet n pajtim me dispozitat procedurale dhe
rregullat kriminalistike, prandaj at duhet ta prbj: prokurori publik, ose zvendsi i tij,
kriminalisti (hetuesi),i cili punon n luftimin e delikteve t gjakut, tekniku i
kriminalistiks, mjeku specialist i mjeksis ligjore dhe ekspert tjer,varsisht nga
mjetet e kryerjes (eksperti i balistiks, eksperti i mbrojtjes kundr diversive,biokimisti,
etj.).
Personi prgjegjs i cili ka marr pjes n sigurimin e vendit t ngjarjes e
informon prokurorin, gjegjsisht kriminalistin (udhheqsin e shikimit)pr faktet e
mbledhura dhe rrethanat e kryerjes s vrasjes, pr gjendjen e gjetur dhe ndryshimet
eventuale n vendin e ngjarjes.N vendin e rrethuar t ngjarjes n aspektin
kriminalistik sht mir q t part t futen teknikt e kriminalistiks dhe ekspertt e
fushs prkatse n mnyr q paraprakisht ti shnojn gjurmt dhe ndrmarrin
masa q t mos shkelet mbi siprfaqen e caktuar ku logjikisht supozohet se n fazn
dinamike t shikimit do t gjenden mikrogjurmt.sht krejtsisht e gabueshme

praktika q vendet e ngjarjes s pari ti vizitojn antart e ekipit inspektues,kurse

pastaj t fillohet me shikimin, sepse kjo mund t sjell ndryshime apo asgjsime t
gjurmve dhe krijimin e gjurmve t reja jo relevante.
Gjat shikimit t vendit t ngjarjes duhet prpjekur q t merren prgjigje n sa
m shum pyetje t arta kriminalistike dhe t ndriohen t gjitha rrethanat dhe faktet e
rndsishme.Gjithsesi, shikimi i kryer profesionalisht ishte dashur t jap prgjigje n
pyetjet esenciale kriminalistike taktike si jan:
o
o
o
o
o
o
o

o
o

a paraqet ngjarja kriminale vepr penale t vrasjes, ose fjala sht pr

vetvrasje, fatkeqsi apo vdekje natyrale;
n koh dhe n vend sht kryer vrasja?
N mnyr dhe me far mjeti sht kryer vrasja?
T vrtetohet identiteti i viktims;
A ka qen nj apo m shum kryers?
Rruga e ardhjes, lvizjes, dhe mnyra e sjelljes n vendin e ngjarjes, si
dhe rruga e shkuarjes s kryesit?
Cilat jan vendet apo pikat prej nga kan mundur t shihen apo
dgjohen disa manifestime t jashtme ose t dgjohen ato q e kan
prcjell kryerjen e vrasjes?
Cili sht motivi i kryersit;
Kush jan t dyshimtit?

Vmendje t posame duhet drejtuar vrtetimit t fakteve: a sht vendi i gjetjes

s kufoms vend i vrtet i kryerjes s vrasjes, dhe me ndihmn e ekspertit t mjeksis
ligjore t provohet prcaktimi i prafrt i kohs s vdekjes, sepse, dhnia e prgjigjes sa
m t sakt n kto dy pyetje t arta kriminalistike (vendi dhe koha), e mundson
edhe vrtetimin m t leht t alibis s t dyshuarit.
Gjat shikimit t vendit t ngjarjes sht e rndsishme prpjekja pr sqarimin e
disa pyetjeve tjera me rndsi kriminalistike si jan:
o
o
o
o
o
o
o
o

Pozita e viktims dhe kryersit n momentin e vrasjes;

Konstruksioni forenzik i kryersit t veprs penale dhe pamja fizike e
viktims;
Cilat gjurma krejt ka mundur ti l i vrari te kryersi;
A sht lnduar kryersi dhe n cilat pjes t trupit;
Mos iu ka grisur atij ndonj pjes e gardrobs;
A ka krkuar kryersi objekte t caktuara, t holla, apo dokumente;
A i ka njohur kryersi rrethanat;
A ka shfrytzuar vetur, e t ngjashme.

Pra, varet nga secili rast konkret i vrasjes se cilat nga kto fakte do t ndriohen
dhe konstatohen ve e ve, gj q gjithsesi on n prfundim se shikimi te vrasja nuk
guxon t bhet n rrethin e ngusht t vendit t ngjarjes ku sht gjetur kufoma, por sht
e nevojshme t kryhet kontrollimi sistematik dhe i hollsishm i rrethins s gjer,

me qllim t gjetjes s gjurmve dhe objekteve lidhur me vrasjen dhe kryersit e saj dhe
t vrtetohen faktet dhe rrethanat tjera t rndsishme.
Fazat e kryerjes s shikimit t vendit t ngjarjes.
Si n teorin vendore, ashtu edhe at ndrkombtare nuk ekziston unitet n
aspektin e fazave t zbatimit t shikimit t vendit t ngjarjes.Qndrimet e autorve
t cilt mendojn se jan faza(statike dhe dinamike),gjegjsisht tri faza (informative,
statike dhe dinamike),nuk jan t pranueshme nga aspekti i shkencs moderne
kriminalistike.Mirpo, shikimi i vendit t ngjarjes n kuptimin teorik mund t
ndahet n pes faza, kurse n zbatimin praktik, n t shumtn e rasteve fazat e
shikimit t vendit t ngjarjes, n zhvillim e sipr grshetohen reciprokisht dhe kryhen
drejtprsdrejti (D. Modly, 1990; fq. 132).
Kto faza jan:
1. faza informative orientuese dhe organizative apo prgatitore;
2. faza statike identifikuese apo pasive;
3. faza dinamike apo aktive;
4. faza kontrolluese dhe;
5. faza finale apo prfundimtare.
Ndarja e ktill plotsisht mund t pranohet, sepse kur qndrimi i ktill teorik
sjelljet n funksion me zbatimin praktik t shikimit, sht e qart se do faz teorike
mban nj faz t puns s organit inspektues n vendin e veprs penale. Interaksioni i
till edhe sht treguesi m i mir, gjegjsisht verifikim i qndrimeve teorike n
punn praktike.
Faza informative orientuese dhe organizative apo prgatitore e shikimit t
vendit t ngjarjes.
Supozojm se vendi i ngjarjes sht siguruar nga policia, q sht n pajtim me
rregullat kriminalistike, por ekzistojn situata kur sigurimi i vendit t ngjarjes mungon
ose sht shum i rrall.Kjo zakonisht mund t ndodh kur n territorin e nj
administrate policore gjat sigurimit t disa vendeve t ngjarjeve, pr shkak t
ngarkess s madhe me pun, policia nuk ka mundsi q njkohsisht ti mbuloj t
gjitha lokalitetet. N rastet e tilla sht vshtir t bhet selektimi se cilat ngjarje jan
t rnda, e cilat t lehta, sepse ishte dashur t punohet sipas radhitjes s paraqitjes
apo t kuptuarit e veprs penale.N rastet e tilla kujdestari operativ i cili pranon
informatn duhet q qytetarve apo t dmtuarve t cilt e lajmrojn ngjarjen tu jap
udhzime rreth sigurimit t prkohshm derisa policia arrin n vendin e ngjarjes.Pra,
ekziston mundsia q organi i inspektimit t vendit t ngjarjes i cili e bn shikimin,
vjen n vendin e ngjarjes i cili nuk sht i siguruar n pajtim me rregullat e
kriminalistiks, mirpo, n kt pun ne do t fillojm nga supozimi se vendi i ngjarjes s
veprs penale ka qen i siguruar nga policia.Sipas Pavishiqit dhe Modlyt, (1990; fq.
223), me ardhjen e organit t shikimit t vendit t ngjarjes n vendin e kryerjes fillon

faza e shikimit.Organi i shikimit (me duar n xhepa, apo pas shpine) orientohet pr
vendin dhe kohn e shikimit t vendit t ngjarjes (orientimi pr vendin dhe kohn).N
kt faz organi i shikimit pranon informatat nga policia nse jan t siguruara n
vendin e ngjarjes ose kryen biseda me persona tjer t cilt e kan siguruar vendin e
ngjarjes ose kan ndonj njohuri lidhur me ngjarjen penale.Parimisht duhet vizituar
vendi i ngjarjes, por pa hyr n territorin e tij.Territori i vendit t ngjarjes varsisht
nga vlersimi i organit t shikimit dhe antarve t ekipit mund t rritet dhe t
zvoglohet.Pastaj autort e njjt theksojn se vmendje e posame i kushtohet
marrjes s njohurive pr ndryshimet e mundshme n vendin e ngjarjes pas kryerjes s
veprs penale (cilat gjurm dhe objekte jan dmtuar apo asgjsuar, kontaminuar, apo
gjeneruar).Mblidhen t dhnat edhe pr kushtet atmosferike (koha e kryerjes s
veprs dhe shikimit);Vrtetohen kushtet klimatike(lloji i t reshurave,era, temperatura
dhe t dukshmria).
Organi i shikimit n kt faz nxjerr vendim se si duhet kryer shikimi nga
perimetri i jashtm dhe drejt qendrs dhe anasjelltas, varsisht nga situata n vendin e
ngjarjes.N rastet kur ngjarja sht e ndrlikuar, sht e dshirueshme t bhet plani
me shkrim pr zbatimin e shikimit t vendit, me theks t posam n radhn e zbatimit
t disa masave dhe aktiviteteve kriminalistike taktike dhe prcaktimi kush dhe me ka
do ti zbatojGjithashtu mund t merret vendimi edhe pr zgjerimin eventual t
ekipit t shikimit, ose pr pjesmarrjen e personave tjer profesional apo ekspertve.N
kt faz veprojn t gjith antart e ekipit t shikimit, nn udhheqjen e t parit t
ekipit, sepse organi i shikimit nuk mundet kurr vet t prcaktoj rrethin e vendit t
ngjarjes.Pas prcaktimit t vendit t ngjarjes merret vendim pr kryerjen e shikimit,
kurse m von edhe plani i puns s mtejme n baz t konsultimeve me antart e
ekipit inspektues, me brifing t rregullt, sepse si n kt faz, ashtu edhe n fazat tjera t
gjith antart e ekipit duhet t jen mish e thua.Udhheqsi i organit t inspektimit
q nga fillimi shnon informatat e mbledhura n kuptim t mbajtjes s procesverbalit
mbi shikimin e vendit t ngjarjes.Ky shnim mund t bhet n disa mnyra si jan:
diktimi procesmbajtsit, diktimi n diktafon, ose t shkruarit e t dhnave dhe tezave
t caktuara.Diktimi n diktafon sht m efikas, mirpo, kjo nuk prjashton edhe t
shkruarit t tezave t caktuara, pr shkak t prishjes eventuale t diktafonit.
Faza statike identifikuese ose faza pasive e shikimit t vendit t ngjarjes
Kjo faz pason pas fazs organizative informative dhe n esenc ka t bj me
kontrollin e vendit t ngjarjes dhe prcaktimin e kushteve t prgjithshme n t cilat ka
ndodhur ngjarja.Me kt rast bhet kontrolli i vet vendit t ngjarjes,por edhe i rrethit
t gjer.N kt faze caktohet vendi i sakt i ngjarjes, hulumtohen dhe krkohen
gjurmt dhe objektet lidhur me veprn penale, por pa i prekur fare dhe pa i lkundur
nga vendi, si dhe pa ua ndrruar pozitn.Me rastin e ardhjes n vend t ngjarjes,
organi i inspektimit duhet ti prcaktoj vijat e prkufizimit pastaj si duhet tu afrohet,
t konstatoj se a ekzistojn prova q mund t thyhen t cila do t krkon veprim t
shpejtGjurmt dhe objektet shnohen n procesverbal, me numra ose fjal
(markimi), maten, konstatohet largsia midis tyre, analizohen, interpretohen,
fotografohen n trsi dhe n detaje.Prcaktohen marrdhnia e tyre dhe ndrlidhja

me gjurmt dhe objektet tjera dhe shnohet n skicn e vendit t ngjarjes.Shnjimi i

objekteve t gjurmve t identifikuara (markimi), bhet me numra ose me fjal, por
sipas renditjes s caktuar logjike.Nuk bn he nuk guxohet q numrat dhe fjalt e tilla
t shkruhen n mnyr t dyshimt. Renditja e tyre duhet t paraqitet nj rrjedh
logjike t ngjarjes sipas fazave t kryerjes s veprs penale.Kjo gj arrihet vetm me
rikonstruktimin ideor i cili bazohet n rezultatet e informatave t mbledhura nga t
pranishmit dhe n lidhjet logjike t objekteve dhe gjurmve t identifikuara.Nganjher
sht vshtir q kjo t arrihet, por gjithmon duhet t bhet rikonstruktimi ideor
dhe t formohen versionet e mundshme q n t vrtet paraqet planin orientues t puns
n vendin e ngjarjes.Kjo sht forma e vetme q edhe vet procedura e shnjimit t
zhvillohet sipas nj renditje logjike.E konsiderojm si t vetmen t mir q
procedura e identifikimit dhe e shnjimit t bhet njkohsisht n mnyr q dmtimi
ose shkatrrimi i objekteve t mos ndodh nga pakujdesia, sidomos dmtimi i gjurmve
do t reduktohej n masn m t vogl t mundshme.Kjo pastaj nnkupton veprimin e
prbashkt t udhheqsit t shikimit t vendit t ngjarjes dhe teknikut t
kriminalistiks, po q se nuk sht e nevojshme prania e personave tjer n vendin e
ngjarjes67.
Faktet e vrejtura duhet objektivisht t konstatohen dhe fiksohen.Vazhdimisht
duhet pasur kujdes q t ndahen faktet e perceptuara nga mendimet dhe konstatimet.
Duhet t prshkruhen objektivisht rezultatet e perceptimeve t ndjeshme pa gjykuar
personalisht, si dhe pa mendimin e t tjerve.Rezultatet duhet t prshkruhen me nj
saktsi dhe qartsi t madhe n mnyr q m leht pastaj t dallohen nga konstatimet
e mvonshme n fazn dinamike t shikimit.
N kt faz synohet sintetizimi i njohurive t mbledhura n fazat e mparshme
t procedurs: dalja n vendin e ngjarjes dhe sigurimi i tij, masat e ndrmarrjes s par
dhe faza orientuese informative e shikimit.Gjat ksaj faze krijohen nj plan i puns
pr stadin dinamik q pason.Fjala sht pr kontrollin e prgjithshm gjat t cilit
merren prgjigje pr morfologjin e ngjarjes konkrete penale ose pr faktet t cilat
duhen t sqarohen.Fjala sht pr prcaktimin e bazs fillestare dhe t detyrave
konkrete.Organi i shikimit dhe antart e ekipit t tij i parashikojn masat dhe
aktivitetet konkrete t cilat duhet ndrmarr dhe prmbajtjen dhe renditjen e tyre.
Me kt rast duhet pasur kujdes pr aspektet metodike t shikimit t vendit t
ngjarjes.Ktu prcaktohet pika fillestare (zero) e matjes, kurse sipas nevojs vendi i
ngjarjes bastiset n baz t metods e cila varet nga madhsia, lokaliteti dhe
kompleksiteti i vendit t ngjarjes.
Ku fillon kontrolli i vendit t ngjarjes
Krkimi i provave fillon me izolimin dhe mbrojtjen e vendit t ngjarjes.Personi i
cili e bn kontrollin duhet t jet i sigurt se vendi sht i siguruar dhe duhet t filloj
me rikonstruktimin ideor t ngjarjes e cila ka ndodhur para ardhjes s tij aty.sht e
qart se vendi m i mir pr gjetjen e provave sht vendi m i afrt ku sht
zhvilluar akti kritik, si p.sh, afrsia m e madhe e viktims s vrar.

Megjithat nuk bn t lihen anash as vendet tjera n vendin e ngjarjes, si jan:

1. vendi i hyrjes s dhunshme;
2. dalja pr ikje;
3. i dyshuari (rrobat, duart, trupi, flokt...);
4. vendi ku sht gjetur ose do t gjendet arma;
5. vendi i banimit t t dyshuarit;
6. vendi n t cilin ka ndodhur sulmi q ka rezultuar me vdekje;
7. vendi prej nga sht bartur trupi.
Para afrimit vendit t krimit, organi i inspektimit duhet ti prcaktoj kufijt e
tij, t definoj si tu qaset, t konstatoj a ekzistojn prova t thyhen ose
shkatrrohen q krkojn veprim t menjhershm dhe pas ksaj t fotografohet dhe
skicohet skena.Kriminalistt gjithmon duhet ta ken n mendje q teoria e tyre mbi
krimin t jet profesionale.
Nse ndonj prov tregon se duhet ndryshohet mnyra e hetimit, kriminalistt
duhet t jen t gatshm ta ndryshojn apo ta prshtatin teorin e tyre mbi krimin pr
shkak t paraqitjes s fakteve t reja.Teorit fillestare t krimit vazhdimisht
ndryshojn.sht kryesore me qen fleksibil.sht e nevojshme q t konstatohet me
mendjen e shndosh e jo tu prmbahemi teorive dhe spekulimeve hipotetike.Shpesh
prgjigja sht para hundve.Problemi sht se kan ndodhur shum gjera dhe
nganjher leht devijon observimi i thjesht.Nuk duhet prjashtuar instinkti, sepse
ai shpesh mund t na sjell n realitet dhe t na drejtoj n situatn t ciln prndryshe
do ta kishim harruar.
Kriminaliteti apo dhuna sikurse edhe vrasja zakonisht prfshin ndonj lloj
lufte, prdorim armsh, prdorim t forcs fizike apo ndonj kontakt midis kryersit
dhe t vdekurit. Pr kt arsye ekziston mundsia q prova t gjendet dhe t zbulohet.
Gjithmon duhet t kihen n mendje teorit bazike pr transferin dhe shkmbimin.
N formulimin e planit t kontrollit ekzistojn vende t caktuara t cilat duhet
mbuluar menjher, vetm shtrohet pyetja ka duhet t jet prov e ka nuk sht e
domosdoshme.N kriminalistin nuk bn t ndikoj raporti origjinal, ftesa e policis
apo fardo deklarate.Duhet t merren parasysh ato informata,por sht e
dshirueshme q vet ta nxjerrin vendimin i cili do t bazohet n t gjitha informatat.
Duhet t mbahen n mend pyetjet n vijim:
1. a sht shkaktuar vdekja me vrasje;vetvrasje, fatkeqsi; vdekje
natyrore;
2. vendi, faktet, deklaratat dhe provat materiale a e prmbajn kt
sqarim?
3. nse vdekja sht shkaktuar me vrasje: me ka sht kryer
vrasja? A ka qen vrasja e arsyeshme dhe a ekziston shpjegim?

A sht br di aty me qllim t lajthimit t policis si p.sh, a)

deprtimi i simuluar,b) vjedhja;
4. a duket vrasja si vetvrasje (rastet e sigurimeve):a ekzistojn
shum shkaktar t vdekjes? A ka deklarata t dshmitarve dhe
a prputhen me faktet? Elementi i kohs (motit)a prputhet me
gjendjen n vendin e ngjarjes? a) a jan njollat e gjakut t thara
apo t freskta? b) gjendja e trupit (e ngroht, e mavijosur,)?
5. armt/ arma?
a. sht prdorur m shum se nj arm?
b. N ka orienton?
c. A ka qen arma e atij vendi apo lokali?
d. A sht arma e zjarrit?
e. A ka vrima predhash n mur, dysheme apo plafon?
f. A sht arma nn trupin e t vdekurit?
g. A ka qen i vdekuri i armatosur?
Gjat pyetjeve t tilla kryqzore bhet evaluimi final,sepse vetm ather
formohet teoria e cila ndihmon planifikimin e prpunimit t mtejm
kriminalistik.Megjithat, duhet me kujdes t analizohet koha dhe vendi i krimit.Duhet
pasur ide t prgjithshme pr numrin e provave q planifikohen t mblidhen.Kjo faz
krkon pun t madhe, kujdes dhe prfundime t shndosha.
Faza dinamike apo aktive e shikimit t vendit t ngjarjes
Faza dinamike sht faza e tret dhe pjesa qendrore e hulumtimit t vendit t
ngjarjes. mnyra e zhvillimit t saj imponohet si nga dimensionet ashtu edhe nga
konfiguracioni i terrenit (aspekti topografik).Kur sht fjala pr vendet e hapura ose
diskontunitetin dhe dispersionin eventual t vendit t ngjarjes, dhe pr kushtet e
kushtzuara me vet natyrn dhe rrjedhn e ngjarjes kriminale.Njsoj vlen edhe pr
enteriert ku sht fjala pr siprfaqet e mdha, p.sh, hallat e fabrikave, etj.Mirpo,
n rastet e gjurmve t prkohshme apo kalimtare,shikimi fillon me fazn dinamike,
p.sh, gjurma n bor e cila mund t shkrihet, gjurma e pneumatikut t lagur n asfalt
gjat vers, etj.
N kt faz t shikimit ekipi sht m dinamik, m aktiv, krkon, zbulon,dhe
fikson disa gjurm dhe objekte pr t cilat konsiderohet se kan lidhje me ngjarjen
penale dhe marrdhniet midis tyre.N kt faz lejohet t bhen ndryshimet e
nevojshme dhe t zhvillohet hulumtimi i disa gjurmve dhe objekteve duke pasur
kujdes q t mos shkatrrohen, kontaminohen, ose t dmtohen gjurmt ekzistuese,
gjegjsisht, t mos formohen gjurm t reja.Mnyra e kontrollit zakonisht prcaktohet
me teorin e krimit ose hipotezn q e prcaktojn kriminalistt e q bazohet n
observimet e tyre fillestare t vendit t krimit.Fjala sht pr diagnozn diferenciale
kriminalistike. Teoria e krimit krkon nj grup supozimesh t tipit t nnt pyetjeve
t arta kriminalistike, p.sh: si dhe prse ka ndodhur vrasja, si dhe sekuencat e
ngjarjes q kan pasuar.Prandaj do gj e gjetur n at vend duhet t trajtohet si
prov derisa t mos vrtetohet e kundrta.Kjo faz ka nj karakter t theksuar

hulumtues. N kt faze prcaktohet origjina e gjurmve dhe objekteve t gjetura dhe

shikohet mundsia e nxjerrjes s prfundimit n baz t ksaj n raport me veprn penale
dhe shkaktart e saj.Ky edhe sht qllimi dhe caku i shikimit t vendit t ngjarjes n
kuptimin traseologjik.
Faza statike dhe dinamike e shikimit t vendit t ngjarjes nuk mund t ndahen
dhe nuk guxojn t ndahen mekanikisht n praktik, sepse jo rrall n rrjedh e sipr t
shikimit grshetohen si e krkon kt edhe gjendja traseologjike n vendin e shikimit
(hapsira e madhe, largsit e mdha, situata t shumta t nyjave traseologjike, etj).
Prandaj, kujdesi pr kto dy faza kye t shikimit ka rndsi shum t madhe, sepse
mundson q n vendin e shikimit n do koh mund t rikonstruktohet situata far ka
ndodhur n kohn e kryerjes s veprs.Prcaktimi i drejt i vendit t shikimit dhe
fiksimi adekuat i gjendjes faktike mundsojn krijimin e pasqyrs apo shfaqjes s
gjall mbi ngjarjen.N kt faz mund t merren objektet me dor t lkundn dhe t
shikohen duke pasur kujdes q t mos shkatrrohen gjurmt ekzistuese, sidomos ato
latente ose t mos kontaminohen dhe t mos gjenerohen t rejat.N kt faz sidomos
duhet pasur kujdes pr katalogimin e objektit t shikuar68.
Hulumtimi i vendit t ngjarjes n fazn dinamike t shikimit, n t vrtet, ka t
bj me prshkrimin e hollsishm me incizim paralel,sukcesiv dhe me matje paralele
t distancave, dimensioneve dhe veorive t shtrirjes s gjurmve dhe objekteve.
Nganjher sht e nevojshme edhe t maten me peshore objektet.Detyr qendrore e
hulumtimit t vendit t ngjarjes n kt faz t shikimit sht prpunimi i gjurmve
(gjetja apo mos gjetja e gjurmve t pritura, matja, analizat e strukturs dhe prkatsis,
analiza e hollsishme,incizimi,skicimi,etj).Metodat dhe mjetet e tekniks
kriminalistike japin prgjigje n shtjet e detektimit, konservimit, aservimit, dhe
interpretimit t gjurmve apo objekteve.Kontrollimin i vendit t shikimit n fazn
statike dhe dinamike t shikimit, e realizon organi i inspektimit prmes dy mundsive:
q me perceptim t drejtprdrejt t prcakton
Pajimet pr shikimin e vendit t ngjarjes.
Pr t qen kontrolli i suksesshm sht e nevojshme dhe pajisja e caktuar dhe
mbshtetja logjistike.Shum pjes n vendin e krimit i sjell ekipi forenzik i cili sht
i aft pr pun n krimet e rnda dhe i cili posedon pajisje t sofistikuara t nevojshme
pr kontrollin detaj t vendit t ngjarjes. rekomandohet q njsitet t ken pajime t
lvizshme apo mobile pr rastet e vrasjeve, me pajisje e cila sht e nevojshme pr
mbledhjen dhe dokumentimin e provave.
Pajisja praktike sht tepr e nevojshme. Pajisja e mir duhe t t prfshij:
hartn e vendit t krimit; kompasi shkollor;qese t letrs pambuku;
metri
pr
matje;fshesa(shpuza);pliko(kuti);traka
ngjithse;traka
vetngjitse;
o dorzat e kirurgjis;dorzat e pambukta;litari; pasqyra;thjerrza;
vazhduesi manjetik;acidi i krips dhe fasha e pambukt;nj kuti me
o

gozhda; epruvetat pr mostra;grshrt;traka e elikt;markicat ngjitse

pr prova; letra grafike, lapsi dhe markert;qeset e najlonit me mbylls
me patent;kasetofon / rekorder me mikrofon dhe bateria;kaseta t
zbrazta;letr e zakonshme; llamb;foto kamer;film; telefon;
termometr;llamba 12 volt;kablo vazhduese e xhepit; trets;ekan;
o thika dhe skallper; thik me shum tehe;grshr pr tel;paloma;
o gasmaska;grshr t rndomta; librin e emrave t rrugve;
o gjilpr pr qepje;thik; ndrpres, etj.
Vrejtjet krahas kontrollit t shikimit t vendit t ngjarjes
Teknika e cila konsiderohet e dobishme sht q n vendin e ngjarjes t gjendet
personi i cili e njeh vendin dhe i cili do t qndroj aty, fizikisht dhe ta shoh.Kusht
sht q t mos preket asgj dhe t mos punohet me dyshime.Ai person mund t pohoj
pozitn e zakonshme t gjerave n vendin e ngjarjes.Pastaj mund ta bj kontrollin e
vendit.sht e nevojshme t jepen instruksione dhe t dgjohen mendimet dhe t
dihet a ekzistojn mosprputhje dhe a ka materiale t jashtme n vendin e ngjarjes t
ashtuquajtura fakte negative.Nga ata persona krkohet q t prshkruajn pozitn e
zakonshme, p.sh, perdja, roletat, fotografia, statuja, tabla e duhanit, etj.Krkoni raport
t hollsishm.Mbase nevojitet q ata persona ta shikojn vendin e ngjarjes s
bashku me kriminalistin me qllim q t mund t tregojn pr njollat e reja, shenjat e
rregulluara dhe pr do faktor tjetr q nuk prputhet me stilin e jets s t vdekurit.
Situata ideale n kontrollimin e vendit t ngjarjes sht prania e nj tekniku
kriminalistik i cili ka pr obligim kontrollin dhe prgjegjsia e t cilit sht kontrolli
dhe marrja e provave.
Kriminalistt tjer mund t ndihmojn duke hartuar procesverbalin pr pozitn
e objekteve t gjetura n vendin e ngjarjes.Megjithat,ata polic q i ndihmojn
udhheqsit t ekipit operativ nuk bn ti prekin provat.N vend t ksaj ata mund
t paralajmrojn udhheqsin e ekipit pr ndonj objekt t caktuar i cili mund t
shrbej si prov.Kjo procedur e kufizon vargun e marrjes s provave dhe dshmit
e shnuara i uniformon dhe i bn m profesionale.
Meqense objektet mund t bien n tok, sidomos n situatat e dhunshme gjat
mbrojtjes, dyshemeja sht edhe vendi pr fillimin e kontrollit, e pastaj trupi.Sipas
renditjes logjike, kontrolli bhet nga dyshemeja drejt lartsis s shtatit t trupit dhe
pastaj nga lartsia e trupit drejt plafonit.Vendi i kontrollit varet edhe nga lloji i vrasjes.
Nse vrasja ka qen rezultat i grabitjes apo i deprtimit me dhun duhet ta kontrolloni
tr banesn apo shtpin dhe anekset ku mund t gjenden gjrat me vler.Nse vrasja
ka qen rezultat i shkrepjeve me arm, duhet t kontrollohen muret dhe plafoni q
t gjenden vrimat e predhave dhe gzhojat, duhet t ngritn edhe tepiht.
Nse vrassi e ka pastruar terrenin pas vetes, ather mund t kontrollohen edhe
lokalitetet shtes, si jan mbeturinat.Nse ekziston mundsia q t jen t prfshir
edhe narkotikt, ather duhet t kontrollohen edhe vendet e fshehta.Mund t ndodh
q vrassi i ka prgatitur vets di pr t ngrn, ose ka marr di nga frigoriferi. A e

ka ndezur apo fikur dritn? A duket vendi sikur t ishte i prgatitur? A kan qen
dyert e mbyllura me els apo jo? A kan qen dritaret t hapura apo t mbyllura? Ku
sht vendi i hyrjes? Kto pra jan pyetjet t cilat kriminalisti duhet tia shtroj vets.
Ta prkujtojm vazhdimisht teorin e shkmbimit apo transferit! Lokalitetet ku mund
t gjenden fardo provash apo gjurmsh fizike varen nga ngjarja individuale apo
nga hapat e t dyshuarit dhe mund t jen t ndryshme nga vendi n vend.
Megjithat vmendjen duhet prqendruar gjithmon n vendet dhe objektet e
caktuara si vijon:
nn tepih dhe staza;nn draperi;dyert, llambat, pas draperis dhe perdeve;
hedhurinat dhe thast me mbeturina;kontejnert e mbeturinave;
grumbulli i plakave (rrobave);taketuket; plafoni;muret; nn karriga;
nn krevat;pasqyra; telefoni;xhami; shkallt;kalimet; kopshti;
pas kutizave dhe kartoneve t ndryshme;lifti;siprfaqet e ormanit apo
kabinetit;oxhaqet(tymtart);frigoriferi; statuja;prapa pikturave dhe
prapa ors s murit; lavamani; kanalizimi;ventilacioni;pas tavolinave t
fiksuara pr muri; ormant; furra e shporetit; brendia e ormanit;
o dorzat dhe fshesat e kuzhins; lavamani i tualetit dhe kada;
o sporteli;dritaret; vendet rishtazi t dmtuara; kutia postare.
o
o
o
o
o

Mundsia e zbulimit t provave n vendin e ngjarjes sht parakusht i hetimit t

suksesshm.Ekspertiza e hetimit t vrasjes dhe ekspertizat tjera me siguri do t
konstatojn se cilat prova jan gjetur.N kt faze t hetimit mund t paraqitet nevoja
pr bashkpunim t ngusht midis kriminalistit dhe ekspertit forenziks.sht
imperativ q kriminalistt t cilt e kryejn prpunimin kriminalistik t ken
prvoj pune me prova (Vermon. J. Geberth 1996).
Faza kontrolluese e shikimit t vendit t ngjarjes
Pak autor flasin pr fazn kontrolluese t shikimit q sht dika e
pazakonshme, sepse n fazn dinamike nuk gjendet prmbajtja q i prgjigjet fazs
kontrolluese, pr kt arsye vmendjen e posame duhet kushtuar punimit t profesorit D.
Modly; (1999;21), ku flet pr fazn kontrolluese t shikimit t vendit t ngjarjes.
esenca e fazes kontrolluese qndron n at se t gjith antart e ekipit t shikimit t
vendit t ngjarjes i rezymojn rezultatet e shikimit dhe i krkojn lshimet eventuale t
cilat duhet t korrigjohen duke i prsritur masat dhe aktivitetet e caktuara taktike
teknike.Nga kjo fjali shihet qart se asnj shikim i vendit t ngjarjes nuk bn t
kaloj pa fazn kontrolluese.Lshimet gjithmon jan t mundshme, sidomos kur
sht fjala pr shikimet kompleke ku ka viktima dhe kur shpesh here duhet shmangur
nga metodologjit e standardizuara. Ather nuk shihet qart dhe paraqiten lshime t
ndryshme t cilat mund t eliminohen vetm para se t prfundoj shikimit.N t
kundrtn mundsia e till prjashtohet.Mirpo, mund t mos jen vetm lshimet
klasike n pyetje.sht e mundur q me rastin e rrumbullaksimit t rezultateve t
shikimit t vendit t ngjarjes t vij deri te prfundimi q vendi i ngjarjes t zgjerohet, ose
personat e caktuar q jan hasur n vendin e ngjarjes, kurse paraprakisht nuk kan

qen t dyshuar pr kt, megjithat duhet marr n pyetje, gjegjsisht arrestuar.Pr

kt arsye n kt faz t shikimit duhet shmangur rikonstruktimit ideor t ngjarjes, gj
q do t mund t ndihmonte eliminimin e lshimeve eventuale.
N fazn kontrolluese praktikisht rishikohet rrjedha e deritashme e shikimit,
bhet analiza e shkurtr e puns s kryer dhe eventualisht merret vendimi pr
ndrmarrjen e ndonj mase dhe aktiviteti tjetr.Nganjher paraqitet nevoja pr
prsritjen e ndonj aktiviteti, prandaj kjo bhet mu n kt faz.N fillim sht
vshtir q t planifikohet n mnyr t sakt tr rrjedha e shikimit t vendit t
ngjarjes. ky plan fillimisht sht orientues dhe fleksibil q sht krejt arsyeshmeVetm
pasi q t kryhet puna e madhe mund t vlersohet se a duhet t punohet edhe di
q nuk sht planifikuar, gjegjsisht q nuk ka mundur t parashikohet si p.sh, a jan
gjetur dhe mbledhur t gjitha gjurmt,sidomos gjurmt t cilat drgohen n
ekspertiz; pastaj, a sht i nevojshm angazhimi i specialistve dhe ekspertve n
vendin e ngjarjes. n kt mnyr jemi t sigurt se do t shmangen lshimet e shumta dhe
shikimi i vendit t ngjarjes do t jet m efikas (Petroviq. B. 2001;fq. 382).Krejtsisht n
fund fjala sht pr zbatimin e parimit t rndsishm kriminalistik t verifikimit t
masave dhe aktiviteteve t ndrmarra me prsritjen eventuale t ndonjrs prej tyre, kur
kjo sht e mundur ose e nevojshme.
Rikonstruktimi ideor
Rikonstruktimi ideor sht aktivitet n kuadr t s cilit rikonstruktohet tr
rrjedha e ngjarjes ose disa faza t saj me qllim t zbulimit t gjurmve dhe objekteve
t veprs penale, prcaktimit t mekanizmave t shkaktimit t saj dhe rrethanave t
cilat kan sjell aty,si dhe nxjerrjen e konstatimeve pr t gjitha rrethanat tjera relevante
t kryerjes s veprs penale.Rikonstruktimi ideor i br mire i rrjedhs s veprs
penale, rrugve hyrse dhe dalse t kryersit, lvizjes s tij npr vendin e ngjarjes,
aktivitetet e tij n vendin e ngjarjes, mjetet dhe mnyra e kryerjes, etj. ka rndsi t
madhe pr zbulimin e mikrogjurmve sepse me ndihmn e tij mund t vrtetohet vendi
dhe objektet (bartsi i gjurmve) pr t cilat supozohet se i ka kontaktuar kryesi dhe n to
gjenden gjurmt e tij.Duke filluar nga mikrogjurmt e vrejtura n baz t ligjeve t
natyrs dhe rregullave t prvojs mund t nxirret prfundimi pr rrethanat q i kan
shkaktuar gjurmt dhe pr vendet ku mund t gjenden mikrogjurmt.N baz t
rikonstruktimit ideor nxirren prfundimet pr drejtimet e veprimit t shkaktarit t
gjurms, pozits, qndrimit dhe pozits s ndrsjell t kryersit dhe t objektit t
sulmuar n kohn e kryerjes s veprs, pr distancn midis tyre,etj. n esenc
rikonstruktimi ideor zhvillohet n dy faza.N fazn e par zbulohen t gjitha gjurmt,
kurse n t dytn verifikohen provat e siguruara.
Faza prfundimtare e shikimit t vendit t ngjarjes
Fazn prfundimtare sikurse edhe at t mparshmen e shtjellon nj numr i
vogl i autorve.N fazn prfundimtare apo finale vendoset pr fatin e corpora
deliktit,n kuptim t arkivimit dhe ruajtjes s tyre,drgimit n ekspertiz,etj.

Gjithashtu n kt faz duhet t shkruhet procesverbali i cili mbahet gjat tr

shikimit, t bhen skicat dhe fotoelaboratet. (D. Modly; N. Korajli; 2002; fq. 752).
N kt faz t shikimit udhheqsi i ekipit dhe tekniku i kriminalistiks kan
shum pun.Udhheqsi i ekipit t shikimit ka pr detyr ta prpiloj procesverbalin
mbi shikimin n baz t tezave, shnimeve apo vrejtjeve gjat shikimit.do vones e
ksaj pune sht e papranueshme, si nga aspekti kriminalistik,ashtu edhe nga
aspekti juridik ligjor.Mirpo, nse rrethanat lejojn sht mir q procesverbali po
n kt faz edhe t shtypet, sepse pr kt ka shum arsye, por praktika e deritashme
flet se procesverbali shtypet n lokalet zyrtare,dikur madje edhe pas disa ditsh dhe
javsh, gj q gjithqysh nuk sht mir, dhe kt praktik duhet ndryshuar.
Obligimet e teknikut t kriminalistiks kan t bjn me punimin e skicave t
vendeve t ngjarjes, sepse kjo nuk mund t bhet n kushtet e terrenit.Ather, n t
vrtet punohen t ashtuquajturat skica kroki, pr marrjen e masave t
nevojshme n mnyr q n fazn finale pas t gjith parametrave t mund t bhet skica
e vendit t ngjarjes penale.Pastaj n lokalet zyrtare bhet zhvillimi i filmit, punohen
fotografit dhe fotodokumentacioni.Gjithashtu pr gjurmt dhe objektet e caktuara
bhet krkesa pr ekspertiz dhe t gjitha s bashku i drgohen laboratorit kompetent.
Shpesh n ekspertiz drgohen vetm pjest e materies s gjetur, mostrat, kurse
pjest tjera ruhen n kasaforta zyrtare, frigorifer, apo lokale tjera pr kt destinim.
Si po shihet n fazn prfundimtare kryhen shum aktivitete pa t cilat nuk sht e
mundur kryerja e drejt e shikimit t vendit t ngjarjes (Petroviq. B. 2001;fq.333).Tr
kjo q u cek deri m tani rreth shikimit t vendit t ngjarjes tregon se sht krejtsisht
e arsyeshme q shikimi t ndahet n pes faza, sepse koncepcioni i deritashm prej
dy, gjegjsisht tri fazave sht tejkaluar dhe nuk e shpreh gjendjen reale t gjrave n
terren.
Plotsimi i shikimit t vendit t ngjarjes
Di t ndodh nganjher q n operacionin e par t mos kryhet shikimit n t
gjitha lokacionet e nevojshme pr shkak se n momentet e para nuk kan qen t
njohura t gjitha rrethanat e vrasjes,si dhe pamundsia e qasjes objekteve, personave
dhe vendeve,prandaj kur paraqiten njohurit dhe gjurmt,gjegjsisht objektet e
reja, ather sht e nevojshme edhe perceptimi i drejtprdrejt i organit t inspektimit.
Ather bhet plotsimi i shikimit sipas rregullave t njjta, sikurse shikimi.Ka shum
situata kur sht i nevojshm plotsimi i shikimit t vendit t ngjarjes.Ato jan situata
kur jan gjetur disa gjurm q kan lidhje me vrasjen, me kontrollin e baness s
viktims ose kryersit, kontrollimin e terrenit, lumenjve, ose ndonj vendi tjetr ku kryesi
i ka hedhur mjetet e kryerjes, kontrollimit t automobilave t cilt i ka shfrytzuar
kryesi pr kryerjen e veprs, ose brenda tyre ka kryer veprn penale.
Ky shikim i mvonshm sht treguar si problematik, sepse pr shkak t kalimit
t kohs n vendin e ngjarjes lindin ndryshime t ndryshme t cilat e zvoglojn
prmbajtjen e informatave t gjurmve dhe objekteve (entropia e informatave).N
shqyrtimin kryesor mbrojtja mund t paraqet kundrshtimin e saktsis s gjendjes

n vendin e ngjarjesPr kt arsye krahas ktyre q u ceken duhet kushtuar

vmendje edhe konstatimit t ndryshimeve t lindura dhe ato t futen n
procesverbalin e shikimit t vendit t ngjarjes.
Gjurmt dhe objektet n vendin e kryerjes s vrasjes
Varsisht nga mnyra, mjetet, vendi dhe koha e kryerjes si dhe lvizja dhe sjellja
e kryersit para vrasjes, gjat kohs s vrasjes dhe pas saj si dhe varsisht nga fakti se a
sht br rezistenc nga ana e viktims, gjegjsisht a ka pasur luft reciproke n vendin
e ngjarjes,mund t gjenden gjurm dhe objekte t llojllojshme t cilat mund t
rrjedhin nga kryesi, mjeti i kryerjes dhe nga viktima.Se cilat gjurmt do t hasen n
vendin e ngjarjes, n far gjendje dhe n far shkalle relevante varet nga kalimi i
kohs prej momentit kur sht kuptuar se sht vrar ndonj njeri, pastaj nga dalja n
kohn e duhur n vendin e ngjarjes dhe ndrmarrja e masave pr ruajtjen e tyre,
gjegjsisht pengimin e ndryshimit t tyre dhe shkatrrimit eventual t tyre.
Arsyet e cekura kryesisht ndikojn n at se cilat gjurm dhe objekte do t
gjenden n vendin e ngjarjes, por, n praktik m s shpeshti mund t gjenden gjurmt e
kryesit n vijim:
gjurmt e gjakut;sperma; qimet; pshtyma; jashtqitja; tajime tjera
(gjurm biologjike);vijat papilare; shputat dhe thonjt; dhmbt; dheu;
pluhuri;
o ngjyra;llaku; rrobat; fijet (stofi) aroma, etj.
o

Te veprat penale t vrasjes, sikurse edhe te veprat tjera t grupit t

deliktit t gjakut m s shpeshti jan t pranishme gjurmt e gjakut t
viktims, por ato mund t jen edhe t kryesit nse ai ka qen i lnduar dhe
mund t gjenden n trupin e viktims, kryesit, n mjetin e kryerjes dhe
n objektet tjera n vendin e ngjarjes t cilat paraqiten si bartse t tyre si
dhe n rrugn nga ka shkuar kryesi, prej vendit t ngjarjes.Gjurmt e gjakut
kan shrbyer si gjurm eliminuese deri n zbulimet e reja dhe futja e
gjenetiks n kriminalistik, gjegjsisht zbulimi i mundsis s shfrytzimit
t testit t ADN-s,i cili paraqet gjurm gjenetike t nj personi dhe
mundson identifikimin e tij njsoj sikurse edhe shenjat e vijave papilare,
prandaj, pr kt arsye edhe quhet shenj gjenetike e gishtrinjve.Nga
mostra e gjakut ose sperma(spermatozoidet)mund t prcaktohet
struktura unike gjenetike e ndonj personi dhe shkenctart prjashtojn
mundsin q t dy persona t paraqitet struktur e njjt gjenetike, prve
n rastet kur jan binjak t nj qelize. ADN-ja, gjendet n kromozomet
e do qelize trupore dhe te do njeri sht e ndryshme e q paraqet bazn
q edhe gjurma e gjakut t jet gjurm e identifikuar.
Prve gjurmve n vendin e ngjarjes mund t gjenden edhe objekte t
ndryshme t kryesit me t cilat nuk sht kryer vepra penale por jan fakte materiale
indiciale me rndsi esenciale kriminalistike, sidomos sa i prket formimit t versioneve

pr t dyshuarin.Kto objekte nuk ndrlidhen me veprn penale, as me kryesin n

baz t gjurmve, por n baz t vetive t posame dhe t marrdhnieve ndaj kryesit.
N t vrtet kryesi n vendin e vrasjes, n t shumtn e rasteve, nganjher me
vetdije, sepse e pengojn, nganjher i hedh ato me qllim ose i harron, kshtu q n
kt moment ai nuk sht i vetdijshm q n disa objekte t tij kan mbetur n vendin e
ngjarjes.M s shpeshti kto jan objekte q i prdor kryesi (shkopi, anta,
ombrella); sendet pr prdorim personal (kamishi, sheshimi, sakoja, guna, dorzat);
kpuct (patikat, izmet), (pjes t rrobave dhe kpucve), (pullat, pjes e shqyr e
stofit nga rrobat, pjes t gjonit nga kpuca, lkura apo skaji), si dhe sende tjera (letra,
kaseta, dokumentacioni i ndryshm, etj).
Varsisht nga lloji i mjetit t kryerjes, n vendin e ngjarjes mund t gjenden
edhe disa gjurm apo pjes dhe mjete me t cilat sht kryer vrasja.
Nse vrasja sht kryer me arm zjarri, aty mund t gjenden gjurmt e barotit,
blozs, flaks, predhs, gzhojave, kurse n disa raste edhe vet arma e zjarrit prej t
cils sht shkrepur.Kto jan sidomos t rndsishme predhat e shkrepura dhe
gzhojat e tyre, sepse gjurmt e brendis s tyts t cilat mbeten n predh me rastin e
shkrepjes dhe gjurmt e gjilprs goditse n gzhoj t predhs,jan gjurm
identifikuese, meqense me ekspertizn prkatse balistike mund t vrtetohet arma
konkrete prej t cils sht shkrepur dhe me t ciln sht kryer vrasja.
Gjurma e viktims n vendin e ngjarjes m s shpeshti sht gjaku q mund t
gjendet n vet viktimn, n objektet pr rreth, mure, dysheme dhe plafon si dhe n
kryesin.Prve ksaj n vendin e kryerjes s vrasjes mund t gjenden edhe dhmbt,
qimet,fijet e ndryshme dhe shenjat papilare t cilat jan t viktims, por kan
rndsi relevante t posame nse ato gjenden te i dyshuari.
Disa gjurm q jan t kryesit mund t gjenden edhe te viktima.Krahas
gjurmve t gjakut t tilla mund t jen edhe qimet, dhmbt, thonjt, fijet e ndryshme,
etj.Por ekzistojn edhe gjurmt nga mjeti i kryerjes n trupin e viktims t cilat
mund t jen t ndryshme, varsisht pr far mjeti konkret sht fjala.
Te viktima dhe kryesi mund t gjenden edhe mikrogjurmt specifike t cilat
mbeten nn thonj, t cilat rrjedhin nga indi ose rrobat e kryesit, gjegjsisht viktims e
q prap ka lidhje kauzale me mnyrn e vrasjes dhe me zhvillimin e rrjedhs s ngjarjes
kriminale.Gjurmt e gjetura n vendin e kryerjes s veprs penale t vrasjes me
shfrytzimin e tyre profesional dhe logjistik, duke marr parasysh edhe faktet negative
q ekzistojn n vendin e ngjarjes, kan rndsi t jashtzakonshme kriminalistike
operative,sepse paraqesin baz indiciale pr formimin e versioneve adekuate dhe
planifikimin e rrjedhs s mtejme t prpunimit kriminalistik.
Do ta ilustrojm kt me shembullin n vijim:
Policis i sht paraqitur se n fshatin fqinj, n nj prrosk gjendet nj kufom e
panjohur mashkulli me pjesn e prparme t trupit i zhytur n uj.Puntort e policis

t cilt kan dal menjher n vendin e ngjarjes pr ndrmarrjen e masave kan

vrejtur se izmet q i ka mbajtur kufoma t cilat kishin mbetura jasht ujit nuk kan
qen t prllour, ndonse rruga deri n at vend ka qen mjaft me llo.Kshtu q
kufoma nuk ka mundur kurrsesi t ket ardhur deri te ai vend e t mos ishin
prllour izmet. Kshtu q kan formuar versionin se personi nuk sht mbytur
ktu, por kufoma sht sjell dhe sht hedhur n prrosk.Gjurmt e kmbve dhe t
karrocs s dors jan gjetur nga vendi ku ka qen kufoma e deri te shtpia e afrt ku
kishte jetuar nj vejush e moshs mesatare.Me obduksionin e kufoms sht
konstatuar se vdekja nuk ka qen e dhunshme, por shkaku i vdekjes ka qen infarkti,
n baz t s cils menjher sht konstatuar se nuk sht fjala pr veprn penale t
vrasjes, mirpo rasti sht dashur t ndriohet plotsisht q t mund t eliminohen
t gjitha ndryshimet eventuale.Gjurmt e gjetura kan mundsuar formimin e
versioneve se e veja ka pasur lidhje t caktuara me kt rast, ose ka njohuri me faktet
esenciale.Versioni ka rezultuar i bazuar dhe e veja ka treguar se i ndjeri ka qen
dashnor i saj dhe se natn kritike ka ardhur te ajo dhe gjat marrdhnies intime befas
ka vdekur.Ajo nga frika q t mos fajsohet pr vdekjen e tij dhe pr tiu shmangur
turpit, kufomn ka qitur n karroc dore dhe e ka hedhur te prroska, n vendin ku
sht gjetur.Versioni i saj sht vrtetuar edhe nga gjurmt e gjetura n karrocn e
dors dhe n kpuct e saj si dhe n deklaratat e fqinjve t afrt.
Trupi i vdekur (kufoma)
Dshmia m e rndsishme e cila padyshim tregon se sht kryer vepr penale
sht trupi i vdekurdhe se me rastin e gjetjes s tij duhet kushtuar vmendje e
posame.M s shpeshti kt e hasim n vendin e vrasjes, por ndodh pr shkak t
ofrimit t ndihms bartet deri n entin shndetsor ku vdes rrugs ose n entin
shndetsor si dhe n vendet tjera me qllim t shkatrrimit apo fshehjes s provave.
Nse trupi pas ofrimit t ndihms mjeksore gjendet n spital, kjo konstatohet dhe
sht e dshirueshme q ti bhet shikimi, gj q n praktik sht rast i rrall.
Prandaj nga aspekti kriminalistik sht shum e rndsishme t bhet
prshkrimi i hollsishm dhe kontrollimi i kufoms gjat shikimit, sepse mund t
ofroj shum informata t dobishme operative.Prshkrimin e kufoms e bn mjeku
specialist i mjeksis ligjore, kurse kontrollin e jashtm t kufoms me qllim t
gjetjes s gjurmve dhe t prcaktimit t mnyrs dhe t mjeteve t vrasjes, krahas
mjekut t mjeksis ligjore e bn edhe tekniku i kriminalistiks dhe ekspertt tjer,
varsisht nga mjeti me t cilin sht br vrasja (balistiku, traseologu, biokimisti, etj).T
gjitha faktet e gjetura gjat kontrollit dhe prshkrimit t kufoms fiksohen me
procesverbal mbi shikimin dhe fotografohen.Sidomos sht e rndsishme q pamja e
jashtme e kufoms hollsisht t konstatohet n mnyr q t mos ndodh q gjat
transportit t kufoms pr obduksion t shkatrrohen ose t ndryshohen gjurmt relevante
t cilat nuk jan gjetur gjat shikimit, ose madje edhe t krijohen gjurm t reja q
nuk kan t bjn me veprn penale t vrasjes dhe kryesin e saj, sepse mund t
shprehet negativisht n efikasitetin e rrjedhs s mtejme operative, sidomos me rastin e
formimit t versioneve.N vendin e ngjarjes ndrmerren masa adekuate pr
prcaktimin e identitetit t kufoms n pajtim me rregullat kriminalistike taktike dhe

teknike, meqense fakti gjithashtu sht i rndsishm pr formimin e versioneve dhe

planifikimin e mtejm t prpunimit kriminalistik.
Vendi i gjetjes s kufoms duhet t fiksohet sakt n procesverbalin e shikimit t
vendit t ngjarjes, me skicim dhe fotografim t vendit t ngjarjes, n mnyr q t mos
paraqitet kurrfar problemi n rikonstruimin eventual t ngjarjes kriminale.sht i
nevojshm edhe prshkrimi i hollsishm i pozits n t ciln sht gjetur kufoma,
duke pas kujdes pr pozitn e duarve dhe t kmbve dhe pr at se a ka mbajtur n
dor kufoma ndonj send apo ndonj prmbajtje tjetr si dhe gjendjen e rrobave dhe
kpucve n kufom.Pasi q t fiksohet me procesverbal pozita e kufoms,tekniku i
kriminalistiks do ta fotografoj at n kuadr t tr vendit t ngjarjes.Pastaj
fotografohet edhe pamja e kufoms me gjurmt e dukshme, duke pasur kujdes q
gjurmt t fotografohen me profil proporcional.
Prshkrimi i kufoms bhet sipas rregullave kriminalistike teknike, kurse
gjithsesi prfshin gjinin, madhsin, moshn dhe formn e flokve, qerpikt, hundn,
vetullat, syt dhe vesht.Qllimi i kontrollimit t kufoms sht gjetja e
mikrogjurmve dhe gjurmve tjera dhe kjo bhet n fazn dinamike t shikimit.
Vmendjen sidomos duhet drejtuar n gjetjen e gjurmve t kryesit dhe n gjurmt
e dheut n kpuc, shuplaka t duarve dhe n rrobat e viktims,me qllim q t
vrtetohet se a sht vendi i vrasjes aty ku sht gjetur kufoma.Mjeku specialist i
mjeksis ligjore i prshkruan hollsisht t gjitha lndimet e dukshme n trupin e
kufoms dhe gjendjen e saj n aspektin e njollave t vdekjes dhe shtangsis.Varsisht
nga mnyra e vrasjes,duart e viktims mund t jen burim i rndsishm informativ,
pa marr parasysh se a sht fjala pr gjurm nn thonj apo pr ndonj mikrogjurm
tjetr q rrjedhin nga kryesi, e q vrteton edhe shembulli n vijim:
Kryesi i panjohur e ka mbytur nj grua t vjetr.Nn thonjt e t mbyturs jan
gjetur mikrogjurmt e fijeve, e q sht edhe m e rndsishme n dorn e saj t majt
jan gjetur fijet t cilat kan qen t nj rndsie t jashtzakonshme kriminalistike,
pikrisht pr shkak t vendit ku jan gjetur.N baz t fijeve t gjetura sht formuar
versioni mbi dukjen e rrobave.Me nj pun kmbngulse operative jan mbledhur
edhe faktet indiciale n baz t s cilave ka mundur t formohet versioni pr personin e
dyshimt i cili ka bartur sako stofi dhe fijet i jan prgjigjur saktsisht sakos s tij,
gjegjsisht me ekspertiz sht konstatuar prputhja e padyshimt e fijeve nga dora e t
mbyturs me materialin e sakos.Ndonse gjurmt e fijeve nuk jan gjurm
identifikuese, faktet tjera kan treguar pr shkalln e dyshimit n raport me at person
dhe e kan ndihmuar n eliminimin e personave tjer me sako t t njjtit material,
kurse rezultatet e ekspertizs s fijeve, e kan vrtetuar bazueshmrin atij dyshimi,
prandaj edhe i dyshuari sht arrestuar.Gjat biseds i dyshimti e ka pranuar vrasjen
dhe ka pohuar faktin se e mbytura derisa ai e ka mbyt me dorn e majt e ka kap
fort pr mangt e sakos, gj q edhe kan mbetur gjurmt e fijeve t cilat kan
ndihmuar zbulimin e kryesit.
N mbeturinat nn thonj mikrogjurmt jan kryesisht t mbrojtura mir, kurse
n pjes tjera t kufoms mund t humben, shkatrrohen apo ndryshohen leht gjat

transportit t kufoms, prandaj insistohet n kontrollimin e hollsishm t kufoms n

vendin e kryerjes s veprs penale.Mjeku specialist i mjeksis ligjore, pr shkak t
ndryshimeve t caktuara t jashtme n kufom mund t deklarohet edhe pr kohn e
prafrt t vdekjes q ka rndsi esenciale pr planifikimin e aktiviteteve t mtejme
operative.Dihet se kufoma ftohet pas vdekjes pr do or nga 1 grad celsius, por kjo
ndodh deri n momentin e barazimit t temperaturs s trupit me ambientin e jashtm.
Njollat e vdekjes prfshin tr siprfaqen e trupit 34 or pas vdekjes, kurse
gjurmt e ndrydhjes paraqiten 10 12 or pas vdekjes.Shtangia e kufoms zakonisht
paraqitet 24 or pas vdekjes, kurse plotsisht ajo sht e shprehur 8 10 or,
gradualisht e lshon prej 24 48 or, kurse pas 3 deri n 4 dit eliminohet plotsisht
shtangia. Me obduksionin e kufoms merren prgjigjet n kto pyetje:
cili sht shkaktari i vdekjes dhe a ka qen ajo e dhunshme?
far lndimesh t tjera gjenden n t, prve atyre vdekjeprurse?
Me far mjeti jan shkaktuar lndimet?
Cilat lndime jan br pr s gjalli e cilat pas vdekjes?
Kur ka ndodhur vdekja?
A ka lndime pr t cilat mund t konstatohet se jan rezultat i mbrojtjes?
A ka qen i vrari n gjendje t dehur?
A ka lnguar i vrari nga ndonj smundje tjetr dhe nse po ndikimi i saj
n shkakun e vdekjes?
o A ka mikrogjurm nn thonjt e viktims dhe n duart e saj?
o A ka lndime specifike n viktim apo ndryshime t cila mund t jen
indikative n raport me kryesin, grvishtjet me thonj, kafshime me
dhmb, floku i nxjerr, fijet e mjekrs, etj?
o N situatat e caktuara duhet t bhen edhe ekspertiza t mvonshme
nse dyshohet se vrasja sht kryer me helmim, ather me
ekspertiz drgohen disa organe dhe pjes t organeve t kufoms me
qllim t konstatimit t llojit t helmit dhe t fakteve tjera t hollsishme.
o
o
o
o
o
o
o
o

Nga fillimi i shikimit deri n prfundimin e prpunimit kriminalistik,

udhheqsi i prpunimit kriminalistik duhet ta realizoj bashkpunimin e plot me
ekspertin e mjeksis ligjore si dhe me ekspertt tjer dhe me teknikun e kriminalistiks
i cili duhet t jet antar i ekipit i cili sht duke br ndriimin e vrasjes konkrete.
Rezultatet e prpunimit kriminalistik, konstatimet dhe mendimet e ekspertit t
mjeksis ligjore dhe ekspertve tjer vazhdimisht plotsohen.Me kt ekspertiz kjo i
jep sidomos dimension kriminalistik, prandaj sht praktik e gabueshme kur ky
bashkpunim ndrpritet menjher pas obduksionit, a n fakt qndron konstatimi se
ai duhet t vazhdoj edhe pas prfundimit t obduksionit gjat realizimit t prpunimit
kriminalistik.Bashkpunimi reciprok sidomos duhet t jet i theksuar n situatat kur
gjat ndrmarrjes s masave dhe aktiviteteve operative taktike dhe hetimore sht e
nevojshme verifikimi i versioneve, t dhnat e mbledhura dhe informatat e tilla t cilat
nuk prputhen plotsisht me konstatimin mjekoligjor ose t ndonj eksperti tjetr, ose kur
obducenti gjat obduksionit nuk ka mundur t deklarohet pr mnyrn e shkaktimit
t lndimeve vdekjeprurse.Para se t largohet kufoma nga vendi i ngjarjes s pari

duhet me ngjyr apo me shkums, ose me ndonj material t prshtatshm n tok t

skicohet pozita e trupit, me qllim q t shihen konturat e trupit dhe ekstremitetet,
pastaj prshkruhet vendi ku sht gjetur kufoma, drejtimi nga ka qen koka e
kthyer, kurse nse n vendin e ngjarjes ka m shum se nj trup n afrsi, ather sht
mir q t ceken pozitat e trupave n vendin e ngjarjes. problem t posam paraqet, si
theksonT.Markoviq, kufomat e fshehura, sepse zakonisht ato gropohen, ku praktika
kriminalistike njeh raste t groposjes madje edhe nn autostrad, n themelet e
ndrtesave, e vende tjera.Krkimi i kufomave t tilla jo rrall prfundon pa sukses.
Meqense kufoma me rastin e dekompozimit liron temperatur prej disa dhjeta
grad celsius sht i mundur edhe zbatimi i termo vizionit, ose termografis.Fjala
sht pr metodn e thjesht: zbulohen ekzemplar t temperaturs s caktuar dhe
jepen qoft n form fotografie ose filmi.Kto ekzemplar quhet termograf dhe
paraqesin profilin e temperaturs s objektit.Termografia sht deg e radiometris
infra t kuqe e cila mat dhe shnon rrezet infra t kuqe t emetuara nga drejtimi i objektit.
Qllimi themelor sht regjistrimi i rrezeve.Disa objekte absorbojn sasi t madhe t
energjis infra t kuqe, por edhe e emetojn at energji n t njjtn mas si e
absorbojn.Kjo mundson matjen e energjis s liruar dhe sjelljen e saj n lidhje me
temperaturn e objektit.Me kt veprim mund t konstatohet p.sh, se a sht
nxjerr rishtazi automobili nga parkingu, a gjendet n vendin e caktuar apo ka qen
kufoma e larguar.Mund t krkohen siprfaqe t ujit edhe n baz t ndryshimeve t
temperatures t konstatohet se ku gjendet n fund t ujit kufoma, sepse temperature
sht m e ngritur pr shkak t proceseve t kalbjes.Si nj nga mnyrat e zbulimit t
vendit ku gjendet kufoma sht edhe analiza e toks dhe analizat e shkaqeve
gjeormorfologjike.Kto dy metoda varen nga interpretimi i ndryshimeve apo
mungesa e ndryshimeve n strukturn e toks, kurse probabiliteti i analizs varet nga
profesionalizmi i personit i cili e bn at.Gjithashtu sht e mundur edhe zbatimi i
radarit nntoksor i cili sht mjet i sofistikuar i zbulimit t varrezave t fshehura.Ky
sht prdorur n Britani, ShBA, dhe Australi, dhe shfrytzohet ashtu q e cakton
vendin ku ka ardhur deri t rregullimi i toks.N kriminalistik rasti m i ndrlikuar
konsiderohet coptimi i kufoms, e q nuk sht i shpesht dhe kryhet nga motivet
krejtsisht tjera (urrejtja, xhelozia patologjike, rregullimi shpirtror).N situata t tilla
mund t shtrohen pyetje t caktuara kriminalistike taktike: pjest e trupit a i
takojn nj apo m shum kufomave; cili sht shkaktari i vdekjes;kur dhe ku sht
shkaktuar vdekja; kur sht br coptimi i kufoms; mosha e kufoms,gjinia, me far
mjeti sht br coptimi i kufoms; a e ka njohur anatomin e njeriut kryesi dhe
teknikn e obduksionit; pjest e kufoms a flasin pr personalitetin e kryesit dhe
specifikat tjera.N kto dhe pyetjet tjera prgjigjen na jep eksperti i mjeksis ligjore
me t cilin policia q nga fillimi bashkpunon ngusht.
Identifikimi i viktimave
N kt pjes do t flasim pr metodat kriminalistike t identifikimit, sidomos
kur jan n pyetje katastrofat m t mdha dhe specifikat e identifikimit t
viktimave69 69 eksplodimet, me rast paraqitet nevoja pr identifikimin e numrit m t
madh t kufomave dhe personave t lnduar.

Identifikimi i personave n prgjithsi sht procedur me t ciln vrtetohen

dhe krahasohen karakteristikat ligjore, faktike dhe biologjike sipas t cilave nj person
e dallojn nga tjetri.Karakteristikat ligjore do person i merr n baz t dispozitave
ligjore (emri,mbiemri, statusi martesor,shtetsia,vendbanimi, etj).Kto karakteristika
mund t ndryshohen n t njjtn mnyr sikurse q merren, ndrkaq karakteristikat
faktike njeriu i fiton n momentin e lindjes, (data e lindjes, vendi i lindjes, nacionaliteti,
etj) dhe ato jan plotsisht t pavarura nga vullneti i njeriut.
N kutptimin kriminalistik rolin m t madh e luan definomi apo prcaktimi i
njeriut n kuptimin biologjik prmes t ashtuquajturit identitet biologjik.Vetit e
karakterit biologjik jan prmbajtje materiale e identitetit t individit dhe themel i
identitetit t tij. Ndonse nocioni identitet n vetvete prfshin trsin e t gjitha
vetive t nj personi n procesin e identifikimit kriminalistik nuk mirren parasysh t
gjitha vetit por vetm ato q jan t mjaftueshme q n mnyr t sakt t prcaktohet
identiteti i nj personi, gjegjsisht ajo n baz t s cils nj person dallohet prej tjetrit.

Ekzistojn tri mnyra themelore t identifikimit kriminalistik t personave si jan:

1. Evidentuese
2. Hetimore dhe
3. Identifikimi me ekspertiz .Mirpo, sotme rol t posam luan
prcaktimi i identitetit t personave me analizn e ADN-s73
Ndrkaq, n rastet kur gjendet kufoma situata sht shum m e vshtir sesa
identifikimi i personave t gjall sepse vetm n disa raste te identifikimi i personave t
gjall ky paraqitet si detyr e vshtir, derisa tek zbulimi i kufoms 74 pothuaj gjithmon
sht detyr e vshtir dhe gjithmon sht i domosdoshm obduksioni.Kjo do t thot
se me rastin e obduksionit duhet t ndrmerren masat e nevojshme pr tu prcaktuar
identiteti i kufoms.Ky obligim mbetet edhe ather kur sht i ditur identiteti.
Gabimet m t shpeshta me rastin e identifikimit shkaktohen pr shkak t ndryshimeve
n kufom, sepse fytyra m nuk e ka as mimikn as pantomimn, ajo sht vetm nj lloj
maske, ngjyra sht tjetr, kufoma merr nj pozit t ciln nuk e ka njeriu i gjall.
Pr kt arsye parimi i kriticitetit ktu sht me rndsi t madhe pr shkak t t
ashtuquajturit njeri i tret.Prandaj pr kto shkaqe sht krijuar rregulli
kriminalistik taktik q do kufom pr identitetin e s cils ekziston qoft edhe
pasiguria m e vogl duhet t trajtohet si kufom e panjohur.Me kt rast sht me
rndsi q t bhet prshkrimi sipas rregullave t kriminalistiks, sidomos vmendje
duhet kushtuar veorive (lythat, tatuazhet, grvishtjet, etj.).Vmendje t posame duhet
pasur ndaj nofullave pr arsye se dhmbt jan shum t qndrueshm,madje edhe
n zjarr dhe dy njerz kurr nuk i kan t njjtat karakteristika dhmb.N situate t tilla
ndihma e stomatologut sht e mueshme.Fotografimi i kufoms s panjohur sht i
domosdoshm edhe pr arsye t publikimit n mjetet e informimit.Kur gjenden mbetjet
mortore, skeleti, etj t paidentifikuara kurse metodat klasike t identifikimit nuk
japin rezultate, ekziston mundsia e shfrytzimit t tekniks s rikonstruktimit 3D facial.

Procedura e rikonstruktimit fillon me mbledhjen e informative fillestare pr

rastin ku jan gjetur mbetjet postmortore, rrobat q i ka bartur personi, pamja e vendit
t ngjarjes, gjurmt materiale t gjetura, etj.pastaj me analizn antropologjike
prcaktohet mosha, gjinia, shtati dhe raca, pas s cils i hyhet modelimit.Kafka vendoset
n shtyll, krijohet qafa e improvizuar, pastaj n baz t informatave t
improvizuara me an t hulumtimeve antropometrike n kafk vendosen markert sipas
t cilve pastaj n tr siprfaqen hedhet plastelina.N baz t ktyre t dhnave
profesionistt, zakonisht skulptort q kan shkathtsi nga antropologjia forenzike i
prcaktojn konturat e fytyrs,formn, thellsin dhe gjatsin e hunds, gjersin e gojs
dhe pozitn e syve.Pas prpunimit t skulpturs n kok vendoset paruka, gjatsin
dhe gjersin e s cils e prcakton skulptori sipas vullnetit t tij.Pas prfundimit
skulptura fotografohet dhe shpallet n media dhe prdoret pr qllime operative t
identifikimit t kufoms (Pavliek, 2002). Sot duke iu falnderuar shkencs ekzistojn
teknika t ndryshme me t cilat mund t rikonstruktohet pamja e personit n baz t
kafks s gjetur gj q shum ndihmon n identifikimin e shpejt dhe kualitativ t
kufomave t panjohura75.Fjala sht pr metodat e drejtprdrejta identifikuese dhe
me rastin e zbatimit t ndonjrs nga ato nuk sht e domosdoshme t zbatohen edhe t
tjerat nse jan fituar rezultate s sakta.Nj prej ktyre metodave sht edhe
superimpozicioni digjital e cila ka t bj me prdorimin e mundsis kompjuterike
nga ana e antropologve me rastin e identifikimit t kufoms s panjohur, ashtu q
fotografia e personit, prmes kompjuterit bashkrenditet, vij pas vije e fytyrs me kafkn
e gjetur.Madje edhe nse nuk mund ta japim prputhshmrin e plot, me kt rast
mundemi n mnyr t sigurt ti prjashtojm disa mundsi t cilat jan t rndsishme
n rrugn e mtejme.Identifikimi i viktimave t eksplodimeve t forta paraqet
vshtirsi t caktuara sepse nganjher n rrethana jashtzakonisht t vshtira dhe
t rrezikshme duhet t identifikohet nj numr i madh i viktimave,kufomave t cilat
shpesh jan t gjymtuara, karbonizuara,t coptuara ose jan n gjendje t
dekompozuara, kshtu q njohja e tyre sht shum e vshtirsuar madje edhe e
pamundur.
Pr ta br identifikimin e suksesshm n rastet e tilla jan t nevojshme ekipet
speciale t prbra nga teknikt e kriminalistiks, fotograft, mjeko-ligjort, ekspertt e
gjenetiks, antropologt, etj.
Kto ekipe duhet t jen n lidhje t ngusht t bashkveprimit me ekipet e
shptimit.Njohja e kufomave t panjohura bhet pas klasifikimit t tyre dhe
prshkrimit t hollsishm nga bashkfamiljart.Vetm kur kjo bhet dhe kur
prshkrimi personal prputhet me kufomn e caktuar ather kufoma i tregohet
antarve t familjes me qllim q ai ta njoh.N njohjen e objekteve dhe personave
vlejn pothuajse t njjtat rregulla sikurse edhe n kaptinnNjohja taktike e
personave dhe objekteve.
Kur sht fjala pr eksplodimet supozohet se pjest e trupit jan t
shkaprderdhura, prandaj s pari duhet t vrtetohet forca dhe prmasa e fatkeqsis
me qllim q t prkufizohet terreni n t cilin duhet t krkohen kufomat dhe pjest e
tyre dhe pas gjetjes s tyre t veohen lokalitetet e sakta t gjetjes.T lnduarit t

cilt jan ende t vetdijshm dhe mund t ofrojn t dhna pr identitetin e tyre,
duhet me kujdes dhe n mnyr t prshtatshme t pyeten.
Kontrollimi kriminalistik-teknik i pjesmarrsve t ngjarjes
Me rastin e kontrollimit kriminalistik-teknik t pjesmarrsve n ngjarje sht
me rndsi t thuhet se rrobat q ata i kan pasur veshur me rastin e shoqrimit duhet
t sigurohen.Nse ka kaluar koh e gjat nga vepra penale kpuca sht e vetmja q
mund t shrbej. Mirpo, nse ekziston dyshimi se rrobat t cilat i ka bartur n
momentin e shoqrimit jan t njjta q kan qen edhe n momentin e kryerjes s
veprs penale ather sht e nevojshme q ato t drgohen n laborator pr ekspertiz.
do pjes e rrobs si edhe kpuct duhet t trajtohen me kujdes dhe paketohen
ndaras.Personat e dyshimt duhet zhveshur krejtsisht dhe duhet t vishen me
kombinezon letre.Pas marrjes s rrobave t t dyshuarit nse diktojn rrethanat e
rastit, sht e nevojshme, nse kjo mund t bhet, t mblidhen dshmit materiale dhe t
drgohen n laboratorin kriminalistik-teknik, si jan mostrat e gjakut dhe qimet e t
dyshuarit dhe materiali tjetr bioptik; prmbajtja e nnthonjve grimcat e barotit,
nse sht e nevojshme; shenjat e t gjith gishtrinjve dhe t shuplakave t duarve.
nse shenjat dhe shtypjet e shputave jan gjetur n vendin e ngjarjes ather merren edhe
shenjat e shputave t t dyshuarit.Prfundimisht rezultati i prpunimit kriminalistik
shpesh varet nga kualiteti i puns s teknikut t kriminalistiks i cili i mbledh
provat.Fushat e mbledhjes s provave jan t ndryshme dhe shpesh i ngjajn nj
mozaikut t vogl, sepse mund t ndodh q mblidhen shum pjesza t provave t
dyshimta t cilat n fund nuk prputhen.Por, sido q t jet, kur shikojm ekipin e tr
q prfshihet n prpunimin kriminalistik, procedurn gjyqsore, aktgjykimin, etj.
kjo sht pr shkak se tekniku i kriminalistiks e ka zbuluar,siguruar,fiksuar dhe
dokumentuar provat t cilat jan prputhur n at mozaik modest.
Kontrollimi i veshjes dhe mbathjes
Sendet e veshjes si t viktims ashtu edhe t t dyshuarit dhe t personave t
tjer jan interesant pr prpunimin kriminalistik sidomos pr zgjedhjen e mozaikut
modest, sidomos kur mendojm n teorin e kontaktit, gjegjsisht teorin e
transferim.
Prshkrimi i veshjes n viktim nse ka qen e veshur bhet nga emri, gjendja,
madhsia, ngjyra,veorit e dmtimit,a ka qen i veshur mire apo mbrapsht, si dhe
gjurmt tjera t cilat gjenden n to, por gjithmon duke pasur kujdes q prshkrimi t
shkoj nga koka deri n kpuc.Nse prshkruhet veshja pas kontrollimit mjeksor,
kjo duhet t konstatohet, kurse sipas mundsis sht e dshirueshme t bhet edhe
skica e veshjes n t ciln do t futeshin edhe pozitat e dmtimeve m t mdha t
prcjella me fotodokumentacion.
Kontrollimin e veshjes dhe mbathjes duhet kryer n fazn dinamike kur trupi i
t vdekurit bartet n plhur t pastr ose foli PVC n mnyr q t mbeten t ruajtura
gjurmt t cilat eventualisht mund t jen t pranishme n viktim, predhat q do t mund

t bien nga trupi apo edhe kan qen nn rroba me rast bhet kontrollimi detaj i
veshjes dhe prmbajtja q gjendet n xhepa.Sendet e gjetura prshkruhen dhe
regjistrohen dhe sipas nevojs i prpunon i njjti teknik i kriminalistiks me qllim t
gjetjes s provave n to.Gjithashtu sht shum e rndsishme q shnimet me rastin
e gjetjes s stolive t arit e stolive tjera si dhe prshkrimi i vendit ku jan gjetur duke i
hequr ato.Tek prshkrimi i ors s dors duhet t shkruhet koha e cila sht n at
moment me qllim t konstatimit eventual t kohs s vdekjes.
T gjitha sendet e veshjes q gjenden n viktim dhe afr saj dhe n vendin e
ngjarjes duhet t merren t prshkruhen pa marr parasysh a ka gjurm n to.Ato
pastaj paketohen posarisht me kujdes t shtuar pr dokumentacionin i cili e
prcjell ato sende, si dhe pr ambalazhin me t cilin do t transportohen.Gjithmon
duhet pasur kujdes pr gjurmt n ato sende deri tek shenjat e gishtrinjve.Nse
veshja ka qen e hequr nga vendi i ngjarjes ose n morg duhet t prshkruhen
lndimet e dukshme, etj. me prshkrim sa m t sakt t vendeve t tyre dhe t shnohen
n skic n mnyr q t mund t bhet krahasimi i plagve n trup dhe gjurmve q
gjenden n gardrob.Sa pr ilustrim lidhur me bartjen e materialit argumentues
mund t shrbej shtojca numr 4 Procesverbali mbi bartjen e materialit t provave
Faktet negative
Faktet dhe rrethanat negative apo mohuese jan fakte dhe rrethana t tilla t
veprs penale t cilat n rastin konkret nuk ekzistojn, ndonse ishte dashur n baz t
situats konkrete sipas rendit t zakonshm ose sipas versioneve t formuara ishte dashur
t ekzistojn.Ky nocion prfshin edhe ato situata kriminalistike-taktike kur fakte
dhe rrethana t caktuara ekzistojn, ndonse sipas rendit t zakonshm dhe rrjedhjes
s ngjarjes kriminale si dhe t versioneve t formuara nuk ishte dashur t jen t
pranishme.Zakonisht ekzistimi ose mosekzistimi i rrethanave t tilla tregon pr
mundsin e simulimit.Fjala sht jo rrall pr gabimet e kryesit dhe pr gabimet e
teknikut, gabimet logjike apo t karakterit psikologjik.Shpjegimi me metodn e
difundimit sipas disa autorve me fiksimin e rrethanave mohuese dshmojm se
shikimi sht br profesionalisht, saktsisht dhe n mnyr t gjithanshme pa asnj
ndryshim.Sa pr ilustrim do ta cekim nj shembull: n tavan gjendet nj dalje.Sipas
t gjitha gjasave kryesi ka ardhur prmes asaj gavre. Nse ka ardhur andej ather
sht dashur t mbahet pr tavoline, ormani dhe t krcej, mirpo n t gjitha kto ka ra
pluhuri njsoj.Nuk ekzistojn as gjurmt e shputave n pluhur t cilat do t ishte
dashur t jen sikur kryesi t kishte deprtuar prmes tavanit.Kjo flet pr faktin se
shikimi kohpaskohe duhet t ndrpritet me qllim q t bhet pauza ideore gjat
shikimit78, si dhe pr shkak t faktit se pa ndarjen e fazs statike dhe dinamike nga
shikimi, faktet negative shpesh humbin nga syt.N rastet e cekura nuk ka elemente t
lidhjes s natyrshme shkakore.
Dokumentimi i gjendjes n vendin e ngjarjes
Dokumentimi i situats n vendin e ngjarjes sht shum i rndsishm pr
rrjedhjen e mtejme t procedurs parapenale dhe penale.Kuptimi qndron n at se

dikush q n ndonjrn nga fazat e procedurs do ta udhheq rastin do t jet n

gjendje t fitoj nj pasqyr sa m t mir t vendit t ngjarjes si dhe q gjurmt
materiale t gjetura n vendin e ngjarjes t dokumentohen drejt.Sa do t jet sasia e
shnimeve t dokumentuara varet nga rasti konkret. Ktu do t prpunojm 3
aspekte kryesore t dokumentimit t situats n vendin e ngjarjes: shnimin, skicn
dhe fotografin, t cilat pastaj do ti bashkngjiten procesverbalit dhe do t shrbejn si
prkujtues pr hartimin e procesverbalit mbi shikimin e vendit t ngjarjes.
Shnimet
Shnimet i prpilon kriminalisti n vendin e ngjarjes dhe jan perceptime
personale kurse m s shpeshti t dhnat e rndsishme pr rrjedhn e mtejme t
prpunimit kriminalistik.Zakonisht shnimet e paqarta ose fjalt e ndara jan
prkujtues lidhur me at ngjarje dhe ather ato e marrin kuptimin e tyre t plot dhe
t vrtet.Nuk ekziston asnj rregull q do t mund t zbatohej pr metodn e
prpilimit t ktyre shnimeve.Mirpo, detyra themelore sht q t bhet shnimi n
mnyr t qart edhe disa muaj pas ngjarjes.Shpesh ndodh q nj shnim i till
menjher pas prshkrimit sht i qart kurse pas nj kohe t caktuar i pakuptueshm.
Mbajtja e shnimit fillon nga momenti i ngarkimit t kriminalistit me rastin pr
prpunimin kriminalistik dhe vazhdon deri n prfundimin e tij.Natyrisht nse sht e
nevojshme t gjitha kto shnime duhet t mbshteten n fotografi, skica dhe
vizatime.T gjitha shnimet duhet t mbahen sipas rendit kronologjik, prandaj nuk
sht e nevojshme q t jen t radhitura sipas nj logjike.sht me rndsi q ato
vetm t jen t kompletuara n kt faz t procesit t dokumentimit.
Kriminalisti me rastin e hartimit t raportit do ta bj domosdo ndryshimin e
shnimeve.Regjistrimi i cili pason prmban elementet esenciale t informatave t cilat
kriminalisti duhet ti fut n shnimet e tij.Mirpo, n kt regjistrim nuk e kemi
prfshi t gjitha kategorit e t dhnave t cilat mund t jen t dobishme e t cilat
ishte dashur t evidentohen data, koha dhe vendi.Data dhe koha kur kriminalisti ka
filluar t punoj n rastin e caktuar, personi nga i cili e ka marr detyrn dhe mnyra
se si i sht dhn detyra.Koha e sakt e ardhjes, vendi i sakt i ngjarjes, ndriimi,
kushte klimatike, emrat e policve me t cilt ka kontaktuar dhe t personave tjer
q jan hasur n vendin e ngjarjes kriminale n momentin e ardhjes s kriminalistit t
ngarkuar me detyrn e udhheqjes s prpunimit kriminalistik:
Prshkrimi i hollsishm i viktims dhe gardrobs.Emri, mosha, madhsia, pesha,
ngjyra e lkurs, ngjyra e flokve dhe syve, numri i amzs (nse sht e mundur) dhe
data e lindjes s viktims. e llojin dhe ngjyrn e rrobave nnkuptohet prshkrimi i
hollsishm i t gjitha objekteve t veshjes.
a. Lndimet e marra t viktims.Vendi i sakt i plags apo lndimit, natyra e
lndimit, madhsia dhe ngjyra, nse sht mavijosje. P.sh. prshkrimi i plags
s shkaktuar me plumb n pjesn e koks; plaga nga predha, dimensioni
6,5mm n drejtim t hunds dhe 2,5cm mbi vijn e vetullave.Rrethi i errt i
dimensioneve rreth 1,75cm rreth plags.

b. Prshkrimi i prgjithshm i vendit t ngjarjes.T veohet do dmtim i

objektit, do pjes e luajtur e orendive ose t objektit tjetr dhe prezenca e do
objekti pr t cilin ekziston dyshimi se i takon vendit t ngjarjes.
c. Lloji i fotoaparatit dhe filmit t shfrytzuar pr fotografimin e vendit t
ngjarjes.Pas do filmimi shnohet f dhe shkruhet stop(ndjeshmri e filmit,
shpejtsia e hapjes s blends, largsia, drejtimi i fotografimit, blici (nse sht
shfrytzuar), objekti i fotografuar ose vendi dhe koha e fotografimit, p.sh.
1-f22,1/100: 5m., verilindje, blic, pamja e korridorit nga dyert e pasme n
drejtim t dhoms s fjetjes ku sht gjetur viktima; 9.02h
d. T shkruhet emri i laboratorit q e zhvillon filmin dhe i punon otografit.
e. Zbulimi i do objekti t rndsishm pr prova.Prshkrimi i objektit, koha e
gjetjes personi q e ka gjetur, personi q e ka gjetur, vendi i sakt, shenja, lloji i
kutis ku sht vendosur, mnyra e vulosjes dhe veimi i kutis, si dhe destinimi.
P.sh.: revolver, kalibri 0,38mm, prodhimi..., trupi dhe gypi i pistolets; i
kaltr, elik dhe dorashk druri, gypi 2, numri serik...; i gjetur n kndin
prej 36 shkall n veri lindje nga kndi i dhoms s fjetjes, kurse 43 shkall n
perndim nga ana veriore e dyerve t lindjes.Shenja JD nga pjesa e brendshme
e gavrave t cilindrit, paketuar n qeska t vogl pr prova, me trak
ngjitse, shenja n qese 6JD6/6/71 n 0.23h dorzuar policit J.B. Balistikut t
laboratorit, n 14h, 6/6/71 JD.
g. Mundsia e prcaktimit t vendit t objektit.Mungesa e objektit i cili
zakonisht duhet t jet i pranishm n kt lloj vepre penale, me kt vend t
ngjarjes ose me kt viktim.Shembull pr kt do t ishte mungesa e rrobave
n trupin e viktims, lokaliteti i t cils nuk mund t vrtetohet n at vend t
ngjarjes.
Zbatimi praktik i shnimeve nga ana e kriminalistit
Si sht e ditur do polici, kriminalisti, shnimet i duhen shum jo vetm si mjet
ndihms me rastin e ndriimit t ngjarjes n procesin e dshmimit n gjykat, por
paraqesin edhe konceptin pr raportin e shkruar pr at rast.sht me rndsi t ceket se
ky raport zyrtar n form t shkruar nuk prmban at nivel t hollsive dhe
informative q sht i nevojshm n gjykat me rastin e dshmimit.
N praktikn e policis n territorin e FBH q e kam vrejtur edhe vet prmes
prvojs sime t kaluar n polici, ekziston nj numr i policve q ka nj shprehi shum
t keqe, se shum pak marrin shnime t cilat revolver, kalibri 0,38mm, prodhimi...,
trupi dhe gypi i pistolets; i kaltr, elik dhe dorashk druri, gypi 2, numri serik...;
i gjetur n kndin prej 36 shkall n veri lindje nga kndi i dhoms s fjetjes, kurse
43 shkall n perndim nga ana veriore e dyerve t lindjes.Shenja JD nga pjesa e
brendshme e gavrave t cilindrit, paketuar n qeska t vogl pr prova, me trak
ngjitse, shenja n qese 6JD6/6/71 n 0.23h dorzuar policit J.B. Balistikut t
laboratorit, n 14h, 6/6/71 JD.si n prpunimin kriminalistik ashtu edhe n fazat e
mvonshme do t kishin rndsi vendimtare pr zgjidhjen e rastit.Zakonisht jan t
prir q ti mbajn n mend disa detaje t cilat me rastin e paraqitjes s informatave

t reja harrohen dhe vjen deri tek ngatrrimi i t dhnave nga objektet e ndryshme.
Gjithashtu kam vrejtur se shnimet dhe raporti q i prpunon polici mbajn mjaft
t dhna t parndsishme, duke u prpjekur q t shkruajn sa m tepr e harrojn
kualitetin dhe kuptimin e informats.Arsyeja pr kt qndron n faktin se policia
nga viti 1992 sidomos ajo kriminalistike n BeH ka kaluar n nj periudh kur nuk
kan pasur mundsi t arsimohen dhe aftsohen, sepse studentt e par t diplomuar t
fakultetit t shkencave t kriminalistiks n Sarajev kan dal n vitin 1998, t cilt
momentalisht jan m kompetentt pr pun t ndrlikuara policore, kshtu q n
periudhn vijuese pritet nj prmirsim kualitativ i shnimeve,procesverbaleve,
raporteve, etj.
Padyshim i nj rndsie t vogl sht edhe notesi n t cilin mbahen shnime
dhe pse kjo nganjher shkakton paknaqsi.Ndonse pr do rast, shfrytzohet notes
i veant, shum m i prshtatshm sht ai nga i cili mund t hiqen leht flett nga
ato me lidhje t fort t fletve.Nse n nj notes futen shnimet nga disa shikime dhe
ai i paraqitet gjykats pr prpunim t mtejm, ather ekziston mundsia e
prhapjes s paautorizuar t informatave t cilat nuk jan t lidhura pr rastin.Kurse,
kush shnimet mbahen n notes nga i cili leht mund t hiqet fleta e q kan t bj n
me at rast, ather edhe mundsia sht m e vogl pr prhapjen e informatave t
paautorizuara.Kjo q u cek supozon faqet e numruara, pra q secila faqe nga e para
deri tek e fundit ta ken numrin e vet.
Kto shnime duhet t ruhen gjat n vend t sigurt sepse mbajn informata t
cilat gjithmon mund t nevojiten, madje edhe nse personi sht i dnuar dhe i drguar
pr vuajtje t dnimit, gjithmon ekziston mundsia q pr shkak t ankess ose t ndonj
kontesti tjetr civil, ky polic t gjendet n gjykat dhe shnimet e tilla t jen t
nevojshme me qllim t prkujtimit, por edhe si prov n kuptimin joformal.
Pa marr parasysh tr kt, polici duhet t mbaj shnime pr t gjitha
veprimet q i ndrmerr, mirpo n situatat e vshtira kur mblidhen shum prova fizike,
kurse vendi i krimit sht analizuar hollsisht dhe gjat, shfrytzimi i diktafonit ka rol t
posam.Incizimi i tr asaj q sht perceptuar dhe zbuluar nga ana e kriminalistit
mund t prfshij shum m tepr shnime sesa n notes. Mungesa e ktij prshkrimi
t incizuar sht procesi i vshtir i konsultimit, gjegjsisht sht vshtir t prdoret
si prkujtues.Kryesisht prshkrimi i incizuar transkriptohet dhe n at form shrben
si prkujtues n gjykat. (Richard H. Fox, Carl L. Cunnigham, 1997).
Skicimi i vendit t ngjarjes
Skicimi i vendit t ngjarjes sht pasqyr grafike e vendit t ngjarjes n
dimensionet e zvogluara.Skica m s shpeshti dhe m s thjeshti paraqet
prshkrimin e truallit (e ashtuquajtura perspektiva e zogut).Sipas nevojs punohen
edhe skica diametrale ose skica t zhvilluara (t ashtuquajtura rrnim muresh).
Me t parat tregohet gjersia dhe gjatsia e hapsirs s caktuar apo e objektit.
Skica e diametrit tregon lartsin dhe gjersin apo gjatsin, kurse skica e zhvilluar
i pasqyron t tri dimensionet (D. Modly; N. Korajliq, 2002, fq.558). Skicat jan mjet i

posam i t shprehurit. Skicat e punuara drejt mund t shfrytzohen gjat marrjes

n pyetje t personave n fazn e prgatitjes s raportit pr prpunimin dhe prezantimin e
informatave n gjykat.Skicat jan t mbshtetura n fotografi dhe shnime t marra
gjat krkimit n vendin e ngjarjes. prparsia e skics qndron n pasqyrimin e ilustruar
t vendit apo ngjarjes dhe eliminojn leht detajet e panevojshme kurse i
portretizojn elementet esenciale t atij vendi t krimit dhe t gjitha marrdhniet n at
vend.Ekzistojn disa metoda me t cilat mund t vendosen provat dhe elementet
tjera t rndsishme t ngjarjes. gjithashtu sht e rndsishme t ceket se vlera e
skics sht portretizimi i sakt i informatave me rast ana artistike e skics nuk luan
kurrfar roli q do t thot q kriminalisti nuk sht e domosdoshme t ket
shkathtsi t mdha vizatuese q ta punoj skicn adekuate pr vendin e ngjarjes.
skicat sot punohen me teknikn kompjuterike, me kamera digjitale.
Skica nuk mund t ket shum informata por vetm ato esenciale, sikurse me
rastin e marrjes s shnimeve dhe ato elemente nuk duhet t jen t shumta por t
rndsishme, pra ato t cilat kriminalisti mund ti fut n skic. M e rndsishmja sht
q skica t jet e qart pr secilin q e shikon pa ndonj analiz t hollsishme.Nse
skica sht e prmbushur me detaje, ather e humb prparsin n raport me
fotografin. Skica duhet t prmbaj informatat n vijim:
Emrin dhe mbiemrin e kriminalistit;
Data, koha, klasifikimi i veprs penale dhe numri i rastit;
Emri dhe mbiemri i personit q ka marr pjes gjat matjeve;
Adresa e vendit t ngjarjes, lokaliteti i sakt n objekt,orientimi hapsinor
dhe kompasor;
o Vizatimi me prmasat nse ekziston;
o Provat e rndsishme fizike t vrejtura dhe karakteristikat kye t
vendit t krimit.T shnohet distanca e atyre provave duke shfrytzuar
s paku dy orientues t fiksuar ose duke zbatuar nj prej metodave t
cilat do ti cekim n tekst.
o Legjendn apo shpjegimin e simboleve t shfrytzuara n skic me
qllim t kuptimit m t leht. Me laps tjetr ngjyre mund t ceken disa
objekte apo veori, mirpo, prdorimi i teprt i ngjyrave mund t
shkaktoj konfuzion dhe ta zvogloj dukshmrin e skics.
o
o
o
o

sht me rndsi q matjet e dhna n skic t jen sa m t sakta dhe t kryera

sipas nj metode, e t shnuara me t njjtn mnyr.Nse nj segment i skics sht
dhn sakt, p.sh. dimensionet e lokalit n t cilin sht gjetur trupi, kurse pozita e
ndonj objekti n rastin m t keq sht dhn e shtrembruar pr ngjarjen, ajo skic
bhet e parndsishme.sht me rndsi q koordinatat e hapsirs t ndonj objekti
t fitohen me matjet e t njjts metod.
Mjeti m i mir pr matje n procesin e hetimit sht metri klasik i metalt.Nse
n skic zbulohet s paku nj distanc e matur gabimisht, ather shum vshtir
mund t shpjegohet dhe arsyetohet kjo dhe automatikisht t gjitha tjerat vihen n dyshim,
madje edhe tr shikimi i vendit t ngjarjes.Lloji i skics e cila do t shfrytzohet n

rastin konkret varet nga vendi i ngjarjes (n kuptimin topografik), pr gjurmt dhe
objektet si korpora delikti n vendin e ngjarjes dhe n vet situatat e ngjarjes
kriminale.Skicat mund t punohen me dor, autograf n baz t incizimeve me
stereokamer dhe me kompjuter.
N skic futen dimensionet e matura, kurse sht e dshirueshme t
inkorporohen edhe pozitat nga t cilat sht br fotografimi.N kt rast nuk
guxohet t humbet pamja dhe qartsia e t lexuarit
Teknikat pr prpunimin e skics n vendin e ngjarjes jan:
1. Metoda e prcaktimit t koordinatave;
2. Metoda e trekndshit;
3. Metoda e vijave kryqzore;
4. Skicat e prpunuara dhe t vrazhda (D. Modly, N. Korajliq, 2002, fq.
588)
Kriminalisti me kt mund t jap tr at q konsiderohet e domosdoshme,
thn shkurt skica e prpunuar mir sht ajo skic e kompletuar.Zakonisht punohet
me prmasa dhe n baz t skics s vrazhd, kshtu q sht e domosdoshme q me
numra t shnohen largsit, mirpo, nse kjo skic nuk punohet me prmasa, ather
vlerat numrike duhet t shkruhen.Kt skic t punuar mund ta bj kushdo n baz
t skics s vrazhd, mirpo, kriminalisti duhet t jet personi i vetm q do ta
verifikoj at.
Ndrkaq, si thekson R. Maksimoviq dhe U. Todoroviq (1995, fq. 160); Plani
prfundimtar i situats n baz t t dhnave nga skica, hartohet n zyr, gjegjsisht n
lokalet e policis s kriminalistiks teknike.Vizatimi i planit situacional sht shum
kompleks dhe pun profesionale e cila msohet n kurse e teknikve t
kriminalistiks.N praktikn kriminalistike dhe gjyqsore sht vrejtur se gjendja
faktike prve n proces verbal zakonisht fiksohet edhe me skic dhe fotografi.sht i
gabuar mendimi q t skicohet vetm ather kur nuk mund t bhet fotografimi.
T dy kto teknika t fiksimit t vendit t ngjarjes nuk prjashtohen s bashku,
prkundrazi kto plotsohen, sepse do mnyr e fiksimit t fakteve i ka prparsit e
veta, sikurse q i ka edhe t metat.
Fotografimi dhe videoincizimi i vendit t ngjarjes
Thnia e njohur:Nj fotografi sht m e vlefshme se nj mij fjal mund t
jet e sakt por nuk sht e domosdoshme, mirpo sht e qart se fotografia e punuar
drejt sht mjeti m i vlefshm ndihms pr prpunimin e vendit t ngjarjes, por edhe
pr nevojat tjera operative.Fotografin e mir t vendit t ngjarjes mund ta bj edhe
amatori.N kt kaptin do ti japim shkurtimisht teknikat dhe parimet e
fotoraportimit pr vendin e ngjarjes, mirpo nuk do t prfshihen edhe teknikat e
manipulimit me aparatet fotografike dhe pajisjet shtes.

Fotografi pr prpunimin kriminalistik sht do prshkrim fotografik pr

objektin dhe ngjarjen ose m sakt do mjet ndihms q shrben pr ndriimin e
elementit t caktuar q i prket objektit gjat prpunimit t vendit t ngjarjes.Kryesisht
fotografit pr prpunim kriminalistik punohen n laboratoret kriminalistike pasi
q t jen fotografuar n vendin e ngjarjes.N to bjn pjes t ashtuquajturat
regjistrime teknike. Ato duhet t jen t integruara n aktivitetet e shikimit sidomos t
natyrs traseologjike, n prpunimin e makrosituats, matjes, etj., kurse, lidhja duhet t
realizohet n shkall t caktuar dhe n aspektin formal ashtu q prshkrimi i
fakteve me fjal n procesverbalin e shikimit duhet t prcillet me fotografi dhe do
seksion duhet t shnohet qart.
Fotografia e shikimit t vendit t ngjarjes sht dokument i posam procedural
i natyrs teknike.Ajo sikurse edhe incizimet teknike sht e pavarur si prov
procedurale sui generis.Prmbajtja e incizimeve t tilla sht burim i dshmive t
argumentimit, gjegjsisht form e cila prmban faktet q jan objekt i argumentimit.
Nse pranohet prmbajtja e fotografis, ather ajo bhet prov.N kuptimin e gjer,
fotografia n rastin e shikimit t vendit t ngjarjes sht document teknik ose
material argumentues sui generis.Fotografit i bashkohen procesverbalit dhe s
bashku e prbjn trsin. Fotografit duhet t jen teknikisht t punuara qart, t
dukshme, t kuptueshme dhe t qndrueshme (Modly; Korajliq, 2002, fq. 129).
Fotografit n vendin e ngjarjes duhet t japin pamjen e vendit n pajtim me
mnyrn e shikimit t njeriut, prandaj edhe filmimi duhet t jet dy llojesh: fotografi
panorame (Pavishiq, D. Modly, 1999, fq. 257) dhe fotografi prmasash80 80 (Pavishiq, D.
Modly, 1999, fq. 257).Elementi m i rndsishm tek ky lloj fotografimi sht
perspektiva.Perspektiva e drejt e fotografimit realizon t njjtn prshtypje pr
marrdhniet e gjrave n hapsir dhe madhsit e tyre sikurse t shiheshin me syrin e
njeriut nga nj knd i caktuar.do shmangie e konsiderueshme nga kjo perspektiv do
ta zvogloj apo eliminoj plotsisht vlern evidente t fotografis.Duhet theksuar se
nga fotografia i shohim dy dimensione dhe skica e vendit t ngjarjes me shumka e
plotson mungesn e dimensionit t tret duke i dhn rndsi t posame me rastin e
shfrytzimi t fotografis.Autenticiteti i fotografis gjithmon ka t bj me shkalln
e prezantimit t forms, pamjes dhe ngjyrs s objektit t kontestueshm dhe
prmasave.Me shfrytzimin e objektivve special fitojm prshkrim filmik t sakt t
objekteve dhe vendeve t fokusuara, mirpo nuk do t tregohen distancat e tyre
reciproke dhe as n perspektivn adekuate pr shkak se jan jasht cakut t perimetrit t
fokusimit.N situata t ktilla skica e vendit t ngjarjes dhe shnimet e kriminalistit
luajn rol shum t madh, mirpo, zakonisht konsiderohet se negativi i filmit sht
prov e mjaftueshme pr ta hedhur posht cilndo padi se fotografia sht e montuar.
Pr shkak t rndsis s dimensionit, largsia dhe perspektivave me rastin e
interpretimin e fotografive t bra n vendin e krimit, rekomandohet q filmi ta prfshij
dimensionin apo ndonj sistem tjetr sa her q sht e mundur.Pr t pasur fotografia
vlern evidentuese duhet ta tregoj n mnyr t sakt vendin e ngjarjes, personin
apo objektin.

Gjithashtu, rndsi t jashtzakonshme dhe vler ka stereofotogrametria 81 81

(Pavishiq B., Modly D., 1999, fq. 257) si dhe teknikat TV dhe teknikat kinofilmike 82 82
(Pavishiq B., Modly D., 1999, fq. 257).Prandaj, roli i fotografis sht i
pakompenzueshm n prpunimin e vendit t ngjarjes q do t thot se fotografia nuk
guxon t uzurpohet nga prezenca e policis dhe pajisjeve.
Ruajtja e fotografive duhet t bhet me kujdes.Nse filmi drgohet me post n
ndonj laborator komercial ose personalisht e drgon policia (nse nuk ka laborator
t vetin n kolor), domosdo duhet t ruhet vrtetimi pr drgesn rekomande me
shenjn me kthes dhe fatura.Gjithashtu n teknikn kriminalistike sht e nevojshme
q negativi pr vendin e ngjarjes t ruhet n vend t sigurt, gjat dhe kriminalisti n
shnimet e tij ta fut do informat lidhur me aspektet teknike t fotografis e cila sht
shnim afatgjat pr rastin.Nga dokumentacioni prcjells sikurse edhe tek provat
tjera duhet t shihet rruga e manipulimit me negativin para s gjithash pr shkak t
ruajtjes s fshehtsis t vendit t ngjarjes.
Koha gjithashtu luan rol t jashtzakonshm prandaj fotografia shum shpesh i
mbulon disa aspekte tjera t prpunimit kriminalistik t vendit t ngjarjes. objektet
nuk mund t largohen ose t prpunohen hollsisht derisa t mos bhet fotografimi nga
t gjitha kndet e nevojshme.Kjo pr shkak se ka situata n t cilat objekti me interes
u nnshtrohet ndryshimeve t rndsishme nn ndikimin e kohs dhe n at rast ka
rndsi q pajisja pr fotografim gjithmon t jet n dispozicion.
N skicn e vendit t ngjarjes duhet t shnohen vendet prej nga sht
fotografuar kurse kjo gj bhet me matjen e vijave prej objektivit deri te mjeti i
fiksuar.Vendi i krimit n hapsirn e mbyllur duhet t fotografohet plotsisht, kurse
kjo arrihet me sistemin e fotografive t prputhura (fotografimi segment pr segment,
n mnyr q n fund t fitohet filmi i vendit t plot t ngjarjes i ashtuquajturi strip
fotografi).Me rastin e ktij sistemi t fotografimit nse nuk prdoret mbshtetsi m
s miri sht q aparati t mbahet n nivelin e syve.
Rregulli tjetr i fotografimit sht:Kamera t mbahet n kndin e drejt n
raport me muret e lokalit ose n kushtet e vendit t hapur n raport me objektet e
fiksuara si jan drunjt.Me rastin e fotografimit, q t mos shkaktohet huti se si dhe
n mnyr sht fotografuar ndonj pozit dhe veorit tjera, sht me rndsi t
mbahen shnime pr t.
Pr shkak t rasteve gjithnj e m t shpeshta me gjendje komplekse faktike ku
nga skicat dhe fotodokumentacioni si dhe videofilmat nuk mund t fitohet pamje e
drejt si pr ngjarjen ashtu edhe pr vendin e ngjarjes, shum e dobishme sht edhe
prpunimi i maketit t posam t vendit t ngjarjes. maketi e tregon situatn n vendin e
ngjarjes n mnyr shum plastike.Me rastin e prpunimit t maketit duhet pasur
parasysh prpjestimet ashtu q t ruhet gjendja e vrtet n vendin e ngjarjes sepse
maketi prmban t tri dimensionet dhe sht shum binds.N praktikn ton
kriminalistike kjo sht gj shum e rrall.

Krkesat specifike t fotografimit

Me rastin e fotografimit t vendit t ngjarjes ekzistojn specifika t caktuara t
cilat i shohim prmes fotografis, prandaj nuk sht e teprt t prmendet edhe:
o
o
o

o
o

o
o

o
o

qasja e vendit t ngjarjes;

rrethi i afrt (oborri i shtpis ku sht zbuluar vrasja, vendi rreth vendit
t ngjarjes),
fotografit e mdha duhet t bhen nga hyrja dhe dalja e vendit t
ngjarjes dhe nse kto nuk mund t prcaktohen ather nga ato pika q
supozohen;
t fotografohet n makroplan viktima n raport me lokalin ose me
vendin ku sht gjetur;
s paku dy fotografi t viktims nga ana e prparme dhe nga pjesa
ansore.Aparati duhet t mbahet lart rreth 1,50m me fokusin e
drejtuar posht, drejt viktims;
sa m tepr fotografi me detaje t lndimeve dhe plagve n trup dhe
t armve q gjenden n afrsi dhe n rrethin e afrt;
pas largimit t t gjith trupave dhe provave, t fotografohen vendet
ku kan qndruar nse kan mbetur gjurm, njolla apo ndonj ndryshim
tjetr.
T gjitha shenjat e gishtrinjve t cilat nuk mund t merren.
Siprfaqet n t cilat jan zbuluar shenjat e gishtrinjve me qllim t
prcaktimit t lokalitetit nse kjo siprfaqe nuk sht fotografuar;
Njollat e gjakut me lokalitetin e tyre.sht e dshirueshme t prdoret
filmi kolor por gjithashtu t punohen edhe me teknikn bardh-zi;
Pas fotografimit t vendit t ngjarjes, gjurmt e objektit incizohen edhe
me videokamer;

Videofilmi nga vendi i ngjarjes

Pas fotografimit t vendit t ngjarjes sht e dshirueshme q gjurmt dhe
objektet t incizohen edhe me videokamer.Jan ideale rastet kur n prpunimin e
vendit t ngjarjes marrin pjes shum teknik t kriminalistiks kshtu q paralelisht me
fotografimin bhet edhe videofilmimi.Videofilmimi ofron nj pamje m reale t vendit
t ngjarjes sepse fitohet ndjenja pr vendin dhe marrdhniet e disa objekteve. Krahas
videoprshkrimit bhet edhe prshkrimi tonik, prandaj sht e nevojshme t kihet kujdes
pr komunikimin e brendshm gjat incizimit.Gjat incizimit duhet incizuar
sekuencat m t mdha me sa m pak ndrprerje sepse kshtu shmangen kalimet e
mdha.Me rastin e incizimit duhet t vazhdohet npr vendin e ngusht t ngjarjes
duke incizuar nga largsia e pastaj duke iu afruar detajeve e deri tek incizimet e mdha
t detajeve.
Videoshiriti sikurse edhe fotodokumentacioni prbn pjesn e pandashme t
procesverbalit nga shikimi i vendit t ngjarjes, mirpo n procesverbal duhet t futen
karakteristikat e caktuara teknike si t videokamers ashtu edhe t videoshiritit.Pr

nevojat e operativs do t ishte i dobishm incizimi edhe me kamer digjitale 83 sepse

ky material do t ishte shum i dobishm pr prpunimin e mvonshm planifikues t
ngjarjes si dhe pr njohje me ndodhit tjera operative q do t prfshihen n
planifikimin operativ
Procesverbali pr shikimin e vendit t ngjarjes
Pavarsisht nga ajo se procesverbali mbi shikimin e vendit t ngjarjes sht
shnim dhe dokument zyrtar ai vetvetiu nuk ka kurrfar fuqie argumentuese n
procedur por as prmbajtja e tij nuk sht e prjashtuar nga procedura e rregullt e
vlersimit t provave.Ai duhet ta ket forcn e dshmis s pamposhtur n baz t
esencs dhe prmbajtjes s tij kurse kto jan faktet e vrtetuara objektive prmes
perceptimit t drejtprdrejt t organit t procedurs dhe t antarve t ekipit t
inspektimit gjat shikimit t vendit t ngjarjes. faktet e fiksuara drejt objektive dhe
t konstatuara me procesverbal sht vshtir t hidhen posht prve n rastet kur ka
fakte t cilat i hedhin posht kto t argumentuarat fillimisht.Kjo aq m tepr nse vendi
i shikimit sht fiksuar njkohsisht me mnyrat teknike, grafike dhe mnyrat tjera.
Nuk ekzistojn dispozita t posame t cilat e trajtojn vetm procesverbalin e
shikimit t vendit t ngjarjes.Meqense n procedurn penale ndrmerren shum
aktivitete ato sht e nevojshme t fiksohen n procesverbal.
Procesverbali i punuar n zyre pr shikimin, mund t prpilohet n baz t
metods s pyetsorit, lists, pra shkalls s pyetjeve, formularit anketues ose n form
t lir pa e rubrikuar prmbajtjen.Fjala sht pr prmbajtjen substanciale t njohjes
q paraqet minimumin e pjesve formale t parapara me ligj.Nuk mund t pranohet
si rregull e prgjithshme n mnyr krejtsisht t lir hartimi i procesverbalit mbi
shikimin.Me kt do t zvoglohej prdorimi n procedur p.sh.pr shkak t
hulumtimit t trsis tematike ku prpunohet njsia e caktuar tematike.Procesverbalet
do t ishin tepr t mdha (grumbullim jo kritik i informatave regjistrimeve) ose e
kundrta, t ngushtuar me mundsi t lshimeve t fakteve t rndsishme (rrethanave t
dukshme).
Prmbajtja e procesverbalit e drejton mnyrn e hulumtimit, t shpjegimit t
llojit t caktuar t deliktit dhe dikton prmbajtjen e kallzimit penale t organit t
punve t brendshme (kallzimi zyrtar penal).Kjo prmbajtje duhet t jet rezultat
objektiv pr shtjet dhe faktet, gjendjet dhe lvizjet etj, gjegjsisht pr situatn n
vendin e ngjarjes. n procesverbal nuk guxon t ket hipoteza (supozime, mendime,
gjykime konstatime) t organit i cili e bn shikimin ose t antarve t ekipit t tij.
Pr kt duhet t prpilohet shnimi i posam me shkrim (formal ose formalprocedural) si jan raportet, etj, sepse kjo q u cek mund t shrbej n procedurn e
mvonshme.N procesverbal nuk futen as versionet as dyshimet pr shkalln e
kontributit t bashkpjesmarrsit n delikt ose pr fajsin e tij eventuale.
Procesverbali tematik duhet t prmbaj kryesisht rrethanat q jan t rndsishme
pr shpjegimin e dinamiks dhe shkaqeve, rrethanave t cilat e kan prcjell deliktin,
modus operandi teknik i veprs s kryer penale.

Modeli i pjesve standarde t procesverbalit t shikimit t vendit t ngjarjes n

esenc prbn si vijon (D. Modly, N. Korajliq, 2002, fq. 747):
1. Pjesn hyrse (formale) kjo sht pjes rreptsisht standarde me renditje t t
dhnave t cilat jan t parapar me dispozita ligjore pr organin, rastin, personat e
pranishm, kohn dhe prmbajtjen e njohurive fillestare,daljen n vendin e
ngjarjes, kohn e fillimit t aktivitetit, kushtet e prgjithshme n t cilat zhvillohet
shikimi dhe rrethanat e posame.Ndonse dispozitat ligjore nuk parashohin
konstatime pr sigurimin e vendit t ngjarjes, pr kt insistojn rregullat
kriminalistike.Ktu bjn pjes t dhnat n raport me paprekshmrin,
mosndryshimin ose ndryshimin n vendin e ngjarjes para fillimit t shikimit t tij.
2. Pjesa e prgjithshme me paraqitjen e gjendjes s prgjithshme n vendin e
ngjarjes konstatimin e elementeve qensore t makrosituats, gjendjes s gjurmve dhe
objekteve tjera, klasifikimin e vendit t ngjarjes n disa sektor, ndrmarrja e masave
urgjente pr sigurimin e gjurmve dhe t t dhnave tjera n fazn statike t
shikimit. Kjo pjes e procesverbalit duhet t prmbaj lidhjen precize me incizimet
prcjellse dhe pasqyrimin e gjendjes s gjetur dhe shenjat e qarta t programit t
analizimit t vendit t ngjarjes.
3. Pjesa qendrore e procesverbalit prmban konstatimet e fazes dinamike t
shikimit (hulumtimi i rrethanave n vendin e ngjarjes)t cilat duhet t jen t
prshkruara n mnyr t thukt, t hollsishme dhe detaje me rast vmendje t
posame duhet kushtuar renditjes s paraqitur.Evidentimi i objekteve t shikuara i cili
sht br n pjesn paraprake, tani duhet t plotsohet me klasifikimin metodologjik
dhe paraqitjen e mnyrs s matjes, veimit, sigurimit, ndrmarrjen e prkohshme t t
gjitha masave n vendin e ngjarjes dhe shpjegimin e disa shtjeve.T gjitha masat
duhet t merren me nj sinkronizim t rrept me incizimin, skicimin, format grafike,
teknike dhe format tjera t fiksimit, por gjithsesi me plan.
4. Pjesa prfundimtare prve prmbajtjes gjegjse formale sidomos duhet ta
ketprshkrimin detaj dhe pasqyrn e t gjitha shtojcave t procesverbalit pr shikimin e
vendit t ngjarjes, shenjat e dukshme dhe lidhjet e tyre me disa pjes t tekstit t
procesverbalit.Nse procesverbali i plotson t gjitha krkesat procedurale n
pikpamje t forms dhe krkesat kriminalistike n pikpamje t prmbajtjes
ather ai sht prov e pamposhtur e llojit t vet n aspektin e fakteve q i prmban
ai.
Kontrollimi i personave (bastisja)
Kontrollimi i personave s bashku me bagazhet nga aspekti formal mund t jet
aktivitet hetimor q ndrmerret me qllim t zbulimit t gjurmve dhe objekteve t
veprs penale ose t objekteve t rndsishme pr procedurn penale, mirpo mund t
jet edhe si mas operative-taktike e siguris ose mas preventive q ndrmerret jasht
procedurs penale.Duke filluar nga supozimi se do person i autorizuar zyrtar e di
dhe duhet ta dij bazn ligjore, kushtet formale dhe kufizimet lidhur me kontrollin,

ktu nuk do t merremi me ann formale juridike t kontrollimit t personave dhe as me

bazat ligjore (kontrolli sipas urdhrit t organit kompetent shtetror, kontrolli pa
urdhres, kontrolli me pjesmarrje t domosdoshme t dshmitarve, kontrolli pa
dshmitar, etj), por do t kufizohemi vetm n rregullat dhe masat taktike t kujdesit t
shtuar t cilave duhet tu prmbahemi me rastin e kontrollit t personave.Duhet vetm t
prkujtohemi se n aspektin formal procedural nuk konsiderohet kontroll i
personave kontrollimi i jashtm i rrobave i cili bhet me qllim t vrtetimit se a bart
arm ai person apo eksploziv ose mjete dhe vegla tjera t prshtatshme pr sulm, as
kontrolli i bagazhit personal, prandaj ktu edhe nuk vijn n konsiderim kufizimet
formale t parapara pr kontroll si mas hetimore.Mirpo, rregullat dhe masat
elementare taktike t kujdesit t shtuar vlejn njsoj pr t gjitha kto forma,
prandaj do ti shtjellojm n trsi duke i cekur edhe specifikat e tyre n disa situata
taktike.
Nga aspekti taktik, qllimi i kontrollit t personave mund t bhet:
a.
b.
c.
d.

e.

f.

me qllim q t gjinden dhe merren sendet e prshtatshme pr sulm

(arma e zjarrit, shpata, thika, boksi e mjete tjera shpuese);
me qllim q t gjinden dhe merren objektet q shrbejn si mjet
pr kryerjen e veprs penale apo kundrvajtje (veglat pr thyerje,
arma, mjetet e ndryshme, mjetet eksplozive, pajisjet pr falsifikime, etj)
me qllim q t gjenden dhe merren objektet e fituara me vepr
penale, gjegjsisht q mund t shrbejn si prov (sendet e tjetrsuara
apo t vjedhura, t hollat, monedhat e falsifikuara, narkotikt, etj);
me qllim q t gjenden, fiksohen dhe merren gjurmt e veprs
penale (njollat e gjakut, gjurmt e barotit, pluhuri, pluhuri i ngjitur,
zhuli, qimet, grimcat e fijeve, xhamit, ngjyrat e llakut, gjurmt e luftimit,
kafshimet, goditjet, therjet, etj);
me qllim q t gjenden dhe merren objektet t cilat do t mund t
shfrytzoheshin pr ikje ose lehtsim t arratisjes s personave t
arrestuar ose pr vendosjen dhe mbajtjen e kontakteve dhe lidhjeve t
fshehta t t ndaluarve, paraburgosurve ose personave t dnuar qofshin
ato midis tyre apo nga personat e jashtm (arma e fshehur, thika, shkresa,
porosit e shifruara, e vegla t tjera t ngjashme);
me qllim q t gjenden dhe merren objektet dhe gjrat q mund t
shrbejn pr vetlndim ose vetvrasje t personave t arrestuar
(zhilet, helme, mjetet pr shkaktimin e smundjeve me qllim t
shkuarjes n spital me qllim t arratisjes, etj)

Duke pasur parasysh shkakun, qllimin dhe prmasat e drejtprdrejta t

kontrollit, nga aspekti taktik dallojm:
a. kontrollin paraprak (t pjesrishm) t personave;
b. kontrolli i plot i mvonshm i personave;
c. kontrolli i personave n kuadr t zbatimit t regjimit t paraburgimit,
ndalimit apo t mbajtjes s dnimit.

Kontrolli i pjesrishm i personave sht ai me t cilin nuk hulumtohen detajisht

t gjitha pjest e trupit, rrobave dhe kpucve dhe ku personi i kontrolluar nuk
zhvishet i tri lakuriq, por vetm kontrollohen pjest e caktuara t trupit, rrobave dhe
kpucve si dhe pjesa e jashtme e rrobave.Krejt kjo varet prej llojit dhe madhsis s
objektit q krkohet.Kontrollimi paraprak i pjesrishm i personave kryhet gjithsesi
dhe pa kurrfar prjashtimi edhe me rastin e arrestimit, shoqrimit dhe paraburgimit
me qllim t marrjes s objekteve t prshtatshme pr sulm dhe pr zbulimin eventual
dhe marrjen e objekteve dhe gjurmve t veprs penale, pastaj me rastin e bastisjes s
baness dhe lokaleve tjera t mbyllura (sepse nuk do t ishte n rregull sikurse t
dyshuarit ti bastisej banesa e jo edhe ai vet, gj q pr fat t keq nganjher
ndodh). Pastaj n situata shum t ndryshme n rastet e zbulimit dhe t vrejturit t
personave t dyshimt pr t cilt ekziston dyshimi i bazuar se mund t ken objekte t
destinuara pr kryerjen e veprs penale ose objekte t fituara me vepr penale, me
rastin e racis, bllokads dhe masave t ngjashme, me rastin e kontrollit t sforcuar t
udhtarve dhe bagazheve t trenit, n aeroporte, etj.Kur kontrolli i till ka
karakter joformal t jashtm dhe kontrollimi i bagazheve dhe kur sipas prmasave i
ofrohet kontrollit t plot detaj gjithmon varet nga situata konkrete me qllim t
bastisjes.Bastisja jo e plot dhe e rastsishme n pikpamje taktike kushtzohet nga
pamundsia e zhvillimit t bastisjes s plot(p.sh. pr shkak t vendit t
paprshtatshm, urgjencs, etj)q do t thot se gjithmon duhet krkuar q bastisja
paraprake e pjesrishme t jet sa m e plot nse kjo n situatn konkrete sht e
mundshme dhe n aspektin taktik sht e prshtatshme dhe natyrisht nse ka baz.
Qasja personave t rrezikshm t cilt duhet kontrolluar,ndalimi i tyre,
armatimi, kryhet me masa prkatse t kujdesit t shtuar ngjashm me legjitimimin
dhe arrestimin e personave t rrezikshm potencial dhe t armatosur.N kontrollin e
personave sipas mundsis duhet gjithmon t marrin pjes s paku dy persona
zyrtar t autorizuar njri bn kontrollin kurse tjetri e siguron dhe mbikqyr do
lvizje t atij q kontrollohet.
N baz t tekniks s zbatimit t masave t kujdesit t shtuar dallohen dy lloje
t kontrollimit t personave: a) kontrollimi apo bastisja klasike dhe b) kontrollimi
mbshtetur pr muri.Tek lloji klasik i bastisjes s personave me rastin e kujdesit t
shtuar, urdhrohet personi q ti ngris duart mbi kok, tia kthej shpinn personit t
autorizuar q e kryen kontrollin, personi tjetr i autorizuar nga largsia 3-5 metra
mbikqyr.Me kt rast mund t zbatohen edhe kombinime tjera t ndryshme, p.sh.
duke e urdhruar t dyshimtin q ti ngris duart lart dhe ti hap kmbt n mnyr
q ta ket drejtpeshimin m labil.
Kontrolli mbshtetur pr muri q zbatohet ndaj personave t rrezikshm ose
pr t cilt supozohet se jan t armatosur dhe t rrezikshm ka t bj me krkesn q i
dyshuari t kthehet kah muri dhe ti afrohet murit s paku 1m, t ngrihet n maje t
gishtrinjve t kmbve kurse me maje t duarve t mbshtetet pr muri me ka arrihet
pozit shum labile e drejtpeshimit.Personi i autorizuar zyrtar i cili e kryen kontrollin
me njrn kmb mban afr kmbve t t kontrolluarit dhe pr dyshimin m t

vogl t sulmit apo rezistencs ia shtyn kmbn, kshtu q ai e humb drejtpeshimin dhe
bie n tok.
Kontrolli mbshtetur pr muri i kriminelit t armatosur dhe t rrezikshm.
Meqense kontrolli personal m s shpeshti kryhet nga 2 polic,patrullat ose mbajtsit
e rendit ata duhet paraprakisht t jen marr vesh pr renditjen taktike dhe ndarjen e
roleve.Pa marr parasysh pozitn n t ciln sipas urdhress s prer kryhet
patrullimi personi i autorizuar zyrtar i cili e kryen kontrollin duhet ti afrohet t
dyshuarit, t merr pozitn nga ana e pasme ose ansore e t dyshuarit me nj hap
prpara duke pasur kujdes pr pozitn e trupit q t mos e pengoj pr intervenim
eventual t nevojshm shokun e tij i cili sht duke siguruar.Me rastin e bastisjes s pari
konfiskohen objektet e rndsishme pr sulm (arma, thika, spata, boksi, shkopi,
kama, etj) e pastaj krkohen dhe konfiskohen edhe sendet tjera.Bastisja apo kontrolli
bhet sipas sistemit dhe radhs s caktuar, p.sh. prej lart posht: s pari i hiqet kapela,
kontrollohet, preket pjesa e eprme e trupit deri tek brezi, kontrollohen duart mbi
brryla, mbi gjunj dhe nn gjunj,s jashtmi dhe s brendshmi, nn bark
kontrollohet brezi, kontrollohen dhe zbrazen gjepat e jashtm dhe t brendshm t
palltos dhe pantallonave duke prfshir edhe gjepat e vogl, kihet kujdes pr gjepat e
fsheht, kontrollohet me kujdes pjesa n mes t kmbve, pastaj t dy kmbt deri n zog,
pjesa e poshtme e pantallonave, orapet, kpuct, etj.Dimensioni dhe intensiteti i
kontrollit apo bastisjes, si u theksua gjithmon varet nga rrethanat e do rasti
konkret, gjithmon duhet pasur kujdes q kriminelt prpiqen para kontrollit ti hedhin
sendet komprometuese me rast disa prej tyre posedojn shkathtsi t
lakmueshme,prandaj krahas vzhgimit t kujdesshm t do lvizjeje t t
dyshuarit, duhet kontrolluar edhe vendin ku sht vrejtur, ndaluar dhe kontrolluar ai
dhe sipas nevojs edhe afrsin e vendit.
Kontrollimi i plot i mvonshm i personave bhet pas shoqrimit t personave
t arrestuar ose personave tjer t dyshimt n lokalet zyrtare ose n objektet tjera t
prshtatshme kur me baz supozohet se personat e till me vete mund t mbajn objekte
t fshehura ose gjurm t veprs penale e q nuk ka qen e mundur t gjinden me kontroll
t pjesshm.Kontrolli bhet n lokal t mbyllur n t cilin futen personat nj nga nj
t cilt duhet t kontrollohen. Kontrollimin e bjn s paku 2 persona t autorizuar
zyrtar dhe nse sht e nevojshme marrin pjes edhe m shum persona zyrtar me
qllim t sigurimit dhe ndrmarrjen e masave t posame t kujdesit t shtuar. N rastet e
caktuara, sidomos kur sht i domosdoshm kontrollimi detaj fizik, kontrollimi i
zbrastsive t trupit me qllim t zbulimit eventual t objekteve dhe gjurmve sht
e preferueshme t angazhohet edhe mjeku. Personi i cili kontrollohet zhvishet i tri
dhe zbathet dhe vesh penjarin e prgatitur pr t, pastaj kontrollohet detajisht, do
pjes e trupit, e rrobave dhe e kpucve, krejt kjo varsisht nga lloji dhe madhsia e
objektit i cili krkohet ose supozohet q mund t gjendet tek i dyshuari.
Kontrollin e till t femrave gjithmon duhet ta bn femra. Kontrolliparaprak i
pjesshm i femrave t cilin e kryejn personat zyrtar meshkuj sht i kufizuar
pikrisht pr shkak t gjinis, vetm n pjest e jashtme t rrobave, me qllim t
konfiskimit t armve,eksplozivit, etj., si dhe t ants personale dhe t bagazhit,

prandaj edhe kjo sht arsye q ajo duhet t shkoj n kontroll t plot t mvonshm.Me
rastin e shoqrimit t personit femr me qllim t kontrollit t plot duhet pasur
kujdes t veant q gjat rrugs fshehurazi t mos i hedh gjrat komprometuese.
Me rastin e kontrollimit t trupit dhe t zbrastsirave t trupit duhet pasur
kujdes q kriminelt profesional,kryesit e specializuar t veprave penale,
kontrabandistt, etj, i fshehin objektet n mnyrat m t ndryshme dhe n vendet m t
zakonshme: n flok t shkarravitura (femrat) dhe n frizura t rregulluara mir,
n mjekr dhe n flok (meshkujt), n zgavrn e gojs, nn bark, nn gji (grat m t
plota), n grusht t dors, nn organet gjenitale dhe brenda n to, nn gishtat e kmbve,
etj.Nuk duhet harruar se disa kriminel qofshin femra apo meshkuj bartin paruka
dhe nn t fshehin sende.
Jan shnuar shum raste q nn bandazhet ortopedike, nn flaster, nn fashn
e allis s thyerjes s simuluar,fshehin armn,eksplozivin,argjendin,drogat
narkotike, etj.N rast dyshimi pr heqjen e flasterve dhe fashave duhet angazhuar
puntori shndetsor dhe mjeku.
Rrobat e hequra kontrollohen pjes pjes.Nga rrobat nxirren dhe kontrollohen
sendet (pajisjet personale, ora, kutia e cigareve, faculeta, llulla, shkrepsa, pudriera,
letrat e ndryshme, noteset, llogarit, etj).Me rastin e kontrollimit t rrobave duhet
pasur kujdes n brendin e kapels; mbrojtsin e kaskets apo kapels, shallit,
manshetave dhe xhepave t kmishs; xhepat, tubat, rripin, kraht, patentn dhe fundi i
pantallonave; brendia e kravats, astari, thembrat e kpucve, shtrojat e kpucve,
brendia e kpucve dhe e izmeve, palt e ndryshme t rrobave, xhepat e fsheht,
astari i fustanit, kostumi, rrobat e brendshme.
Kontrolli i personave me rastin e paraburgimit dhe ndalimit bhet me qllim t
gjetjes dhe konfiskimit t objekteve t cilat gjat mbajtjes n paraburgim ose gjat
ndalimit personat e arrestuar mund ti prdorin pr sulm (arma e zjarrit, thika, etj), pr
arrati (turjelat e ndryshme, limat, elsat e ndrequr, grryesit, pajisja e ndrequr pr
mihje, pr prerje, etj), objektet ose sendet me t cilat mund t bhet vetlndimi ose
vetvrasja (zhileti, helmi, etj), pajisja e prgatitur pr vnien dhe mbajtjen e kontakteve t
fshehta (pasqyra, llamba me bateri, letra, porosit e koduara si dhe n objekte t
ndryshme) por edhe objektet dhe gjurmt t veprs penale q m par nuk jan gjetur.
Pr t njjtin qllim duhet pasur kujdes ndaj kontrollimit t letrave, ushqimit,
paketave, etj, t cilat personat e arrestuar i marrin, i pranojn ose i drgojn.do
kontrollim siprfaqsor dhe do lshim gjat kryerjes s kontrollit, sidomos kur
sht fjala pr kriminelt e rafinuar, mund t ket pasoja t dmshme t
paprmirsueshme.
Bastisja e baness dhe lokaleve tjera
Bastisja e baness dhe lokaleve tjera bn pjes n mesin e aktiviteteve m t
rndsishme hetimore me t cilat arrihet deri tek provat dhe indicet materiale (objektet

dhe gjurmt e veprs penale) ose megjithat zbulohen dhe kapen kryesit e veprave penale
dhe personat tjer t cilt krkohen.Nuk bhet fjal vetm pr zbulimin e provave
direkte materiale pr deliktin tashm t kryer, por mund t gjinden edhe objekte t
ndryshme dhe gjurm t cilat si indice materiale mund t shrbejn si udhrrfyes pr
ndriimin e veprave tashm t paraqitura dhe t regjistruara, pr zbulimin e
veprave t cilat fare nuk jan t paraqitura, pr pengimin e veprave t prgatitura, etj. Me
bastisjen e baness dhe lokaleve tjera mund t realizohen zbulimet e ndryshme
operative pr prirjet dhe mnyrn e jetess s personit t dyshimt, pr gjendjen e
tij materiale, pr planifikimin e veprimtaris kriminale dhe veprimtaris tjetr t
dmshme, pr rrethin e personave me t cilt korrespondon dhe shoqrohet (kontrollimi i
korrespodencave me shkrim, etj).Pr kt arsye n bastisje t baness dhe t lokaleve
tjera gjithmon duhet t shkohet, kur n aspektin ekspozues arrihet baza operative
(probabiliteti se me aktivitetin e till mund t gjendet objekti apo gjurma e veprs penale
ose personi i cili krkohet), si dhe kur plotsohen kushtet ligjore (pr ann ligjore
dhe formale t bastisjes ktu nuk po flasim pr arsye t cilat jan thn q n fillim).
a. Prgatitja e planit t bastisjes.Pr do bastisje t baness dhe lokaleve
tjera duhet t bhen prgatitjet adekuate dhe t hartohet plani i
bastisje, natyrisht nse kt rrethanat konkrete t rastit e lejojn (rasti
urgjent nuk duron kurrfar pritje as vonese).Dimensioni i prgatitjeve
dhe i planit varet nga kompleksiteti i rastit, gjegjsisht prej asaj se ka
krkohet krejt nga bastisja, nga koha n dispozicion dhe rrethanat tjera,
mirpo edhe n rastet urgjente nuk prjashtohet mundsia dhe nevoja q
s paku pjesshm t bhen prgatitje t improvizuara dhe plani i
shpejt me qllim t prshtatjes urgjente situats s lindur taktike.
N t kundrtn mund t ndodhin gabime, lshime dhe shmangie t
mdha.
N kuadr t prgatitjeve dhe planeve t bastisjes ndr t tjera duhet t
ndrmerret:
o

o
o
o

mbledhja e sa m shum t dhnave pr objektin e bastisjes (numri,

kati, sistemimi i dhomave, lokalet ndihmse, bodrumi, tavani, ndrtesat
bujqsore, etj),
sipas mundsis sigurimi i planit t ndrtess ose t bhet skica e
truallit t lokaleve ku kryhet bastisja;
mbledhja e informatave pr at se kush krejt dhe n far kohe
gjendet n banes apo n objektin tjetr ku duhet t bhet bastisja;
t mblidhen dhe t analizohen informatat dhe shnimet pr vetit e
personit te i cili duhet t bhet bastisja e baness, ose lokaleve tjera
dhe pr sjelljen e mundshme t atij personi (rezistenca eventuale fizike,
trikat e ndryshm t mundshm) me qllim t zbatimit t masave
adekuate t kujdesit t shtuar;
t definohet k duhet krkuar (kryesi apo grupi i fshehur,
pjesmarrsit, etj),gjegjsisht t bhet lista ose plani operativ ka duhet
krkuar krejt (arm, eksploziv, t holla t vjedhura, monedha t

o
o
o

falsifikuara, pajisje pr falsifikim, valuta t huaja, monedha t arit,

narkotik, thika e prgjakur, veglat pr thyerje, materiali i shtypur
armiqsor), kurse paraprakisht t parashihet dhe definohet ka duhet
krkuar dhe cilat objekte mund t paraqiten prve atyre q krkohen;
t definohet ku duhet krkuar t gjitha (mundsia e fshehjes) dhe sa
duhet shkuar larg n montimin e mobileve, mihje, etj;
t vlersohet dhe t definohet se tek kush duhet t bhet ende bastisje
e baness dhe lokaleve tjera (sinkronizimi i shum bastisjeve);
t caktohet koha m e volitshme e bastisjes (dita, ora, minutat),t
sigurohet pajisja e nevojshme pr kryerjen e suksesshme t bastisjes
(pajisja pr blombim, dritat, qeset, mbshtjellsit dhe pajisja tjetr pr
paketimin e gjurmve dhe objekteve tjera, shufrat e metalta, ekani,
dart, elsat e ndryshme dhe pajisje tjetr pr hapje, shtypje,
shpime, etj, detektor pr metale, pajisje pr shkrim, fotoaparat, etj);
t caktohet numri dhe struktura e ekipit operativ q do ta kryej
bastisjen, prcaktohet udhheqsi i ekipit, t bhet ndarja e detyrave
t puns mes tyre (bllokada e jashtme dhe e brendshme, vrojtimi i
antarve, t shtpis, kontrolli i menjhershm).

Sidomos duhet paralajmruar se t gjitha masat dhe aktivitetet q duhet t

ndrmerren n kuadr t planifikimit dhe prgatitjes s bastisjes deri n fund duhet t
mbeten fshehtsi.Prandaj, t vrejturit eventual paraprak dhe shnimi i objektit t
bastisjes prjashtohen nse me kt nuk mund t ruhet fshehtsia.do bastisje duhet
kryer befasisht, sidomos nse me t krkohen personat ose dshirohet q ata t kapen
n flagranc, si dhe kur tek kriminelt profesional dhe grupet e organizuara kriminale
krkohen objektet dhe gjurmt e veprave penale), sepse n t kundrtn krimineli
me prvoj i cili prcjell me vigjilenc dhe kujdeset pr do hap t personave t
autorizuar zyrtar shpejt ndrmerr kundrmasa dhe e pamundson fardo suksesi t
bastisjes.
Me bastisjen mund t kombinohen edhe vzhgimi, prita, racia dhe masa t
ngjashme q varen nga kompleksiteti i rastit konkret.Vzhgimi p.sh. mund t bhet
para bastisjes (sidomos gjat kohs s prgatitjes dhe planifikimit t bastisjes), gjat
dhe pas bastisjes, sidomos kur sht fjala pr grupin e organizuar kriminal t
kontrabands, banditve, elementeve armiqsore, etj.Prandaj do bastisje duhet t
prshtatet me planin e gjer t kontrollit dhe prpunimit operativ, sidomos me
rndsi me rastin e prcaktimit t kohs s fillimit t bastisjes.
N aspektin e zgjedhjes s kohs s bastisjes, gjithmon duhet t kihet kujdes q
bastisja t mos jet e parakohshme dhe as e vonuar.E parakohshme mund t bhet
nse ekziston interesi q personi i dyshuar n asnj mnyr t mos e kuptoj se n t
dyshohet (derisa gjat vzhgimit ose n mnyra tjera t mos vrtetohet rrethi i
personave me t cilt ai takohet dhe vepron n bashksi).Bastisja vetvetiu
paralajmron n mnyr drastike personin e till se sht i dyshuar.Bastisja e vonuar
do t ishte n rastin e disa dit pas bastisjes s kryer te bashkpjesmarrsi i tij n t
njjtin vend.Kjo nuk do t thot se nse sht vonuar duhet t hiqet dor nga bastisja

(sepse kurr nuk mund t caktohet q n fillim mnyra e reagimit dhe sjelljes s dikujt).
Mirpo, duhet prpjekur q t mos ndodh vonesa.N shembullin e prmendur
sht e nevojshme bastisja e sinkronizuar e njkohshme e banesave t kriminelve t
ndrlidhur reciprokisht, gjegjsisht personave t dyshuar.Sa i prket kohs s dits
duhet trhequr vmendjen se nga aspekti taktik (jo vetm ligjor), zakonisht m mire
sht t bhet bastisja ditn sesa natn.Ditn shihet m mir, sht mundsia m e
vogl e rezistencs s fsheht dhe sulmit t papritur, sht e zvogluar mundsia e
vetvrasjes, arratis, etj. Natn m leht hidhen dhe fshihen sendet komprometuese.
Pastaj, natn shum fakte t rndsishme mbeten t pavrejtura.Drita artificiale
(reflektort, etj) kurr nuk mund ta zvendsojn dritn e diellit, mirpo n rastet
urgjente, kur do vones mund t jet e dmshme pr suksesin, bastisja kryhet edhe
natn, kurse n do rast bastisjen e filluar m mir sht t prfundohet natn sesa t
ndrpritet dhe t vazhdohet ditn tjetr.
b. Mnyra e zbatimit t bastisjes. Bastisja e baness dhe lokaleve tjera
gjithnj duhet t bhet sistematikisht sipas nj rendi t caktuar, n
pajtim me planin e prpunuar paraprakisht me ndarje t qart t roleve t
antarve t ekipit operativ i cili e bn bastisjen, mirpo pa marr
parasysh dimensionin dhe hollsit e planit dhe prgatitjeve
paraprake gjithmon duhet prshtatur situats konkrete q do t thot
se detyrat e planifikuara dhe t prpunuara dhe renditjen dhe rrjedhn e
tyre nuk duhet kuptuar si shabllone t ngushta por sipas nevojs ato duhet
prmirsuar dhe duhet t krkohen mnyrat m oportune t
veprimit konkret.N t njjtin kuptim duhet t kuptohen edhe kto
rregulla taktike q rekomandohen me rastin e bastisjes:
N pajtim me parimin e cekur taktik t befasis duhet befasisht pa u
vrejtur ti afrohemi objektit (baness apo lokaleve tjera) t cilat
kontrollohen.Kontrollit paraprak duhet ti paraprij bllokada e
menjhershme shum e shpejt me t ciln sigurohet vzhgimi dhe
kontrolli i daljeve, daljeve ndihmse,daljeve pr nevoj, dritareve,
tavaneve, bodrumeve, daljeve t pasme, objekteve bujqsore, etj.Nuk
guxojm q t lejojm q ne t hyjm nga njra der kurse nga dera
tjetr t arratiset personi q krkohet ose pr dritare ta hedh objektin
q krkohet.Forca e bllokads varet nga rasti konkret dhe shkalla
potenciale e rrezikut nga rezistenca, sulmi, arratia, fshehja ose hedhja e
sendeve ose nga vet kompleksiteti dhe pesha e veprs penale me
rastin e s cils bhet bllokada me qllim t sigurimit t bastisjes s
suksesshme.
o Nse jan t pranishm dy qytetar t moshs madhore n rastin
konkret detyrimisht ata qytetar nuk guxojn tu nnshtrohen rreziqeve
fizike ose rezistencs s armatosur, gjegjsisht sulmit.Nse pritet
rezistenc ose sulm dshmitart e bastisjes vijn vetm pas kryerjes s
rezistencs dhe sulmit dhe kur pa rrezik mund t prezantojn.
o Kur supozohet me arsye ose pritet rezistenc apo sulm i armatosur n
banesn ekriminelve t rrezikshm hyhet me kujdes t posam. Me
o

at rast ndrtesa bllokohet sipas planit t veant. N lokal hyhet

vetm pasi q t gjith pjesmarrsit e bllokads ti ken zn pozitat e
veta, me rast duhet pasur sidomos kujdes q t mos gjenden n vijat e
zjarrit, n rast t prdorimit t armve t zjarrit dhe njkohsisht ta
dominojn situatn dhe ti mbajn nn mbikqyrje t gjitha daljet q
t mos mund t ik askush. N der trokitet dhe menjher zihet strehimi
pas murit nga t dy ant e ders dhe delinkuenti (banori i baness) ftohet
ta hap dern ose sipas rrethanave t rastit dera hapet me ndihmn e
rojs apo t ndonj personi tjetr, kurse nuk paralajmrohet ardhja
e personave zyrtar. Nse n kt mnyr nuk sht e mundur t
hyhet n banes ose t bastiset ajo, ather veprohet n t njjtn
mnyr sikurse kur kriminelt e rrezikshm barikadohen (pr ka
flitet m tepr n shpjegimin e veprave taktike t arrestit).
Pas hyrjes n banes apo n lokalin tjetr s pari duhet t bhet
kontrolli i personave t dyshimt me qllim t konfiskimit t armve
dhe mjeteve tjera t prshtatshme pr sulm sa her q nj gj e till pritet,
si dhe me qllim t konfiskimit t objekteve tjera q krkohen.
Dritaret dhe dyert e baness dhe lokaleve tjera me rastin e bastisjes
duhet mbyllur sepse kshtu n njfar mase pamundsohet hedhja e
sendeve.Rregull sht q askush t mos lejohet t dal nga banesa
kurse hyrja nga jasht nuk ndalohet, por t ardhurit legjitimohen
dhe mbahen nn kontroll.Sipas nevojs edhe ata kontrollohen. Nse
dikush nga antart e familjes duhet t dal (fmija n shkoll,
ambulanc, etj) duhet t kontrollohen dhe tu sigurohet prcjellja
eventuale.N t kundrtn n t vrtet mund t ndodh q personi
q del i paralajmron bashkpjesmarrsit, ndihmsit dhe t tjert q t
largohen, ose t hedhin apo shkatrrojn sendet q gjenden n ndonj
vend tjetr t fshehura jasht shtpis ose baness.Pr arsye t njjt
personat t cilt kontrollohen dhe antart e familjes s tyre lejohen
ta prdorin telefonin pr biseda mes veti, t lvizin brenda lokalit pa
kontroll, etj.
Lokalet kontrollohen nj nga nj.Nse jan m shum t tilla
rekomandohet si u tha m hert t bhet skica ose t sigurohet plani i
ndrtess.Lokalet e kontrolluara pas bastisjes mbyllen q t mos
lejohet futja e objekteve t krkuara n to dhe fshehja e tyre.Brenda
nj lokali zakonisht krkohet nga kndet prej t majts n t
djathtn ose e kundrta, prej s larti posht dhe pas kontrollimit t
mureve dhe objekteve (mobileve) kontrollohen edhe muret.Nga muret
kontrollohet mesi i lokalit. N fund me kujdes kontrollohet
dyshemeja.Renditja natyrisht mund t jet e ndryshme por sht me
rndsi t mbahet nj rend i caktuar, ashtu q t mos kalohet as harrohet
asgj.
Ndonse me rastin e bastisjes e dim ka krkojm gjegjsisht ka
duhet, para s gjithash gjithmon duhet pasur kujdes edhe objektet
q tregojn ekzistimin e ndonj vepre tjetr penale si dhe objektet t
cilat n kuptim t dispozitave t ligjit penal, duhet t konfiskohen.Sa u

prket pyetjeve ku duhet krkuar t gjitha, parimisht mund t thuhet:

Duhet t krkohen gjithkund, gjithsesi, me kujdes pr llojin dhe
dimensionin e objektit q shrohet, por me at rast si udhrrfyes i
caktuar mund t shrbej profesioni, zanati, prirjet e veanta dhe vetit
personale t personit t dyshuar.do njeri n mnyr t pavetdijshme
sht i ngarkuar me profesionin dhe prirjen e tij q mund t shprehet
edhe n zgjedhjen e vendit pr fshehjen e objektit.Kshtu p.sh.
muratori objektin sigurisht do ta fsheh n mur, zdrukthtari n
tavolin apo n pjes tjera t mobileve, amvisja n rroba dhe n orman,
n jastk, etj. Megjithat udhrrfyesi i till nuk guxon t na shmang
dhe t krkojm vetm atje ku sipas profesionit apo rrethanave t
posame mund t pritet, por duhet krkuar m kmbngulsi do gj dhe
gjithkund sendet e krkuara ose derisa t mos prjashtohet mundsia se
ato ekzistojn n banes ose n lokalin tjetr.Me kt rast nuk duhet
harruar se objektet e krkuara mund t gjenden edhe atje ku m s
paku pritet. Mjaft ilustrues pr kt sht nj rast nga praktika: Ekipi
i operativistve shum detajisht e ka kontrolluar banesn e personit
t dyshuar pr keqprdorim t shums s madhe t t hollave. Fillimisht
jan krkuar t hollat.Ekipi nuk ka gjetur asgj ndonse i ka
kontrolluar t gjitha prve nj vendi t vetm i cili ka qen shum i
dukshm dhe nuk sht dyshuar se aty mund t lihen t hollat.T hollat e
keqprdorura kan qen n nj pliko t madhe mbi tavolinn e
kuzhins!Askujt nga ekipi nuk i shkuar mendja q n at vend t
krkohen ato.
o Pra, rol shum t madh me rastin e kontrollimit ka personi i
autorizuar zyrtar i cili e vzhgon t dyshuarin dhe antart e tij
gjat bastisjes. Vzhguesi duhet t bisedoj me personin tek i cili
bhet bastisja sepse frika, shqetsimi, relaksimi apo droja mund t
prcillen edhe me ngjyrn e zrit, belbzimi, ngatrrimi i fjalve etj.
Ndryshimet e tilla ndodhin edhe me ndrrimet fiziologjike (zbehja,
djersitja, dridhja,etj).Vzhguesi i kujdesshm do ti vrej reagimet e
personave t till t pandrgjegjshm gjat do mundsie t gjetjes s
objektit t krkuar.Pa marr parasysh q personat e till prpiqen ta
aktrojn gjakftohtsin ata nuk mund ta fshehin shqetsimin kur vendi
i nxeht sht n pikn kritike, pra ku jan sendet e fshehura, por
gjithashtu nuk mund ta fshehin edhe lehtsimin e tyre kur
kontrolluesi i largohet vendit t till gj q t gjith operativistve me
prvoj do t mund tu lehtsohej gjetja e objekteve t krkuara.
o Midis kryesve t drejtprdrejt t bastisjes dhe vzhguesve duhet t
ekzistoj nj mnyr e t kuptuarit paraprakisht e dakorduar sepse
bisedat e hapura do ti kuptonin edhe personat tjer ku bhet bastisja
me rast do t shkaktohej dm i caktuar taktik.
o Nse prmes informatorit kuptohet se ku gjenden objektet e fshehura
(shnimi i sakt istrehimit t tyre) pr shkaqe taktike nuk bn t
shkohet drejt n at vend, por bastisja fillon si zakonisht sipas sistemit
t rndomt n mnyr q t mos zbulohet informatori.

Bastisja bhet n t gjitha lokalet q i prkasin t dyshuarit (pronarit

ose bartsit t t drejts s banimit ose lokalit afarist). Mirpo, nse
ekziston dyshimi i bazuar se objektet e krkuara jan strehuar tek
farefisi, miku apo shoku ose ortaku, ather bastisja zgjerohet edhe n
lokalet e tyre.Prandaj, n kuadr t prgatitjeve dhe planifikimit si
sht cekur gjithmon krahas vlersimit ku duhet krkuar duhet t
vlersohet dhe definohet tek kush duhet krkuar.
o Me rastin e bastisjes duhet pasur kujdes pr mundsin e fshehjes s
objekteve n strehimet ekzistuese potenciale,zbrastsirat, etj, si dhe n
vendet e fshehta, speciale t prshtatura.
o

c. Strehimet e mundshme pa prshtatje t posame.Mundsit e fshehjes

n banes dhe n lokalet tjera duke i shfrytzuar lokalet q tashm
jan t prshtatshme, zbrastsirat, etj, pothuajse jan t pakufizuara e q
varet krejtsisht nga aftsia e t dyshuarit dhe nga lloji dhe
dimensioni i objektit q fshihet, sepse sa m t vegjl t jen objektet
aq m leht sht q t fshihen. P.sh. do t cekim se n ka duhet
prqendruar vmendjen me rastin e bastisjes.
Objektet e ndryshme (varsisht prej veorive, madhsis dhe strukturs) mund
t fshihen prandaj duhet t krkohen me kujdes t posam:
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

N mure dhe mbi mure (pas pasqyrs, pas pikturs, pas kalendarit; etj)
N kornizat e fotografive dhe pikturave, pas pasqyrave, diplomave,
pikturave t shenjtve, etj;
N mobile dhe n orendi (n ormane, vitrina nate, shtretr, komode,
rregall, rafte, tavolina, karriga, fotele, etj.)
N pjesn e poshtme t karriges, tavolins, etj, me ngjitje (me ngjits,
kit, trak ngjitse, etj)
N zbrastsirat e mobileve t punuara me gypa, zbrastsira t kmbve t
karrigeve, tavolinave, etj.
N pjest e varseve, n paradhom ose orman, n zbraztsirat e
varseve, ombrella, etj;
N rrobat e hekurosura, t papastra (n kofinin e rrobave ose n
lavatrie), n jastk, jogi, jorgan, dhe shtroja tjera, etj;
N legen t WC-s, n gypat e ngrohjes qndrore, t plinit, luster dhe t
qirinjve, etj;
N bombola dhe n en t kuzhins (tasat, tenxheret, bombolat e
kompotit, n krip, sheqer, etj);
N instrumentet muzikore (piano, kuti violine, kitar, harmonik, etj);
N vendet dhe zbrastsirat e TV, radioaparatit, magnetofonit, transistorit,
frigoriferit, etj;
N lodrat e fmijve,
N libra
N vazo, tasa dhe sanduk lulesh
N trofe dhe rekuizita sportive;

N vende shum t dukshme, p.sh. mbi tavolin t kuzhins, nn

gazetn ditore (dihet nga psikologjia se gjrat m t dukshme shpesh
nuk vrehen);
o N shporet, kamin, tymtar, hedhurina, hi, nn dru, nn thngjill, etj;
o N tavan, midis ose nn rroba t vjetra, n grur, n miell, pas trarit, etj
o N bodrum, shup, pleme, etj.
o

d. Strehimorja e ndrtuar speciale ose e prshtatur speciale e fsheht.

Strehimoret e fshehta mund t jen speciale t ndrtuara, t
ndrequra ose t meremetuara, t kamufluara qorr, hapsirat n
banes, n ndrtesa afariste ose t banimit, ndrtesa bujqsore, etj.Edhe
pse strehimoret e tilla n banesat dhe shtpit e sotme t ndrtuara
serike dhe t tipizuara nuk prjashtohet mundsia q ndonj kriminel
profesional sidomos kontrabandistt q jan prcaktuar gjat pr
veprimtari kriminale ta planifikojn edhe kt veprimtari, ather
ndrtojn strehimore t tilla dhe bunker.Prandaj n rast dyshimi duhet
t maten t gjitha muret (gjatsia dhe trashsia e tyre) dhe siprfaqja e
lokalit dhe t krahasohen me planin e ndrtess, gjegjsisht lokalit. Kjo
gjithashtu vlen edhe n aspektin e ekzistimit t dyshemeve t dyshimta
qorre.Dallimi n dimensione i mureve, dyshemeve dhe
ndrmjetsve si n kuadratur ashtu edhe kubatur n krahasim me at
q sht n prshkrim, gjegjsisht n plan e arsyetojn dyshimin se
ekzistojn ndrtime t fshehta brenda ose bunker.Zbrastsirat
eventuale dhe daljet e kamufluara n mure mund t konstatohen
duke i goditur me ekan ose objekt tjetr t prshtatshm murin, me
rast zbaztsira jep tinguj kumbues.Bunkert e fsheht dhe
strehimoret nganjher mund t gjenden nn shkall, mbi furrat e
murosura dhe n korridor.
Hyrjet e fshehta n ata bunker mund t jen t kamufluara me ndonj varse
muri, orman, rrgall t fiksuar, rafte, pasqyr muri, shporet, fotografi, tapeta muri etj,
prandaj mobilet dhe sendet tjera jo vetm q duhet t kontrollohen por edhe t lkunden
nga muri, t largohen nga nj vend n tjetrin dhe sipas nevojs edhe shkoqen tapetat.
Duhet pasur kujdes q disa objekte mund t jen edhe t groposura, t fshehura nn
parket, n tok, n kopsht, n shup, etj.Me nj mbikqyrje t kujdesshme mund t
vrehen shenja t caktuara dhe gjurm t fshehjeve t tilla.Nse p.sh. ka vija n drrasa
ose npr knde t dyshemes ose parketit q jan t freskta, nse edhe nuk ka n to
pluhur ose papastrti si n t gjitha t tjerat, nse rishtazi sht mbjell lulja jo vetm n
nj vend, nse rishtazi sht glqerosur vetm nj mur ose pjes e tij, nse tapetat
jan ndrruar vetm n nj pjes t murit, nse dheu n bodrum sht i shprisht
dhe i freskt e i mihur, etj, krejt kjo shrben si indikator ku duhet krkuar.
Strehimoret e fshehta mund t jen t ndrtuara n vende t posame dhe n
skaje t mobileve dhe objekteve tjera, p.sh. (fundi i dyfisht n tavolina, ormani i
nats, sandukt e ndryshm, pjest e dyfishta t mobileve, etj), pr ka me rastin e
bastisjes gjithashtu duhet pasur kujdes.Vlen t kihet kujdes sidomos pr at q disa

objekte shpesh fshihen duke i qepur n rroba, shtroja, tapiceri t mobileve, etj.Disa
kriminel i fshehin gjrat edhe n shtrojn e krevatit ku shtrihet i smuri ose i
smuri i simuluar, n rast nevoje dhe n raste t tjera duhet thirrur mjeku.
Mjete ndihmse pr bastisje mund t konsiderohen detektort pr metal dhe
qent gjurmues.Detektori pr metal mund t shfrytzohet me sukses pr gjetjen e
objekteve t metalta me supozim se n at rreth nuk ka objekte tjera t metalta pr
bastisje.Kshtu p.sh. sht e padobishme shfrytzimi i detektorit pr metal n
ndrtes me armature dhe beton (sepse n beton ka hekur), pastaj n afrsi t
instalimeve t metalta, veglave, radio dhe TV antenave, enve t metalta, etj.Qeni
gjurmues mund t shfrytzohet me sukses me rastin e krkimit t personave,
kufomave dhe narkotikve, prndryshe rastin e bastisjes shfrytzohen edhe mjetet e
ndryshme ndihmse varsisht prej llojit dhe madhsis s tyre dhe prej vendeve t
mundshme t supozuara: shufrat e metalta,ekan,lopat,varreza, etj. deri tek buldozert
dhe eskavatort.
N fund, lidhur me bastisjen e banesave dhe lokaleve tjera duhet tprmenden
edhe dy gjer t cilat n aspektin taktik jan shum t rndsishme.S pari, me
rastin e prgatitjes dhe kryerjes s bastisjes duhet udhhequr edhe me parimin e
proporcionalitetit.Midis vlers dhe rndsis s objektit t krkuar ose personit dhe
madhsis dhe gjersis s bastisjes duhet t ekzistoj baraspesh e arsyeshme.Tjetr
duhet t jet dimensioni i masave dhe veprimeve nse krkohet ndonj gj e
zakonshme, p.sh. biikleta ose ora e vjedhur tek kryesi i zakonshm natyror i veprs
penale, gjegjsisht i dyshuari, kurse ndryshe nse bastisja bhet tek banditi i rrezikshm
kontrabandisti i drogs, falsifikuesi i parave, etj. Derisa n rastin e par bastisjen mund
ta bjn gjithsej 2 persona zyrtar, n rastet tjera m t ndrlikuara dhe t rnda
krkohet numr m i madh i operativistve. i njjti kriter vlen edhe n raport me
dimensionin dhe gjersin e bastisjes n raport me shprndarjen, demontimin e
mobileve, thyerjen, mihjen, etj.Mirpo, bastisja kurr nuk guxon t bhet
siprfaqsisht, sepse ather m shum mund t ket dm sesa dobi.
E dyta, bastisja e kryer nj her n banes apo lokal nuk do t thot t mos
prsritet m. Bastisja duhet t prsritet nse pr kt ekzistojn arsyet taktike.
Shpesh konsiderohet se banesa e bastisur sht strehimorja m e mir, prandaj
kriminelt e rryer i shfrytzojn me t madhe.Situatn e till duke shfrytzuar
parimin taktik t befasis duhet shfrytzuar edhe personat zyrtar t autorizuar.
Prve ksaj, nganjher rezultati i bastisjes sht i lodht ose gjysmak, pr arsye se
nuk kemi ditur ka duhet krkuar krejt, dhe n far duhet prqendruar vmendjen,
prandaj prsritja e bastisjes sht e arsyeshme.
Kontrollimi i automjeteve t qarkullimit dhe i trenave
Mjetet e qarkullimit, t udhtarve, autobust, automjetet komerciale dhe trenat
(transportues dhe t udhtarve) shum shpesh shfrytzohen pr veprimtari kriminale
dhe tjetr t dmshme shoqrore.Pr bartje t shpejt, fshehje, arratisje t t
dnuarve, kriminelve profesional dhe tjer t rrezikshm dhe t personave t

dyshimt, pr fshehjen dhe transportin e objekteve q jan fituar me vepr penale dhe
kundrvajtje ose shrbejn si mjet pr kryerjen e veprs penale ose kundrvajtjen.N disa
forma t shfaqjes s veprimtaris kriminale shfaqen automjetet e qarkullimit dhe
trenat si shum t rndsishme dhe nganjher kan rol vendimtar(format e
ndryshme t kontrabands me arm, narkotikve, valutat e jashtme, metalet e
mueshme,
trashgimit,pasurit
kulturore,sulmet
e
organizuara
banditeske,vjedhjet,vjedhjet me thyerje, vjedhjet e xhepave, etj, n seri t mdha dhe
me bartje t shpejt nga nj vend n tjetrin).Automobilat e udhtarve, trenat dhe
mjetet tjera transportuese jan t prshtatshme pr bartjen e materialit progandues
armiqsor, pr bartjen e fsheht t mjeteve, pr akte terroriste diverzive, pr bartjen e
fsheht t gjrave me prejardhje t dyshimt.Edhe ktu sikurse n lokale mund t
shfrytzohen strehimoret ekzistuese n automjete, por mund t konstruktohen edhe
strehimore t fshehta dhe bunker.Prandaj edhe bastisja e mjeteve t tilla t
transportit nga paraqitet si veprim operativ taktik i ndrlikuar.
a. Bastisja apo kontrollimi i automjeteve t udhtarve.
Si sht cekur edhe n kreun pr kontrollin dhe rregullimin e
qarkullimit n komunikacion, sht e mundur dhe e nevojshme q n
firmn e kontrollit rutinor dhe kontrollit teknik t automjeteve si dhe t lejes
s qarkullimit dhe t patent shoferit shum shpesh t realizohet njohuria
operative dhe qllimi operativ tek i cili prndryshe arrihet me bastisje
formale si veprim hetimor, sepse veprimi i till nuk e meriton kushtin
formal dhe kufizimet q kan t bjn me bastisjen si veprim hetimor
(urdhresa, prania e dshmitarve, etj).Pr kontrollin formal, pr dallim
nga ai formal, bhet fjal kur kontrollimi i automjeteve duhet t kryhet
shum detajisht, duke prfshir edhe montimin e disa pjesve t automjetit
me qllim t gjetjes s strehimores s fsheht.Mirpo, pa marr parasysh
se a sht fjala pr kontrollin joformal apo pr veprimin hetimor vlen ti
prmbahemi n esenc t njjtave rregulla taktike n aspektin e renditjes
dhe mnyrs s kontrollimit n raport me orientimin ku mund t
gjenden strehimoret e fshehta, ku duhet krkuar, cilat jan pjes t
prshtatshme pr fshehje, etj. vetm se kto rregulla t zbatohen me t njjtin
intensitet.Kur bhet kontrolli detaj i automobilit kt duhet sipas
mundsis ta bjm n ndonj vend t prshtatshm t mbyllur, n puntori
mbi kanal, ose duke shfrytzuar vinin gjegjs n mnyr q t mund t
kryhet kontrolli edhe i pjess s poshtme t automjetit.
Pr kontrollimin e suksesshm t automjetit t udhtarve sht me rndsi
njohja e konstruksionit t tij me qllim t gjetjes m t leht t vendit dhe t zbrazsive
q shrbejn si strehimore t fshehta ose mund t ndrtohen strehimore t tilla.Veorit
konstruktive,zbrazsit,hapjet dhe vendet dallohen sipas llojit dhe tipit t
automjetit, pr ka sht e dobishme t sigurohet prospekti i automjetit.Tek bastisjet
detaje t automjeteve m s mir sht t angazhohet automekaniku i policis me
pajisjet prkatse dhe mjetet pr demontim t disa pjesve t automjetit.

N ciln pjes t automjetit fillon kontrollimi dhe sipas cils radh kryhet, ka
krkohet, cilat pjes duhet montuar dhe kontrolluar krejt kjo varet nga situata
konkrete dhe vlersimi i personave zyrtar t autorizuar.sht e zakonshme q
automobili s pari t kontrollohet s jashtmi, me qllim t perceptimit t gjurmve
eventuale ose fardo shenje q arsyeton dyshimin pr fshehje.Mirpo, sa her q
dyshohet se n automobil mund t gjenden persona t rrezikshm (kriminel t
armatosur, persona nga t cilt pritet rezistenc) s pari duhet ndrmarr t gjitha masat e
kujdesit t shtuar, duke prfshir edhe kontrollimin e personave; shoferit dhe
udhtarve dhe bllokimin e veturave.
Varsisht se ka krkohet, far dimensioni ka objekti,a kryhet kontrollimi detaj
me montim t disa pjesve t automjetit ose bhet vetm kontrollimi i pjesshm ose
joformal, si strehimore t fshehta t mundshme krkohen:
o

o
o
o
o
o

o
o

o
o

o
o
o
o
o

Me goditje t lehta me ekan gome n vende t caktuara, me lkundje

t ngadalshme t automjetit, djathtas-majtas dhe poshtlart verifikohet
se a gjendet dika n automjet dhe a vibrojn ato;
Vlersohet se n far mase sht i ngarkuar automobili,p.sh. a sht
pjesa e pasme e ulur ndonse nga ngarkesa e dukshme nuk ishte dashur
t jet aq e ulur.Sipas nevojs verifikohet vjetrsia e amortizatorve
dhe prcaktohet se a jan t sforcuar ata pr mundsimin e ngarkess s
automobilit pa u vrejtur n pneumatik;
Kontrollohen mbrojtsit nga ana e brendshme;
Kontrollohet hapsira pas fareve;
Kontrollohet hapsira pas dritave t pasme;
Hiqen kapakt e rrotave;
Derisa automjeti sht mbi kanal ose i ngritur me vin lahet dhe
kontrollohet pjesa e poshtme e tij, krkohen gjurmt e mbylljes s
mvonshme t podit,pragjeve, etj,sipas nevojs hiqen edhe pllakat
mbrojtse dhe llamarina me qllim t krkimit t hapsirs prapa tyre;
Sipas nevojs(n rast dyshimi)u lshohet ajri pneumatikve dhe
kontrollohet brendia e tyre;
N brendi t automjetit nxirren t gjitha karriget dhe kontrollohen,
hiqen dhe kontrollohen ndrresat e karrigeve, tapiceria e dyerve dhe e
kulmit dhe xhepat e ndryshm t fsheht dhe t dukshm;
Nxirren dhe kontrollohen shtrojat e automobilit;
Hapen dhe mbyllen dritaret me qllim t kontrollimit t zbrazsive,
kontrollohet hapsira rreth e prqark dritave t brendshme dhe prapa
tyre;
Kontrollohen stabilimentet pran timonit dhe hapsira nn instrumente;
Hiqet dhe kontrollohet shtresa mbrojtse e ers;
Kontrollohen zgavrat e ngrohjes dhe ventilacionit;
Kontrollohet hapsira prapa radiokasetofonit;
Hiqen pjest zbukuruese t pragjeve dhe krkohen gjurmt e saldimit
n ta dhe n dysheme;

o
o
o

o
o

N vendin ku sht vendosur motori krahasohen numrat e motorit

dhe shasis me numrat e librezs s qarkullimit,krkohet vendi i
mbylljes s tyre, gjurmt e grryerjes dhe shtypjes s tyre dhe t gjitha
zbrazsit;
Kontrollohet ena pr pastrimin e mbrojtsve t ers;
Kontrollohet filtri i ajrit;
Rezervuari i derivatit dhe vendi pr vaj verifikohen me shufra t
holla.Me ka konstatohet thellsia e tyre dhe niveli i derivatit, pas s
cils krahasohet niveli i derivatit n gjendjen q e tregon instrumenti n
vetur pr nivelin e derivatit n pllakn komanduese (treguesi i
nivelit t derivatit) sikurse edhe me vllimin q tregohet me prospekt.
Gjithsesi mosprputhja e prmasave krkon kontroll detaj;
Kontrollohet dhe sipas nevojs montohet dhe analizohet detajisht
bateria (pr shkak t mundsis q bateria e vllimit m t vogl
vendoset n kuti m t madhe t akumulatorit me qllim t
shfrytzimit t hapsirs brenda pr fshehje t objekteve t veprs
penale;
Lshohet ajri nga pneumatiku rezerv dhe kontrollohet;
Nga hapsira e bagazhit nxirren dhe kontrollohen t gjitha gjrat;
krkohet dyshemeja e dyfisht nn bagazh, si dhe eventualisht ndrtimi
i dyfisht n pjesn e ulseve t pasme;
Hiqen dhe kontrollohen pjest zbukuruese t dritave t frenjave, sipas
nevojs nxirret tr sistemi pr ndriim me qllim t zbulimit t vendeve
t fshehta;
Krkohen dhe hulumtohen gjurmt e saldimit rishtazi, shpimit, kokat
e vidave dhe indikatort tjer pr bunker t fsheht, etj.

N praktikn e deritashme sht konstatuar se ka mundsi t mdha pr fshehje

n automobilat e udhtarve t prodhimit amerikan, pastajMercedesi (sidomos tipi i
vjetr),Citroeni, Opeli, etj. prandaj sht shum e dobishme q t prcillen
rregullisht t gjitha ndryshimet dhe zgjidhjet konstruktive t disa tipave dhe llojeve t
automobilave;
Kontrollimi i autobusve bhet sipas :
rregullave t njjta taktike q zbatohen tek kontrolli i automobilave t udhtarve,
por duhet t kihet kujdes pr specifikat q rezultojn nga hapsira shum m e madhe,
ndrmjet hapsirave, zbrazsive dhe elementeve konstruktive q mund t shrbejn
si strehime t prshtatshme t fshehta afatgjate.
Dimensioni i kontrollit varet nga vlersimi i nj varg rrethanash si sht shkalla
e bazueshmris s dyshimit se n autobus fshihet dhe transportohet sasia m e vogl
ose m e madhe e mallit q rrjedh nga vepra penale,objektet e destinuara pr
kontraband (armt, drogat, etj), bazueshmria e dyshimit se personi q e nget
shfrytzon strehime t fshehta speciale t punuara ashtu q numri m i madh ose m
i vogl i udhtarve fsheh objekte t veprave penale.Sidomos jan interesant

autobust e vijave ndrkombtare pr bartjen e udhtarve sepse nuk pritet q

organet doganore n kalimet kufitare t jen n gjendje q do autobus t dyshuar ta
kontrollojn detajisht.
Duhet t zgjidhet vendi i prshtatshm pr kontroll t autobusit t dyshimt me
qllim q t shmangen kureshtart dhe ndrhyrjet anash dhe pengimi i ekipit q bn
kontrollin.Pr kontrollim detaj t autobusit nevojitet numr m i madh i personave
t autorizuar zyrtar.Nj pjes e ekipit e kontrollon autobusin, kurse tjetra e
inspekton dhe sipas nevojs i kontrollon edhe udhtart.Udhtart dhe personeli i
autobusit prve shoferit duhet t dalin jasht autobusit s bashku me bagazhin e
tyre (prve atij t cilin konduktori e ka vendosur n hapsirn e posame t bagazhit).
Edhe tek kontrollimi i autobusit sht e domosdoshme pjesmarrja e profesionistve
(automekanikut) me veglat e nevojshme.
Me far radhe do t bhet kontrollimi vendos udhheqsi i ekipit sipas
rrethanave konkrete.sht me rndsi q kontrollimi t bhet sistematikisht sipas
nj rendi t caktuar t paramenduar ashtu q asgj t mos lshohet pa u kontrolluar.
Me rastin e kontrollimit, sidomos kujdes t posam duhet kushtuar karrigeve,
mbulojave dhe tapiceris, dyshemes, tavanit, dyshemes s dyfisht,radiatorve,
ventilatorve, dritave, tabels komanduese, pjess s prparme, timonit dhe kutis s
ndrruesit t shpejtsive,zbrazsive t ndryshme,vendet pr vendosjen e bagazhit,
pjesve rezerv dhe veglave.Duhet t krkohen an t dyfishta si sht dyshemeja,
punimet speciale, etj.Shkurt duhet kontrolluar t gjitha ato pjes dhe vende e
hapsira t zbrazta sikurse tek automobili i udhtarve, kurse pas tr ksaj edhe ato
q jan karakteristike pr autobusin.Me kt rast nuk guxon t harrohet se pas
pasqyrs, pikturave dhe zbukurimeve t ndryshme mund t fshihen objektet e
dimensionit t vogl (t hollat, valutat e jashtme, narkotikt, argjendi, etj).Nn autobus
ndonjher lidhen paketa t tra afr diferencialit t rrotave t prparme dhe t
pasme, kurse nn mbrojtsit e rrotave dhe gjat kthesave lidhen thas t tr. N tavan
t autobusit gjithashtu mund t gjenden strehime t punuara dhe t prshtatura me
shkathtsi.
c. Kontrollimi i frigoriferve, cisternave dhe automjeteve tjera transportuese.
Kontrollimi i cisternave, frigoriferve dhe kamionve me rimorkio dhe pa
t, kombibusve dhe automjeteve tjera qarkulluese(komerciale) shpesh paraqitet
si aktivitet mjaft kompleks operativtaktik.
N krkimin e till zakonisht duhet t marrin pjes nj numr m i madh i
personave zyrtar, varsisht nga lloji dhe tipi i automjetit dhe lloji i ngarkess sht e
nevojshme q t angazhohet edhe profile adekuat i profesionistve (automekaniku,
pirotekniku, inspektori sanitar) me mjete dhe pajisje t nevojshme.Kur sht fjala pr
transportin ndrkombtar duhet t vendoset bashkpunimi i ngusht me organet
doganore.

Me rastin e kontrollimit detaj t automjeteve komerciale motorike ndr t tjera

sht e nevojshme t prqendrohet vmendje e posame n:
o
o
o

o
o
o

pjest e karroceris (pr shkak t mundsis s ekzistimit t

nnkulmit t dyfisht dhe t strehimeve t kamufluara;
vendi i motorit dhe t gjitha zbrazsit e konstruktuara, ndenjset, etj;
hapsira n kabin (pjest e dyerve, karrigeve, hapsira nn karrige,
dyshemeje, kulmi, vendi nn dhe pas tabels instrumentale, pjesa e
prparme rreth timonit,kutia e ndrruesit t shpejtsive,boshti i
ndrruesit t shpejtsive, etj);
pjesa e poshtme e automjetit (pjesa e poshtme e dyshemes, shasia,
lamelat mbrojtse, kthesat, boshti i kardonit, rrota rezerv, etj);
rrotat e automjetit;
pjesa e prparme apo kutia pr veglat dhe pjest rezerv.

sht karakteristik se pjest e dyfishta t karroceris s kamionit nganjher

aq mir kamuflohen nga ekspertt e ushtruar pr kontraband saq fitohet prshtypja
homogjene sikurse t ishte fjala pr nj an. Kjo gjithashtu vlen edhe pr dyshemen e
karroceris, prandaj n rast dyshimi ndr t tjera duhet t maten pjest ansore dhe
dyshemeja (trashsia e tyre) dhe dimensionet e fituara t krahasohen me dimensionet e
prospektit t fabriks.do mosprputhje e shton dyshimin q t bhet kontrollimi i
hollsishm.Emblemat e doganave n automjetet komerciale (blombat), sidomos n
automjetet me t ashtuquajturn TIR nuk paraqesin garanci se n automjetin e
blombuar nuk ka mall t kontrabanduar dhe t rrejshm ose pjes t tij, prandaj kjo nuk
sht dshmi e besueshme se n kamion gjenden mu ai mall pr t cilin shkruhet n
dokumentin prcjells, kurse n ann tjetr edhe ato dokumente mund t jen t
falsifikuara.N praktik ka pasur mjaft raste q transportuesit t merren krahas me
kontraband, heqin blombat me kujdes dhe e ndrrojn ngarkesn ose nj pjes t saj
dhe blombn prsri e vendosin n vendin e vet aq shkatht sa q nuk vrehet asnj
ndryshim pa nj analiz t kujdesshme.Natyrisht n t gjitha rastet e tilla gjithashtu
sht i nevojshm realizimi i bashkpunimit midis SJS-s dhe organeve t dogans.
Kamiont cisterna dhe frigorifer ofrojn mundsi pr punimin e vendeve t fshehta
dhe bunkerve dhe pr transport t fshehur t mallit q ka origjin nga vepra penale
ose sht i destinuar pr kryerjen e veprs penale(armt, mjetet eksploduese, pijet
alkoolike, kafja e narkotikt tjer).
sht paradoks q nga t gjitha automjetet komerciale pikrisht ato automjete
jan m t prshtatshme pr kontraband me mallra t ndryshme dhe me sasi t
mdha dhe n ann tjetr automjetet e tilla shum rrall kontrollohen nga organet e
punve t brendshme, madje m rrall se do automjet tjetr.Kjo me siguri pr shkak se
kontrolli dhe bastisja e kamionve cistern t jen t mbushur me mjete ndezse dhe
frigorifert me ngarkesa q prishen leht(artikuj t prditshm)paraqet detyr t rnd
dhe komplekse, kurse n an tjetr kur sht fjala pr transportin ndrkombtar
ekziston iluzioni se do automjet i till do ti nnshtrohet gjithmon kontrollit detaj n
kalimin kufitar.Kjo natyrisht sht gabim. Mirpo, pesha dhe kompleksiteti i detyrs
nuk guxon t jet penges dhe shtytje pr pasivitet.Kontrolli i dogans megjithat

pak a shum n mnyr selektive dhe t hollsishme i qaset kontrollit vetm n rastet e
posame n baz t shenjave t marra t indikatorve t ndryshm dhe perceptimeve n
vendin e ngjarjes.
Nga aspekti i realizimit t funksionit preventiv dhe represiv t organeve t
punve t brendshme, kontrollin dhe bastisjen e cisternave dhe frigoriferve sikurse
edhe t automjeteve komerciale gjithmon duhet br n kuadr t kombinimit t
masave tjera operative e kurrsesi n mnyr t izoluar.Prandaj, kontrollimit eventual t
automjeteve t tilla duhet ti paraprij prcjellja, shfrytzimi i informatorve dhe
masat dhe aktivitetet e ngjashme nga sfera e kontrollit operativ, kshtu q kontrolli
eventual t kryhet vetm kur t jen pjekur bazat e mjaftueshme pr dyshim se
bhet fjal pr veprn penale. Sipas rrethanave t rastit kontrollimi mund t shtyhet
deri n kalimin kufitar dhe ather i hyhet kontrollit s bashku me organet doganore, me
pretekstin e kontrollit doganor kshtu q doganiert t jen barts t kontrollit (sepse ata
kan m tepr prvoja pr kt) sht me rndsi q t realizohen n kohn e duhur
njohurit operative q udhzojn n arsyeshmrin dhe domosdon e kontrollit dhe q n
organet e dogans t realizohet bashkpunimi efikas.Kamiont cistern 4 ose m tepr
dhomsh t cilat lidhen me nj hapsir t vogl t prshtatshme pr fshehje.
Mbulojat e tyre me qllim t barrs s tyre t lngt dhe duke pasur parasysh vendin e
vendosjes, sidomos n shtrojn e cisterns dhe n muret e saj.Pr kontrollimin e
zbrazsive dhe zgavrave t ndryshme sidomos pr kontrollimin e brendis s
cisterns duhet shfrytzuar pasqyrat speciale me llamba t ndrtuara si dhe mjetet
ndihmse t duhura (me t cilat zakonisht disponojn doganat).
Kamiont frigorifer kan konstruktin e till q sht ideal pr fshehjen e sasive
t mdha t mallit. Hapsira n mes mureve t dhomzs s frigoriferit sht e gjer
15cm dhe kur nxirret masa izoluese fitohet strehimi n do pikpamje.Objektet e veprs
penale shpesh fshihen edhe n vet instalimet termike, kanalet pr ajr dhe n
hapsirn e mekanizmit komandues.
d. Kontrollimi i trenave.
e. Pr mundsit e ndryshme pr fshehjen e mallrave n trenat e
udhtarve sht br fjal m hert.Trenat ofrojn aq mundsi pr
shfrytzimin e strehimeve t fshehta sa q sht e pamundur t
numrohen.Kontrollimi i trenave dukshm dallon nga kontrollimi i
cilitdo mjet t transportit pr shkak t nj varg specifikash q e
karakterizojn trenin si mjet shum t madh dhe t ndrlikuar pr
transport t prbr nga nj numr i vogl ose i madh vagonsh.Kur n
do automjet transporti gjenden sendet e fshehura kryesisht dihet
ose leht vrtetohet kujt i takojn.N tren prkundrazi malli i dyshimt
i gjetur shpesh mbetet mall pa pronar.Kriminelt profesional t
shkatht pr kontraband pothuajse asnjher nuk rrin afr valixhes
komprometuese, ata n aspektin forenzik ndahen ngabarra e
rrezikshme me qllim t shmangies s reagimit t vet me ndryshime
psikofizike.Krijojn vend pr fshehje sidomos me qllim t
shmangies s identifikimit si pronar t malli t fshehur.Kontrollimi

paraprak dhe ai i vazhdueshm sht shum i rndsishm t

sigurohet n prcjelljen diskrete t udhtarve.
Vendimi pr kontrollimin detaj t trenit ose t ndonj vagonete apo t nj pjese
nxirret vetm pas drgesave paraprake sistematike dhe prcjelljes s t gjitha
specifikave t komunikacionit hekurudhor, prcjelljeve dhe vlersimeve t situats n
trenin konkret ose n disa vagoneta apo pjes q duhet t kontrollohen, t caktohet
shkalla e bazs pr dyshim q n trenin e caktuar apo n vagonin e tij ose n pjesn e tij
gjenden objektet e fshehura t veprs penale.Dimensioni dhe dinamika e kontrollimit
duhet ti prshtaten kohs s ndaljes s trenit n stacionin hekurudhor. N kt kuptim
duhet t sigurohet kuadr i mjaftueshm operativ me qllim t kryerjes s shpejt t
kontrollit sistematik dhe efikas, kurse pr mbajtjen m t gjat t trenit n stacion duhet t
vendoset vetm n rastet e jashtzakonshme kur pr kt ekzistoj arsyetimet e
bazuara (dyshimi pr prgatitjen e diversionit, ekzistimi i mjeteve pr akte diversive
terroriste).
Me rastin e kontrollit t trenit gjithmon duhet t bllokohet jo vetm dalja por
edhe hyrja n vagonet si dhe t gjitha daljet sekondare duke pasur kujdes pr
mundsin e krcimit ose t hedhjes s gjrave, t ngritjes mbi pullaz, etj.
Sidomos si strehime t fshehta t mundshme duhet t kontrollohen:
o

o
o

o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

pjesa e rrotave dhe boshteve, hapsirat pr vaj q shrbejn pr

lyerjen e rrotave (eksplozivi dhe bombat e kurdisura n vagon me 4
boshte) n mnyrn m efikase vendosen dhe fshihen mbi boshte por
edhe n vendet ku gjendet bateria;
Hapsirat, zbraztirat dhe elementet e konstruktuara nn dhe mbi
vagon;
Muret e vagonit dhe parandrtimet e mureve, t kupeve (muret e
korridoreve npr t cilat hyhet n kupe kan an t dyfishta, kurse
zbrazsia fitohet n tr vagonin);
Tavani i vagonit;
Ngjitsit e vagonve;
Shkallt;
Korridoret (sidomos tepiht, radiatort dhe tavane);
Karriget, hapsirat nn dhe pas karrigeve;
Hapsirat pas pasqyrave, fotografive, lists s inventarit, pjest e
ngrohjes, lustert, instalimi i ujsjellsit, etj;
Hapsirat e tualetit (ormani, lavamani, filxhani i WC-s, kova e ujit,
vendi pas pasqyrs, etj);
Rezervuari i ujit q gjendet n do vagon dhe mund t shrbej pr
strehim;
Hapsira n lokomotivn me avull (pjes t ndryshme, sandukt,
thngjilli, etj).
Automjeti postar dhe paketat;

Vagoneta e restaurantit dhe bufes (vendi ku prgatitet ushqimi dhe

pijet, banaku, raftet, frigoriferi), etj.
o Kusheti i fjetjes (shtretrit, shtrojat, vendi nn dhe pas shtretrve,
muret, dyshemeja, pllakart, lavamani, dritat etj);
o

Nga mjetet teknike dhe ndihmse me rastin e kontrollimit t trenit shfrytzohen

garniturat e elsave gjegjs (dorezat, baterit, llambat e dors me bateri, sondniturat,
llambat me kuarc, kaavidat e zakonshme dhe me bateri, detektori i vogl i dors,
pasqyrat speciale pr kontrollimin e pjess s poshtme t trenit, fotoaparati, etj.)

Kontrollimi i terrenit
Kontrollimi i terrenit ndrmerret me qllim t zbulimit t objekteve dhe
gjurmve t veprs penale, zbulimit t viktims s veprs penale (kufoms s fshehur),
me qllim t zbulimit t personave t humbur ose q e kan humbur rrugn, personave t
cilt kan humbur jetn nga fatkeqsit elementare, etj. Kontrollimi i terrenit me qllim
t zbulimit dhe kapjes s kryesit t veprs penale, t dnuarve t arratisur ose
personave t arrestuar dhe personave t organizuar me qllim t kryerjes s veprave
penale, sht pjes e pandashme e ndjekjes si mas komplekse operative taktike,
pr t ciln vlen rregullat e caktuara specifike taktike, prandaj kontrolli i till pr
arsye praktike posarisht prpunohet te ndjekja, ndonse gjithmon duhet pas mendjen
se rregullat themelore taktike t kontrollimit t terrenit vlen njsoj pa marr parasysh se
ka krkohet me kontrollimin.
Kontrollimi i terrenit (vendit t hapur) pr nga format dhe intensiteti mund t
jet veprimtari operative taktike e llojllojshme, mund t ket karakter t krkimit
operativ jo formal t personave dhe sendeve, mund t jet pjes prbrse e shikimit t
vendit t ngjarjes si aktivitet hetimor, mund t jet pjes e pandashme e racis, e
bllokads, e prcjelljes, etj, kurse mund t jet edhe aktivitet i pavarur hetimor. Pr
nga dimensioni dhe shtrirja kontrollimi i terrenit mund t jet i kufizuar n
hapsir relativisht t vogl (kopsht, livadh, ar, ur), kurse mund t prfshij edhe
territore shum m t mdha (ara, pyje, lumenj, liqe, etj).S kndejmi sht e pamundur
q pr situata t tilla t ndryshme taktike ti shkoqisim t gjitha rregullat dhe metodat
taktike t veprimit, por vetm do t flasim pr disa rregulla t prgjithshme nga prvoja t
cilave duhet prmbajtur me disa shmangie m t vogla ose m t mdha me rastin e do
krkimi t terrenit.
N raport me llojet tjera t kontrollit, kontrollimi i terrenit i cili ndrmerret me
qllim t zbulimit t objekteve dhe gjurmve t veprs penale, sht specifik, pr shkak
se gjithmon duhet vrtetuar dhe dshmuar se kujt i takojn objektet dhe gjurmt e
tilla,gjegjsisht prej nga, ose nga kush e kan origjinn, kurse kjo do t thot se me
rastin e zbulimit t objekteve dhe gjurmve t tilla duhet t kryhet edhe shikimi i vendit t
ngjarjes,e pastaj t ndrmerren masa dhe aktivitete tjera operative me qllim t
identifikimit t kryesit ose viktims s veprs penale.

Kur krkohen viktimat e veprs penale, personat q kan psuar ose kan
humbur, personat e autorizuar zyrtar mund t krkojn edhe pjesmarrjen dhe
ndihmn e qytetarve pr krkimin e drejtprdrejt t tyre.Natyrisht ndihma e qytetarve
krkohet edhe n raste tjera (informata t dobishme, angazhimi i njohsve t mir t
terrenit), mirpo, sipas t gjitha gjasave ajo nuk mund t jet ashtu e qart dhe masive
sikurse n situatn e par.
Kontrollimi i terrenit mund t jet sidomos i vshtirsuar me madhsin,
konfiguracionin dhe llojllojshmrin e territorit i cili duhet t kontrollohet.Territori
mund t jet si kemi par, tok, lum, liqe, pyll, mal, moale, kneta, etj. do vend
i ka karakteristikat e veta dhe krkon qasje t ndryshme organizative dhe taktike.
Ajo q n qasjen e till pak a shum sht e prbashkt dhe s cils duhet prmbajtur,
ka t bj me:
Duhet t sigurohen sa m shum informata dhe shnime pr
karakteristikat e konfiguracionit, gjendjen paraprake, qasjen, kufijt
natyror dhe artificial dhe karakteristikat tjera t territorit i cili duhet t
kontrollohen.Me kt rast informatat duhet t krkohet nga njohsit
e mir dhe t besueshm (rojet e pyjeve, alpinistt, barinjt, rojet e
fushave, etj);
o Varsisht nga madhsia dhe dukja e territorit, tr territori duhet t
ndahet n territore m t vogla ose m t mdha, n kuadratur, zona,
etj.Me qllim q kontrollimi t kryhet sipas t planifikuar.Vetm
kontrollimi i till sistematik pa tejkalime t gjrave dhe pa lshime
edhe t pjess m t vogl, mund t sjell deri te rezultatet pozitive.Nse
sht fjala pr territorin m t madh, kufijt e sektorve,
kuadraturave apo zonave, duhet t shnohen me plan (m i miri sht
pjesa e harts topografike) dhe t veohen.
o Pr kontrollimin e terrenit duhet angazhuar numr i mjaftuar
njerzish. Persona t autorizuar zyrtar sipas rendit t caktuar, p.sh,
n numrin qits, duhet q kontrollimin ta kryejn sistematikisht dhe
shum me kujdes.Distanca ndrmjet personave t autorizuar zyrtar t
cilt e bjn kontrollimin dhe nga madhsia e objekteve t cilat
krkohen.N vendin e hapur ku dukshmria sht e mir, distanca
mund t jet m e madhe, gjithsesi, nse toka nuk kontrollohet me
qllim t zbulimit t objekteve t imta apo objekteve t mbuluara.
N pyll, dhe kaube distanca mund t jet 4 deri 5 metra, nse
krkohen personat dhe objektet e mdha, kurse n rastin e krkimit t
objekteve t imta kjo distanc nuk guxon t jet m e madhe se 1 deri 2
metra.
o Me rastin e kontrollimit t terrenit duhet t sigurohen mjetet e
nevojshme teknike dhe ndihmse (detektort, shufrat e metalta,
lopatat, ose qent gjurmues, etj).Nse me pamjen vizuale vrehen
indikatort se objekti i krkuar sht i mihur n tok (toka e mihur
rishtazi), ose indikatort e till konstatohen me an t detektorit apo qenit
gjurmues, ather duhet me kmbngulje dhe me kujdes t mihet toka
o

deri n nj thellsi t caktuar, derisa objekti i krkuar t mos

zbulohet ose derisa t mos prjashtohet mundsia se sht i mbuluar me
dhe n at vend.
o Kur n vendin e hapur krkohet kufoma e fshehur ose e mbuluar me
dhe, vendi i fshehjes nganjher i trheq sorrat, qent endacak,
strvinart, etj, sidomos nse kufoma sht n pyll vetm siprfaqsisht e
mbuluar dhe e mbuluar me fleta ose me deg.Derrat, dhelprat dhe
grabitart tjer shpesh e zbulojn kufomn, por ajo mund t
zbulohet edhe pr shkak t ers s rnd.
o Kur kontrollimi bhet me qllim t zbulimit t objekteve t veprs
penale pr t cilat supozohet se jan t fshehura dikund n vend t
hapur, ose me qllim t zbulimit t trupit t vdekur t personit q ka qen
viktim e veprs penale, bashk me kontrollimin duhet kombinuar edhe
aktivitete dhe masa tjera t ndryshme operative, si jan pritat,
prcjelljet, etj. dhe at jo vetm para dhe gjat kontrollimit, por edhe
pas kontrollimit, sidomos nse kontrollimi ka qen pa rezultate pozitive.
Kontrollimi i terrenit mund edhe t prsritet pr arsyet e njjta
taktike pr t cilat kemi folur n kapitullin pr.Kontrollimin apo
Bastisjen Banesave dhe Lokaleve tjera. (Peri. V. 1987; fq. 368 388).
Konfiskimi i prkohshm
Ky veprim hetimor ka t bj me konfiskimin e prkohshm, gjegjsisht me
marrjen e objektit:1) i cili sipas kodit penal duhet t konfiskohen,
2) t cilat mund t shrbejn si prov n procedurn penale;
3) t cilat jan prfitim ose pjes e prfitimit material t fituara me kryerje t
veprs penale.
Meqense dispozitat e KPP nuk parashohin se pr far objektesh n kuptimin
fizik t fjals bhet fjal, duhet t prfundohet se fjala sht para s gjithash pr sendet
e luajtshme, por nuk mund t prjashtohet edhe zbatimi ideor i ksaj mase n relacion me
objektet e paluajtshme.Kjo mas realizohet si kufizim i disponimit t lirshm dhe
nnshtrimit t atyre objekteve rojs s veant n baz t vendimit t gjykats.
Konfiskimi i prkohshm i objekteve sht veprim i marrjes n kuptimin e vrtet
fizik dhe t ndrrimit t posedimit dhe marrje pr mbajtje fizike ose ruajtje n gjykat,
gjegjsisht pr ndryshimin e gjendjes s posedimit n mnyrn si prmbarohet posedimi
ndaj paluejtshmris dhe objekteve t ngjashme me to,duke bashkngjit at
personave tjer.Pastaj, si detyr korrelative me konfiskimin e objektit parashihet edhe
detyra e edicionit, gjegjsisht detyra e dhnies s objektit, i cili sipas ligjit penal duhet t
merret ose i cili mund t shrbej me rastin e prcaktimit t fakteve n procedurn
penale pr secilin q posedon objektet t tilla.

Sipas dispozitave t KPP, de fakto mund t konfiskohen tri lloj objektesh, e kto
jan: objektet e prdorura pr kryerje t veprs penale, objektet q kan qen t
destinuara pr kryerje t veprs panele, ose objektet q jan fituar me vepr penale.Ksaj
mund ti shtohen edhe objektet e fituara si shprblim pr vepr t kryer penale.
Sipas dispozitave t Nenit 247, par. 3, personi i cili posedon objektet q mund t
konfiskohen prkohsisht, sht i detyruar q ato tia dorzoj gjykats sipas krkess.
Gjykata e lshon krkesn e till, n baz t propozimit me shkrim t prokurorit
publik. Nse personi i till refuzon ti dorzoj objektet mund t gjobitet me t holla,
kurse nse edhe pas ksaj refuzon ti dorzoj, ather mund edhe t burgoset. Burgu
zgjat derisa objektet t mos dorzohen, ose deri n prfundim t procedurs penale,
por jo m gjat se 1 muaj.Pastaj sipas dispozits s t njjtit Nen, parag. 5. pr
objektet e konfiskuara duhet t ceket se ku jan gjetur dhe t prshkruhen.Nga kjo
prfundojm se pr kt mas hetimore mbahet procesverbal, sikurse edhe pr
masat tjera hetimore.Natyrisht nse konfiskimi sht kryer n kuadr t kontrollimit
apo bastisjes, ather kto objekte prshkruhen n procesverbalin e kontrollimit apo
bastisjes s shtpis, baness ose lokaleve tjera.Gjithashtu, nse identifikimi i ktyre
objekteve sht i domosdoshm, kjo do t sigurohet n mnyr tjetr.Ktu mund t
bhet fjal pr fotografimin e objektit pas gjetjes ose dorzimit, pastaj pr paketimin
edhe shnimin e tij, si dhe fotografimin pas paketimit.N fund, pr objektet e
konfiskuara lshohet nj vrtetim mbi konfiskimin e prkohshm.
Meqense sht pak e besueshme q objektet do t dorzoheshin vullnetarisht,
mund t prfundohet se do t ishte oportune q kt veprim hetimor ta kryejm n
kombinim para se gjithash me kontrollimin.Natyrisht se kjo do t ishte efikase edhe n
kombinim me shikimin e vendit t ngjarjes, racin ose arrestimin,varsisht prej
situats konkrete.Me at rast nuk do t mund t ndodhte q t mbetet dilema se a i
posedon personi i dyshuar t gjitha objektet apo vetm nj pjes t ciln nuk ka dashur
q vullnetarisht ta dorzoj.
Me dispozitat e KPP, sht parapar q polict, pa urdhres t gjykats, n
rastet e caktuara mund ta bjn konfiskimin e prkohshm t objekteve, kjo ndodh
p.sh, n rastet e kontrollimit pa urdhres t gjykats.Neni 248 i KPP, ka parapar se
cilat objekte nuk mund t konfiskohen prkohsisht. T tilla jan objektet n vijim:
1. letrkmbimet dhe shnimet midis t pandehurit dhe personit i cili me
dshmin e tij do ta shkelte obligimin e ruajtjes s sekretit zyrtar apo
ushtarak;
2. letrkmbimet apo shnimet midis t pandehurit dhe mbrojtsit t tij
pr gjrat t cilat i pandehuri ia ka besuar si mbrojts;
3. letr kmbimi dhe shnimi midis t pandehurit dhe t bashkakuzuarit
gjat procedurs s prbashkt;
4. letr kmbimi dhe shnimet midis t akuzuarit dhe
bashkshortit/bashkshortes, ose shokut apo shoqes jashtmartesore;
5. letr kmbimet dhe shnimet midis t akuzuarit dhe t t afrmve t
tij t fajsuar, nga vija vertikale, kushrinjve n vijn ansore deri n

shkalln e tret, si dhe kushrinjve nga gjinia e krushqis deri n shkalln

e dyt;
6. letr kmbimet dhe shnimet midis t akuzuarit dhe njerkut t tij;
7. letr kmbimet dhe shnimet midis t akuzuarit dhe t predikuesit t tij
fetar;
8. letr kmbimet dhe shnimet midis t akuzuarit dhe avokatit,
kshilltarit, mjekut, puntorit social, ose psikologut, lidhur me at se
ka kan kuptuar gjat kryerjes s profesionit t tyre, kurse jan t
detyruar q ta ruajn at si fshehtsi profesionale;
9. shkresat dhe shnimet midis t akuzuarit dhe gazetarve.
Kufizimet paraprake nuk zbatohen ndaj personave t cilt mund t mos
dshmojn (Neni 159 i KPP), ose nuk jan t detyruar t dshmojn dhe kan refuzuar
t dshmojn (Neni 160 KPP), nse jan t dyshuar pr shtytje, pjesmarrje ose pengim t
drejtsis, ose marrja t mallit t vjedhur, ose kur objektet prkatse jan fituar me
vepr penale, ose jan shfrytzuar, ose sht dashur t shfrytzohen pr kryerje t veprs
penale, ose kur rezultojn nga vepra penale.
Procesverbali mbi konfiskimin e prkohshm
N dispozitat e KPP-s, theksohet se me rastin e konfiskimit t objektit do t
ceket ku jan gjetur dhe do t prshkruhet ai, kurse sipas nevojs do t sigurohet n
mnyr tjetr edhe identiteti i tyre.Edhepse kjo nuk sht parapar n mnyr
eksplicite, mund t prfundohet pa hamendje se ligjvnsi me kt paragraf e ka
parapar hartimin e procesverbalit pr konfiskimin e prkohshm t objektit.
Me dispozitat e KPP, sht parapar edhe prmbajtja e procesverbalit i cili
prpilohet me rastin e ndrmarrjes s aktiviteteve hetimore argumentuese.N kt
kuptim procesverbali mbi konfiskimin e prkohshm t objekteve duhet t
prmbaj t dhnat; kur dhe far objekti sht dorzuar, gjegjsisht ku sht
gjetur me rastin e konfiskimit t detyrueshm, sipas cils shtje penale dhe me far
qllimi, me prshkrimin e sakt t objektit, kurse sipas nevojs edhe me sigurimin e
identitetit t tij n mnyr tjetr.Ky prshkrim hyn si n procesverbal, ashtu edhe n
vrtetimin mbi konfiskimin e prkohshm, gjegjsisht marrjen e objektit i cili i
dorzohet poseduesit t tij.Pastaj prshkrimi duhet t jet i till q sipas nevojs t
mund t shrbej pr identifikim dhe pr pengimin e ngatrrimit t tij me objekte tjera
t ngjashme dhe krejt n fund, t mund t shrbej si prov, nse personi prej t cilit sht
marr krkon kompensimin material n rast t dmtimit apo humbjes s atij
objekti.
Vrtetimi pr konfiskimin e prkohshm
Nga shtjellimet paraprake padyshim rezulton se vrtetimi pr konfiskimin e
prkohshm t objektit sht dokument zyrtar i cili shrben n procedur si prov,
dokument, kurse lshohet kur sht n pyetje konfiskimi i prkohshm i objektit. Si
kemi par objektet konfiskohen prkohsisht n kuadr t ndonj aktiviteti hetimor

kur prpilohet edhe procesverbali pr veprimin e kryer.Ajo q sht e rndsishme t

theksohet sht fakti se n procesverbalin pr veprimin hetimor t kryer (konfiskim i
prkohshm i objektit, bastisje, shikim), gjithmon duhet t ceket numri i vrtetimit pr
objektin e konfiskuar prkohsisht,sepse ky n t vrtet sht dokument i cili
plotsohet.
Nga procesverbali pr veprimin e caktuar t argumentimit dhe vrtetimi pr
konfiskimin e prkohshm t objektit duhet t shihet qart gjurma e lvizjes s objektit t
konfiskuar prkohsisht si dhe te kush momentalisht objekti gjendet pr mbajtje/ruajtje.
N ligin e procedurs penale sht parapar se pr objektet e konfiskuara lshohet
vrtetim, por nuk flitet pr formn dhe prmbajtjen e tij. Mendimi yn sht se duhet
t veprohet n mnyr analoge sikurse me procesverbalin e konfiskimin e objektit dhe
ngjashm me kt duhet t shkruhet edhe vrtetimi.Meqense vrtetimi gjithmon sht
dokument prcjells i procesverbalit, konsiderojm se ai nuk duhet t prmbaj t
gjitha elementet e procesverbalit, sepse kjo nuk do t ishte oportune, por vetm disa prej
tyre. Si theksuam tashm n rastet e bastisjes nuk mbahet procesverbal pr
konfiskimin e objektit t gjetur, por procesverbal pr bastisje.N procesverbal ceken
dhe prshkruhen objektet e gjetura dhe t konfiskuara prkohsisht.Njsoj veprohet
edhe me objektet e konfiskuara prkohsisht (q sht e logjikshme) edhe me
vrtetimin pr konfiskimin e prkohshm i cili sht dokument prcjells i procesverbalit
t bastisjes, porse nj ekzemplar(origjinali) i dorzohet personit t cilit
prkohsisht i konfiskohen objektet.
Thelbin e vrtetimit e prbn mnyra e prshkrimit t objektit i cili konfiskohet
prkohsisht.Me kt rast mendojm n individualizimin e plot t do objekti t
konfiskuar.Kjo natyrisht nuk do t jet gjithmon leht t kryhet, gjegjsisht
nganjher do t jet shum vshtir t prshkruhet n mnyr t sakt objekti i
konfiskuar.Mendimi yn sht se as paketimet origjinale t barnave narkotike nuk
duhet a priori t konsiderohen si droga.sht e mundur q n paketimet origjinale t
gjenden substancat (tabletat) t ngjashme me narkotikun origjinal dhe fare t mos
bhet fjal pr narkotikun.
Kriminelt e rryer n kt mnyr fillimisht i mashtrojn narkomant, duke ua
shitur drogn e rrejshme, natyrisht pr shumn adekuate t parave.Nuk prjashtohet
mundsia q p.sh, n paketimin e morfins t gjendet heptanon, etj. Pr kt
sidomos po trheqim vmendjen duke pas parasysh gjith dredhit me t cilt
shrbehen kriminelt.Nse n rastet e tilla n vrtetim shkruhet se sht marr droga
e caktuar, p.sh, morfin, kurse m von konstatohet se fjala sht pr tjetr drog
ose nuk sht fjala fare pr drog, ather mund t vij deri te problemet e ndryshme si
t karakterit ligjor ashtu edhe t natyrs kriminalistike.
Perceptimi i cekur paraprakisht, duhet t kuptohet si sugjerim i cili sht i
domosdoshm me rastin e konfiskimit t detyrueshm t drogave dhe objekteve tjera
lidhur me narko kriminalitetin, gjegjsisht me rastin e lshimit t vrtetimit pr
konfiskimin e prkohshm t objektit n rastin e till t drogs.Pr kt arsye duhet t
shkruhet n mnyr t sakt dhe t qart, duke ju shmangur fardo improvizimi dhe

prfundimi.Objektet t cilat konfiskohen duhet t regjistrohen apo evidencohen sipas

gjendjes momentale reale, duke respektuar me konsekuenc parimet kriminalistike
dhe ligjore t veprimit.Natyrisht q situata sht m delikate kur n vrtetim
shnohen materiet pr t cilat konsiderohet se jan droga.N rastet e tilla si e cekm
m lart, kurr nuk duhet t shnohet se fjala sht pr droga, por t thuhet materie
ose substanca t cilat i ngjajn, ose pr t cilat supozohet se jan droga.Pjesa m e
rndsishme e vrtetimit sht pjesa prshkruese n t ciln shnohen objektet e
konfiskuara.Teksti i kompletuar para s gjithash duhet t jet pa gabime dhe nse
rastsisht sht prmirsuar dika, ather ajo duhet t konstatohet, shnohet, n
mnyr q t eliminohet dyshimi n autenticitetin e tekstit e me kt edhe n vet
dokumentin.do objekt i konfiskuar duhet t jet i shnuar me numrin e posam
rendor.Pr fat t keq, n nj numr t caktuar t vrtetimeve objektet e konfiskuara
evidentohen si droga, p.sh, lloji i bims kanabis; bari kanabis; marihuana, dhe
disa vrtetime shnohen paqart (n mnyr t palexueshme), kurse disa t tjera jan edhe
t dmtuara.Natyrisht se veprimi i till sht jo i mir, sepse vetm pas ekspertizs
vrtetohet se a sht materia e konfiskuar drog dhe ka sht. Materien e
konfiskuar gjithsesi duhet prshkruar dhe duhet matur.Prejudikimi identitetit t
materieve t konfiskuara prkohsisht, absolutisht sht i papranueshm, sepse, nse me
ekspertiz konstatohet se ajo materie nuk sht drog e caktuar ose fare nuk sht
drog mund t lindin pasoja t dmshme.Situata m e vshtir sht kur n
ndrkoh, n baz t fakteve se n vrtetim sht konstatuar konfiskimi i drogs,
edhe pas hetimeve t filluara dhe aktiviteteve tashm t kryera t argumentimit ose
veprimeve t posame hetimore, konstatohet se megjithat nuk sht drog.Nse ky sht
i vetmi fakt pr veprimtari kundrligjore i t dyshuarit,sht e pashmangshme
ndrprerja e hetimit.Parimisht duke shikuar objektin i cili e ka etiketn, emblemn
dhe numrin, sht thjesht t shnohet, kurse shum shtje delikate sht t shnohet
materia n gjendje t lngt apo t ngurt pa paketime origjinale si dhe objektet pa asnj
shenj.Pikrisht drogat bjn pjes n objektet e tilla dhe pr kt arsye ato duhet n
mnyr shum t sakt t shnohen n vrtetimin pr konfiskimin e prkohshm.
Sipas mendimit ton pas konstatimit se bhet fjal pr materie apo substanc pr t
ciln supozohet se sht drog e caktuar (e jo se sht droga n pyetje), duhet t
shnohen edhe karakteristikat e saj.Ato karakteristika do t ishin: sasia, gjegjsisht
pesha, (t shnohet a sht matur dhe me far terezie, ose sht fjala pr vlersimin
e prafrt), n far gjendje sht (pluhur- pudr, ose pluhur i kristalizuar, ose mas
rrshire, ose tableta apo lng), aroma (nse ka), ngjyra, mnyra e paketimit (edhe
shenjat eventuale n paketim), ose e pa paketuar, ose e przier (p.sh, przihen
narkotikt n tableta me kafen e frguar), ku sht gjetur (n kazan t ujit, n lavatriqe,
n piano), dhe si sht siguruar (paketuar dhe shnuar).
Nse ka m tepr objekte q konfiskohen, ather midis numrave rendor nuk
duhet t bhet kurrfar distance, prve rrallores s zakonshme kur shkruhet.Distanca
m e madhe eventualisht do t mund t shfrytzohet pr shnim t mvonshm dhe
pa marr parasysh q vrtetimit shkruhet n shum kopje, kjo do t mund t shkaktonte
vshtirsi rreth autenticitetit t tekstit t vrtetimit, gjegjsisht identifikimit t objekteve
t konfiskuara.

Pas shnimit t t gjitha objekteve t konfiskuara, gjegjsisht pas numrit t

fundit rendor duhet t shnohet konstatimi se vrtetimi prfundon me numrin e caktuar
rendor me qllim t shmangies s mundsis s falsifikimit.Nse t gjitha objektet ose
vetm disa prej tyre jan fiksuar n fotografim, kjo duhet t konstatohet n vrtetim.
Mendimi yn sht q objektet t cilat konfiskohen prkohsisht duhet fotografuar
dhe t kompletohet dokumentacioni i cili do t jet pjes plotsuese s bashku me
vrtetimin. Jemi t sigurt se kjo do t eliminoj do dilem nse paraqitet dyshimi n
identitetin e objektit t konfiskuar prkohsisht.Kjo nnkupton se edhe n
procesverbalin pr aktin e argumentimit, me rastin e t cilit jan konfiskuar me
dhun objektet, duhet t shnohet se a jan fiksuar t njjtit me fotografim apo jo.
M n fund, vrtetimin e nnshkruan pronari ose mbajtsi i sendit dhe npunsi
i cili i konfiskon.Konsiderojm se, sidomos kur bhet bastisja n pranin e
dshmitarit, vrtetimin duhet ta nnshkruajn edhe dy dshmitar.Natyrisht,
problemi lind te shikimi,mirpo, mendimi yn sht se edhe kt akt t argumentimit,
n raste t caktuara duhet br n prani t dy dshmitarve,qoft pr hir t
ligjshmris, qoft pr hir t objektivitetit t puns s organeve shtetrore (Petrovi. B
2006; fq. 109 114).
Verifikimi dhe vrtetimi i alibis.
shum m leht sht t zgjidhet mashtrimi sesa t zbulohet e
vrteta.Mashtrimi qndron n siprfaqe. Me te m leht ia dalim n krye. E vrteta
nis thell, n thellsi dhe ndjekja e saj nuk sht pun e gjithkujt Gette.
Hetimi i s vrtets n procedurn parapenale dhe penale sht shum i
ndrlikuar dhe alibia (lat: diku tjetr), si institut procedural penal paraqet mbrojtje t
rndsishme pr mbrojtjen e personave t pafajshm t dyshuar.Mirpo, alibia mund t
paraqet edhe mjet shum t prshtatshm dhe dinak t kryesit t veprs penale me t
ciln ai dshiron ti shmanget dnimit t merituar (Baletiq. V. 1999; fq. 5).
Shum ekspert t njohur t shkencave penale juridike dhe kriminalistike
kan prezantuar mendime t ndryshme rreth nocionit alibi.Ndr t tjer D. Modly84
konsideron se alibin duhet konsideruar si prov t pafajsis.Me termin alibi duhet
nnkuptuar si drejtimin e caktuar dhe mnyrn e argumentimit ashtu edhe kundr
provn n sistemin e argumentimit brenda procedurs operative,gjegjsisht penale dhe at
ekskluzivisht si prov n dobi t t dyshuarit.Ndrkaq, ZH. Aleksiq, me alibi
nnkupton provn e ndonj personi se n kohn e kryerjes s veprs penale ka qen
n nj vend tjetr e jo n nj vend t kryerjes s veprs penale.
Pra mund t thuhet se alibia sht prov e llojit t vet t pafajsis s ndonj
personi e cila vrteton se personi i caktuar n t cilin dyshohet se ka kryer vepr penale,
n kohn kur vepra sht kryer ka qen n vend tjetr, e jo n vendin e veprs
penale. vrtetimi i alibis ka kuptim vetm nse paraprakisht sht vrtetuar sakt koha
dhe vendi i kryerjes s veprs penale. (O. Gjorgjeviq, 1986; fq. 8.).

Alibia e vrtetuar sakt sht prov e pathyeshme se personi i caktuar nuk e ka

kryer veprn penale, kurse n ann tjetr alibia e rrejshme ose e dyshimt nuk sht
prov e fort pr t dyshuarin se nuk e ka kryer veprn penale.Alibia e rrejshme mund
t jet edhe rezultat i hutimit apo harress s t dyshuarit.T pafajshmit shpesh
gnjejn nga frika, sepse, konsiderojn se pafajsia e tyre nuk do t mund t
vrtetohet.Megjithat, alibia e rrejshme n kontekst me faktet tjera t vrtetuara
mund t jet indice e fort e fajsis.

Varsisht nga faza e procedurs, mnyra dhe organi i cili e konstaton,

alibia mund t jet prov direkte dhe indirekte.N suazat e taktiks kriminalistike
jan vrtetuar nj varg faktesh t cilat dshmojn se alibia mund t jet e rrejshme
ose pavetdije e pasakt.Polict dyshojn n saktsin e alibis, nse ajo menjher,
por pas nj kohe t caktuar.sht bindse n pikpamje logjike dhe psikologjike se
personi i cili n kohn e kryerjes s veprs penale nuk ka qen i pranishm n vendin e
kryerjes s saj, zakonisht menjher me marrjen e par n pyetje spontanisht ofron
alibin. 84 Modly, D., Kriminalni i procesni aspekti alibija, Zagreb, Prirunik.
Duhet pasur parasysh faktin se madje edhe m qllimmirt dhe dshmitart m
t besueshm me dredhi t ndryshme dhe trika mund t jen t lajthitur dhe n
mirbesim (bona fide) japin alibi t pasakt.Vlera dhe qndrueshmria e alibis s
vrtetuar si prov, ndr t tjera, varet nga shkalla e saktsis me t ciln jan
konstatuar koha dhe vendi i kryerjes s veprs penale.
N rastin e verifikimit t alibis shfrytzohen t gjitha provat n dispozicion,
sidomos:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

dshmit e dshmitarit dhe t dmtuarit;

gjurmt e lna n vendin e kryerjes s veprs penale, ose vendet q
kan lidhje me t;
gjurmt e bartura nga vendi i kryerjes s veprs penale;
gjurmt e lna ose t bartura n dhe nga vendi i kryerjes s veprs
penale;
dokumentet dhe incizimet teknike;
dshmia e t dyshuarit, respekti i t fajsuarit;
markimi nga ana e qenit gjurmues.

Me rastin e verifikimit t alibis duhet pasur parasysh rrethann se dshmitart

mund t mashtrohen n aspektin e vendit dhe kohs dhe mund t jen t bindur pr t
dhn alibi t rrejshme,por,edhe pr ta rrnuar at,q gjurmt t cilat flasin n dobi t t
dyshuarit mund t jen t finguara, dhe dokumentet e falsifikuara.

N suazat e taktiks kriminalistike jan zhvilluar rregullat pr prgatitjen dhe

dgjimit t dshmitarit t alibis.Me vet dgjimin dhe format tjera t vrtetimit t
alibis.N zbatimin e provs me alibi problem themelor sht verifikimi i saj.N
verifikimin e alibis jan arritur shum prvoja mbi t cilat mbshteten
rekomandimet e taktiks kriminalistike, ato jan:
o

kur personi i dyshimt pas kalimit t nj kohe t gjat nga momenti i

veprs penale deri n momentin e marrjes n pyetje menjher dhe
hollsisht jep alibin e vet.Alibia e till gjithmon sht e dyshimt dhe
duhet me kujdes t
verifikohet.T pafajshmit shpesh vshtir e dshmojn alibin e tyre,
sepse zakonisht nuk u kujtohen t gjitha hollsit, kurse fajtori i cili
e ka planifikuar at menjher e jep t trn.Pr kt arsye krkes
themelore taktike sht q alibia t verifikohet sistematikisht dhe n
t gjitha detajet.
Q t mund t verifikohet alibia i dyshuari duhet t merret n pyetje
hollsisht pr personat me t cilt ka qen n kohn kritike ( kush jan
ata persona, si kan qen t veshur n kohn kur ka kontaktuar me ta, ka
kan biseduar, ka ka ndodhur n afrsi t tyre, etj.
Nse i dyshuari pohon se n kohn kritike ka qen n ndonj objekt
(kino, objekt hotelier, etj), duhet pyetur pr prmbajtjen e filmit, disa
skena, mimin e hyrjes, n cilin rresht ka qen ulur, kush ka qen ulur
afr tij, etj.Kur sht fjala pr objektin hotelier duhet pyetur pr
enteriert, shrbimin, ka ka konsumuar, a ka qen vetm apo me
shoqri, kush ka qen ulur me t, ka ka ndodhur, etj.
Mbshtetja e t dyshuarit n shok, farefisni, antar t familjes si
dshmitar t alibis s tij, duhet t merret me dyshim.

Marrja n pyetje e dshmitarit t alibis, duhet t jet e hollsishme

dhe rekapituluese.Verifikimet duhet kryer shpejt dhe n mnyr operative pr tu
shmangur harresa, marrveshja dhe format tjera t ndikimit n dshmitar.Vrtetimi i
alibis s rrejshme sht indice e fort pr fajsi.Mirpo, me kt rast duhet pasur
kujdes pr t ashtuquajturat rrena t pafajshme.Kto jan raste kur i dyshuari
vrtet ka alibi, por nuk dshiron ta thot, sepse me t do ta komprometonte vetn apo
personin e tret.Kriminelt profesional dhe recidiv para kryerjes s veprs e
prgatitin alibin.Zakonisht ajo alibi e tyre sht shpesh logjike dhe verifikimet
siprfaqsore e konstatojnVerifikimi i alibis mund t jet pun operative e policis,
por edhe veprim procedural.Ndonse, sipas t drejts son procedurale penale barra
e provave nuk bie mbi t dyshuarin dhe sipas rregullit pajtohen t japin alibi, sepse e
din se n t kundrtn do t zgjojn dyshim.D.Modly, N. Koralji, 2002; fq. 16)

BAZAT E KRIMINALISTIKS ME TAKTIKN

KRIMINALISTIKE
Prmbajtja:

KAPITULLI I PAR: PUSIA

KAPITULLI I DYT: QENT E STRVITUR ZYRTAR
KAPITULLI I TRET: RACIA
1. Prgatitjet pr raci
2. Taktika e zbatimit t racis
2.1. Vzhgimi i fsheht i objektit t racis
2.2. Dalja n vendin e racis
2.3. Bllokada e brendshme
2.4. Bllokada e jashtme
2.5. Prezantimi zyrtar
2.6. Legjitimimi
2.7. Bastisja e policis pr shtje t siguris
2.8. Konfiskimi i prkohshm i sendeve
2.9. Arrestimi
2.10. Bastisja e objektit t racis pr shtje t siguris
2.11. Shoqrimi
2.12. Zhbllokimi
2.13. Vrojtimi i fsheht i objektit t zhbllokuar t racis
2.14. Bastisja e personave
2.15. Vrtetimi i identitetit
2.16. Fotografimi, daktiloskopimi dhe marrja e shenjave
2.17. Verifikimi i evidencave t dnimeve dhe evidencave kriminalistike
2.18. Biseda informative
2.19. Bastisja e shtpive dhe hapsirave tjera
2.20. Verifikimi i alibis
2.21. Prfundimi i racis
2.22. Analiza e racis
2.23. Raporti mbi racin
KAPITULLI I KATRT: INFORMATORT
KAPITULLI I PEST: OBSERVIMI SPECIAL
1. Hyrje
2. Vrojtimi dhe vzhgimi operativ
3. Vrojtimi dhe vzhgimi i stacionuar
4. Prcjellja e fsheht kmb
5. Prcjellja e fsheht me mjete transportuese
KAPITULLI I GJASHT: KALLZIMI PENAL
1. Vrejtje hyrse
2. Kallzimi penal i policis
2.1. Prmbajtja e kallzimit penal t policis
2.2. Obligimi i dorzimit t kallzimit penal t policis
2.3. T dhnat mbi parashtruesin e kallzimit penal
2.4. T dhnat mbi veprn penale dhe autorin
2.4.1. Vendi i kryerjes s veprs penale
2.4.2. Koha e kryerjes s veprs penale
2.4.3. Mnyra e kryerjes s veprs penale
2.4.4. T dhnat mbi personin e denoncuar
2.4.5. T dhnat mbi masat dhe veprimet e ndrmarra
2.4.6. T dhnat mbi dshmit
2.4.7. T dhnat mbi objektin e sulmit, dmet dhe t dmtuarin
3. Shtesat e kallzimit penal

4. Plotsimi i kallzimit penal

KAPITULLI I SHTAT: BASTISJA
1. Koncepti i bastisjes
2. Ndarja e bastisjes hetimore nga bastisja pr shtje t siguris
3. Objektet e bastisjes
3.1. Shtpia dhe hapsirat tjera
3.2. Hapsira e hapur
3.3. Pasuria
3.4. Personat
4. Baza juridike e bastisjes
4.1. Marrja e vendimit pr bastisje
4.2. Bastisja me urdhres t gjykats
4.3. Bastisja pa urdhres t gjykats
5. Imuniteti, amnistia dhe falja e prgjithshme
6. Kushtet juridike pr bastisje
6.1. Koha e bastisjes
6.2. Prania e obliguar gjat bastisjes
6.3. Bastisja n pranin e dshmitarve
6.4. Prezantimi dhe dorzimi i mandatit
6.5. Prdorimi i forcs gjat bastisjes
6.6. Kryerja e kujdesshme e bastisjes
6.7. Prania e mbrojtsit n bastisje
6.8. Procesverbali pr bastisjen
7. Taktika e bastisjes
7.1. Bastisja e shtpis
7.1.1. Prgatitjet pr bastisje
7.1.2. Plani operativ i bastisjes
7.1.3. Taktika e hyrjes n shtpi
7.1.4. Metodika e bastisjes s shtpis
8. Bastisja e personave
8.1. Bastisja provizore e personave pr shtje t siguris
8.2. Bastisja e detajuar e personave
9. Bastisja e mjeteve transportuese
9.1. Bastisja e automobilave t udhtarve
9.2. Bastisja e autobusve
9.3. Bastisja e automjeteve transportuese t mallrave
9.4. Bastisja e trenit
9.5. Bastisja e objektit lundrues
9.6. Bastisja e aeroplanit
9.7. Bastisja e motoiklets, biiklets dhe automjeteve trheqse
9.8. Bastisja e objekteve publike
9.9. Bastisja e hapsirs s hapur
KAPITULLI I TET: KONFISKIMI I PRKOHSHM
1. Konfiskimi i prkohshm
2. Procesverbali i konfiskimit t prkohshm
3. Vrtetimi mbi konfiskimin e prkohshm
KAPITULLI I NNT: INSPEKTIMI DHE REKONSTUKSIONI
1. Kuptimi i inspektimit
2. Karakteristikat e inspektimit
3. Detyrat e inspektimit

4. Organi inspektues
5. Tekniku i kriminalistiks si person kompetent
6. Inspektimi dhe ekspertt
7. Inspektimi si veprim urgjent hetimor
7.1. Aspekti kriminalistik
7.1.1. Procedimi i kujdestaris operative
7.1.2. Fazat e inspektimit
8. Rekonstruksioni i ngjarjes
KAPITULLI I PAR: PUSIA
Pusia sht veprim kriminalistik-taktik i organizuar q prfshin vrojtimin
dhe vzhgimin e fsheht t hapsirs ose objektit, me qllim t zbulimit dhe
arrestimit t autorve t veprave penale.
Pr sukses t pusis sht e rndsishme t'u prmbahemi parimeve
kriminalistike t shpejtsis, befasis dhe konspiracionit (fshehtsis).Duke
pasur parasysh qllimin dhe detyrn, pusia mund t ket njkohsisht
karakter represiv dhe preventiv (parandalues), por esencn e pusis e
prbjn konspiracioni dhe befasia.Konspiracioni sht i rndsishm gjat
prgatitjes s pusis dhe prfshin, para s gjithash, vrojtimin dhe
vzhgimine fsheht t vendit t vendosjes s pusis, vzhgimin e fsheht
t personave interesant dhe, gjithsesi, veprimin e fsheht t secilit polic ve e
ve.Gjat pushtimit t vendit t pusis dhe vet qndrimit n pusi,
konspiracioni duhet t jet n nivelin m t lart t mundshm, prndryshe
pusia nuk do t jet efikase.
Arrestimi i autorit t veprs penale duhet t jet i befasishm dhe i
rrufeshm, n mnyr q ai t mos arrij t bj rezistenc apo t ik, si
edhe t humb ose t asgjsoj mjetet me t cilat e ka kryer veprn penale.
Pusia vendoset n vend t prshtatshm, n nj vend ku pritet t kaloj
personi ose grupi i t dyshuar, ose n afrsi t vendit ku, p.sh. bhet
strshitja e drogs.Vende t tilla mund t jen: parqet, shtitoret,
sheshet,udhkryqet e rrugve t frekuentuara, kafeterit, diskotekat,
stacionet e autobusve e t trenave ose shtpit e kriminelve t caktuar.
M tutje, nprmjet pusis, zbulohen dhe kapen personat q kryejn
vepra t ndryshme penale, si jan: tregtia me njerz,falsifikimi i parave
dhe dokumenteve, prostitucioni ilegal, tregtia me arm etj.
N qoft se bhet fjal pr pusi preventive, ather duhet t bhet
vlersimi i vendeve ku planifikohet vepra penale.N t vrtet, n qoft se
policia siguron informacion se kriminelt planifikojn t kryejn nj vepr
t caktuar penale, si p.sh. plakitjen e nj banke, ather pusia vendoset
pikrisht n objektin q kriminelt kan planifikuar ta sulmojn.N kt rast,
qllim i pusis sht parandalimi i veprs penale dhe arrestimi i
kriminelve.Pas vendosjes s pusis ndrmerren edhe veprime t tjera
kriminalistike ehetimore, si jan:arrestimi, bastisja e personave dhe objektit,
shoqrimi,marrja n biseda informative etj.
KAPITULLI I DYT: QENT E STRVITUR ZYRTAR
N shum segmente t puns s policis shfrytzohen qent me
strvitjespeciale, t cilt ndonjher kan rol t veant n punn e policis.
Shqisat e qenve jan m t zhvilluara se sa shqisat e njeriut. Shqisa e
dgjimit te qeni sht tri her m e zhvilluar se te njeriu, sikur edhe
shqisa e t parit,sepse qeni i vren lvizjet n distanc m t madhe se

sa njeriu dhe, prve ksaj, sheh mir edhe n terr.Por, shqisa e t nuhaturit
sht shqisa m me vler e qenit. Kinologjia (shkenca mbi qent) ka
dshmuar se t nuhaturit e qenit ndaj disa materieve sht m i ndjeshm se sa
t nuhaturit e njeriut gati nj milion her.
Duke pasur parasysh mundsit e jashtzakonshme t shqisave t tyre,
qent, nprmjet programeve speciale t strvitjes, aftsohen pr detyra
t ndryshme: qent gjurmues, qent mbrojts, qent kujdestar, qent pr
lidhje dhe qent sanitar.
N kt rast do t ndalemi vetm te qent gjurmues.Ata mund t
shrbejn pr gjurmimin e personave, kufomave por edhe disa mjeteve
t veprave penale, si jan drogat dhe lndt shprthyese.
Duke pasur parasysh specifikat dhe intensitetin e aroms s disa
drogave, qent zyrtar mund t strviten m s shpejti pr gjetjen e
kanabisit dhe opiumit, ndrsa pr gjetjen e heroins, morfins dhe kokains
sht e nevojshme nj strvitje m afatgjat. Ka mundsi q, nprmjet
strvitjes, disa qen t aftsohen edhe pr zbulimin dhe gjetjen e disa
drogave halucinogjene dhe amfetaminave.
Qent gjurmues gjithnj veprojn bashk me udhheqsin.Ata mund t
prdoren pr zbulimin e drogs gjat bastisjes s shtpive, personave,
automobilave t udhtarve,trenave, aeroplanve, anijeve, depove dhe
magazinave t ndryshme, objekteve publike, vendkalimeve kufitare dhe
hapsirave t hapura.Hashashi, ndaj t cilit qent jan m t ndjeshmit,
mund t zbulohet edhe deri n 30 centimetra n thellsi t toks, nse
sht futur para pak kohsh.
Parakusht themelor pr gjetjen me sukses t drogs s fshehur sht q
qeni t drgohet n rrethin e ngusht t vendit ku dyshohet t jet fshehur
droga.Pra, qeni nuk mund t nxirret n ndonj rrug n mnyr q ai t
zbuloj shtpin ku sht fshehur droga, por qeni duhet t drgohet n
objektin e caktuar, i cili do t gjurmohet n trsi.Natyrisht, gjurmimi duhet
t bhet nn kujdesin e udhheqsit dhe sipas udhzimeve t tij, n
mnyr q objekti ose vendi i dyshuar t kontrollohet n mnyr t detajuar.S
kndejmi mund t prfundojm se sht i domosdoshm bashkpunimi i
policit specialist pr gjurmimin dhe zbulimin e drogs dhe qenit t strvitur,
n mnyr q n mnyr sa m efikase t shfrytzohet shqisa e t
nuhaturit t qenit n secilin rast konkret.
KAPITULLI I TRET: RACIA
Racia sht aksion kompleks kriminalistik, i cili prfshin bllokimin e
hapsirs s hapur apo t mbyllur, brenda t cilit bhet identifikimi i t
gjithve dhe kontrollimi i personave t dyshimt, si edhe i hapsirs.N rastet e
zbulimit t personave t dyshuar dhe t mjeteve, personat arrestohen
dhe shoqrohen n lokalet e policis, pr prpunim t mtejm kriminalistik,
kurse mjetet konfiskohen prkohsisht.
Marrja e vendimit pr zbatimin e racis nnkupton ekzistimin e
informacioneve se n nj hapsir t caktuar ose n nj objekt t caktuar
tubohen persona t shpallur n krkim, persona q dyshohet se kan
mjete pr kryerjen e veprave penale, persona q prgatisin ose planifikojn
kryerjen e veprave penale, si dhe personat q kan kryer vepra penale por
nuk jan identifikuar si t till.
Pas marrjes s vendimit pr zbatimin e racis sht e domosdoshme t
hartohet plani i veprimit dhe n baz t tij t bhen verifikime dhe prgatitje

t detajuara, pa t cilat nuk mund t zhvillohet nj raci.

1. Prgatitja e racis
N kuadrin e prgatitjeve t racis sht e domosdoshme t bhet
verifikimi i t gjitha informacioneve q kan t bjn me personat apo me
mjetet e veprave penale si edhe mbi objektin ku do t zhvillohet racia, sepse kjo
sht shum e rndsishme.
Kur bhet fjal pr persona t dyshuar, ather sht e nevojshme t
grumbullohen sa m shum informacione mbi biografin e tyre kriminale si
edhe mbi lidhjet e tyre me kriminel t tjer.Po kshtu, sht e nevojshme
t sigurohen sa m shum informacione pr strukturn e veprimtaris
kriminale me t ciln merren personat e dyshuar, sepse prej ksaj varet
zgjedhja e taktiks s kontrollimit dhe bastisjes s hapsirs,
gjegjsisht karakteristikat morfologjike t disa mjeteve t caktuara t
veprave penale.
Duhet t theksohet posarisht rndsia e vzhgimit t fsheht t
objektit t racis.Pa vzhgim t objektit t dyshuar nuk sht e mundur
t prcaktohen t gjitha karakteristikat e tij, kshtu q nuk sht e mundur t
prcaktohet numri i policve q do t marrin pjes n raci dhe as taktika precize
pr zbatimin e racis.
M n fund, pa prgatitje t mira nuk do t mund t hartohet as plani
adekuat pr zbatimin e racis.
2. Taktika e zbatimit t racis
Racia mund t filloj vetm pasi t gjith polict t jen njoftuar me
planin. Ktu sht e rndsishme t theksohet se, pavarsisht prej specifiks
s secils situat konkrete, ndrmarrja e veprimeve t caktuara kriminalistike
ose hetimore duhet t rrjedh sipas orarit t caktuar.Kjo do t thot se racia
paraqet nj mozaik t veprimeve t prcaktuara me saktsi, efikasiteti i t
cilave, para s gjithash, varet pikrisht prej rendit t veprimeve t
ndrmarra.Pr kt arsye, sht e domosdoshme q polict t'i
prmbahen metodologjis s racis, e cila bazohet mbi krkesat e
praktiks bashkkohore kriminalistike.
Racia fillon me vzhgimin e fsheht t objektit ose hapsirs s caktuar
dhe vazhdon me bllokadn e brendshme dhe t jashtme, me legjitimin,
kontrollimin ose bastisjen e personave dhe hapsirs, me konfiskimin e
prkohshm t mjeteve,me arrestimin dhe shoqrimin e personave t
dyshuar n lokalet e policis, e pastaj me zhbllokimin e objektit ose
hapsirs dhe me vzhgimin e objektit ose t hapsirs, q paraqet
prfundimin e pjess s par t racis.
Pjesa e dyt e racis fillon n lokalet e policis, s pari, me bastisjen e
detajuar t personave t shoqruar, me konfiskimin e prkohshm t
mjeteve eventuale, e pastaj mund t filloj me marrjen n bised
informative.Varsisht prej rastit konkret, pason ndrmarrja e veprimeve
tjera, si jan: bastisja e shtpis apo hapsirave tjera, verifikimi i alibis
dhe drgimi i personit t arrestuar n institucionin ndshkues-korrektues apo
lirimi i tij nga arresti.Pas prfundimit t racis organizohet nj takim i t
gjith pjesmarrsve, n t cilin bhet analiza kritike e racis e pastaj
hartohet raporti prfundimtar.
2.1. Vzhgimi i fsheht i objektit t racis
Racia mund t zbatohet n objekte t caktuara, si jan:diskotekat,

kafeterit, restorantet,hotelet, stacionet e autobusve e stacionet e

trenave, si edhe n hapsira t caktuara t hapura,si jan:tregjet e plakave,
sheshet, pjest e lagjeve, ndonj rrug e caktuar, vend-piknik, etj.Para se
t shkoj policia n vendin e caktuar, sht e domosdoshme q ai vend
t vzhgohet.Pr kt pun sht e mjaftueshme t angazhohen dy-tre
polic, t cilt do t vzhgojn n mnyr t fsheht objektin ose hapsirn
e caktuar si edhe rrethinn e afrt. Ky vzhgim fillon disa or para kohs s
caktuar pr fillimin e racis, zgjat gjat gjith kohs s zbatimit t
racis dhe prfundon pas zhbllokimit t objektit ose hapsirs ku sht
kryer racia.
Vzhgimi i fsheht bhet me qllim t vrejtjes s ngjarjeve ose
zhvillimeve eventuale t pazakonshme ose t paparashikueshme.Mos
vrejtja me koh e ngjarjeve ose zhvillimeve t tilla mund t ket ndikim
t rndsishm n efikasitetin e racis, si edhe n vet ndrmarrjen e racis.
Ngjarje dhe zhvillime e tilla mund t jen, p.sh. zbrazja e papritur ose
mbyllja e restorantit, kafiteris ose diskoteks, gj q mund t ndodh
rastsisht apo si pasoj e shkeljes s parimeve t konspiracionit.Po ashtu,
sht e mundur q n rrug t bhet nj bllokim i komunikacionit ose t
kaloj ndonj ekskursion ose ndonj vizit e paplanifikuar e nj delegacioni
t caktuar, gj q mund t shkaktoj shtyrjen e kohs s caktuar pr fillimin,
madje edhe ndryshimin e dats s zbatimit t racis.Prandaj, sigurimi me
koh mbi rastet si kto q u prmendn ose t ngjashme do t'i mundsoj
udhheqsit t racis q t marr vendime prkatse, qoft pr heqjen dor nga
koha e planifikuar pr fillimin e racis, qoft pr shtyrjen e racis pr disa dit.
Pra, qllim i vzhgimit t fsheht sht evitimi i daljes s nj numri t
madh policsh n nj lokalitet t caktuar, n kushte dhe rrethana t
paparashikuara apo t paprshtatshme, sepse kjo do t ndikonte negativisht
jo vetm n efikasitetin e tyre, por edhe do t vinte n pikpyetje
ndrmarrjen e racis n rastin konkret.
Nprmjet vzhgimit t rrethins s ngusht t lokalitetit ku zhvillohet
racia mund t vrehet reaksioni i qytetarve dhe i kriminelve.Me interes t
veant sht vrejtja e reaksionit t kriminelve q kan pr qllim
pengimin e puns s policis.Kto vrejtja i prcillen menjher
udhheqsit t racis, i cili ndrmerr masat e nevojshme, si sht, p.sh.
drgimi urgjent e prforcimeve, n mnyr q racia t mund t zhvillohet n
mnyr t papenguar.M n fund, pas zhbllokimit t vendit t racis, sht
me interes t vrehen reaksionet e caktuara dhe komentet lidhur me
vet racin dhe, eventualisht, t zbulohen kriminelt q kan ardhur t
marrin lndt e veprs penale q nuk jan gjetur dhe nuk jan konfiskuar gjat
racis.
2.2. Dalja n vendin e racis
N qoft se gjat vzhgimit t fsheht nuk sht vn re asgj q
eventualisht mund t ndikonte n planin e mhershm pr zbatimin e racis,
pjesmarrsit nisen n kohn e sakt nga stacioni i policis dhe shkojn n
vendin ku zbatohet racia.Dalja n vendin e racis bhet sipas rrugs s
prcaktuar qart n fazn e prgatitjeve. N plan parashikohet sakt deri ku
mund t shkohet me automjete dhe prej ku shkohet kmb, ashtu q t
ruhet konspiracioni i plot derisa t bhet bllokada e objektit. Pr kt
arsye, pavarsisht prej numrit t policve dhe automjeteve, duhet t

respektohet drejtimi i lvizjes q sht caktuar m par, qysh prej daljes nga
stacioni i policis e derisa t arrihet n vendin e ngjarjes.
Natyrisht, kjo nuk do t thot se bhet fjal vetm pr nj drejtim
lvizjeje. N vendin e ngjarjes, polict mund t veprojn n mnyr
individuale ose n grupe, q do t thot se sht e dshirueshme q ata t
lvizin edhe n drejtime t ndryshme, pr t ruajtur konspiracionin.Ndryshimi
eventual i lvizjes s planifikuar mund t bhet vetm me urdhr t
udhheqsit t racis, n qoft se pr kt shtrohet nevoja,si pr shembull n
rast t ndonj aksidenti t komunikacionit ose t ngjashme.
2.3. Bllokada e brendshme
Bllokada e brendshme duhet t bhet gjithnj para bllokads s
jashtme, pavarsisht se bhet fjal pr hapsir t hapur apo t
mbyllur.Numri i policve q bjn bllokadn e brendshme prcaktohet
varsisht prej madhsis dhe karakteristikave t hapsirs. Kshtu, nj
numr i caktuar i policve, t cilt duhet t jen t veshur me rroba civile dhe
duhet t jen relativisht t panjohur pr rrethin e caktuar kriminal,
hyjn n objektin ose hapsirn e caktuar dhe bjn vzhgimin e fsheht.Ky
duhet t jet funksioni m i rndsishm i bllokads s brendshme,
sepse kur t bhet bllokada e jashtme mund t priten edhe reaksione t
caktuara brenda hapsirs s bllokuar.
Reaksioni i par i kriminelve sht prpjekja pr t ikur nga objekti.N
qoft se kjo sht e pamundur, sht e logjikshme q ata t prpiqen q t'i
hedhin mjetet e veprs penale si edhe armt q mund t'i ken me vete.Kt
mund ta bjn n disa mnyra.S pari, ata prpiqen q t fshehin shpejt
e shpejt mjetet e veprs penale n vende m t prshtatshme, si jan:
ujvara e C-s, shporta e brllokut, hapsirat brenda banakut ose kuzhins,
kurse n hapsira t hapura mund t jen gjrat e mbuluara, si jan:
kontejnert e brllokut, kanalizimi, t arat n tok, n mure apo n drur, etj.
S dyti, n qoft se nuk kan koh q mjetet e veprs penale
t'i fshehin n vendet e prmendura, varsisht prej mjetit q kan me vete,
kriminelt krkojn ndihmn e t njohurve dhe njerzve t ndershm.Pr
shembull, drogn, parat e falsifikuara, revolen ose thikn,kriminelt
mund t'ua japin femrave q i njohin, pr shkak se femrat jan m s paku t
dyshimta pr policin dhe kontrollohen n mnyr m siprfaqsore nga
policia.
Kriminelt evitojn shum shpesh kontrollin e policis duke ua ln
mjetet e veprs penale personave t panjohur, t cilt gjenden n vendin
e bllokuar.Pasi i shikojn me kujdes q t'i mbajn n mend, ata ua
lshojn n xhep apo n ant mjetet e veprs penale, m shpres se ata
nuk do t kontrollohen nga policia e pastaj do t'ua marrin prsri.N qoft se
nuk jan n situat q n ndonjrn prej mnyrave t prmendura t
lirohen nga mjetet e veprs penale, kriminelve u mbeten dy mundsi: q t'i
asgjsojn, nse sht e mundur, pr shembull duke e hedhur drogn n
C, kanalizim ose lavabo, ose duke i hequr prej vets e veprs penale dhe
duke i ln n hapsirn n t ciln gjenden. Prve ktyre, duhet t
kihet parasysh se disa persona, sidomos kriminelt q gjenden n arrati,
prpiqen t fshehen, varsisht prej karakteristikave t hapsirs s bllokuar.
T gjitha situatat dhe ngjarjet brenda objektit ku zhvillohet racia mund
t vrehen nga polict q marrin pjes n bllokad, para s gjithash, duke
vzhguar n mnyr t fsheht gjith hapsirn dhe njerzit e pranishm.

Polict q bjn vzhgimin e fsheht brenda objektit t bllokuar, sipas

nevojs, mund t reagojn duke hequr dor nga roli i tyre konspirativ,
kshtu q ata mund t veprojn pr t parandaluar asgjsimin ose fshehjen
e mjeteve t veprs penale, madje edhe duke penguar lvizjen e kriminelve
e personave t dyshuar brenda objektit t bllokuar. Prve ksaj, kta
polic mund t'u ofrojn mbrojtje policve q hyjn n hapsirn e
bllokuar dhe kryejn veprime t caktuara n kuadrin e racis.
2.4. Bllokada e jashtme
Pas bllokads s brendshme, faz vijuese e zbatimit t racis, sht
bllokada e jashtme, i cili prfshin njkohsisht mbylljen e t gjitha hyrjeve
dhe daljeve nga polict me uniform.Bllokada e jashtme duhet t bhet n
mnyr t rrufeshme dhe t papritur. Me kt bllokad arrihen dy
objektiva:s pari, i pamundsohet kujtdo q t dal nga hapsira e
bllokuar dhe, sipas nevojs, u ofrohet mbshtetje policve q veprojn brenda
hapsirs s bllokuar.Natyrisht, n kso rastesh, parashikohet edhe
mundsia e rezistencs fizike apo t armatosur t kriminelve, prandaj
bllokada e jashtme mund t transformohet pjesrisht n mbrojtje ose
mbshtetje pr polict q bjn legjitimimin, bastisjen ose arrestimin e
personave t caktuar. Qllim tjetr i bllokads sht pamundsimi q
kriminelve t'u vij ndihm ose mbshtetje nga bashkpuntort e
ndihmsit e tyre, nga jasht.
Duke pasur parasysh nivelin e organizimit t nntoks, nuk guxon t
mos parashikohet mundsia q n vendin e racis t arrij ndonj grup
kriminelsh q do t prpiqej t parandalonte arrestimin eventual t
kolegve t tyre dhe t organizonte arratisjen e tyre nga vendi ose
hapsira ku zhvillohet racia. Pr kt arsye, polict e bllokads s
jashtme duhet t jen t prgatitur q t reagojn n mnyr adekuate n
kso situatash. Gjat kryerjes s racis rekomandohet edhe prdorimi i
qeneve t strvitur zyrtar.
2.5. Prezantimi zyrtar
Pavarsisht se n far objekti zhvillohet racia, sht e domosdoshme
q polict t prezantohen n mnyr zyrtare.T gjith t pranishmit n
brenda objektit ose hapsirs duhet t din se po kryhet nj veprim zyrtar
dhe q mnyrn e sjelljes s tyre ta prshtatin me situatn aktuale.Prezantimi
zyrtar bhet n mnyra t ndryshme, varsisht prej objektit ku zhvillohet
racia dhe situats s caktuar.
2.6. Legjitimimi
Renditja e veprimeve q ndrmerren brenda hapsirs s bllokuar mund
t jet e ndryshme dhe prcaktohet varsisht prej situats aktuale.N qoft
se n plan t par duhet t jet maturia,ather veprimi i par i policis
duhet t jet bastisja e t gjith personave pr shtje t siguris.Por, n
rastin e zbatimit t racis duhet t kihet parasysh se shumica e
qytetarve q gjenden brenda objektit t bllokuar nuk jan as kriminel as
njerz t dyshimt.Pr kt arsye, prmasat dhe intensiteti i racis duhet
t'u prshtaten situats s caktuar, duke pasur kujdes t veant q t mos
kufizohen n mnyr t paautorizuar t drejtat dhe lirit e njeriut.Pr kt
arsye, n qoft se n fillim t zbatimit t racis nuk ka pasur shenja t
prishjes s rendit e qetsis, s pari duhet t bhet legjitimimi i personave t
pranishm. Legjitimimi bhet nga grupi i policve q sht formuar

paraprakisht, t cilt jan t veshur me rroba civile. Pas legjitimit,

vlersohet nse personi i legjitimuar duhet t mbahet brenda objektit t
bllokuar apo duhet t lirohet t dal jasht.Eliminimi i shpejt i personave q
nuk jan t dyshimt pr asgj kontribuon pr efikasitetin e racis si edhe
pr sigurin e policis dhe t personave tjer brenda objektit.Personat q
konsiderohen t dyshimt mbi fardo baze ndahen n hapsira t
veanta (n qoft se brenda objektit t bllokuar ka hapsira t tilla) ose n nj
pjes t caktuar t hapsirs dhe, pas bastisjes pr shtje t siguris,
mbahen nn vrojtimin e policis deri n prfundim t racis.
2.7. Bastisja e policis pr shtje t siguris
Meqense, n raste t zbatimit t racis, bastisja bhet n vende
publike, sht e natyrshme q bastisja t mos jet e bastisje individuale e
detajuar, si veprim hetimor, por si bastisje preventive pr arsye t siguris.N t
vrtet, polict mund t'i bastisin personat e caktuar, n qoft se
ekziston dyshimi se ata kan arm ose mjete t prshtatshme pr sulm fizik, n
qoft se ekziston dyshimi se mund t hedhin, t fshehin apo t asgjsojn
mjetet e veprs penale, t cilat mund t konfiskohen dhe t prdoren si
prova gjat procedurs penale.Bastisja bhet sipas normave t taktiks
kriminalistike.Duke pasur parasysh se personat bastisen n mnyr
publike, n syt e qytetarve t tjer, midis t cilve mund t ket t
njohur ose t afrm t personave q bastisen, polict duhet t ken sjellje e
veprime korrekte maksimale.Mnyra e veprimit gjat bastisjes duhet t jet
korrekte, pavarsisht se personi q bastiset sht kriminel apo qytetar i
ndershm.Pra, bhet fjal pr nj veprim shum delikat t policis, gjat
t cilit duhet t respektohen plotsisht parimet e veanta etike. Veprimi
mbi baz t etiks s policis sht i domosdoshm pr shkak se bastisja
sht veprim q nuk e prek vetm personin q bastiset, por edhe familjen,
fqinjt dhe miqt e tij.Prandaj, bastisja duhet t bhet n mnyr shum
t kujdesshme dhe duke respektuar plotsisht integritetin e personalitetit.
2.8. Konfiskimi i prkohshm i sendeve
Sende q mund t konfiskohen prkohsisht jan sendet q duhet t
konfiskohen sipas Kodit t Procedurs Penale, sendet q mund t shrbejn
si prova n procedurn penale ose sendet e t mirat materiale q jan fituar
me kryerjen e veprs penale.Duke pasur parasysh fazat e zbatimit praktik
t racis,ky veprim hetimor mund t ndrmerret brenda hapsirs s
bllokuar, pas prfundimit t bastisjes s personave dhe t hapsirs pr shtje
t siguris si dhe pas shoqrimit t personave t dyshuar n stacionin e
policis.Natyrisht, n stacionin e policis mund t bhet edhe bastisja e
personave si veprim hetimor, pr shkak t kushteve q jan t
domosdoshme pr punn e policis.
2.9. Arrestimi
Gjat operacionit t racis, arrestimi i personave bhet n mnyr
specifike.Racia sht vetvetiu njfar veprimi q cenon lirit kolektive, pas
gjat ktij veprimi u kufizohet e drejta e lvizjes t gjith personave q jan
gjetur brenda objektit ose hapsirs s bllokuar.Pr kt arsye, sht e
rndsishme q policia t'u prmbahet me prpikri dispozitave ligjore mbi
arrestimin, pasi bhet fjal pr kufizimin e plot t t drejtave dhe lirive t
njeriut.Por, sht e arsyeshme q gjat racis t ndrmerren edhe
veprime t tilla, pasi bhet fjal pr veprime q kan t bjn me zbulimin e
autorve t veprave penale.Gjat racis, personat mund t arrestohen pr

arsye t ndryshme, si jan: t arratisurit nga burgu, t dnuarit q nuk

u jan prgjigjur ftess pr vuajtjen e dnimit, t dyshuarit q nuk u jan
prgjigjur ftess s gjykatave ose personat ndaj t cilve sht lshuar
fletarrestim pr fardo arsyesh.Kur zhvillohet racia, arrestimi bhet n
pajtim me dispozitat kriminalistiketaktike, pavarsisht prej bazs juridike
pr arrestimin e personave t caktuar.Kto dispozita prfshijn gjetjen dhe
zbatimin e mnyrave m t prshtatshme t veprimit, t vshtruar nga
aspekte t ndryshme, si jan: siguria personale e policit, siguria e qytetarve,
evitimi i rezistencs aktive, evitimi i arratisjes, evitimi i marrjes peng,
evitimi i asgjsimit ose hedhjes s sendeve t veprave penale si edhe evitimi
i vetlndimit.
2.10. Bastisja e objektit t racis pr shtje t siguris
Bastisja pr shtje t siguris ose kontrolli i objektit t racis mund t
bhet n pranin e disa personave ose t t gjith personave q gjenden
brenda hapsirs s bllokuar,varsisht prej situats konkrete. Kjo bhet me
qllim t gjetjes s personave q fshehen ose me qllim t gjetjes s
sendeve q mund t jen fshehur. Para s gjithash, pas secilit rast
individual t arrestimit sht e domosdoshme q rrethina ku sht br
arrestimi t kontrollohet ose, s paku, t mbahet nn vrojtim, n mnyr q t
zbulohen sendet q mund t jen hedhur.Pas ksaj, pas prfundimit t
legjitimimit dhe bastisjes pr shtje t siguris (e cila nuk sht e
detajuar), sht e nevojshme q edhe objekti ose hapsira e hapur t
kontrollohet ose t bastiset, me qllim q t gjenden mjetet q mund t jen
fshehur.Zhbllokimi i objektit ose hapsirs nuk duhet t bhet para se t
bhet kontrolli ose bastisja.Gjat ktij veprimi sht e preferueshme t
prdoren edhe qent e strvitur zyrtar.
2.11. Shoqrimi
Me qllim t prpunimit t mtejm kriminalistik, personat e arrestuar
shoqrohen n lokalet zyrtare t policis.Ky shoqrim bhet me automjet
zyrtar t policis, por, kur bhet fjal pr shoqrimin e m shum
personave, kjo mund t bhet edhe me ndonj automjet tjetr, duke evituar
komunikimin dhe marrveshjet eventuale midis tyre.Shoqrimi sht mas
nprmjet t cils nj person drgohet me detyrim nga lokalet e policis,
n lokalet e gjykats ose prokuroris ose deri te nj vend i caktuar.Shoqrimi
hyn n konceptin e gjer t arrestimit, prandaj nga pikpamja
formalejuridike dhe kriminalistike duhet t vshtrohet n kuadrin e ksaj
problematike.Shoqrimi duhet t bhet n pajtim me dispozitat
kriminalistike, kurse ne, n kt rast, do t ndalemi vetm n disa
segmente q krkojn kujdes t veant. Kshtu, gjat shoqrimit t
personave me automjet zyrtar ekzistojn disa momente kritike, si jan:
hyrja n automjet, dalja nga automjeti dhe hyrja n stacionin e policis.
I pari prej ktyre momenteve sht futja e personit t arrestuar n
automobilin zyrtar t policis. Me kt rast, polict nuk guxojn t jen
t paprgatitur, sepse krimineli mund t prpiqet t arratiset.Gjat futjes
n automjet, personi i shoqruar mund t shfrytzoj pozitn e trupit t
prkulur pr t sulmuar policin, por edhe mund t hedh edhe sendet e
veprs penale q i ka me vete.
Edhe gjat daljes nga automjeti, n afrsi t hyrjes s lokaleve zyrtare,
personi i shoqruar mund t prpiqet t arratiset, edhe duke i sulmuar

polict. Praktika ka treguar se, n situata t tilla, polict nuk jan mjaft
t koncentruar, sepse ata mendojn se e kan kryer gjith punn e tyre, kurse
krimineli e shfrytzon pikrisht kt.Pr kt arsye, polict duhet t
jen maksimalisht vigjilent dhe, menjher pas nxjerrjes s personit
nga automobili, ta kontrollojn automobilin nse personi ka hedhur ndonj
send t veprs penale. Kontrolli i automobilit n kt rast sht me interes t
shumfisht.S pari, gjetja eventuale e ndonj sendi a mjeti (drog, para
etj.) i kontribuon suksesit t provave gjat procedurs penale.N qoft se
kontrolli i automjetit nuk bhet n pranin e personit t shoqruar, por
bhet m von, personi mund t mohoj se sendi a mjeti i gjetur ka qen i tij.
M n fund, n rast t veprimit tjetr fare, policia kurr nuk do t jet e
sigurt se kush e ka hedhur sendin a mjetin n automjetin zyrtar dhe, n rastin
m t keq, kjo mund t shpie edhe te mundsia e keqprdorimit.Pr kt
arsye,sht rregull q pas do shoqrimi, menjher dhe n prani t
personit t shoqruar, t bhet kontrolli i automjetit me t cilin sht
transportuar personi i shoqruar.
Por, edhe kur personi i shoqruar vendoset n lokalin e caktuar zyrtar,
nuk do t thot se ka kaluar rreziku i rezistencs ose sulmit fizik, i
vetlndimit ose arratisjes dhe i hedhjes ose asgjsimit t mjetit t veprs
penale.Praktika ka treguar se kriminelt kan ikur n mnyra t
ndryshme, npr dyert e hyrjes ose npr dritare, kur sht fjala pr katet
e ulta, ose nprmjet qyngjeve t shiut, rrufepritsve, krcimit n drurt e
afrt, madje edhe krcimit n kulme t automobilave t parkuar, kur
bhet fjal pr katet e larta. Kto jan vetm disa prej mundsive t
shumta q mund t'i shfrytzojn kriminelt, duke prfituar nga mungesa e
syeltsis n lokalet zyrtare.Prve ktyre, polict duhet t ken kujdes t
veant gjat shoqrimit t femrave, pr shkak t reaksioneve t
paparashikueshme t tyre.
2.12. Zhbllokimi
Pas prfundimit t veprimeve dhe masave t prmendura, bhet
zhbllokimi i objektit t racis. Zhbllokimi duhet t bhet n mnyr
graduale e sistematike, n mnyr q kjo t mos bhet n mnyr stihike.
Zhbllokimi bhet sipas planit t prcaktuar m par apo sipas planit q
mund t ket ndryshuar n vendin e ngjarjes.Kjo prfshin trheqjen e
organizuar t policis dhe kthimin e saj n lokalet zyrtare.Polict trhiqen
nga vendi i racis n grupe, ashtu q siguria e tyre t jet n nivel t lart.
2.13. Vrojtimi i fsheht i objektit t zhbllokuar t racis
Pas zhbllokimit dhe trheqjes s policis, vendi ku sht kryer racia
sht e nevojshme t mbahet edhe pr njfar kohe nn vrojtim t fsheht.
Kriminelt q nuk kan qen n vendin e racis ose q jan liruar pas
legjitimit t rregullt shpesh vijn ose kthehen n vendin e racis pr t par
pasojat.Gjithmon ekziston mundsia q n vendin ose hapsirn ku
sht kryer racia t mos jen gjetur e konfiskuar t gjitha mjetet e veprave
penale,qoft kur bhet fjal pr mjete t fshehura ose pr mjete q jan hedhur
gjat racis.Prve ksaj, kriminelt q rastsisht kan shptuar nga
racia mund t vijn n vendin e ngjarjet q t informohen nga dshmitart
okular pr rrjedhn dhe efektet e racis. Prandaj, vrojtimi i fsheht i
kujdesshm, njoftimi me koh i udhheqsit t racis dhe reagimin i
mvonshm adekuat mund t shpien n arrestimin e personave t dyshuar
dhe mund t gjenden e t konfiskohen mjete t veprs penale.

Prve ksaj, n disa raste e varsisht prej situats (n kafeteri, n

diskotek etj.) mund t dgjohen komente me interes t mysafirve dhe
kamerierve, prej t cilave edhe mund t nxirren prfundime me vler pr
veprimet n t ardhmen.Me kt veprim prfundon faza e par e racis.
2.14. Bastisja e personave
Pas shoqrimit t personave t dyshuar n stacionin e policis, fillon
faza e dyt e racis, e cila prfshin nj prpunim kompleks kriminalistik t t
gjith t shoqruarve.
Veprimi par i paevitueshm sht bastisja e detajuar e t gjith
personave t shoqruar. Kuptohet, paraprakisht, brenda objektit ose
hapsirs s bllokuar,sht br bastisja e tyre pr shtje t siguris dhe
kontrolli i personave t dyshuar, por n stacionin e policis bahet bastisja e
detajuar.Bastisjes s detajuar n stacionin e policis i nnshtrohen edhe
personat e shoqruar te t cilt m par mund t jet gjetur e konfiskuar
dika.Kjo bhet me qllim q t gjenden e konfiskohen mjete dhe gjurm
t veprave penale, si edhe arm apo mjete t prshtatshme pr sulm, pr
mbrojtje apo pr vetlndim.N qoft se, gjat bastisjes, gjenden mjete
ose gjurm t caktuara, arm ose mjete t caktuara, ato konfiskohen n
pajtim me dispozitat e Procedurs Penale.
2.15. Vrtetimi i identitetit
N qoft se gjat legjitimit, nj person nuk sht identifikuar, pr
fardo arsyesh, identifikimi i tij sht i domosdoshm t bhet pas
shoqrimit dhe bastisjes s detajuar.Prcaktimi i identitetit sht i
nevojshm pr shum arsye: personi nuk ka dokumente personale,
personi nuk i jep t gjitha t dhnat mbi identitetin e tij, dyshohet se
personi ka letrnjoftim apo dokument tjetr t falsifikuar, personi nuk ka
dokumente identifikimi dhe, pr shkak t metave psiko-fizike (shurdhmemec)
nuk sht n gjendje t jap t dhnat mbi identitetin e tij, etj.
Vrtetimi i identitetit sht veprimtari kriminalistike-taktike dhe teknike
e cila ndrmerret gjithnj kur shfaqet dyshimi mbi identitetin e personit
t caktuar.Vrtetimi i plot i identitetit nnkupton vrtetimin e cilsive
(juridike, faktike e fizike) sipas t cilave nj person dallon nga t tjert. Pr
rndsin e ksaj veprimtarie t policis flasin edhe dispozitat e Kodit t
Procedurs Penale (KPP), sipas t cilave policia mund t ndrmarr
masat e nevojshme n lidhje me vrtetimin e identitetit t personit, kurse n
raste t caktuara personi mund t arrestohet dhe mbahet n arrest.Gjithashtu,
n baz t Nenit 281, gjykata mund t caktoj masn e paraburgimit
ndaj personave q e fshehin identitetin e tyre ose kur ekziston rreziku q ai t
arratiset dhe identiteti i tij nuk mund t verifikohet.
Identiteti mund t verifikohet me mjete t ndryshme dhe n mnyra t
ndryshme: vrtetimi i cilsive juridike mund t bhet nprmjet t
dhnave mbi gjendjen civile;identifikimi n baz t fizionomis s personave
mund t bhet nprmjet prshkrimit, fotografis,t dhnave
antropometrike dhe nprmjet njohjes s drejtprdrejt; identifikimi
mund t behte edhe n baz t vijave papilare t gishtrinjve ose shuplakave t
duarve.sht e domosdoshme q vrtetimi i identitetit t bhet pikrisht
n fazn e racis, ndryshe nuk do t mund t vazhdoj prpunimi i mtejm
kriminalistik i personit t dyshuar.Nuk sht e mundur t bhen verifikime
kriminalistike ose t zhvillohet bised informative me nj person identiteti i

t cilit nuk sht verifikuar plotsisht.Pr kt arsye, vrtetimi i

identitetit sht parakusht q kundr personit t caktuar t mund t
ndrmerren fardo veprimesh ose masash.
2.16. Fotografimi, daktiloskopimi dhe marrja e shenjave
Sipas Nenit 205. alineja 1. t Kodit t Procedurs Penale, policia mund
t
fotografoj personin dhe t marr shenjat e gishtrinjve t tij, n qoft se
ekziston dyshimi i bazuar se ai person ka kryer vepr penale. Prve ksaj,
sipas t njjtit nen (alineja 2), prokurori publik mund t autorizoj
policin q t bj fotografimin, n rastet q sht e domosdoshme t
bhet vrtetimi i identiteti t t dyshuarit ose n raste t tjera q kan rndsi
pr efikasitetin e procedurs.Gjithashtu, sipas t njjts dispozit ligjore
(alineja 3), n qoft se sht e nevojshme t vrtetohet se t kujt jan
gjurmt e gishtrinjve q jan gjetur n ndonj mjet, policia mund t
marr gjurmt e gishtrinjve t personit pr t cilin ekziston dyshimi se ka qen
n kontakt me mjetin n fjal.Policia, me ndihmn e mjekut ose teknikut te
kualifikuar, mund t'ia marr t dyshuarit mostrat e flokve, folikuls,
pshtyms, urins, brisit t hunds, brisit t lkurs prfshir edhe t
shputs, mostrat e thonjve e t materialit nn thonj. N raste t veanta,
policia mund t'i marr kto mostra edhe vet, pa ndihmn e mjekut ose
teknikut medicinal.Ky veprim bhet me qllim t caktuar gjat zbatimit t
racis, sepse, n kt rast, mund t ndodh q t arrestohen persona q
dyshohet se kan kryer vepra penale ose se kan pasur lidhje me sendet dhe
gjurmt e veprave penale, por identiteti i tyre nuk sht e mundur t
vrtetohet. N kso rastesh, bhet njohja nprmjet fotografis ose
fotografia publikohet n mjetet e informimit publik, n mnyr q t bhet
vrtetimi i identitetit.Por, publikimi i fotografis n mjetet e informimit
publik mund t rezultoj me njohjen e ndonj personi q ka kryer vepr
penale, kshtu q efekti do t jet i plot.Prve ksaj, fotografimi mund t
bhet edhe pr qllime t tjera, n qoft se bhet fjal pr person t
dyshuar pr kryerjen e veprave penale ose pr prsrits t veprave penale.N
t tilla raste, fotografia futet n albumin e fotografive t evidencs
kriminalistike. N qoft se prsritsi i veprave penale sht fotografuar m
par, ather foto-albumi duhet t freskohet me fotografi t re.
2.17. Verifikimi i evidencave t dnimeve dhe evidencave
kriminalistike
Kur bhet vrtetimi i identitetit ose kur identiteti sht i njohur, pas
bastisjes s detajuar t personave,fillon verifikimi kriminalistik.Vendimi pr
ndrmarrjen e racis, prve tjerash,bazohet edhe n informacionet mbi
veprimtarit kriminale t nj personi ose t m shum personave.
Kshtu, q n fazn e prgatitjes dhe planifikimit, duhet t bhen
verifikime t caktuara n evidencat e t dnuarve dhe evidencat kriminalistike,
me qllim t njohurive sa m t shumta pr personat e caktuar.Por, gati
gjithnj, racia organizohet pr t zbuluar e pr t kapur nj rreth t
panjohur personash, pr t cilt sht e domosdoshme t bhen verifikimet
prkatse.Prve evidencs s t dnuarve, sht m se e domosdoshme
q t verifikohen edhe evidenca MOS (mnyra e kryerjes s veprave
penale), evidenca e kategorive t caktuara t kriminelve (prsritsit dhe
kriminelt e specializuar), kartoteka e prgjithshme sipas alfabetit,
evidenca e ofiqeve, evidenca e gjrave t vjedhura e t zhdukura, si

edhe evidenca lajmrimit dhe lajmrimit t vendbanimeve t qytetarve,

evidenca e letrnjoftimeve, evidenca e dokumenteve t udhtimit, evidenca
e shoferve dhe automjeteve dhe regjistri i veprimtaris hulumtuese.
Verifikimet e prmendura kriminalistike jan me interes, pa marr
parasysh se do t japin ose jo rezultate pozitive, sepse n kt mnyr
policia formon profilin e caktuar t personave q prpunohen n mnyr
kriminalistike. Duke pasur parasysh karakterin kriminalistik t
evidencave, kto verifikime sht e mundur t kryhen shum shpejt dhe n
do koh.
2.18. Biseda informative
Veprimi vijues q ndrmerret n kuadrin e zbatimit t racis sht
zhvillimi i biseds informative me personat e shoqruar.Pr kryerje me
sukses t bisedave t tilla sht e nevojshme t plotsohen disa
parakushte.Kto jan: prgatitjet me koh dhe hartimi i planit t biseds,
prcaktimi taktik i kohs dhe vendit t biseds, aftsia q bashkbiseduese t
bindet pr bised, si edhe zgjedhja e drejt e pyetjeve dhe e taktiks s shtrimit
t tyre, pra taktiks s marrjes n pyetje. Kto parakushte do t
plotsohen vetm n qoft se biseda informative zhvillohet me persona
pr t cilt sht organizuar racia.N qoft se biseda informative zhvillohet
me persona shoqrimi i t cilve nuk ishte planifikuar, ather situata sht
e ndryshme.
N kso rastesh, pr shkak t urgjencs s veprimit, prgatitjet
prkatse pr bised do t mungojn. Por, kjo nuk do t thot se biseda
duhet t zhvillohet n mnyr stihike dhe sipas gjykimit t rastit. N
situata t tilla e t ngjashme do t ishte e dmshme n qoft se biseda
informative do t zhvillohej pa kurrfar prgatitjesh dhe pa kurrfar
plani, sepse ather nuk do t mund t flitej pr taktikn kriminalistike
t marrjes n pyetje. Mendojm se edhe n situata t tilla sht e mundur
dhe e nevojshme t hartohet nj prk ujtues i shkurtr ose, s paku, t
krijohet n mendje nj plan i shkurtr i biseds. Pas kryerjes s biseds
informative sht e nevojshme t hartohet nj procesverbal zyrtar.
Rezultati prfundimtar i biseds informative mund t ndikoj n
zgjedhjen dhe efikasitetin e veprimeve t mtejshme q do t merren n
kuadrin e racis.
N qoft se vrtetohet se disa persona jan t pafajshm, q do t thot
se eliminohet do dyshim pr prfshirjen e tyre n veprimtari kriminale,
atyre duhet t'u jepet arsyetimi prkats dhe duhet t lirohen.Ndrkaq, ndaj t
tjerve ndrmerren veprimet dhe masat e nevojshme t mtejshme.
2.19. Bastisja e shtpis dhe hapsirave tjera
Personave q gjenden n evidencat e t dnuarve ose kriminalistike, por
edhe atyre q nuk jan shoqruar gjat racis pr shkak t dyshimit pr
prfshirje n veprimtari kriminale,si edhe atyre q u jan gjetur mjete t
veprave penale gjat racis, sht me interes t'u bastisen shtpit, banesat
dhe hapsirat tjera.
N qoft se kjo vlersohet me interes, n situat t caktuar, bastisja
mund t bhet edhe para biseds informative. Kjo mund bhet n rastet
kur dyshohet se dikush prej t njohurve t personit t shoqruar mund t'i
ket njoftuar familjart e tij q t hedhin ose t asgjsojn dshmit apo q
personat fshehen n shtpin e tij t ikin nga shtpia prkatse, nga
banesa ose nga hapsira tjetr. Pr kt arsye, gjithnj duhet t

parashikohen situatat e tilla dhe bastisja duhet t bhet menjher pas

vrtetimit t identitetit ose pas nj bisede t shkurtr informative.Natyrisht, n
kso rastesh sht e nevojshme q biseda informative me personin e
dyshuar t vazhdoj edhe pas bastisjes. Kur bhet fjal pr racin,
prparsia qndron n faktin se personi i dyshuar sht arrestuar dhe
sht shoqruar n lokalet e policis, prandaj gjasat pr bastisje t
suksesshme jan m t mdha se rndom.Megjithat, sht i nevojshm nj
minimum i prgatitjeve nga aspekti i verifikimit n evidencat e prmendura.
N qoft se, gjat bastisjes, jan gjetur autort e veprs penale ose
dshmi t caktuara pr kryerjen e saj,veprimet e mtejshme ndaj personit t
cilit i sht bastisur shtpia, banesa apo ndonj hapsir tjetr mund t
tejkalojn kornizat themelore dhe qllimet e prcaktuara pr ndrmarrjen e
racis. Natyrisht, kjo varet nga secila situat konkrete. Megjithkt,
pavarsisht prej rezultatit, efektet e bastisjes pothuaj kurr nuk do t
mungoj, pasi do t fitojm njohuri t caktuara mbi personalitetin e t dyshuarit
dhe, n fund t fundit, do t vrtetohen ose do t eliminohen dyshime t
caktuara n lidhje me veprimtarin e tij kriminale.
2.20. Verifikimi i alibis
Gjat zhvillimit t biseds informative me qllim t grumbullimit t
dshmive personale, shpesh shfaqet nevoja q t verifikohet deklarata e t
dyshuarit q thot se n kohn e kryerjes s veprs penale pr t ciln
konsiderohet i dyshuar ka qen n nj vend tjetr.Verifikimi i till sht
verifikim i alibis (alibi, lat. = tjetrkund, diku tjetr, diku n vend
tjetr). Si alibi konsiderohet dshmia se personi konkret ka qen n nj
vend tjetr kur sht kryer vepra penale dhe jo n vendin ku sht kryer ajo.
Prej ksaj mund t nxirret prfundimi se personi i dyshuar nuk ka
mundur t kryej veprn penale konkrete. Verifikimi i alibis duhet t
bhet pr t gjith personat q jan shoqruar ose jan privuar nga liria gjat
zbatimit t racis.N raste t tilla, pr shkak t efektit t befasis, i
dyshuari nuk do t ket t prgatitur alibi t bindshme, gj q, n raste t
caktuara, mund t shtoj shkalln e besueshmris se ai e ka kryer veprn e
caktuar penale.Meqense vet prezenca n vendin e kryerjes s veprs
penale sht nj prej indicieve m t rndsishme orientuese-eliminuese,
ather nuk ka dyshim se verifikimi i alibis sht veprimtari shum e
rndsishme kriminalistike, e cila kontribuon pr zbulimin e suksesshm
dhe argumentimin e veprave penale.
Verifikimi i alibis krkon qasje plotsisht profesionale, por, gjithsesi,
duhet t shikohet edhe evidenca e personale t dyshuar t legjitimuar.
2.21. Prfundimi i racis
Racia mund t prfundoj n disa mnyra apo, thn n mnyr m t
sakt, veprimi prfundimtar ndaj personave q jan prfshir n raci ka
forma t ndryshme kriminalistike e procesore.
Si sht thn, personat identiteti i t cilve sht vrtetuar menjher
pas shoqrimit dhe nuk jan konsideruar t dyshuar pr fardo veprimtarie
kriminale, lirohen menjher n liri; personat q nuk i jan prgjigjur ftess
pr vuajtjen e dnimit me burg arrestohen dhe drgohen n
institucionin prkats ndshkues-korrektues; personat q jan arratisur
nga institucionet ndshkuese-korrektuese drgohen me detyrim pr t vazhduar
vuajtjen e dnimit.

Procedura ndaj personave pr t cilt ka ekzistuar dyshimi se mund t

ken kryer vepr penale mund t jet e ndryshme:personat pr t cilt nuk
sht vrtetuar dyshimi gjat prpunimit kriminalistik lirohen n liri; personat
pr t cilt ekziston ndonj prej bazave t nenit 281 t Kodit t
Procedurs Penale drgohen n paraburgim,me qllim t ndrmarrjes s
veprimeve t nevojshme kriminalistike e hetimore dhe me qllim t ngritjes s
kallzimit penal, prkatsisht inicimit t procedurs penale. Ktu do t
prfundoj pjesa operative e racis.
Analiza e racis
Menjher pas prfundimit t racis organizohet takimi i t gjith
policve q kan marr pjes n raci.Takimi mbahet me qllim t analizs
s rezultateve.S pari, udhheqsi i racis jep nj pasqyr t shkurtr t
rrjedhs, prmbajtjes dhe efektit t racis, pastaj udhheqsit e
grupeve operative paraqesin vrojtimet e tyre, kurse n fund, sipas
nevojs, secili pjesmarrs i racis paraqet vrojtimet e tij kryesore.Nprmjet
diskutimit q zhvillohet, diskutohet pr gabimet eventuale, pr lshimet
dhe vshtirsit n t cilat kan hasur, sikundr edhe pr efektet pozitive t
racis.N kt mnyr mund t nxirren prfundime reale e t drejta mbi
rezultatin prfundimtar t racis.Prfundimet, si ato pozitive ashtu edhe ato
negative, shrbejn shum pr planifikimin dhe zbatimin me sukses t
racive t ardhshme.
Raporti mbi racin
Pas prfundimit t t gjitha veprimeve, masave dhe analizave t racis,
hartohet raporti prfundimtar mbi gjith at q sht br dhe sht
vrejtur.Raportin e harton udhheqsi i racis, me ndihmn e
udhheqsve t disa grupeve operative q kan marr pjes n raci.N
raport duhet t prfshehen edhe prfundimet e analizs s racis, n mnyr
q n t ardhmen t evitohen gabimet eventuale dhe t veprohet n
mnyr m efikase.Ky raport futet n evidencn e kriminalistiks operative.
KAPITULLI I KATRT: INFORMATORT
Organet e ndjekjes penale, sidomos policia kriminalistike, gjithnj kan
pasur nevoj t din far ndodh n mjediset kriminale dhe pr kt qllim i
kan shfrytzuar shrbimet e informatorve.Informatort jan persona q i
japin policis t dhna t karakterit kriminal, her pas here ose
vazhdimisht, por gjithnj n mnyr t fsheht.Puna kriminalistike dhe
hetimore sht m efikase n qoft se ka informacione dhe njohuri t
ndryshme t marra nga informatort.Krijimi dhe shfrytzimi i informatorve
sht pun shum komplekse dhe delikate kriminalistike, e cila kryhet n
trsi n mnyr konspirative.Pavarsisht prej arsyeve prse nj person i
caktuar ia jep policis disa t dhna, konsiderojm se bashkpunimi
afatgjat i informatorve dhe policis sht i mundur vetm n baz t besimit
reciprok.N kt kuptim, edhe kualiteti i informacioneve do t varet nga
shkalla e besimit reciprok.Kur bhet fjal pr kriminalitet t organizuar,
ather duhet t kihet parasysh se bhet fjal pr kriminel profesional e t
specializuar, udhheqsit e t cilve prfitojn shuma t mdha parash
q u sjellin privilegje t ndryshme.N grupet e organizuara kriminale
ose n mafi sundojn ligjet e pashkruara t nntoks, t cilat nnkuptojn
konspiracionin maksimal, mbrojtjen dhe ndihmn reciproke, mosbesimin e
prhershm ndaj rrethit, prgatitjen paraprake t alibis s rrejshme,
mohimin e veprimtaris kriminale para policis dhe gjyqsis, hakmarrjen ndaj

denoncuesve, tradhtarve dhe antarve t padgjueshm, e t ngjashme.

Bartsit e kriminalitetit t organizuar jan t pajisur mir, i krijojn dhe
i ruajn lidhjet me njerz q kan ndikim n jetn publike e politike, jan
t informuar mbi arritjet dhe mundsit e policis, dogans, prokuroris dhe
gjyqsis, kurse shum preh tyre jan n lidhje t vazhdueshme me avokat t
zgjedhur, n mnyr q t'i konsultojn menjher n rast nevoje.
Nga sa u tha deri m tash, nuk sht vshtir t nxirret prfundimi se,
pa marr parasysh arritjet bashkkohore shkencore e teknike t praktiks s
policis dhe hetuesis, sht shum vshtir t sigurohen informacione mbi
veprimtarit kriminalistike t grupeve t organizuara kriminale.Dhe jo vetm
kaq.Nganjher, prve informacioneve fillestare mbi veprimtarin e
grupeve t organizuara kriminale, duke shfrytzuar t gjitha autorizimet
kriminalistike dhe juridike, sht e pamundur t grumbullohen dshmi mbi
kryerjen e veprave penale konkrete .
N disa vende, si pr shembull n SHBA, bhen prpjekje q kto situata
t zgjidhen n mnyr kriminalistike, ashtu q nprmjet informatorve t
grumbullohen informacione dhe dshmi mbi veprimtarit kriminale t
bandave t caktuara apo t organizatave kriminale, ose bhen prpjekje
q prfitohet dhe t bhet informator ndonjri nga antart e bands
veprimtaria kriminale e s cils sht duke u hetuar.Pas ksaj ai informator
paraqitet si dshmitar ky n gjykat dhe, pikrisht n baz t dshmis
s tij, mund t prfundoj procedura penale dhe t'u shqiptohet dnimi autorve
t veprave t rnda penale.M von kta dshmitar merren n mbrojtje
nprmjet programeve t veanta t mbrojtjes s dshmitarve.
Informatort jan qytetar t ndershm, t cilt rastsisht msojn ndonj
informacion t caktuar t karakterit kriminal, pastaj qytetart q kan
lidhje farefisnore, miqsore ose profesionale me kriminale si edhe vet
kriminelt.
Duke pasur parasysh kt, konsiderohet se pikrisht kriminelt mund t
jen informatort m t mir, sepse ata kryejn vepra penale dhe mund t'i
japin policis informacione me interes.
Mendojm se nga kriminelt duhet t rekrutohen informator t
prhershm, sepse kjo do t ishte me interes t madh pr punn e
policis.N kt bashkpunim, secili informacion duhet t verifikohet pr
sa sht e mundur e pastaj duhet t merren masa pr mbrojtjen e burimit
informatorit.Kjo do t thot se informacionet e informatorit duhet t
shfrytzohen si iniciativ fillestare ose bazike pr pun kriminalistike e
hetimore n gjurmimin dhe dshmimin e veprave penale.
M n fund, komunikimi me informator duhet t zhvillohet sipas
normave t kriminalistiks, ashtu q t evitohet improvizimi i cili mund t
shndrrohet n rrjedhje t informacioneve zyrtare q mund t arrijn te
nntoka.
KAPITULLI I PEST: OBSERVIMI SPECIAL
1. Hyrje
Shkalla e organizimit t kriminalitetit ndrkombtar nnkupton shfaqjen
e grupeve t organizuara kriminale me nivel t lart t internacionalizimit,
si edhe profesionalizimin dhe specializimin e nj numri t kriminelve.Zbulimi,
hetimi dhe dshmimi i veprave penale t kriminalitetit t organizuar
krkon kuadr me njohuri t gjera dhe me prgatitje t lart profesionale, i cili
duhet t jet i specializuar pr pun t tilla.

Polict me prgatitje speciale, gjat puns s tyre, duhet t shfrytzojn

veprime t ndryshme kriminalistike-teknike, ndr t cilat sht e
paevitueshm observimi special.
Observimi special sht veprimi kriminalistik-taktik i grumbullimit t
fsheht t informacioneve, nprmjet metods s vrojtimit personal. Ajo
prfshin vrojtimin, mbikqyrjen dhe vzhgimin e fsheht t personave t
caktuar, t automjeteve dhe t objekteve ose hapsirave t caktuara, me qllim
t krijimit t ides dhe grumbullimit t informacioneve mbi gjendjen
kriminale, veprimtaris dhe identitetin e t vzhguarve. Ky veprim
kompleks sht me interes t shumfisht n punn e policis me rastin
e zbulimit dhe hetimit t veprave penale dhe autorve t tyre.Zbatimi i
observimit, n mnyr t pavarur ose t kombinuar me veprime t tjera
kriminalistike, sht i domosdoshm n t gjitha fazat e puns kriminalistike dhe
hetimore, duke filluar q nga shfaqja e indicieve t para pr nj vepr
penale dhe autorin e saj e deri t ndriimi prfundimtar dhe dshmimi se
personi i caktuar e ka kryer veprn penale konkrete.
Objektiva t observimit special jan: zbulimi i veprave penale dhe
prcaktimi i vendit dhe kohs s kryerjes s tyre; zbulimi i autorve t
veprave penale; vrtetimi i vendbanimeve, vendeve t veprimit, vendeve
t puns, vendit e kohs s takimeve dhe kohs e drejtimit t lvizjes s
kryesve t veprave penale; krijimi i qasjes s drejtprdrejt n lvizjen
dhe aktivitetin kriminal t personave q vrojtohen; vrtetimi i taktiks
dhe strategjis kriminale t kriminelve q jan nn vrojtim; grumbullimi i
informacioneve t rndsishme pr prgatitjen dhe zbatimin e racis, pusis,
bastisjes dhe arrestimit t kriminelve; prgatitja dhe zbatimi i
aksioneve t organizuara kriminalistike me qllim t kapjes s autorve
gjat kryerjes s veprave penale, sepse kjo sht mnyra m efikase e ndriimit
dhe dshmimit t kriminalitetit, duke pasur parasysh se n vendin e ngjarjes
(vendin e kryerjes s veprs penale, gjenden si autort e veprave penale
ashtu edhe viktimat dhe mjetet e veprs penale.
Observimi special mund t zhvillohet n disa mnyra, t pavarura ose t
kombinuara: vrojtimi operativ dhe vzhgimi i objektit dhe hapsirs;
vrojtimi dhe vzhgimi i stacionuar i personave, objekteve apo hapsirave ku
kryhet veprimtari kriminale; prcjellja e fsheht kmb, prcjellja e
fsheht me mjete motorike ose me mjete tjera transporti si dhe futja n grupet
kriminale.
Vrojtimi dhe vzhgimi operativ
Vrojtimi dhe vzhgimi operativ i objektit dhe hapsirs ndrmerret, para
s gjithash, pas njohurive se n nj lokalitet t caktuar kryhen vepra
penale. Prve ksaj, kjo form e observimit special ndrmerret
detyrimisht kur sht e domosdoshme t bhen prgatitje pr
ndrmarrjen e veprimeve kriminalistike dhe hetimore, si jan bastisjet,
arrestimet, racit dhe pusit.
Qllim i vrojtimit dhe vzhgimit operativ sht vrojtimi i drejtprdrejt i
nj objekti t caktuar, si jan, pr shembull, laboratort ilegal t
drogs, depot e fshehta t drogs, banesat e dyshimta, restorantet,diskotekat,
automjetet, parqet ose shtitoret,n mnyr q nprmjet vzhgimit t
drejtprdrejt t grumbullohen informacione mbi karakteristikat e
objektit apo hapsirs s caktuar.Rezultatet e vrojtimit dhe vzhgimit
operativ mund t shfrytzohen si pr zgjedhjen e bazs s prshtatshme

pr vrojtim dhe vzhgim t fsheht t veprimtaris kriminale t cilat

priten, ashtu edhe pr planifikimin dhe zbatimin e bastisjeve, arrestimeve,
pusive ose racive.
Vrojtimi dhe vzhgimi i stacionuar
Vrojtimi dhe vzhgimi i stacionuar i personave, objekteve apo
hapsirave ku kryhen veprimtari kriminale bhet nga baza vrojtuese e cila
edhe zgjedhur dhe sht pajisur mir paraprakisht.Objekti ose hapsira e
caktuar vrojtohet kur ekzistojn indicie se do t kryhet veprimtari
kriminale.Nprmjet observimit sht e mundur t vrehen dhe
identifikohen autort e veprs penale, koha e kryerjes s veprs, mnyra
e kryerjes s veprs dhe shkalla e organizimit dhe kujdesit t kriminelve.T
gjitha veprimtarit kriminale t vrejtura mund t dokumentohen me
fotografi, video-xhirime dhe incizime tonike.
Me kt lloj t observimit, praktikisht, bhet prgatitja pr veprime t
tjera zbatimi i t cilave nuk do t mund t ishte as prafrsisht efikas n qoft
se nuk do t bhej paraprakisht vrojtimi dhe vzhgimi.
Prcjellja e fsheht kmb
Prcjellja e fsheht kmb prdoret shpesh n praktikn e policis, me
rastin e hetimit dhe dshmimit t veprave t ndryshme penale.Meqense
vrojtimi dhe vzhgimi i stacionuar sht i kufizuar nga objekti ose
hapsira e caktuar, ai shpesh kombinohet me prcjelljen e fsheht t
kriminelve q jan n lvizje.Prcjellja e fsheht kmb mund t bhet n
mnyr t pavarur por edhe n kombinim me vrojtimin e stacionuar dhe me
prcjelljen e fsheht me mjete transportuese.N praktik, kryesisht bhet
fjal pr mnyra t kombinuara t prcjelljes dhe vrojtimit t fsheht.
Natyrisht, kjo varet nga secili rast kriminal konkret i cili hetohet.
Prcjellja e fsheht bhet nga polict, t cilt realizojn n kt mnyr
qasje t drejtprdrejt n veprimtarin e kriminelve.Nprmjet observimit
t till sht e mundur t zbulohet, pr shembull, se ku gjendet
strehimorja e fsheht e drogs, se a e mban tregtari drogn me vete apo te
bashkpjesmarrsit tjer, si bartet droga nga strehimorja deri t vendi i
shitjes, mnyra se si fshehet droga, mnyra se si transportohet droga,
etj. Gjithashtu, nprmjet prcjelljes s fsheht krijohet qasje edhe n
lvizjen dhe sjelljen e kriminelve.
Prcjellja e fsheht me mjete transportuese
Prcjellja e fsheht me automjete motorike ose me mjete t tjera
transportuese mund t bhet n mnyr t pavarur, por shpesh edhe n
mnyr t kombinuar me forma t tjera observimit special Duhet t merret
parasysh se kriminelt gjithnj e m shum prdorin mjete motorike dhe
mjete tjera transportuese (motoikleta, barka t shpejta), si n
komunikacionin urban, ashtu edhe n at ndr-urban, por edhe n
transportin detar.
Si gjat prcjelljes s fsheht kmb ashtu edhe gjat prcjelljes s
fsheht me mjete transportuese,policia ka pr qllim t ket vshtrim n
lvizjen e kriminelve, n vendet ku mbahen mjetet e veprs penale, n
vendtakimet e fshehta t kriminelve dhe n disa aspekte t strategjis
kriminalistike.Vet taktika e prcjelljes krkon polic t aftsuar mir dhe
t pajisur mir me mjete transportuese.

KAPITULLI I GJASHT: KALLZIMI PENAL

Vrejtje hyrse
Sipas Nenit 197 t Kodit t Procedurs Penale, organet publike jan t
obliguara t'i kallzojn (paraqesin) veprat penale, t cilat ndiqen sipas
detyrs zyrtare, pr t cilat jan t informuara ose pr t cilat kan njohuri
n fardo mnyre.Me kt rast sht e nevojshme t paraqiten faktet t
cilat u jan t njohura dhe t ruajn gjurmt e veprs penale, t mjeteve
me t cilat jan kryer veprat penale ose ndaj t cilave jan kryer veprat penale.
M tutje, sipas Nenit 198 t Kodit t Procedurs Penale, secili qytetar ka
t drejt t denoncoj veprn penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare, kurse
n rastet kur moskallzimi i veprs penale konsiderohet vepr penale, kallzimi
sht obligim i secilit.
N t njjtin nen sht parashikuar edhe nj dispozit shum e
rndsishme, sipas s cils puntort shoqror dhe shndetsor,
msimdhnsit, edukatort dhe personat tjer q kryejn pun t ngjashme, t
cilt kan njohuri ose zbulojn se ekziston dyshimi i bazuar se fmija sht
viktim e veprs penale, sidomos kur bhet fjal pr vepra penale
kundr integritetit seksual t fmijs, jan t obliguar q kt ta
denoncojn menjher.
Kallzimi penal i parashtrohet prokurorit publik kompetent n form t
shkruar, nprmjet mjeteve teknike t komunikimit ose n mnyr verbale
(t drejtprdrejt). Por, n qoft se kallzimi i parashtrohet gjykats,
policis ose prokurorit publik kompetent, kto organe jan t obliguara q
t'ia prcjellin menjher prokurorit publik kompetent.Kjo dispozit ligjore
sht plotsisht e arsyeshme, pasi qytetart nuk jan t obliguar dhe nuk
duhet t'i din kto shtje.Ata e din se edhe prokurori, edhe gjykata, edhe
policia jan organe q e luftojn kriminalitetin, prandaj sht e logjikshme
q cilitdo prej ktyre organeve t'ia paraqesin veprn penale ose autorin e saj.N
kt libr flasim pr kallzimin penal q policia ia parashtron prokurorit
publik. N t vrtet, sipas Nenit 200 t Kodit t Procedurs Penale,
policia sht e obliguar q sapo t msoj se ekziston dyshimi se sht kryer nj
vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare, nprmjet kallzimit penal
ose n form tjetr, ta informojn prokurorin publik, m s largu 24 or prej
momentit t marrjes s informacionit.Meqense bhet fjal pr nj afat
shum t shkurtr, sht e logjikshme q parashtruesi i veprs penale nuk
ka mundsi pr hetim t detajuar dhe pr grumbullimin e dshmive mbi veprn
penale.Pr kt arsye, n t njjtn dispozit ligjore sht parashikuar
q edhe pas njoftimit t par t prokurorit publik kompetent, t
dorzohen raporte t reja dhe informacione shtes.Nga nj interpretim
logjik t ksaj dispozite ligjore mund t konkludohet se obligim i par i
policis sht njoftimi mbi veprn e kryer, i cili, n esenc,nuk sht n
form t kallzimit penal.Mendojm se ktu bhet fjal pr njoftim
gojor, ndrsa kallzimi penal mund t parashtrohet pas grumbullimit t
dshmive mbi kryerjen e veprs penale dhe/apo kryesit t saj.
Kallzimi penal i policis
Sipas dispozits s Nenit 207 t Kodit t Procedurs Penale, n baz t
informacioneve t grumbulluara, policia e formulon kallzimin penal n t
cilin paraqet dshmit e zbuluara gjat procedurs s grumbullimit t
informacioneve.Bashk me kallzimin penal, policia ia dorzon prokurorit
publik kompetent edhe lndt, skicat, fotografit, raportet e marra,

procesverbalet pr masat dhe veprimet e ndrmarra, shnimet zyrtare,

deklaratat dhe materialet tjera q mund t kontribuojn pr efikasitetin e
inicimit t procedurs penale.Nga kjo dispozit burojn edhe obligime t
caktuara t policis, si sht ndrmarrja e veprimeve dhe masave t
caktuara q kan pr qllim hetimin efikas t veprs penale pr kryerjen e s
cils sht informuar.Me kt dispozit sht e lidhur edhe dispozita e
Nenit 201, alineja 1 e Kodit t Procedurs Penale, sipas s cils policia
sht e obliguar q, n rast se ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer nj vepr
penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, t ndrmarr t gjitha masat dhe
veprimet pr t gjetur kryesin, pr t parandaluar fshehjen ose
arratisjen e kryesit ose t bashkpjesmarrsve n kryerjen e veprs
penale, pr t zbuluar dhe pr t ruajtur gjurmt dhe dshmit tjera t veprs
penale e t mjeteve q mund t prdoren si dshmi, si edhe pr t
mbledhur t gjitha informacionet q mund t jen me interes gjat procedurs
penale. Pr t arritur prmbushjen e ksaj dispozite ligjore imperative,
policia duhet t ket autorizime t shumta.Natyrisht, me ligj jan
parashikuar kto autorizime, t cilat, n t vrtet, prfshehen n
veprimtarit operative kriminalistike.Bhet fjal pr kto veprime dhe masa
(sipas Nenit 201, alineja 2 e Kodit t Procedurs Penale): grumbullimi i
informacioneve nga qytetart; kontrolli i prkohshm i automjeteve, udhtarve
dhe valixheve t tyre; kufizimi i lvizjes n rajone t caktuara n kohn
q kjo konsiderohet nevoj urgjente; vrtetimi i identitetit t personave
dhe mjeteve; ndjekja e personave ose mjeteve pr t cilat sht lshuar fletarrest; bastisja e ndrtesave ose hapsirave t caktuara t organeve publike dhe
hulumtimi i dokumenteve t caktuara q u prkasin; konfiskimi i
mjeteve q mund t shrbejn si dshmi gjat procedurs penale dhe
sigurimi i kontrollit mjeksor t t dmtuarit.
Kallzimi penal sht akt joformal penalo-procesor , i cili ia ofron prokurorit
publik kompetent njohurit e para pr veprn penale dhe/ose kryesin e saj,
t cilat, si rregull, jan rezultat i veprimtaris operative t policis. Si
rregull, prmbajtja e kallzimit dhe shtesave sht substrat faktik
primar, baz faktike pr prokurorin publik.Prmbajtja e kallzimit penal
varet prej nivelit dhe kualitetit t veprimtaris operative t policis.Jo
rrall, efikasiteti i procedurs penale q do t pasoj varet pikrisht nga
cilsia e prmbajtjes s kallzimit penal dhe shtesave t tij.Gjat paraqitjes
s dshmive, policia mund t shfrytzoj burimet materiale dhe personale t
informacionit.N kt punim. Burime materiale t informacionit
konsiderohen gjurmt dhe mjetet q kan lidhje me veprn penale,
dokumentet e identifikimit dhe incizimet teknike (regjistrimet), ndrsa burime
personale t informacionit konsiderohen njerzit, duke pasur parasysh statusin e
tyre gjat procedurs.N esenc, kallzimet ndaj kryesve t panjohur
(vetm pr kryerjen e veprs penale) dallojn nga kallzimet ndaj t
dyshuarit. N rastin e dyt mund t bhet fjal edhe pr situatn n t
ciln sht arrestuar i dyshuari dhe pr situatn n t ciln sht identifikuar
ai, por nuk sht arrestuar.
Prmbajtja e kallzimit penal t policis
Kodi i Procedurs Penale nuk prcakton se far duhet t prmbaj
kallzimi penal i policis, n aspektin vllimor, por vetm e thekson
obligimin e paraqitjes s dshmive, pra t mjeteve, skicave,fotografive,
raporteve t siguruara, procesverbaleve t masave dhe veprimeve t

ndrmarra, shnimeve zyrtare, deklaratave dhe materiale tjera q mund

t jen me interes pr procedurn penale, duke prfshir edhe t gjitha faktet
dhe dshmit q jan n favor t t dyshuarit, t cilat nuk prfshehen n
prmbajtjen e kallzimit penal, n praktikn e prditshme kriminalistike
dhe procesore jan kristalizuar kto elemente t prmbajtjes s kallzimit penal.
Para paraqitjes s elementeve t prmbajtjes s raportit t personit
zyrtar t autorizuar, duhet t theksohet se prmbajtja e raportit duhet t
jet e plot, e vrtet, e thukt, e argumentuar dhe e verifikuar.Prve ksaj,
jan t rndsishme edhe trsia e prmbajtjes s raportit dhe radhitja e
t dhnave t paraqitura, t cilat duhet t renditen n mnyr kronologjike.T
dhnat dhe dshmit duhet t jen t formuara qart e n mnyr
jodykuptimore, ndrsa shkalla e siguris s tyre duhet t jet e dukshme.
Kompleksiteti i t dhnave t prfshira n raport i kontribuon shpejtsis
dhe ekonomizimit t procedurs penale.
Cilsia e prmbajtjes s kallzimit penal t policis varet drejtprdrejt
nga cilsia e prpunimit kriminalistik. Ajo sht e lidhur ngusht edhe
me sasin dhe cilsin e prgjigjeve t fituara n pyetjet e arta t shkencs
kriminalistike.Prgjigjet sa m t plota n sa m shum pyetje sigurojn
prmbajtje cilsore t kallzimit.Natyrisht, n praktikn bashkkohore
kriminalistike dhe penale-procesore prmbajtjen e kallzimeve penale e
prcaktojn rrethanat e ngjarjes ose t veprs penale konkrete dhe normat e
shkencs kriminalistike q duhet t zbatohen n rastin konkret. Nga
dispozitat pozitive t Kodit t Procedurs Penale del se prmbajtja e
kallzimit penal t policis duhet t jet e till q prokurori publik
kompetent t marr vendimin prkats n baz t saj.Ndonse n KPP nuk
theksohet qart, mendojm se kjo mund t jet se prokurori mund t
marr ndonjrin prej ktyre vendimeve:hedhjen e kallzimit penal, kthimin e
kallzimit pr plotsim, lshimin e mandatit pr zbatimin e hetimeve ose
ngritjen e aktakuzs. Kjo nnkupton se prmbajtja e kallzimit penal t
policis duhet t prfshij prshkrimin e sakt t fakteve penalo-juridike dhe t
tregoj t gjitha dshmit e nevojshme q i shrbejn prokurorit publik pr
marrjen e ndonjrit prej vendimeve q i prmendm.Paraqitja e plot e
fakteve n prmbajtjen e raportit, prve q mundson prdorimin efikas
dhe operativ t t dhnave, i kontribuon edhe ligjshmris, shpejtsis dhe
ekonomizimit t procedurs.Pr kt arsye, edhe stili i shprehjes s raportit
duhet t jet i qart, i sakt, prmbajtjesor dhe mjaft preciz, n mnyr
q t krijohet nj ide e qart e asaj q duhet t shpreh kallzimi.
Meqense se kallzimi penal sht nj form e mjeteve shprehse dhe
njfar mnyre e fiksimit dhe prezantimit t fakteve relevante
penalojuridike, t kuptuara n kuptimin m t gjer t fjals, kallzimi i policis
duhet t jet n nivel m t lart se sa kallzimet e organeve t tjera
publike, n kuptim t trsis, detajimit dhe argumentimit t t dhnave dhe
dshmive.Prmbajtja e kallzimit penal ndryshon prej rastit n rast. Si
duket, kallzimi i policis sht akt i shkruar pr prokurorin publik
kompetent pr nj vepr konkrete penale dhe/ose pr kryesin e saj.N aspektin
kohor, ky kallzim sht m i afrti me veprn penale q sht kryer,
prandaj destinimi i tij sht shum i rndsishm.Pikrisht nga prmbajtja e
kallzimit burojn edhe prmbajtja dhe elementet q duhet t'i prmbaj.
N praktikn e prditshme t policis, deri n njfar mase, jan
kristalizuar prmbajtja dhe forma ( e cila nuk sht e obligueshme) e ktij lloji t

kallzimeve.
N baz t elaborimit t deritashm mund t thuhet se kallzimi penal i
policis, n qoft se dshiron t jet njfar repetitori pr prokurorin
publik kompetent, duhet t prmbaj sidomos t dhnat e m poshtme:
1. Kush dhe kur e ka njoftuar policin pr ngjarjen penale, prve se
zbulimi i burimit t informacionit do t shkonte n dm t interesit t
ndonj personi fizik ose juridik.
2. A sht dal n vendin e ngjarjes menjher pas marrjes s
informacionit pr ngjarjen kriminale, kur dhe kush ka dal n vendin e
ngjarjes.
3. Cilat masa dhe veprime jan ndrmarr n vendin e ngjarjes dhe mbi
far baze, e sidomos:
(a) A jan marr informacionet nga qytetart, me prfshirjen e t
dhnave personale t qytetarve q kan dhn informacione, a kan
refuzuar qytetart dhe cilt dhe prse kan refuzuar t japin
informacione mbi faktet t rndsishme, a sht arrestuar ndonj
person para ardhjes s prokurorit publik ose para se ti drejtohej atij,
etj.
(b) A sht br konfiskimi i prkohshm i mjeteve, kur sht br
konfiskimi dhe far mjetesh jan konfiskuar, mbi far baze dhe pr
far arsyesh sht br konfiskimi, etj.
(c) A sht br bastisja e baness apo hapsirave tjera ose e
personave dhe cilve persona (me shpjegimin e arsyeve t zbatimit
urgjent t bastisjes) dhe far rezultatesh jan arritur.
(d) A sht br shikimi i vendit t ngjarjes, kur dhe kush e ka br
dhe a sht br ekspertiza (n kuptimin e ngusht t fjals) n
kuadrin e shikimit dhe kush e ka br ekspertizn.
(e) A jan ndrmarr masa dhe veprime tjera n vendin e ngjarjes,
far masash e veprimesh jan ndrmarr, mbi far baze, me far
qllimi dhe far rezultatesh kan dhn.
4. far masash dhe veprimesh jan ndrmarr jasht vendit t ngjarjes
penale, mbi far baze, kur dhe far rezultatesh kan dhn.
5. N baz t far t dhnash ( informacionesh dshmuese dhe
dshmish) nxirret prfundimi pr ekzistimin e dyshimit se sht kryer
vepr penale apo se ndonj person sht kryes i veprs penale.
6. Prshkrimi faktik dhe titulli ligjor (kualifikimi ligjor) i veprs penale,
dhe sidomos, a sht i diskutueshm vllimi i veprimtaris kriminale t
personit t denoncuar n kuptimin e ekzistimit t besueshmris se personi i
denoncuar ka kryer edhe vepra t tjera penale ose se ka pasur edhe
bashkpjesmarrs etj.
7. ka sht e diskutueshme nga pikpamja e qndrueshmris s
dshmive n lidhje me burimet e informacionit t tyre (burimet e natyrs
materiale dhe personale).
8. T dhnat personale n dispozicion pr personin q dyshohet t jet
kryes i veprs penale me theksimin e arsyeve mbi t cilat bazohet dyshimi
dhe t dhnn nse personi i dyshuar sht arrestuar apo jo.
9. Shtesat e kallzimit, etj.
M n fund, duhet t theksohet rndsia e t dhnave mbi dshmit.N
kallzimin penal ato duhet t renditen, ose n mnyr kronologjike (sipas
kohs s sigurimit) ose sipas peshs s tyre (forcs dshmuese).Kjo sht

shtje e vlersimit n secilin rast konkret.Zakonisht bhet fjal pr

procesverbale, si sht procesverbali mbi shikimin e shtesave t
kallzimit (fotografive, dokumenteve, skicave, etj.),procesverbali mbi
veprimet tjera t ndrmarra, vrtetimet mbi mjetet e konfiskuara
prkohsisht, dokumentet personale dhe dokumentet tjera, etj.Prve ktyre,
ktu prfshehen edhe shnime t ndryshme zyrtare,dokumente
mjeksore, analiza dhe mendime mbi shkalln e varsis s
pjesmarrsit nga alkooli, raportet e policve mbi ndrhyrjet e mhershme,
listat e thirrjeve telefonike, dokumentacioni mbi identifikimin e kryesit ose
t viktims, shnimet mbi hulumtimet e kryera poligrafike, shnimet
mbi kontrollimin e terrenit, etj.
N baz t bashkpunimit t nevojshm profesional midis policis,
prokurorit publik dhe gjykats, n pjesn hyrse ose n fund t kallzimit,
gjegjsisht, n shkresn plotsuese, duhet t tregohen masat dhe veprimet q
jan n vijim e sipr ose ato q do t ndrmerren m von,si edhe mbi
vazhdimin e prpunimit kriminalistik me qllim t vrtetimit t rrethanave
shtes q kan lidhje me veprn penale prkatse ose me ndonj tjetr.
2.2. Obligimi i dorzimit t kallzimit penal t policis
Kur sht e obliguar policia q ta bj kallzimin penal? Pavarsisht prej
dispozits s Nenit 200, alines 2 t KPP, sipas t cils policia sht e
obliguar q n afat prej 24 orsh t bj kallzim penal ose n ndonj
mnyr tjetr ta njoftoj prokurorin publik pr veprn e kryer penale q
ndiqet sipas detyrs, konsiderojm se ky nuk sht afati ligjor pr
parashtrimin e kallzimit penal t policis.Sipas ksaj, mendojm se
kallzimi penal i policis pr vepr penale bhet me koh gjithnj deri sa t
mos hyj n fuqi vjetrimi i ndjekjes penale.Sipas dispozitave pozitive t KPP,
policia vlerson dhe e prcakton vet momentin e dorzimit t kallzimit
sipas iniciativs s saj.N praktik, ky moment varet nga nj sr
faktorsh, sidomos rrethanave t ngjarjes ose veprs penale dhe nj sr
shtjesh faktike.Ndonjher policia e zhagit momentin e dorzimit t
kallzimit sipas detyrs zyrtare, n mnyr q kallzimi t jet sa m i plot
dhe t ket numr t mjaftueshm t dshmive t nevojshme.Si duket, me
kt rast nuk mendohet sa duhet n mundsin e plotsimit t kallzimit
penal.Pr shkak t kompleksitetit t situatave jetsore, t cilat cilsohen
si vepra penale, n praktikn e prditshme kriminalistike jan t rralla rastet
kur kallzimi nuk ka nevoj t plotsohet me njohuri t reja, sidomos n qoft se
me rastin e dorzimit t kallzimit ka pasur dilema t caktuara.Si shihet, sa
i prket afatit dhe momentit t parashtrimit t kallzimit penal t policis
sipas iniciativs personale nuk ekzistojn afate ligjore as kufizime, prandaj
vlersimi sht ekskluzivisht shtje e policis.N kt rast, prokurori
prkats mund t ket rol t madh nxits.
Meqense parimi i prgjithshm i legalitetit t ndjekjes penale vlen edhe
pr policin, si kundr edhe parimet tjera procesore, momenti i parashtrimit
t kallzimit penal t policis duhet t jet sa m i afrt me kohn e kryerjes s
veprs penale, gjegjsisht me kohn e informimit pr kryerjen e veprs,
sepse n kt mnyr gjasat pr zbatimin me sukses t procesit penal jan
shum m t mdha. Nga ana tjer, kallzimi penal do t jet m cilsor sa
m e shkurtr q t ket qen koha midis marrjes s informacionit pr
kryerjen e veprs penale dhe reagimit t policis.Por, kjo vlen me kusht q
policia t ket vepruar n mnyr adekuate.

Nga sa u tha deri m tash del se policia sht e obliguar q prokurorit

publik t'ia dorzoj kallzimin penal sipas iniciativs personale, kur t
arrij n prfundim se ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer vepra penale ose
se personi i caktuar sht autor i ksaj vepre, gj q bhet n baz t
prpunimit kriminalistik t t dhnave dhe dshmive t grumbulluara.
Kallzimi sht rezultat i vlersimi t t dhnave dhe dshmive, gj q
do t thot se rol t rndsishm ka momenti subjektiv i vlersimit mbi
ekzistimin e dyshimit t bazuar.Prsri duhet t trhiqet vrejtja se n
praktik ky vlersim lviz prej rastit n rast, varsisht prej llojit t veprs
penale, mnyrs, mjeteve dhe vendit t kryerjes etj.
2. 3. T dhnat pr parashtruesin e kallzimit penal
Duke i trajtuar dispozitat e KPP si dispozita t vetme meritore pr
prmbajtjen e kallzimit penal, si edhe t parimeve t shkencs
kriminalistike, kallzimi penal duhet t ket kto elemente: (1) t dhnat mbi
organin e policis q bn parashtrimin e kallzimit dhe (2) t dhnat
mbi veprn penale dhe kryesin q kallzohet.
Sipas natyrs s kallzimit penal q e parashtron policia sipas detyrs
zyrtare duhet t jet e dukshme se kush sht parashtrues (emri i njsis
organizative adresa, numri i lnds t regjistrit t veprave penale, data dhe
vendi i hartimit t parashtress, t dhnat mbi personin e autorizuar
zyrtar q e ka hartuar kallzimin dhe t dhnat mbi udhheqsin e asaj
njsie organizative.Po ashtu, duhet jet e dukshme se kujt i parashtrohet
kallzimi.N qoft se m hert sht ndrmarr dika lidhur me veprn
ose/dhe personin, n parashtres duhet t tregohet se ka sht
ndrmarr, numri dhe data e parashtresave n mnyr q t bhet bashkimi i
tyre.
T dhnat mbi veprn penale dhe autorin
Para s gjithash, kjo sht prshkrimi faktik-juridik i veprs penale,
sidomos n kuptimin e vendit, kohs, mnyrs dhe mjeteve t kryerjes, si
edhe cilsimit ligjor t veprs penale (kualifikimi ligjor).Kualifikimi ligjor i
veprs sht i rndsishm pr shkak t kompetencave reale t
prokuroris dhe gjykats. Ktu bhet fjal pr prshkrimin detaj t elementeve
subjektive dhe objektive t veprs penale.Shprehja prshkrim i detajuar
faktik do t thot prshkrim i rndsishm i veprs penale, pra pa
kurrfar njolle, n kuptimin e fakteve irelevante penale-juridike.Si sht
thn, kjo do t thot se duhet t jepen sa m shum prgjigje n
pyetjet e arta t kriminalistiks.Bhet fjal pr kriminogjenez dhe
viktimogjenez t plot dhe kualifikim t veprs penale.Nga prshkrimi i
veprs penale duhet t jet e dukshme se a bhet fjal pr krim t
tentuar apo t kryer.
2.4.1. Vendi i kryerjes s veprs penale
Sipas dispozits s Nenit 33, alineja 1 t Kodit t Prkohshm Penal t
Kosovs (n tekstin e mtejm KPPK), vepra penale sht kryer n vendin ku
ka vepruar ose sht dashur t veproj kryesi, si edhe n vendin n t cilin
sht shfaqur pasoja.N alinen 2 t ktij neni thuhet se tentimi pr
kryerjen e veprs sht kryer n vendin ku ka vepruar kryesi dhe n vendin
ku kryesi ka planifikuar t shfaqet pasoja.
Vendet e prgatitjes, tentimin ose kryerjes s veprs penale paraqesin
burimin kryesor t fakteve relevante t natyrs materiale.Duhet t dallohet

vendi i kryerjes s veprs n kuptim t ngusht dhe n kuptim t gjer.

N kuptim t ngusht, sht vendi ku sht tentuar apo sht kryer
vepra penale. N kuptim t gjer, jan t gjitha vendet q kan t bjn
me kryerjen e veprs penale, n t cilat mund t gjenden burime relevant t
informacioneve materiale ose personale, t cilat jan me interes pr sqarimin
e rastit dhe t gjitha rrethanave t rndsishme pr shtjen e ardhshme
penale.T tilla jan, p.sh., vendet ku sht planifikuar vepra penale,
vendet ku jan fshehur mjetet n lidhje me veprn penale, vendet ku
jan provuar mjetet pr kryerjen e veprs penale, vendet ku sht fshehur
trupi pa jet, rruga e ardhjes dhe shkuarjes s kryesve t veprs penale
(itinerari), etj.
Vendet pr t cilat bhet fjal ktu duhet t jen t shenjuara qart n
kuptimin gjeografik, sepse prej ksaj varet kompetenca lokale e
prokuroris publike kompetente dhe gjykats (prcaktimi hapsinor i
qndrueshmris s veprs penale).N qoft se vendi i ngjarjes gjendet n
vend t banuar, duhet t ceket rruga, sheshi, lagjja, numri i shtpis,
kati dhe t dhnat tjera pr t caktuar sakt vendin e kryerjes s veprs
penale.Duhet t theksohen edhe kushtet (situata) e vendit t veprs
penale, n ato raste kur kjo sht e rndsishme pr kualifikimin e veprs,
njohjen e rrethanave q i kan paraprir veprs etj.Te disa vepra penale,
p.sh. deliktet e komunikacionit dhe t ashtuquajturat delikte t gjakut, n
kuptimin e ngusht t tyre, duhet t theksohet edhe topografia e vendit t
veprs. Kshtu, tek tentim vrasja, n baz t topografis s vendit t
kryerjes s veprs mund t nxirret prfundimi mbi ekzistimin e
paramendimit t vrasjes tempore delicti (animus nocendi), si edhe nse vepra
sht kryer n mnyr dinake ose t fsheht, etj.Duhet t kihet parasysh se
kushtet n vendin e veprs penale, n kuptimin topografik, ndikojn n
kualifikimin e veprs dhe n zbatimin e rrethanave lehtsuese dhe rnduese. N
praktik, prcaktimi i vendit t veprs penale bhet me vshtirsi n
situata t incidenteve ekologjike, aksidenteve gjat lundrimit dhe aksidenteve
ajrore.
2.4.2. Koha e kryerjes s veprs penale
Sipas dispozits s Nenit 32 t KPPK, vepra penale sht kryer n kohn
kur kryesi ka vepruar ose sht dashur t veproj, pa marr parasysh kur
sht shfaqur pasoja.N kallzimin penal kjo koh duhet t prcaktohet sa
m sakt, n kuptimin e vitit, muajit, dits s javs, ors dhe,
eventualisht, minuts, n qoft se kjo sht vrtetuar. Kjo koh sht e
rndsishme pr shkak t zbatimit t ligjit, i cili ka qen n fuqi n kohn
e kryerjes s veprs (ligj m i fort apo m i but), verifikimit t alibis,
prcaktimit t moshs s kryesit dhe viktims, prcaktimit t prgjegjshmris,
lajthitjes reale, etj.
Prej ksaj q u tha deri m tash del se t dhnat mbi veprn penale n
kallzimin penal t policis duhet t jen t atilla q prej tyre t mund t
nxirret prfundimi se vepra penale e parashkruar vrtet sht kryer. N qoft
se bhet fjal pr m shum vepra penale duhet t theksohet numri dhe
kualifikimi ligjor i tyre, bashk me paraqitje t detajuar t t dhnave pr
cilsimin e veprs penale. Si rregull, renditja e veprave bhet sipas kohs s
kryerjes s tyre ose sipas peshs s tyre, duke filluar prej atyre me
pesh t rnd kah ato me pesh m t leht. N mnyr t veant
duhet t prshkruhen format e shfaqjes s veprs (aspekti

morfologjikfenomenologjik).N kallzim duhet t paraqitet n mnyr t

dukshme nse vepra penale sht kryer apo ka mbetur n frazn e tentimit
dhe duhet t tregohet se a bhet fjal pr ndikim real apo ideal, etj.Situata
sht veanrisht e komplikuar kur bhet fjal pr kufirin e ndarjes s
vetmbrojtjes s nevojshme dhe vetmbrojtjes s paevitueshme.
N qoft se n kryerjen e veprs penale kan marr pjes m shum
persona t cilt denoncohen duhet t prshkruhet n mnyr t detajuar
mnyra e pjesmarrjes s secilit prej tyre n kryerjen e veprs.Me fjal t
tjera, duhet t prshkruhet forma e pjesmarrjes n rastin konkret
(kryerje e prbashkt, bashkkryerje, nxitje, ndihm, etj), pra mnyra e hyrjes
n zonn e dnueshme.
2.4.3. Mnyra e kryerjes s veprs penale
Mnyra e kryerjes s veprs penale, n fakt, sht modus operandi
teknik. Sipas dispozits s Nenit 31, alineja 1 t KPPK, vepra penale mund
kryhet me dashje dhe pa dashje.Mnyra e kryerjes duhet t prshkruhet n
mnyr t detajuar, sepse kshtu, prve tjerash, sheshohen
karakteristikat e kryesit, vullnetit t tij kriminal. Kto t dhna kan
rndsi t veant kur kombinohen me mjetet e prcaktuara ose t dyshuara q
jan prdorur gjat kryerjes s veprs penale konkrete, si edhe prshkrimi i
objektit t sulmit dhe i pasojave t shfaqura.N kt mnyr mund t nxirren
prfundime mbi formn e fajsis (me qllim apo nga pakujdesia).
Prve prshkrimit t detajuar t mjeteve t kryerjes, sidomos n
kuptimin e funksionalitetit t tyre, duhet t prshkruhet edhe gjendja e tyre, n
kuptimin e rregullsis e efektshmris, etj.Kjo sht posarisht e
rndsishme kur bhet fjal pr arm t zjarrit dhe arm t ftohta.N qoft se
jan prcaktuar aftsit (shkathtsit) e kryesit pr prdorimin e mjeteve t
kryerjes s veprs, prirjet dhe shprehit e tij pr prdorimin e mjeteve t
kryerjes, ato duhet t tregohen dhe t prshkruhen, sepse mund t
tregojn profesionalizmin, profesionin, motivin e kryesit, etj. Sjellja e
kryesit duhet t prshkruhet sipas fazave t kryerjes s veprs penale: faza
para kryerjes (ante delictum), faza gjat kryerjes (tempore delicti) dhe faza pas
kryerjes (post delictum). Kur bhet fjal pr t ashtuquajturn situat t
paradeliktit (fazs para kryerjes s veprs penale) duhet t prshkruhen
rrethanat q i kan paraprir ose q kan qen n lidhshmri me at situat. Me
interes t veant jan t dhnat mbi prgatitjen ose paralajmrimin e
kryerjes s veprs penale (veprimet prgatitore). Prve prshkrimit t
vet mnyrs s kryerjes s veprs penale, duhet t prshkruhen edhe
veprimet t cilat i ka ndrmarr apo t cilat nuk i ka ndrmarr kryesi pas
kryerjes s veprs penale.(p.sh. asgjsimi i gjurmve, mosdhnia e ndihms
viktims etj.).Zakonisht, bhet fjal pr ndrmarrjen e veprimeve me
qllim t heqjes s dyshimit, duke zhdukur gjurmt dhe mjetet n lidhje
me veprn penale, pr krijimin e alibis s rreme, pr instrumentalizimin e
dshmitarve t rrem etj.T gjitha faktet e prmendura q kan lidhje me
situatn e deliktit n vendin e ngjarjes ose veprs penale tregojn nj
sr elementesh t veprs penale, si edhe t vullnetit kriminal e t
kmbngulsis s kryesit, sidomos kur ka vazhduar t veproj prkundr
rrethanave q ia kan pamundsuar ose vshtirsuar kryerjen e veprs
penale. N rast t arratisjes duhet t prshkruhet n mnyr t detajuar
mnyra e arratisjes dhe evitimit t zbulimit.
2.4.4. T dhnat mbi personin e denoncuar

N kt pjes t kallzimit penal duhet t tregohen t dhnat personale

t personit ose personave t denoncuar. Kto t dhna, do t ishin: emri
e mbiemri, emrat tjer ose ofiqi, emrat e mbiemrat e prindrve, mbiemri i
vajzris i nns, vendi i lindjes, vendi i banimit, dita, muaji dhe viti i
lindjes, prkatsia kombtare dhe shtetsia, profesioni, gjendja
familjare, shkalla e arsimimit, a e ka kryer shrbimin ushtarak dhe kur, grada
eventuale q ka pasur si ushtar, as gjendet n evidencn ushtarake dhe n ciln,
te cili organ, a ka qen i dekoruar, gjendja materiale, a ka qen i dnuar
dhe kur e pr ka, a ka vuajtur ndonj dnim, ku dhe kur, a zhvillohet
ndaj tij ndonj procedur tjetr, far procedure, nga cili organ dhe prse, n
qoft se sht i mitur cila sht procedura ligjore q zhvillohet ndaj tij, etj. Pra,
kto t dhna jan njfar anamneze e kryesit t veprs penale.
Duhet t theksohen edhe t dhnat t cilat kan mundur t ken ndikim
n kryerjen e veprs penale ose n prfshirjen e kryesit n veprimtari
kriminale, t cilat jan t rndsishme pr procedurn penale, p.sh. a bhet fjal
pr prsrits dhe pr far prsritje bhet fjal:t prgjithshme, t ngjashme,
t njjt, t shumfisht. Kjo sht posarisht e rndsishme te t
ashtuquajturat vepra penale serike dhe kryesve serik. Meqense
kallzimi penal i policis sht njoftim zyrtar i prokurorit publik
kompetent, duhet t jepen edhe t dhna pr jetn e personit t denoncuar
dhe pr tiparet (vetit) e karakterit te tij, n qoft se ato i jan t njohura
policis n momentin e paraqitjes s kallzimit.Ktu, prve tjerash,
prfshehen edhe t dhnat pr mentalitetin e kryesit. Me nocionin
mentalitet duhet te nnkuptohen reaksionet aktive shpirtrore dhe
sjella e individit. Kjo sht sinonim i fjals temperament dhe, shpesh,
edhe te fjals karakter, por nocioni mentalitet ka t bj me tiparet e
lindura, me prirjet dhe me disponimin.Duke pasur parasysh gjenezn dhe
dinamikn e veprave te caktuara penale, p.sh. vrasjeve, ajo duhet t
vrtetohet edhe n shnim t veant zyrtar, i cili dorzohet bashk me raportin,
duhet t tregohen cilt shkaktar kan prishur baraspeshn emocional
t personit t denoncuar n rastin konkret dhe kan shkaktuar emocione
negative q kan uar n kryerjen e veprs penale.Ktu bhet fjal pr
vlersim laik t policis.Ka persona q, pr shkak t strukturs s veant
t temperamentit t tyre, mund t dalin leht nga vetvetja dhe m leht se t
tjert bien n depresion dhe n gjendje t dobt emocionale.Te personat e till
pragu pr kryerjen e veprave penale sht m i ult se te njerzit
tjer.N kt pjes t kallzimit penal prfshehen edhe t dhnat mbi t
ashtuquajturn e kaluar e fsheht t kryesit t veprs penale, si jan
t dhnat nga evidenca e t dnuarve dhe t dhnat tjera pr jetn e t
denoncuarit, n qoft se ato jan relevante pr vlersimin e personalitetit
t tij, si edhe vetit q kan mundur t ndikojn n kryerjen e veprs penale ose
n zgjedhjen e karriers kriminale, t cilat jan me interes pr procedurn
penale.N qoft se denoncohen m shum persona, pr secilin prej tyre
duhet t tregohet mnyra e hyrjes n zonn e dnuar (pjesmarrje n
vepr) dhe t dhnat e prmendura m par.
Gjat grumbullimit t t dhnave dhe dhnies s tyre, policia sht e
obliguar t veproj n mnyr t kujdesshme, duke pasur kujdes q t mos
cenohet nderi dhe autoriteti i personave me t cilt kan t bjn kto t
dhna .Kjo shtje do t trajtohet veanrisht te rasti i grumbullimit t t

dhnave dhe nga prizmi i dispozits s Nenit 347 t Kodit Penal, i cili ka
t bj me sekretin zyrtar.
2T dhnat pr masat dhe veprimet e ndrmarra
N kt pjes t kallzimit penal duhet t tregohen, n mnyr
kronologjike, masat dhe veprimet q jan ndrmarr. Ktu bhet fjal
pr njfar hodogrami t prpunimit kriminalistik Para s gjithash, ktu
prfshehen masat e ndrmarra t kujdestaris operative pas marrjes s
njoftimit, n qoft se vepra penale sht paraqitur n kujdestari, sepse ato jan
relevante pr prmbajtjen e raportit.Pastaj vijn masat e ndrhyrjes s
par, kryesisht t policis.Kto jan masat dhe veprimet q i ka
ndrmarr policia pas marrjes s paralajmrimit ose njoftimit pr
kryerjen e veprs penale, para s gjithash nprmjet policis me uniform, dhe
veprimet e policis m pastaj.
Ktu bhet djal, para s gjithash, pr veprimet e shrbimit t
kujdestaris dhe patrullues, por edhe t personave tjer t organeve
policore, prfshir edhe prdorimin e qenve zyrtar t policis.Pas ktyre t
dhnave vijn t dhnat mbi masat dhe veprimet e ashtuquajtura t
goditjes s par, pra mbi zbatimin e t gjitha mjeteve n disponim dhe mjeteve
t nevojshme (Neni 201, alineja 2, KPP), apo t mjeteve t
disponueshme kriminalistike taktike-teknike e metodike, metodave dhe
procedurave t veprimit me qllim t grumbullimit dhe prdorimit t shpejt e
gjithprfshirs t informacioneve t burimeve personale t informacioneve.Si
rregull, masat e goditjes s par ndrmerren nga personat e autorizuar
t organit t policis, kryesisht t policis kriminalistike. Kto mund t jen
masa dhe veprime formale apo joformale.Masat dhe veprimet e ndrmarra
n kuadrin e goditjes s par krijojn premisat pr sqarimin e shpejt t
prmasave t veprs penale, gj q sht baz e rndsishme pr zbulimin e
kryesve t veprs penale dhe/ose kapjen e tij.Pra, bhet fjal pr nj
ndrmarrje t shpejt t sistemit kriminalistik taktik-teknik e metodik
dhe masave dhe veprimeve t ndrmarra n kuadrin e procedurs kriminalistike.
N kto raste, bhet fjal kryesisht pr zbatimin e masave pr shikim,
bastisje dhe konfiskim t prkohshm t mjeteve.N baz t informacioneve
t grumbulluara e nprmjet rekonstruksionit ideor (sipas nevojs edhe
rekonstruksionit real) bhet analiza (vlersimi) i veprs penale dhe
bhen prpjekje pr sigurimin e njohurive t reja ose t nevojshme mbi veprn
penale.Pr sa u tha deri m tash, n kallzim duhet t jet e qart: kush,
kur dhe si e ka paralajmruar (njoftuar) veprn penale, kush dhe kur e ka
marr njoftimin, kur ka dal policia n terren pr t br verifikimin e saktsis
s njoftimit, kur kan filluar masat pr sigurimin e vendit t ngjarjes ose
veprs penale, far masash e veprimesh jan marr pr sigurimin
provizor t vendit t ngjarjes dhe si i kan zbatuar ato, a jan shfaqur ndrrime
eventuale t gjendjes traseologjike, pasoj e far veprimi jan shfaqur
ndrrimet dhe si jan manifestuar ato,a sht br grumbullimi i
informacioneve nga qytetart, posarisht nga dshmitart okular, a ka
refuzuar ndokush t jap informacione dhe prse, derisa sht vlersuar se
ai mund t jap informacione relevante pr procedurn e ardhshme penale, a
jan konfiskuar prkohsisht mjete t veprs penale dhe far mjetesh,
kush i ka konfiskuar dhe numrin e vrtetimit t lshuar mbi konfiskimin
e mjeteve, si jan paketuar mjetet e konfiskuara dhe ku gjenden, duke
prmendur edhe arsyet pr nevojn e konfiskimit urgjent dhe sipas cils

baze juridike (p.sh. Neni 201, alineja 2 i KPP), a sht br bastisje dhe
far bastisjeje, sipas cils dispozit juridike dhe cilat kan qen rezultatet e
bastisjes, t dhna pr shikimin e vendit t ngjarjes penale dhe rezultatet
e shikimit, etj. Njkohsish, duhet t prmendet se a i jan prcjell
prokurorit publik personat q jan gjetur n vendin e kryerjes s veprs penale
apo jan mbajtur derisa ka ardhur prokurori, si edhe a sht zbatuar dispozita e
Nenit 205 e KPP, n kuptimin e fotografimit, marrjes s gjurmve t
veprs penale, shenjave t gishtrinjve, mostrs s flokve, pshtyms,
urins, brisit t hunds dhe siprfaqes s lkurs, mostra e thonjve dhe
materialit nn thonj t personave pr t cilt ekziston dyshimi i bazuar se kan
kryer veprn penale.Kur bhet fjal pr efikasitetin e procedurs, sht e
nevojshme t bhet vrtetimi i identitetit t t dyshuarit, kurse, me
lejen e prokurorit publik, mund t publikohet edhe fotografia e tij.
N qoft se n vendin e kryerjes s veprs penale jan ndrmarr edhe
masa dhe veprime tjera, duhet t tregohet se cilat masa e veprime jan
ndrmarr, kush i ka ndrmarr, pr far arsyesh jan ndrmarr dhe cilat
jan rezultatet e tyre.N kallzimin penal nuk prfshehen prmbajtjet
(rezultatet) e masave t ndrmarra, por vetm bhet regjistri i tyre.
Rezultatet e masave dhe veprimeve t ndrmarra paraqiten bashk me
njoftimin si shtes.
2.4.6. T dhnat pr dshmit
Sipas Kodit t Procedurs Penale (Neni 207, alineja 1), kallzimi penal i
policis bazohet n grumbullimin e informacioneve dhe t dhnave.Pra,
bhet fjal pr dshmit e grumbulluara dhe t paraqitura, n kuptimin
kriminalistik e procesor.Pr shkak se dshmit duhet t jen t
dukshme, sht e nevojshme q ato t vendosen n nj vend.M s miri
sht q ato t vendosen n fund t kallzimit penal dhe renditja e tyre
t bhet sipas forcs dshmuese. Kto jan dshmit prej t cilave nxirren
prfundimet pr ekzistimin e dyshimit t bazuar mbi kryerjen e veprs penale
dhe t ndonj kryesi t saj. Ktu bhet fjal pr dshmit q e ngarkojn
personin e denoncuar dhe pr dshmit q shkojn n favor t tij. M
von, gjat procedurs, dshmit q e ngarkojn personin e dyshuar quhen
dshmi t akuzs,ndrsa dshmit q jan n favor t t dyshuarit quhen
dshmi t mbrojtjes.Natyrisht, ktu gjithmon bhet fjal pr mnyra t
lejueshme t grumbullimit t dshmive. N kt punim, dshmit
nnkuptojn t dhnat faktike (faktet dshmuese), t cilat jan siguruara
nga burime t prcaktuara me ligj ose nga burimet tjera (materiale e personale),
n baz t t cilave organi kompetent konstaton ekzistimin ose
mosekzistimin e veprs penale, fajsin e ndonj personi t caktuar dhe
rrethanave tjera relevante pr marrjen e vendimit.N kuptimin e gjer
(kriminalistik), dshmia mund t definohet si fakt i vrtetuar q shrben
pr vrtetimin e fakteve t tjera. Dshmit kan lidhshmri t ngusht
edhe baza dshmuese dhe fuqia dshmuese e tyre.Baza dshmuese
nnkupton prmbajtjen e dshmis s paraqitur, ndrsa forca
dshmuese e dshmis nnkupton prshtatshmrin e dshmis pr
vrtetsin e fakteve q dshmon ajo.Nga kjo q u tha del se, gjat
procedurs s paraqitjes s dshmive, e cila sht veprimtari joformale
e formale e rregulluar me ligj, policia i gjen, i grumbullon, i siguron, i
verifikon, i paraqet dhe i vlerson dshmit e veprs penale.

Trsin sistematike operative t dshmimit e prbjn: zbulimi,

nxjerrja, verifikimi dhe vlersimi i dshmive. Nga kjo del se dshmimi
sht nj form e veant e njohjes s realitetit objektiv q e
karakterizojn dy specifika: (1) me dshmi bhet prcaktimi i fakteve q
kan ndodhur n t kaluarn dhe (2) vrtetimi i ktyre fakteve realizohet n
mnyr joformale ose n formn e prcaktuar procesore.N shkencn e
kriminalistiks, dshmit joformale quhen dshmi n kuptimin
njohs.Kur bahet fjal pr dshmit n kuptimin strikt formal, duhet t
kihet parasysh se subjektet e dshmis jan t prcaktuara n mnyr precize
me KPP. Ndr to bn pjes edhe policia.Por, pr t'u br dshmi, faktet
relevante dhe rrethanat duhet t jen t njohura (t zbuluara) dhe t
fiksuara n mnyr taksative me veprimet e prmendura procesore dhe n
form procesore t parashikuar n mnyr t sakt.N kt kontekst shtrohet
pyetja: ka mund t jet lnd e dshmis pr policin.Lnda e
dshmis prcaktohet me normat e t drejts penale materiale. Ktu
prfshehen elementet e veanta t disa veprave penale, rrethanat
rnduese dhe lehtsuese, fajsia e kryesit t veprs penale, etj.
Faktet q jan lnd e dshmis gjat procesit (joformale e formale)
mund t sistemohen n kt mnyr: (1) faktet q jan shenja ligjore t
veprs penale, (2) faktet q kan t bjn me identitetin e kryesit t veprs
penale dhe prgjegjsia e tij penale, (3) faktet q kan t bjn me rrethanat
rnduese dhe lehtsuese dhe (4) faktet tjera t rndsishme pr marrjen e
vendimit t organit gjat procedurs.T gjitha faktet q prbjn lndn e
dshmis gjat procedurs penale mund t ndahen n: a) fakte q kan
vler penale-juridike (t gjitha rrethanat faktike) dhe b) fakte q nuk kan
vler penale-juridike, por kan kontribuuar pr kryerjen e veprs penale.
2.4.7. T dhnat mbi objektin e sulmit, dmin dhe t dmtuarin
Objekti i sulmit sht kuptim kriminalistik.N t drejtn penale flitet pr
objektin e veprimit. Kur i dmtuari sht person fizik, duhet t jepen t
dhnat personale, adresa e vendbanimit ose veprimit, profesioni e t
ngjashme.T dhnat mbi t dmtuarin shpesh kan karakerrin e
viktimogjenezs.Kjo do t thot se prej tyre duhet t duket qart se cili
ka qen roli i viktims n kriminogjenez, p.sh. pjesmarrs, provokues,
pasiv etj.M tutje duhet t tregohet nse i dmtuari parashtron propozim
pr krkes pasurore juridike, far (Neni 107 dhe 108 i KPP) dhe far
dshmish paraqet n lidhje m kt.Ndrkaq, kur i dmtuari sht person
juridik, duhet t tregohet titulli i tij, t dhnat mbi veprimtarin me t ciln
merret, organi te i cili sht regjistruar dhe data e regjistrimit, adresa e
sakt, numrat e telefonit, telefaksit, e-maili etj.T personit prgjegjs etj.
Kur flitet pr dmin duhet t lloji dhe vlera e dmit (s paku prafrsisht),
regjistrimi dhe prshkrimi i detajuar i dmit, si jan: mjetet e thuajsuara,
lndimet trupore, vdekja etj. Prve ktyre, duhet t tregohet nse pasuria
dhe personat kan qen t siguruar ose jo, prej kur dhe n far vlere kan
qen t siguruar, kush sht shfrytzues i sigurimit, etj.Vlera e dmit duhet
t shprehet gjithnj n shuma parash, sepse t disa vepra penale ajo
sht rrethan kualifikuese ose privilegjuese.Nj arsye tjetr pr vlersim
preciz sht fakti se ndonjher t dnuarit duhet ti konfiskohet pasuria
e paligjshme dhe me koh t pamundsohet evitimi i ksaj mase nga i dnuari.
N kto t dhna bjn pjes edhe shpenzimet tjera, si jan pagesat e

sigurimeve, shpenzimet e shrimit, invaliditeti, vdekja etj.Si shihet, n

kt pjes t kallzimit penal jepen t dhnat mbi dmin n trsi,
prandaj n t duhet t bhet specifikimi.
3. Shtesat e kallzimit penal
Ligjdhnsi (Neni 2007, alineja 2 KPP) prmend kto shtesa t
kallzimit penal: mjetet, skicat, fotografit, raportet, procesverbalet mbi
masat dhe veprimet e ndrmarra, shnimet zyrtare, deklaratat dhe materialet
tjera, t cilat mund t kontribuonin pr efikasitetin e procedurs.Si shihet,
ligjdhnsi, n form t klauzols s prgjithshme, u ka ln hapsir
personave t autorizuar zyrtar edhe pr dorzimin e shtesave tjera.Kto,
p.sh., mund t jen poligramet, nse sht br testi poligrafik.Shtesat
nnkuptojn materialin e trsishm, t cilin ligjdhnsi e ka nominuar
vetm pjesrisht, q mund t shrbej pr sqarimin e shtjeve dhe
akuzave, por edhe ekskulpimi i personit t dyshuar. Shtesat e prmendura
i mundsojn prokurorit publik kompetent q t marr vendime objektive n
drejtim t ndjekjes penale.Dorzimi i shtesave sht i obliguar pr policin.
Shihet se kallzimi nuk prmban dshmi, por shtesa t cilat kan ose
mund t ken statusin e dshmive.N t bhet rezymimi i rezultatit t
prpunimit kriminalistik.Si sht theksuar, pasqyrimi i rrjedhs s
veprs penale duhet t jet i vrtet, i qart, gjithprfshirs dhe pa
kurrfar teprimi ose animi.Pr shkak t kornizs s kufizuar t raportit,
n t prmenden vetm faktet relevante m t rndsishme, ndrsa faktet
m pak t rndsishme duhet t mos prfshehen n raport.Si sht thn m
hert, konstatime dhe vrojtimet e policis, t cilat mund t jen me shum
interes pr prokurorin publik, duhet t regjistrohen ndarazi dhe duhet ti
shtohen raportit.Por, vrojtimet dhe mendimet e policis duhet t bazohen
n t dhnat faktike t arsyetuara dhe duhet t jen t bindshme.Qartsia
e prmbajtjes s kallzimit, prve tjerash, arrihet nprmjet shkoqitjes
logjike.Kjo duhet t bhet sipas rrjedhs s natyrshme dhe zhvillimit t
veprs penale, si edhe sipas rrjedhs s trsishme t prpunimit
kriminalistik.M n fund, n pajtim me dispozitn e Nenit 207, alineja 3 t
KPP, n qoft se policia ka ndrmarr masa dhe veprime kurse
informacionet e grumbulluara nuk paraqesin baz pr parashtrimin e kallzimit
penal t policis dhe nuk ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer vepra
penale, policia megjithat i drgon prokurorit publik raport t veant.
4. Plotsimi i kallzimit penal
Si sht thn edhe m hert, n qoft se policia merre vesh pr fakte
t reja, pr dshmi ose pr gjurm t veprs penale ajo sht e obliguar q
pa ndrprer t grumbulloj informatat e nevojshme dhe menjher ti dorzoj
prokurorit publik raport lidhur me to, i cili do t jet si plotsim i kallzimit
penal t policis (Neni 207, alineja 3 e KPP).Natyrisht, t gjitha njohurit e
siguruara ndrkoh duhet t jen relevante nga aspekti penalo-juridik.
N t kundrtn, bhet fjal pr savurr. Kto t dhna t reja mund t
ken t bjn me vepra penale t zbuluara ndrkoh, pr t cilat sht br
kallzim ndaj personit ose personave t dyshuar, me fakte t reja t karakterit
dshmues, sidomos pr llojin dhe prmasat e pasojave t veprs penale
pr t ciln sht br kallzim, me zbulimin e pjesmarrsve t tjer, etj, pr
ka sht br fjal.N ligj nuk sht prshkuar forma e plotsimit t

kallzimit penal t policis, por kjo yshtje i sht lejuar praktiks. Pr kt

arsye, kur bhet fjal pr raportin si plotsim t kallzimit penal t
mhershm, n kuptimin prmbajtjesor, vlen gjith ajo q sht thn pr t
drejtn penale.Plotsimi i kallzimit penal sht obligim i policis n rast
se kallzimi i br m hert ka t bj vetm me veprn penale, kurse
kryesi sht zbuluar ndrkoh.Raporti i veant si plotsim i kallzimit
penal paraqitet edhe ather kur kryesi sht zbuluar por nuk sht i
arritshm, pra kur sht i njohur. Plotsimi i kallzimit penal sht i
obligueshm edhe nse ndrkoh jan zbuluar pjesmarrs t rinj t
veprs penale, t cilt kan qen t panjohur n momentin e dorzimit t
raportit ose nse zbulohen vepra t reja penale ose fakte t reja relevante pr
procedurn penale q zhvillohet n lidhje me llojin dhe prmasat e
pasojave t veprs penale tashme t paraqitur.Nga funksioni i organit,
personat e autorizuar zyrtar t t cilit marrin pjes n procedurn
parapenale dhe penale, si sht prshkruar n dispozitat e KPP, del se
ata jan t obliguar q me vetiniciativ t vazhdojn grumbullimin e t dhnave
dhe dshmive t nevojshme q ndihmojn n sqarimin m t mir t shtjes
penale, t cilat nuk jan prfshir n kallzimin penal dhe ne shtesat e
tij. P.sh., i till sht rasti kur jan t diskutueshme prmasat e
veprimtaris kriminale t personave, pr shkak se, ta zm, ekzistojn gjasat
se personi ndaj t cilit sht br kallzim ka kryer edhe vepra tjera penale ose
se ka pasur bashkpjesmarrs, etj. Kto mund t jen t dhnat mbi
personat q mund t japin t dhna relevante pr procedurn, pr t cilt
nuk sht ditur me par, etj.
N lidhje me veprimin e prmendur, ligjdhnsi ka vn nj kusht n
Nenin 207, alineja 3 t KPP, ku thuhet se njohurit e mvonshme mbi
faktet, dshmit dhe gjurmt e veprs penale duhet t jen t reja.T gjitha
risit i drgohen prokurorit publik n form raporti. Nga ana tjetr,
policia nuk mund t ndrmarr asgj n lidhje me sasin kriminale t ciln e ka
paraqitur pa iniciativ dhe krkes t prokurorit publik, sepse ather,
thn kushtimisht, do t bhej fjal pr njfar hetimi paralel, gj q nuk
parashikohet me KPP.Marrja e policis me lndn lidhur ndaj t cils ka
filluar procedura penale do t ishte dmshme pr procedurn penale,
sepse pr t njjtn vepr penale do t zhvilloheshin dy procedura paralelisht.
Prve ksaj, kjo do t ngarkonte pa nevoj kto organe dhe do t ishte
n kundrshtim me parimin e ekonomizimit t procedurs.Me fjal t
tjera, policia sht e obliguar t gjurmoj gjurm fakte t reja, por jo t
vazhdoj gjurmimin e mtejshm n raport me substratin faktik (rastin) q
sht paraqitur.Kjo do t thot se nuk mund t ket vazhdim t
prpunimit kriminalistik pr t njjtn shtje, sepse, si u tha, kshtu do
t bhej hetim joformal paralel.Pra, do t bhej fjal pr njfar
diskriminimi t parimit ne bis in idem (Neni 4, alineja 1, KPP). Pra, n
qoft se policia merr vesh pr fakte t reja, jo n kuadrin e gjurmimit lidhur me
shtjen p4enale t paraqitur por n kuadrin e aktiviteteve t saj t
rregullta, sht e obliguar t ndrmarr masa dhe pr kt ta njoftoj
prokurorin publik, n form t raportit.
Kriter themelor pr sigurimin e informacioneve pr fakte t reja, brenda
veprimtaris s rregullt t policis,sht ajo se bhet fjal pr fakte
vendimtare q mund t ndikojn n sasin kriminale dhe prgjegjsin
penalo-juridike t personit t paraqitur.N raport duhet t jet e dukshme

se kto fakte dhe dshmi t reja jan zbuluar pas parashtrimit t

kallzimit penal.M s shpeshti, t tilla jan rastet e zbulimit t
mvonshm t pjesmarrsve n vepr, t rrethanave rnduese ose
lehtsuese, etj. Rastet e tilla shfaqen m s shpeshti t kriminaliteti i
organizuar dhe deliktet serike.
KAPITULLI I SHTAT: BASTISJA
1. Kuptimi i bastisjes
Bastisja sht veprim kompleks dhe i shumllojshm penalo-procesor
dhe kriminalistik, njkohsisht, i cili ndrmerret me qllim t gjetjes s
personit dhe arrestimit t tij ose me qllim t gjetjes s mjeteve t rndsishme
pr nevoja t procedurs penale t cilat do t shikohen, do ti
nnshtrohen ekspertizs ose do t ekspozohen pr tu njohur. N kt
kuptim, bastisja prfshin masat e detyrimit, nprmjet t cilave: a)
sigurohet prania e personave dhe b) gjenden lnd t rndsishme pr
procedurn penale.
Bastisja mund t ndahet sipas disa kritereve: sipas fazave t
procedurs, sipas bazs ligjore, sipas qllimit dhe sipas objektit ose
hapsirs. Varsisht prej fazave t procedurs, bastisja mund t jet: (1)
si veprim n hetim, (2) si veprim jasht hetimit, (3) si veprim pas ngritjes
s aktakuzs dhe (4) si veprim nprmjet t cilit ofrohet ndihma
ndrkombtare penalojuridike.N kt libr bhet fjal pr bastisjen si
veprim hetimor.Bastisja, varsisht prej bazs ligjore, mund t bhet me
mandat t gjykats ose pa pandat t gjykats.
2. Ndarja e bastisjes hetimore nga bastisja pr shtje t siguris
Me qllim t qasjes s drejt t prpunimit t ksaj teme, sht e
domosdoshme q bastisja si veprim hetimor t ndahet nga bastisja provizore
pr shtje sigurie.N t vrtet, bastisja provizore pr shtje sigurie sht
kontroll, t cilin mund ta bj policia kur ekziston rrezik q personi t
ket arm ose mjete t rrezikshme q mund t prdoren pr sulm ose pr
vetlndim (Neni 204, alineja 1, KPP) .Bastisja provizore pr shtje sigurie
nuk prfshin bastisjen e personave n kuptimin e veprimit hetimor, por
sht e kufizuar n bastisjen e rrobave t jashtme t personave, e sidomos
n verifikimin provizor t valixheve ose automjeteve t cilat jan nn kontrollin
e drejtprdrejt t personave t till (Neni 204, alineja 2, KPP).Bastisja e
till nnkupton shfrytzimin e shqisave t ta parit, dgjuarit dhe
nuhaturit dhe, eventualisht, t t prekurit, por jo edhe veprimet q do t bnin
t mundur zbulimin e gjrave q nuk mund t zbulohen nprmjet ktyre
shqisave.Pra, bhet fjal pr veprim kriminalistik parandalues.Pr dallim
prej ksaj, ekzistojn dhe bastisje represive t policis, q quhen bastisje
kriminalistike, t cilat ndrmerren kur ekzistojn bazat pr dyshim se sht
kryer nj vepr penale konkrete.
Bastisja si veprim penalo-procesor gjithmon ka karakter represiv,
nprmjet t cilit gjurmohet, me ndihmn e shqisave dhe, si edhe t
pajisjeve teknike.Pr kt arsye, dyshimi pr ekzistimin e veprs penale
konkrete duhet t jet n nivel t dyshimit t bazuar (Neni 240, alineja 1,
KPP). Dallimi tjetr midis bastisjes si veprim hetimor dhe bastisjes
provizore pr shtje sigurie qndron edhe nga pikpamja e bazs ligjore.
Kshtu, bastisja provizore pr shtje sigurie e personave zbatohet n mnyr
direkte, n baz t norms ligjore (Neni 204, KPP), kurse bastisja si veprim

hetimor bhet n baz t mandatit t gjykatsit, por n raste t

jashtzakonshme (Neni 245, alineja 1 KPP) edhe pa mandat t gjykatsit.
3. Objektet e bastisjes
KPP prshkruan bastisjen e shtpis, t hapsirave tjera e t pasuris, si
edhe t personave.Mirpo, me interpretimin e dispozits s Nenit 240,
alineja 1, KPP, me togfjalshin hapsirat tjera nnkuptohen edhe mjetet e
transportit (automobili, autobusi, aeroplani, anija, barkat),objektet
publike (restoranti, diskoteka, kafeteria, stacioni i autobusve dhe i
trenit, limani dhe aeroporti).Gjithashtu, mendojm se,sipas ktij
togfjalshi, objekte t bastisjes si veprim hetimor mund t jen edhe
hapsirat e hapura (parku, pylli, parkingu, sheshi, shtitorja etj.).Prandaj,
bastisja e objektit mund t jet: (1) bastisje e shtpis dhe hapsirave tjera,
(2) bastisje e hapsirs s hapur, (3) bastisje e pasuris dhe (4) bastisje e
personave.
3.1. Shtpia dhe hapsirat tjera
Nj prej pyetjeve q logjikisht mund t shtrohen sht kjo: ka
nnkupton shtpia apo banesa e ka nnkuptojn objektet tjera apo
objektet q i prkasin dikujt.Mendojm se shtpia, sipas dispozitave t
KPP, nnkupton hapsirn e prgjithshme q nj person e ka zgjedhur si
vend t banimit t tij.N kt hapsir sht i mbrojtur intimiteti
(privacia) dhe jan t lejuara sjelljet q do t ishin t papranueshme pr
publikun.Kualiteti i hapsirs q konsiderohet shtpi ka rol t
parndsishm.Pr kt arsye, sht e nevojshme marrdhnia psikike
dhe fizike e banorit ndaj hapsirs n t ciln banon, por nuk krkon
kualitet ndrtimor t hapsirs.N kt kuptim, n kushtet e prmendura,
personi mund t jetoj edhe n hapsira t tjera q i takojn atij, far
mund t jen podrumi, arraniku, qilari etj.
Analiza e praktiks kriminalistike dhe gjyqsore dhe disa qndrimeve
teorike t gjith-pranueshme tregon se pr njohjen e statusit t
shtpis apo t baness sht i nevojshm nj minimum i
hapsirs s mbyllur, e cila mundson formsimin e pavarur t jets
shtpiake dhe krijon mundsi q personi t strehohet n hapsirn e vet.
N baz t ksaj, mund t thuhet se banesa mund t konsiderohen edhe
automjetet e artistve endacak dhe t cirkut, kabinat e fjetjes n
automjete, kamp-shtpizat dhe hapsirat tjera t ngjashme, n t cilat mund
t zhvillohet jeta private.Po ashtu, si shtpi ose si banes mund t
konsiderohen edhe hapsirat t cilat personat e dyshuar i shfrytzojn dhe
i konsiderojn si t tyre, pavarsisht se i shfrytzojn ato n mnyr t
ligjshme apo t paligjshme, se jan pronar apo bashkpronar dhe se e
kan apo nuk e kan t drejtn e shtpis.Ktu prfshehen hapsirat e
puns, t fabrikave dhe hapsirat afariste, pronat e rrethuara,
si jan: oborri, kopshti ose qilari, dhoma e hotelit, etj.
Qndrimeve paraprake duhet tu shtohet edhe qasja subjektiveambientale, sipas t drejts amerikane precedente. Sipas ksaj qasjeje,
ndr objektet e bastisjes pr t cilat sht i nevojshm mandati i
gjykats konsiderohen banesat, si hapsira banort e t cilave kan qllim faktik
t realizuarit, pavarsisht prej marrdhnieve pronsore, poseduese dhe
marrdhnieve tjera pronsore-juridike n momentin e bastisjes. Sipas
t njjtit qndrim duhet t vshtrohen edhe hapsirat tjera q i prkasin
baness.M n fund, duhet t theksohet se n doktrinn bashkkohore

juridike dominon mendimi se banesa,si objekt i bastisjes, nuk prcaktohet

vetm n kuptimin ndrtimor, por, para s gjithash n kuptimin subjektiv.
Vendimtar sht qndrimi dhe sjellja e personave n nj trsi t
caktuar ndrtimore, e cila konsiderohet hapsir personale n t ciln
personi mund t bj veprimet q dshiron dhe aktivitetet e jets s tij private.
Natyrisht, gjithmon duhet t merret parasysh edhe prkufizimi ligjor
mbi banesat.Nga hapsira banesore duhet t dallohen hapsirat tjera q
mund t jen objekt i bastisjes.Hapsirat tjera nnkuptojn, p.sh. hapsirat
e puns ose vendet n t cilat zhvillohet ndonj aktivitet afarist.Prve
ksaj, ka edhe pikpamje se hapsira t tjera mund t konsiderohen edhe depot,
anijet, sefat e baks, hapsirat publike, lokalet, etj.M n fund, hapsira t
tilla mund t konsiderohen edhe hapsirat afariste t karakterit
ekonomik, shkencor, artistik e t ngjashm, me rast afarizmi nuk do t
thot se duhet t jet destinimi primar.Si rregull, hapsirat afariste
karakterizohen pr qasje t m shum njerzve, por me kufizime.
Kufizimi i qasjes me qllim bn q q hapsira e till t ket mbrojtje,
prandaj nuk mund t bastiset lirisht.
Gjithashtu, sht e mundur q objekte t bastisjes t jen edhe
hapsirat e organeve publike, t organizatave afariste dhe t personave
tjer juridik.Meq bhet fjal pr objekte t karakterit specifik, n Nenin
243, alineja 6, t KPP parashikohet q kur bhet bastisja e hapsirave t
organeve publike, drejtori i atij organi ftohet t marr pjes n bastisje.Si
shihet, bhet fjal pr kushte t ndryshme gjat bastisjes s hapsirave
zyrtare.
3.2. Hapsira e hapur
Hapsirat t cilat gzojn mbrojtje duhet t jen t rrethuara, kurse n
qoft se nuk jan ather qasja n to sht e lejueshme dhe sht e mundur
t ndrmerren veprim, nprmjet t cilave duhet t sqarohet vepra penale, si
p.sh. t shikimi i vendit.N kt kuptim, dominon pikpamja se n
hapsirat e hapura nuk bhet bastisja, por shikimi i vendit.Prndryshe,
pr t gzuar mbrojtje nga bastisja e lir, hapsira duhet e dukshme prej
s jashtmi se ajo gzon mbrojtje nga hyrja e arbitrare apo nga qasja e
dhunshme.Nuk sht e rndsishme se far sht mbrojtja e hapsirs,
por kjo duhet t jet e dukshme se bhet fjal pr hyrje t paautorizuar
n kt hapsir.Si rrethoj mund t shrbejn edhe pengesat natyrore
(prroskat, kanalet, etj) si edhe pengesat artificialet, muret ose rrethojat
e ndryshme. Pengesa nuk sht e domosdoshme q t jet e
pakalueshme. sht e mjaftueshme q ajo t jet nj penges, pr kalimin e
s cils nevojitet mund.Rrethoja nuk bn t paraqes vetm veprim psikik,
si jan mbishkrimet dhe vrejtjet pr ndalimin e hyrjes.
3.3. Pasuria
Prej sa u tha m lart sht e nevojshme t theksohet se edhe pasuria
mund t bastiset,pra mjetet e lvizshme q gjenden jasht shtpis apo
baness.Kshtu, bastisja nnkupton edhe kontrollin e t gjitha gjrave t
lvizshme dhe t t gjith personave q takohen, n qoft se kjo
konsiderohet e domosdoshme.Mirpo, shpesh sht e domosdoshme q t
bastisen edhe gjrat q gjenden n shtpi, t cilat konsiderohet t
rndsishme pr procedurn penale.Interpretimi i Nenit 240, alineja 1 t
KPP on n prfundimin se bhet fjal pr t ashtuquajturin definicion i
hapur i pasuris, n t cilin mund t prfshehen t gjitha gjrat e lvizshme,

lvizshmria e t cilave buron vetvetiu prej tyre ose prej nj forc tjetr
lvizse, q me ligj konsiderohen si mjete t lvizshme (automjetet,
valixhet, rrobat dhe t gjitha gjrat q personat i bartin me vete).Si objekt i
veant i bastisjes n lidhje me nj vepr t caktuar penale sot
konsiderohet edhe kompjuteri, bastisja e t cilit bhet sipas regjimit t
bastisjes s gjrave t lvizshme.
3.4. Personat
Bastisja e personave nnkupton bastisjen e jashtme dhe t brendshme
t trupit t personit me prdorimin e mjeteve medicinale e mjeteve tjera q
nuk jan t dmshme pr shndetin e njeriut ose nuk bien ndesh me normat
morale.Ktu prfshehet bastisja e siprfaqes s trsishme t trupit
(flokve, paruks, mjekrs, etj), si edhe nn gjinj, nn buz, nn sqetull,
midis gishtrinjve, nn thonj, n grykn anale dhe vaginale, dhe,
eventualisht, protezat, fashat apo gipsin.Prve ksaj, bastisja e personin
nnkupton edhe bastisjen e rrobave, kpucve dhe gjrave tjera q i ka
me vete personi n momentin e bastisjes, si jan aksesort, antat etj.sht
plotsisht e drejt edhe pikpamja se bastisja e personit prfshin edhe
bastisjen e biiklets, t motoiklets apo ndonj mjeti motorik, n t cilin
gjendet personi n momentin e bastisjes.Arsyeshmria e zgjerimit t
bastisjes s personit, n kuptimin e hapsirs, qndron n faktin se
pikpamjet e kundrta shpesh pamundsojn grumbullimin e mjeteve,
gjurmve ose dshmive t rndsishme pr procedurn penale. Pr kt
arsye, zgjerimi i bastisjes s personave, n kuptimin e hapsirs, ka t
bj edhe me rastet kur personi i hedh mjetet e veprs penale (si, p.sh., gjat
bastisjes n vend publik ose n mjete t transportit publik).Pr kt arsye,
n praktik, zgjerimi i bastisjes sht shum i rndsishm dhe i
shpesht.
4. Baza juridike e bastisjes
Sipas KPP, bastisja mund t bhet n baz t mandatit t gjykatsit pr
bastisje (nenet 240 dhe 244), si edhe pa mandatin e gjykatsit (Neni 245).
Por, q t mund t merret vendimi pr bastisjen e shtpis ose hapsirave
tjera t t dyshuarit, gjegjsisht t t akuzuarit dhe personave tjer, si
edhe gjerave t tyre t lvizshme, duhet t ekzistoj dyshimi i bazuar se
personi i caktuar ka kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare dhe se
ekziston mundsia reale q si rezultat i bastisjes t jet arrestimi i atij
personi ose zbulimi dhe konfiskimi i dshmive t rndsishme pr
procedurn penale 9 neni 244, alineja 1).
Sipas disa pikpamjeve teorike, baza materiale pr bastisjen e shtpis
apo baness s personave t caktuar q mund t mbahet n mnyr t
paligjshme, marrdhnia subjektive ndaj shtpis dhe fakti se nuk bn t
veprohet pr sqarimin e veprs penale t marrjes s shtpis n mnyr t
paligjshme.Me kt rast, marrdhnia subjektive ka t bj me qllimin e
shprehur se shtpia konsiderohet hapsir jetsore private.Pavarsisht
prej qndrimit teorik se qllimi i till nuk ekziston n qoft se sht
vrtetuar se ndonj person ka banuar n nj shtpi t huazuar vetm disa dit,
se nuk i ka paguar shpenzimet e mirmbajtjes, se shtpin prkatse
nuk e ka paraqitur si adres t vendbanimit t tij, vlersojm se kjo
banes, megjithat, mund t konsiderohet shtpi, n kuptimin e dispozitave t
KPP, dhe t bastiset.
M tutje, n nenin 240 alineja 1 t KPP, thuhet se Gjykatsi mund t

urdhroj bastisjen personale t personit t caktuar, n qoft se

ekzistojn gjasat reale q rezultatet e bastisjes t ojn n zbulimin e gjurmve
ose n konfiskimin e dshmive t veprs penale.Disa autor mendojn me t
drejt se bastisja mund t bhet ndaj personit q sht i dyshuar pr
kryerjen e veprs penale, por edhe t personave t tjer, p.sh. t cilt pr
shkak t farefisnis ose lidhjeve t tjera me t dyshuarin jan t liruar nga
obligimi q t dshmojn.Me kt rast mundsis reale q me bastisje t
arrihen rezultate t caktuara duhet ti paraprij mundsia reale q t jet
kryer vepra penale.Nuk mund t ndrmerret bastisje, pr t gjetur
dyshimin, sepse n kt rast, do t mund t bastisej secili person.
4.1. Marrja e vendimit pr bastisje
Duke interpretuar dispozitat e nenit 240 t KPP, mund t prfundohet
se, si rregull, pr bastisjen e shtpis, hapsirave tjera dhe pasuris, jan
t nevojshme dy kushte kumulative:(1) ekzistimi i dyshimit t bazuar se
personi i caktuar ka kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare
dhe (2) ekzistimi i gjasave reale se rezultat i bastisjes do t jet arrestimi i
ktij personi ose zbulimi dhe konfiskimi i dshmive t rndsishme pr
procedurn penale.
Marrja e vendimit pr bastisje, si duket qart, nuk sht shtje e
normave juridike apo kriminalistike, por sht nj proces kompleks
mendor q varet nga disa komponenta.Kto jan: prvoja e atij q merr
vendim, ekzistimi i indicieve q vrtetojn dyshimin e bazuar n situatn
e caktuar, mundsia q dshmit eventuale t asgjsohen, t dmtohen ose t
bhen t paprdorshme n ndonj mnyr tjetr, mundsia e
ndrmarrjes s veprimeve t tjera hetimore dhe kriminalistike pas
bastisjes, si edhe besueshmria se personi i caktuar sht kryes i veprs penale
konkrete.
4.2. Bastisja me urdhres t policis
Meqense e drejta pr privatsi, gjegjsisht pr respektimin e jets
familjare dhe t shtpis sht nj prej t drejtave themelore t njeriut,
sht e logjikshme se vetm gjykatsi mund t urdhroj bastisjen. Nga kjo del
se asnj organ tjetr shtetror, prve gjykats nuk mund t urdhroj
bastisjen, madje as prokurori, i cili udhheq procesin hetimor.
Kur sht fjala pr mandat, prshkrimi i forms dhe prmbajtjes s tij
bhet n dispozitn e nenit 240, alinet 2 dhe 5 t KPP. Aty sht
parashikuar se mandati mund t lshohet n baz t krkess s shkruar
pr bastisje, t ciln e paraqet prokuroi, ndrsa, n rastet urgjente edhe policia
gjyqsore.
Mandati pr bastisje prmban: a) identifikimin e personave pr t cilt
lshohet mandati, b) shenjn e veprs penale n lidhje me t ciln lshohet
mandati, c) arsyetimin e bazs pr dyshim dhe gjasa reale,d) prshkrimin e
mjeteve q krkohen gjat bastisjes, e) prshkrimin e veant t personave
q do t bastisen, f) prshkrimin e veant t hapsirave q do t bastisen
g) prshkrimin e veant t prons q do t bastiset dhe h) informacione
tjera t rndsishme pr kryerjen e bastisjes. Informacione t rndsishme
pr bastisje mund t jen: Mandati duhet t zbatohet ndrmjet ors 6.00
dhe ors 22.00, autorizimi se zbatuesi i urdhress mund t hyj pa
paralajmrim n hapsirat q do t bastisen dhe rekomandimi se cilat gjerat
nuk mund t konfiskohen prkohsisht.

Ndrkaq, n nenin 241 t KPP, parashikohet q mandati duhet t

zbatohet n afat prej 48 orsh, pas lshimit t tij.
M n fund, n dispozitn e nenit 245 t KPP, prshkruhet mnyra e lshimit
t mandatit n rrethana urgjente, kur ekziston rreziku i shtyrjes.Ather,
policia gjyqsore, mund t filloj bastisjen n baz t miratimit gojor t
gjykatsit.N kto raste gjykatsi praktikisht jep mandatin me goj. Me
qllim t zbatimit t parimit t legalitetit, KPP parashikon q n rast t
bastisjes pa mandat t shkruar t gjykatsit, n afat prej 12 orsh pas
bastisjes duhet q prokurorit publik dhe gjykats tu paraqitet raporti.
Situatat kur ekziston rreziku real nga shtyrja dhe sht e nevojshme t
bhet bastisja urgjente e shtpis s dikujt, nuk mund t parashikohen.
Ligji e ka zgjidhur kt me nj klauzol t prgjithshme ku thuhet se kjo
ndodh n rrethana q mund t shpien n zhdukjen e dshmive ose n
rrezikimin e jets dhe t shndetit t njerzve. Pra, jeta sht aq e
paparashikueshme sa prpjekja pr definimin e disa normave specifike,
pra edhe t situatave kur urgjenca e veprimit sht e paevitueshme, do t ishte
shum e diskutueshme.Kriminelt e profesionalizuar dhe t specializuar
aftsohen n mnyr permanente, duke gjetur modalitete t reja t
veprimit kriminal, i cili mund t prballet me sukses vetm me profesionalizimin
permanent t metodave dhe mjeteve kriminalistike.Praktikisht, kjo do t
thot se nuk ka formula pr veprim, prandaj n seciln situat duhet t
krkohet nj mnyr e re, natyrisht, n baz t prvojave ekzistuese
kriminalistike dhe n baz t situatave t ngjashme.
4.3. Bastisja pa mandat t gjykatsit
N raste t prcaktuara qart, policia mund t hyj n shtpi apo n
hapsira t tjera dhe t bj bastisje pa mandat, kur de facto bhet fjal
pr mandat gojor, i cili jepet n vendin e ngjarjes.Kshtu, sipas Nenit 245,
alineja 1 e KPP, bastisja pa mandat me shkrim mund t bhet n kto
raste: kur personi i caktuar, n mnyr t vetdijshme dhe vullnetare,
pajtohet t bhet bastisja;kur ndonj person krkon ndihm;kur kryesi i kapur
gjat kryerjes s veprs duhet t arrestohet pas ndjekjes; kur e
krkojn kt arsyet e siguris s njerzve dhe pasuris;dhe kur personi
ndaj t cilit gjykata ka lshuar fletarrest gjendet n shtpi apo n hapsirat
tjera.
5. Imuniteti, amnistia dhe falja e prgjithshme
Imuniteti paraqet prjashtim prej normave t s drejts penale
procesore se bastisja zbatohet ndaj t gjith personave.Personi q
gzon imunitet materialo-juridik nuk mund t cilsohet i dyshuar ose i
akuzuar, prandaj nuk mund t jet as objekt i bastisjes, qoft ai personalisht,
qoft shtpia apo hapsirat tjera t tij.Tek imuniteti procesor-juridik,
personi mund t ket atributin e t dyshuarit ose t t akuzuarit, prandaj
parimisht sht e lejuar edhe bastisja e tij, prve hapsirs q m dispozita
ndrkombtare ose t vendit konsiderohet e pacenueshme.sht e
padiskutueshme se personi q gzon imunitet procesor mund t ket
cilsin e t dyshuarit, por shfaqet problemi se a mund t bhet bastisja e ktyre
personave. Ky problem buron nga mungesa e precizitetit t normave
juridike q e rregullojn kt fush, kurde mund t zgjidhet nprmjet
fiksionit juridik se kryesi i veprs penale sht i panjohur.Te personat q
gzojn imunitet ekziston mundsia e udhheqjes s procedurs penale,
por jo edhe e ndjekjes penale n prgjithsi, prandaj sht e domosdoshme q

t ndrmerren t gjitha veprimet me t cilat do t sigurohen dshmi pr

procedur t mvonshme penale, kur ndrpritet imuniteti ose kur merret
miratimi i nevojshm. N kt kuptim sht e mundur edhe bastisja.
M n fund, gjithnj duhet t kihet parasysh procedimi n rast t
prjashtimit nga ndjekja penale t personave q gzojn t drejtn e
imunitetit dhe t hapsirave ku punojn e jetojn.Ktu, para s gjithash,
bhet fjal pr hapsirat e misioneve diplomatike e konzullare. Sipas
Nenit 22 t Konvents s Vjens mbi marrdhniet diplomatike, t miratuar m
18 prill 1961,hapsirat e misioneve diplomatike jan t pacenueshme dhe
n to mund t hyhet vetm me lejen e shefit t misionit. sht e ndaluar
t kryhen bastisje ose konfiskime t mjeteve n hapsirat e misioneve
diplomatike (ndrtesa, oborre, kopshte, garazhi, etj.), orendi, mjete tjera
(arkivi dhe dokumentet e misionit, shnimet zyrtare dhe paliza diplomatike) dhe
mjetet transportuese.Gjithashtu, n Nenin 30 t Konvents s Vjens,
parashikohet edhe pacenueshmria e baness, dokumenteve, letrkmbimit
dhe pasuris s agjentve diplomatik.Situata sht e ngjashme, por jo e
njjt, edhe me hapsirat e misioneve konzullare (prjashtimet n raport
me imunitetin diplomatik jan dukshm m t ngushta). Pra, sipas Nenit 31 t
Konvents s Vjens mbi marrdhniet konzullare, t miratuar m 24
prill 1963, organet kompetente t shtetit mund t hyjn n hapsirat e
konsullats q shfrytzohen ekskluzivisht pr punn e saj, me plqimin e shefit
t konsullats, t personit q ai e cakton ose t shefit t misionit diplomatik t
shtetit q e ka emruar. Arkivi konzullar dhe dokumentet, si edhe paliza
jan t pacenueshme. Por, nse organet kompetente t shtetit nikoqir
kan arsye serioze q t dyshojn se paliza prmban edhe mjete tjera,
prve shkresave, dokumenteve dhe mjeteve t prcaktuara qart, mund t
krkojn q paliza t hapet n pranin e tyre nga prfaqsuesi i autorizuar i
shtetit q e ka emruar. N rast t refuzimit, paliza kthehet n vendin nga ka
ardhur. Amnistia dhe falja e trsishme jan akte diskrecioni t organeve
m t larta t pushtetit (m s shpeshti t shefit t shtetit), n baz t s
cils bhet lirimi nga ndjekja penale ose lirimi i plot apo i pjesshm nga vuajtja
e dnimit.Kshtu, sipas Nenit 96 t KPP, personat e prfshir n ligjin pr
amnisti lirohen nga ndjekja penale, lirohen plotsisht ose pjesrisht nga
vuajtja e dnimit, u zvendsohet masa e caktuar e dnimit me ndonj mas m
t but, ose u fshehet dnimi.N kt rast, neve na intereson lirimin nga
ndjekja penale (q n fakt sht abonim), sepse prej momentit t hyrjes n
fuqi t aktit t amnistis ose faljes, n qoft se procedura e ndjekjes nuk kishte
filluar ajo nuk mund t filloj m, kurse nse procedura ka qen n vazhdim ajo
ndrpritet.M tutje, n qoft se sht dhn lirimi nga ndjekja penale pr
vepra t caktuara penale, kjo ka t bj me t gjith kryesit e veprave t
tilla penale dhe me bashkpjesmarrsit e personave t falur.
Mirpo, n qoft se jan caktuar disa kushte q kan t bjn me
persona q jan kryes t ktyre veprave, lirimi nga ndjekja ka t bj
vetm me ata kryes dhe bashkpjesmarrs q i plotsojn kto kushte, derisa
ndaj t tjerve vazhdon ndjekja penale. Pra, ndaj personave q jan liruar
nga ndjekja ndrpritet mundsia e ndrmarrjes s bastisjes.
6. Kushtet juridike t bastisjes
N Kodin e Procedurs Penale jan prcaktuar edhe kushtet pr kryerjen
e bastisjes. Ktu bhet fjal pr nj numr m t madh t kushteve t
prcaktuara qart t cilave duhet tu prmbahet policia.Duke marr

parasysh konstruksionin e normave ligjore, sht e nevojshme

prmbushja kumulative e t gjitha kushteve t prcaktuara me ligj dhe
ekzistimi i bazs juridike.Kshtu, bastisja bhet gjat dits, prej ors 6 deri
n orn 22, kurse gjat nats bhet vetm n raste t jashtzakonshme:
personi t cilit i takon shtpia ose hapsirat tjera apo prfaqsuesi i tij kan t
drejt t jen t pranishm gjat bastisjes; gjat bastisjes duhet t jen
t pranishm dy dshmitar, qytetar t moshs madhore, por n raste
t jashtzakonshme bastisja mund t bhet edhe pa pranin e dshmitarve;
para fillimit t bastisjes, personit i cili bastiset i dorzohet mandati pr bastisje,
por bastisja mund t filloj edhe pa dorzimin e mandatit, n rast se
mund t pritet rezistenc e armatosur apo n qoft se vlersohet se
efikasiteti i bastisjes do t ulej po qe se bastisja nuk bhet menjher dhe pa
paralajmrim paraprak ose kur bhet bastisja e objekteve publike; para fillimit t
bastisjes , nga personi q bastise krkohet q n mnyr vullnetare t
dorzoj personin apo mjetet e krkuara, por bastisja mund t filloj
edhe pa krkesn paraprake pr dorzimin e personit apo mjeteve, nse pritet
rezistenc e armatosur apo nse vlersohet se efikasiteti i bastisjes do t jet
m i vogl, n rast se bastisja nuk fillon menjher ose kur bhet fjal
pr bastisje t objekteve publike; hapsirat e mbyllura me els,
orendit dhe gjrat tjera mund t hapen me dhun vetm nse pronari nuk
sht i pranishm ose nse refuzon ti hap n mnyr vullnetare; personi duhet
t jet i informuar se ka t drejt t kontaktoj me mbrojtsin e tij, i cili
ka t drejt t jet i pranishm gjat kryerjes s bastisjes; policia sht
e obliguar t shtyj fillimin e bastisjes deri n dy or prej momentit q
avokati informohet pr bastisjen, por nse ai nuk arrin brenda ksaj pohe
bastisja mund t filloj pa pranin e tij; pr do bastisje hartohet
procesverbal, ndrsa n rastet kur konfiskohen mjete t caktuara
lshohet vrtetimi pr konfiskimin e prkohshm;n qoft se policia hyn n
shtpi por nuk e kryen bastisjen, ather personit i lshohet nj vrtetim zyrtar
n t cilin shpjegohen arsyet e hyrjes n shtpi.
6.1. Koha e bastisjes
Mandati pr bastisje duhet t zbatohet m s largu 48 or prej lshimit.
N t kundrtn, sht e logjikshme q ai mandat duhet ti kthehet menjher
gjykatsit i cili e ka lshuar.Mandati pr bastisje mund t zbatohet vetm
prej ors 6 deri n orn 22. N raste t jashtzakonshme, me mandat t
gjykats mund t jepet autorizim i prer se bastisja mund t kryhet n
cilndo koh, ditn dhe natn.Pra, sht e logjikshme se edhe bastisja pa
mandat t gjykatsit mund t kryhet n cilndo koh, ditn dhe natn.sht
plotsisht e arsyeshme q e ashtuquajtura bastisje e rregullt kryhet
gjat dits, por n disa situata bastisja shpesh sht e nevojshme t
bhet edhe gjat nats.Me kt nuk dshirojm t pohojm se, n
aspektin ligjor, bastisja gjat nats do t duhej t barazohej me
bastisjen gjat dits, sepse kjo nuk do t ishte e arsyeshme, por mendojm se
nuk ka nevoj t vendosen kufizime strikte n kt aspekt.Sipas normave t
kriminalistiks, bastisja gjat dits sht m e preferueshme se sa
bastisja gjat nats, sidomos pr shkak t shikueshmris m t mir dhe
siguris s policis.
6.2. Prania e obligueshme gjat bastisjes
Sipas dispozits s Nenit 243, alineja 1 t KPP, pronari i shtpis ka t
drejt, por nuk sht i obliguar, t jet i pranishm gjat bastisjes.Nse ai

nuk sht i pranishm, ather gjat bastisjes ka t drejt t jet i

pranishm prfaqsuesi ose i autorizuari i tij.Natyrisht, m s miri sht q
gjat bastisjes t jet i pranishm pronari ose shfrytzuesi i shtpis apo
baness, por kjo nuk sht e domosdoshme.N rast t mungess s tij, nuk
hiqet dor nga bastisja, por n vendin e ngjarjet caktohet prfaqsuesi
apo i autorizuari i tij. Sipas ligjit, prfaqsues mund t caktohet nj prej
antarve t familjes, por, n rast se asnjri prej familjarve t tij nuk
gjendet n shtpi, mund t caktohet edhe ndonj fqinj i tij.
N qoft se ndodh q, gjat hyrjes s papritur e t dhunshme n shtpi
ose n banes dhe aty nuk gjenden as pronari, as shfrytzuesi, as antart
e familjes, ather bastisja nuk mund t kryhet.N kso rastesh, sipas
mendimit ton, do t duhej t bhej sigurimi i shtpis apo hapsirave
tjera, sipas rregullave t sigurimit t vendit t ngjarjes penale, derisa nuk
sigurohet prania e pronarit, shfrytzuesit apo prfaqsuesit t tij.
M n fund, pr shkak se ndaj personave q refuzojn t jen t
pranishm gjat bastisjes nuk mund t ndrmerret asnj mas detyruese dhe
nse shtpia apo banesa nuk mund t sigurohet, nuk mbetet tjetr vese
shtpia ose banesa t sigurohet dhe t vuloset, sepse bastisja pa pranin e
pronarit, kujdestarit, banorve t rritur apo prfaqsuesit do t ishte e
kundrligjshme.
6.3. Bastisja n pranin e dshmitarit
Sipas KPP (Neni 243, alineja 2), gjat bastisjes s shtpis, hapsirave
tjera ose personave duhet t jen t pranishm dy dshmitar, t cilt
duhet t jen t moshs madhore.Para fillimit t bastisjes, dshmitarve u
trhiqet vrejtja q n mnyr t kujdesshme t vzhgojn se si
zhvillohet bastisja dhe se kan t drejt q t bjn vrejtje n prmbajtjen e
procesverbalit mbi bastisjen.Ka prjashtime kur bastisja mund t bhet
edhe pa pranin e dshmitarve, n rast se prania e tyre nuk mund t
sigurohet menjher dhe n rast se shtyrja e bastisjes do t ishte e rrezikshme
(Neni 245, alineja 4 KPP).E konsiderojm me interes q ktu t shprehim
mendimin ton lidhur me bastisjen pa pranin e dshmitarve.
Natyrisht, kjo dispozit sht e arsyeshme, sepse n raste t caktuara
sht oportune q bastisja t bhet edhe pa pranin e dshmitarve.Por, edhe
kur ekzistojn kushtet ligjore pr veprim t till, kjo mundsi duhet t
shfrytzohet vetm prjashtimisht, q do t thot se dshmitart
angazhohen kur krijohen kushtet e domosdoshme pr kt.Polict duhet
t jen maksimalisht kmbnguls pr t krijuar kushtet pr angazhimin e
dshmitarve, prve n rastet kur kjo sht vrtet e pamundur, qoft pr
shkak t rrezikshmris s tyre, qoft pr shkak t urgjencs s veprimit. Kto
shtje i shtrojm pr shkak t problemeve eventuale q mund t
shfaqen gjat shqyrtimin kryesor, kur paraqitet procesverbali, n t cilin
tregohet se ka sht gjetur dhe ka sht konfiskuar gjat bastisjes.
N qoft se n bastisje nuk ka pasur dshmitar t pranishm, ekziston
mundsia q i akuzuari t prpiqet t kontestoj autenticitetin e prmbajtjes s
procesverbalit.Ather, sigurisht do t krijohen situata delikate pr
gjykatsin q e udhheq procedurn dhe vlerson dshmit. Natyrisht,
situatat e tilla do evitohen kur dshmitart vrtetojn prmbajtjen e
procesverbalit mbi bastisjen dhe dshmit e gjetura.Pr kt arsye, pa marr
parasysh dispozitat ligjore, bastisja pa dshmitar duhet t bhet vetm
n situata t veanta.N rastet e bastisjes pa pranin e dshmitarve,

rrjedha e bastisjes do t duhej t fiksohej me regjistrime teknike, p.sh. me

video-xhirim.
Kur bhet fjal pr dshmitar t ligjshm, prve asaj q u tha, sht
me interes t theksohet se shtrohet edhe pyetja se si t sigurohen
dshmitart, n qoft se ata nuk duan, derisa KPP nuk parashikon ndonj
mnyr pr sigurimin e dshmitarve.Kjo mund ti v polict n pozit
shum t pakndshme, kur ata jan t obliguar t sigurojn pranin e
dshmitarve gjat bastisjes.Pr fat t keq, n teorin kriminalistike flitet
shum pak pr kt, gj q paraqet nj problem shtes.Duke hulumtuar
arsyet q n teorin e kriminalistiks sigurimit t dshmitarve nuk i
sht kushtuar kujdes i veant, duhet t bjm nj vshtrim t shkurtr mbi
disa karakteristika t kriminalitetit te ne. N kt kuptim sht shum e
rndsishme shkalla e rrezikshmris shoqrore nga kriminaliteti.N
dekadn e fundit, n kt plan kan ndodhur lvizje t mdha, pr fat t
keq, n kuptimin negativ.N disa vende t bots, krimi i organizuar sht
n rritje t vazhdueshme.Kjo ka refleksione t caktuara edhe n vendet
q m par nuk ishin ballafaquar me kt lloj t krimit.Kshtu qndron
shtja edhe n vendet e rajonit ton, sidomos n periudhn e paslufts.
Mendojm se disa forma t krimit t organizuar ekzistojn edhe t ne, por
ato nuk jan zbuluar, nuk jan shpjeguar dhe nuk jan sqaruar ende, deri m
sot.As teoria e re procesore e kriminalistike nuk flet pr shtjen e
pranis s dshmitarve gjat bastisjes. Sipas mendimit ton, arsyet pr
kt duhet t krkohen n faktin se, koht e fundit, nuk sht zhvilluar
ndonj debat lidhur me kt problematike.Kjo as q mund t ndodh nse me
kt shtje nuk merren autor q kan prvoj praktike kriminalistike n
kt fush. Me qllim t shqyrtimit t ksaj problematike, duhet t
theksojm se n praktikn ton kriminalistike, n fund t viteve 80, ka
pasur probleme lidhur me sigurimin e dshmitarve. t cilt do t ishin t
pranishm gjat bastisjes, n pajtim m dispozitat e KPP.Natyrisht, frika e
qytetarve pr t qen dshmitar t bastisjes sht e kuptueshme, kur
mendohet se bhet fjal pr kriminel t rrezikshm ose pr persona q jan t
gatshm t ndrmarrin veprime t paparashikueshme.
Analiza e praktiks son kriminalistike n gjysmn e dyt t viteve 80
nxjerr n shesh disa mnyra t zgjidhjes s ktyre problemeve nga ana e
policis.Disa polic i kan bindur qytetart se nuk u krcnohet kurrfar
rreziku dhe se prania e tyre n cilsin e dshmitarve gjat bastisjes
sht e sigurt.Duhet t thuhet se, pas shpjegimit me durim, shumica e
qytetarve e kan pranuar krkesn e policis pr t dshmuar.Disa polic
t tjer i kan krkuar personit q sht bastisur q t;i zgjedh vet dhe
ti ftoj dshmitart q do t merrnin pjes n bastisje. Kuptohet q nuk
kan mundur t vijn dshmitar antart e farefisit, pra personat q
jan t liruar nga obligimi pr t dshmuar ose personat q nuk mund t
dshmojn fare.
Duhet t thuhet se kriminelt i kan propozuar pr dshmitar t
afrmit e tyre, ndrsa kur u sht kumtuar se t afrmit nuk mund t
dshmojn, ata i kan propozuar miqt e tyre, t cilt m s shpeshti kan qen
po ashtu kriminel.Ka ndodhur q n krkim t dshmitar policia ka
angazhuar edhe persona pr t cilt nuk ka pasur njohuri se kan qen
kriminel.Pasojat e ksaj jan manifestuar ashtu q dshmitart e
bastisjes e kan vzhguar me kujdes shtpin ose banesn dhe i kan par

gjrat me vler, kshtu q m von kan shkuar dhe i kan vjedhur ato
ose u kan dhn informacione kriminelve t tjer.
Praktika ka treguar gjithashtu se policia ka vepruar n mnyra t
ndryshme, ndonjher edhe duke br gabime. Ka ndodhur q si
dshmitar t angazhohet ndonjri prej antarve t familjes dhe kjo ka
paraqitur vshtirsi n gjykat.Ndr gabimet e bra gjat angazhimit t
dshmitarve t bastisjes sht edhe angazhimi i policve.Gjat
procedurs penale, kriminelt jan prpjekur t kontestojn gjetjet gjat
bastisjes, duke thn se gjithka u sht montuar.Pra, kriminelt jan nxitur
nga fakti se polict nuk mund t angazhohen si dshmitar t bastisjes.
Pr kt arsye, situatat e tilla sht dashur t zgjidhen me bastisje pa
pranin e dshmitarve, sepse kjo sht vlersuar m e prshtatshme se sa
dshmitart t angazhohen n kundrshtim me dispozitat e KPP.
M n fund, mendojm se nuk ka asnj penges ligjore apo
kriminalistike q n prag t bastisjes t sigurohen dy dshmitar, t cilt
do t shkonin bashk me policin n vendin e bastisjes.N kt mnyr do t
evitoheshin vshtirsit rreth gjetjes dhe angazhimit t dshmitarve,
pra edhe zhagitjet q do t mund t ndikonin negativisht n rezultatin
prfundimtar t bastisjes.N qoft se shtja e angazhimit t dshmitarve
zgjidhet pa probleme, polict mund t prqendrohen maksimalisht n
detyrn e tyre primare bastisjen.N favor t ktij qndrimi, n njfar
mase, jan edhe pikpamjet e disa autorve q mendojn se organi q
kryen bastisjen sht i lir t bj przgjedhjen e dshmitarve.
6.4. Prezantimi dhe dorzimi i mandatit
Para fillimit t bastisjes, policia duhet t identifikohet, sidomos nse
sht me rroba civile, n mnyr q pronari i shtpis t dij se bhet fjal
pr veprim zyrtar. Pas prezantimit, pronarit t shtpis apo baness q
bastiset i dorzohet mandati pr bastisje ose i kumtohet me goj, n qoft
se bastisja bhet n baz t autorizimit gojor t gjykatsit.Si sht thn,
bastisja mund t filloj edhe pa e treguar mandatin, n qoft se pritet
rezistenc e armatosur ose n qoft se besohet se efikasiteti i bastisjes do t
binte po qe se bastisja nuk do t bhej n mnyr t papritur.
6.5. Prdorimi i dhuns gjat bastisjes
Para fillimit t do bastisjeje t shtpis, hapsirave tjera apo pasuris,
ekziston mundsia q policis ti pengohet qasja n objektin q duhet t
bastiset. Ather, shtrohet pyetja si t veprohet n kto raste.Me Nenin
143, alineja 4, ligjdhnsi e ka autorizuar policin se mund t prdor
forcn. Praktikisht jan t mundura variante t ndryshme.
Para s gjithash, mund t bhet fjal pr shtpi, banes ose automobil q
sht i mbyllur, kurse shfrytzuesi nuk dshiron ta hap vullnetarisht ose
nuk sht i pranishm. Por, n qoft se pritet rezistenc e armatosur ose
ndonj rezistenc tjetr nga shfrytzuesi i shtpis ose baness, policia
do t duhej t futej me dhun, duke thyer n mnyr t prshtatshme dyert ose
dritaret, pa br paraprakisht thirrje q t hapet n mnyr vullnetare.
Natyrisht, kjo duhet t arsyetohet n procesverbal ose n shnimet
zyrtare q do tu shtoheshin procesverbalit mbi bastisjen.
N praktik, m s shpeshti bhet fjal pr orendi t mbyllura ose pr arka.
Pr dallim nga rastet e hyrjes s dhunshme n shtpi ose n banes,
orendit e mbyllura ose arkat nuk do t duhej t hapeshin para se ti bhet
thirrje shfrytzuesit q ta hap vet.Vetm n qoft se ai e refuzon kt,

fillon hapja e dhunshme, me rast duhet t kohet kujdes q t mos

shkaktohen dme t panevojshme.
6 Kryerja e kujdesshme e bastisjes
Megjithse me ligj nuk sht e parashikuar n mnyr strikte,
mendojm se bastisja duhet t kryhet n mnyr t kujdesshme, duke mos
prishur rendin e shtpis.Kjo nnkupton njfar etike t bastisjes, pra nj
sjellje sipas kodeksit t zakonshm t kulturs.Prandaj, polict q marrin
pjes n bastisje duhet t sillen n mnyr korrekte, duke evituar
thirrjet e panevojshme dhe zhurmn, ofendimin ose sjelljen e
paplqyeshme ndaj banorve, pa marr parasysh se kan br apo nuk kan
br rezistenc paraprakisht. Disa autor nuk preferojn bastisje n
pranin e fmijve, por preferojn q fmijt dhe antart tjer t
familjes t mbahen nn mbikqyrje, n mnyr q t mos arrijn ti njoftojn
bashkpjesmarrsit ose q t mos pengojn bastisjen.Polict duhet t jen
t kujdesshm ndaj gjrave q i bastisin, n mnyr q t mos i dmtojn
ose shkatrrojn.
P.sh., sht e panevojshme q nga orendit dhe raftet sht e
panevojshme t hidhen rrobat, gardroba ose hedhja e gjrave t
ndryshme nga sirtart.Veprimi joprofesional i policis zvoglon efikasitetin
e bastisjes dhe shton gjasat q dika t dmtohet ose t
asgjsohet.Tekefundit, shtrohen pyetjet: a sht e nevojshme q rrobat e
varura t hidhen prtok dhe si do t mund t arsyetohej lvizja npr
shtpi apo banes me kpuc t prbaltura.
6.Prania e mbrojtsit gjat bastisjes
N qoft se bastisja kryhet me urdhres t gjykats, polict duhet t
dijn se i dyshuari ka t drejt ta njoftoj mbrojtsin (avokatin).Por,
bastisja mund t kryhet edhe pa pranin e mbrojtsit, n qoft se kt e
krkojn rrethanat e jashtzakonshme (Neni 242, alineja 2, KPP).Nj prej
arsyeve pr bastisje pa pranin e mbrojtsit mund t jet, p.sh.
urgjenca, pra kur policia nuk mund t pres m se dy or q t arrijn
mbrojtsi.
6.Procesverbali mbi bastisjen
Kodi i Procedurs Penale parashikon mbajtjen e procesverbalit pas do
bastisjeje (Neni 243, alineja 7).Ky procesverbal nnshkruhet nga personi
t cilit i sht bastisur shtpia, banesa ose prona, avokati i tij (nse ka qen
i pranishm) dhe dshmitart.N procesverbal duhet t regjistrohen dhe t
prshkruhen sakt mjetet dhe dokumentet q kan lidhshmri me qllimin
e bastisjes.N procesverbal regjistrohen dhe prshkruhen me besnikri
edhe mjetet dhe dokumentet q konfiskohen, por kjo nuk do t tregohet
edhe n vrtetimin mbi konfiskimin e gjrave ose dokumenteve, i cili i dorzohet
menjher personit q i takojn gjrat dhe dokumentet e konfiskuara.
N procesverbalin e bastisjes shkruhen edhe t dhnat q jan t
rndsishme pr natyrn e ktij veprimi ose q shrbejn pr vrtetimin e
identitetit t mjeteve (masat dhe madhsia e mjeteve ose gjurmve, vendosja e
shenjave n mjete, etj.).Procesverbalit duhet ti bashkngjiten edhe
planet, fotografit, xhirimet filmike e t ngjashme, nse ato jan br. M
tutje, procesverbali duhet t hartohet ashtu q prej tij t shihet qart cili organ e
ka kryer bastisjen, se sht urdhruar n mnyr t ligjshme apo jo, a sht
kryer bastisja me urdhres apo n baz t autorizimeve ligjore dhe
duhet t jap nj pasqyr t plot dhe t sakt t gjith asaj q

eventualisht sht marr, pasi procesverbali sht dshmi n procedurn

penale.Sipas Nenit 86, alineja 2 KPP, procesverbalin e shkruan
procesmbajtsi, por kur bhet fjal pr bastisje t shtpis apo baness
ose pr bastisje t personave dhe procesmbajtsi mund t sigurohet,
procesverbalin mund ta shkruaj personi i cili e kryen bastisjen.N qoft se
gjat bastisjes sht i pranishm edhe procesmbajtsi, mendojm se
procesverbali mund t filloj para fillimit t bastisjes. N kt mnyr, q n
fillim do t konstatohej se a sht dorzuar vullnetarisht ose jo kado q
sht krkuar nga policia.
Procesmbajtsi do t regjistronte edhe mjetet e gjurmt q mund t
gjendeshin m von, gjat bastisjes.N qoft se n bastisje nuk sht i
pranishm procesmbajtsi, ather sht e logjikshme q procesverbali t
hartohet menjher pas kryerjes s bastisjes, nga polici q e ka kryer
bastisjen.
Pasojat e bastisjes s paligjshme t shtpis, hapsirave tjera ose
pasuris mund t jen penale-materiale, penale-procesore dhe pasurorejuridike. KPP i parashikon pasojat penale-materiale si dy vepra penale.N Nenin
167 thuhet se n qoft se personi zyrtar, gjat kryerjes s detyrave t
veta, hyn n banesn ose hapsirat tjera t mbyllura t nj personi tjetr n
mnyr t kundrligjshme ose n qoft se nuk largohet nga kto hapsira
sipas krkess s personit t autorizuar kryhet vepra penale Bastisje e
kundrligjshme. Me KPP parashikohet edhe dnimi pr tentim. Sipas Nenit
167 t KPP, personi zyrtar q, gjat kryerjes s detyrs s tij, kryen
bastisje t kundrligjshme t baness, hapsirs ose personave ka kryer
vepr penale Bastisje t kundrligjshme.
N Nenin 246 t KPP jan sanksionuar edhe rastet e dshmive t
papranueshme, si jan kto raste:kur bastisja kryhet pa mandat t
gjykatsit; kur mandati i gjykatsit paraqet shkelje t veprimeve t
prcaktuara n KPP; kur esenca e mandatit t gjykats paraqet shkelje
t krkesave t shtruara n KPP; kur bastisja nuk kryhet n pajtim me
mandatin e gjykatsit; kur personi prania e t cilit sht e obligueshme nuk
sht i pranishm gjat bastisjes; dhe kur bastisja nuk kryhet n pajtim
me Nenin 245, alinet 1, 3, 4 dhe 5 t KPP. N qoft se aktvendimi do t
mbshtetej n dshmi t tilla, do t bheshin shkelje serioze t dispozitave
t procedurs penale.
Pasojat pasurore-juridike mund t shfaqej nse, me rastin e hapjes s
dhunshme t shtpis apo baness ose t orendive t mbyllura me dry do
t shkaktoheshin dmtime t panevojshme, kur pronari ose shfrytzuari nuk
sht i pranishm ose nuk pranon ti hap n mnyr t vullnetshme.
Pr dmtimin e gjrave, gjat kryerjes s bastisjes (televizorit, pianos,
pikturave dhe veprave tjera artistike, etj.), i dmtuari mund t paraqes
krkes pasurore-juridike pr kompensimin e dmit.
7. Taktika e bastisjes
N kuadrin e taktiks s bastisjes sht prpunuar aspekti kriminalistik i
bastisjes s t gjitha objekteve.Pr kt arsye, krahas veprimit primar
kriminalistik-taktik, rndsi e konsiderueshme i kushtohet edhe strategjis
kriminalistike trsi gjat kryerjes s ktij veprimi hetimor.
7. Bastisja e shtpis
Shtpia ose banesa jan objektet m t shpeshta t bastisjes. Pr kt

arsye, s pari e kemi prmendur kt objekt, n t gjitha fazat e

bastisjes, duke filluar prej prgatitjeve, planifikimit dhe hyrjes e deri te vet
taktika e bastisjes.
7. Prgatitjet pr bastisje
N t gjitha tekstet e kriminalistiks paevitueshm trajtohet yshtja e
prgatitjeve pr bastisje.Kjo on n prfundimin se bhet fjal pr nj
segment t rndsishm gjat ndrmarrjes s bastisjes. Me disa
prjashtime t paprfillshme, shum autor tregojn elementet e
prgatitjeve pr bastisje. Sipas shumics prej tyre, n trsin e
prgatitjeve sht e nevojshme t prcaktohet vendi i bastisjes, koha e
bastisjes, tiparet e personave q bastisen, zgjedhja e drejt dhe numri i
mjaftueshm i policve si edhe pajisjet e nevojshme pr bastisje. Prve
ktyre, duhet t prcaktohet edhe mjeti q krkohet, sepse midis
policve q marrin pjes n bastisje mund t ket edhe t till q nuk jan
specialist pr kt fush, prandaj duhet t njoftohen me specifikat e mjetit q
krkohet. Disa autor mendojn se n rastet urgjente bastisja kryhet
praktikisht pa prgatitje paraprake, prandaj, nga aspekti kriminalistik,
dallojn bastisjes e prgatitura nga bastisjet e paprgatitura.Sipas mendimit
ton, faza e prgatitjeve sht nj prej momenteve m vendimtare pr
suksesin e bastisjes, prandaj duhet t evitohen bastisjet pa kurrfar prgatitjesh.
Me q bhet fjal pr veprim urgjent, kto prgatitje nuk guxojn t
ndikojn n efikasitet, pra nuk guxojn ta ngadalsojn punn. Natyrisht,
nuk duhet t harrohet se
prgatitjet jan pjes prbrse t t gjitha veprimeve hetimore e
kriminalistike.Me fjal t tjera, prgatitjet jan metod e prhershme e
puns s policis dhe prokuroris, gjat kryerjes s detyrave dhe obligimeve
t tyre. Edhe n rastet kur ekziston rreziku pr zhagitje, nuk do t thot
se nuk sht e nevojshme t bhen s paku prgatitje minimale, pa t
cilat bastisja nuk do t ishte e mundur, sepse edhe n rastet urgjente duhet t
bhen prgatitje, s paku, t pjesshme dhe t improvizuara dhe t hartohet
plani ideor, me qllim t prshtatjes urgjente t taktiks me situatn
prkatse. Meqense m ligj nuk sht prcaktuar afati i kryerjes s
bastisjes n rast t rrezikut nga zhagitja ose t urgjencs, mendojm se
prgatitjet nuk mund t cenojn esencn e veprimit t till.Duke pasur
parasysh specifikat e secils situat, n praktik prgatitjet mund t
zgjasin m shum ose m pak, por ato nuk guxojn t mungojn. Prej
prgatitjeve varet edhe planifikimi i puns, sepse pun e paplanifikuar
kriminalistike mund t ket pr pasoj humbjen e kohs pr veprimet e
nevojshme hetimore ose kriminalistike retroaktive, nprmjet t cilave do t
duhej t korrigjoheshin lshimet paraprake t shkaktuara nga mungesa
e prgatitjeve.Pr kt arsye, konsiderojm se prgatitjet jan
absolutisht pjes prbrse t bastisjes.
Lnda e bastisjes
Duke marr shembull krkimin e drogave, do t tregojm se si bhen
prgatitjet pr bastisje.Lnd e bastisjes mund t jen llojet e ndryshme t
drogave, materieve dhe substancave pr prpunimin e drogave, aparaturat e
laboratorve pr prodhimin dhe prpunimin e narkotikve, pajisjet pr
konsumimin e drogave, pajisjet pr paketimin dhe ruajtjen e drogave,
pajisjet pr transportin ilegal t drogave, si edhe kryesit e veprave penale t
tregtis ilegale me drog dhe personat qe e blejn drogn pr nevoja

personale (t cilt nuk do t thot se duhet t jen narkoman).Prve

ktyre, gjat bastisjes, duhet t krkohen edhe para, letra e shkresa t
ndryshme, numra telefonash, kartvizita, llogari t ndryshme, adresa t
hoteleve, pasaporta, dokumente mbi pronsi t prons s luajtshme dhe
t paluajtshme (shtpi, banesa, shtpi vikendi, lokale, puntori,
automobila ,etj.), sepse kto prona mund t shrbejn si dshmi n procedurn
penale.Duka pasur parasysh karakteristikat e ndryshme t drogave,
sht e domosdoshme t dihet se cilat droga jan t krkuara n
momentin e caktuar, cilat jan karakteristikat e tyre (pr shkak t detektimit t
suksesshm n vendin e ngjarjes), ku sheshen m s shumti, ku mund t
fshehen n rastin konkret (eventualisht prvojat e mhershme n lidhje me
persona t caktuar).Duka pasur parasysh prgatitjen profesionale
kriminalistike t policis n kushtet tona, sht vshtir t pritet se t
gjith polict q marrin pjes n ekipin e bastisjes kan njohuri specialistike nga
kjo fush, prandaj sht me interes q n planin e bastisjes t
parashikohet njohja e t gjithve me mjetin e bastisjes dhe me shkalln
e domosdoshme t kujdesit gjat veprimit me materiet e gjetura, t cilat
dyshohet t jen droga. N kt vshtrim, nuk guxon t ket kurrfar
improvizimesh, si, p.sh., shijimi me qllim t identifikimit t shijes (marrja e
pluhurit n gisht dhe lpirja, si ndodh n filmat e aksionit), lnia e
drogs s gjetur n tavolin (mund t asgjsohet nga banort) ose
paketimi joprofesional me qllim t sigurimit. Mendojm se policia nuk do t
duhej t kryente bastisje pa dorza prkatse, kryesisht pr shkak t
mbrojtjes shndetsore personale.Ky qndrim nuk duhet t shpjegohet n
mnyr t veant nse dihet se narkomant jan persona q hyjn n
grupin e njerzve t rrezikuar nga infektimi me AIDS. Gjat bastisjes polict
mund t bien n kontakt me shiringa t prdorur, me gjilpra, me droga
dhe gjra tjera q jan prdorur nga narkomant. Natyrisht, as vetm prekja
e disa materieve nuk sht e preferueshme. Bhet fjal pr materie t
rrezikshme bio-toksike.
Prve drogave, gjat bastisjes mund t gjenden edhe materie t
ndryshme q nuk i kan vetit e narkotikve, por shrbejn pr prodhimin dhe
prpunimin e drogave. Kto jan t ashtuquajturit prekursor. Gjetja e
prekursorve sht me interes t veant, sepse tregon mundsin e
ekzistimit t laboratorve ilegal t narkotikve.Natyrisht, n fazn e
prgatitjeve duhet t parashikohet edhe mundsia e zbulimit t
laboratorve ilegal t narkotikve, prandaj t gjith polict q kryejn bastisje
duhet t njoftohen n mnyr adekuate. Prve tjerash, sht e nevojshme
q polict t veprojn m kujdes maksimal, duke pasur parasysh se far
mund t ndodh n qoft se do ti qaseshin puns n mnyr joprofesionale, n
situat t caktuar.
S fundi, duhet t parashikohet far pajisjesh mund t gjenden n
banesn q bastiset. Ktu mendojm n dy lloje pajisjesh: n pajisje pr
konsumimin e drogs dhe n pajisje pr matjen dhe paketimin e drogs. T
tilla mund t jen shiringa, gjilpra, luga e zakonshme e ushqimit, goma pr
shtrngimin e venave, gryka e shishes, qafa e gots s thyer, peshorja e
vogl precize (mund t jet edhe e zbukuruar), brisku ose mprehsi i
lapsave, letra stanioll, kutit e zbrazta t shkrepss, etj.
Gjrat q nuk jan pron e askujt, si jan, p.sh., paketat, valixhet e
hedhura prej trenit, paketat e rna nga kamiont, automjetet e braktisura,

etj., bastisen sipas parimit t prons, pavarsisht nga pronsia, por, ato
mund t bastisen lirisht, pasi jan pron e askujt.Gjrat e tilla kan pronar,
por ata nuk i posedojn, prandaj pronarve as nuk u cenohet e drejta e
pronsis, as e drejta e disponimit t prons dhe as e drejta e privacis.
Prgatitjet pr bastisje me qllim t gjetjes s personave q krkohen ose q
duhet t bastisen prfshijn vrtetimin e gjeneralieve komplete dhe,
eventualisht, biografia kriminale.N kt kuptim, s pari sht e
domosdoshme t vrtetohet identiteti i personit t caktuar, e pastaj t
gjitha t dhnat n dispozicion q mund t jen me interes pr bastisje
efikase. Kjo nnkupton emrin, mbiemrin(pr grat e martuara dhe
mbiemrin e vajzris), ofiqin, emrin e babs, emrin dhe mbiemrin e
vajzris s nns, ditn, muajin dhe vitin e lindjes, vendin e lindjes,
vendbanimin e prhershm (shtetin, qytetin, rrugn dhe numrin), eventualisht
edhe vendbanimin e prkohshm, numrin e telefonit, t telefonit t dors dhe
faksit, adresn e emailit (n qoft se ka), profesionin, vendin e puns,
shtetsin, prkatsin nacionale dhe gjendjen familjare. Kur flitet pr
gjendjen familjare duhet t vrtetohet nse personi sht n bashksi
jashtmartesore dhe, n qoft se ka mundsi dhe koh, duhet t vrtetohet
nse eventualisht ka lidhje intime jashtmartesore me persona t caktuar.Kjo
sht me rndsi t veant pr t ditur se ku mund t krkohet. Po kshtu,
mendojm se sht me interes q, sipas mundsis, t msohet nse
personi jeton n m shum banesa, pra se, prve n banesn e vet, koh pas
kohe banon edhe n ndonj
banes tjetr (p.sh. n banes t dashnores apo t dashnorit).Nuk bn t
prjashtohet as mundsia q dikush mund t banoj koh pas kohe edhe
n banesn e prindrve apo n shtpizn familjare t vikendit, jo larg
vendbanimit t prhershm. Pr kt arse, sa her q ekzistojn mundsit
reale, gjithmon duhet s paku t bhen prpjekje q t konstatohet
nse i dyshuari, prve n shtpin apo banesn e vet, ndonjher banon
edhe n ndonj shtpi apo banes tjetr. Kjo e dhn mund t jet kye,
sidomos kur gjurmohet ndonj person q fshehet apo kur m par i sht
bastisur shtpia ose banesa, por pa sukses.Kto mund t jen indicie q
tregojn q personi mund ta shfrytzoj ndonj objekt tjetr pr banim ose
pr fshehjen e mjeteve t veprs penale.Prve ktyre, nuk duhet t
harrohet se shtje kye sht edhe prshkrimi i personit, sepse n ekipin
e bastisjes mund t marrin pjes edhe polic q nuk e njohin personin prkats.
N qoft se ekziston ndonj fotografi signaletike apo ndonj fotografi
tjetr, ajo duhet tu tregohet pjestarve t ekipit. Sipas mundsis,
duhet t vrtetohet se a ka personi i dyshuar qen q e mban n shtpi ose
banes, sepse kjo mund t prodhoj komplikime t caktuara gjat hyrjes n
shtpi apo banes.
Gjithmon duhet t llogaritet edhe mundsia e vendosjes s kurtheve t
ndryshme, m qllim t hakmarrjes pr bastisje (p.sh, shfrytzimi i
energjis elektrike, lndve e mjete shprthyese, helmeve, etj.).
Kur bhet fjal pr biografit kriminale eventuale, ather pa prjashtim
duhet t bhen verifikime n evidencn e t dnuarve dhe n evidencn
kriminalistike. Kto verifikime mund t kryhen shpejt, kshtu q nuk do t
ndikojn n urgjencn e veprimit. N qoft se personi sht evidentuar
n evidencn e t dnuarve ose n ndonjrn nga evidencat operative
kriminalistike, kjo sht mundsi e mir q t bhet vlersimi i shum

karakteristikave t tij, kshtu q mund t planifikohet veprimi adekuat.

Nprmjet verifikimin n evidenca mund t vrtetohet nse personi ka
prirje pr sjellje t dhunshme apo pr rezistenc, nse posedon arm
ilegale dhe, eventualisht, nse sht i varur, p.sh. nga droga. Sipas
mundsis, policia duhet t njoftohet me prshkimin ose me fotografin e
t dyshuarit, n qoft se ajo gjendet n evidenca.
Vendi i bastisjes
Kur bhet fjal pr vendin e bastisjes, pra shtpis, baness dhe
hapsirave tjera, ather prgatitjet jan jashtzakonisht t rndsishme
dhe t domosdoshme. Pr kt arsye, pavarsisht prej urgjencs,
mendojm se s paku prgatitjet minimale nuk duhet t mungojn.Edhe
dika, prgatitjet nuk jan shtje e teoris kriminalistike, por veprime
q kan lidhje t drejtprdrejt me praktikn kriminalistike.N teorin
kriminalistike nuk flitet n mnyr shum t detajuar pr vendin e
bastisjes, prandaj ktu do t bjm nj vshtrim t veant pr vendin e
bastisjes.
Verifikimi i par bhet n evidencn e lajmrim-lajmrimit, pasi
gjithnj ekziston mundsia q personi i caktuar t ket ndrruar
vendbanimin. Ky verifikim mund t ket prfundime t
ndryshme.Prvojat e praktiks son kriminalistik tregojn se qytetart
nuk i respektojn shum evidencat dhe nuk jan shum t kujdesshm q
t paraqesin ndrrimin e vendbanimit.Kt duhet pasur parasysh, sepse
mund t ndodh q pikrisht personi
banesa e t cilit duhet t bastiset nuk e ka paraqitur ndrrimin eventual
t vendbanimit. Kt verifikim duhet shfrytzuar pr t vrtetuar kush
jeton n familje me personin t cilit duhet ti bastiset banesa.Gjithashtu, duhet
t kihet parasysh se kriminelt, madje edhe qllimisht, nuk e paraqesin
vendbanimit, n mnyr q t vshtirsojn punn e policis.Natyrisht, nga
evidenca nuk mund t konstatohet me saktsi se personi i caktuar vrtet
banon n adresn e paraqitur.Pr kt arsye, sht e domosdoshme q t
bhen verifikime n terren, para s gjithash n adresn e paraqitur n
shrbimin e lajmrim-lajmrimit.
Verifikimi n terren prfshin vzhgimin operativ dhe mbikqyrjen e
objektit, shtpis ose baness. Para s gjithash, duhet t gjendet rruga
dhe numri i caktuar q sht identifikuar n evidencn e lajmrimlajmrimeve. Si pasoj e rrethanave t ndryshme, n vendin ton sht e
mundur q n numrin e caktuar t mos jetoj askush, sepse mund t bhet
fjal pr shtpi apo banes t dmtuar e t shkatrruar, n t ciln nuk sht e
mundur t banohet.Situatat e tilla nuk jan t shpeshta, por nuk jan edhe
t paparashikueshme. N qoft se ndodh kjo, ather sht e
domosdoshme q n terren, n mnyr t drejtprdrejt t msohet se ku
banon pronari i shtpis s dmtuar apo t shkatrruar.
Kur t gjendet shtpia ose banesa e caktuar, ather sht e nevojshme
q t prcaktohen pozita dhe karakteristikat e objektit.S pari prcaktohet
pozita e objektit n raport me rrugn e pastaj n raport me objektet
tjera t rrethins.Gjat prcaktimit t lokacionit t sakt, sht e
nevojshme t vrtetohet nse objekti nse objekti gjendet pran rrugs ose
jo, far ka n rrethin dhe, mbi t gjitha, a ka pran objektit lokale hoteliere n
t cilat eventualisht tubohen kriminelt.Nse bhet fjal pr shtpi,
prcaktohet se sht e izoluar apo jo, se a ka dyer dhe dritare n t katr

muret dhe far jan mundsit e qasjes n rrethanat e caktuara. Natyrisht,

situata m e komplikuar sht nse shtpia sht e zoluar prej t tjerave
dhe nse ka dyer e dritare n t katr muret, sepse kjo pamundson qasjen e
pavrejtur t policve q shkojn pr t kryer bastisje. N qoft se bhet fjal
pr banes, ather prcaktohet n cilin kat gjendet dhe si sht e
vendosur brenda ndertess.Gjithashtu, prcaktohen edhe dritaret, n
mnyr q t prcaktohen m von drejtimet e qasjes konspirative t
policve.sht e nevojshme gjithashtu q t vrtetohet nse ndrtesa ka
halje dytsore e shkall zjarri, nse ballkoni i baness sht e lidhur me
ballkonin e baness s fqinjit, i cili mund t shfrytzohet pr arratisje dhe, sipas
mundsis, duhet t vrtetohet nse banesa sht e siguruar me dyer t
blinduara.Pas kryerjes s vzhgimit dhe mbikqyrjes n terren, sht e
nevojshme t verifikohet nse n fqinjsi banojn persona t tjer t
dyshuar, n mnyr q t evitohen situatat e pakndshme gjat bastisjes. N
qoft se situata konkrete e krkon, duhet t sigurohet edhe projekti i
baness, sepse kjo mund t ndihmoj pr zbulimin e strehimoreve eventuale dhe
bunkerve t ndrtuar enkas pr fshehjen e veprave penale. Shtrohet pyetja
se si t veprohet me hapsirat q nuk jan banesa, pra me pjest
prbrse t baness q jan n pronsi t pronarit t baness, si jan
shkallt para baness. Duhet t dihet se n far rastesh dhe n far
kushtesh bhet bastisja e tyre.Qndrimet lidhur me kt shtje jan t
ndryshme. Ka mendime se hapsirat e tilla nuk bjn pjes n
kategorin kushtuesejuridike
t baness dhe hapsirave tjera, prandaj mund t bastisjen n
mnyr t papenguar e n mnyr t veant, si edhe mendime se ato
bjn pjes n hapsirat q i prkasin baness, prandaj mund t bastisen
vetm kur bastiset edhe shtpia.
Sipas mendimit ton, hapsirat si jan: korridoret, shkallt dhe
ashensort, nprmjet t cilave arrihet deri t banesa, mund t bastisen
lirisht, si t ashtuquajturat vende publike fiktive, me kusht q kryerja e
bastisjes nuk rrezikon pacenueshmrin e baness dhe jets private e familjare.
Hapsirat e tilla shfrytzohen jo vetm nga banort, por edhe nga
kategorit tjera t personave, si jan mysafirt, akvizitort, postiert,
lypsit, etj., prandaj do t ishte joekonomike t shtrohen kushte m t
ashpra se sa ato t parashikuara n KPP. Me kt rast, duhet t dallohen mjetet
si jan: vitrinat, arkat, etj, q gjenden n hapsira t tilla, t cilat i
kan shfrytzuesit dhe pronart e tyre.Pr kto objekte vlejn dispozitat
q vlejn edhe pr banesat.
Koha e bastisjes
Ekziston nj pikpamje e gjithpranueshme se bastisja nuk guxon t
jet e as e hershme dhe e vonuar, n kuptimin e kohs s kryerjes dhe se
sht m mir q bastisja t kryhet ditn se sa natn, pr shkak t kushteve t
bastisjes.Caktimi i kohs s bastisjes mund t bhet pas kryerjes s
prgatitjeve. Me kt rast duhet t kihet kujdes q n trsi t zbatohet
parimi i befasis s goditjes s par, gjat hyrjes n banes apo n hapsira
t tjera.Praktikisht, kjo do t thot se koha e bastisjes nuk duhet t
caktohet sipas hamendjes s policis, por n baz t informacioneve t
caktuara, t cilat kan t bjn me kriminelt, q do t thot se bastisja
duhet t bhet n kohn kur personi i caktuar gjendet n banes.

Vrejtjet paraprake tregojn qart se prgatitjet duhet t jen

maksimalisht t bazuara dhe se asgj nuk bn ti lihet rastit. Nprmjet
mbikqyrjes s baness, sht e nevojshme t vrtetohet m siguri
koha kur gjendet n shtpi krimineli, dhe n at koh t planifikohet momenti
m i prshtatshm pr hyrje n banes dhe pr kryerjen e bastisjes.Ka
pikpamje t ndryshme lidhur me kohn m t prshtatshme pr
bastisje, por koha m e prshtatshme pr bastisje varet nga rrethanat
dhe nga secili rast konkret. Karakteristike pr mnyrn e jets s shumics s
kriminelve, gj q sht me interes n raste t tilla, sht se ata kthehen
n banes n ort e vona t nats, madje edhe n ort e hershme t
mngjesit, dhe flen deri von n mesdit, madje edhe m gjat. Por, nj
numr m i vogl i kriminelve zgjohen hert dhe gjat gjith dits qndrojn
shum pak n shtpi. N qoft se ekziston mundsia q kjo t prcaktohet
me saktsi, ather kjo sht baz e mir pr caktimin e kohs s hyrjes
n banes dhe t bastisjes.
Plani operativ i bastisjes
N teori nuk sht e diskutueshme se ka do t duhet t prmbante
plani, gjegjsisht se ka do t duhet t planifikohej pr bastisjen e
baness. Me plan duhet t parashikohet kush e prbn ekipin (grupin)
operativ t bastisjes dhe kush sht udhheqs i tij; cilat jan detyrat
individuale t secilit antar; kush dhe ku do t bastiset; cili sht objekti i
bastisjes; cilat mjete materiale e teknike do t prdorn gjat bastisjes (mjetet
transportuese, armt, mjetet pr lidhjes, mjetet e lidhjes, dorzat pr
kryerjen e bastisjes, baterit, qeset pr paketimin e mjeteve t veprs
penale, mjetet pr dyllosjen e baness, mjetet pr hyrje t dhunshme
gjegjsisht pr hapjen e dhunshme t dyerve t hyrjes, si jan i
ashtuquajturi katapult ose els i qytetit, dokumentet pr bastisje t
ligjshme); koha e sakt e bastisjes, koha e sakt e bashkimit (duhet t
prcaktohen sakt rrugt npr t cilat do t leviz grupi operativ);
mnyra e hyrjes n banes; nse do t prdoret qeni i strvitur zyrtar
pr gjetjen e drogs dhe pr paralizimin e qenit q eventualisht e mban pronari i
baness dhe, sipas nevojs, si do t angazhohen dshmitart.
Taktika e hyrjes n shtpi
Afrimi shtpis ose baness
Veprimi i afrimit, n kuptimi e gjer, sipas mendimit ton, praktikisht
fillon q n momentin e daljes s grupit operativ nga lokalet zyrtare dhe
lviz rrugs s prcaktuar me saktsi n drejtim t objektit t bastisjes. Rruga
prcaktohet n fazn e prgatitjeve dhe ka rndsi t veant q grupi ti
afrohet n mnyr t padiktueshme ose konspirative baness q do t
bastiset. Arsyet pr nj veprim t till jan tashm t njohura.
Domethn, arritja konspirative deri n banes sht parakusht
themelor pr suksesin e bastisjes. N t kundrtn, mund t ndodh q
krimineli t arratiset ose t fsheh a t asgjsoj mjetet e veprs penale
dhe dshmit, apo mund t shtihet sikur n shtpi nuk ndodhet askush, gj q
mund t shpie n heqjen dor nga bastisja.Gjithashtu, kriminelt mund t
prgatiten n banes pr rezistenc.Pr kt arsye, ekipi operativ duhet
t lviz rrugs s prcaktuar m par, me automobil deri ku sht e
mundur, e pastaj kmb. Konspiracioni i prmendur duhet t ruhet deri
n momentin e hyrjes n banes.
Bllokada e shtpis ose baness

Grupi operativ duhet t prbhet prej dy grupesh: grupit pr bastisje

dhe grupit pr bllokadn e shtpis. Pavarsisht prej t gjitha
rrethanave t rastit konkret, mendojn se ky ekip nuk guxon t ket m
pak se shtat polic, tre n grupin pr bllokad dhe katr n grupin pr bastisje,
nj prej t cilve duhet t jet femr. Disa autor thon se bastisja duhet t
paraprihet nga nj bllokad e rrufeshme, forca e s cils varet nga
rrethanat konkrete dhe shkalla e rrezikut potencial, m s shumti nga
sulmet apo rezistencs nga banesa n t ciln duhet t kryhet bastisja.
Bllokada duhet t mbetet fshehtsi deri n fillimin e bastisjes.Kjo bllokad
mund t shndrrohet n prit, n qoft se sht e nevojshme pr
prgjigje ndaj sulmit ose rezistencs s kriminelit nga banesa. Detyr e
grupit pr bllokad sht q t siguroj dyert dhe dritaret, n mnyr q
askush t mos mund t largohet nga shtpia as t hyj n shtpi apo q n
mnyr t pavrejtur t hidhen dshmit.N qoft se sht konstatuar se
personi shtpia e t cilit bastiset sht i armatosur dhe sht i gatshm ti
prdor, ather pr sigurin e policve, gjat bllokads sht e nevojshme q
n vendin e prshtatshm t vendoset snajperisti. Nj prej momenteve kritike
sht ai kur grupi i bastisjes hyn n shtpi. N at moment mund t ket
prpjekje t kriminelit q t arratiset npr dritare ose t hedh mjetet e
veprs penale, po ashtu nga dritarja. Varsisht prej mjete q posedon,
kryesi i veprs penale mund ti paketoj shpejt mjetet e veprs penale
n ndonj qese dhe ti var n ndonj gozhd n pjesn e jashtme t murit
t shtpis, afr dritares, gj q mund t bhet n mnyr t pavrejtur, kshtu
q mjetet nuk do t gjendeshin gjat bastisjes. N raste t lidhjes s
ballkonit t baness me ballkonin e baness n fqinjsi, mjetet e veprs penale
mund t hidhen n ballkonin e baness fqinje, gj q do ta bnte bastisjen
pjesrisht ose plotsisht joefikase.Prve ksaj, grupi pr bllokad mund t
shrbej edhe si mbshtetje n rast t rezistencs fizike ose t armatosur
s kriminelit n banes.S fundi, grupi pr bllokad ka pr detyr q t
pengoj hyrjen e kujtdo qoft n banesn q bastiset.
Mnyra e hyrjes n shtpi
Mendojm se lidhur me shtjen e hyrjes n shtpi ekziston nj
mosprputhje e caktuar midis zgjidhjeve q ofron teori dhe veprimit n
praktikn kriminalistike.N Teori, shum pak flitet rreth shtjes si t
zgjidhet mnyra m e prshtatshme q n mnyr sa m efikase dhe m t
sigurt t hyhet n shtpi, prve q theksohet se grupi i batisjes duhet t
veproj me kujdes maksimal n rast se pritet rezistenc e armatosur nga
shtpia. Disa autor ofrojn zgjidhje n aspektin e ndihms nga ana e
kujdestarit t shtpis ose ndonj personi tjetr, gj q, sipas mendimit
ton, nuk sht zgjidhje e mir n situata t rrezikshme. Kjo ndoshta ka
mundur t zbatohet n praktik para dhjet a m shum vjetsh, por sot kjo
sht pothuaj e paimagjinueshme. Mbi t gjitha duhet t kihet ndrmend
rreziku pr qytetart q do t ndihmonin polict pr t hyr n banesn
e dikujt. Ky rrezik mund t manifestohet si n momentin e aktit t hyrjes
n banes ashtu edhe m von, n form t hakmarrjes s kriminelit. Por,
nuk sht vetm kjo arsye q kjo pikpamje t jet e papranueshme.
Duhet t besohet se edhe qytetart (kujdestari i shtpis ose dikush
tjetr) jan t vetdijshm pr rreziqet e ndryshme, prandaj nuk do t
pranojn leht q t bashkpunojn me policin n kt form. Ne mendojm
se nj zgjidhje e till do t duhet t nxirrej plotsisht nga teoria kriminalistike

ose q t sistemohen n variantet rezerv q do t aplikoheshin vetm n

situata t prshtatshme.Prandaj, pr hyrja me mashtrim n shtpin e
kriminelit t rrezikshm duhet t planifikohet duke shfrytzuar nj polic
t br tebdil, n mnyr q qytetart e pafajshm t mos i ekspozohen rrezikut
pr jet.
Meqense ka shum mnyra t hyrjes n banesn ose shtpin e
caktuar, pr secilin rast sht e domosdoshme t prcaktohet
paraprakisht mnyra m e prshtatshme si edhe varianti rezerv, i cili do t
zbatohej n rast t dshtimit t planit.Kshtu, n Banes mund t hyhet:
duke u prezantuar zyrtarisht dhe duke i krkuar pronarit q ta hap
dern; duke u prezantuar n mnyr t rrejshme, n qoft se dyshohet se
personi nuk do ta hap dern vullnetarisht (prezantimi i rrejshm bhet duke u
paraqitur si postier, inkasant, fqinj, etj);duke u br tebdil me uniform t
postierit ose me mantel t bardh t puntorit shndetsor q bn
grumbullimin vullnetar t gjakut; npr dritare; npr ballkon, nprmjet
kulmit; ose mund t hyhet edhe me dhun, duke zhvendosur dern me mjete t
prshtatshme, me t ashtuquajturin katapult.M n fund, gj q mund t
ndodh rrall, njerzit nganjher nuk i mbyllin me dry dyert e hyrjes,
gj q mund t shrbej pr hyrje t papritur, efikase dhe t sigurt n
banes. Por, n qoft se prgatitjet pr bastisje tregojn se bhet fjal pr
kriminel t rrezikshm q sigurisht nuk do ta hap dern vullnetarisht
apo n qoft se bhet fjal pr dyer t blinduara (t cilat vshtir mund
t hapen n mnyr t dhunshme), ather sht e nevojshme t
planifikohet nj mnyr specifike pr hyrje n banes.
N raste t tilla, sht e nevojshme q, nprmjet vzhgimit e
mbikqyrjes s fsheht t baness dhe nprmjet prcjelljes s fsheht t
t dyshuarit, t bhen prgatitje dhe t arrestohet n vendin dhe n kohn e
prshtatshme, e pastaj bashkrisht me t t shkohet n bastisjen e
baness. Por, edhe kriminelt vazhdimisht i hulumtojn dhe analizojn
veprimet e policis. Kt e dshmon fakti se ata kan gjetur mnyr q
t mbrohen nga ky trik i policis. N rast se n shtpi ose n banes
mbahet dhe strshitet drog, ather t gjitha antart e familjes jan t
njoftuar pr kt. N kt rast, gjithmon n shtpi gjendet ndonjri prej
tyre, ndrsa ata q dalin jasht e mbajn elsin me vete. Koht e fundit
aplikohet edhe vendosja e dyerve metalike me grila, si dyer t dyfishta,
prapa dyerve t hyrjes, kshtu q edhe hyrja me dhun sht pothuaj e
pamundur. Prvojat e praktiks kriminalistike tregojn se hyrja n banes
duhet t planifikohet n shum mnyra, pasi kurr nuk sht e sigurt se
plani paraprak mund t realizohet n mnyr efikase dhe t sigurt.
Madje edhe te planet m precize gjithmon mund t ndodh dika e
papritur, prandaj sht e domosdoshme q paraprakisht t planifikohen m
shum variante q mund t zbatoheshin n rastin konkret. Mund t ndodh q
rrethanat n vendin e ngjarje t jen aq t papritura, pra aq t
ndryshme nga ato q jan prcaktuar n fazn e prgatitjeve, sa vetm
varianti rezerv i hyrjes n banes mund t jet i mundur dhe jo varianti
kryesor i planifikuar, prandaj sht e nevojshme t planifikohen m shum
variante t ndryshme.Duhet t trheqim vrejtjen se secili polic duhet t
jet i gatshm pr prdorimin e forcs, madje edhe t arms s zjarrit, n
qoft se do t ket nevoj. Analiza paraprake shpie n prfundimin se
hyrja n banes sht pjes m delikate e bastisjes.Kjo sht plotsisht e

logjikshme, sepse n qoft se hyrja n banes sht efikase ather

plotsohet njra prej parakushteve kryesore kriminalistike pr bastisje t
suksesshme dhe pr gjetjen e dshmive t caktuara.N kt rast, udhheqsi
i ekipit t bastisjes ka prgjegjsi t madhe.Ai duhet t llogaris disa
shtje. Kto jan: siguria e antarve t ekipit, siguria e banorve,
veprimi n rast t rezistencs, shpejtsia e veprimit dhe ligjshmria e veprimit.
Goditja e par pas hyrjes n shtpi ose banes
Pa marr parasysh mnyrn e hyrjes na shtpi a banes, sht i
domosdoshm veprimi metodik, kur bhet fjal pr veprimet e para q duhet
t ndrmerren menjher pas hyrjes.T gjitha autort, pothuaj pa
prjashtim flasin veprimin metodik, por ajo q kemi vn re ka t bje me
masat dhe veprimet q i rekomandojn me rastin e goditjes s par.
Mendojm se gjithmon duhet t insistohet n renditjen e veprimeve,
pr shkak se veprimet paraprake jan parakusht pr ndrmarrjen e
veprimeve t mvonshme. N baz t konstatimeve paraprake, mendojm
se ekipi s pari duhet t prezantohet dhe t tregoj arsyet pr hyrje n
shtpi, pa marr parasysh zhvillimin e situats momentale (a sht br
apo nuk sht br rezistenc), sepse qytetart duhet t din se bhet fjal pr
veprim zyrtar, e pastaj, pa humbur koh, duhet tu kufizohet lvizja t gjith
personave q gjenden n shtpi dhe ata duhet t mbahen nn kontroll
dhe mbikqyrje.
Pothuaj njkohsisht duhet t vrojtohet brendia e shtpis, me qllim t
parandalimit t prpjekjeve pr asgjsimin e dshmive.Pas ksaj duhet t
bhet patjetr bastisja e pjesshme e t gjith personave, pa prjashtim, e
pastaj duhet t legjitimohen t gjith, n mnyr q t identifikohet i
dyshuari, n qoft se sht i pranishm.N qoft se t gjith banort nuk i
kan me vete lejet e identifikimit, kjo e vshtirson identifikimin e t
dyshuarit, sidomos nse polict e takojn pr her t par dhe nuk din as
se si duket.Por, momenti i legjitimimit mund t shfrytzohet pr
rezistenc eventuale apo pr shkaktimin pengesave t ndryshme, pr t
asgjsuar ose pr t hedhur dshmit.Prandaj, propozojm veprime t tilla
q, para s gjithash, do t jen t sigurta si pr policin ashtu edhe pr
banort, n mnyr q shkalla e rrezikut t ulet n minimum.Me kt rast nuk
ka nevoj t kryhet bastisja provizore pr shtje sigurie apo kontrolli i
t gjith t pranishmve, pa marr parasysh se cilt jan ata. Ka
shembuj t shumt nga praktika kriminalistike q trheqin vrejtjen pr
syeltsi. Me q ka raste q dshmit t fshehen n rrobat e ndonj
plake t palvizshme ose t ndonj foshnje, konsiderojm se duhet t bastisen
t gjith t pranishmit, pa prjashtim.Vlersimi eventual mund t bhet nga
aspekti i bastisjes s detajuar t personave t pranishm, por nga aspekti
i bastisjes provizore pr shtje sigurie nuk duhet t bhen kurrfar
prjashtimesh. Pas bastisjes bhet veimi i personit t dyshuar
(personit pr shkak t t cilit bhet bastisja apo personit q krkohet)
nga personat tjer t pranishm n shtpi, t cilt vendosen n nj hapsir t
baness dhe mbahen nn mbikqyrjen e njrit prej policve.Njkohsisht,
edhe i dyshuari mbahen nn mbikqyrjen e nj polici tjetr. Polici q
mbikqyr t dyshuarin ka detyr delikate. Ai duhet t kujdeset q i dyshuari
t mos arratiset, t mos bj rezistenc, q t mos ndrmarr dika
kundr vetvetes, q t mos e marr peng ndonjrin prej banorve dhe q
t mos hedh apo asgjsoj dshmit.Prve ksaj, ky polic duhet t

vzhgoj me kujdes t dyshuarin, me qllim q t hetoj me koh

reagimet e tij psiko-fizike dhe ti shfrytzoj ato pr ngritjen e efikasitet t
bastisjes. Reagimet e t dyshuarit mund t shfaqen kur polici q bastis i
afrohet vendit ku sht fshehur mjeti i veprs penale.
N kto raste, i dyshuari mund t shqetsohet, gj q mund t
manifestohet me dridhjen e duarve, me dridhjen e zrit, me skuqje ose
zverdhje t prnjhershme t fytyrs, me djersitje t prnjhershme, me lvizje
t shqetsuara, me evitimin e shikimit n drejtim t caktuar, me manifestimin e
prnjhershm t shenjave t lehtsimit, me provokime, etj. N situata t
caktuara, vrejtja me koh dhe interpretimi i drejt i ktyre
reaksioneve, mund t shpie n prfundimin se mjeti i fshehur gjendet n
zonn e veprimit t policit q bastis apo se ai ka kaluar pran mjetit t fshehur
dhe nuk e ka gjetur.Natyrisht, kto reagime duhet t shfrytzohen. Polici
q vren ndonj reagim t dyshimt duhet ti sugjeroj n nj mnyr t
prshtatshme kolegut t tij q bastis, n mnyr q ai ti kushtoj m shum
kujdes vendit t caktuar.N kt mnyr, polici q bn bastisjen vepron n
mnyr plotsisht t papenguar dhe mund t koncentrohet vetm n
krkim. Pikrisht pr shkak t ndjeshmris s rolit operativ, mendojm se
polici q kontrollon t dyshuarin duhet t jet njkohsisht edhe udhheqs i
operacionit konkret t bastisjes. Pr fat t keq, n praktik nuk bhet
gjithmon nj ndarje e till, gj q ndikon n efektin final t bastisjes.
Natyrisht, nuk duhet t gnjehemi se sht e mundshme q gjithmon t
vm re reaksionet e caktuara t t dyshuarit, gjat mbikqyrjes.Duhet t
kihet parasysh se ka persona q mund ta kontrollojn shklqyeshm
veten e tyre dhe t duken t qet, indiferent e gjakftoht edhe n momentet
m t vshtira pr ta.
Dorzimi i dokumentacionit mbi bastisjen
Sapo t jen kryer paraprakisht masat dhe veprimet fillestare,
udhheqsi i ekipit e njofton pronarin apo shfrytzuesin e shtpis mbi
funksionin dhe shkakun e ardhjes dhe ia dorzon mandatin pr bastisje,
dhe merret me shtjen e angazhimit t dshmitarve t bastisjes.Si shihet,
praktikisht, vetm prej ktij momenti mund t filloj bastisja n
kuptimin e ngusht kriminalistik, duke respektuar njkohsisht edhe parimet e
Kodit t Procedurs Penale.
Metodika e bastisjes s shtpis
Pavarsisht prej mnyrs s angazhimit t dshmitarve apo nse
bastisja kryhet pa pranin e dshmitarve, veprimi i mtejm kriminalistik
duhet t zhvillohet sipas ksaj metodike.S pari, fillon t mbahet
procesverbali, n t cilin regjistrohen t dhnat e zakonshme, n form t
formularit.Personit te i cili bastiset i krkohet t dorzoj n mnyr vullnetare
personin ose dshmit. Nse dshmit e krkuara ose mjetet tjera q jan
n lidhshmri m veprn penale dorzohen vullnetarisht, regjistrohen n
procesverbal bashk me konstatimin se jan dorzuar vullnetarisht. Edhe nse
dorzohen t gjitha mjetet se gjenden te pronari, bastisja vazhdon sikur
t mos ishte dorzuar asgj, n qoft se dyshohet se mund t ket edhe mjete
tjera t pa dorzuara. N kt aspekt, jan t mundura situata t
ndryshme, t cilat sht shum vshtir t vrtetohen. Mund t ndodh
se pronari vrtet dorzon krejt ka ka, gj q sht varianti m i mir,
por kjo ndodh rrall. N kt rast, bastisja e mtejshme nuk do t rezultoj
me gjetjen e fardo mjeti tjetr. sht e mundur q pronari t dorzoj

mjete m pak t rndsishme, duke shpresuar se policia nuk do ti gjej

mjetet tjera, sepse ato jan t fshehura mir. N kt rast, pronari mendon
se dorzimi i mjeteve do t ndikoj q policia t jet m pak e kujdesshme
dhe me pak kmbngulse gjat vazhdimit t bastisjes.Dhe sht m e
keqja, kjo edhe ndodh n praktik, jo pr shkak se polict e
konsiderojn t panevojshm vazhdimin e bastisjes, por pr shkak se
konsiderojn se ia ka arritur qllimit pjesrisht, pa marr parasysh rezultatin
prfundimtar.Gjithashtu, sht e mundur q pronari t mos dorzoj asgj
prej dshmive q i posedon. sht rregull kriminalistik, por edhe
procesor q bastisja t bhet bastisja t bhet me t njjtn shkall
profesionalizmi dhe prgjegjsie sikur t mos ishte dorzuar asgj paraprakisht.
Vet bastisja duhet t kryhet sipas metodologjis s caktuar, si t
shtpis si objekt i bastisjes ashtu edhe t hapsirave tjera t saj. S
pari, t gjith personat e pranishm vendosen nn mbikqyrje n nj
hapsir.Gjat bastisjes s disa hapsirave, bastisja bhet nga ana e
djatht n t majt e pastaj bhet bastisja e hapsirs qendrore,
dyshemes, tavanit dhe daljeve (dritareve, ballkoneve, terasave, etj). Ky sht
garancia m e mir se asnj pjes e hapsirs nuk do t anashkalohet.
Gjat kryerjes s bastisjes, prve veprimit t ligjshm e profesional, e
konsiderojm t rndsishme q ekipi q bn bastisjen tu prmbahet
parimeve kriminalistike t sistematiks, themelsis dhe kmbngulsis,
sepse kjo sht garancia m e mir pr gjetjen me sukses t dshmive
t fshehura n vende t ndryshme brenda baness. Prve tjerash,
shpesh shfrytzohen zbraztit e orendive, instrumenteve muzikore, lodrave,
adrave, llambave elektrike, radioaparateve dhe televizorve. Kriminelt
shpesh ndrtojn strehimore dhe bunker n mure, n orendi, n tavan
dhe nn dysheme apo parket. Gjith kjo shpie n prfundimin se sht e
pamundur t prmenden t gjitha vendet ku mund t fshehen dshmit.
Madje, e konsiderojm t paarsyeshme q t prmendim dhe t veojm
vendet ku mund t fshehen mjetet ose dshmit, sepse kjo do t mund
ti mashtronte polict ashtu q ata do t mund t koncentroheshin n
kto vende dhe mund t anashkalonin vendet tjera. N kt kuptim,
ndoshta do t mund t flitej pr vende n t cilat jan gjetur m s
shpeshti, gjat praktiks konkrete kriminalistike, duke konstatuar se gjith
banesa duhet t bastiset me kujdes t njjt dhe me profesionalizm.
M n fund, n kuadrin e trajtimit t bastisjes duhet t theksohet edhe
posedimi i informacioneve q flasin pr fshehje t dshmive konkrete n
vendin e prcaktuar sakt t shtpis.N kt rast, duhet t kihet parasysh
se bastisja n vendin e caktuar nuk do t bhet q n fillim, sepse do t
dekonspironte informatorin.Ky veprim do t kishte pasoja t shumfishta
negative. S parti, pronari i dshmive sigurisht do t zbulonte burimin e
informacioneve, gj q do t rrezikonte sigurin e informatorit dhe,
rrjedhimisht, do t onte n ndrprerjen e bashkpunimit t informatorit me
policin. Ky veprim do t kishte edhe ndikime t dmshme profesionale,
sepse do t vshtirsonte shtjen e angazhimit t informatorve t rinj.
sht vshtir, pothuaj e pamundur, q pr veprime t tilla
joprofesionale t mos merrej vesh n qarqet kriminale. N kt rast do
t rritej shkalla e mosbesimit n relacionin midis kriminelve dhe policis,
gj q mund t ndikoj n rnien e efikasitet t bashkpunimit pr sigurimin e
informacioneve, sidomos n nivelin lokal.Mendojm se, n rast t marrjes s

informacionit se dshmia sht fshehur n nj vend t caktuar t

baness, bastisja nuk duhet t filloj nga hapsira ku gjendet ai vend, ndrsa
kur t arrihet te ajo hapsir, bastisja duhet t kryhet sipas parimeve t
prgjithshme taktike, duke pasur kujdes q n asnj mnyr t mos
vrehet se q m par sht ditur se ku ishte fshehur mjeti apo
dshmia. N qoft se kjo nuk sht prcaktuar paraprakisht me plan,
ather udhheqsi i ekipit operativ prcakton hapsirat prej t cilave do t
filloj bastisja, por mendojm se batisja do t duhej t fillonte prej banjs,
kuzhins dhe korridorit. Pikrisht n banj dhe n kuzhin mund t
fshehen disa dshmi, para hyrjes s policis n shtpi ose banes, apo
n kto hapsira mund t bhen prpjekje pr asgjsimin e dshmive. Kur
sht fjala pr korridorin, kjo hapsir sht me interes pr shkak t
lvizjes dhe, eventualisht, daljes s domosdoshme ose hyrjes s papritur n
banes.Pr arsye kriminalistike, ndonjher sht e preferueshme q t
bhet edhe e ashtuquajtura bastisje e prsritur e shtpis dhe hapsirave
tjera. Kjo nnkupton nj bastisje t dyt, pas kryerjes s bastisjes s
pasuksesshme.
Arsyet pr mossukses mund t jen t ndryshme, por m s shpeshti
ndodh pr shkak t veprimit siprfaqsor, t ngutshm, jo metodik dhe
kmbnguljes s pamjaftueshme dhe veprimit t vonuar.Por, pr arsye
kriminalistike-taktike, q m par mund t planifikohet nj bastisje
siprfaqsore, e cila zakonisht jep rezultate negative. Kur i dyshuari
shqetsohet ose qetsohet dhe ndjehet i sigurt, duke vepruar sipas
parimit
t befasis, kryhet nj bastisje e befasishme dhe e thell.Pas bastisjes
par siprfaqsore dhe daljes nga objekti i bastisjes, i dyshuari mund t
ket sjellje t ndryshme.S pari, n qoft se parashikon mundsin e
prsritjes s bastisjes, mund ti fsheh mjetet apo dshmit n vende q i
konsideron m t sigurta.S dyti, n qoft se mashtrohet nga bastisja e
pasuksesshme, mund t marr pr t ruajtur mjete t reja ose persona t
tjer, sepse nuk e parashikon mundsin e bastisjes s serishme. Pr kt
arsye, objekti i bastisjes duhet t vzhgohet vazhdimisht dhe t
prcaktohet koha m e prshtatshme e bastisjes s srishme (e njjta
dit, dita n vijim ose pas disa ditsh), n mnyr q suksesi i bastisjes s
prsritur t jet i plot.
N literaturn kriminalistike flitet kryesisht mbi bastisjen si institut
kriminalistik dhe m pak mbi bastisjen pr gjetjen e drogs. Pr kt
arsye, materien n vijim do ta elaborojm n baz t analizave t
materialit empirik nga praktika jon kriminalistike dhe gjyqsore,duke iu
prmbajtur postullateve t prgjithshme teorike t ktij instituti
procesor e kriminalistik.
Bastisja e banjos, WC-s dhe tualetit
Gjat bastisjes s hapsirave t tualetit, krahas metodologjis s
kriminalistiks s prgjithshme, duhet ti kushtohet rndsi e veant
vendeve dhe mjeteve t ktyre hapsirave, si jan: filxhani i WC-s dhe
ujvara, lavamani, lavarija, shporta e rrobave t palara, bojleri me gaz
dhe kapaku i poshtm i bojlerit klasik,hapsira nn vask, zgavra e ventilimit
dhe oxhaku si edhe tubat e pastave t dhmbve e t pastave t rrojs,
kremat e ndryshme, sprejet, shampont e parfumet dhe detergjentet.

Kur sht fjal pr filxhanin e WC-s, kujdes i veant duhet ti

kushtohet s pari prmbajtjes s tij, sepse mund t ndodh q atu t
jet hedhur ndonj mjet, p.sh. droga e cila mund t jet hedhur pr tu
asgjsuar, gjat hyrjes s policis n banes.Pastaj duhet t kontrollohet
pjes e poshtme e gypit t ujit midis ujvars dhe filxhanit. Ky sht
vend i prshtatshm pr fshehjen e mjeteve t vogla, sidomos n prag t hyrjes
s policis n banes. Natyrisht, ujvara duhet t kontrollohet n mnyr
t kujdesshme, sepse n t, prve drogs, mund t fshehen edhe mjete t
tjera, sidomos arm. Trheqim vrejtjen se polict nuk duhet t jen tepr
t ndjeshm ndaj mjeteve dhe materieve kundrmuese. Polict nuk bn
t ngurrojn q t kontrollojn ndyrsin e njerzve (prej rrobave t
palara q kundrmojn e deri te letra e prdorur e tualetit.Gjithashtu, pa
hamendje duhet t kontrollohet edhe WC-ja fushore ose grumbulli i
plehut t kafshve. Si edhe n rastin e filxhanit t WC-s, duhet ti
kushtohet kujdes edhe kontrollit t lavamanit, t sifonit, gypave t lavamanit
dhe gypave t kanalizimit.Lavatrija mund t shrbej pr fshehjen
afatgjat t mjeteve t caktuara.Gjat bastisjes s lavaries, duhet ti
kushtohet kujdes ktyre katr vendeve: hapsirs pr vendosjen e
detergjentit dhe gypit pr nxjerrjen e ujit, filtrit, hapsirs s rrobave dhe pjess
s brendshme. Filteri i lavatries duhet t nxirret e t kontrollohet patjetr,
si edhe hapsira ku vendoset filtri.N qoft se n lavarie ka rroba t
prgatitura pr larje, ather ato duhet t nxirren dhe t kontrollohen n
mnyr t detajuar. Hapsira pr vendosjen e rrobave
duhet t kontrollohet me kujdes edhe kur ajo sht e zbrazt. Veprimet
e kontrollit t pjess s brendshme t lavaries kryhen sipas planit paraprak
t veprimit, sipas vlersimit t situats momentale n vendin e ngjarjes
ose n baz t informacioneve eventuale se n kt hapsir jan fshehur
mjetet apo dshmit q krkohen.
Pas lavatries sht e logjikshme t kontrollohet shporta e rrobave t
palara. Duhet t kontrollet do rrob, por kujdes duhet ti kushtohet
rrobave m t palara, si jan brekt, t cilat kundrmojn kshtu q polict
mund t heqin dor nga kontrolli i detajuar.
Shporta e brllokut sht gjithashtu vend i prshtatshm pr fshehjen e
mjete dhe dshmive, sidomos para hyrjes s policis n shtpi.Meq n t
hidhen mbeturin t ndryshme, sht e mundur t vendosen edhe
fardo mjetesh. Veanrisht duhet t ti kushtohet kujdes fundit t
shports, sepse n fund t shports shpesh vendoset ndonj kartu ose
qese plastike, n mnyr q t mos ngjiten mbeturinat kur shporta t
mbushet. M sipr kemi br dallim midis bojlerit me gaz dhe bojlerit
klasik elektrik, pr shkak se ata kan karakteristika t ndryshme teknike.
Bojleri me gaz, pr shkak t konstruksionit t tij, sht shum i
prshtatshm pr fshehjen e gjrave. Sa i prket bojlerit elektrik,
ather duhet ti kushtohet shum kujdes kapakut t pjess s poshtme,
nn kazanin e ujit.Me heqjen e ktij kapaku shfaqet nj hapsir ku mund
t fshehen gjra t ndryshme.Pas hapjes sht e domosdoshme heqja e
masks plastike, sepse nn t mund t fshehen gjra t ndryshme.
sht e zakonshme q, pr arsye statike dhe estetike, vaska t mbulohet me
pllaka. Zakonisht kjo bhet n nj knd t banjs, kurse n njrn nga
pjest ansore lihet nj pjes e hapur, i cila shrben pr ndrhyrje, n
rast t plasjes apo mbylljes s gypave t ujsjellsit apo t kanalizimit.

Zakonisht, kto pjes t hapura kan prmasat e nj pllake qeramike dhe

mbyllen me nj der.Sa m e madhe q t jet vaska, aq m madhe
sht hapsira midis vasks dhe murit t pllakave, gj q mundson
fshehjen e sasive t m mdha t gjrave t ndryshme.
Zgavrat e ventilimit t banjs mund t jen t ndryshme, varsisht prej
vjetrsis s baness. Ato mund t jen zgavra t thjeshta n pjesn e
jashtme t murit, pastaj zgavr me ventilator dhe zgavr ventilimi pr
shporet me gaz. {faro q t jen kto zgavra, ato duhet t kontrollohen me
kujdes.
N kohn e sotme, s paku n shtpit e banesat tona, nuk sht e
pazakonshme q n banj t ket edhe oxhak, i cili mund t ket funksion t
dyfisht. S pari mund t shrbej pr nxjerrjen e tymit t stufs q
shrben pr ngrohjen e banjs dhe, s dyti, mund t shrbej pr
nxjerrjen e tymit t bojlerit me gaz.Gjat bastisjes, duhet ti kushtohet
kujdes i veant sidomos pjess s poshtme t oxhakut, ku gjendet zgavra
pr pastrimin e tij. Kjo pjes duhet t kontrollohet detyrimisht.Pronart e
banesave shpesh arsyetohen se oxhaku nuk sht pastruar prej kohsh,
prandaj n banjo mund t bjer bloza dhe llai u pjess s brendshme t
oxhakut, nse hapet pjesa e poshtme e tij. Kto arsyetime nuk bn t
merren n konsiderat, dhe oxhaku duhet t hapet n qoft se vlersohet
e nevojshme. Preferohet q s pari pronarit ti krkohet ta hap oxhakun,
n mnyr q n baz t reagimit t tij t merret vendimi pr hapje,
qoft edhe nse udhheqsi i bastisjes nuk e ka pasur kt qllim.
S fundi, edhe detergjenti pr larjen e rrobave, i cili paketohet n sasi
m t mdha, sht i prshtatshm pr fshehjen e disa gjrave.
N qoft se bana e cila bastiset ka edhe nj apo m shum kate sipas
apo n qoft se bhet fjal pr shtpi private q ka dy banj, njrn pas
tjetrs, ather ka mundsi q t jet ndrtuar ndonj strehimore speciale
(bunker) pr fshehjen e mjeteve t ndryshme t veprs penale.Zakonisht, kto
strehimore bhen n zgavrn e kanalizimit.Gypat e kanalizimit, pr
shkaqe estetike, zakonisht murosen me pllaka qeramike.Me q gypat
kan form cilindrike, hapsira rreth tyre mund t prdoret pr fshehjen
e gjrave. Zgavrat e murimit t gypave t kanalizimit, kryesisht i kan
prmasat e nj pllake t qeramiks, t cils i prshtatet nj der e vogl. Por,
prapa ndonjrs prej pllakave tjera mund t jen fshehur gjra apo
dshmi t veprs penale. Natyrisht, n shikim t par nuk mund t
vrehet asgj e dyshimt, por, duke trokitur leht, pllaka e vendosur n
mnyr provizore, nxjerr nj tingull q dallon nga tingulli i pllakave tjer t
murosura.N bano, zakonisht, gjenden edhe raft pr tualet apo dollap pr
rroba t pastra dhe orendi t tjera.T gjitha duhet t bastisen sipas
normave t prgjithshme kriminalistike.
Bastisja e korridorit
Korridori duhet t bastiset me po aq kujdes sa edhe secila pjes tjetr e
baness.Kt e theksojm pr shkak se, ndonjher, bastisja e
korridorit bhet me nguti dhe siprfaqsisht, pasi besohet se n kt
hapsir rrall fshehen gjra.Varsisht prej madhsis s korridorit, n t
mund t ket dollap pr kpuc apo vetm kpuc, dollap pr rroba ose
vetm varse t rrobave dhe ndonj orendi apo send tjetr.Kujdes i veant
duhet tu kushtohet kpucve, pavarsisht se ku gjenden, sepse kpuct
jan t prshtatshme pr fshehjen e armve, municionit dhe sasive t vogla t

drogs.Kpucve q nuk mbathen zakonisht u futet letr e zhubrosur, n

mnyr q t ruhet forma e kpucve.Pr kt arsye, t gjitha kpuct
duhet t kontrollohen me kujdes, duke prqendruar vmendjen te
nnshtresat, taket dhe shtresa e shputs.Nuk duhet t nnmohen as
kpuct e reja, t paketuara.Gjat kontrolli t kpucve t reja duhet t
kihet n vmendje paketimi, sepse mund t ndodh q paketa t ket fund,
mure apo kapak t dyfisht.
Rrobat t cilat gjenden n dollap ose n varse duhet t kontrollohen
sipas parimeve t kontrollit t detajuar individual, sistematik e t themelt.
Asgj nuk bn t mos kontrollohet, si sht, p.sh. adra.
Ndonjher, n korridor sht e vendosur edhe kutia e njehsorit t energjis
dhe e siguresave t rrjetit elektrik.Kjo kuti duhet t hapet patjetr, sepse
brenda saj ka hapsir t prshtatshme pr fshehjen e gjrave t vogla.
N dern e hyrjes mund t jet vendosur edhe kutia e posts, e cila duhet te
kontrollohet gjithashtu detyrimisht.Detyrimisht duhet t kontrollohet edhe
kutia e posts n hyrje t ndrtess.Pr do eventualitet, vmendje e
veant duhet tu kushtohet dyerve.
Bastisja e kuzhins dhe depos
Kuzhina dhe depoja, pr shkak t destinimit t tyre, jan vende shum
t prshtatshme pr fshehjen e drogs, por edhe delikate pr bastisje.Gjat
bastisjes s ktyre hapsirave t veanta, duhet tu kushtohet vmendje e
veant t gjitha gjrave ushqimore, sidomos atyre q jan t paketuara, si
edhe ushqimeve t prgatitura.Kuptohet, gjat hyrjes n banes sht
shikuar se a ka qen n proces prgatitja e ndonj ushqimi, pjekje apo
zierje, sidomos nse n banes prdoret shporeti me dru.Kjo mas e
goditjes s par ka pr qllim parandalimin e asgjsimin eventual t disa
dshmive.
Pr kt arsye, bastisja e kuzhins detyrimisht fillon nga shporeti, qoft
elektrik, me gaz apo me dru e thngjill.Pavarsisht prej gjendjes n t
ciln sht gjetur kuzhina pas hyrjes n banes, sht e domosdoshme t
shikohet ushqimi q ka qen duke u prgatitur ose q ka qen n shporet.
Shporeti duhet t kontrollohet me kujdes, duke hapur furrn e zjarrit,
furrn e pjekjes dhe, eventualisht, zgavrat tjera.Bastisja e lavamanit dhe
e kuzhins n trsi duhet t bhet njsoj si hapsira e tualetit. Ent e
palara mund t vendosen n lavaman q t kontrollohen n mnyr t
kujdesshme.Makina pr larjen e enve sht gjithashtu e prshtatshme pr
fshehjen e disa mjeteve, prandaj sht e nevojshme q ajo t kontrollohet n
mnyr t detajuar.Vmendje e veant duhet tu kushtohet enve t
palara q mund t jen vendosur n makin.N qoft se pas hyrjes n
banes makina ka qen duke punuar, sht e domosdoshme q ajo t
shkyet menjher.Gjat bastisjes, nuk bn t anashkalohet kontrolli i
hapsirs ku vendosjet detergjenti, sepse kjo hapsir sht e prshtatshme pr
fshehjen e gjrave t vogla.Sipas nevojs, duhet t kontrollohet edhe gypi
pr nxjerrjen e ujit.Frigoriferi dhe ngrirsi konsiderohen gjithashtu vende
ku mund t fshehen gjrat, sepse n hapsirat e tyre mbahen shum gjra
ushqimore t paketimeve t ndryshme.Ngrirsi sht i prshtatshm pr
fshehje edhe pr shkak se gjrat ushqimore gjenden n akull, kshtu q
duhet t kontrollohen me vmendje.
Gjrat ushqimore, si jan:kripa, sheqeri, mielli dhe kafja, pavarsisht se
jan apo nuk jan t paketuara dhe pavarsisht se jan apo nuk jan t

hapura, duhet t kontrollohen gjithsesi.Gjat kontrolli t ktyre artikujve

duhet te veprohet n mnyr korrekte, n mnyr q ata t mos dmtohen
pa nevoj.Me interes t veant sht ndonj en e caktuar, e cila
kontrollohet n mnyr t kujdesshme, duke ruajtur ushqimin q gjendet n
t.Pijet, lngjet, komplotet, uthulla dhe mlmesat e ndryshme, t
paketuara n kuti tetrapak apo n kuti metalike duhet t shikohen t gjitha, pa
prjashtim.Me kt rast, policia nuk guxon t mashtrohet pr shkak se
paketa e ndonjrit nga artikujt duket se nuk sht hapur fare.Si sht e
njohur, do paket mund t hapet pa vshtirsi dhe t mbyllet prsri,
pa u vn re se sht br kjo.Natyrisht, kt e din mir kriminelt dhe
mund t fshehin gjra t ndryshme n paketim q duket origjinal, p.sh. n
shishen e vers s zez.Patjetr duhet t kontrollohen edhe buka, kiflet
ose brumrat tjera dhe mblsirat.N bukn e fort bajate mund t
fshehet ndonj send. Krimineli gjithmon ka nj prgjigje n pyetjen se
prse mban buk bajate n shtpi. P.sh. ai do t thot se ia ruan dikujt q e
prdor pr ushqimin e kafshve.Gjithashtu, mund t thon se buka u ka
mbetur rastsisht dhe, madje n pranin e policve, e marrin bukn q ta
hedhin n shportn e mbeturinave, me qllim q t evitojn dyshimin e policis.
Gjat bastisjes s kuzhins, duhet tu kushtohet vmendje edhe
aparateve t ndryshme t amvisris, si jan: mulliri i kafes, termosi,
shtrydhsi, mikseri, tosteri, friteza, furra mikrovalore, thithsja. etj. T gjitha
mund t shrbejn pr fshehjen e mjeteve t veprs penale.
Bastisja e dhoms s gjumit
Dhoma e gjumit, ku ka orendi, gardrob dhe shum gjra personale,
ofron mundsi t shumta pr fshehjen e dshmive t ndryshme dhe t
personave.N kt dhom mund t ket edhe vendstrehim, ekzistuese
ose t ndrtuara enkas. Si vendstrehime ekzistuese mund t shrbejn
jastkt, jorgant, dyshekt, kornizat e fotografive, zbraztirat e orendive,
abazhuri si edhe disa pjes t gardrobs dhe papuet.Prve ksaj,
mund t ndrtohen edhe bunker special, n pjest fundore ose ansore
t sirtarve dhe vitrinave, karrigeve t mbshtjella, tre-ulseve, dy-ulseve,
dyerve, vendstrehimet n mur t kamufluara me piktura, pastaj nn
dysheme e nn parket, etj. Vmendje e veant duhet tu kushtohet
lodrave t fmijve.Duke pasur parasysh mundsit e paskajshme t
taktiks dhe strategjis kriminale, gjithmon duhet t mendohet pr
befasit dhe situatat atipike.Kshtu, mund t ndodh q n banes t ket
foshnja t posa lindura, t smur q lngojn n shtrat ose persona t
palvizshm.Kto situata mund ti shfrytzojn kriminelt pr fshehjen e
gjrave, duke llogaritur se polict nuk do t bastisin shtretrit e foshnjave,
t smurve ose invalidve.Prvojat tona tregojn se polict, pr shkak t
dhembjes apo keqardhjes, nuk u kushtojn gjithmon vmendje t
mjaftueshme situatave t tilla, gj q ka pr pasoj bastisje jo mjaft efikase.
Prve t gjitha ktyre, duhet tu kushtohet vmendje edhe gjrave
tjera, t cilat n shikim t par duken t parndsishme.
Meqense n dhomn e gjumit, prve tjerash, ka edhe shum rroba,
garderob dhe shtroj, sht e nevojshme q kontrolli t bhet me
kmbngulje dhe prkushtim, n mnyr q t mos ndodh q t mbetet
dika e pakontrolluar.
Pothuaj t gjith teoricientt e kriminalistiks trheqin vrejtjen pr
mundsit e shumta t ndrtimit t bunkerve pr fshehjen e mjeteve t

veprave penale, prandaj krkojn q gjat bastisjes ti kushtohet vmendje e

veant ktyre mundsive.Nga kjo del prfundimi logjik se mjetet e veprs
penale duhet t krkohen n t gjitha vendet ku mund t fshehen ato.
Suksesi i bastisjes varet shum nga informacionet e grumbulluara
paraprakisht lidhur me bunkert e fsheht dhe vendet ku jan fshehur
mjetet e veprs penale.Vendstrehime t fshehta mund t jen hapsirat
qorre, t ndrtuara n mnyr speciale dhe t kamufluara brenda
baness.Sot nuk sht leht t ndrtohen hapsira t tilla, por disa
kriminel profesionist, sidomos kontrabandist, t cilt prcaktohen pr
veprimtari afatgjat kriminale, ndrtojn edhe vendstrehime t tilla dhe bunker.
Pr kt arsye, n rast se ekzistojn dyshime pr hapsira t tilla, sht
e detyrueshme matja e mureve e t siprfaqes s hapsirs dhe t krahasohet
me projektin e baness, i cili sigurohet paraprakisht.
Zbraztit dhe hapsirat e kamufluara n mure mund t zbulohen
nprmjet trokitjes me ekan ose me ndonj mjet tjetr t fort n mur.
Vendstrehimet dhe bunkert e fsheht mund t gjenden edhe n
hapsirn nn shkall, prapa stufave t murosura dhe nn vatr (kamin).
Hyrjet e fshehta bunkerve dhe vendstrehimeve m s shpeshti
kamuflohen me dollap, vitrina, rafte, komodina, shporet, pasqyra ose
piktura, madje edhe me raste t ndrtuara.Duke pasur parasysh kt, gjat
bastisjes patjetr duhet t maten t gjitha pjest e orendive dhe t gjitha
gjrat q jan t mbshtetura n mur.Ndonjher sht e domosdoshme q
t hiqen edhe tapicerit, n mnyr q t zbulohen vendstrehimet e
fshehta.Kur bhet fjal pr dhomn e gjumit, ather, prve drogs,
duhet ti kushtohet vmendje edhe gjetjes s shnimeve t ndryshme,
adresave, numrave t telefonit e fotografive, arit dhe stolive tjera, parave,
librezave t kursimit dhe xhiro-llogarive dhe dokumenteve t ndryshme.
Shnimet mund t shrbejn pr zbulimin e aktiviteteve t ndryshme
kriminale, borxheve e borxhlinjve, etj. Adresat, numrat e telefoni dhe
fotografit mund t shrbejn pr identifikimin e kriminelve t caktuar
dhe, n fund t fundit, edhe pr identifikimin e bashkpjesmarrsve eventual
n kryerjen e veprave penale.Ari, stolit dhe parat mund t nxjerrin
papajtueshmrin midis statusit t personit t caktuar dhe pasuris s tij,
m rast shfaqen indiciet se pasuria sht fituar me shitjen e drogs.Po kjo
vlen edhe pr librezat e kursimit dhe xhiro-llogarit.Verifikimet e
mvonshme t gjendjes dhe dinamiks s pagesave n xhiro-llogari
mund t shrbejn pr zbulimin e llojit t veprimtaris kriminale t personit t
caktuar.Ndrkaq, prej dokumenteve personale, jan me interes
dokumentet e udhtimit, sepse prej tyre mund t konstatohet se n cilat
vende dhe kur ta udhtuar personi i dyshuar.Prve ksaj, me interes t
veant jan lejet e qarkullimit me emra t huaj.
Bastisja e dhoms s dits
Dhoma e dits sht me interes, si pr shkak se n t qndrohet gjat
dits, ashtu edhe pr shkak se n t ekzistojn shum mjete dhe gjrat t
ndryshme.N kt dhom ka karrige, tavolina, kolltuqe, dy-ulse, treulse, vepra artistike, mjete dekorative, vazo e saksi lulesh, televizor,
studio muzikore, audio e video kaseta, CD, instrumente muzikore (piano,
harmonik, kitar etj), telefon, telefaks, kafaz t zogjve ose t kafshve
tjera, akuarium me peshq.N qoft se banesa nuk ka dhom pune, n

dhomn e dits mund t ket edhe kompjuter, bibliotek etj. Ka mundsi

q n dhomn e dits t ket edhe vatr (kamin) apo stuf me dru,
kurse pr banesn trsi nga aspekti i bastisjes jan interesant edhe radiatort
dhe gypat e ngrohjes qendrore, abazhurt dhe llambat elektrike.Praktikisht,
gjithka q u prmend mund t shrbej pr fshehjen e gjrave t
ndryshme, kshtu q ekipi kriminalistik q bn bastisje duhet ti ket
parasysh kto.Por, bazuar n prvojat shumvjeare personale,trheqim
vrejtjen posarisht na disa mjete dhe gjra, t cilat jan prdorur m s
shpeshti nga kriminelt pr fshehjen e mjeteve t veprs penale.N rastet
tjer, kriminelt i kan prdorur shum shpesh saksit e luleve, duke
ndrtuar fund t dyfisht ose mure t dyfishta t pjesve ansore t saksive t
drurit, duke futur saksit e vogla n saksi m t mdha dhe duke i
kamufluar n mnyr t shkatht.Po ashtu, kriminelt i kan prdorur
shpesh edhe abazhurt, kafazet dhe ushqimin e zogjve, hapsirn nn
pjest e poshtme t mobilieve dhe orendive, sidomos t vitrins, si edhe n
qilima apo n televizor.
Veanrisht e prshtatshme pr fshehjen e gjrave sht biblioteka,
sidomos nse n t ka shum libra. Mjetet mund t fshehen n raftet e
biblioteks, prapa librave dhe n libra. M t prshtatshme jan librat e
trash, pjesa e brendshme e fletve t tyre pritet ashtu q krijohet
hapsir q merr funksionin e kutis.N kt hapsir mund t fshehen
gjrat t ndryshme, duke prfshir edhe parat.Pr kt arsye, t gjitha
librat duhet t kontrollohej me kujdes, duke i hapur dhe, eventualisht,
duke i shfletuar.N kt rast vjen n shprehje sidomos parimi kriminalistik
i themelsis dhe kmbnguljes.
Gjat bastisjes s cilso pjes t baness nuk duhet t harrohen indicet,
pr t cilat trheqin vrejtjen shum autor.Ato tregojn se, shpesh, gjrat
mjetet n gjrat q kan lidhje me profesionin e kriminelit. P.sh. sht e
natyrshme t pritet q zdrukthtari ti fsheh mjetet n gjrat prej druri,
muratori i fsheh n mure, amvisja i fsheh n rroba, kurse bibliotekari n
libra.Dhomat e dits zakonisht kan edhe terasa apo ballkone.Pas
bastisjes s dhoms s dits bastiset terasa, nse n t ka gjra e
sende.Natyrisht, edhe hapsirat tjera t baness mund t ken ballkone,
terasa ose thertore, kshtu q pr t gjitha vlen i njjti veprim i bastisjes.
Bastisja e nnkulmit
Si dihet, gati t gjitha shtpit private kan tavan, kurse shum ndrtesa t
banimit kan edhe nnkulm.Shpesh nnkulmi sht fizikisht i ndar nga
banesa, prandaj edhe nuk merret parasysh gjat bastisjes, sepse,
praktikisht, nuk dihet pr t.Kt duhet pasur parasysh gjat prgatitjeve
pr bastisje, kur duhet t vrtetohet se cilat hapsira i shfrytzon personi i
caktuar, prve baness.Ky sht nj fakt q na bind se parimi i
shpejtsis dhe befasis mund t aplikohet n praktikn kriminalistike
vetm n saje t prgatitjeve kualitative.Me fjal t tjera,nuk ekziston kurr
situat aq urgjente q do t mund t arsyetonte nnmimin e
prgatitjeve. E shfrytzojm kt rast q t konstatojm se prgatitjet
jan pjes prbrse e parimit t shpejtsis dhe befasis, gjegjsisht
urgjencs, t veprimeve kriminalistike lidhur me bastisjen.Pr far befasie
mund t flitet, nse personi i caktuar befasohet vetm pr shkak se
policia ka hyr papritur n banesn e tij dhe ka bastisur, ndrsa nuk ka qen n
dijeni pr ekzistimin e nnkulmit, ku sht fshehur personi i krkuar apo

dshmia kryesore? Sipas mendimit ton, urgjenca e veprimit nuk mund t

prjashtoj prgatitjet adekuate, prndryshe ajo e humb kuptimin.
Tavani apo nnkulmi mund t shfrytzohet pr banim ose si depo.N qoft
se shfrytzohet pr banim, ather bastiset sipas metodologjis s
bastisjes s baness, por vmendje e veant i kushtohet konstruksionit
t kulmit.Situata sht shum m e komplikuar, nse nnkulmi prdoret si
depo, pasi n t nuk ka rregull.Po ashtu, bastisjen mund ta vshtirsoj
mungesa e drits s mjaftueshme, gj q vlen sidomos pr nnkulme t
shtpive t vjetra. Si edhe n hapsirat tjera, t gjitha gjrat duhet t
kontrollohen me kujdes dhe n mnyr sistematike.Vmendje e veant
duhet tu kushtohet konstruksionit t nnkulmit, dritareve t kulmit,
qyngjeve t shiut, si edhe aparateve shtpiake t paprdorshme, si jan:
frigoriferi, lavatrija,
shporeti elektrik, etj.
Bastisja e podrumit
Kur bhet fjal pr shtpi private, nuk sht vshtir t konstatohet se a
ka podrum dhe hapsira t tjera ndihmse, por n ndrtesat e banimit,
ndonjher, sht shum vshtir t vrtetohet nse ka apo nuk ka podrum
ose hapsira tjera ndihmse banesa prkatse.Ndonjher, as vet polict
nuk e kan parasysh faktin se baness s caktuar i takon edhe hapsira e
podrumit.Ky gabim mund t shkaktoj pasoja t dmshme.
Podrumi sht me interes sidomos pr shkak se n t mund t hapen
gropa, n t cilat mund t groposen mjete t ndryshme, madje edhe
kufoma apo pjes kufomash.Pr kt arsye, gjat bastisjes s podrumit
duhet t konstatohet s pari se far dyshemeje ka.N qoft se podrumi nuk
sht i shtruar, n tok duhet t ngulen gozhda, pr t par nse n t
sht grmuar s voni.Me hedhjen e ujit mund t konstatohet se a sht
hapur ndonj grop, madje edhe nse podrumi sht i shtruar me dysheme.
Gjat bastisjes, sht e domosdoshme q t lvizet nga vendi do send,
n vend t t cilit konstatohet nse sht grmuar apo jo.N podrum, shpesh,
ka edhe dru, thngjill, etj., t cilat krimineli mund ti prdor pr fshehjen
e mjetit t veprs penale.Bastisja e detajuar nnkupton zhvendosjen e
plot t t gjitha gjrave, pra edhe t druve dhe thngjillit, prndryshe
bastisje e podrumit sht e kot.Natyrisht, kriminelt llogarisin se polict
nuk do t zhvendosin sasi t mdha t druve dhe thngjillit.Edhe turshit
dhe artikujt ushqimor q gjenden n podrum (patatet, lakrat, etj.),
duhet t kontrollohen n mnyr t detajuar.Mund t ndodh q n podrum t
kultivohen edhe krpudha, prandaj sht e nevojshme q t kontrollohen
thast ose ent e drurit, n mnyr q t konstatohet nse n dheun
brenda tyre ka mjete apo dshmi t veprs penale.
Bastisja e oborrit
Oborri ose kopshti rreth shtpis apo ndrtess s banimit bastiset
sipas
metodologjis s caktuar, ngjashm me metodologjin e
baness.Natyrisht, kto hapsira jan t prshtatshme pr fshehjen e
mjeteve t ndryshme dhe t kufomave,kryesisht nprmjet groposjes.N
qoft se bhet fjal pr oborr apo kopsht m t madh, preferojm q ai
t ndahet n pjes m t vogla, n mnyr q t mos ndodh q t shptoj pa

u kontrolluar.Vmendje duhet tu kushtohet edhe kontejnerit t brllokut,

grumbullit t zallit, grumbullit t tullave apo t tjegullave, grumbullit t
gurve, etj., t cilt mund t gjenden n oborr.N oborr mund t ket edhe
shtpiz qeni, t ciln kriminelt mund ta prdorin pr fshehjen e gjrave
t ndryshme.Shtpiza duhet t kontrollohet dhe t zhvendoset, n
mnyr q t kontrollohet hapsira prfund saj.N oborr duhet t
kontrollohen edhe nyjat e ujsjellsit dhe t kanalizimit, kutia postare, etj.
8. Bastisja e personave
Sipas Nenit 240, alineja 3 e KPP, gjykatsi mund t mandatoj bastisjen
e personave, nse ekzistojn gjasat reale q bastisje t shpie n zbulimin e
gjurmve ose n konfiskimin e dshmive t veprs penale.Por, policia mund
t bastis personat edhe pa urdhres dhe pa pranin e dshmitarve,
sikur edhe n t gjitha rastet e bastisjes s shtpis dhe hapsirave tjera (Neni
245 i KPP), pastaj gjat arrestimit t prkohshm dhe shoqrimit, si
edhe kur ekziston rreziku q t jet i armatosur ose t ket mjete t
rrezikshme, t cilat mund t prdoren pr sulm ose pr vetlndim.
Varsisht prej dispozitave ligjore dhe qllimi i synuar, bastisja e
personit
mund t jet bastisje hetimore dhe bastisje e siguris.N rastin e par,
qllim i bastisjes sht gjetja e gjurmve t veprs penale ose gjrave
t rndsishme pr procedurn penale, ndrsa n rastin e dyt qllim i
bastisjes sht gjetja e armve ose mjeteve t prshtatshme pr sulm,mjeteve
t prshtatshme pr arratisje, mjeteve pr mbajtjen e lidhjeve ilegale dhe
mjeteve e sendeve t prshtatshme pr vetvrasje.Natyrisht, n qoft se
gjat bastisjes provizore pr shtje t siguris gjenden mjete q mund
t prdoren si dshmi n procedurn penale, policia vepron n pajtim me
dispozitat me t cilat rregullohet yshtja e bastisjes si veprim hetimor (Neni
204, alineja 4. KPP).
Gjat elaborimit t bastisjes s baness dhe hapsirave tjera, kemi
trajtuar edhe shtjen e prjashtimit nga ndjekja penale t personave q
gzojn t drejtn e imunitetit. N kt kuptim kemi folur mbi pacenueshmrin
e baness, hapsirave tjera, shnimeve dhe dokumenteve t caktuara zyrtare
t misioneve diplomatike e konzullare.Por, me q imuniteti ka t bj, para
s gjithash, me persona, n kt rast do t theksojm rndsin e
imunitetit n kontekst t bastisjes s personave.Imuniteti penalo-juridik
parashikohet pjesrisht n burimet e t drejts lokale e pjesrisht n
burimet e t drejts ndrkombtare (Konventa e Vjens mbi marrdhniet
diplomatike, e vitit 1961, Konventa e Vjens mbi marrdhniet konzullare, e vitit
1963,Konventa mbi privilegjet dhe imunitetet e OKB-s, e vitit
1946,Konventa mbi privilegjet dhe imunitetet e institucioneve t specializuara
t OKB-s, e vitit 1947, Konventa e OKB-s mbi misionet speciale, e vitit
1969).Prmbajtja e ktij imuniteti niset prej ndalimit t qarkullimit dhe
udhheqjes s procedurs penale ndaj personit t caktuar e deri te ndalimi i
kryerjes s veprimeve t caktuara penalo-procesore dhe ndalimi i arrestimit.
Sipas t drejts ndrkombtare, imuniteti mund t jet absolut (p.sh. u
takon shefave t shteteve dhe agjentve diplomatik t shteteve t
huaja) dhe relevant (u takon personave q kan salvus conductus, imunitet
konzullar dhe imunitet i cili u takon kategorive t caktuara t zyrtarve
ndrkombtar).
Imunitet gzojn edhe gjykatsit dhe prokurort e institucioneve

ndrkombtare t drejtsis (p.sh. t Gjykats Penale Ndrkombtare t

Hags).Sipas t drejts vendore, imunitet t caktuar penalo-procesor
gzojn edhe deputett, gjykatsit dhe gjykatsit-porot.Prjashtimi nda
ndjekja penale prfshin t gjitha veprimet, si gjat procedurs penale
ashtu edhe gjat procedurs parapenale, por gjykata mund ti
ndrmarr veprimet hetimore q prekin n t drejtat e personit q e gzon kt
imunitet.
Bastisja e personave mund t kryhet n dy mnyra, pjesrisht dhe e
detajuar, prandaj n literaturn e kriminalistiks ajo ndahet n bastisje
personale t pjesshme dhe n bastisje personale t detajuar.Sipas
pikpamjes son, ndarja e till sht e drejt. Sipas rrjedhs logjike t
ngjarjeve, n praktikn e kriminalistiks operative, s pari flitet pr bastisjen
e pjesshme, e cila ndonjher cilsohet edhe si bastisje paraprake, e
pastaj pr bastisjen e detajuar.
Bastisja provizore e personave pr shtje sigurie
Kjo bastisje kryhet n situatat si jan arrestimi i personave me rastin e
ndrmarrjes s disa veprimeve kriminalistike (pusia, racia), me rastin e
ndrmarrjes s veprimeve t dshmimit (bastisja e baness dhe shikimi i
vendit t veprs penale), si edhe me rastin e rastin e drgimit t personit n
entin ndshkues-korrektues.Kjo bastisje ka, kryesisht, karakter t siguris,
gj q sht e logjikshme pasi bhet fjal pr kontakt t par t
drejtprdrejt me kriminelin apo me personin e dyshuar.
Bastisja e pjesshme e personave q dyshohet se kan drog kryhet
gjithmon n vende publike. Si kemi thn, kjo bastisja e pjesshme
kryhet, para s gjithash, pr arsye preventive t siguris, pra me qllim t
gjetjes dhe konfiskimit t armve t zjarrit, armve t ftohta dhe
sendeve t prshtatshme pr vetlndim, si edhe pr gjetjen eventuale t
dshmive t tjera.
Parakusht kryesor kriminalistik-taktik pr bastisjen e personave sht
qasja e befasishme dhe efikase dhe arrestimi i personave q duhet t
bastisen.Duke iu qasur e arrestuar n mnyr t rrufeshme, personi i
caktuar jo vetm q parandalohet q eventualisht t hedh ose t
asgjsoj dshmin materiale, por pamundsohet edhe arratisja, rezistenca e
armatosur apo rezistenca fizike, rezistenca pasive apo vetlndimi i tij, si edhe
marrja peng e personave tjer.Me q kjo ndodh n vendet publike dhe
personat e till jan shum t rrezikshm, qasja dhe arrestimi i tyre
efikas sht veprim shum delikat n praktikn kriminalistike. Nj shtje q
duhet t theksohet, ndonse nuk sht prfshir n literatur, sht prezantimi
zyrtar i policve n kontaktin e par me personin e dyshimt. Ky
prezantim duhet ti prshtatet situats konkrete, q do t thot se sht i
mjaftueshm prezantimi gojor.Prezantimi duhet t bhet pr nj sr
arsyesh. Para s gjithash, polict duhet t respektojn parimet e
ligjshmris. Kjo do t thot se secili qytetar duhet t dij se bhet fjal pr
veprim zyrtar.Kriminelt jan gjithmon t kujdesshm, pr shkak t
konkurrencs. Kriminelt e nivelit m t lart i kan trup-rojet e tyre, t
cilt i mbrojn nga si nga konkurrentt ashtu edhe nga policia. Prvojat
e praktiks son kriminalistike tregojn se edhe kriminelt m t rryer nuk
bjn rezistenc, kur e din se pr far veprimi bhet fjal.S pari, pr ta
sht e rndsishme t din se bhet fjal pr veprim zyrtar, sepse kjo
do t thot se bhet fjal pr sjellje korrekte dhe t lejuar. N t

kundrtn, n qoft se dyshojn se jan t sulmuar nga kriminel t tjer,

ata bjn rezistenc shum fort.Pr kt arsye, pa prjashtim, polict
duhet t prezantohen n mnyr zyrtare, duke treguar distinktivin
(shenjn), kartat e identitetit dhe akreditimet, por mund t jen t veshur n
uniform me mbishkrimin policia, kshtu q, t shumtn e rasteve, evitojn
mundsin e rezistencs.Ngjashm veprohet edhe me personat q nuk
jan kriminel, por jan t dyshuar pr nj sr arsyesh. Secili qytetar,
n momentin q ndonj i panjohur i afrohet befasisht, dyshon se mund t jet
viktim e ndonj vepre penale, prandaj sht normale t pritet q ai t
bj rezistenc dhe t mbrohet. Por, n qoft se e kupton se bhet fjal
pr veprim zyrtar, ai nuk do t rezistoj.
Pr arsye t siguris, bastisjen e personave duhet ta bjn s paku dy
polic, kurse n situata t rrezikshme mund t jen edhe tre polic.
Njri polic e kryen bastisjen, ndrsa i tjetri ose dy t tjert e sigurojn
veprimit, duke qen t gatshm q t reagojn n do moment.
Bastisja provizore pr shtje t siguris, e cila mund t cilsohet edhe
si bastisje e pjesshme, mund t kryhen n katr mnyra: n mnyr
klasike, mbshtetur pr muri, n gjunj dhe shtrir (n bark). Bastisjen
n mnyr t shtrir e preferojm n rast se nj polic kryen bastisjen e
nj krimineli t rrezikshm.Pavarsisht se n far mnyre bhet bastisja,
ajo duhet t kryhet sipas metodologjis s caktuar kriminalistike aspo
sipas rendit t veprimit, m s shpejti, prej koks te thembra.Bastisja e
pjesshme klasike nnkupton bastisjen e kriminelit q qndron me
kmb t hapura dhe me duar t ngritura lart. Bastisja me mbshtetje
pr muri e v kriminelin n pozit jostabile, prandaj e pamundson rezistencn
e tij.Ajo kryhet ashtu q personit q bastiset i urdhrohet t qndroj
nj metr prej murit, ti hap kmbt dhe t qndroj n maj t
gishtrinjve dhe gishtrinjt e duarve t ngritura lart ti mbshtes pr muri,
duke marr pozit t pjerrt t trupit.
Bastisja me qndrim n gjuan t kriminelit sht bastisja m e sigurt
pr policin. S pari, kriminelit i urdhrohet ti ngre duart lart e pastaj t
ulet n gjunj e pastaj fillon bastisja e tij. Bastisja n pozit t shtrir
bhet ashtu q, pas qasjes s befasishme, kriminelit i urdhrohet ti
ngre duart lart, t bie n gjunj ngadal (s pari n njrn e pastaj n kmbn
tjetr, pastaj ta lshoj ngadal njrn dor n tok dhe t shtrihet n bark.
Duke pasur parasysh qllimin e ksaj bastisjeje, sht e logjikshme q
s pari t krkohen arm (t zjarrit ose t ftohta), prej pr paaftsim t
veprimit dhe mjete tjera t prshtatshme pr sulm.T gjitha kto mund t
gjenden n rrobat personale t kriminelit, n valixhen e dors, n trup ose
n dor.Pr kt arsye, trheqim vrejtjen se s pari duhet tu kushtohet
vmendje duarve apo shuplakave. Shpesh kriminelt mbajn drogn n
dor, n mnyr q ta hedhin menjher, n rast t arrestimit.N dor e
mbajn edhe bombn eventuale, me qllim q ta aktivizojn menjher.
Mund t ndodh q krimineli t mbaj n njrn dor mjetin e veprs
penale,kurse n dorn tjetr sprejin pr paaftsim apo thikn, e cila
zakonisht futet nn mang, sikur edhe bombn.sht ideale q dy polic, n
momentin e afrimit t rrufeshm, ta kapin kriminelin pr t dy duart, n
mnyr q tia pamundsojn rezistencn dhe hedhjen eventuale t dshmive
t veprs penale.Varsisht prej situats konkrete, policia zgjedh
ndonjrn prej mnyrave t bastisjes s pjesshme, e cila duhet t bhet

shpejt dhe sa m par. sht e preferueshme q, n rast se n afrsi ka

ndonj hyrje banesash ose ndonj korridor kalimi, krimineli t drgohet
atje dhe bastisja ta kryhet n kushte m t mira pr siguri ose t
arrestohet n vendin e takimit. Prve normave t prgjithshme
kriminalistike mbi bastisjen e pjesshme t personave, duhet tu kushtohet
vmendje edhe disa elementeve t tjera. Si tham, vmendja m e madhe,
q n hapin e par t veprimit, duhet tu kushtohet duarve t kriminelit.
Pasi ti jen qasur personit me arm t drejtuara ndaj tij, polict
urdhrojn ngritjen e duarve e pastaj e kapin pr t dy duart dhe ia
kontrollojn, kshtu q evitojn mundsin q krimineli t sulmoj papritur apo
t prdor ndonj arm q mund ta ket n dor ose nn mng.Kuptohet, me
kujdes duhet t kontrollohen edhe dorzat, n qoft se krimineli ka
dorza n momentin e qasjes s policis (rrobat q mund ti ket n dor
krimineli, kontrollohen m von). Pas duarve,vmendja duhet t
prqendrohet n kok, ku prfshehet kontrolli i flokve,paruks dhe
kapels (nse ka).Pastaj detyrimisht, duhet t kontrollohet shalli ose
shamia dhe, n fund, duhet t kontrollohen edhe stolit, duke konstatuar se
bhet fjal pr ar apo pr bizhuteri.N qafore, hall-halle,unaz, brosh apo
varse t elsave mund t jen krijuar hapsira speciale pr fshehjen e
gjrave t vogla.N qoft se kto elemente t bizhuteris nuk
kontrollohen menjher, ekziston rreziku q krimineli ti hedh ato gjat
bastisjes, n mnyr t pavrejtur.Varsja e elsave, prve q mund t
prshtatet pr fshehje, mund t ket edhe prej pr paaftsim veprimi, gj
q sht me shum rrezik.
N qoft se gjat bastisjes s pjesshme provizore nuk gjenden kurrfar
mjetesh t veprs penale, pra as arm dhe as mjete tjera t palejueshme,
kshtu q sht hequr fardo dyshimi, personit duhet ti jepet nj shpjegim
zyrtar dhe mund t lirohet.Por, n qoft se personi konsiderohet edhe m
tutje i dyshuar, pavarsisht se sht gjetur apo nuk sht gjetur te ai
fardo dshmie a mjeti t veprimit penal, merret vendimi pr bastisje t
detajuar.Meqense bastisja e detajuar mund t bhet vetm n lokalet
zyrtare t policis, personi i dyshuar duhet t drgohej patjetr atje. Me
qen se edhe transportimi i t dyshuarit me automjet zyrtar mund t ket
rreziqe t caktuara, e konsiderojm t nevojshme t shpjegojm situatat
kritike dhe mnyrat pr parandalimin e tyre.
Shoqrimi me qllim t bastisjes s detajuar
Mbi t gjitha, trheqim vrejtjen posarisht pr kontrollimin e vendit t
arrestimit t kriminelit..Duhet t kontrollohet me kujdes si vendi ku sht
arrestuar krimineli, ashtu edhe vendi ku sht par dhe sht ndalur.
Gjithnj ekziston mundsia q ai t ket hedhur nj apo m shum
gjra. sht gabim t mendohet se, nse personi i caktuar sht arrestuar
n mnyr efikase, n at vend nuk duhet t ndrmerret asgj.
Shoqrimi kmb ose me mjete t transportit publik i t dyshuarit n
lokalet zyrtare t policis nuk preferohet.Duke pasur parasysh punn e
policis kriminalistike, mjeti m i prshtatshm pr transportim sht
automjeti zyrtar.Shoqrimin duhet ta bjn se paku dy polic dhe, prve
n raste t jashtzakonshme, kriminelt duhet t shoqrohen n mnyr
individuale.Situata e par kritike shfaqet gjat hyrjes s kriminelit n
automjetin zyrtar. Ather mund t ndodh q polict t mos jen mjaft t
koncentruar, pasi vetknaqen me faktin se e kan arrestuar me sukses nj

person t dyshuar.Krimineli futet n automjetin zyrtar n pozit t

krrusur, prandaj ai mund t godas papritur me kok ose t prpiqet t
arratiset.Po ashtu, n rast t kujdesit t pamjaftueshm, krimineli mund
hedh n mnyr t pavrejtur ndonj send, i cili nuk i sht gjetur gjat
bastisjes s pjesshme. Pr kt arsye, kriminelit nuk bn ti lejohet q t
hyj vet n automjetin zyrtar, por duhet t futet n mnyr t
kujdesshme. Si kemi thn, shoqrimin duhet ta bjn s paku dy
polic, njri prej t cilve do ta mbikqyr kriminelin gjat gjith kohs
s vozitjes, pasi nuk prjashtohet mundsia q personi i arrestuar t hedh n
automjet ndonj send.Kjo mund t ndodhe sidomos n rast se n automjet
ndodhen njkohsisht dy persona q shoqrohen.Raste t tilla kan
ndodhur n praktikn kriminalistike.
Situat tjetr kritike sht momenti i daljes s kriminelit nga
automjeti.N momentin e arritjes deri te lokalet zyrtare, shum polic
mendojn se tashm e kan kryer punn e tyre, prandaj nuk jan mjaft t
kujdesshm dhe vigjilent.Por, kriminelt e din kt dhe munda ta
shfrytzojn pakujdesin e policve q t sulmojn e t arratisen ose
vetm t arratisen apo q t hedhin dshmi t veprs penale.N kto situata
jan veanrisht t paparashikueshme reagimet e personave t gjinis
femrore, t cilat krijojn skena t ndryshme, n mnyr q t krijojn
hapsir pr ti hedhur dshmit e veprs penale, pr t sulmuar apo pr tu
arratisur.Pr kt arsye, me rastin e arritjes s automjetit te lokalet
zyrtare, krimineli duhet t nxirret dhe jo t lejohet q t dal vet nga
automjeti.Me kt rast, polict duhet t jen po aq t vmendshm sa
edhe me rastin e arrestimit t personit.Njkohsisht, sht e nevojshme q
n pranin e kriminelit t shoqruar t bhet kontrolli i automjetit
zyrtar, n mnyr q t vrtetohet nse gjat rrugs ai ka lshuar ndonj send
n automjet.Vetm pas ktyre veprimeve personi i shoqruar futet n
lokalet zyrtare.N praktikn kriminalistike jan regjistruar raste q n
automobilin zyrtar t gjenden mjete t veprs penale. Zakonisht, polict
vrtetojn se kush sht sjell i fundit me automjet n lokalet zyrtare
dhe, n bised me t, ia dshmojn kt fakt, duke i lshuar edhe
vrtetim mbi konfiskimin e prkohshm t mjetit t gjetur n automjet.
Natyrisht q krimineli nuk pranon q mjeti i gjetur sht i tij dhe as nuk
dshiron t nnshkruaj apo t marr vrtetim.
N situata t tilla ekzistojn dy mundsi: se mjeti i gjetur sht vrtet
pron e ktij krimineli apo e nj tjetri, sepse mund t ndodh q t jet
mjet i hedhur nga dikush tjetr q sht shoqruar para tij n lokalet zyrtare t
policis.Cilado prej ktyre dy varianteve q t jet e vrtet, gabimi sht
i policis, prandaj ajo gjithmon duhet t kontrolloj automjetin zyrtar,
n pranin e personit q shoqrohet, n mnyr q t gjendet mjeti i hedhur
eventualisht. Kjo sht plotsisht n pajtim me normat ligjore.
M n fund, ekziston edhe nj situat tjetr kritike, e cila mund t
manifestohet gjat qndrimit t personit t arrestuar n lokalet zyrtare.
N praktikn kriminalistike jan regjistruar shum raste t arratisjes s
kriminelve nga lokalet zyrtare, madje edhe nga kati i tret apo i katrt i
ndrtess, gj q ka qen pasoj e mungess s vigjilencs s policve.Kur
shoqrohen n lokalet zyrtare, kriminelt shpesh krkojn q t shkojn
n tualet. Me kt rast ata prpiqen ta shfrytzojn pakujdesin e
policve dhe t ikin, qoft duke shkuar n WC apo nga vet WC-ja. Pr

arratisje nga lokalet e WC-s mund ti shfrytzojn qyngjet e shiut,

rrufepritsit, apo ndonj dru q eventualisht gjendet n afrsi t dritares. N
qoft se nuk kan sukses t arratisen, kriminelt prpiqen t hedhin ose t
asgjsojn n WC mjetet e veprs penale.Prve ksaj, ata jan t gatshm
edhe t krcejn nga dritarja e lokalit zyrtar, n t cilin gjenden. Pr kt
arsye,krimineli nuk guxon t lejohet q t shkoj n WC para se t bhet
bastisja e detajuar e tij.Prej sa u tha deri m tash del se vigjilenca
profesionale e policis duhet t jet e lart gjat gjith kohs s
shoqrimit t kriminelve n lokalet zyrtare, n mnyr q atyre tu
pamundsohet rezistenca, arratisja, ose hedhja e mjetit t veprs penale.
Bastisja e detajuar e personave
Bastisja e detajuar e personave, prve n lokalet zyrtare, mund t
bhet eventualisht edhe gjat bastisjes s baness.Kt bastisje do t
duhej ta kryenin dy polic, por n situata t jashtzakonshme mund t
marrin pjes edhe tre polic, n qoft se ka dallim t madh n konstruksionin
fizik midis policve dhe kriminelit.
Pas marrjes s vendimit pr bastisje t detajuar t personit t caktuar,
sht e domosdoshme q t sigurohet prania e dy dshmitarve, t cilt
duhet t jen qytetar t moshs madhore, t t njjts gjini me personin q
bastiset.Natyrisht q edhe polict t cilt e kryejn bastisjen duhet t
jen t t njjts gjini me personin q bastiset.Policia duhet ti krkoj
personit q bastiset q n mnyr vullnetare t dorzoj mjetin apo
dshmin e krkuar. N qoft se personi dorzon mjetin e krkuar, gjat
dorzimit bhet fotografimi e pastaj paketimi i mjetit t dorzuar n qese
t caktuara plastike.N qese shnohet prmbajtja, e cila duhet
nnshkruhet nga pronari dhe policia.Kjo sht shum e rndsishme pr
shkak t paraqitjes s dshmis n procedurn e mvonshme penale.N
procesverbalin mbi bastisjen konstatohet se far ka dorzuar
vullnetarisht personi, apo t konstatoj se nuk ka dorzuar asgj.Natyrisht,
bastisja do t kryhet pavarsisht se personi i caktuar mund t dorzoj
vullnetarisht mjetin apo dshmin e veprs penale.S pari personit i
urdhrohet q t zhvishet lakuriq (pr kt rast sht prgatitur nj
pelerin) dhe ti zbath kpuct. Pas ksaj vazhdon kontrolli i detajuar i rrobave
dhe i kpucve, si edhe i tr trupit.N mnyr t detajuar bastisen t
gjitha rrobat, kpuct, si edhe gjrat q jan gjetur n rroba.Me kujdes
kontrollohet edhe trupi i t dyshuarit.Gjra t ndryshme mund t fshehen
n cilndo pjes t rrobave apo t kpucve, kshtu q veimi i cilitdo send
do t ishte i panevojshm.Thn shkurt, me vmendje t njjt duhet t
kontrollohet gjith gardroba dhe t gjitha gjrat q gjenden n
t.Bastisja e personit mund t prfshij edhe bastisjen intime, t ciln e
kryen mjeku ose tekniku i kualifikuar, n pajtim me normat e shkencs
s mjeksis e duke e respektuar plotsisht dinjitetin e personit (
Neni 243, alineja 5, KPP). Praktikisht, ktu bhet fjal pr persona
profesionist, si jan mjeku i praktiks s prgjithshme, apo gjinekologu,
por ndonjher edhe rntgenologu.Pavarsisht se m par sht br
bastisja e pjesshme, pr t ciln kemi folur, i gjith trupi i personit, sipas
metodologjis s caktuar.Mjetet dhe dshmit mund t fshehen n flok,
nn paruk dhe n mjekr, prandaj ato duhet t kontrollohen me krehr.
Edhe vrimat e veshit e t hunds, si edhe pjesa e brendshme e buzve,
mund t shrbejn pr fshehjen e gjrave e dshmive, sikundr edhe nn

sqetull, nn gjinj dhe n rrugt anale e vaginale, te femrat.Por, gjra t imta

mund t fshehen edhe midis gishtrinjve t kmbve. N qoft se
personi i caktuar ka fasha, fllaster apo proteza n pjes a n gjymtyr
t caktuara t personit, ather sht e nevojshme q t angazhohet mjeku q
do ta bj kontrollin. N qoft se dyshohet se personi i caktuar e ka
fshehur drogn n lukth, mnyr e vetme pr verifikimin e ksaj sht
kontrolli me rntgen. N qoft se kontrolli rntgenologjik jep rezultat
pozitiv, ather droga nxirret nga lukthi dhe konfiskohet, n pajtim me KPP.T
gjitha gjrat q gjenden dhe konfiskohen, regjistrohen dhe sigurohen n
mnyrn q e kemi prshkruar, kurse pronarit i jepet menjher vrtetimi
mbi konfiskimin e prkohshm t mjetit.
9. Bastisja e mjeteve transportuese
Bastisja e mjeteve transportuese sht shum komplekse, prandaj ky
veprim duhet t kryhet n pajtim me veprimet e caktuara kriminalistike e
sidomos hetimore.Pr kt arsye bastisjes s mjeteve t transportit,
veanrisht, t kamionve t mdhenj, aeroplanve dhe anijeve duhet ti
paraprij observimi special, shfrytzimi i informatorve dhe forma tjera t
veprimtaris kriminalistike operative, n mnyr q t grumbullohen indicie t
mjaftueshme q tregojn pr veprimtari t paligjshme.Bastisja e mjeteve
transportuese duhet t bhet me ndihmn e automekanikut, teknikut t
makineris, teknikut t aviacionit, etj.Me rastin e bastisjes, prve tjerash
shfrytzohen edhe mjete t tjera ndihmse, si jan: rntgeni, shufrat e
gjata metalike, pasqyrat e montuara me bisht t gjat etj. Gjat bastisjes s
mjeteve transportuese duhet t prdoren edhe t dhnat teknike t tyre,
sidomos n rastet kur policia ka informacione konkrete se n nj mjet t
caktuar transportues fshehet mjeti i veprs penale.
Bastisja e automobilit t udhtarve
Ka dy mnyra t bastisjes s automobilit t udhtarve. Njra mnyr
sht q automobili t bastiset derisa sht i parkuar, ndrsa tjetra kur
automobili sht n lvizje dhe sht e nevojshme q t ndalet.N rastin e
dyt personat q gjenden n t arrestohen dhe ather fillon bastisja e
automobilit.Natyrisht q rasti i dyt sht shum delikat dhe i rrezikshm
pr polict. Kur bhet fjal pr bastisjen e automobilit t parkuar,ai nuk
mund t gjendet n garazh private, n garazh kolektive, apo n parking
t hapur, ose t jet i parkuar n mnyr jo t rregullt n trotuar ose n hapsir
t gjelbr.Kjo bastisje shpesh bhet bashk me bastisjen e baness ose
menjher pas bastisjes s baness s personit q i takon automobili.
Mnyra e dyt e bastisjes nnkupton ndaljen paraprake t automobilit
n situata t ndryshme.Kshtu, mund t bhet fjal pr bastisje t
qllimshme t nj automobili t caktuar dhe njerzve q gjenden n t, i
cili ndalet n nj vend t prshtatshm,t zgjedhur paraprakisht, gj q mund t
bhet n rrug ose n parking. Bastisja e automobilit t udhtarve mund t
bhet edhe n vendkalimin kufitar, n baz t informacioneve t
grumbulluara paraprakisht ose sipas metods s mostrs s rastit. S
fundi, mund t ndodh q gjat kontrollit rutin t automobilit dhe
vozitsit t vihen re indiciet e caktuara, prandaj menjher merret vendimi
pr bastisjen e atij automobili.Pavarsisht se n literaturn e
kriminalistiks nuk i kushtohet ndonj rndsi e veant bastisjes s
automobilit, konsiderojm se kjo bastisje mund t jet e dyllojshme:e
pjesshme dhe e detajuar.Kt qndrim e mbshtesim me prvojat tona

empirike t bazuar n praktikn shumvjeare t policis, e cila do t jet si

baz pr bastisjen e pjesshme t automobilit.
Bastisja e pjesshme e automobilit t udhtarve
Bastisja e pjesshme e automobilit t udhtarve kryhet kur automobili
shti parkuar ose i ndalur.Sa i prket bazs penale-procesore, ajo
sht e njjt me banesn, hapsirat tjera dhe personat.Natyrisht,bastisja
mund t kryhet n baz t mandatit me shkrim t gjykats ose pa
mandat, sikundr q mund t bhet n pranin e dshmitarve ose pa pranin e
tyre.Megjithat, ne e mbrojm qndrimin se bastisje duhet t behet me
pranin e dshmitarve, prve rasteve t jashtzakonshme.M posht do
t flasim n mnyr t veant pr bastisjen e e pjesshme t automobilit t
parkuar dhe, sidomos, pr bastisjen e automobilit t ndalur.
Bastisja e pjesshme e automobilit t parkuar
Sipas mendimit ton, n bastisjen e automobilit t parkuar sht e
domosdoshme t marrin pjes tre apo m shum polic, sipas mundsis.
Nj polic e mbikqyr pronarin e automobilit, i dyti siguron bastisjen, kurse i
treti e bn bastisjen.Polici q e bn sigurimin e bastisjes ka pr detyr q
t mos lejoj asknd ti afrohet automobilit e sidomos kriminelve t cilt
do t mund t pengonin veprimin zyrtar, n mnyra t ndryshme, madje edhe
duke prdorur arm zjarri.Ai duhet t parandaloj rezistencn ose
arratisjen eventuale t pronarit t automobilit, duke vepruar n mnyr
profesionale, madje edhe duke e prdorur dhunn, n rast nevoje, gjithnj n
pajtim me dispozitat ligjore.N qoft se planifikohet bastisja e baness e
pastaj e automobilit t t njjtit person, me rastin e bllokads s
baness bhet edhe bllokada e automobilit, me kusht q t jet ditur q m
par se ku sht i parkuar.Polici q mbikqyr pronarin e automobilin e ka
po at detyr q ka polici q mbikqyr pronarin e baness, si sht br
fjal, me qllim q polici q bn bastisjen t mos pengohet n asnj mnyr q
t kryej detyrn e tij zyrtare. S pari, sht e nevojshme t identifikohet
saktsisht automobili q do t bastiset.Kjo sht plotsisht e logjikshme,
pasi pronari mund tregoj ndonj automobil t huaj, pr t vn n
lajthitje policin.Natyrisht, automobili q bastiset nuk sht e thn t
jet pron e personit t dyshuar, por mund t jet automobil t cilin ai e
shfrytzon prkohsisht.Pra, mund t jet automobil i marr me qira n
rent-a-car, i huazuar nga ndonj mik, i marr si kundrvler pr drogn e
shitur, i marr peng derisa ti jepen parat pr drogn ose armt e shitura
etj.Sidoqoft, identiteti i automobilit vrtetohet, kryesisht, nprmjet t
dhnave identifikuese t lejes s qarkullimit, por nganjher sht e nevojshme
q t kontrollohet numri i karroceris dhe numri i motorit.Pas identifikimit,
dallon bastisja e pjesshme. Pr arsye sigurie, pronarit i urdhrohet q t
shky automobilin, q tia dorzoj
elsat policit, e pastaj ti hap t gjitha dyert, dern e bagazhit dhe
kapakun e motorit.Pastaj i urdhrohet q t ulet brenda, ku i krkohet
q n mnyr vullnetare ti dorzoj mjetet e veprs penale q i ka n
automobil.Kto masa duhet t ndrmerren gjithnj, sepse mund t
ndodh q n automobil t jet vendosur ndonj kurth, madje edhe ndonj
mjet shprthyes.N qoft se automobili sht i minuar, pronari nuk do ta
hap dhe t hyj n t, pr shkak t siguris s tij personale, prandaj do
t jet i detyruar t tregoj.Por, n automobil mund t vendosen edhe
kurthe t tjera t ndryshme,si elektroshok, ndonj qen i rrezikshm q

nuk duket pas xhamave t errt apo ndonj gjarpr.Nse pronari e dorzon
n mnyr vullnetare mjetin e veprs penale, ather ai mjet fiksohet
dhe sigurohet, si n rastin e bastisjes s baness, dhe regjistrohet n
procesverbalin mbi bastisjen.
Pastaj fillon bastisja e automobilit.S pari, pr orientim vizual,
vshtrohet pjesa e brendshme e automobilit.N fillim kontrollohen
gjrat dhe mjetet q mund t gjenden n automobil, pastaj kontrollohen
kasetat e dyerve dhe taketuket, si edhe kaseta prpara bashk-drejtuesit.
Bastisja vazhdon me kontrollin e hapsirs nn ulse, t cilat duhet t
lvizin.N qoft se bhet fjal pr Golf ose automobil t ngjashm,
detyrimisht lvizin edhe ulset e prapme, t cilat jan t prshtatshme pr
fshehje.Pas ksaj, kontrollohen mbshtetset e koks, mbshtjellset,
gjrat e varura, hapsira rreth timonit dhe tabels s instrumenteve. Nga
bagazhi nxirren t gjitha gjrat si edhe pajisjet rezerv.T gjitha kontrollohen
me kujdes. Hapsira e motorit t automobilit vshtrohet me kujdes, n
mnyr q n vendet e dukshme t zbulohet mjeti i veprs penale, p.sh. droga.
N fund, sht e nevojshme q automobili t vshtrohet me kujdes n
pjest e jashtme, n pjesn e prfundme dhe rreth rrotave.Pavarsisht
se ku sht parkuar automobili, detyrimisht kontrollohet edhe rreth tij, ndrsa
nse sht i parkuar n garazh, ajo kontrollohet sipas metodologjis s
bastisjes s baness.Me kaq prfundon bastisja e pjesshme e automobilit t
udhtarve.
Bastisja e pjesshme e automobilit t ndalur
sht e logjikshme q kjo bastisje t kryhet sipas nj qasjeje dukshm
t ndryshme nga bastisjet tjera.Sa i prket vet aktit t bastisjes s
pjesshme, ai sht i njjt me bastisjen e automobilit t parkuar, por
dallimi qndron te qasja.Pr shkak t puns praktike hetimorekriminalistike, sht i domosdoshme prpunimi teorik i materies q ka
t bj me kt bastisje.Praktikisht, gjat bastisjes s automobilit t
ndalur, paraqiten tri situata:(1) ndalja e automobilit pr shkak t
informacioneve se n t transportohet drog apo mjete tjera t veprs
penale(2) ndalja e automobilit n vendkalimin kufitar dhe(3) ndalja e
automobilit pr kontroll rutin t trafikut.Pr kriminalistt, situata m
interesante sht ajo kur policia ka informacione se n automobil ka mjete
t veprs penale q transportohen n mnyr ilegale.Kjo sht situata m
delikate pr policin.Natyrisht, problemi m i madh sht si t ndalet nj
automobil i till e t arrestohen personat q gjenden n t, sepse
dyshohet se ata mund t jen kriminel t rrezikshm.
Nga literatura e konsultuar kemi veuar shembullin e praktiks s
policis amerikane, ku i kushtohet rndsi kryesore siguris,
prkatsisht mbrojtjes s policve me rastin e ndaljes s automobilit n t cilin
gjenden kriminel t dyshuar t armatosur.Ndonse kjo praktik sht
aplikuar qysh moti, ajo sht aktuale edhe sot e ksaj dite.N situatat kur
ndalet automobili me kriminel t armatosur, zakonisht problemet
shfaqen pa shum paralajmrime dhe polict nuk kan shum koh pr
organizim taktik.Me rastin e kontaktit t drejtprdrejt, duhet t zbatohet
taktika e goditjes dinake, n mnyr q t parandalohet fardo
rezistence e kriminelit. P. sh., kriminelt duhet t goditet me gishtrinj n sy,
me gju n brinj, me kok n hund apo t kafshohet.Me kt rast, gjithsesi,
duhet t bhen prpjekje q ti merret arma, para se ai ta prdor at.sht

shum e rndsishme q krimineli t mundet me shkathtsi luftarake.Ndrkaq,

kur polici gjendet ball pr ball me kriminelin e armatosur, s pari
duhet ti krkoj ta hedh armn dhe t dorzohet, Nse krimineli e refuzon
kt, polici duhet ti afrohet me kujdes.N kt situat, polici duhet t
qlloj n veprimin e par armiqsor t kriminelit.Autort theksojn se
sht e rndsishme q polici t marr pozicion t till t trupit q t
zvogloj shnjestrn e kriminelit.sht shum e rndsishme q polici t
mbaj qndrim ansor, n gju ose shtrir, n mnyr q trupi i tij t jet
shnjestr m e vogl.N qoft se, gjat ndaljes s automobilit, sht i
paevitueshm prdorimi i arms, s pari duhet t qllohen n shoferin.
Ne mendojm se kto situata duhet t bhen prpjekje q t zgjidhen
nprmjet prcjelljes s fsheht. Si kemi theksuar te tema e bastisjes
s baness, pothuaj nuk ka situat urgjente q do t prjashtonte
mundsin e prgatitjeve minimale.N fakt, urgjenca e till do t ishte
qllim pr vetveten, gj q nuk mund t arsyetohet te veprimet delikate,
si jan bastisjet dhe arrestimet e kriminelve t rrezikshm.Prandaj,
konsiderojm se jo vetm q duhet t evitohet arrestimi i personave
nprmjet ndalimit t automobilit, por dika e till nuk duhet t aplikohet fare.
Nse kemi informacione t besueshme se droga transportohet me
automobil dhe ekzistojn arsye pr ndaljen e automobilit dhe pr
arrestimin e personave, ather sht plotsisht e logjikshme q, madje edhe
n rast t urgjencs m t madhe, automobili i caktuar t vendoset nn vzhgim
t fsheht.Koha q sht e nevojshme pr vendosjen e pusis n vendin e
prshtatshm sht e mjaftueshme q t organizohet vendosja e saj dhe
prcjellja e fsheht.Nprmjet prcjelljes s fsheht do t kontrollohet
drejtimi i lvizjes s automobilit t dyshimt dhe do t zbulohet kundrprcjellja eventuale dhe, njkohsisht, do t formohen urgjentisht dy grupe
operative pr arrestim, t cilat do t vn menjher kontakt me
udhheqsin e ekipit pr prcjellje dhe do t kyen n sistemin e radiolidhjes.Me automobilat e tyre, pa shenja zyrtare, kto grupe t policve
do t inkuadrohen n sistemin e prcjelljes, duke qen gjithmon prapa
automobilave q bjn prcjelljen e fsheht.Konsiderojm se automobili i
dyshimt nuk duhet t ndalet kurrsesi, por duhet t pritet t ndalet vet
dhe momenti i ndaljes t shfrytzohet pr arrestimin e personave q gjenden n
t. Arsyet pr ndalje mund t jen t ndryshme, si:furnizimi me
karburant, blerja e cigareve, pushimi n kateteri ose restorant, etj. N
situata t tilla, kriminelt presin m s paku t arrestohen, kurse
automobili nuk sht i ndezur dhe nuk mund t prdoret si mjet sulmi ose
arratisjeje, gj q ia lehtson punn policis.Variant i dyt do t ishte ndalja
e automobilit nga pjestart e policis speciale, t cilt jan aftsuar n
mnyr t veant pr veprime t tilla t rrezikshme.
N situatn konkrete, arrestimi planifikohet varsisht prej numrit t
personave q gjenden n automobil si edhe prej faktit se a kan dal t
gjith nga automobili, pas ndaljes s tij. Nse bhet fjal pr nj person,
rasti m i prshtatshm pr arrestimin e tij sht kur ai kthehet n
automobil, n momentin e hyrjes. E njjta situat sht edhe n qoft se
bhet fjal pr m shum persona.Kujdes i veant krkohet n situatn
kur n automobil gjenden m shum vet, por n momentin e ndaljes kan
dal jasht vetm disa prej tyre.Nj prej varianteve sht q arrestimi i
tyre t bhet n mnyr t ndar, por n t njjtn koh. Varianti i dyt

sht q gjat hyrjes s kriminelve n automobilin e ndalur, ai t

bllokohet n mnyr t rrufeshme dhe, nprmjet kontaktit t drejtprdrejt,
nn krcnimin e dhuns, t behet arrestimi i kriminelve.N qoft se, me
kt rast, sht realizuar n trsi parimi kriminalistik i befasis, ather
do t prjashtohet nevoja pr prdorimin eventual t armve.N qoft se
kriminelt megjithat nuk kan qen plotsisht t befasuar me kt
veprim dhe prpiqen q t bjn fardo rezistence, ather arrestimi
duhet t bhet edhe duke i mbajtur n shnjestr t armve.Lidhur me
prdorimin e armve t zjarrit nuk ka asnj dilem, pasi kriminelt e
rrezikshm kryesisht jan t armatosur dhe t gatshm q ti prdorin
armt n do moment.Konsiderojm se momenti i hyrjes n automobil
sht momenti m i prshtatshm, prve tjerash, edhe pr faktin se
kriminelt n automobil nuk mund ti mbyllin dyert dhe t fitojn koh pr
rezistenc dhe arratisje.Natyrisht, karakteristikat e situats s caktuar i
diktojn edhe modalitet e caktuara t cilsdo prej varianteve, por sht e
rndsishme q t realizohet kontakti fizik, n mnyr q kriminelt t mos
mund t marrin peng apo t lndojn kalimtart e rastit.Kriminelt e arrestuar
duhet t bastisen menjher n mnyr t pjesshme, e pastaj duhet t
bhet bastisja e pjesshme e automobilit t tyre.
Kur bhet fjal pr ndaljen e automobilit n vendkalim kufitar, situata
sht shum m e prshtatshme, pavarsisht se a bhet fjal pr
automobil t pritur, pr automobil t ndalur sipas metods s mostrs s rastit
apo lindjen e dyshimit gjat kontrollit rutin.Prparsia qndron n
mundsit e kufizuara t rezistencs apo arratisjes s
kriminelve.Mirpo, as regjimi i veant i sigurimit n vendkalimin
kufitar nuk do t thot se nuk duhet t veprohet n mnyr t
kujdesshme.Kshtu, n qoft se ndalet automobili pr t cilin ka njohuri
se transporton n mnyr ilegale drog ose arm, pavarsisht se
kontrolli kufitar sht veprim i zakonshm, personat q gjenden n
automobil duhet t arrestohen menjher dhe duhet t bastisen n mnyr t
detajuar. Me q n vendkalime kufitare ekzistojn mundsit, menjher
bhet kontrolli i detajuar i automobilit. Por, ndalja dhe kontrolli u
automobilit mund t bhet edhe sipas metods s mostrs s rastit ose
dyshimit q mund t lind gjat kontrollit t zakonshm kufitar.S fundi, n
qoft se me rastin e kontrollit rutin t komunikacionit apo n baz t
vrejtjes s indikacioneve t caktuara lind dyshimi se personi
transporton ose ka n automobil mjete t veprs penale, ather vendimi pr
bastisje merret n mnyr urgjente, n bas t vlersimit momental t situats.
Vetm n rast se kontrollin e qarkullimit rrugor e bjn s paku dy
polic dhe n automobil gjendet vetm nj person, mund t vendoset q
ai person t arrestohet dhe, pas bastisjes s pjesshme, t futet n automjetin
zyrtar dhe t mbahet nn mbikqyrje e nj polici deri n lokalet zyrtare
t policis.Polici tjetr njofton me radiolidhje shrbimin kompetent t
policis mbi at q sht vrejtur e masat e ndrmarra dhe do t krkoj
udhzime pr veprimet e mtejshme.N t gjitha situata e mundshme, gjat
kontrollit rutin t qarkullimit,nuk preferohet arrestimi i vozitsit t
automobilit t dyshuar, sepse kjo mund t jet m shum e dmshme sa e
dobishme.sht plotsisht e pranueshme q polici i komunikacionit ta
bj kontrollin e detajuar t shoferit e t automobilit.Pavarsisht prej
dyshimit, ai nuk ndrmerr kurrfar veprimesh t tjera shtes, por me

mirsjellje lejon q ai t vazhdoj rrugn.Mirpo, menjher pas ksaj,

nprmjet radio-lidhjes, ai duhet ta njoftoj shrbimin kompetent t
policis pr gjith far ka vrejtur,i cili duhet t vendos pr veprimet e
mtejshme.
Bastisja e detajuar e automobilit t udhtarve
Ne mendojm se bastisja e till duhet t bhet ekskluzivisht n garazhin
zyrtar, kryesisht t policis, dhe me pjesmarrjen aktive t auto karrocierit
dhe automekanikut.Vetm ktu ekzistojn kushte optimale pr bastisje t
detajuar t automobilit, e cila nnkupton edhe demontimin e pjesve t
caktuara.Automobili, i cili paraprakisht sht bastisur pjesrisht, duhet t
transportohet n garazh me automjet special, me merimang ose me
automjet t shrbimit t ndihms n rrug, n mnyr q t evitohet fardo
situate e paparashikueshme q mund t ndodhte gjat vozitjes s
automobilit.Gjat transportimit t automobilit, pronari i cili sht
arrestuar paraprakisht, duhet t shoqrohet me automjetin zyrtar t
policis q lviz pas merimangs.Njsoj veprohet edhe m dshmitart,
n qoft se ata kan qen t pranishm gjat bastisjes s pjesshme t
automobilit.Maturia e till sht e nevojshme, n mnyr q t evitohet
plotsisht mundsia q pronari i automobilit t arsyetohet se polict ia
kan montuar dshmit n automobil.Duke pasur parasysh se ekzistojn
mundsi t mdha q n automobil t fshehen mjete t veprs penale, del
se automobili duhet t demontohet.Ne do t fokusohemi n ato vende q,
gjat praktiks kriminalistike,jan shfrytzuar pr fshehjen e drogave
dhe mjeteve t ndryshme t veprs penale.Kto jan:hapsira midis
mbshtetses s ulseve dhe bagazhit, rezervuari i dyfisht i karburantit,
rezervuari shtes i karburantit, hapsira te pjest ansore t rrotave, nn
dysheme, n rrotn rezerv (e cila duhet t kontrollohet se a ka gom t
brendshme, prve goms s jashtme), n ulse, n mbshtets t
koks, n dyer, prapa tabels instrumentale, n hapsirn e siguresave,
n retrovizor, n hapsirn prapa radioaparatit dhe CD player-it, n kulm, n
pjesn e poshtme t akumulatorit, n enn pr larjen e xhamit t
prparm, prapa dritave, prapa dritave sinjalizuese, n kapakt e
rrotave, n gypat e ngrohjes dhe ventilimit.Gjat bastisjes,vmendje e
veant duhet tu kushtohet saldimeve t reja, sepse mund t ndodh q
jan ndrtuat vendstrehime speciale.
Bastisja e autobusit
Bastisja e autobusit bhet sipas rregullave taktike q zbatohen me
rastin e bastisjes s automobilit t udhtarve, duke pasur parasysh
specifikat e caktuara, t cilat kan t bjn me kt lloj t mjetit
transportues.Vmendje e veant duhet ti kushtohet specifikave q dalin
nga hapsira shum m e
madhe, hapsirat e ndrmjetme, zgavrave dhe elementeve t
konstruksionit, t cilat mund t shrbejn si vendstrehime t rastit apo
afatgjata.Autobust shfrytzohen relativisht m pak se automobilat
privat, pr shkak se shoferi e sidomos udhtart, nuk kan mundsi q ti
fshehin mjetet n karroceri, prve n bagazhin personal.Me interes t
veant nga aspekti kriminalistik jan autobust e linjave
ndrkombtare.Vllimi i bastisjes varet nga vlersimi i nj sr
faktorsh, si jan: shkalla e bazueshmris s dyshimit se n autobus
fshehen dhe transportohen mjete t veprs penale, bazueshmris s dyshimit

se personeli i autobusit shfrytzon vendstrehime speciale apo se nj

numr i caktuar i udhtarve fsheh mjete t veprs penale.
Autobusit q do t bastiset mund ti qasemi n katr mnyra: (1) duke e
ndalur n vendkalimin kufitar, (2) duke e ndalur gjat vozitjes, (3) duke e
ndalur n stacionin e autobusit buz rrugs, dhe (4) duke e ndalur n
stacionin e fundit t autobusit.Vendi ku do t ndalet autobusi varet prej
rrethanave n rastin konkret apo indiceve me t cilat disponon policia lidhur
me autobusin konkret ose disa udhtar t tij.Pr shkak t numrit t madh
t udhtarve n autobus, duhet t planifikohet pjesmarrja e nj numri t
mjaftueshm t policve q do t kryejn bastisjen.Kjo sht me rndsi,
sidomos pr shkak t mbikqyrjes s udhtarve, sepse kurr nuk mund
t dihet paraprakisht se te cili gjendet mjeti i veprs penale (p.sh. droga).
sht pr tu besuar se kriminelt q kan me vete mjete t veprs
penale, gjat ndaljes s autobusit, do ta shfrytzojn rastin e volitshm
pr tia dhn ose pr tia ln mjetin e veprs penale ndonjrit prej udhtarve
tjer.Mu pr shkak t mundsive t tilla, sht e domosdoshme t
bastisen t gjith udhtart dhe jo vetm kriminelt e njohur pr shkak
t t cilve sht ndalur autobusi n rastin konkret.Udhheqsi i bastisjes do
t vlersoj situatn konkrete dhe do t vendos se a do t bhet
bastisja e t gjith udhtarve apo vetm e atyre pr shkak t t cilve sht
ndalur autobusi.Situat relativisht e prshtatshme pr bastisjen e
autobusit sht ndalja n vendkalimin kufitar, ku ndalesa sht e
zakonshme dhe ku ka mundsi pr bastisje t t gjith udhtarve dhe t
autobusit.Sa i prket bastisjes n stacionin e autobusve buz rrugs ose
pas ndaljes n rrug, duhet t kihen parasysh disa shtje.Para s
gjithash, n kto vende nuk ekzistojn kushtet adekuate pr bastisjen e
autobusit dhe as t personave q gjenden n t.Po ashtu, pr shkak t
mbajtjes m t gjat t autobusit do t ket vones, kshtu q do t
psojn qytetart e pafajshm, t cilt mund t dmtohen.M n fund, pr
arsye t siguris s udhtarve, gjat planifikimit t bastisjes s
autobusit, planifikohet si t baht arrestimi efikas i kriminelt, n mnyr q t
mos arrij t arratiset, t bj rezistenc apo t marr peng ndonj
udhtar, gj q do ta komplikonte edhe m shum situatn.Pr arsyet q
u than, pavarsisht prej planit konkret t veprimit, n situata t tilla,
sht e nevojshme t veprohet me kujdes maksimal, n mnyr q bastisja e
planifikuat t kryhet me sukses.
Prandaj, n qoft se bhet fjal pr ndaljen e autobusit n vendkalim
kufitar, vend i prshtatshm pr bastisje t detajuar t autobusit mund
t jet vetm stacioni i policis me oborr dhe garazh.Me prjashtime, n qoft
se sht planifikuar paraprakisht,kjo mund t bhet n mnyr adekuate
edhe n
hapsirn e ndonj organi tjetr shtetror,p.sh.n hapsirat e prokuroris
ose gjykats apo n hapsirat e ndonj ndrmarrjeje transportuese.Vetm
n kto vende ekzistojn kushtet e nevojshme q n mnyr profesionale
t bhet bastisja e autobusit dhe udhtarve.N kto situata nevojitet
vigjilenc, duke pasur parasysh faktin se veprimet e kriminelve
profesionist e t specializuar, jan t paparashikueshme.N praktikn
kriminalistike, shpesh, ksaj nuk i kushtohet vmendje e mjaftueshme,
prandaj ndodhin gabime t panevojshme dhe dshtime.
Bastisja e pjesshme e autobusit

Qasja autobusit, pa marra parasysh se ku dhe si sht ndalur, duket t

bhet sipas metodologjis s caktuar.Menjher pas ndaljes s autobusit,
vozitsit i urdhrohet t fik motorin, ta heq prej shpejtsis, t heq
elsin dhe tia dorzoj policit.Gjat ksaj kohe, tre ose katr polic hyjn
n autobus, prezantohen, radhiten brenda n autobus dhe i urdhrojn
t gjith udhtart q t mos lvizin nga ulsit e tyre pr shkak t kryerjes s
veprimit zyrtar.Njkohsisht, s paku katr polic bjn bllokadn e
autobusit, n mnyr q t sigurojn bastisjen.Personat e par te t
cilt duhet t prqendrohet vmendja jan t dyshuarit, vozitsi dhe
ndihmsi i vozitsit.T i dyshuari arrestohet menjher dhe, bashk me
valixhet e tij, nxirret nga autobusi, ndrsa udhtart tjer qndrojn n
autobus, nn mbikqyrje. Menjher, n vendin e ngjarjes, i dyshuari dhe
valixhet e tij bastisen n mnyr t pjesshme.Me kt rast, prej t
dyshuarit krkohet q t tregoj se cilat jan valixhet e tij n bagazhin e
autobusit.N qoft se thot se nuk ka valixhe, kjo vrtetohet, ndrsa ai
vendoset n automobilin zyrtar t policis.Pavarsisht se bhet fjal pr
bastisje t pjesshme,konsiderojm se bastisja duhet t bhet n pranin
e dy dshmitarve, sepse bastisen edhe plakat e tij, ku mund t gjendet mjeti
i veprs penale.Meqense midis udhtarve mund t ket edhe korrier t
kontrabandistve e tregtarve t drogs q nuk jan t njohur pr
policin, e konsiderojm t nevojshme q t gjith udhtart e autobusit t
bastisen n mnyr t pjesshme.Vozitsi urdhrohet t hap bagazhin,
ndrsa udhtart, pasi njoftohen pr veprimin zyrtar q do t ndrmerret,
zbresin nj nga nj nga autobusi dhe bastisen, bashk me valixhet dhe
plakat e tyre. Kur kryhet bastisja e pjesshme e t gjith udhtarve dhe
kontrollohen valixhet e tyre, verifikohet nse n bagazh ka mbetur edhe
ndonj valixhe, e cila eventualisht mund t jet e personit t dyshuar, i cili nuk
ka dashur ti tregoj t gjitha gjrat e tij.Ather kontrollohet n mnyr t
detajuar edhe bagazhi..Bastisja e pjess s brendshme t autobusit
duhet t bhet n pranin e dy dshmitarve dhe duhet t jet sistematike dhe
themeltare.Vmendje e veant duhet tu kushtohet ulseve, duke filluar
nga mbshtjellsi, araft dhe zgavrave, t cilat mund t jen t
kamufluara.Gjithashtu, secila ulse duhet t kontrollohet edhe n pjesn
e poshtme, n mnyr q t konstatohet nse sht ngjitur ndonj pako e
vogl. Pastaj vazhdon kontrolli i pasqyrs, fotografive dhe
stolive.Detyrimisht duhet t kontrollohet edhe shporta e brllokut dhe,
eventualisht, faculetat e hedhura, kudo qoft, apo gjrat tjera. N qoft
se autobusi ka WC, duhet t bhet kontrolli detaj. Pastaj bhet kontrolli
vizual i motorit, hapsirs rreth rrotave, pjesa poshtme dhe tavani i
autobusit.Ndonjher, nn autobus, mund t lidhen paketa t tra, n
hapsirn mbi rrota mund t lidhen thas t tr, ndrsa n kulm
mund t gjenden vendstrehime speciale apo t improvizuara, n t cilat
mund t transportohen sasi e madhe e mjeteve t veprs penale.
Pas t gjitha ktyre veprimeve, udhheqsi i ekipi vlerson dhe merr
vendim nse do t bhet ose jo bastisja e detajuar e autobusit, e ndonj
udhtari apo e t gjith udhtarve.Ky vendim varet nga fakti se a sht
gjetur ndonj mjet i veprs penale gjat bastisjes s pjesshme.
Bastisja e detajuar e autobusit
Si kemi thn, bastisja e detajuar duhet t bhet n hapsirn
zyrtare.Kjo do t thot se q m par duhet t prgatitet hapsira ku do t

bhet bastisja dhe t sigurohen automekaniku dhe auto karrocierit.Nga vendi

ku sht ndalur pr bastisje t pjesshme, autobusi duhet t drgohet n
vendin ku do t bhet bastisja e detajuar.Natyrisht, njkohsisht do t
shoqrohet edhe i dyshuari (apo t dyshuarit), i cili q sht arrestuar,
n mnyr q n pranin e tij t bhet bastisja e detajuar e
autobusit.Mendojm se autobusin duhet ta drejtoj polici q gjendet n
ekipin e ndaljes s autobusit dhe kjo vozitsi i autobusit t ndalur.Kjo bhet
pr shkak t maturis, meq ekziston mundsia q vozitsi i autobusit
ka miqsi ose marrdhnie me t dyshuarin q transporton mjete t veprs
penale.Nse bhet fjal pr situat t till, ather duhet t llogaritet se
vozitsi, gjat vazhdimit t vozitjes, do t prpiqet q t bj manovra
me t cilat do t rrezikonte jett e udhtarve ose do t prpiqet t arratiset,
duke krcyer nga autobusi.N qoft se autobusi sht ndalur dhe sht
bastisur pjesrisht n stacionin e tij t fundit, udhtart lirohen pasi t
jen bastisur n mnyr provizore, ndrsa vozitsi dhe ndihmsi i tij
mbahen.Por, n qoft se autobusi sht ndalur gjat udhtimit, ather
edhe e nevojshme q, nse nuk cenohet veprimi zyrtar, udhtart duhet
t drgohen n stacionin e fundit. N raste se kjo do t kishte lidhshmri me
fardo rreziku, ather sht e nevojshme q t sigurohet udhtim
adekuat i udhtarve deri n vendin q dshirojn.
Me t arritur n lokalet zyrtare, s pari bhet bastisja e detajuar e t
dyshuarit t arrestuar.N qoft se ekziston fardo dyshimi se vozitse
dhe ndihmsi i tij jan t przier n kriminalitet, edhe ndaj tyre bhet
bastisja e detajuar.sht e rndsishme t theksohet se, pr shkak t
ligjshmris s veprimit., vozits dhe ndihmsi i tij nuk mund t largohen
prnjher nga autobusi.N qoft se do t ndodhte kjo dhe, ndrkoh, n
autobus do t gjendeshin mjete t veprs penale, ata mund t deklaronin
se vet policia i kishte vendosur n autobus mjetet e gjetura, gj q do t
shkaktonte probleme me rastin e dshmimit n procedurn penale.
Si u tha, s pari bhet bastisja e detajuar e personave t arrestuar.Pas
ksaj, ekipi, i cili prbhet nga nj polic, auto karrocieri dhe
automekaniku, bn kontrollin vizual t autobusit, n mnyr q t
konstatoj nse ka ndrhyrje t mvonshme n cilson pjes t autobusit.Pas
ksaj mund t filloj bastisja e detajuar e autobusit.
Pa marr parasysh faktin se, n vendin e ndaljes, sht br bastisja e
pjesshme, sht e nevojshme q brendia e autobusit t kontrollohet deri n
detaje.Gjat bastisjes brenda, vmendje e veant duhet ti kushtohet
tabels komanduese, kutis s ndrruesit t shpejtsive, ventilatorit,
hapsirs rreth timonit dhe dyshemes.Pastaj ,e ndihmn e mjeteve t
nevojshme, hapet hapsirat e ndrmjetme, zbraztirat e konstruksionit
t dritave dhe hulumtohet homogjeniteti i materialit.Disa pjes t autobusit
demontohen dhe montohen prsri, pas kontrollit. M tutje, vazhdon
kontrolli i konstruksionit t karroceris, hapsirs s bagazhit dhe
pjesve rezerv, rrots rezerv si edhe rezervuarit ndihms. Gjat kontrollit
sht e nevojshme t zbulohet nse jan kontraktura mure t dyfishta.Me
mure t dyfishta mund t ndrtohen bunker t mdhenj n siprfaqen e
dyshemes dhe t tavanit, t cilt jan t prshtatshm pr fshehjen e drogs
apo t mjeteve t ndryshme t veprs penale.Mure t dyfishta mund t
konstruktohen bunker edhe n kutit e mjeteve pr riparim e t pjesve
rezerv.Rezervuari ndihms sht shum i prshtatshm pr ndrtimin e

bunkerit.Ai mund t ndahet me mure t dyfishta n mnyra t ndryshme,

pr t krijuar vendstrehime speciale. Sigurisht, nuk bn t nnmohet as
rezervuari kryesor. Mund t ndodh q rezervuari ndihms t jet
funksional, ndrsa rezervuari kryesor t shrbej si bunker pr fshehjen e
mjeteve dhe dshmive t veprs penale.Ekipi q bn bastisjen e detajuar t
autobusit duhet ti kushtoj vmendje edhe dmtimeve t jashtme t
karroceris dhe zgavrave t kamufluara t konstruksionit, t cilat mund t
shrbejn si strehimore speciale pr transportimin e drogs.Prndryshe,
bastisja e autobusit duhet t bhet sipas metodologjis s bastisjes s
automobilit t udhtarve, duke respektuar me prpikri parimet e
themelsis dhe kmbngulsis, n mnyr q bastisja t jet efikase.
9.3. Bastisja e automjeteve transportuese
Bastisja e kamionve frigorifer, cisternave, kamionve me rimorkio e
pa rimorkio, si edhe e kombi-busve sht veprim me prmbajtje shum
komplekse kriminalistike.Ky veprim duhet t kryhet nga nj ekip shum
antarsh i policis, bashk me specialist (p.sh. automekanik,
autokarrocier, auto-elektricist, piroteknik, inspektor sanitar etj.), me
prdorimin e mjeteve dhe pajisjeve t nevojshme.Pjesmarrja e ndonjrit
prej specialistve varet nga lloji dhe tipi i automjetit transportues q
bastiset.Kur bhet fjal pr transport ndrkombtar, ekipi i policis duhet
t bashkpunoj me personelin e dogans, jo vetm n vendkalimet
kufitare, por edhe pas kalimit jasht territorit t shtetit.N qoft se ka indicie
se automjeti i caktuar transporton drog, qllimisht mund t lejohet q
automjeti t kaloj pa kontroll n vendkalimin kufitar, e pastaj bhet
prcjellja e fsheht e lvizjes s automjetit, n mnyr q t ndalet dhe
t bastiset n nj vend t prshtatshm.
Kur transporti i drogs bhet rrugve toksore, mjetet m t
prshtatshme t transportit jan kamiont me shenjn TIR (Transporti
Ndrkombtar Rrugor), t cilt edhe shfrytzohen m s shumti pr kt
qllim.Shenja TIR garanton nj regjim t veant doganor n vendkalimet
kufitare, sepse kontrolli bhet kryesisht me rastin e ngarkimit e
shkarkimit. Kriminelt mund ta shfrytzojn (keqprdorin) kt pr
kalimin e kufirit pa ndonj kontroll t veant. Pr kt arsye, shenja
TIR nuk sht gjithmon garanci se n automjetin e dyllosur (me
plumb) gjendet malli q sht regjistruar n deklaratn e transportit, por mund
t ndodh se gjendet mall i kontrabanduar.
N praktikn kriminalistike jan zbuluar raste q kriminelt kane hequr
plumbin, e kan ndrruar gjith ngarkesn ose nj pjes t saj, e pastaj e
kan vn prsri plumbin e hequr.Natyrisht, kjo nuk sht e leht t
zbulohet, prandaj sht e mundur q nj numr i caktuar i ktyre
kamionve
t kaloj vendkalimin kufitar pa kontroll t detajuar.
Kur bhet fjal pr bastisjen e automjeteve transportuese t trafikut
rrugor, n teorin bashkkohore kriminalistike nuk ka dallime lidhur
vendet m t prshtatshme pr fshehjen e mallrave q transportohen n mnyr
ilegale.Vmendje e veant duhet ti kushtohet zbraztirave t
konstruksionit dhe ndarjeve t ndryshme, sidomos mundsis s
ekzistimit t llamarins s dyfisht t karroceris, t cilat prdoren shpesh nga
kriminelt e specializuar pr kt veprimtari kriminale.Gjithashtu, nuk duhet
t harrohen as pjest e caktuara t automjetit transportues q jan t

prshtatshme pr fshehjen e drogs., t cilat jan prmendur gjat

trajtimit t bastisjes s detajuar t automobilit t udhtarve.Bhet fjal pr
shtratin e fjetjes n hapsirn e kabins s vozitsit, pr dyert, tavanin
e dyfisht, dyshemen e dyfisht,kutin dhe boshtin e ndrruesit t
shpejtsis, hapsirn prapa tabels s instrumenteve, pjesn e poshtme t
automjetit, karrocerin, pjest ansore t rrotave, boshti i lvizjes, kutit e
mjeteve rezerv q mund t ken shtresa t dyfishta n fund apo n
pjest ansore, rrota rezerv, rezervuart e karburantit dhe zbraztis
n motorin e automjetit.
Kamiont cistern dhe kamion frigorifer ofrojn mundsi t
jashtzakonshme pr transport ilegal t mallrave t ndryshme, n
hapsirat ekzistuese dhe n bunkert special. Kamiont cistern i kan disa
hapsira t lidhura me hapje t vogla, t cilat ofrojn mundsi t mdha
pr transport ilegal.Mjafton q nj prej ktyre hapsirave t mbyllet me
rastin e mbushjes me lng dhe t fshehet malli q transportohet n
mnyr ilegale.Nuk duhet t harrohen as gypat pr mbushjen dhe
zbrazjen e lngut q transportohet me cistern, pjesa e prparme e
shtratit n t cilin vendoset cisterna, si edhe muret e cisterns t cilat kryesisht
ndrtohen prej llamarins s dyfisht.Kto automjete transportuese m s
shumti shfrytzohen pr kontraband dhe, n ann tjetr, shum rrall
kontrollohen.Nj prej arsyeve pr kt mund t jet fakti se bastisja e
kamionve cistern me lngje q digjen leht dhe kamionve frigorifer
me mallra q prishn sht pun delikate dhe merr shum koh.Por,
kompleksiteti i bastisjes s ktyre mjete transportuese nuk guxon t jet
arsye pr pasivitet.Aktivitet t veant krkon ndalja dhe bastisja e
automjeteve t tilla jasht vendkalimit kufitar.
Meqense bhet fjal pr nj lloj shum delikat t bastisjes, ather
rekomandohet kombinimi me veprime tjera kriminalistike operative, si
sht prcjellja e fsheht, prcjellja e mbikqyrja dhe shfrytzimi i
informatorve.N kt mnyr, pr shkak t grumbullimit t
informacioneve dhe indiceve, do t jet m leht t merret vendimi pr
bastisje, n krahasim me bastisjen sipas metods s mostrs s rastit.Sipas
mendimit ton, prcjellja e fsheht sht posarisht e prshtatshme t
kombinohet pr bastisjen e ktyre automjeteve.N baz t indiceve t
caktuara ndrmerret prcjellja e fsheht e automjetit konkret, kurse n
baz t vrojtimeve organizohet bastisja n vendkalimin kufitar.M tutje,
konsiderojm se do t ishte me interes q n vet vendkalimin kufitar t
kryhet mbikqyrja e fsheht e stacionuar e disa automjeteve
transportuese q jan kontrolluar n mnyr rutin, e pastaj t organizohet
prcjellja e fsheht gjat udhtimit t mtutjeshm.Ekziston mundsia q t
zbulohen reaksionet e vozitsit dhe ndihmsit t tij, t cilt,p.sh., e kan
kaluar pa probleme vendkalimin kufitar, ndonse transportojn n mnyr ilegale
ndonj mall apo edhe ndonj person.Kshtu, m von bhet bastisja e
automjetit me qllim t gjetjes dhe konfiskimit t mallit t
kontrabanduar ose personave q jan objekt tregtie.Prve kamionve
cistern, edhe kamiont frigorifer kan shum t prshtatshm pr
transport ilegal t mallrave. Hapsira midis mureve t dhoms s frigoriferit
sht e gjer rreth 15 centimetra.Me nxjerrjen e materialit izolues fitohet
nj hapsir e konsiderueshme pr fshehjen e mjeteve t ndryshme.Po ashtu,
mjetet mund t fshehen edhe bashk me artikujt ushqimor q

transportohen n mnyr legale.S fundi, ekziston mundsia mallrat q

transportohen n mnyr ilegale t paketohen n paketime t njjta me
mallrat q transportohen n mnyr legale, por edhe n paketime t
tjera origjinale t artikujve n konserva t metalta.Pr kt arsye, prve
tjerash,duhet t vij n shprehje sidomos parimi kriminalistik i
themelsis dhe kmbngulsis.
Bastisja e trenit
Treni sht mjet specifik i transportit, pr shkak se ai prbhet prej m
shum vagonve, qoft tren i udhtarve apo tren i mallrave.Pr kt
arsye,bastisja e trenit sht mjaft specifike. Prve faktit se prbhet
prej m shum vagonsh, treni sht interesant kryesisht derisa sht n
lvizje, gj q paraqet vshtirsi t veant me rastin e bastisjes.Kur bhet
fjal pr trena ndrkombtare, bastisja mund t bhet n vendkalimin
kufitar, por bastisja mund t zgjas shum dhe mund t shfaqen ehe
komplikime t tjera.N qoft se, megjithat, bastisja kryhet derisa treni
sht n lvizje, ather siguria e policit sht e rrezikuar gjithnj.
Trenat ofrojn aq shum mundsi pr shfrytzimin e vendstrehimeve t
fshehta sa sht e pamundur t numrohen.Pr kt arsye, kriminelt
profesionist rrall mbajn me vete valixhe me mjete t veprs penale,
n mnyr q t mos arrestohen, n rast t zbulimit dhe konfiskimit t
mjeteve t veprs penale t gjetura n valixhe.Pr kt arsye, mund t
konkludohet se, para bastisjes, sht e domosdoshme t organizohet
mbikqyrja e fsheht e valixhes s dyshimt ose e personit q gjendet n tren.
Duke pasur parasysh madhsin e kompozicionit dhe mundsit e
fshehjes, treni sht mjet i prshtatshm pr kontraband.Pikpamjet e
gjith-pranueshme t teoris kriminalistike thon se bastisja e gjith
trenit sht joefikase pikrisht pr shkak t vshtirsive t prmendura.Ather
shtrohet pyetja se cila sht mnyra m efikase e bastisjes s trenit kur
ka indicie se n t transportohen mjete t veprs penale.N kt kuptim,
sht e rndsishme q n tren t zbulohet personi pr t cilin ka indicie
se transporton drog, arm apo ndonj mjet tjetr i veprs penale ose t
zbulohet a t vrehet ndonj valixhe e dyshimt.Duhet t kihet parasysh se
mund t bhet fjal pr transportim t drogs pa pranin e pronarit apo
t korrierit, q do t thot se droga mund t fshehet n vendstrehimet e
trenit dhe at ta marr nj person tjetr kur treni arrin n vendin e caktuar.
N qoft se ekzistojn indicie se personi i caktuar do t transportoj
ilegalisht drog apo arm me nj tren t caktuar, ather sht e
nevojshme t bhen prgatitjet e domosdoshme n mnyr q t kryhet
bastisje efikase.Pr kt qllim sht me interes t organizohet
mbikqyrja e fsheht dhe prcjellja e fsheht n tren.Ndonse indiciet
mund t tregojn nj person t caktuar si korrier,drogn q e transporton
dhe trenin me t cilin transportohet, kjo nuk do t thot se me bastisje
do t gjenden leht mjetet e veprs penale q transportohen.N situata t tilla
jan t mundura variante t ndryshme t fshehjes s mjeteve penale.Ato
mund t fshehen n valixhe, n plakat personale apo n trup, por mund
t fshehen edhe n vendstrehimet e trenit.
Transportimi i drogs n gardrobn personale apo n trup sht
varianti m i prshtatshm i bastisjes, sepse me arrestimin e korrierit
krijohen parakushtet q me bastisjen e mtejshme t gjendet dhe t konfiskohet
droga e cila transportohet n mnyr ilegale.

N qoft se droga ose mjetet tjera transportohen n valixhe, ather

situata sht m delikate. Korriert nuk i mbajn kurr valixhet afr
vetes, d.m.th. n kupen e trenit ku e kan rezervuar vendin.Kjo sht
mas preventive,me qllim q,n rast t zbulimit t valixhes, t mos
zbulohet se korrieri apo n rast t bastisjes s korrierit te ai t mos gjendet
asgj e dyshimt.Kjo taktik kriminale duhet t merret parasysh gjat
planifikimit t bastisjes s trenit, me qllim t gjetjes s mjeteve t veprs
penale.Praktikisht, kjo do t thot se sht e nevojshme t organizohet
prcjellja e fsheht e personit t dyshuar dhe mbikqyrja e fsheht e
valixhes s dyshuar n tren.Vetm kshtu sht e mundur t zbulohet me
siguri se cila valixhe i prket korrierit.
Gjat udhtimit me tren korrieri mund t bj true t ndryshme q t
zbuloj se a sht nn prcjellje, gj q sht gjithashtu pjes prbrse
e taktiks kriminale.Konsiderojm se vmendje e veant duhet ti
kushtohet faktit se krimineli, n rast se dyshon se gjendet nn prcjellje
ose dshiron t verifikoj kt, mund t zbres nga treni dhe t hip prsri n
stacionin e ardhshm apo ta pres at n stacionin e fundit pr ta marr
valixhen.N rast se polict mendojn se personi i dyshuar ka arritur ne
destinacionin e tij, prandaj e arrestojn dhe e bastisin, ata nuk do t
gjejn asgj dhe do ta lirojn.Kjo do t onte n prfundimin se policia ka
pasur t bj me indicie t pasakta, ndrsa krimineli do t arrinte
prsri ta merrte valixhen e tij me drog, arm apo mjete tjera dhe do ta
vazhdonte veprimtarin e tij kriminale.N situata t tilla preferohet q
mbikqyrja dhe prcjellja e fsheht t bhet nga m shum persona, n mnyr
q krimineli, edhe pasi t ket zbritur nga treni, t vazhdoj t prcillet
n mnyr t fsheht, sepse kurr nuk dihet se zbritja e tij sht truk
apo jo.Mendojm se nuk do t ishte mir q ai t arrestohet menjher,
por do t duhej t vazhdonte prcjellja e tij.Gjat ksaj kohe, nj ekip
tjetr do t vazhdonte t udhtonte me tren, n mnyr q t ndodhet
aty n rast se kriminali kthehet prsri pr t vazhduar udhtimin.Dhe jo vetm
kaq.N qoft se gjat prcjelljes sht vn re ndonj interesim i
veant i kriminelit pr ndonj kupe ose ndonj pjes t trenit, sht e
nevojshme t bhet bastisja, edhe n qoft se kriminali nuk kthehet fare n tren.
Kjo mas ndrmerret pr arsye se, n qoft se krimineli ka dyshuar se ai
sht nn mbikqyrje t fsheht, ai mund t prfundoj udhtimin para
kohe dhe do t v kontakt me bashkpjesmarrsin, i cili do t merrte
mjetet e veprs penale n ndonj vend t prshtatshm, gjat udhtimit ose n
fund t udhtimit.N raste t tilla gjithmon duhet t llogaritet se n
operacion mund t marrin pjes m shum persona, gj q n fillim t
prcjelljes s fsheht ndoshta nuk do t jet e mundur t vrtetohet.T
prkujtojm se, jo rrall, kriminelt organizojn edhe kundr-prcjellje,
n mnyr q t konstatojn se a gjenden nn prcjellje t fsheht.N
kso rastesh n tren nuk do t jen bashk t gjith kriminelt, sepse
disa do t mbrojn t tjert.Kt duhet ta ken parasysh sidomos
personat q bjn prcjelljen e fsheht.Dalja nga treni i nj krimineli
trheq vmendjen e prcjelljes s fsheht gj q u mundson
bashkpjesmarrsve q n mnyr t papenguar t vazhdojn veprimtarin
kriminale.Pr kt arsye, n situata t tilla, prcjellja dhe mbikqyrja
sht veprim delikat por e pazvendsueshme, e cila, pr mendimin ton,
duhet t kombinohet patjetr me bastisjen n tren.Edhe kur bhet fjal pr

transportim t mjeteve t veprs penale pa prcjelljen e askujt,

prcjellja e fsheht dhe mbikqyrja jan shum t nevojshme pr t
prcaktuar se cila pjes e trenit do t bastiset dhe pr t hulumtuar se kush do
t vij pr ti marr mjetet e veprs penale n fund t udhtimit.Natyrisht, kjo
nuk do t thot se kjo bhet n stacionin e fundit, por mund t bhet
edhe n ndonj ndales m t gjat t trenit, ku mund t merren mjete e
veprs penale q jan vendosur n ndonj vendstrehim t fsheht.Si po
shihet, mbikqyrja e fsheht sht pjes e pazvendsueshme e
veprimit kriminalistik pr bastisje efikase t trenit.
M n fund, shtrohet pyetja se ku duhet t krkohen mjetet e fshehura n
tren.Kur merret vendimi pr bastisjen e trenit, sht e nevojshme t
bhet bllokada e vagonit apo vagonve t caktuar.Bllokada nnkupton
mbylljen efikase t t gjitha hyrjeve dhe daljeve, n mnyr q t
pamundsohet krcimi ose ngjitja n kulm, dhe t sigurohet bastisja q
do t pasoj.Kjo sht e mundur t bhet me nj numr m t madh t
policve me uniform, ndrsa bastisjen duhet ta bjn m shum polic t
veshur me rroba civile, t cilt do t ndaheshin n disa grupe operative.Gjat
bastisjes sipas metodologjis klasike, vmendje e veant duhet tu
kushtohet ktyre vendeve: mureve t vagonve, mureve ndarse t
kupeve, mureve t korridorit npr t cilin hyhet n kupe, hapsirave, zbraztive
dhe elementeve t konstruksionit nn vagon, dyshemes dhe tavanit,
hapsirs s banjs dhe filxhanit t WC-s, shports dhe vitrins s
letrs s tualetit, siprfaqes nn qilim, hapsirs nn ulse dhe prapa
ulseve dhe mbshtetseve, hapsirs prapa pasqyrs, fotografive dhe
abazhurit, lidhjes s vagonve, shkallve, rezervuarit t ujit, pajisjeve t
ngrohjes dhe ventilimit, dritareve, hapsirs s lokomotivs, vagonit t
posts dhe paketave, vagonit restorant dhe kupeve t fjetjes.
Bastisja e mjeteve lundruese
Pothuaj t gjitha mjetet lundruese jan t prshtatshme pr transport
ilegal t mjeteve t ndryshme dhe personave, ndrsa veprimi i bastisjes
ka nj sr specifikash, pasi bhet fjal pr nj mjet m t madh apo m t
vogl ose pr mjet lundrues t vendit apo t huaj.Objektet lundruese jan:
anijet e udhtarve dhe t mallrave, barkat, jahtet, veloret, glisert,
sandalinat, trapet dhe skelet.Bastisja e ktyre objekteve bn pjes n
njrn nga veprimet m t vshtira dhe m komplekse t veprimeve hetimore e
kriminalistike, sidomos kur bhet fjal pr bastisje t anijeve.Pr shkak t
hapsirs, konstruksionit, vllimit dhe ngarkess, anijet ofrojn
mundsi t shumllojshme pr fshehjen e mjeteve dhe personave.
N literaturn kriminalistike flitet pak pr taktikn dhe teknikn e bastisjes s
anijeve.sht e qart se praktikisht secila pjes e anijes mund t
shrbej pr fshehjen e mjeteve dhe personave, por kjo nuk do t thot
se nuk duhet ti kushtohet mnyrs s caktuar ose, s paku, parimeve t
bastisjes,sidomos kur bahet fjal pr anije t mdha.Specifika e bastisjes
s anijes qndron n fatin se ky veprim mund t kryhet si kur sht e
ankoruar n liman ashtu edhe gjat lundrimit n detin e hapur.Kjo nnkupton
shumllojshmrin e qasjes nj objekti t caktuar lundrues.Nuk sht
njsoj kur bastisja kryhet n anije m t vogl, bark, jahte dhe gliser
apo n anije tej-oqeanike.Vendstrehimet m t prshtatshme pr fshehje
n anije jan: pjesa e poshtme e anijes, e cila sht e ndar n tr
gjatsin e saj, hapsirat nn motorin kryesor e nn motorin ndihms si edhe

hapsira prapa tyre, hapsirat brenda motorve, kalimet ndrmjet depove e

motorit, tuneli i boshtit t anijes, hapsirat ndrmjet ftohsve, depoja e
materialit shpenzues, n kuvert dhe n kabinn e kapitenit, muret e
dyfishta t kabinave, sallonet dhe korridoret, barkat pr shptim, hapsira pr
vendosjen e brezave pr shptim, pajisjet kundr zjarrit, zbraztit dhe
kanalet e instalimeve, rezervuari i karburantit, rezervuari i ujit t
pijshm, hapsira nn litart e anijes, hapsira n kulmin e urs
komanduese, distilatori i ujit t detit dhe shtpiza e kuverts.Disa prej
rezervuarve t karburantit mund t zbrazen e t thahen dhe t bhen
shum t prshtatshm pr fshehjen e gjrave t ndryshme, prandaj duhet tu
kushtohet vmendje e veant.
Pr bastisjen e anijes s madhe nevojiten prgatitje t veanta. Prve
tjerash, prgatitjet nnkuptojn edhe sigurimin e dokumentacionit
projektues t anijes, sigurimin e mekanikut t makineris ose nj eksperti tjetr
q e njeh konstruksionin e anijes, doganierit, puntorit t kapitaneris
dhe nj numri m t madh policsh me pajisjet e nevojshme.Me qllim t
efikasitetit t bastisjes, por duke respektuar parimet e ligjshmris,
sht e domosdoshme t sigurohet nj numr m i madh dshmitarsh t
bastisjes.Kjo sht e nevojshme pr shkak se bastisja e anijes kryhet nga
disa grupe operative dhe, pa pranin e dshmitarve, n raste t
caktuara mund t jet e kundrligjshme dhe, ka sht m e keqja, mund t
shprehet negativisht n rrjedhn e mvonshme t procedurs penale.
Kur bhet fjal pr bastisjen e fardo objekti lundrues n detin e hapur,
vmendje e veant duhet ti kushtohet qasjes, pr shkak t mundsis s
hedhjes s mjete t veprs penale n det.Hedhja mund t jet e planifikuar
ose e paplanifikuar nga ana e kontrabandistit q ndodhet n anije. N
qoft se sht e planifikuar, ather mjetet paketohen mir dhe hidhen,
n mnyr q pas bastisjes t nxirren prsri, nse thellsia e detit nuk
sht e madhe.Bastisja e anijes s ankoruar n liman sht m e leht,
sepse m e leht sht qasja, bllokada dhe hyrja n anije.Prvojat nga
praktika kriminalistike tregojn se objektet m t vogla lundruese q
jan t ankoruar n liman, kryesisht glisert, mund t shrbejn si punkte pr
ruajtjen e prkohshme t drogs, armve dhe personave.Mjetet paketohen n
materiale mbrojtse t padeprtueshme, lidhen me litar dhe mbahen
nn siprfaqen e ujit. Sipas nevojs, n paketa vendosen spiranca, n
mnyr q mjetet t fundosen m shpejt dhe q t mos barten larg nga rrymat e
ujit.Krimineli q e ruan n objektin lundrues, n rast se vren ardhjen e
policis apo t dogans, e zgjidh ose e pret litarin dhe lirohet nga
paketa ilegale.Nse objekti lundrues sht i ankoruar n detin e hapur
dhe sht i vetmuar, sht vshtir e pothuaj e pamundur q ti qaset n
mnyr t pavrejtur,
prve tjerash, edhe pr shkak se mund t jet i pajisur me radar.Por, kur
bastisja duhet t bhet n objektin lundrues q sht i ankoruar n
liman,ather sht e mundur qasja e befasishme dhe parandalimi i hedhjes s
drogs apo mjeteve t veprs penale n det.N bastisjen e mjeteve
lundruese mund t prfshihen edhe zhytsit, t cilt do t bnin
paraprakisht observimin e anijes apo t asaj pjese t anijes q ndodhet
nn siprfaqen e ujit dhe t zbulojn paketn q eventualisht sht e varur n
litarin e lidhur me anijen.
Gjat bastisjes s anijes, duke pasur parasysh specifikat e prmendura,

ekipet e policis duhet ti prmbahen metodologjis s prgjithshme t

bastisjes, duke i kushtuar vmendje t veant parimit t sistematiks, n
mnyr q t bastiset do pjes e anijes.N qoft se anija sht e ankoruar,
bastisja do t duhej t fillonte me vzhgimin e fsheht t stacionuar.Pas
fillimit t vzhgimit, anija duhet t bllokohet, s pari nga nj numr i
caktuar i zhytsve q do t zinin pozicione n pjesn e anijes s zhytur
n uj, e pastaj duhet ti qaset anijesie barka t shpejta patrulluese.N njrn
nga barkat duhet t gjendet ekipi pr hyrje efikase n anije dhe pr
arrestimin e kapitenit, i cili duhet t jet i pranishm gjat bastisjes si
edhe t nnshkruaj procesverbalin mbi bastisjen dhe, eventualisht, vrtetimin
e konfiskimit t prkohshm t mjeteve.Po ashtu, duhet t arrestohen edhe
personat e dyshimt, n qoft se ka informacione se ata gjenden n
anije.N qoft se anija sht n lundrim, ather s pari duhet t prcillet
n mnyr t fsheht, n pajtim me kushtet e lvizjes n det,e pastaj duhet t
ndalet.Pas ndaljes pason bllokada e anijes, far sht i mundur n
situatn konkrete, e pastaj pason hyrja n anije dhe arrestimi i kapitenit
dhe personave t dyshimt, n qoft se ka informacione se n anije ka persona
t till.Para bastisjes s anijes sht e nevojshme t bhet bastisja e
kapitenit, antarve t ekuipazhit dhe, n rast nevoje, t disa apo t t
gjith udhtarve.Pas ksaj fillon kontrollimi me ndihmn e qenit t
strvitur pr gjurmim, e pastaj fillon bastisja e detajuar e anijes.
Bastisja e aeroplanit
Transporti ilegal i drogs bhet shpesh me mjete t transportit ajror.Pr
kt qllim shfrytzohen kryesisht linjat e rregullta t fluturimit t
aeroplanve, por ndonjher edhe aeroplant privat.Organizatat e
fuqishme kriminale, si jan ato kolumbiane, kan flotat e tyre ajrore m
t cilat transportojn ilegalisht kokain n SHBA.Pr transaksione t
tilla shfrytzohet, kryesisht, pistat ilegale pr aterrim, t cilat jan ndrtuar
vetm or veprimtari kriminale.Edhe n Evrop pothuaj nuk ka aeroport m
t madh q nuk jan konfiskuar droga t transportuara ilegalisht
nprmjet linjave t rregullta t fluturimeve, kryesisht nga vendet aziatike.
Aeroplani sht i prshtatshm pr transportimin ilegal t drogs, pr
m shum arsye: shpejt bartet n largsi t mdha, si mjet transportues
aeroplani ofron mundsi t mdha pr fshehjen e drogs, gjat hyrje-daljeve
n aeroplan udhtart kontrollohen me detektor, por kryesisht pr konstatimin
e mjeteve shprthyese dhe armve.Format tjera t kontrollit bhen vetm
nse ka indicie q flasin pr ndonj veprimtari kriminale.Kjo sht
plotsisht e logjikshme, kur dihet se npr ndrtesat e aeroporteve
qarkullojn mijra njerz gjat dits, ndrsa n aeroportet e mdha
ndrkombtare edhe dhjetra mijra.Ky fakt i sht i mir i njohur
tregtarve t drogs, prandaj
ata i drgojn shpesh korriert e tyre me aeroplan t linjave t rregullta.
Kto vrejtje tregojn sa delikate sht zbulimi i drogs dhe mjeteve tjera
q transportohen ilegalisht me aeroplan.Frekuentimi i madh i njerzve dhe
konstruksioni i aeroplanit jan faktor q e vshtirsojn kontrollin efikas
dhe bastisjen me qllim t zbulimit t gjra q kontrabandohen.Pr kt
arsye, vetm njohja e mir e metodiks s zbulimit t tregtis ilegale me
drog ofron mundsi pr identifikimin e personave t dyshimt, pa llogaritur
metodn e mostrs s rastit.N kt kuptim, bastisja duhet t paraprihet

nga faktor t caktuar prej t cilve m t rndsishmit jan

informacionet dhe disa indicie.
Informacionet mund t merren nga informatort e prhershm, por
edhe nga kriminelt, t cilt dshirojn t hakmerren ose, ndoshta, q t
trheqin vrejtjen nga korriert e tyre.Informacionet mund t grumbullohen
edhe nga qytetart e ndershm, por, kur bhet fjal pr kt form t
kriminalitetit, kto jan raste t rralla.
Si indicie mund t shrbejn profili i udhtarit t caktuar ose situata
aktuale n aeroport.Profili i udhtarit, n t vrtet, sht zinxhiri i
indiceve q shpie n dyshimin se personi i caktuar sht narkokorrier.Mendojm se ky profil mund t zbulohet gjat kontrollit t
pasaports, n baz t ktyre indicieve: shtetsis s caktuar t udhtarit,
numrit t udhtimeve (q shihet n pasaport), udhtimet e shpeshta n vende
t caktuara (prodhuese t drogs), udhtimi n linja ajrore kritike (n t
cilat shpesh transportohet drog), udhtimi nprmjet linjs jo-logjike
(anashkalimi i aeroporteve t caktuara), udhtimi me kompanin e caktuar
ajrore, mnyra e pagess s bulets (kesh, me kartel apo me ek),
mnyra e veshjes, lloji i valixheve (i cili prdoret m s shpeshti pr
transportimin e drogs).Situata momentale, pra sjellja e udhtarit me
rastin e kontrollit t pasaports mund t shrbej si indicie se bhet fjal
pr narko-korrier.Ktu mendojm n indikator t caktuar, t cilt mund
t manifestohen gjat kontrollit t pasaports n vendkalimin kufitar, pr
ka kemi folur te bastisja e automobilit n vendkalimin kufitar.Prve ksaj, n
qoft se bhet fjal pr korrierin q e bart me vete drogn n lukthin e
tij, ekziston mundsia q atij ti vij t vjell pr shkak t udhtimit t
gjat,sidomos kur ka vonesa gjat udhtimit, kur manifeston shenja t
nervozes, e cila nuk sht e zakonshme n kt situat.
Indiciet ose informacione e prmendura mund ti shrbejn policis q
t marr vendim pr bastisjen e personit t caktuar, i cili dyshohet t
jet narko-korrier. Vendimi pr bastisjen eventuale t aeroplanit varet,
para s gjithash, nga ajo se a do t vazhdoj aeroplani fluturimin
menjher apo do t mbetet n pist edhe pr njfar kohe.
N qoft se ka informacione konkrete se n aeroplan transportohet
drog, ather sht e mundur t bhet bastisja, e cila nuk do t
shkaktoj vones t madhe ose t njoftohet policia e aeroportit t
ardhshm ku, p.sh. prfundon fluturimi, n mnyr q atje t bastisja pa nguti
e aeroplanit.sht e njohur se t gjith udhtart, para se t hyjn n
aeroplan, kontrollohen bashk me plakat e tyre, por jo n mnyr aq t
detajuar sa t mos kaloj pa u vrejtur droga. Prve ksaj, pr
fshehjen e drogs jan pr prshtatshme vende t caktuara dhe
zbraztirat e konstruksionit n trupin e aeroplanit q hapen pa
prdorimin e elsave ose kaavidave.Kjo do t thot se droga mund t
vendoset n aeroplan nprmjet personelit t aeroportit.Ktu mund t
bhet fjal pr t njohur t kriminelve ose pr persona t
korruptuar.Prve n aeroplan, droga mund t fshehet e transportohet
edhe bashk me drgesa t caktuara, t cilat transportohen n mnyr
legale, si edhe n ambalazh origjinal t artikujve dhe mallrave t ndryshme, ka
e bn shum t vshtir zbulimin e drogs.Pr kt arsye, vmendja e
policis duhet t orientohet si n aeroplan ashtu edhe n ngarkesn q
transportohet me aeroplan. Sa i prket ngarkess, mund t konstatohet

se bastisja e saj sht m delikate se bastisja e vet aeroplanit, pr shkak se

ngarkesa vendoset n depo, ku sht vshtir t vzhgohet n mnyr
permanente para bastisjes eventuale.N depo, pavarsisht prej sistemit t
siguris dhe kontrollit, sht e mundur t hyjn persona nga jasht apo
q ndonjri nga personeli q punon aty t bashkpunoj me kriminal,
kshtu q mundson q droga, e transportuar me aeroplan dhe
depozituar me mallrat tjera, ti drgohet n vendin e destinacionit.
Pr sa u tha deri m tash, duket qart se sa delikate sht bastisja e
aeroplanit, si edhe e udhtarve, plakave dhe ngarkess q
transportohet me aeroplan. Pr kt arsye, n qoft se ka indicie ose
informacione konkrete se n aeroplanin e caktuar transportohet drog,
ather sht e nevojshme q t bhet prgatitjet e caktuara. Kto
prgatitje, prve tjerash, nnkuptojn organizimin e nj numri t
mjaftueshm t policve, udhheqsit me qenin e strvitur t gjurmimit pr
bastisjen eventuale t aeroplanit.Posarisht duhet tu trhiqet vrejtja
policve dhe doganierve q punojn rregullisht n kohn e fluturimeve
kritike pr informacionin e marr.M tutje, duhet t vendoset sistemi i
mbikqyrjes s fsheht t aeroplanit, udhtarve dhe depove t
aeroportit, duhet t bhet prcjellja e personelit t aeroportit q punon
n shkarkimin e magazinimin e ngarkess s ngarkess dhe n transportimin e
valixheve t udhtarve nga aeroplani deri n ndrtesn e aeroplanit.Duke
pasur parasysh kompleksitetin e ndrmarrjes s bastisjes, sht e
nevojshme q t caktohet nj udhheqs i vetm pr gjith aksionin e
bastisjes, pra ndrmarrjen e masave e veprimeve gjat kohs s bastisjes dhe
pas prfundimit t saj.
Pr t kryer me sukses bastisjen e aeroplanit, duhet t njihen mir
karakteristikat themelore teknike t disa llojeve t aeroplanve,
pavarsisht se bhet fjal pr aeroplan t udhtarve apo pr aeroplan
transportues.Logjikisht, kjo nnkupton domosdoshmrin e pjesmarrjes
n bastisje t avio-mekanikut, piloti dhe avio-inxhinierit, t cilt do t
ndihmojn me njohurit e tyre dhe do kujdesen q t mos dmtohen aparaturat
dhe pajisjet e aeroplanit.Vendet pr fshehjen e drogs gjenden n kabinn
e pilotit (prapa dhe mbi pllakn e instrumenteve, para dhe rreth pedales
s kmbs, prapa dhe rreth konzols drejtuese, n karriget e ekuipazhit e
rreth tyre, n vitrinat e pajisjeve t fluturimit, n shportat e brllokut, nn
shenjat exit sipr dyerve, n sektorin pr palosjen e rrotave t
prparme, n sektorin e aparateve elektrike e elektronike, midis pajisjes
pr incizimin e fluturimit, n hapsirn e rrots s prapme, n hapsirn midis
sektorit t pajisjeve elektrike e elektronike dhe bagazhit t prparm,
n vitrinat pr ofrimin e shrbimeve pr udhtar, n tualete, n
hapsirat midis tualeteve ansore dhe brinjve t konstruksionit t trupit, n
kuzhin, n ndarjet pr vendosjen e brezave pr shptim, n gardrob, rreth
toboganit pr evakuimin e udhtarve e nn t, n hapsirn midis
ndarjeve dhe mbshtjellsve, n karriget e udhtarve dhe hapsirn midis
karrigeve dhe murit t kabins dhe n bagazhe.Autori shton se m t
prshtatshmit pr fshehjen e gjrave t ndryshme jan aeroplant e
tipit DC-9, pr shkak t konusit t forcuar. Bastisja nuk sht m pak
delikate edhe kur bhet fjal pr bastisjen e ngarkess s aeroplanit.
Prve ksaj, mund t ndodh informacioni mbi transportin ilegal t
drogs sht marr pas njfar kohe q ngarkesa sht shkarkuar dhe

sht magazinuar.Ather, ekziston mundsia q kontejnert ose paketat

e caktuara przihen qllimisht me t tjerat n depo.Po ashtu, mund t
ndodh q dokumentet prcjellse t kontejnerve dhe t paketave edhe
t falsifikohen.N kso rastesh, para s gjithash, duhet t vendoset nj
bashkpunim i mir midis policve dhe doganierve, n mnyr q
bastisja t kruhet n mnyr t sinkronizuar dhe me themel.N disa vende, n
t cilat sht m i shprehur problemi i tregtis ilegale me drog, si, p.sh,
n SHBA, ekziston nj shrbim i veant i dogans, i specializuar pr
zbulimin e drogave.Meq ky sht nj shrbim ekskluziv, personeli i tij q
ka nj specializim t ngusht, sht n prparsi n raport me
organizatat klasike t shrbimit doganor q merren me zbulimin e t gjitha
llojeve t kriminalitetit.Prve informacioneve mbi transportin ilegal t
drogs, zyrtart e doganave mund ta zbulojn drogn edhe n baz t
indiceve mbi profilin e ngarkess s caktuar.Sikur edhe te profili i udhtarve
t dyshimt, ekziston edhe profili i ngarkesave t dyshimta.Zinxhiri i
indiceve q do t mund t tregonin se n ngarkesn e caktuar legale
fshehet drog, prfshin: llojin e ngarkess me t ciln sht transportuar
m s shpeshti droga, vendin se prejardhjes s ngarkess,vendin e ngarkimin,
avio-kompanin e caktuar,numrin e caktuar t fluturimit, ndrrimin e
personelit t njjt t aeroportit gjat t cilit jan konfiskuar
droga,specifikat e paketimit t ngarkess, specifikat e drguesit dhe pranuesit
t ngarkess, rregullsin e dokumenteve prcjellse, etj.Prve ksaj,
doganiert dhe polict q do t kryejn bastisjen i pret nj pun e
mundimshme q, para s gjithash, krkon respektimin e parimeve t
themelsis dhe kmbngulsis.Pa zbatimin me konsekuenc t ktij
parimi kriminalistik sht pak e besueshme se gjat bastisjes mund t
gjendet droga e cila gjendet n ngarkesn e caktuar dhe n depon e cila
bastiset.Kjo sht veanrisht e vshtir n aeroportet m t mdha dhe
m frekuentuese botrore, n t cilat pothuaj ndrprer pranohen e
drgohen ngarkesa.Pra, dyshimi n suksesin ne bastisje nuk ka t bj vetm
n bastisjen e sasis s madhe t ngarkess s caktuar, por edhe me mnyrn
se si sht fshehur droga.Invencioni i kriminelve sht i paskajshm,
kshtu q sht praktikisht e pamundur t numrohen t gjithash mnyrat
se si mund t paketohet e t fshehet droga.Natyrisht, m s vshtiri sht
t zbulohet droga e cila paketohet n konserva t caktuara (pemve e
perimeve), shihe (t pijeve e lngjeve t ndryshme), qese (t kafes, ajit,
mlmesave), t cilat kan etiketa origjinale dhe duken sikur brenda t ket
prodhimet q tregojn etiketat.Gjithashtu, droga mund t fshehet edhe n
lloje t ndryshme t mishit t ngrir, i cili transportohet n sasi t
mdha.Kto mnyra t transportimit ilegal t drogs jan karakteristike
edhe pr transportin e anijeve t mallrave, gj q patjetr duhet t
kohet parasysh gjat bastisjes s ngarkesave n limane.
Bastisja e motoiklets, biiklets dhe mjeteve trheqse
Motoikletat dhe biikletat shfrytzohen shpesh pr transportimin e
drogs nga dilert e rrugs.Biikletat jan karakteristike pr transport n
vendin ku jetojn dilert, ndrsa motoikletat prdoren edhe pr
udhtime m t gjat t dilerve, sidomos gjat sezonit veror t
turizmit.Praktika kriminalistike tregon se dilert e rrugs nuk e mbajn
me vete drogn, por e fshehin n motoiklet ose biiklet, si edhe n
automobil, si sht br fjal m sipr.Kshtu, n qoft se arrestohen e

bastisen, dilerve nuk do tu gjendet drog ose do tu gjenden sasi shum

t vogla, sepse sasit tjera m t mdha ata i fshehin n mjetet transportuese
q i prmendm.Te biikleta mund t shfrytzohen zbraztit e gypave t
kornizs e t timonit, n ulse, n kutin e mjeteve, n pedale, n zile
dhe n dritn e prapme t sinjalizimit, ndrsa te motoikleta, prve n t
njjtat vende, mund t fshehen edhe n rezervuarin e karburantit, n
auspuh, n drit dhe n mbrojtsin e ers.
Mjetet trheqse mund t shfrytzohen pr transport ilegal t drogs n
zonn kufitare.N shumicn e rasteve, banort e vendeve fqinje kan n
t dy ant e kufirit toka t punueshme, prandaj pr ta vlen nj regjim i
veant i qarkullimit si n brezin kufitar, ashtu edhe n vendet fqinje.N jetn
dhe punn e prditshme t bujqve dhe fshatarve, zakonisht
shfrytzojn mjetet trheqse dhe gati prdit e kalojn kufirin, n
vendkalimet e veanta kufitare dhe pa kontroll t veant doganor e policor.
Situatat e tilla mund t shfrytzohen edhe pr transportimin e drogs
nga njri vend n tjetrin. Kt veprimtari kriminale mund t kryejn
banort e brezit kufitar, n regjin e tyre ose pr llogari t narko-kriminelve
profesionist.Gjat bastisjes s mjeteve trheqse t transportit, s pari
duhet ti kushtohet kujdes ngarkess q bartet e pastaj zgavrave t
caktuara n rud e n pjes t tjera t mjete trheqse, n rrota dhe n rripa
t ndryshm.Nuk duhet t nnmohen as kafsht trheqse, sepse droga
mund t fshehet edhe n pajisjet e tyre.Si sht e njohur, n disa raste
jan shfrytzuar pr transportimin e drogs edhe kafsht (p.sh. devet).
Kafshve u sht dhn droga q ta glltisin dhe,pas kalimit t kufirit jan
therur, pr tiu nxjerr droga e glltitur.Natyrisht, pr transportimin e drogs
n zonn kufitare mund t prdoren edhe biikleta dhe motoikleta.
Bastisja e objekteve publike
Objektet publike mund t shrbejn si vende ku bhet tregtia ilegale e
drogs, fshehja e drogs, konsumimi i drogs, por edhe grumbullimi i
kriminelve me qllim t marrveshjes pr shit-blerjen e drogs ose pr
kmbimin e informacioneve t karakterit kriminal.N qoft se ka
informacione t besueshme se n ndonj objekt publik fshehet drog
apo ndonj person i dyshuar ose se gjendet ndonj laborator ilegal i
drogs, ai objekt duhet t bastiset n mnyr q t zbulohet e dokumentohet
veprimtaria kriminale dhe aktort e ksaj veprimtarie t arrestohen.
Prvojat e praktiks son kriminalistike tregojn se shitja e drogs me
pakic shpesh bhet n lokale hoteliere dhe diskoteka ose n afrsi t tyre.
N kryerjen e ksaj vepre penale marrin pjes s paku tre kriminel.
Njri prej tyre q qndron brenda e ka drogn me veti ose diku brenda
n objekt, i dyti vendos kontakte me blersit, merret vesh pr kushtet e
shit-blerjes e pastaj shkon te personi q e ka drogn q ia shet blersit.Gjat
ksaj kohe, s paku nj kriminel e bn sigurimin e transaksionit, pr
shkak t ardhjes eventuale t policis ose t grupeve kriminale
rivale.Karakteristik e veant pr kt situat sht se blersi nuk ka
fare kontakt me kriminelin q e mban drogn.Kjo mas e vigjilencs
ndrmerret me qllim q, n rast t aksionit rutin eventual t policis
n objektin publik, ai q e mban drogn t mos zbulohet apo, n rastin
m t keq, ta fsheh, ta hedh ose ta asgjsoj.
Sidoqoft, kur merret vendimi pr bastisjen e objektit t caktuar publik,
gjat planifikimit t metods s veprimit kriminalistik duhet t merren

parasysh variante t ndryshme t taktiks dhe strategjis kriminale.Vetm

n kt mnyr sht e mundur t arrihen rezultatet e caktuara, pra t
gjendet droga dhe dilert.
Gjat bastisjes s objektit publik, vmendje e veant duhet ti
kushtohet taktiks dhe sistematiks s bastisjes, n mnyr q, pr
shkak t hapsirs s madhe, t mos ndodh q bastisja t mos jet e
detajuar.Pavarsisht se kjo bastisje praktikisht kryhet sipas
metodologjis s bastisjes s baness dhe hapsirave tjera, mendojm
se nga aspekti taktik kriminalistik do t duhej t kishte disa specifika n
raport me bastisjet tjera.Pr kt arsye, n vijim do t paraqesim
pikpamjet personale mbi metodikn e bastisjes s objekteve publike,
me qllim t gjetjes se drogs dhe personave q merren me tregti
ilegale t drogs.
Sa u prket prgatitjeve dhe planifikimit, ato jan krejtsisht t
ngjashme me ato pr bastisjen e baness, si e kemi prshkruar m
hert.Vet bastisja do t duhej t fillonte me nj form t observimit
special, pra me vzhgim t fsheht t objektit t bastisjes.Vzhgimi i
fsheht ka pr qllim vrejtjen e dukurive ose ngjarjeve eventuale t
pazakonshme e t papritura, t cilat, n rast se nuk vrehen me koh, mund t
ndikojn dukshm n efikasitetin e bastisjes.Pavarsisht se bhet fjal pr
restorant, kafiteri apo diskotek, sht e mundur q objekti t jet i
zbrazt dhe i mbyllur papritur. Kjo mund t ndodh rastsisht, por edhe si
pasoj e mosrespektimit t parimit t konspiracionit apo edhe
korrupsionit.Po ashtu, sht i mundur edhe ndonj bllokim i
komunikacionit, ndonj ekskursion i paplanifikuar ose ndonj vizit e ndonj
delegacioni t caktuar, gj q mund t ndikoj n shtyrjen e fillimit t
bastisjes e, madje, edhe e ndryshimit t kohs apo dits s bastisjes.Natyrisht,
sigurimi me koh i njohurive pr situata t tilla e t ngjashme i
mundson udhheqsit t bastisjes q t marr vendimin eventual pr heqjen
dor nga plani pr fillimin e bastisjes.M n fund, qllim i vzhgimit t
fsheht sht evitimi i daljes s nj numri m t madh t personave
zyrtar n nj lokalitet t caktuar, n kushte e rrethana t
paparashikueshme dhe t pafavorshme, gj q do t mund t ndikonte
n efikasitetin e bastisjes, madje edhe n organizimin e vet bastisjes.Me
vzhgimin e rrethins derisa bhet bastisja mund t vrehen edhe
reaksionet e qytetarve por edhe t kriminelve, gj q sht me interes
pr udhheqsin e bastisjes konkrete.N qoft se gjat vzhgimit t
fsheht nuk sht vn re asgj q, eventualisht, do t mund t
ndikonte n bastisjen e planifikuar, ather, mu n kohn e caktuar, ekipi
niset nga stacioni n drejtim t objektit q do t bastiset.Me kt rast, duhet
t respektohet drejtimi i caktuar i lvizjes deri
te objekti, duke zbatuar parimin e konspiracionit.Gjithsesi,konspiracioni
sht nj prej premisave kryesore pr bastisjen q do t bhet.
Duke pasur parasysh destinimin e objekteve publike, gjithmon duhet t
kihet parasysh se n momentin e caktuar do t ket shum njerz
brenda, si edhe n faktin se shumica prej tyre jan qytetar t ndershm.
Pr kt arsye, sht shum i rndsishm zbatimi i parimit t
ligjshmris, n mnyr q n asnj mnyr t mos shkelen t drejtat
themelore t njeriut.
Pas daljes n vendin e ngjarjes sht e nevojshme t bhet bllokada e

dyfisht, e brendshme dhe e jashtme.Nga aspekti metodologjik sht

plotsisht e arsyeshme t bhet s pari bllokada e brendshme.Varsisht
prek madhsis dhe karakteristikave t objektit, prcaktohet edhe i
personave q do t bjn bllokadn e brendshme.Pas hyrjes n objekt, ata
renditen n pikat e caktuara kritike dhe bjn vzhgimin e
fsheht.Funksioni i bllokads s brendshme sht i dyfisht.Nprmjet
vzhgimit t fsheht zbulohen personat e dyshimt dhe vrehen
reaksionet e tyre para bastisjes dhe gjat kohs s hyrjes s personave q do
t bjn bastisjen.Kshtu mund t zbulohen sjelljet e dyshimta t
personave dhe kriminelve, sidomos pas bllokads s jashtme, kur t
pranishmit do ta kuptojn se nuk mund t dalin nga hapsira n t ciln
gjenden.Funksioni i dyt i bllokads s brendshme ka t bj me
ndihmn eventuale gjat hyrjes s ekipit t bastisjes n objektin e
bllokuar, kur mund t pritet edhe rezistenc nga ana
e kriminelve.Pas bllokads s brendshme bhet bllokada e jashtme e
objektit t bastisjes, e cila prfshin mbylljen e prnjhershme t t
gjitha hyrjeve dhe daljeve t objektit nga ana e policve me uniform.Kjo
bllokad duhet t vendoset n mnyr t rrufeshme e t papritur.Bllokada e
jashtme efikase i pamundson kujtdo qoft q t dal nga objekti i
bllokuar dhe, sipas nevojs, i ofron mbshtetje personave t autorizuar
zyrtar q veprojn n hapsirn e bllokuar.Gjithmon duhet t kihet
parasysh mundsia e rezistencs s armatosur t kriminelve ose e
ndihms nga jasht,kshtu q bllokada e jashtme mund t
transformohet pjesrisht n pusi, pra n mbrojtje dhe mbshtetje t forcave q
e bjn bastisjen.Gjat bllokads s jashtme, varsisht prej vlersimeve
zyrtare, mund t shfrytzohen edhe qent e strvitur zyrtar. Pas
vendosjes s bllokads s jashtme, si kemi thn, sht e mundur q
kriminelt t ndrmarrin masa dhe veprime t caktuara, me qllim t
fshehjes, hedhjes ose asgjsimit t drogs dhe mjeteve tjer t veprs penale.
Varsisht prej karakteristikave t objektit (p.sh. hotel, pansion ose
restorant), ka persona q mund t prpiqen t fshehen.N kso rastesh vihet
n funksion t plot bllokada e brendshme. Kshtu, personat q bjn
bllokadn e brendshme do t vrejn aktivitetet e kriminelve t caktuar
dhe, n mnyrn e prcaktuar m par, do t njoftojn ekipin e astisjes.Prve
ksaj, sipas nevojs, ata mund t dekonspirohen dhe t reagojn, me
qllim t parandalimit t asgjsimit t drogs dhe mjeteve e gjurmve tjera t
veprs penale. Varsisht prej madhsis s objektit mund t parashikohet
q bastisja t bhet nga dy apo m shum ekipe.N raste t tilla, sht e
nevojshme t sigurohet nj numr m i madh dshmitarsh (pr secilin
ekip nga dy), n mnyr q bastisja t zhvillohet sipas normave ligjore.N
objektin e bllokuar, s pari hyn ekipi pr arrestimin e kriminelve t
njohur, pr shkak t t cilve edhe bhet bastisja.Natyrisht, bhet fjal pr
kriminel q e kryejn veprimtarin e tyre pikrisht n objektin q do t
bastiset.Menjher pas arrestimit bhet bastisja siprfaqsore (provizore
ose e pjesshme).Gjithashtu, e konsiderojm t domosdoshme
legjitimimin dhe bastisjen e pjesshme t t gjith personave t dyshimt
q gjenden n objektin e bllokuar.sht e mundur q n objekt t ket edhe
bashk-kryes t veprs penale ose blers droge, por edhe persona q kan
marr prsipr fshehjes ose nxjerrjen e drogs nga objekti i bllokuar.Pasi nga
objekti t largohen t gjith personat e pranishm, prve kriminelve t

njohur dhe personave t dyshuar, mund t filloj bastisja.Kjo bastisje kryhet

sipas metodologjis s bastisjes s baness, si sht shpjeguar m sipr.
Bastisja e hapsirs s hapur
Mjete t ndryshme t veprs penale, kufoma dhe pjes t kufomave
mund t fshehen duke i groposur n tok, n zgavrat e trungjeve t
drunjte, n shkurret e parkut, nn ulset e parqeve e shtitoreve, n shporta e
kontejner t brllokut, etj.Gjat bastisjes s hapsirs s hapur ose
hapsirs s lir, duhet t veprohet n mnyr t matur e t themelt,
duke shfrytzuar qent e strvitur gjurmues, si edhe shufrat e elikta pr
grmimin ne toks.Bastisja e hapsirs s hapur sht veprimtari e
shumllojshme kriminalistike-taktike e gjurmimit t personave,
kufomave ose gjrave t ndryshme. Ajo mund t jet edhe pjes prbrse
e veprimit inspektues, pjes prbrse e racist, bllokads dhe
mbikqyrjes, por mund t jet edhe veprim i pavarur hetues.
Bastisja e hapsirs s hapur varet nga siprfaqja, konfiguracioni dhe
dallimeve t hapsirs q duhet t bastiset.Ajo mund t jet hapsir n
fush, det, lum, liqen, pyll, etj.Natyrisht, nga specifikat e secils prej
hapsirave q i prmendm varet edhe metodika e bastisjes.Nj prej
faktorve t rndsishm sht siprfaqja e hapsirs, prej t cils varet
numri i njerzve q do t marrin pjes n bastisje.N qoft se bhet fjal
pr hapsir t madhe, bastisja do t jet e vshtir, sepse mund t
ndodh q ndonj pjes e saj t mos bastiset n mnyr t themelt.Pr kt
arsye, sht e domosdoshme q hapsira e madhe t ndahet n sektor
ose zona, n mnyr q n trsi t respektohet parimi i themelsis, i cili sht
shum i rndsishme n kso rastesh.Por, kjo nuk do t thot se sektor
apo zonat e ndara duhet t kontrollohen n mnyr rutinore, duke
menduar se puna sht kryer me vet faktin se sht br ndarja e siprfaqes.
Prkundrazi, e gjith hapsira duhet t bastiset me vmendje t njjt,
n mnyr profesionale e sistematike.do sektor i bastisur duhet t
shenjohet n mnyr t dukshme, n mnyr q t mos ndodh prsritja
e panevojshme e bastisjes s pjesve t caktuara t hapsirs.
Para bastisjes sht e nevojshme t bhet vzhgimi i terrenit, n
mnyr q t vrehen indiciet eventuale t pranis s mjeteve t veprs
penale.Indicie mund t jen gjurmt e shputave, gjurmt e rrotave,
grmimet, degt e thyera, mjetet e hedhura ose t harruara, etj.Vrejtja e
gjurmve dhe mjeteve t tilla mund t jet me interes t madh pr
bastisjen e terrenit.Mnyra m e mir e bastisjes s hapsirs s hapur
sht i ashtuquajturi rreshti i shigjetarve.Kjo do t thot se nj numr
m i madh policsh renditen n nj distanc prej 2 deri n 5 metra.Duke
respektuar parimin e themelsis dhe kmbngulsis, ata e bjn
bastisjen (apo m mir t thuhet kontrollimin) e hapsirs s caktuar, me
qllim t gjetjes s mjeteve t veprs penale.Mendojm se bastisjet e tilla
duhet t bhen me ndihmn e qenve t strvitur zyrtar dhe t mjeteve
t caktuara teknike, si jan shufrat metalike dhe lopatat.N qoft se n
hapsirn e caktuar ka fardo objektesh, ato bastisen sipas metods s
bastisjes s baness dhe hapsirave tjera, pr ka kemi br fjal.do
veprim tjetr kryhet sipas rregullave t prgjithshme kriminalistike.
KAPITULLI I TETE: KONFISKIMI I PRKOHSHEM
1. Konfiskimi i prkohshm i mjeteve
Ky veprim hetimor prfshin konfiskimi apo marrjen e prkohshme t: 1)

mjeteve q duhet t konfiskohen, sipas Kodit e Procedurs Penale, 2)

mjeteve q mund t shrbejn si dshmi gjat procedurs penale ose 3)
mjeteve materiale t fituara me kryerjen e veprs penale.N Kodin e
Procedurs Penale nuk bhet saktsimi i mjeteve konkrete, por mund t
nxirret prfundimi se bhet fjal, para s gjithash, pr gjra t luajtshme,
por nuk mund t prjashtohet as mundsia e konfiskimit t prkohshm t
mjeteve t paluajtshme.Kur bhet fjal pr mjete t luajtshme, zbatimi i
ksaj mase do t thot kufizim i posedimit dhe ruajtje e veant e mjeteve,
n baz t vendimit gjyqsor.Marrja e prkohshme nnkupton marrjen e
mjetit n kuptimin e ndrrimit t pronsis dhe marrjen n kuptimin e
mbajtjes ose ruajtjes n gjykat, q do t thot ndrrimin e gjendjes s
pronsis s pasuris s paluajtshme dhe objekteve t ngjashme me to
(p.sh. anija), duke prjashtuar qasjen e persona tjer.Po ashtu, konfiskimi i
prkohshm nnkupton edhe marrjen e mjeteve q mund t shrbejn
pr vrtetimin e fakteve n procedurn penale, pr secilin q posedon
mjete t tilla.
Sipas dispozitave t KPP, de facto, mund t merren tri lloje t mjeteve.
Kto jan mjetet q jan prdorur pr kryerjen e veprs penale, mjetet
q ishin destinuar pr kryerjen e veprs penale dhe mjetet q jan shfaqur me
kryerjen e veprs penale.Ktyre mund tu shtohen edhe mjetet e fituara si
shprblim pr kryerjen e veprs penale.
Sipas dispozits s Nenit 247, alineja 3 e KPP, personi q posedon mjete
q mund t konfiskohen prkohsisht sht i obliguar ti dorzoj ato n
baz t krkess s gjykats.Gjykata lshon krkes t till, n baz t
propozimit me shkrim t prokurorit publik.N qoft se personi q i posedon
kto mjete nuk i dorzon ato, mund t gjobitet me para, por edhe mund t
arrestohet (n qoft se edhe pas gjobitjes refuzon ti dorzoj mjetet e krkuara
nga gjykata).Arrestimi zgjat derisa n dorzimin e mjeteve ose deri n
prfundimin e procedurs penale, por jo m shum se nj muaj.M tutje,
sipas dispozitave t Kodit t Procedurs Penale (Neni 247, alineja 5), pr
mjetet e konfiskuara duhet t tregohet se ku jan gjetur dhe t jepet
prshkrimi i tyre.Prej ksaj del prfundimi se pr kt veprim hetimor
mbahet procesverbal sikur edhe pr veprime tjera hetimore.Natyrisht, n
qoft se marrja e mjeteve sht br gjat bastisjes, ather kto mjete
do t prshkruhen n procesverbalin e bastisjes s shtpis, baness ose
hapsirave tjera.Gjithashtu, n qoft se sht e domosdoshme, vrtetimi i
identitetit t ktyre mjeteve do t sigurohet edhe n mnyr tjetr.Kto
bhet fjal pr fotografimin e mjeteve pas gjetjes ose dorzimit, pastaj
paketimin e shenjimin e tyre, si edhe fotografimin pas paketimit.M n fund,
pr mjetet e konfiskuara jepet vrtetimi pr konfiskimin e prkohshm.
Me q sht pak e besueshme se mjetet do t dorzohen
vullnetarisht,mund t prfundohet se do t ishte e preferueshme q ky veprim
t kryhet n kombinim me bastisjen.Natyrisht, kjo mund t bhet n mnyr
efikase edhe n kombinim me inspektimit, racis ose arrestimin,
varsisht prej situats konkrete.Ather nuk do t mund t mbetet dilema
se ka personi i dyshuar mjete t tjera q nuk ka dashur ti dorzoj
vullnetarisht.Me dispozita t KPP sht parashikuar mundsia q, n
raste t caktuara, polict t bjn konfiskimin e prkohshm t mjeteve edhe pa
urdhres t gjykats. P.sh., kjo mund t ndodh me rastin e bastisjes pa
mandat t gjykats.

N nenin 248 t KPP jan parashikuar edhe mjetet q nuk mund t

konfiskohen prkohsisht.Bhet fjal pr kto mjete: 1) shnimet dhe
shkresat midis t akuzuarit dhe personave q, me dshmit e tyre, do t
mund ta shkelnin detyrimin pr mbrojtjen e sekretit zyrtar ose ushtarak,
2) shnimet dhe shkresat midis t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij mbi gjrat
q I akuzuari ia ka besuar mbrojtsit, 3) shnimet dhe shkresat midis t
akuzuarit dhe t akuzuarit tjetr pr t njjtn veprs, derisa zhvillohet
procedura penale, 4) shnimet dhe shkresat midis t akuzuarit dhe
bashkshortit ose bashkjetuesit (jasht kurors), 5) shnimet dhe shkresat
midis t akuzuarit dhe t afrmve t tij sipas linjs vertikale,t afrmev
sipas vijs ansore deri n shkalln e tret, edhe t afrmve sipas afris
bashkshortore deri n shkalln e dyt, 6) shnimet dhe shkresat e t
akuzuarit me birsuesin (adaptuesin) ose t birsuarin e tij, 7) shnimet dhe
shkresat midis t akuzuarit dhe bariut t tij fetar (hoxhs ose priftit), 8)
shnimet dhe shkresat midis t akuzuarit dhe avokatit, kshilltarit,
mjekut, puntorit social ose psikologut lidhur me shtjet q kan t bjn me
kohn e kryerjes s profesionit t tij (t cilat ata jan t obliguar ti ruajn si
sekrete profesionale), dhe 9) shnimet dhe shkresat midis t akuzuarit
dhe gazetarit.Kufizimet e prmendura nuk zbatohen ndaj personave q
mund t dshmojn (Neni 159, KPP) apo personave q nuk jan t
obliguar t dshmojn dhe kan refuzuar t dshmojn (Neni 160 KPP), n qoft
se t dyshuarit pr nxitje, pr bashkpjesmarrje, pr pengim t drejtsis, pr
marrjen ose blerjen e mallrave t vjedhura, pr blerjen ose marrjen e
mjeteve t fituara me vepr penale, blerjen ose marrjen e mjeteve q
sht dashur t shfrytzuara pr kryerjen e veprs penale apo kur burojn nga
vepra penale.
2. Procesverbali mbi konfiskimin e prkohshm
N dispozitat e KPP sht parashikuar q t tregohet se ku jan gjetur
mjete e konfiskuara e t prshkruhen ato dhe, sipas nevojs, tregohet
edhe mnyra e sigurimit t verifikimit t ngjashmrive t tyre.Megjithse kjo
nuk prcaktohet n mnyr strikte, pa dyshim se mund t nxirret
prfundimi se, me kt qndrim, ligjdhnsi ka parashikuar mbajtjen e
procesverbalit mbi konfiskimin e prkohshm t mjeteve.Me dispozitat e KPP
sht parashikuar prmbajtja e procesverbalit q mbahet me rastin e
zbatimit t masave hetimore t dshmimit.N kt kuptim, procesverbali mbi
konfiskimin e prkohshm t mjeteve duhet t prmbaj t dhnat se
kush, kur dhe far mjetesh ka dorzuar, ku jan gjetur mjetet e
konfiskuara prkohsisht, sipas cils shtje penale dhe me far qllimi sht
br konfiskimi, prshkrimin e sakt t mjeteve t konfiskuara dhe, sipas
nevojs, edhe autenticitetin e mjeteve t konfiskuara. Prshkrimi bhet si n
procesverbal ashtu edhe n vrtetimin mbi konfiskimin e prkohshm, i cili i
jepet mbajtsit t tyre.M tutje, prshkrimi duhet t jet i atill q, sipas
nevojs, mund t shrbej pr identifikimin dhe eliminimin e mundsis
s ndrrimit me ndonj mjet tjetr t ngjashm dhe, s fundi, q mund
t shrbej si dshmi, n qoft se personi prej t cilit sht marr krkon
dmshprblim pr dmtimin apo humbjen eventuale t ktyre mjeteve.
3. Vrtetimi mbi konfiskimin e prkohshm
Nga shqyrtimet e deritashme buron se vrtetimi pr konfiskimin e
prkohshm t mjeteve sht dokument zyrtar q hartohet pas
konfiskimit, i cili mund t shrbej si dshmi n procedurn penale.Si kemi

par, mjetet konfiskohen prkohsisht gjat ndonjrit prej veprimeve

hetimore, me rast hartohet edhe procesverbali mbi veprimet e
ndrmarra.sht e rndsishme t theksohet se n procesverbalin e
veprimit hetimor (konfiskimit t prkohshm t mjeteve, bastisjes,
inspektimit) gjithmon duhet t regjistrohet numri i vrtetimit pr
konfiskimin e prkohshm t mjetit, sepse kto jan dokumente q plotsohen
reciprokisht.N procesverbalin e veprimit t caktuar dshmues edhe
vrtetimin pr konfiskimin e prkohshm t mjeteve duhet t shihen
qart gjurmt e lvizjes s mjeteve t konfiskuara prkohsisht, si edhe te kush
gjenden kto mjete momentalisht.
N KPP sht rregulluar q pr mjetet e konfiskuara t lshohet
vrtetim, por nuk flitet pr formn dhe prmbajtjen e tij.N mendojm se
n kt rast duhet t veprohen n analogji me procesverbalin mbi
konfiskimin e prkohshm t mjeteve, prandaj vrtetimi duhet t hartohet n
t njjtn form.Me q vrtetimi sht gjithnj dokument prcjells i
procesverbalit, konsiderojm se ai nuk duhet ti ket t gjitha elementet
e procesverbalit, pasi kjo nuk do t ishte e domosdoshme, por vetm disa
prej tyre. Si kemi thn, me rastin e bastisjes nuk hartohet
procesverbali pr konfiskimin e mjeteve, por procesverbali pr
bastisjen. N kt procesverbal regjistrohen dhe prshkruhen mjetet e
gjetura dhe t konfiskuara prkohsisht. Edhe me konfiskimin e mjeteve
veprohet n t njjtn mnyr, gj q sht e logjikshme.N vrtetimin
mbi konfiskimin e prkohshm t mjeteve, i cili sht dokument
prcjells i procesverbalit mbi bastisjen, me t vetmin dallim se nj kopje
e ktij vrtetimi (madje ajo origjinale) i dorzohet personit t cilit i konfiskohen
mjetet.
Esenca e vrtetimit sht mnyra e regjistrimit t mjeteve t
konfiskuara prkohsisht. Ktu bhet fjal pr individualizimin e plot t
secilit mjet t konfiskuar. Natyrisht, kjo nuk sht gjithmon e thjesht
t bhet, sepse ndonjher sht shum vshtir t regjistrohen n
mnyr precize mjetet e konfiskuara.Mendojm se paketimet origjinale t
barrave droga nuk mund t konsiderohen apriori droga.sht e mundur
q paketimet origjinale t ken tableta t ngjashme me narkotikt, por
nuk bhet fjal pr narkotik.Kriminelt me prvoj i mashtrojn narkomant
fillestar duke u shitur drog t rrejshme.Nuk prjashtohet mundsia q,
p.sh., n paketimin e morfins t ket heptanon, etj.Kt e theksojm duke
pasur parasysh t gjitha truet e kriminelve.N qoft se, n kso rastesh, n
vrtetim shkruhet se sht konfiskuar nj drog e caktuar, p.sh.
morfin, kurse m von konstatohet se de bhet fjal pr nj drog tjetr
apo se nuk bhet fjal fare pr drog,
mund t shfaqen probleme t ndryshme, si t natyrs juridike ashtu edhe
t natyrs kriminalistike.
Vrejtje e theksuara paraprakisht duhet t kuptohen si sugjerime q
jan t domosdoshme me rastin e konfiskimit t dhunshm t drogave
dhe mjeteve tjera t lidhura me narko-kriminalitetin, prkatsisht me
rastin e lshimit t vrtetimit mbi konfiskimin e mjeteve n raste t tilla.Pr
kt arsye, vrtetimi duhet t shkruhet n mnyr t qart e t sakt,
duke evituar fardo improvizimi ose konkluzioni.Mjetet q konfiskohen duhet
t regjistrohen sipas gjendjes reale momentale, duke respektuar me
prpikri parimet e veprimit kriminalistik dhe juridik.Situata m delikate sht

kur n vrtetim regjistrohen materiet q konsiderohen droga.N kso

rastesh, si sht theksuar, kurr nuk duhet t shkruhet se bhet fjal
pr drog, por pr nj materie ose substanc e cila duket se drog ose q
dyshohet t jet drog.
Pjesa m e rndsishme e vrtetimit sht pjesa e ashtuquajtur
prshkruese, pra ajo pjes n t ciln regjistrohen mjetet q
konfiskohen.Para s gjithash, gjith teksti duhet t jet pa gabime.N
rast se sht prmirsuar dika, kjo duhet t tregohet qart, n mnyr
q t mos shfaqet dyshimi n autenticitetin e tekstit dhe, rrjedhimisht, edhe n
vrtetsin e tij. Secili mjet i konfiskuar duhet t regjistrohet nn numrin
e veant rendor.Pr fat t keq, n disa vrtetime, mjetet konfiskuara
evidentohen si droga (p.sh., lloji kanabis, bari kanabis, marihuan,
etj), disa vrtetime nuk jan t shkruara lexueshm, kurse disa edhe jan t
dmtuara.Natyrisht, ky veprim sht i parregullt, sepse konstatimi se a
bhet fjal pr droga dhe pr cilat mund t bhet vetm pas
ekspertizs.Materiet e substancat e konfiskuara patjetr duhet t
prshkruhen dhe t maten.Prejudikimi i identitetit t materiales s
konfiskuar prkohsisht sht absolutisht i papranueshm, sepse, n
qoft se ekspertiza e konstaton se kjo materie nuk sht droga e
caktuar apo nuk sht fare drog, mund t shfaqen pasoja t dmshme.
Situata m e vshtir paraqitet nse, n ndrkoh, n baz t vrtetimit
n t cilin sht konstatuar konfiskimi i drogs, kane filluar veprimet hetimore
dhe jan kryer veprime t caktuara pr dshmimin e veprs penale ndaj
personit t caktuar, por m von konstatohet se materia e konfiskuar nuk ka
qen drog.N qoft se kjo sht e vetmja dshmi pr veprimtarin
antiligjore ndaj personit t caktuar, sht e paevitueshme ndrprerja e
hetimeve. Parimisht, n vrtetimin mbi konfiskimin e prkohshm t
mjeteve sht thjesht t regjistrohen mjetet t cilat kan etiketa, shenja ose
numra, kurse sht shum delikat regjistrimi i materieve n gjendje t
ngurt ose t lngshme, t cilat nuk kan paketa origjinale, si dhe
mjeteve pa kurrfar shenjash.Pikrisht drogat bjn pjes n mjete t
tilla, prandaj ato duhet t regjistrohen n mnyr t sakt n vrtetimin
pr konfiskimin e prkohshm t mjeteve.Sipas mendimit ton, pas
konstatimit se bhet fjal pr nj materie apo substanc q dyshohet t
jet drog (jo se bhet fjal pr drog), duhet t prshkruhen disa karakteristika
t tyre.N kto karakteristika bjn pjes: sasia ose pesha (shpjegohet
se a sht matur dhe me far peshorje), gjendja e materies (pluhur,
kristalor, tablet ose lng), aroma (nse ka), mnyra e paketimit
(shenjat eventuale t paketimit), vendi ku sht gjetur dhe mnyra e sigurimit
(e paketuar dhe e shenjuar).
N jan konfiskuar m shum mjete, ather midis numrave rendor
nuk duhet t lihet kurrfar hapsire, prve hapsirs s rndomt midis
rreshtave t shkrimit.Lnia e hapsirs m t madhe mund t shfrytzohet
pr regjistrin e mvonshm eventual dhe, ndonse vrtetimi shkruhet
n m shum kopje, kjo do t shkaktonte vshtirsi rreth autenticitetit t
tekstit t vrtetimit, si edhe identifikimit t mjeteve t konfiskuara.
Pas regjistrimit t t gjitha mjeteve t konfiskuara, pra pas numrit t
fundit rendor, duhet t shkruhet se vrtetimi mbyllet me numrin e
caktuar, n mnyr q t evitohet mundsia e falsifikimit.
N qoft se t gjitha mjetet ose vetm nj pjes e tyre sht fiksuar me

fotografim, ather sht e nevojshme q kjo t konstatohet n vrtetim.

Mendojm se mjetet q konfiskohen prkohsisht duhet t fotografohen
dhe t bhet foto-dokumentacioni i cili do ti shtohet vrtetimit.Sigurisht,kjo
do t eliminoj do dilem n rast t shfaqjes s dyshimit mbi identitetin e
mjeteve te konfiskuara.Nnkuptohet se edhe n procesverbalin mbi
veprimet e dshmimit, me rastin e t cilave sht br konfiskimi i
prkohshm, duhet t tregohet se a sht br fotografimi i mjete t
konfiskuara.M n fund, vrtetimi nnshkruhet nga pronari ose mbajtsi i
mjeteve dhe zyrtari q e bn konfiskimin.Konsiderojm se vrtetimi duhet
t nnshkruhet edhe nga dy dshmitar, sidomos kur bastisja kryhet n
pranin e dshmitarve.Natyrisht, problemi shfaqet tek inspektimi, prandaj
mendojm se, n raste t caktuara, edhe veprimi i dshmimit duhet t
kryhet n pranin e dy dshmitarve, si pr shkak t ligjshmris ashtu
edhe pr shkak t objektivitetit n punn e organeve shtetrore.
KAPITULLI I NENTE: INSPEKTIMI DHE REKONSTRUKSIONI
1. Nocioni i inspektimit
N teorin kriminalistike nuk ekziston nj definicion i vetm pr
inspektimit.Kjo nuk sht pr t'u habitur, pasi bhet fjal pr nj veprim
hetimor kompleks, me prmbajtje shum t komplikuara kriminalistike.Pr
disa teoricient t kriminalistiks, sipas qndrimeve t tyre, inspektimi
sht puna n vendin e veprs penale, gjegjsisht t vrejturit e
drejtprdrejt t organit inspektues, si edhe punt e caktuara jasht vendit t
veprs penale (inspektimi i njerzve dhe gjrave).Disa t tjer inspektimin e
zgjerojn edhe n disa veprime t tjera shoqruese (por t pandashme
nga inspektimi). Kto jan sigurimi i vendit t ngjarjes penale si dhe
veprimet lidhur me mjetet dhe gjurmt e gjetura n vendin e veprs penale.
Asnjri prej ktyre qndrimeve nuk sht i gabueshm, por mendojm
se ky i dyti meriton m shum vmendje, pr shkak se e pasqyron
inspektimin n trsi, n t pes fazat e tij.Nga kto vrejtje buron se
inspektimi mund t definohet n mnyra t ndryshme.N esenc, mund t
thuhet se ekziston inspektimi n kuptimin e ngusht (procesor) dhe n
kuptimin e gjer (procesor-kriminalistik).Natyrisht, kjo ndarje ka
kskluzivisht karakter teorik, derisa n praktik kjo sht nj trsi, e
cila e ka formn, rrjedhn dhe prmbajtjen e saj.
Duke theksuar se definimi i nocionit inspektim nj prej shtjeve t
diskutueshme, t cils ndonjher i qaset edhe me lehtsi, Vodineliqi
konsideron se nocioni i pranueshm i inspektimit duhet t'i prmbaj katr
elemente:Kto elemente jan: (1) vrejtja shqisore e subjekti t
inspektimit, bashk me operacionet logjike ideore si trsi t vrejtjeve
shqisore dhe racionale; (2) shqyrtimi i drejtprdrejt dhe hulumtimi i
objekteve materiale si mjete t inspektimit; (3) Njkohshmria e prmbajtjes
s puns kriminalistike-procesore dhe (4) krijimi i versioneve.M e
rndsishmja mbi t gjitha sht se ky autor nuk sht kufizuar vetm
n prcaktimin e elementeve q do t duhej t prmbante nocioni
bashkkohor i inspektimit, por, n baz t ksaj, e ka prcaktuar edhe vet
nocionin. Ai thot se inspektimi sht sistem i rregulluar procesor i
veprimeve kriminalistike-taktike e teknike, pr kryerjen e t cilit,
nprmjet t t vrejturit shqisor (t vrejturit e drejtprdrejt ose t
vrejturit nprmjet shqisave t zgjatura) dhe nprmjet hulumtimit
t objekteve materiale, me ndihmn e versioneve (n baz t induksionit,

deduksionit, abstraksionit, gjeneralizimit, komparacionit, analizs e sintezs)

planifikohet dhe verifikohet paralelisht rrjedha e inspektimit, bhet
fiksimi i situats s trsishme n vendin e ngjarjes si sistem materialideal (gjendjet, shenjat, tiparet e lidhjet reciproke dhe marrdhniet e
informacioneve dshmuese) n form e vet origjinale t pandryshuar, pr t
sqaruar strukturn e ngjarjes penale.
Si shihet, bhet fjal pr nj definicion kompleks dhe shum
prmbajtjesor, i cili prmban t gjitha karakteristikat e ktij veprimi
hetimor dhe, njkohsisht, ndahet nga veprimet tjera hetimore, gj q me
definicionet tjera, kryesisht, nuk ndodh kshtu.Me kt definicion, n
kuptimin teorik, sipas mendimit ton, inspektimi prfundimisht sht
veshur me petkun kriminalistik.Prej tij buron veprimtaria e organit
inspektues n vendin e ngjarjes penale, pavarsisht se a sht ai
gjykatsi hetues, kryetari i kshillit t gjykatsve, prokurori publik apo policia.
2. Karakteristikat e inspektimit
Sipas dispozitave t KPP (Neni 254), inspektimi n vendin e ngjarjes
ndrmerret pr t shqyrtuar dshmit e grumbulluara ose pr t sqaruar
faktet q jan t rndsishme pr procedurn penale.
Inspektimi sht veprim hetimor penalo-procesor, i cili zbatohet sipas
metodologjis kriminalistike.Ky veprim, para s gjithash, sht
penaloprocesor, sepse sht i rregulluar me norma t KPP, ndrsa veprim
hetimor sht pr m shum arsye.E para, sipas KPP, inspektimi sht
veprim hetimor, por ka edhe funksion t theksuar hetimor.M n fund,
vshtruar edhe nga aspekti kriminalistik, inspektimi sht absolutisht n
funksion t hetimit dhe dshmimit.Kur themi se zbatohet sipas parimeve t
kriminalistiks, mendojm n mungesn e rregullave procesore, sepse n
KPP nuk tregohet se si kryhet inspektimi.Edhe n shkencn penaloprocesore
ky veprim sht i paprpunuar n kt vshtrim dhe thirret edhe
n shkencn e kriminalistiks.Pr kt arsye, konsiderojm se nuk sht
gabim t thuhet se inspektimi sht veprim hetimor-kriminalistik me
komponent t theksuar hetimore. Madje, kjo i prgjigjet m s shumti
gjendjes reale.N normat ligjore sht e dukshme se ekziston baz
formale-juridike pr ndrmarrjen e inspektimit, n form t urdhress
s prokurorit publik apo gjykatsit.
3. Detyrat e inspektimit
Ekzistojn tri detyra globale t inspektimit:(1) gjetja, grumbullimi dhe
sigurimi i informacioneve dshmuese reale, n form t gjetjeve objektive,
(2) hulumtimi i informacioneve dshmuese reale dhe informacioneve tjera
t disponueshme me qllim t sigurimit t njohurive mbi mnyrn e kryerjes s
veprs penale, dhe (3) identifikimi i kryesit t veprs penale e t viktims,
nse jan t panjohur, si edhe kapja e tyre, nse jan t njohur.
Detyrat e prmendura t inspektimit, si rregull, arrihet nprmjet: (a)
kontrollit t vendin t ngjarjes n trsi, n kuptimin e ngusht dhe t
gjer, (b) kontrollit t objektit t sulmit dhe mjeteve tjera n vendin e
ngjarjes, pr t cilat besohet se kan lidhje me kryerjen e veprs penale, (c)
kontrollit t gjurmve q kan lidhje me veprn penale, (d) kontrollit t
personave t dyshimt, personave t dmtuar dhe personave tjer,dhe(e)
shfrytzimin e burimeve personale t informacionit, i cili nuk bn pjes n
kryerjen e inspektimit, por do t duhej t zhvillohej paralelisht me

zbatimin e inspektimit, kur kto burime ekzistojn, me qllim t kontrollit t

rezultatit t inspektimit.
N baz t qndrimit t paraqitur, mund t bhet konkretizimi i disa
detyrave t inspektimit, t cilat kan t bjn me veprn penale, kryesin
dhe dshmit me t cilat vepra mund ti ngarkohet kryesit.Praktikisht, do
inspektim do t duhej t planifikohej dhe realizohej n baz t pyetjeve
t arta t kriminalistiks: ka (ka ndodhur), ku (ka ndodhur), kur (ka ndodhur),
si (ka ndodhur), me ka (sht kryer), me k (sht kryer), kush ose ka (ka
qen objekt i sulmit), pse (sht kryer) dhe kush (e ka kryer).Konsiderojm
se nga inspektimi nuk sht gjithmon e mundur q t merren prgjigje
n t gjitha pyetjet, prandaj sht e nevojshme q, me vrtetimin e prgjigjeve
t mundshme, t krijohen parakushtet juridike dhe kriminalistike pr
hartimin e versioneve mbi kryesin eventual.
Detyr kryesore e inspektimit sht q t jap prgjigje n pyetjen se a
bhet fjal pr vepr penale apo jo.Pr kt arsye, disa autor theksojn
se inspektimi zhvillohet n vendin e ngjarjes kriminale apo penale dhe jo
n vendin e veprs penale.Ky qndrim nuk sht i pabaz, nse dihet se
ngjarja pr t ciln kryhet inspektimi nuk do t thot se sht vepr
penale, ndonse sht paraqitur si e till ose dukej e till, n shikim t
par.Nga pyetja e art se ka ka ndodhur dhe nga inspektimi, n rastin
konkret, mund t marrim prgjigje t ndryshme.Le t marrim si shembull nj
situat kur sht njoftuar pr kryerjen e veprs penale t vrasjes dhe
organi i inspektimit e ka gjetur n vendin e ngjarjes kufomn.Nga pyetja se
ka ka ndodhur mund t nxirren katr prgjigje t ndryshme: vrasje,
vetvrasje, aksident ose vdekje e natyrshme.Si shihet, vetm nj prej
ktyre prgjigjeve ka t bj me veprn penale.Mirpo, n praktik mund
t paraqiten situata t ndryshme, prandaj duhet t kihet parasysh se
mund t bhet fjal edhe pr veprn penale t nxitjes s vetvrasjes ose
ndihms n vetvrasje.Edhe rasti i aksidentit duhet t vrtetohet, sepse
mund t bhet fjal pr pasoj t shkaktuar nga ndonj vepr penale
kundr siguris s prgjithshme t njerzve dhe pasuris.Natyrisht, prgjigja
e vrtet nuk mund t nxirret pa kryerjen e inspektimit dhe shqyrtimit
t fakteve t gjetura, t cilat mund t japin ndonjher prej prgjigjeve
t mundshme.Por, me kt nuk sht shteruar shtja deri n fund.N qoft
se bhet fjal pr vdekje t dhunshme, sht e nevojshme t vrtetohet
se pr far vepre penale bhet fjal, pra duhet t merret prgjigje mbi
elementet e veprs penale dhe qensin e saj, si sht thn n ndonjrn nga
inkriminimet e prfshira n Kodin Penal.Ktu duhet t theksohet se vdekja e
dhunshme nuk do t thot se duhet t jet ekskluzivisht produkt i
veprs penale t vrasjes
(s thjesht, t kualifikuar apo t privilegjuar), por edhe pasoj e
lndime t rnda trupore,pjesmarrjes n rrahje, terrorizmit, marrjes peng,
plakitjes apo dhunimit..
Detyr tjetr e inspektimit sht prcaktimi i vendit t veprs penale,
me rast nxirret prgjigje n pyetjen e art se ku ka ndodhur.Kjo detyr ka
rndsi t veant nse dihet se vendi i kryerjes s veprs penale sht
edhe kategori penale-juridike.Kodi Penal prcakton sakt se ka
konsiderohet vend i kryerjes s veprs penale, me ka kan lidhshmri
normat procesore mbi kompetencat e organeve shtetrore pr veprim n rastin
konkret.Vshtruar nga aspekti kriminalistik, vrtetimi i vendit t kryerjes

s veprs penale, para s gjithash, vendimit t veprimit t kryerjes,

sht e domosdoshme t gjendet pr shkak t gjetjes s informacioneve
dshmuese reale.T disa vepra penale, si jan: vrasjet, lndimet trupore,
pjesmarrjet n rrahje, vjedhja, plakitja, dhunimi, nxitja dhe detyrimi,
zbatimi i ksaj detyr t inspektimit ka rndsi t veant, sepse ekziston
mundsia e fshehjes s vendit t kryerjes s veprs penale.Nuk sht e thn
q vepra penale t jet kryer n vendin ku sht gjetur kufoma apo
dshmia.Vepra penale e vrasjes, vjedhja, plakitja, dhunimi mund t ken
ndodhur n nj vend tjetr.Dhunuesi mund ta ket drguar viktimn n nj
vend t fsheht, t cilin personi i dhunuar nuk mund ta njoh.Situatat e
tilla jan t mundura edhe te nxitja, ndrmjetsimi ose detyrimi pr
prostitucion.N qoft se do t niseshim gjithmon nga gjasat se vend i
veprimit t kryerjes s veprs penale sht ekskluzivisht vendi q sht
paraqitur, ather shum vepra penale do t mbeteshin t pandriuara.N
qoft se organi inspektues nuk e shtron gjithmon pyetjen se ku sht
kryer vepra penale, ather ekziston rreziku i konkluzioneve t gabueshme pr
shtje qensore.N qoft se, p.sh., pas kryerjes s vrasjes kufoma sht
drguar n nj vend tjetr apo sht hedhur n lum, i cili e ka bartur me
kilometra larg, natyrisht q n vendin ku sht gjetur kufoma nuk mund t
gjenden gjurm t veprimit t kryerjes s veprs penale.Po kshtu, kjo mund
ta shpie organin inspektues n drejtim t gabuar, sepse, duke e
konsideruar vendin e kallzimit t veprs penale si vend t kryerjes s
saj, ekziston mundsia e dyshimit dhe fajsimit t personave t
pafajshm ose mundsia e gjurmimit dhe ndriimit t lajthitur t veprs penale.
Gjithsesi, nj prej detyrave t inspektimit sht edhe vrtetimi i kohs
s kryerjes s veprs penale, pra krkimi i prgjigjes n pyetjen e art:ku
ka ndodhur.Sikur edhe n rastin paraprak, ktu bhet fjal jo vetm pr
kategorin procesore dhe kriminalistike, por edhe pr kategorin
penalejuridike.Shum gjra varen nga fakti se, gjat inspektimit, a sht
vrtetuar koha e kryerjes s veprs penale.Nga kjo varet prcaktimi i
prgjegjsis penale, alibis, vjetrimit t ndjekjes penale, vrtetimi se
bhet fjal pr kryes t moshs s mitur, t moshs madhore apo pr fmij.
Prandaj, detyr e inspektimit sht q t vrtetoj kohn e sakt t
kohs s kryerjes s veprs penale (viti, muaji, dita, ora dhe minuta).Por,
kjo nuk sht e mundur t bhet gjithmon, pr shkak se nuk ka
informacione t mjaftueshme dshmuese reale, t cilat do t ndihmonin
saktsimin e kohs.N kto raste vrtetohet intervali kohor i kryerjes s
veprs penale, me kusht q gjat procedurs penale t bhen prpjekje q
t saktsohet koha e kryerjes.Vshtirsi lidhur me prcaktimin e kohs s
kryerjes s veprs penale mund t shfaqen sidomos te deliktet pronsore e,
deri diku, edhe t deliktet e gjakut, kur nuk ka pasur dshmitar t ngjarjes.N
qoft se, prve ksaj, kalon koh e gjat deri n zbulimin e t fajsuarit
dhe kapjen e tij, n procedurn penale do t jet vshtir q t prcaktohet
intervali kohor i kryerjes s veprs penale.
Detyr e inspektimit sht edhe vrtetimi mnyrs s kryerjes s veprs
penale.Me marrjen e prgjigjes n pyetjen e art: si ka ndodhur, krijohen
mundsi pr sukses n zbulimin e kryesit t veprs penale.Mnyra e
kryerjes s veprs, pa dyshim, sht indicie q shpie drejt kryesit t
mundshm, gj q lehtson rekonstruksionin identifikues ideor dhe krijimin e
versioneve sa m reale.Te vrasjet, kjo ndihmon prcaktimin m t leht t

shkaktarve t vdekjes.Natyrisht, ndonjher ndodh edhe e kundrta.

Meq prcaktimi i mnyrs s kryerjes s vrasjes penale has n
vshtirsit, ather vrtetimi i shkakut t vdekjes ndihmon prcaktimin
e mnyrs s kryerjes s veprs.Kjo ndodh n situatat kur nprmjet
lndimeve t caktuara t kufoms kryesi synon t fsheh mnyrn e
vrtet t kryerjes, m qllim q t orientoj hetimet n drejtim t
gabuar. P.sh., kryesi e ka br vrasjen me helmim e pastaj e ka therur
kufomn me thik ose e ka br vrasjen duke e goditur viktimn me
ndonj mjet t fort e pastaj ndaj kufoms ka shtn me arm zjarri.Ngjashm
mund t ndodh edhe te deliktet pronsore. P.sh., plakitja e baness
sht br duke e hapur me els dern e hyrjes, sht mbyllur prap
me els dhe, pas plakitjes, kryesi ka dal nga banesa npr dritare,
duke thyer xhamat, ashtu q t duket se ka hyr n banes npr dritaren e
thyer nga jasht.N qoft se gjat kryerjes s inspektimit nuk i kushtohet
kujdes i mjaftueshm mnyrs s kryerjes s veprs penale, mund t
ndodh q hetimi dhe ndriimi i veprs konkrete penale t oj n drejtim t
gabuar, si ka pr qllim kryesi i vrtet t veprs.
Detyr e inspektimit sht edhe vrtetimit se m far mjetesh sht
kryer vepra penale dhe ti gjej ato.Kshtu krkohet prgjigja n pyetjen
e art: me ka sht kryer.Me gjetjen e mjete t kryerjes, prve tjerash,
ndihmohet sqarimi i dilemave eventuale pr mnyrn e kryerjes s veprs.
Detyr tjetr e inspektimit sht vrtetimi se a sht kryer vepra penale
nga nj apo nga m shum persona, gj q bhet me marrjen e prgjigjes
n pyetjen e art: me k sht kryer.Kjo detyr sht e rndsishme pr
shum arsye.Nga aspekti penalo-juridik, vrtetohet se a ka pasur apo nuk
ka pasur bashkpjesmarrje n kryerjen e veprs. Edhe nga aspekti
penaloprocesor kjo detyr e inspektimit sht shum e rndsishme. Nse
ndonjri nga bashkpjesmarrsit n kryerjen e veprs sht i mitur
apo fmij bn q procedura penale t ket specifika t caktuara.Kshtu
ndodh edhe nse ndonjri prej bashkpjesmarrsve n kryerjen e
veprs sht shtetas i huaj, sepse, n kt rast, mund t aplikohet instituti
i ndihms juridike ndrkombtare.Natyrisht, edhe nga aspekti kriminalistik
nuk sht krejt njsoj se vepra sht kryer nga nj apo nga m shum
persona.Me rekonstruksionin ideor t ngjarjes mund t krijohen versione
mbi rolin e vrtet t bashkpjesmarrsve n kryerjen e veprs, gj q
do t rezultoj me gjetjen e informacioneve adekuate dshmuese.Kshtu mund
t vrtetohet se si kan hyr personat bashkpjesmarrs n zonn e
dnueshme, p.sh. si ndihms apo si bashkpjesmarrs.
Sipas metodologjis kriminalistike, detyr e inspektimit sht
identifikimi i objektit t sulmit apo krkimi i prgjigjes n pyetjen:ndaj
kujt ose ndaj gjje sht kryer.Duhet t thuhet se, shpesh, qysh n fillim
sht e qart se pr far objekti t sulmit sht fjala.Por, ndonjher,
duhet t vrtetohet kjo, si sht, p/sh., vrtetimi i viktims s veprs
penale t vrasjes.
Detyr e inspektimit sht q t nxjerr prgjigje b pyetjen e art: pse
sht kryer vepra penale.Te disa vepra sht m leht t gjendet prgjigja
n kt pyetje, ndrsa te disa t tjera sht edhe e pamundur.N krkimin
e prgjigjes n kt pyetje mund t kontribuojn dshmitart okular q
jan takuar n vendin e ngjarjes, viktima, profesionistt dhe ekspertt.
Prgjigjen n kt pyetje e bjn t vshtira rastet kur motivi sht i

shtirur.S fundi, detyr e inspektimit sht krkimi i prgjigjes n

pyetjen e art:kush sht kryesi i veprs penale.Nganjher sht leht
t nxirret prgjigja n kt pyetje, p.sh. n rastet kur kryesi kapet n
vendin e kryerjes, n rastet kur kryesi dorzohet vet por, edhe n rastet q
identiteti i kryesit sht vrtetuar, ndonse ai gjendet n arrati.
Nga elaborimi i detyrave t inspektimit mund t prfundohet se thelbi i
metodiks s inspektimit, n fakt, sht zbulimi dhe fiksimi i
informacioneve dshmuese.N kt prfundim vjen edhe Modly, i cili
thekson se n praktik, barts t ktyre informacioneve jan gjurmt
dhe mjetet e realitetit objektiv, si sinjale t llojit t vet, t cilat jan shfaqur
gjat kryerjes s veprs penale.Gjat inspektimit, kto sinjale, si fenomene
t manifestuara objektivisht n realitetin objektiv duhet t nxisin
reaksionin n form t njohurive q do afrojn me veprn penale.Me kt autor
pajtohemi n trsi sa i prket konstatimit se cilsia dhe sasia e
materialit dshmues varet m s shumti nga vendi i inspektimit adekuat, si
edhe nga koha e kryerjes s inspektimit.
4. Organi i inspektimit
Inspektimi e bn gjykatsi hetues, kryetari i kshillit, prokurori publik
ose policia (Neni 254, alineja 2, KPP). Ndonse n ligj nuk sht
prcaktuar qart, mendojm se organit inspektues duhet ti ndihmojn
profesionistt, para s gjithash specialistt e kriminalistiks.Kshtu, gjykatsi
apo prokurori nuk mund ti ken t gjitha shkathtsit e nevojshme pr
kryerjen e inspektimit.Prandaj, sht e logjikshme q personat
profesionist t ndihmojn n gjetjen, sigurimin ose prshkrimin e
gjurmve, t bjn matjet e nevojshme dhe incizimet, t bjn skicat
dhe dokumentacionin fotografik ose t grumbullojn t dhnat tjera. N ern
e sotme t krimit t organizuar, inspektimi prbn nj trsi veprimesh
hetimore komplekse e delikate, t cilat mund ti kryej vetm nj ekip i
aftsuar mir dhe i pajisur mir me mjete teknike.Teoria kriminalistike, si
edhe ajo procesore, vlersojn se teknikt e kriminalistiks dhe
specialistt e kriminalistiks kan nj rol t rndsishm te disa delikte.Madje
edhe nga aspekti i teoris procesore, mund t nxirret prfundimi se roli i
profesionistve t kriminalistiks nuk mund t barazohet me rolin e
personave tjer q mund t angazhohen n kryerjen e inspektimit.
5. Tekniku kriminalistik si person profesionist
Mendojm se tekniku i kriminalistiks sht person profesional, pa
pranin e t cilit sht vshtir t mendohet kryerja e inspektimit.Pr kt
arsye edhe e kemi veuar nga personat tjer profesionist.Pos tij, vend i
rndsishm i takon policis s specializuar pr hetimin e dekolteve t
caktuara.
Pr gjetjen dhe sigurimin e gjurmve t veprs penale sht e
nevojshme dhe nj njohje solide teknike, t ciln nuk e kan gjykatsit
dhe prokurort.Pr kt arse, gjat inspektimit, gjykatsit dhe prokurort
sht e nevojshme t shrbehen me dijen, shkathtsin dhe mjetet
teknike q disponojn teknikt e kriminalistiks.Nga kjo pikpamje mund t
prfundohet se nevoja pr pranin e teknikut t kriminalistiks n kryerjen
e inspektimit sht e pashmangshme.
Si vren me t drejt Modly, disa forma t ndihms profesionale jan
estabilishuar tashm n praktik dhe, shfaqen shpesh n form t
ndihms kriminalistike-teknike, para s gjithash n fushn e traseologjis.Ktu,

para s gjithash, bhet fjal pr gjetjen, fiksimin, interpretimin dhe

dorzimin e gjurmve dhe fakteve, si edhe fiksimin e gjendjes n vendin e
ngjarjes penale.Por, hi m pak t rndsishme nuk jan as fushat e
taktiks kriminalistike dhe metodiks.Kjo manifestohet gjat planifikimit
t inspektimit, metodologjis s zbatimit, sigurimit t vendit t ngjarjes
penale, bllokimit t hapsirs s caktuar, identifikimit dhe sigurimit t
dshmitarve okular dhe dshmitarve t mundshm, ndjekjes s t
dyshuarit q sht arratisur pas kryerjes s veprs penale, pastaj
planifikimit t veprimeve tjera kriminalistike dhe penalo-procesore, t cilat jan
t domosdoshme pr ndriimin e veprs penale konkrete.
N teori, gjithashtu, theksohet se do inspektim, prve karakteristikave
t prgjithshme, ka edhe karakteristika t veanta, t cilat, sipas rregullit,
jan lnd e hulumtimeve kriminalistike.Pa marr parasysh kur bhet
inspektimi, sht e nevojshme q ai tu prmbahet dispozitave t KPP
dhe rregullave prkatse t taktiks, tekniks dhe metodiks kriminalistike.Roli i
kriminalistiks taktike gjat kryerjes s inspektimit sht shum i
rndsishm.Ajo merret ne verifikimin e informacioneve mbi veprn
penale,organizimin dhe funksionimin e organit inspektues, planifikimin e
inspektimit,sigurimin e vendit t inspektimit, grumbullimin e njoftimeve
mbi veprn konkrete dhe mbi pjesmarrsit.Pikrisht kjo deg e
kriminalistiks merret edhe me prpunimin e normave procesore, n
kuptimin e vendit dhe mnyrs s kryerjes s inspektimit, si edhe t
prmbajtjes s procesverbalit t inspektimit, gj q nuk e bn madje as e
drejta penale procesore.
Inspektimi dhe ekspertt
N KPP sht parashikuar q n inspektim mund t thirret edhe
eksperti, n qoft se prania e tij do t jet me interes (Neni 254, alineja
7).N kt dispozit ligjore mund t vrehet menjher dallimi midis
ekspertit dhe personave profesionist gjat kryerjes s inspektimit.Dallimi
themelor sht se pjesmarrja e ekspertit n kryerjen e inspektimit nuk
sht e lidhur me ofrimin e ndihms pr organin inspektues, gj q sht
obligim pr personat profesionist.Duke parasysh statusin juridik, ku
eksperti sht burim i dshmive, sht e logjikshme q eksperti t jet
ndihms i gjykats.Ktu bhet fjal pr grumbullimin e t dhnave t
domosdoshme pr marrjen e mendimeve dhe konstatimeve t ekspertit mbi
veprn penale konkrete, pr shkak t s cils bhet inspektimi.
Nevoja e ekspertizs gjat inspektimit duhet t vshtrohet njsoj me
urgjencn e veprimeve.Kjo do t thot se ekspertiza e mvonshme nuk do
t mund t kryhej fare ose do t kryhej me vshtirsi t mdha.
Ekspertiza e vonuar mund t ket pr pasoj paqartsi t madhe sa i
prket rezultateve.Gjat inspektimit, ekspertiza ndrmerret kryesisht kur
bhet fjal pr delikte komunikacioni, pr zjarre, gjra t djegura,
shprthime, aksidente t minierave dhe prdorim t armve t zjarrit.Kur
bhet fjal pr deliktet e gjakut, konsiderojm se mjeku ligjor mund ta
ket rolin e personit profesionist dhe t ekspertit.M posht do t ndalemi n
pjesmarrjen e ekspertit n inspektimin e aksidenteve t komunikacionit,
zjarreve, gjrave t djegura dhe shprthimeve.
Kur bhet fjal pr pjesmarrjen e mjekut t forenziks n inspektim,
duhet t theksohet se kt rol nuk mund ta kryejn mjekt e praktiks s

prgjithshme.N situat lufte, far ka ndodhur n kto hapsira para pak

vitesh, ka pasur raste q rolin e forenzistve e kan luajtur mjekt e
praktiks s prgjithshme, por kjo ka qen nj situat e jashtzakonshme.
N praktikn e kohs s paqes kt mund ta bjn ekskluzivisht mjekt
q jan specialist t mjeksis forenzike.N raste t aksidenteve t
komunikacionit q kan pasoj vdekjen apo lndimet trupore, sht e
domosdoshme q n inspektim t marr pjes edhe eksperti i mjeksis
ligjore.N kso rastesh, gjetja, shpjegimi i drejt dhe vlersimi i
dshmive mjeksore-kriminalistike shprehin ngjarjet mekanike t
aksidenteve t komunikacionit dhe renditjen e tyre n t gjitha fazat.Pr m
tepr, n rastet me pasoj vdekjen dhe arratisjen e vozitsit, kur nuk ka
pasur dshmitar apo ata kan qen n amnezi, pjesmarrja e ekspertit
t mjeksis ligjore n inspektim sht e vetmja mnyr pr vrtetimin e
gjendjes faktike.
N kt punim flitet mjaft pr rolin e teknikut t kriminalistiks, si
person profesionist, n kryerjen e inspektimit.Por, tekniku i
kriminalistiks dallon nga eksperti i fushs s kriminalistiks teknike.N
praktik hasen kto ekspertiza kriminalistike-teknike, pr t cilat sht
e nevojshme t prgatitet materiale qysh gjat kryerjes s inspektimit:
- prcaktimi i mekanizmave t shfaqjes s gjurmve dhe prcaktimi i
dinamiks s aksidentit t komunikacionit sipas gjurmve dhe mjeteve
t aksidentit;
- ekspertiza e mjeteve t ndryshme t gjetura n vendin e ngjarjes dhe i
ngjyrave, llaqeve, karburanteve dhe vajit;
- ekspertiza e flokve dhe indeve;
- identifikimi sipas gjurmve t rribave n vendin e ngjarjes dhe n
automjete;
- identifikimi i automjeteve ose pjesve t automjeteve, sipas gjurmve
dhe mjeteve tjera n vendin e ngjarjes;
- identifikimi i pjesmarrsve t aksidentuar n aksidentin e
komunikacionit;
- identifikimi i vozitsit dhe pjesmarrsve tjer n aksidentin e
komunikacionit, sipas shenjave t gishtrinjve dhe shputave t kmbve;
S fundi, orientimi i drejt i puns s ekspertve nnkupton se organi q
bn inspektimin duhet t ket njohuri prkatse t materies.
Inspektimi si veprim urgjent hetimor
M sipr u trajtua aspekti penalo-procesor i inspektimit, kurse tash po
trajtojm vetm dispozitat q kan t bjn n inspektimin para inicimit t
procedurs penale, gjegjsisht hetimeve.Me qen se policia sht e
barabart me organet tjera inspektuese, detyr primare shtrohet aspekti
kriminalistik i inspektimit, pa marr parasysh se ai udhhiqet nga
prokurori, nga gjykatsi apo nga polici, sidomos pr shkak se
inspektimet e tilla jan t shumta dhe t lidhura me akt t freskt apo me
situat menjher pas ndodhjes s deliktit.
Prej ksaj del se inspektimi, si veprim urgjent hetimor, bhet n rastet
kur ai kryhet para inicimit t procedurs penale (fillimit t hetimeve) dhe
se funksionin e organit inspektues e ka policia.Duke pasur parash natyrn e
ngjarjeve penale, t cilat imponojn ndrmarrjen e veprimeve urgjente,
prmbajtjet kriminalistike duhet t jen t njjta me rastet kur organ
inspektues sht prokurori apo gjykatsi.

N teorin kriminalistike procesore sht prqafuar qndrimi mbi

veprimet e inspektimit.Nuk sht e rastit q numri m i madh i
inspektimeve kryhet pikrisht para fillimit t hetimeve, pr shkak t
rrezikut nga zhagitja.Ka arsye t shumta pr kt, por m e rndsishmja
sht q situata n vendin e ngjarjes t gjendet sa m besnike me situatn
menjher pas kryerjes s veprs penale.N vendin e ngjarjes mund t
gjenden gjurm dhe mjete t ndryshme, t cilat tregojn pr veprn
penale, kryesit, viktimat dhe dshmitart.Ktu sht shum i rndsishm
faktori kohor.Pa s gjithash, kryesit e veprave penale, sidomos
profesionistt dhe specialistt, prpiqen t ln sa m pak gjurm n
vendin e ngjarjes, kurse ato q mbesin n vendin e ngjarjes, sipas mundsis, i
heqin ose i shkatrrojn.Kshtu veprojn edhe me mjetet e veprs penale.
Ndryshimi i gjurmve dhe mjeteve mund t bhet pr shkak t ndikimeve
t faktorve t jashtm, me veprimin e qllimshm apo t paqllimshm t
njerzve, t kafshve, insekteve dhe mikroorganizmave, si edhe me
veprimin e fenomeneve atmosferike, si jan: shiu, bora, mjegulla ose
dielli.Gjithashtu, me kalimin e kohs shfaqen ndryshime n vet
strukturn e materies, t cilat ndikojn n cilsin dhe sasin e gjurmve dhe
mjeteve.Vet kryesit e veprs penale prpiqen q sa m par t largohen
nga vendi i ngjarjes, n mnyr q t shptojn nga arrestimi.M n fund,
vonesa e ndihms pr viktimn e veprs penale mund t ket pasoja
katastrofave. Ktu mund t shtohet edhe problemi i ndrprerjes s
komunikacionit nga aksidenti, i cili ka pr pasoj rrezikimin e siguris s
komunikacionit dhe dme ekonomike.
N trajtimet paraprake fshehet edhe arsyeja kryesore q ka br q
ligjdhnsi t vendos pr verifikimin e kryerjes s inspektimit dhe
policis. Pikrisht policia sht e prgatitur n aspektin organizativ dhe
funksional q t dal shpejt n cilindo vend, pr dallim nga prokurori ose
gjykatsi, t cilt nuk kan mundsi t tilla organizative e
unksionale.Natyrisht, teorikisht sht e mundur q as policia, sidomos n
qytetet e mdha, t mos arrij ti prmbush t gjitha nevojat pr
inspektim.Fakti se n t njjtn koh mund t paraqitet nevoja pr
kryerjen e inspektimit e bn t pamundur efikasitetin n t gjitha rastet.
Kjo ka t bj sidomos me prokurorin ose gjykatsin, t cilt nuk mund t dalin
n nj vend tjetr t ngjarjes, n kohn q jan duke kryer inspektimin
e filluar n nj vend t paraqitur m par.Nevoja pr inspektim urgjent
mund t dal nga kushtet atmosferike (shiut, bors ose ers), n rastet
kur ekziston mundsia q t dmtohen ose asgjsohen gjurmt dhe mjetet e
veprs penale n vendin e ngjarjes. Megjithat, mundsia e veprimit efikas
sht gjithmon n ann e policis, prandaj pikpamja e ligjdhnsit lidhur
me kt shtjes sht e drejt.
Aspekti kriminalistik
Ky nntitull nnkupton elaborimin e trsishm kriminalistik t
inspektimit si veprim urgjent penalo-procesor, duke filluar nga momenti i
njoftimit pr veprn penale dhe sigurimit t vendit t ngjarjes e deri te
rrjedha e trsishme e inspektimit dhe hartimi i procesverbalit.Praktikisht,
veprimi kriminalistik do t trajtohet pikrisht sipas rrjedhs s ngjarjes
penale.Qllim i ktij libri sht q n mnyr besnike t pasqyroj
praktikn kriminalistike, duke respektuar kornizn ligjore t veprimit.
Parimet e kriminalistiks n lidhje me inspektimin

Fryt i praktiks kriminalistike personale shumvjeare sht edhe

njohuria se nuk ekziston formul universale pr zgjidhjen e cilso vepr
penale.As veprat penale t njjta nuk mund t hetohen dhe t ndriohen
sipas nj metodologjie plotsisht t njjta, pr shkak t specifikave, t cilat,
ndonjher, jan vendimtare pr ndriim.Kjo lidhet me elementet e veanta
t qensis s veprs penale, t cilat e bjn t ndryshme e t veant
seciln vepr penale, p.sh. tregtin ilegale t drogs, miton e korrupsionin,
gjenocidin, etj.Natyrisht, kjo nuk sht njohuria e par e ktij lloji, por
sht vn re se n teorin kriminalistike kjo nuk elaborohet sa duhet.Ndoshta,
dika e till nnkuptohet, por kjo nuk sht arsye q t trajtohet aq pak.
Pra, nuk ekzistojn kurrfar rregullash t prhershme, t cilat do t
vlenin pr secilin rast, q do t shpinin te suksesi.
Por, ekziston dika tjetr e kto jan parimet kriminalistike. Kto
parime, t cilat nisen nga marrdhniet reciproke t t prgjithshmes
dhe t veants zbatohen pothuaj n punn e trsishme kriminalistike,
ashtu q parimet e prgjithshme dhe themelore mund t zbatohen gati n punn
e trsishme kriminalistike, kurse u prshtaten sidomos disa instituteve
kriminalistike.Autort e teoris kriminalistike pajtohet plotsisht pr
parimet themelore t t drejts penale procesore dhe parimet themelore
t kriminalistiks, ndrsa kan pikpamje t ndryshme lidhur me parimet tjera.
Sipas disa autorve, parimet tjera m shum u jan prshtatur
instituteve t caktuara, si p.sh., inspektimit, bastisjes etj., t cilat e
prbjn bashkrisht nj platform t sistemuar penalo-juridike pr asgjsimin
e kriminalitetit.Kto parime mund t ndahen n parime themelore, parime
t prgjithshme dhe parime t veanta, t cilat lidhen me detyrat,
rrjedhn dhe disa institute dhe nocione t caktuara t procedurs penale.
N mnyr analogjike m kt sht i mundur edhe klasifikimi i
parimeve kriminalistike, si kan br disa autor.
Prve ksaj, sht e rndsishme t thuhet se parimet kriminalistike
plotsohet reciprokisht,q do t thot se ato nuk e prjashtojn njratjetrn.
Nse e vshtrojm interaksionin midis t drejts penale procesore dhe
kriminalistiks n asgjsimin e kriminalitetit, do t vrejm se kto dy
shkenca prbjn nj trsi organike, n aspektin teorik dhe praktik.Ather
sht e logjikshme q edhe parimet themelore t tyre t plotsohen
reciprokisht.Pra edhe procesualistt edhe kriminalistt i respektojn
njkohsisht parimet e t dy shkencave.
Ekzistojn gjithsej 16 parime kriminalistike.Kto jan: parimi i
ligjshmris, parimi i s vrtets materiale, parimi i objektivitetit, parimi
i operativitetit
dhe shpejtsis, parimi i planifikimit metodik e taktik, parimi i
themelsis e kmbngulsis, parimi i koordinimit e bashkpunimit,
parimi i udhheqjes s njsuar, parimi i fshehtsis, parimi i ekonomizimit,
parimi i preventivs, parimi i profesionalizmit dhe specializimit, parimi i etiks,
parimi i maturis, parimi i liris tekniko-taktike gjat udhheqjes s
procedurs dhe parimi i qasjes kritike ndaj procedurs (parimi skeptik).
N kt pjes t librit nuk do t flasim pr parimet tjera kriminalistike,
prve parimit t themelsis dhe kmbngulsis,i cili, sipas mendimit
ton, sht nj prej parimeve themelore t inspektimit.
Parimi i themelsis dhe kmbngulsis

Ky parim vjen n shprehje sidomos ma rastin e kryerjes s inspektimit

n vendin e ngjarjes penale,ku sht e nevojshme t aplikohet dija dhe
prpjekje e madhe pr t gjetur dhe pr t prpunuar gjurmt relevante t
ngjarjes penale konkrete.Prve tjerash, kjo nnkupton edhe pun t
durueshme dhe afatgjat n vendin e ngjarjes.sht vshtir t mendohet
q kryerja e inspektimit t bhet shpejt, pa marr parasysh se pr far
vepre penale bhet fjal.Kur bhet fjal pr inspektimin, parimi i
themelsis dhe kmbngulsis ka lidhje t drejtprdrejt me parimin e
operativitetit, shpejtsis si edhe planifikimit e metodiks.Me fjal tjera, kjo
nnkupton prmbushjen paraprake t parimeve t prmendura, sepse, n
t kundrtn, as themelsia dhe as kmbngulsia nuk do t jen n funksion
t plot.Dalja e organizuar me plan dhe e shpejt n vendin e ngjarjes
penale sht parakushti kryesor pr zbatimin e parimit t themelsis dhe
kmbngulsis, q i kontribuojn kontinuitetit t puns kriminalistike dhe
penalo-procesore, i cili sht i domosdoshm pr zbulimin, gjurmimin
dhe ndriimin efikas t ngjarjes penale.
Parimi i themelsis dhe kmbngulsis duhet ta inspiroj organin
inspektues, n mnyr q me aktivitetin e vet t krijoj kushte pr fillimin e
procedurs penale lidhur me ngjarjen penale konkrete dhe pr marrjen e
shpejt t vendimit t gjykats apo pr ndrprerjen e veprimeve t
mtejshme hetimore, n qoft se n vendin e ngjarjes nuk gjenden
elemente t veprs penale.N teorin e kriminalistiks ekziston
pajtueshmri e plot lidhur me pikpamjen se vetm me pun me
themel dhe kmbngulse mund t ndriohen veprat penale m delikate,
kur shkalla e paqartsis sht e lart, n aspektin e mnyrave dhe mjeteve t
kryerjes t veprs penale, si edhe n aspektin e bashkpjesmarrjes eventuale.
Kjo ka t bj me rastet kur n vendin e ngjarjes nuk gjenden mjete apo t
dshmi adekuate t veprs penale.Pr ndriimin e rasteve t tilla, shpesh
sht e domosdoshme nj pun afatgjat penalo-procesore, t ciln
duhet ta karakterizoj pikrisht ky parim.Me rnsi t veant sht t
theksohet se me kujdes t njjt duhet tu qasemi t gjitha fakteve, si
atyre q jan evidente, ashtu edhe atyre q n shikim t par duken t
vogla e t parndsishme, sepse mund t ndodh q pikrisht faktet q n t
par duken t parndsishme t jen dshmi kye t veprs penale konkrete.
Kjo sht veanrisht e rndsishme gjat ndriimit t veprave t rnda
penale t krimit t organizuar.Kriminelt profesionist e t specializuar i
kushtojn rndsi t madhe gjurmve,kshtu q rrall ndodh q n
vendin e kryerjes s veprs penale t mbeten gjurm t shumta, sidomos t
dshmive kye t veprs penale.N kso rastesh, zakonisht, vendin e
ngjarjes gjenden gjurm
t pakta ose mikrogjurm.Rregull i pashkruar i kriminalistiks sht q
kriminelt e mdhenj t zbulohen nga imtsit, pra dshmit q n
shikim t par mund t duken t parndsishme.
Veprimi i kujdestaris operative
Kujdestaria operative sht nervi qendror i secilit organ policor.Secili
pjestar i ktij trupi sht zbatues i drejtprdrejt i detyrave operative t
kujdestaris.Prandaj, veprimi i kujdestaris operative sht nj prej
segmenteve m t rndsishme q ndikon n efikasitetin e inspektimit.N
qoft se kujdestaria e kryen punn e vet n mnyr profesionale dhe n
pajtim m parimet e operativitetit, shpejtsis dhe metodiks, krijohen t

gjitha parakushtet q rezultati final i inspektimit t jet pozitiv.N t

kundrtn, n qoft se kujdestaria operative nuk do ta kryej si duhet
punn e vet, rrjedha e mvonshme vshtir se mund t prmirsonte
lshimet e bra.
Gjithsesi, inspektimi sht nj prej veprimeve ku shrbimi i kujdestaris
operative ka rol t pazvendsueshm.N kt rast, veprimtaria e
kujdestaris operative ka t bj me pranimin e informacioneve mbi
ngjarjen penale, gj q prbn kallzimin penal t qytetarve, me vrtetimin e
kallzimit t veprs penale, me organizimin e sigurimit t vendit t
ngjarjes penale, si edhe me njoftimin e prokurorit, gjykatsit ose policit
kompetent pr ngjarjen penale.
Pranimi kallzimit penal
Ndonse n teorin kriminalistike nuk thuhet shprehimisht, mendojm
se veprimi i qytetarve me rastin e kallzimit t ngjarjes penale sht n
fakt kallzim penal, i cili i dorzohet policis.Kjo del edhe nga predispozitat e
KPP dhe teoris penalo-juridike.Natyrisht, as teoria kriminalistike nuk
konteston asnj nga kallzimi penal, por nuk i vendos ato n kontekst
konkret me njohurit pr veprn penale, para kryerjes s inspektimit.
Kallzimi i veprs ose ngjarjes penale, m s shpeshti, bhet nga t
dmtuarit ose dshmitart, por ndonjher bhet edhe nga personat q
kan marr vesh n mnyr t drejtprdrejt pr ngjarjen e caktuar.Natyrisht,
kallzues i ngjarjes penale ndodh t jen edhe polict apo zyrtart e
organeve tjera, por ka raste q kallzimin e ngjarjes penale n polici ka
bjn edhe vet kryesit re veprave penale.
Praktika kriminalistike dshmon se procedura e kallzimit t veprs
penale mund t bhet me kontaktin e drejtprdrejt t kallzuesit dhe
kujdestarit t operativs ose drejtprdrejt me telefon.M i preferuar do t
ishte kallzimi me kontakt t drejtprdrejt me kujdestarin e operativs,
por kjo varet nga kallzuesi.Kallzimi i veprs penale n mnyr t
drejtprdrejt nnkupton kontaktin e kallzuesit me kujdestarin e
operativs, i cili harton procesverbalin e kallzimit.S pari, kujdestari
identifikon kallzuesin e pastaj, n procesverbal, e konstaton kallzimin
e tij. Pas deklarats s lir t kallzuesit, n rast nevoje, kujdestari i
shtron kallzuesit pyetje shtes, n mnyr q t marr informacione mbi t
gjitha elementet e ngjarjes q paralajmron, sepse kallzuesi mund ti vlersoj
t rndsishme disa elemente q i di.N qoft se sht e mundur, duhet t
thuhet se far vepre kallzohet (megjithse kjo nuk do t thot se duhet
t jet e sakt nga aspekti juridik, sepse qytetart nuk sht e thn ti din
kualifikimet e veprave sipas kodit penal), cilat jan elementet e saj
(sidomos vendi dhe
koha e kryerjes), si ka marr vesh kallzuesi pr kryerjen e veprs (n
mnyr t drejtprdrejt apo t trthort) dhe kur ka marr vesh pr
kryerjen e veprs.N qoft se ka informacione mbi kryesin e mundshm,
edhe kjo futet n procesverbal. N procesverbal duhet t jepen edhe
informacionet mbi mjetet dhe gjurmt e ngjarjes, si edhe mbi
dshmitart eventual t ngjarjes q kallzohet.Pas prfundimit t biseds,
kujdestari i operativs ia bn t ditur kallzuesit t ngjarjes penale se,
n rast nevoje, mund t thirret pr t sqaruar ndonj prej elementeve t
ngjarjes, pas kryerjes s inspektimit.

N qoft se kallzimi bhet me telefon, veprimi i kujdestarit t

operativs duhet t jet i njjti, n qoft se kjo sht e mundur.Pra, s
pari duhet t bhet identifikimi i kallzuesit.Kjo nuk mund t bhet
gjithnj, n qoft se kallzuesi nuk dshiron t identifikohet.Por,
kujdestari i operativs duhet s paku t regjistroj numrin e telefonit
nga i cili bhet kallzimi, gj q nuk sht e thn ti bhet e ditur kallzuesit.
Edhe n rast se bhet fjal pr foltore publike, regjistrimi i numrit bhet me
qllim q t dihet vendi prej nga sht br kallzimi.Pa marr parasysh
konstatimin paraprak, kujdestari i operativs e zhvillon bisedn sipas
metodologjis s njjt me at t kallzimit me kontakt t drejtprdrejt dhe ajo
regjistrohet n procesverbalin e kallzimit t ngjarjes penale me telefon,
nga kallzuesi q identifikohet, nga kallzuesi anonim apo nga kallzuesi
me pseudonim.Me rastin e kallzimit anonim dhe me pseudonim, duhet t
konstatohen sidomos vrojtimet gjat biseds, si jan: ngjyra e zrit,
mnyra e t shprehurit, dialekti, shprehjet specifike, zhurma e ambientit
nga i cili ka marr n telefon kallzuesi, etj.), sepse fshehja e identitetit nga
kallzuesi mund t bhet pr shkak se kallzimi mund t jet i rrem.Por, mund
t ndodh se kallzuesi t mos identifikohet nga frika e hakmarrjes
eventuale t kryesit t veprs penale, n rast se merret vesh se kush e ka
kallzuar veprn.Pavarsisht prej arsyeve,kallzime anonime paraqesin
problem, pr shkak se nuk mund t verifikohen dhe t plotsohen m von
zbraztit e e mbetura, pas kryerjes s inspektimit.
Verifikimi i kallzimit penal
Operativisti kujdestar, menjher pas pranimit t kallzimit penal, n
pajtim me parimet e shpejtsis, koordinimit dhe bashkpunimit,
nprmjet stacionit kompetent t policis, duhet t bj verifikimin e pohimeve
t kallzimit.Me ndihmn e pajisjeve pr lidhje (radiolidhje apo telefon).Ai
kontakton me stacionin kompetent t policis, i cili sht i obliguar t
bj verifikimin.Duke marr parasysh urgjencn, kujdestari i operativs
s stacionit kompetent t policis, po ashtu me mjete t lidhjes, urdhron
policin apo patrulln e policis n rajonin ku sht kallzuar vepra penale, q
t verifikoj saktsin e kallzimit.Informacioni q kthehet nga patrulla i
prcillet menjher kujdestarit t operativs q ka krkuar t bhet
verifikimi i saktsis s kallzimit.N qoft se sht verifikuar ekzistimi i
ngjarjes, nj apo m shum polic bjn sigurimin e vendit t ngjarjes, n
mnyr q t krijohen kushtet pr kryerjen e inspektimit.Natyrisht, n qoft
se kallzimi ka qen i rrem, operativisti kujdestar kompetent do t
njoftohet, me qllim q t konstatohen arsyet pr kallzim t rrem.
Njoftimi i gjykatsit, prokurorit ose policit kompetent
N pajtim me parimet kriminalistike, operativisti kujdestar e njofton
prokurorin publik, gjykatsin ose policin kompetent pr ekzistimin e
ngjarjes e cila duhet t inspektohet.Kto prfundon puna e operativistit
kujdestar lidhur me rastin konkret.Natyrisht, sipas rendit t caktuar me
ligj, s pari njoftohet gjykatsi hetues, pastaj kryetari i kshillit, pastaj
prokurori publik dhe, n fund, polici kompetent.Secili prej ktyre organeve,
menjher pas marrjes s informacionit, merr vendim se a mund t kryhet
inspektimi.Duke marr parasysh organizimin dhe funksionimin e ktyre
organeve shtetrore dhe prvojat e praktiks kriminalistike, duhet t
konstatohet se, m s shpeshti, inspektimin e kryen policia.
Por, pavarsisht se kush e kryen mbikqyrjen, mendojm se ai duhet t

kryhet gjithnj bashk me personin e fushs s tekniks kriminalistike.

Sipas nevojs, n inspektim merr pjes edhe nj specialist i ndonj fushe
tjetr.
Sigurimi i vendit t ngjarjes penale
Vendi i ngjarjes penale sht burimi kryesor i informacioneve relevante
(penalo-juridike dhe kriminalistike), sepse, gjat kryerjes s veprs
penale, aty mbeten makro-gjurm dhe mikro-gjurm, t dukshme e t
padukshme, t cilat jan bartse materiale t informacionit.Sigurimi i vendit t
ngjarjes fillon q n momentin e daljes s policis n kt vend.Si kemi
thn lidhur me daljen e policis n vendin e kallzuar t ngjarjes
penale, me qllim t vrtetimit t saktsis s kallzimit, n rast se konstatohet
se ngjarja e kallzuar sht e vrtet, sipas rregullit, menjher fillon sigurimi i
vendit t ngjarjes. Ktij veprimi kriminalistik i kushtohet rndsi e
posame, pr shkak t efikasitetit t inspektimit, gj q sht plotsisht
e kuptueshme.N qoft se kjo pun nuk bhet si duhet, organi
inspektuese vshtir se do t prmirsoj lshimet e caktuara ose nuk mund
ti bj fare, gj q do t ken ndikime n efikasitetin e inspektimit.Nga kjo del
se polict duhet ti njohin llojet e gjurmve e morfologjin e tyre dhe t
din se si mund t prdoren gjat procedurs dshmuese.Sigurimi i vendit t
ngjarjes sht pun shum komplekse dhe e rndsishme, kshtu q ajo
shndrrohet n nj form t veant t veprimtaris operative kriminalistike, e
cila shfaqet si form e ndihms kriminalistike-juridike pr prokurorin.
Sigurimi i vendeve te ngjarjeve penale prfshin nj sr veprimtarish
kriminalistike, si jan:
a) kujdesi pr t lnduarit (n qoft se ka), duke ua ofruar ndihmn e par
dhe duke njoftuar ndihmn e shpejt mjeksore (n rast nevoje);
b) prcaktimi i drejt i siprfaqes s vendit t ngjarjes dhe shnimi i tij n
mnyr t dukshme;
c) ndalja e pjesmarrsve n ngjarje, nse jan takuar;
d) bastisja e pjesshme provizore e t dyshuarve, nse jan takuat;
e) sipas nevojs, bhet inicimi i ndjekjes s kryerve t arratisur;
f) ndalja e dshmitarve, identifikimi i tyre dhe marrja n bised t shkurtr
informative (n qoft s dshirojn t japin ndonj informacion), ose
drgimi i tyre te prokurori publik;
g) largimi i kureshtarve;
h) ndalimi i qasjes s personave t paftuar n rrethin e vendit t ngjarjes;
i) mbrojtja e gjurmve nga asgjsimi ose dmtimi, sidomos nse ato
gjenden n hapsir t hapur;
j) ndrrimi i drejtimit t qarkullimit t automjeteve, n qoft se bhet fjal
pr delikt t komunikacionit,
k) njoftimi i specialistve t mbrojtjes nga diversioni (n qoft se ekziston
rreziku nga shprthimi ose nga zjarri), sepse inspektimi nuk mund bhet,
pa pjesmarrjen e tyre;
l) prshkrimi i gjendjes s gjetur, me qllim q ti raportohet organit
inspektues dhe me qllim t regjistrimit t veprimeve t sigurimit t
vendit t ngjarjes, t cilat duhet t shrbenin edhe pr hartimin e planit
pr zbulimin dhe hetimin e ngjarjes penale konkrete;
Si shihet, bhet fjal pr nj vllim t madh puns e detyrash, t cilat,
pa dyshim, e tejkalojn sigurimin, n kuptimin e par t fjals.N vazhdim
do t elaborojm seciln prej veprimeve kriminalistike t prmendura.

a) Rregullat e kriminalistiks krkojn q t bhet lokalizimi i nj rrethi

sa m t gjer t vendit t ngjarjes penale ose vendit t dyshuar t ngjarjes
penale, pa marr parasysh se bhet fjal pr hapsir t hapur apo t
mbyllur.Natyrisht, sht vshtir q, menjher pas daljes ne vendin e
ngjarjes, t vlersohen me saktsi prmasat e ksaj hapsire. Pr kt
arsye, sht m mir q t bhet sigurimi i nj hapsire m t madhe se
sa m von, gjat inspektimit, t konstatohet se sht br vlersim i
gabueshm i hapsirs s vendit t ngjarjes.Bllokimi i vendit t ngjarjes
penale bhet me qllim q askujt t mos i lejohet largimi apo hyrja n
hapsirn e caktuar.Kjo do t thot se t gjith personave t pranishm
dhe kalimtarve t rastit u bhet me dije se qasja n vendin e caktuar
sht e ndaluar.Sot, policia ka shirita pr shenjimin e vendit t ngjarjes
(t ashtuquajturat pengesa psikologjike),apo n ndonj mnyr tjetr t
dukshme (me litar, me gur, kufizues, etj.).Natyrisht, ktu bhet edhe
sigurimi fizik.N qoft se vlersohet se pr sigurimin e vendit t ngjarjes
sht i nevojshm nj ekip m i madh i policve, ather krkohet
ndihma e stacionit prkats t policis.
b) Kur bhet fjal pr akt freskt, pra pr veprn penale q sapo sht
kryer, ather policia duhet t dal sa m shpejt n vendin e ngjarjes, n
mnyr q t arrij ti kap kryesit e saj, por kjo nuk ndodh shpesh.
Kapja e t gjith pjesmarrsve n ngjarje (t dmtuarve, kryesve dhe
dshmitarve) mundson krijimin e gjasave t mdha pr ndriimin e
shpejt t ngjarjes.Ather sht e mundur q t grumbullohen
informacione me interes pr kryesit.Pr do eventualitet, sht e
nevojshme q t identifikohen t gjith personat q takohen n vendin e
ngjarjes.
c) N qoft se midis personave q takohen n vendin e ngjarjes ka t
dyshuar pr ngjarjen konkrete, ata praktikisht arrestohen.Para
arrestimit, pr arsye sigurie, ata bastisen n mnyr provizore ose
siprfaqsore n vendin e ngjarjes.Kjo bhet, para s gjithash, pr t
krijuar kushtet pr sigurin e policis dhe qytetarve t pranishm, por
edhe t personit t arrestuar.Po ashtu, gjat bastisjes, mund t gjenden
edhe mjete dhe gjurm t veprs penale, gj q ndihmon ndriimin e
ngjarjes penale konkrete.
d) N qoft se, pas daljes s shpejt n vendin e ngjarjes, nga personat
q takohen aty, policia merr informacione se kryesi apo kryesit jan
larguar pak koh m par nga vendi i ngjarjes, sht e nevojshme q menjher
t njoftohet stacioni kompetent i policis, n mnyr q t organizohet
ndjekja e tij ose e tyre.Nuk prjashtohet mundsia q kryesi t filloj t
largohet nga vendi i ngjarjes pikrisht n momentin e arritjes s policis.
N kt rast, sht e nevojshme q policia t filloj ndjekjen, nse ajo ka
numrin e mjaftueshm dhe pajisjet e nevojshme pr ta br kt.
e) sht e mundur q askush nga t pranishmit t mos dshiroj t jap
kurrfar informacionesh, gj q, gjithsesi, do t ndikoj n efikasitetin e
veprimeve kriminalistike dhe penalo-procesore.Por, kjo nuk vlen
gjithmon, sepse ka dshmitar okular q japin informacione.
Megjithat, n fund t fundit, policve u mbetet q t mbajn
dshmitart potencial derisa t arrij organi inspektues n vendin e
ngjarjes, e pastaj ata mund t drgohen te prokurori kompetent q t merren n
pyetje.

f) Kureshtart jan t pranishm n vendin e ngjarjes zakonisht kur

bhet fjal pr ngjarje penale t kryer n hapsir t hapur.Ata mund ta
pengojn, madje edhe ta rrezikojn, punn e policis. Kureshtart mund
t rrezikojn edhe t dmtuarit ose t dyshuarit q eventualisht jan
ndaluar.Pr kt arsye, polict q bjn sigurimin e vendit t ngjarjes
duhet ti largojn kureshtart, duke i urdhruar gojarisht.Mund t ndodh
q, pas njfar kohe, n vendin e ngjarjes t arrijn kureshtar t tjer,
prandaj policia duhet ti urdhroj prsri q t largohen.Mirpo, duhet t
trheqim vrejtjen se midis kureshtarve mund jet edhe ndonjri prej
kryesve t veprs penale, prandaj, nganjher, kureshtart q arrijn m
von n vendin e ngjarjes sht e nevojshme q identifikohen dhe,
eventualisht, t bastisen dhe t arrestohen. Kjo mund t ndodh gjat
kohs s sigurimit t vendit t ngjarjes apo t inspektimit. Pr arsye
taktike, sht e nevojshme q t vzhgohen t gjith personat e
pranishm kureshtar, n mnyr q midis tyre t zbulohet eventualisht
edhe kryesi i veprs, i cili ndonjher kthehet n vendin e krimit, me
qllim q t informohet pr rezultatet e inspektimit.Edhe n rastet q
ngjarja penale ndodh n banes ose n ndrtes banimi, nga vendi i
ngjarjes largohen t gjith personat e paftuar, duke prfshir edhe t
afrmit, bashkbanuesit dhe banort e ndrtess, ndrsa kafsht e lira
lidhen ose largohen.
g) Nse bhet fjal pr ngjarje penale me persona t lnduar, prioritet
sht ofrimi i ndihms pr t lnduarit, Kjo varet nga lloji i lndimeve dhe
gjendja e t lnduarve.Polict duhet t ken kujdes t veant q gjat
ofrimit t ndihms pr t lnduarit t mos i asgjsojn gjurmt e
dukshme.Pr kt arsye, polict duhet ta kryejn t ashtuquajturin
konstruksion ideor t ngjarjes, n mnyr q t veprojn drejt n
vendin e ngjarjes.Rekonstruksioni ideor u mundson policve q s paku
t supozojn se n cilin drejtim duhet t lvizin pr tu ofruar ndihm t
lnduarve, duke pos asgjsuar gjurmt.Gjithsesi, lvizja duhet t
evidentohet dhe, sipas mundsis, t regjistrohen gjurmt e personave,
t cilat gjenden n rrethin e vendit t ngjarjes.Kur bhet fjal pr t
lnduar q jan pa vetdije rekomandohet q nj polic ti shoqroj gjat
transportimit n spital.Kjo mund t jet e frytshme n rast se i lnduari
fillon t flas dhe t tregoj rrethanat n t cilat ka ndodhur ngjarja
penale.Ndonjher, kjo bised prbn elsin e zgjidhjes s gjith rastit
apo s paku t disa detajeve lidhur me veprn penale konkrete.
h) Ndonjher sht shum vshtir q t pengohet hyrja e personave
t paftuar n rrethin e vendit t ngjarjes penale. Kjo ndodh te deliktet e
rnda, sidomos kur ka t vdekur.N raste t tilla, dikush nga t afrmit
insiston me ngulm q ti qaset viktims. Kjo situat nuk sht leht t
zgjidhet. Por, situata m e vshtir sht ajo kur n vendin e ngjarjes
dalin udhheqsit e pushtetit lokal, t cilt dshirojn t informohen n
mnyr t drejtprdrejt pr ngjarjen penale.Megjithat, situata m e
rnd krijohet n rast se n vendin e ngjarjes dalin edhe udhheqs t
policis.Polict e kan t vshtir ti pengojn eprort e tyre q t hyjn
n rrethin e vendit t ngjarjes, nse kta t fundit nuk jan t
vetdijshm se far nuk guxojn t bjn.
i) Problemi m i madh shfaqet kur ngjarja penale ndodh n hapsir t
hapur, ku ekziston rreziku u dmtimit apo asgjsimit t gjurmve.Kjo

mund t ndodh kur bie shi apo bor, kur fryn era dhe kur ka diell t
fort. N teorin kriminalistike rekomandohet q mbrojtja e gjurmve t
bhet sipas mundsive t rastit.N kso rastesh rekomandohet q disa
gjurm t mbrohen duke i mbuluar me kontejner, me snduk drrasash,
me paketa letre, etj.N rast se ka m shum gjurm q mund t
asgjsohen apo t dmtohen, ather pihen prpjekje ato gjurm q
vlersohen m t rndsishme, por kujdes i veant duhet tu kushtohet
gjurmve t gjakut.Natyrisht, gjat prpjekjeve pr ruajtjen e gjurmve
q konsiderohen m t rndsishme duhet t kihet kujdes q t mos
asgjsohen ose dmtohen edhe gjurmt tjera.Detyrimisht duhet t
kontrollohet edhe kutia e posts dhe t sigurohen drgesat me post q
mund t gjenden n kuti.Po ashtu, duhet t pengohet nxjerrja e
brllokut, derisa n vendin e ngjarjes t arrij organi inspektues.
j) Kur bhet fjal pr delikt komunikacioni, ather, prve tjerash,
shfaqen probleme n qarkullimin rrugor.N qoft se viktimat dhe gjurmt
gjenden n rrug dhe lvizja e tyre do t ndikonte n rezultatet e
inspektimit, ather n rrug nuk lejohet qarkullimi i automjeteve.N kt rast,
sht e nevojshme q n koordinim me stacionin kompetent t policis,
sa m par q sht e mundur, t caktohet rruga alternative n t ciln do t
bhet qarkullimi i automjeteve.Trheqim vrejtjen sidomos n hapat e
par t daljes n vendin e deliktit t komunikacionit. Konsiderojm se
gjra e par q duhet t bj policia sht vendosja e shenjave t
komunikacionit q shenjojn aksidentin n rrug.Kjo sht e
domosdoshme pr t parandaluar prfshirjen e automjeteve tjera n
vendin e aksidentit.Kshtu parandalohen edhe viktimat e reja eventuale
dhe dmet materiale, sidomos n kushte t shikueshmris s ult (nata,
mjegulla, reshjet, ngricat, etj.)
k) N qoft se sigurimi bhet pr shkak t dyshimit t bazuar se sht
kryer akt terrorist, ather sht e nevojshme q menjher t njoftohet
operativisti kujdestar, n mnyr q t organizohet pjesmarrja n
inspektim e specialistve t mbrojtjes nga diversionet. Polict q bjn
sigurimin e vendin e ngjarjes nuk duhet t hyjn vet dhe as t lejojn
ndonj person tjetr q t hyj n rrethin e vendit t ngjarjes derisa t
arrijn specialistt e lufts kundr terrorizmit.Kshtu evitohen viktimat e
shprthimit eventual t ndonj mjeti q mund t ket mbetur i
pashprthyer.
l) Pa prjashtim, sht e nevojshme t regjistrohet koha e daljes s
policis n vendin e ngjarjes.N qoft se n vendin e ngjarjes ka persona t
lnduar q duhet t drgohen pr ndihm n institucionin shndetsor,
sht e nevojshme q t shnohet pozicioni dhe gjendja n t ciln jan
gjetur, Sipas mundsis, duhet t bhet edhe fotografimi dhe fotografit
duhet ti tregohen organit inspektues.Gjithashtu, duhet t shnohen
kushtet atmosferike, shikueshmria, zhurmat, aromat dhe kundrmimet
e caktuara, kurse n hapsirat e mbyllura duhet t shnohet se a ka qen
drita e ndezur, a ka qen i kyur ndonj nga aparatet shtpiake
(televizori, radioaparati, shporeti, oxhaku (kamini), si edhe a ka qen i
hapur rubineti, a ka qen e hapur ndonj dritare, etj.Kurr nuk duhet t
mbshtetemi n kujtes, por gjithmon duhet t shnojm menjher ,
sepse, me kalimin e kohs, shum gjra harrohen, kshtu q zbraztit e
kujtess mund t ndodh t plotsohen me prmbajtje t hamendur. Pr

kt arsye, duhet t shnohen t gjith vrojtimet, madje edhe ato q

duken t parndsishme n shikim t par, sepse kurr nuk dihet se sa
do t jen t rndsishme n rastin konkret.Natyrisht, varsisht nga
ngjarja penale, duhet ti kushtohet vmendje gjrave t ndryshme,
kshtu q vrojtimi i policit duhet t fokusohet n objektet dhe fenomenet
konkrete, sidomos atyre q jan specifike pr deliktin e caktuar.
Fazat e inspektimit
T teorin kriminalistike ka dallime qndrimesh lidhur me fazat e kryerjes
s inspektimit.Qndrimet e autorve q mendojn se inspektimi
zhvillohen n dy faza (statike e dinamike) si edhe t atyre q thon se
inspektimi duhet t zhvillohet n tri faza (informative, statike dhe dinamike), nuk
jan t pranueshme pr shkencn bashkkohore kriminalistike.Sipas
Modlyt, n aspektin teorik, inspektimi mund t ndahet n pes faza
(etapa): faza informative-orientuese-organizative, faza statikeidentifikuese, faza dinamike, faza kontrolluese dhe faza finale. Kjo
ndarje sht plotsisht e pranueshme.Kur kjo pikpamje teorike vihet n
funksion t zbatimit praktik t inspektimit, vjen n shprehje secila faz
teorike e veprimit t organit inspektues n vendin e ngjarjes penale.Ky
interaksion sht treguesi m i mir i pikpamjeve teorike pr fazat e
inspektimit.
N trajtimet e mposhtme do t paraqesim karakteristikat themelore t
secils faz t inspektimit.
Faza informative-orientuese-organizative e inspektimit
Gjat trajtimit t fazave t inspektimit, n kt libr, nisemi nga
hipoteza se vendi i ngjarjes penale sht siguruar nga policia, n pajtim
me normat e kriminalistiks.Por, ekziston mundsia q sigurimi i vendit t
ngjarjes edhe t mungoj.Natyrisht, situatat e tilla jan t rralla, por nuk
prjashtohen, sidomos kur, p.sh. n rajonin e nj stacioni t policis sht
e nevojshme t bhet njkohsisht sigurimi i disa vendeve t ngjarjeje penale
apo kur policia sht e angazhuar n ndonj ngjarje t jashtzakonshme.
Ather, mund t ndodh q ndonj vend i ngjarjes penale t mos jet i
siguruar nga policia.Me kt rast, nuk mund t bhet seleksionimi sipas
ngjarjeve t rnda e t lehta, pr shkak se pr seciln prej tyre do t duhej
t punohej sipas renditjes s njohurive. N qoft se ndodhin situata t tilla,
operativisti kujdestar do t duhej q s paku t prpiqej q qytetari apo i
dmtuari q e bn kallzimin e veprs penale t bj vet sigurimin e
vendit t ngjarjes, n baz t mundsive t tij. Sido q t jet, organi
inspektues mund t dal n vendin e ngjarjes edhe kur ai nuk sht i
siguruar n pajtim me normat kriminalistike.
Gjat fazs informative-orientuese-organizative t inspektimit, organi
inspektues dhe personat profesionist informohen pr gjendjen n vendin
e ngjarjes n baz t vrojtimeve t tyre dhe n baz t deklaratave t
personave q takohen n vendin e ngjarjes, si jan, p.sh. polict q
marrin pjes n sigurim, dshmitart okular dhe qytetart tjer, t cilt
tregojn se far ka ndodhur, kur, si, etj.Praktikisht, kjo do t thot se
gjykatsi, prokurori ose polici, menjher sa del n vendin e ngjarjes, v
kontakt me udhheqsin e ekipit q bn sigurimin e vendit t ngjarjes, me qllim
q t informohet pr rrjedhn e deriathershme t ngjarjes.Gjat raportimit
pr organin inspektues pr gjithka q sht vn re dhe sht
ndrmarr, theksohet posarisht nse, eventualisht, ndonjri prej personave

t takuar n vendin e ngjarjes ka shprehur gatishmrin q t jap

informacione lidhur me rastin konkret.
Pas grumbullimit t informacioneve t para, merret vendimi se a duhet
apo nuk duhet t kryhet inspektimi.N qoft se organi inspektues
vlerson se nuk ka gjurm q tregojn ekzistimin e veprs penale, merret
vendimi q t mos bhet inspektimi.N t kundrtn, fillon realizimi i planit
pr kryerjen e inspektimit, i cili prfshin hapsirn ku do t bhet
inspektimi dhe aplikimin e masave e veprimeve inspektuese, detyrave konkrete
dhe i zgjidhjes s dy shtjeve themelore:ka duhet t krkohet dhe t
hetohet n vendin e ngjarjes dhe si duhet t bhet kontrolli dhe hetimi. Kjo do
t thot se bhet orientimi n hapsir, pavarsisht se bhet fjal pr hapsira
t hapur apo t mbyllur.Natyrisht, s pari vlersohet nse sht caktuar
drejt perimetri i vendit t ngjarjes, kur mund t bhen edhe korrigjime t
nevojshme. Kjo nnkupton zhvendosjen e shenjave q shnojn hapsirn e
vendit t ngjarjes.Orientimi nnkupton vzhgimin e vendit t ngjarjes nga
disa pika, t cilat gjenden kryesisht jasht hapsirs s shenjuar, n
mnyr q t krijohet pasqyr e sakt pr karakteristika e hapsirs.Kjo sht
e domosdoshme pr pun t drejt dhe efikase t organit inspektues.N
baz t ksaj, hartohet plani orientues i puns s organit inspektues
(organizimi i inspektimit).
Si shihet, n fazn e par vepron vetm organi inspektues. Kjo sht e
logjikshme, pasi sht e nevojshme q, para s gjithash, t merret
vendimi pr kryerjen e inspektimit e pastaj pr realizimin e planit t
puns.Organi inspektues, q n fillim, regjistron informacionet e
grumbulluara n procesverbalin e inspektimit, mbajtja e t cilit sht e
obligueshme. Kto informacione mund t regjistrohen n mnyra t
ndryshme, si: duke i diktuar procesmbajtsit, regjistrimi n diktafon ose
regjistrimi i t dhnave t caktuara n form tezash.Mnyra m efikase sht
regjistrimi n diktafon, por nuk prjashtohet edhe regjistrimi i tezave, n
rast t dshtimit eventual t diktafonit.
Faza identifikuese-statike (pasive) e inspektimit
N kt faz bhet kontrolli i vendit t ngjarjes penale dhe rrethins s
gjer, fotografimi i gjendjes s gjetur, regjistrimi dhe prshkrimi i
gjurmve dhe mjeteve t gjetura q kan lidhje me kryerjen e veprs dhe
matjet e nevojshme (pa prekjen dhe lvizjen e tyre, pra pa ndryshimin e
pozits dhe pamjes s tyre).
Pr t br kt, sht e nevojshme q, sipas planit paraprak t puns,
t bhet vrojtimi i detajuar i vendit t ngjarjes, n mnyr q t mos
ndodh q t mos vrehet dika q sht e dukshme.Kjo nnkupton lvizjen,
prandaj pjesmarrsit n inspektim duhet t jen shum t kujdesshm
q t mos asgjsojn ose dmtojn gjurm apo mjete t caktuara.Pr orientim
t drejt, m e rndsishmja sht q t bhet rekonstruksioni ideor i
ngjarjes, n mnyr q t evitohet lvizja e panevojshme dhe e pakujdesshme.
Me rekonstruksion ideor t ngjarjes, organi inspektues krijon versione
mbi ngjarjen penale, sipas t cilave bhet orientimi m i mir pr gjetjen e
mjeteve dhe gjurmve t veprs penale, veanrisht t mikrogjurmve.
Shenjimi (markimi) i mjeteve dhe gjurmve t identifikuara bhet me
numra ose shkronja, sipas renditjes s caktuar logjike.Numrat ose
shkronjat nuk guxojn t vendosen me hamendje.Renditja e tyre duhet t
shpreh rrjedhn logjike t ngjarjes. Kjo mund t bhet vetm me

rekonstruksionin ideor, i cili bazohet n rezultatet e informacioneve t

grumbulluara nga t pranishmit dhe nga lidhja logjike e mjeteve dhe
gjurmve t identifikuara.Ndonjher, kjo sht vshtir t bhet, por
gjithnj duhet t bhet rekonstruksioni ideor dhe t caktohen versionet e
mundshme, sepse, n fakt, kjo paraqet planin aksionar t puns n vendin e
ngjarjes. Kjo sht mnyra e vetme q edhe shenjimi i mjeteve dhe
gjurmve t dukshme t bhet sipas rendit logjik.E konsiderojm si veprim t
vetm t drejt identifikimin dhe shenjimin e njkohshm t mjeteve dhe
gjurmve t dukshme, n mnyr q t minimizohet mundsia e asgjsimit ose
dmtimit t gjurmve. Kjo nnkupton gjithashtu veprimin e prbashkt t
organit inspektues dhe teknikut t kriminalistiks,n qoft se prania e
personave tjer n rrethin e vendit t ngjarjes nuk sht e domosdoshme.
Pikrisht ather vjen n shprehje parimi i themelsis dhe
kmbngulsis, q nnkupton pun sistematike dhe t detajuar.N hapsirn
e hapur preferohet lvizja sipas sistemit t spirales ose rrathve t
koncentruar, prej periferis kah qendra, n mnyr q t prfshehet e tr
hapsira e shenjuar si vend i ngjarjes, por edhe puna sipas
sektorve.Themelsia nnkupton kontrollin e rrethit t gjer t vendit t
ngjarjes, ku gjithmon ekziston mundsia e gjetjes s gjurmve ose mjeteve t
caktuara.Kjo ka t bj sidomos me mundsin e zbulimit t gjurmve t
ardhjes dhe shkuarjes s kryesit t veprs penale n vendin e ngjarjes, si
jan: gjurmt e shputave, rrobave, mbetjeve t cigareve, kutive t cigareve,
pastaj gzhojat e plumbave, paketimet e municionit, gjurmt e automjetit t
prdorur nga kryesi, etj.Me qllim t evitimit t asgjsimit t gjurmve t
kpucve dhe shputave n hapsirn e mbyllur, sot, ato s pari sigurohen
duke i mbuluar me folie plastike n dysheme dhe n shtroja dhe hiqen
nprmjet elektricitetit statik.Pas ksaj, antart e ekipi inspektues
mund t lvizin lirisht n vendin e ngjarjes.
Ndonjher sht e nevojshme q, paralelisht me shenjimin, t bhen
edhe matje t caktuara, nprmjet t cilave prcaktohet madhsia e
gjurmve, distanca midis tyre, etj. Matjet mund t shrbejn si pik
orientuese pr interpretim sa m efikas t skicave dhe fotodokumentacionit q do t hartohen me rastin e inspektimit.Natyrisht, organi
inspektues shnon dhe prshkruan njkohsisht gjendjen e identifikuar, e
cila duhet t paraqitet n procesverbalin e inspektimit.
Pas zbulimit, identifikimit dhe regjistrimit t mjeteve dhe gjurmve,
bhet fotografimi dhe skicimi i tyre.Foto-dokumentacioni dhe skicat e
vendit t ngjarjes jan shtesa t procesverbali t inspektimit, t cilat
kontribuojn pr paraqitjen besnike t pamjes s qengjit t ngjarjes.Dhe, jo
vetm kaq. Gjat planifikimit dhe kryerjes s veprimtaris zbuluese e hetimore,
fotodokumentacioni ka vler t pamueshme pr pun efikase.
M n fund, duhet t theksohet se statika shprehet n faktin se n kt
faz nuk preket dhe as nuk lvizet asgj, n mnyr q sa m besnike t
pasqyrohet gjendja e gjetur n vendin e ngjarjes penale.
Faza dinamike (aktive) e inspektimit
N teorin e kriminalistiks dominon pikpamja se faza identifikuesestatike dhe faza dinamike (aktive) nuk duhet t ndahen me do kusht
sepse nganjher as nuk mund t ndahen Ktu bhet fjal pr nj kufi t
ashpr midis ktyre dy fazave.N praktik, sidomos kur bhet fjal pr
hapsira t mdha t vendit t ngjarjes penale, mund t ndodh q

inspektimi t bhet sipas sektorve, kur inspektimi i trsishm prfundon n

nj sektor, e pastaj fillon inspektimi n sektorin tjetr.Pra, gjithka varet nga
vendi konkret i ngjarjes dhe karakteristikat e tij. Praktikisht, vazhdon
kontrolli i drejtprdrejt dhe i detajuar i hapsirs s shenjuar, me t
vetmin dallim se n kt faz ngatrrohet rendi i gjrave dhe pamja e
gjetur n vendin e ngjarjes.Faza identifikuese-statistike dhe dinamike e
inspektimit ndrrohen shpesh midis tyre.
N kt faz, organi inspektues sht m dinamike dhe m aktive, pr
vet faktin se n kt faz krkohen e zbulohen, shikohen,studiohen,
sigurohen dhe fiksohen gjurmt dhe mjetet e ngjarjes penale, t cilat jan objekt
i inspektimit.Po ashtu, n kt faz, gjurmt e mjetet e ngjarjes penale
lvizen, veohen, kapen n dor (me dorza mbrojtse, pr t mos
dmtuar integritetin e gjurmve dhe pr t evituar infeksionin eventual),
shikohen me kujdes, hulumtohet kuptimi i renditjes s gjurmve dhe mjeteve si
edhe marrdhniet e tyre reciproke.Prve tjerash, kjo nnkupton edhe
ndryshime t caktuara t gjendjes s gjetur n vendin e ngjarjes.
Vmendje e veant duhet tu kushtohet t ashtuquajturave fakte
negative. Ekzistimi i tyre mund t oj n n vepr penale t simuluar
apo n nj segment t caktuar t saj. Kjo ndodh kur, p.sh. plakitsi q
ka hyr nga dera, e then dritaren nga brenda q t krijoj iden se ka hyr
nga dritarja.N praktikn kriminalistike dhe gjyqsore, rastet m t
shpeshta t silurit t veprs penale jan vjedhjet e shtpive t mallrave
dhe shitoreve nga personat prgjegjs, t cilt inskenojn plakitjen e
objektit para regjistrimit t mallit.Vodineliqi, i cili trheq vrejtjen pr kt,
thekson se detyr e organit inspektues sht q t zbuloj edhe mungesn
e gjurmve t caktuara.Pyetjet m t rndsishme n t cilat duhet t
nxirren prgjigje nga inspektimi jan:
1) cils rrug ka ardhur kryesi n vendin e ngjarjes;
2) kah ka lvizur npr vendin e ngjarjes;
3) n far kohe qndruar kryesi n vendin e ngjarjes;
4) n far kohe sht kryer vepra;
5) far kushtesh atmosferike kan mbretruar n kohn e kryerjes s
veprs (me diell, kthjellt, vrant, m shi, me er, me hn, etj.)
6) far kan qen rrethanat n kohn e kryerjes s veprs;
7) me far mjetesh dhe n far mnyre sht kryer vepra (modus
operandi);
8) sa njerz kan qen n vendin e ngjarjes n kohn e kryerjes s veprs,
ku kan lvizur, ku kan qndruar dhe cili ka qen roli i tyre;
9) cili sht vendi i kryerjes s veprs, cila ka qen pozita e kryesit dhe cila
ka qen pozita e objektit t sulmuar n momentin e kryerjes s veprs;
10) nga cilat vende ka mundur t shihet e t dgjohet se ka ka ndodhur
n vendin e ngjarjes;
11) cilat kan qen rrethanat negative, a gjenden t gjitha gjurmt n
vendin e tyre (logjik);
12) cilat kan qen masat pr prgatitjen e kryerjes s veprs, masat e
siguris nga situatat e papritura dhe nga njohja eventuale e kryesve nga
persona t tret;
13) a ka mbetur n vendin e ngjarjes ndonj gj e kryesit;
14) a ka indicie tjera n vendin e ngjarjes;
15) far dmesh jan shkaktuar, cila sht vlera e dmit, a sht

zhvlersuar objekti i dmtuar dhe prse;

16) ciki mund t ket qen motivi pr kryerjen e veprs;
17) cils rrug sht larguar kryesi nga vendi i ngjarjes;
18) a duhet t urdhrohet mbikqyrja e vendit t ngjarjes gjat kohs s
kryerjes s inspektimit apo m von (sipas prvojs, te disa vepra t
rnda penale kryesi shpesh kthehet n vendin e ngjarjes);
19) n qoft se gjat kohs s inspektimit sht arrestuar ndonj person i
dyshimt, duhet t bhet menjher bastisja (inspektimi), q t
konstatohet se a a kan konsumuar alkool ose se a kan marr lndime
trupore.Vrtetimi i gjendjes reale pamundson mbrojtjen e rreme n
gjykat;
20) a do tu lejohet personave t caktuar q t marrin pjes n
inspektim, n mnyr q t mbikqyren gjendja e tyre emocionale dhe
reagime;Natyrisht, duhet t kihet parasysh se nxjerrja e prgjigjeve n
t gjitha kto pyetje sht shum e vshtir, ndonjher edhe e
pamundur. Gjithashtu sht shum vshtir t nxirren prgjigje edhe n
pyetjet e arta. Kjo varet shum nga puna e organit inspektues. Pr kt
arsye, duhet t theksohet posarisht se sa e rndsishme sht
prgatitja profesionale e organeve shtetrore kompetente q merren me
luftimin e kriminalitetit.Varsisht prej rezultateve t inspektimit, pas ksaj
faze, organi inspektues mund t bj rekonstruksionin e ngjarjes dhe
eksperimentin kriminalistik.
Faza kontrolluese e inspektimit
N teorin kriminalistike flitet shum pak pr fazn e kontrollit t
inspektimit, gj q sht pr tu habitur.N shqyrtimet teorike mbi fazn
dinamike t inspektimit, nuk ka prmbajtje q do ti prgjigjej fazs s
kontrollit t inspektimit.Esenca e fazs kontrolluese qndron n faktin se t
gjith pjestart e ekipit inspektues bjn rezymimin e rezultateve t
inspektimit dhe krkojn lshimet eventuale q duhet t korrigjohen duke
prsritur masa dhe veprime t caktuara taktike e teknike.Prej ksaj fjalie
buron se asnj inspektim nuk do t duhej t prfundonte pa fazn e
kontrollit. Lshimet jan gjithmon t mundshme, sidomos kur bhet
fjal pr raste me komplekse t inspektimit, ku ka pasur viktima dhe kur sht
anashkaluar metodologjia e inspektimit.sht e logjikshme q n kso
rastesh mund t ndodhin edhe lshime t ndryshme, t cilat mund t
evitohen para prfundimit t inspektimit.
Por, nuk sht e thn t bhet fjal gjithmon pr lshime klasike.
sht e mundur q gjat rezymimit t rezultateve t inspektimit t
nxirret prfundimi se vendi i ngjarjes duhet t zgjerohet ose q persona t
caktuar q jan gjetur n vendin e ngjarjes dhe paraprakisht nuk jan
vn n lidhje me ngjarjen t arrestohen dhe t merren n pyetje.
Na fazn kontrolluese praktikisht pasqyrohet rrjedha e deriathershme e
inspektimit, bhet nj analiz e shkurtr dhe, eventualisht, merret vendimi
pr ndrmarrjen e masave dhe veprimeve tjera.Ndonjher shprehet nevoja
edhe pr prsritjen e disa veprimeve, gj q bhet pikrisht n fazn
kontrolluese.N fillim sht vshtir t planifikohet n mnyr precize
rrjedha e prgjithshme e inspektimit.Ky plan sht gjithmon orientues
dhe fleksibil, gj q sht e kuptueshme.Vetm kur t kryhet shumica e
puns sht e mundur q t vlersohet se a duhet t bhet dika q nuk
sht br,gjegjsisht q nuk ka qen e mundur t parashikohet m par (p.sh.,

a gjetur e grumbulluar t gjitha gjurmt, sidomos gjurmt q do t

drgohen pr eksperetiz; a sht i nevojshm angazhimi i specialistve
ose ekspertve n vendin e ngjarjes, etj.).Jemi t sigurt se n kt mnyr
evitohen lshimet e shumta dhe inspektimi sht m efikas.
Faza finale e inspektimit
Sikur edhe n rastin fazs kontrolluese, faza finale trajtohet n mnyr
trajtohet vetm te nj numr i vogl autorsh.N fazn finale apo
prfundimtare vendoset mbi fatin e corpora delicti, n kuptimin e
grumbullimit e ruajtjes dhe t drgimit t tyre n ekspertiz e t
ngjashme.Gjithashtu, n kt faz sht e nevojshme t hartohet edhe
procesverbali pr rrjedhn e inspektimit.
N kt faz, organi inspektues dhe tekniku kriminalistik kan shum pun.
Organi inspektues ka pr detyr t hartoj procesverbalin mbi
inspektimin n baz t tezave, shnimeve ose diktimit gjat rrjedhs s
inspektimit.do zhagitje e ksaj pune sht e papranueshme, si nga
aspekti kriminalistik ashtu edhe nga aspekti juridik.Edhe n KPP
parashikohet q procesverbali t hartohet njkohsisht me veprimet q
kryhen ose, nse kjo nuk sht e mundur, menjher pas kryerjes s
veprimeve.Mendojm se procesverbali duhet t hartohet pikrisht n
fazn finale, sepse pjesa e dispozits ligjore q thot se procesverbali
hartohet menjher pas ksaj do t thot se duhet t kryhet menjher pas
prfundimit t katr fazave t inspektimit n vendin e ngjarjes.
Paraprakisht, tekniku i kriminalistiks mund t bj hartimin e skicave
t vendit t ngjarjes, sepse ai nuk mund ta kryej punn n kushte t
terrenit. Ather ai e bn t ashtuquajturin kroki, me marrjen e masave
t nevojshme, n mnyr q n fazn finale, n baz t t gjith
parametrave, t mund t bj skicn e vendit t ngjarjes.M tutje, n lokalet
zyrtare bhet zhvillimi i filmit e prpunimi i fotografive dhe bhet
kompletimi i fotodokumentacionit.
Gjithashtu, pr mjete dhe gjurm t caktuara, bhet
krkesa pr ekspertiz dhe e gjitha komplet i drgohet laboratorit
kompetent.Shpesh, n ekspertiz drgohen vetm pjes t materieve t
gjeturat (mostrat), ndrsa pjest tjera ruhen n arka zyrtare, frigorifer
ose ambiente t tjera pr kt destinim.Si shihet, n fazn finale kryhen
veprime t shumta, pa t cilat nuk sht e mundur t kryhet n mnyr t
drejt inspektimi.Prej sa u tha deri m tash, del se nga pikpamja teorike
sht plotsisht e drejt q inspektimi t ndahet n pes faza.Konceptimi i
deritashm pr ekzistimin e dy gjegjsisht tri fazave nuk mund t jet i
pranueshm, sepse nuk e shpreh gjendjen reale t shtjes.
Procesverbali i inspektimit
Nuk ekzistojn dispozita t caktuara q trajtojn vetm procesverbalin e
inspektimit.Me qen se n procedurn penale ndrmerren veprime t
shumta, t cilat sht e nevojshme t prmenden n procesverbal, KPP e ka
trajtuar kt problematik n nj kapitull t veant mbi procesverbalin.Por,
ekziston edhe qndrimi i gjith pranueshm i teoris kriminalistike n
kuptimin e forms dhe prmbajtjes s procesverbalit mbi inspektimin, me q
preciziteti i pamjaftueshm i dispozitave t KPP mund t sjell n
praktik deri t larushia e madhe si nga aspekti i forms ashtu edhe nga
aspekti i prmbajtjes s procesverbalit.Prmbajtja e procesverbalit t
inspektimit duhet t jet fotografi besnike e vendit t ngjarjes apo

fotografi prshkruese e gjendjes s vrtetuar nprmjet vrojtimit t

drejtprdrejt dhe ndrmarrjes s veprimeve tjera nga ana e organit
inspektues dhe pjesmarrsve tjer n inspektim, pa kurrfar primesash
subjektive.Kryesore sht q n procesverbal t futn faktet n mnyr
sa m objektive, pa shprehjen e mendimeve personale ose konkluzionet e
organit inspektues.
N teorin bashkkohore t kriminalistiks procesore sht i gjith
pranueshm qndrimi se procesverbali i inspektimit prbhet nga tri
pjes: pjesa hyrse, pjesa prshkruese dhe pjesa prmbyllse.Me kt rast
trhiqet vrejtja n pjesn prmbyllse, e cila, ndonjher, cilsohet
gabimisht si konkluzion.Me q procesverbali sht dokument publik, ai
duhet t prmbaj vetm faktet e padyshimta, t cilat duhet t jen
praktikisht t palkundshme, gj q automatikisht prjashton fardo
konkluzionesh dhe vlersimesh subjektive t organit inspektues.Pra, nuk sht
gabim t thuhet se procesverbali i inspektimit i ka vetm dy pjes:
pjesn hyrse dhe pjesn prshkruese.
Pjesa hyrse e procesverbalit mbi inspektimin ose preambula duhet t
prmbaj: (1) emrin e organit q e bn inspektimin (p.sh. X. Y., prokuror
publik i Qarkut t Prishtins ose N. N., inspektor i lart pr delikte t gjakut e
seksuale n Stacionin e Policis nr. 1 n Prishtin); (2) emrin e
procesmbajtsit, n qoft se ai e mban procesverbalin; (3) ngjarjen penale
pr t ciln bhet inspektimi, pa kualifikime juridike, n mnyr q t mos
prejudikohet esenca e shtjes, e cila, si rregull, ather sht ende e
panjohur (p.sh., inspektimi kryhet me rastin e gjetjes s kufoms n uj,
n shtpin e djegur nga zjarri, etj.) Prkundr ksaj, n rast se vrtetohet
me siguri se bhet fjal pr nj vepr t caktuar penale, ather mund t
jepet edhe kualifikimi juridik; (4) emrin teknikut t kriminalistiks q merr
pjes si person profesionist; (5) emrat dhe specializimet e personave tjer
profesionist (p.sh., B. B., dipl. ing i komunikacionit, ose A. A. Ekspert i
mjeksis forenzike); (6) t dhnat e sakta pr vendin e ngjarjes (rruga
dhe numri, emri i objektit, numri ose emri i parcels me orientim, shenja e
rrugs, emri i qytetit, lagjes, paralarjes, fshatit, etj.), prshkrimin e
prgjithshm t vendit t ngjarjes dhe objekteve m t rndsishme n
t, si edhe kushtet gjat kryerjes s inspektimit (kushtet atmosferike,
shikueshmria, temperatura e ajrit, etj.), (7) t dhnn se a ka qen i
siguruar vendi i ngjarjes, si edhe emrin e policit apo ndonj personi tjetr q
ka qen i ngarkuar me sigurin e vendit t ngjarjes; (8) shnimin e
kohs s sakt t fillimit dhe prfundimit t inspektimit (viti, muaji, data, ora
dhe minuta).
Pjesa prshkruese e procesverbalit prmban pasqyrimin e gjendjes
faktike t vrtetuar n vendin e ngjarjes penale.sht e rndsishme q,
para prshkrimit t masave dhe veprimeve kriminalistike, t
prshkruhet n mnyr t detajuar dhe t fiksohet gjendja objektive e
gjetur dhe t prshkruhen ndryshimet e shfaqura prej kryerjes s veprs penale
deri n fillim t inspektimit.Ne do t thoshim se n fillim t pjess
prshkruese t procesverbalit do t duhej t konstatohej se a jan takuar
persona t caktuar n vendin e ngjarjes.Kt e konsiderojm t nevojshme
pr shkak t lidhshmris eventuale t personave t takuar n vendin e
ngjarjes penale me veprn penale konkrete.Ktu mund t bhet fjal pr
persona t dyshuar ose t dmtuar dhe pr dshmitar okular t

ngjarjes.Sipas mundsis, n procesverbal do t duhej t prfshiheshin

edhe deklaratat e dshmitarve okular mbi rrethanat dhe kohn e
ngjarjes penale.
Me qen se inspektimi bhet me rastin e veprave t ndryshme penale,
ather edhe prmbajtja e pjess prshkruese varet nga vepra penale
konkrete dhe rrethanat q lidhen me kryerjen e tyre.Por, ajo q duhet ti
prmbahemi gjithmon, pavarsisht nga lloji i veprs penale, sht
prshkrimi sistematik i gjendjes s gjetur.Kjo nnkupton prshkrimin e
pamjes s prgjithshme dhe tipareve e veantive t vendit t ngjarjes.do
mosrespektim i ksaj metodologjie mund t shkaktoj konfuzionin, madje
edhe pasaktsin e vet procesverbalit, gj q do t vshtirsonte punn e
mvonshme n ndriimin e veprs penale konkrete.
Me rastin e prshkrimit t gjurmve dhe mjeteve, si informacione
relevante t dshmive materiale, duhet t konstatohet ka sht gjetur dhe
ka nuk sht gjetur n vendin e ngjarjes e, logjikisht, do t duhej t
gjendej (t ashtuquajturat rrethana negative), si edhe ka sht gjetur
n vendin e ngjarjes q, logjikisht, nuk do t duhej t gjendej.Gjat
prshkrimit, gjithmon duhet t merren parasysh sidomos shenjat e
mjeteve dhe gjurmve q i bjn ato t dallueshme nga mjetet dhe
gjurmt e njjta, n mnyr q m von t mos shfaqet dyshim n autenticitetin
e tyre.
Gjithashtu, n procesverbal duhet t theksohet sakt se a jan marr t
gjitha gjurmt e dshmit apo vetm disa (cilat), si jan shenjuar dhe me
ka jan fiksuar (me skica, me fotografi, me video-regjistrim, etj.).
Vmendje t veant duhet ti kushtohet prshkrimit t gjurmve t
viktims (lndimeve), pa marr parasysh shkaktarin e lndimeve. Me
kt rast, gjithmon duhet t kihet n mendje pyetja e art ka ka
ndodhur.Mbi t gjitha, duhet t zgjidhet dilema se bhet fjal pr veprs
penale ose jo (p.sh. vrasje ose vetvrasje), e pastaj pr far vepre bhet
fjal.Gjithashtu, mund t bhet fjal pr vepr penale t rreme.Kjo mund
t ndodh kur dikush paraqet plakitje, kurse, n fakt, bhet fjal pr
lndime trupore t shkaktuara me qllim q t fsheh veprn e vrtet penale
(p.sh. vjedhjen e rnd).Prshkrimi i drejt duhet t prfshij si gjurmt e
viktims ashtu edhe gjurmt q kan uar deri te pasojat e tilla,
natyrisht, n qoft se ato nuk jan zbuluar.Kto mund t jen gjurmt e
armve, mjeteve t ndryshme, njerzve, kafshve ose gjurmt e
automobilit, n rastet e aksidenteve t komunikacionit.Ktu sht e
rndsishme t konstatohet se n far pozicioni sht gjetur viktima,
por edhe mjeti i sulmit, pa marr parasysh pr far mjeti bhet fjal
(revole, thik, shufr hekuri, automobil, etj.).
N rast se gjat inspektimit dmtohen gjurmt latente (t padukshme),
bashk me prshkrimin e tyre duhet t tregohet se far mjetesh jan
prdorur dhe far metodash jan aplikuar, si edhe cili person e ka br
kt.Gjetjet e teknikut t kriminalistiks, personave profesionist dhe
ekspertve prfshehen n procesverbal n mnyr q t jet e dukshme
se bhet fjal pr gjetjet dhe konstatimet e tyre.Po ashtu, pavarsisht se pr
far gjurmsh e mjetesh bhet fjal, gjat prshkrimit duhet t
prmenden edhe fotografit dhe skica, n mnyr q t krijohet prshtypje sa
m e plot pr pamjen reale.
Nga sa u tha deri m tash, del se nga kjo pjes e procesverbalit duhet t

jen t dukshme se si sht arritur deri te dshmit e vrteta, si edhe

mnyrat e mjetet me t cilat jan fiksuar ato.M tutje, duhet t tregohet
lloji dhe mnyra e matjeve q jan br pr prpilimin e skics, kush dhe me
ka e ka br matjen, t dhnat pr mnyrn e fotografimit (lloji i
aparatit fotografik ose kamers), tiparet e objektit, materialit negativ
(filmit), kndit t fotografimit, shfrytzimin eventual t filtrit, kush e ka
br fotografimin, n far kushtesh, etj.Kjo do ti kontribuoj
autenticitetit t mjeteve dshmuese dhe, sipas nevojs, do t shrbej
pr kontrollimin e mnyrs s prpunimit t tyre.
N fund t pjess prshkruese t procesverbalit patjetr jepen t dhna
edhe pr llojin dhe vlern (e prafrt) t dmeve materiale, t dhnat pr
t dmtuarin dhe, eventualisht, sigurimet.
Pjesa prmbyllse e procesverbalit t inspektimit prmban kohn e
sakt t prfundimit t inspektimit, nnshkrimet e organit inspektues,
procesmbajtsit dhe, eventualisht,vrejtjet e pjesmarrsve n inspektim, si
edhe mnyrat lidhur me corpora delicti.
Rekonstruksioni i ngjarjes
Kuptimi dhe qllimi i rekonstruksionit t ngjarjes
Rekonstruksioni i ngjarjes penale baht me prsritjen e mnyrave t
kryerjes s veprs ose t disa fazave t veprimit gjat kryerjes s veprs
apo me vendosjen e gjrave dhe personave n pozit t caktuar, pr t vrtetuar
deklaratat e dhna.Nga kjo del se ekzistojn dy lloje t rekonstruksionit:
rekonstruksioni i ngjarjes penale n trsi (rekonstruksioni i plot) dhe
rekonstruksioni i disa pjesve t ngjarje penale (rekonstruksioni i pjesshm).
Kur bhet fjal pr rekonstruksionin e ngjarjes, duhet t theksohet
patjetr se ai bhet gjithmon n kushtet e krijuara artificialisht, n vendin
e ngjarjes penale.Pr kt arsye, konstruksioni ka tipare t ngjashme me
inspektimin,sepse n kornizat e tij n mnyr artificiale prsriten disa
fakte dhe rrethana t ngjarjes penale n kushte artificiale.Pra.Bhet fjal pr
simulimin e ngjarjes penale.Sipas teoris kriminalistike, ky simulim duhet
t bhet n kushte e rrethana t njjta me ato q kan mbretruar n kohn
e ndodhjes s ngjarjes penale.
Objektivat m t rndsishme t rekonstruksionit jan:
a) t verifikoj dshmit e gjetura ose t vrtetoj faktet;
b) t kompensoj lshimet e bra gjat kryerjes s inspektimit ose t
heq dilemat e kundrshtit q jan pasoj e inspektimit joprofesional e
siprfaqsor;
c) t vrtetoj mnyrn e kryerjes s veprs penale, ku kjo nuk ka
mundur t bhet gjat hetimeve n vendin e ngjarjes, me rastin e
inspektimit;
d) q t vrtetohet mbrojtja e t dyshuarit ose q t verifikohet saktsia e
pranimit t tij;
e) q t verifikohet saktsia e dshmive t t dmtuarit dhe
dshmitarve nga aspekti i rrethanave t lidhura me vendin e kryerjes
s veprs penale (a ka mund t shihet, t dgjohet apo t vrehet n
ndonj mnyr tjetr ndonj rrethan ose dukuri, duke pasur parasysh
vendin n t cilin kan qen ose situatn n t ciln kan qen n kohn e
kryerjes s veprs penale);
f) q t verifikohet konstatimi dhe mendimi i ekspertit ose q ekspertit ti
krijohen kushte m t mira pr ekspertiz;

Zbatimi i rekonstruksionit t ngjarjes

Zbatimit t rekonstruksionit duhet ti paraprijn prgatitjet dhe
planifikimi, ashtu sikur ndodh edhe me veprimet tjera procesore e
kriminalistike.Prgatitjet dhe plani prmbajn:
a) caktimin e vendit dhe kohs s rekonstruksionit.Vendi i
rekonstruksionit sht vendi i ngjarjes penale.Pamja dhe kushtet n
vendin e ngjarjes duhet t jen relativisht t njjta me ato t kohs s
kryerjes s veprs, me t njjtn renditje t mjeteve dhe gjurmve, me t
njjtat kushte atmosferike dhe t njjtn shkall t dukshmris.Vendi i
rekonstruksionit hartohet n baz t procesverbalit t inspektimit, skics
e fotografive, t deklaratave t dshmitarve e t dyshuarit, si edhe
fakteve tjera q jan t njohura;
b) caktimin e personave q bjn rekonstruksionin.Pa marr parasysh
se a e bn rekonstruksionin gjykatsi hetues, kryetari i kshillit, prokurori
apo policia, sht me interes q ta bjn personat q e kan kryer
inspektimin, e, varsisht prej specifikave, edhe ekspertt e fushs
prkatse.Kuptohet se n rekonstruksion merr pjes edhe tekniku i
kriminalistiks.Sipas mendimit ton, me rastin e rekonstruksionit t
ngjarjeve penale delikate, si persona profesionist, mund t marrin
pjes edhe puntort e filmit e t teatrit, si jan:regjisori, skenaristi dhe
aktort, profesionet e t cilve mund t jen me interes gjat planifikimit
t zbatimit t rekonstruksionit;
c) caktimin e personave q do t marrin pjes n rekonstruksion. N
rekonstruksion mund t marrin pjes edhe i akuzuari, i dmtuari,
mbrojtsi dhe dshmitart e ngjarjes penale.Te disa vepra penale
(vrasje, dhunime), n vend t viktimave t veprs penale vendosen
kukulla;
d) vllimin e rekonstruksionit dhe mjetet q do t prdoren. Vllimi
varet nga lloji i rekonstruksionit, q do t thot se bhet fjal pr
rekonstruksion t plot apo t pjesshm.Pr prsritjen e veprimeve
gjat rekonstruksionit shfrytzohen t njjtat mjete q jan prdorur
gjat kryerjes s veprs penale (n qoft se ato ekzistojn si prova
materiale), prandaj ato duhet t sigurohen;
e) metodn e zbatimit t rekonstruksionit dhe mnyrn e fiksimit.
Zakonisht, metoda e rekonstruksionit sht e caktuar q m par, sipas
llojit dhe karakterit t rastit q duhet t prsritet. Pr fiksimin e
rekonstruksionit sht e nevojshme t sigurohet materiale pr hartimin
e procesverbalit, skicat, teknika fotografike e filmime, magnetofoni dhe mjetet
tjera t nevojshme, varsisht prej rastit konkret;
Me rastin e zbatimit praktik, rekonstruksioni paraqitet si trsi e forms
dhe prmbajtjes, pra si veprim kriminalistik, duke respektuar format
procesore.
Rezultati i rekonstruksionit duhet t pranohet n mnyr kritike, sepse
ai sht rezultat i situats s krijuar nprmjet modelimit.Ajo kurr nuk
sht gjendja reale e gjetur n vendin e ngjarjes, si te inspektimi, por
nprmjet tij, megjithat, mund t korrigjohen gabimet e bra gjat kryerjes s
inspektimit.Vet rezultatet m s shumti varen nga prgatitjet dhe
planifikimi.Fiksimi i rezultateve bhet n baz t planit t
rekonstruksionit, ngjashm me fiksimin gjat inspektimit.Por, pr dallim
nga inspektimi, n procesverbalin e rekonstruksionit prfshehen edhe

deklaratat e personave, pjesmarrsve ose dshmitarve t veprs penale.M

n fund, sipas mendimit ton, rrjedha e rekonstruksionit t ngjarjes, ve
tjerash, gjithsesi do t duhej t fiksohej me video-kamer.
Etika e inspektimit dhe rekonstruksionit t ngjarjes
Meq inspektimi mund t cenoj interesat e palve, gjat kryerjes s tij
duhet t respektohen normat etnike.Ato manifestohen sidomos kur n
inspektim prfshIhet edhe personaliteti i kryesit t veprs penale ose i t
dmtuarit.N qoft se bhet kontrolli i kufoms duke e zhveshur n
pranin e personave t vjetr, nga t afrmit kjo mund t cilsohet si
prdhosje e t ndjerit, gj q, m n fund, mund t manifestohet me qndrim
armiqsor ndaj veprimeve t organit zyrtar kompetent.T gjith pjesmarrsit
n inspektim duhet ti trajtojn si sekret zyrtar njohurit pr fardo
intimitetesh t t dmtuarit.Prokurori ose policia duhet tua trheq
vrejtjen pr kt t gjithve.
Etika e rekonstruksionit sht sanksionuar nga ligjdhnsi. Sipas
dispozitave t KPP, rekonstruksioni nuk mund t bhet ashtu q mund t
cenoj rendin publik e moralin apo q t v n rrezik jetn ose shndetin e
njerzve.Sipas analogjis, kjo dispozit vlen edhe pr inspektimin.Kshtu,
p.sh., rekonstruksioni mund t rrezikoj rendin publik, n qoft se
zbatimi i tij do t shqetsonte qytetart (bhet fjal pr veprs penale,
kurse qytetart e pranishm nuk kan qen t njoftuar as t prgatitur pr
kt, prandaj mund t shprehin revoltn e tyre).Rekonstruksioni mund t
cenoj moralin publik, n qoft se, p.sh.,simulohen veprimet e veprs
penale t dhunimit.M n fund, rrezik pr jet paraqet, p.sh.
rekonstruksioni i aksidentit t rnd t komunikacionit, e cila ka ln t
vdekur ose t lnduar rnd apo rekonstruksioni i zjarrit.
Etika e inspektimi dhe rekonstruksionit, pa asnj hamendje, i obligon
gjykatsin, prokurorin apo policin, si edhe t gjith pjesmarrsit e
inspektimit ose rekonstruksionit q ti respektojn t drejtat e njeriut.
Prandaj, sht plotsisht i arsyeshm rregullimi me ligj i ksaj shtjeje.
Konsiderojm se ajo, sipas rndsis s saj, sht n rrafshin e rrugs legale
pr grumbullimin e dshmive.Natyrisht, kjo vlen edhe pr ndrmarrjen e
fardo veprimi zyrtar, sidomos t atyre q kan t bjn me kontakt t
drejtprdrejt me t akuzuarin, me t afrmit e tij dhe me pasurin e tij.