อาการขาดธาตุอาหารพืช

Nutrition Deficiencies in Plants

ปิยะมาศ โสมภีร์ ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี
 อาการขาดธาตุอาหารพืช
Nutrition Deficiencies in Plants
ธาตุ อ าหารเป็ น สิ่ ง จ าเป็ น ส าหรั บ พื ช ทุ ก
ชนิดเพื่อใช้ในการเจริญเติบโต ให้ผลผลิต หรือเพื่อ
การขยายพันธุ์ให้ครบวงจร หากพืชได้รับในปริมาณ
ที่ไม่เพียงพอ หรือขาด พืชแสดงอาการผิดปกติให้
เห็น โดยสังเกตได้จากทั้ง ใบ ผล กิ่ง ยอด ดอก ลา
ต้น ซึ่งพืชแต่ละชนิดมีการตอบสนองต่อระดับอาการ
ขาดธาตุ อาหารในระดั บ ที่แ ตกต่ า งกั น ออกไป เรา
สามารถสังเกตได้คร่าวๆด้วยสายตาของเราเองได้
เบื้องต้น ซึ่งการสังเกตขาดธาตุอาหารของพืชมีข้อดี
คือ สามารถทาได้รวดเร็ว ประหยัดค่าใช้จ่าย และ
แก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้ทันที
โดยบทความนี้ได้รวบรวมลักษณะอาการ
ขาดธาตุ อ าหารและจ าลองภาพอาการขาดธาตุ
อาหารเพื่ อ ใช้ ช่ ว ยในการวิ นิ จ ฉั ย อาการขาดธาตุ
อาหารพืชเบื้องต้นไว้ดังนี้
 การขาดไนโตรเจน
• ใบจะเหลืองผิดปกติจากใบล่างไปสู่ยอด ปลายใบและขอบใบจะค่อยๆ
แห้งและลุกลามเข้ามาเรื่อย ๆ จนใบร่วงจากลาต้นก่อนกาหนด
• ลาต้นจะผอม กิ่งก้านลีบเล็ก และมีใบน้อย
• พืชบางชนิดอาจจะมีลาต้นสีเหลือง หรืออาจจะมีสีชมพูเจือปนด้วย
• พืชจะไม่เติบโต หรือโตช้ามาก
 การขาดฟอสฟอรัส
• ใบล่างเริ่มมีสีม่วงตามแผ่นใบ ต่อมาใบเป็นสีน้าตาลและร่วงหล่น
• ลาต้นแคระแกร็น ไม่ผลิดอกออกผล
• รากจะเจริญเติบโตและแพร่กระจายลงในดินช้ากว่าที่ควร
• ดอกและผลที่ออกมาไม่สมบูรณ์ หรือบางครั้งอาจหลุดร่วงไป หรือ
อาจมีขนาดเล็ก
• พืชจาพวกลาต้นอวบน้าหรือลาต้นอ่อนๆจะล้มง่าย
 การขาดโพแทสเซียม
•ใบแก่มีสีเหลืองซีดโดยเริ่มจากขอบใบและปลายใบ
•พืชบางชนิดจะพบจุดสีน้าตาลไหม้กระจายทั่วใบ หรือพบจุดสีแดง
หรือเหลืองระหว่างเส้นใบ
•ในใบอ่อนถ้ามีอาการรุนแรงใบจะแห้งและร่วงก่อนเวลา
•ผลมีขนาดเล็ก สีผิวไม่สวย รสชาติไม่ดี
 การขาดแคลเซียม
• ใบที่เจริญใหม่ๆ หงิก จะเกิดในใบอ่อนก่อนใบแก่ และเส้นใบจะ
บิดเบี้ยว มีจุดแหงตายของใบ
• การพัฒนาของตายอดจะชะงักการเจริญเติบโต
• ผลแตก และมีคุณภาพไม่ดี
• รากสั้น
 การขาดแมกนีเซียม
• เกิ ด ในใบแก่ ก่ อ น เกิ ด อาการซี ด ในพื้ น ที่ ใ บที่ อ ยู่ ร ะหว่ า งเส้ น ใบ
ในขณะที่เส้นใบยังคงเขียวอยู่ อาการซีดจะเกิดที่บริเวณใกล้เส้นกลาง
ใบก่อนแล้วลามไปที่ปลายใบ และใบร่วงหล่นเร็ว
• ทาให้ผลผลิตลดน้อยลง และต้นพืชทรุดโทรมอย่างเห็นได้ชัด
 การขาดกามะถัน
• แสดงอาการที่ใบอ่อนก่อน ขนาดใบเล็กลง ใบมีสีเขียวอ่อนหรือ
เหลืองคล้ายๆกับอาการขาดไนโตรเจน แสดงอาการจากส่วนยอด
ลงไป เส้ น ใบเหลื อ งด้ ว ย พื ช บางชนิ ด ปลายใบม้ ว นงอ ใบแข็ ง
กระด้าง
• ยอดชะงักการเจริญเติบโต
• ลาต้นลีบเล็ก เนื้อไม้แข็ง
• รากยาวผิดปกติ
 การขาดโบรอน
• แสดงอาการที่ส่วนที่ยอด และตายอดจะบิดงอ ชะงักการเจริญเติบโต
• ใบอ่อนบิดงอ เป็นคลื่น เส้นกลางใบหนากร้าน และตกกระ
• เกิดจุดสีน้าตาลหรือดาในส่วนต่างๆของพืชโดยเฉพาะพืชหัว
• ดอกไม่ส มบู ร ณ์ ละอองเรณูเ ป็น หมั น ยอดเกสรตัว เมีย ไม่ พร้ อมรั บ
ละอองเรณู ละอองเรณูไม่งอก หรื องอกได้แต่ไม่สมบูรณ์จึงไม่มีการ
ปฏิสนธิ เมล็ดไม่พัฒนาหรือพัฒนาไม่สมบูรณ์จึงไม่งอก
• ผลเล็กและแข็งผิดปกติ มีเปลือกหน้า บางทีผลแตกเป็นแผลได้
 การขาดทองแดง
• การพัฒนาของตาดอกและการเจริญของตาดอกจะลดลง
• ใบพืชจะมีสีเขียวจัดผิดปกติ ต่อมา จะค่อยๆ เหลืองลง ใบบิดหรือผิด
รูปไป และมักพบจุดแผลตายบนใบ แสดงอาการจะยอดลงมาถึงโคน
• เกสรตัวผู้อาจเป็นหมัน หรืออับเรณูไม่แตก
• อาการขาดธาตุทองแดงพบมากในเขตดินเปรี้ยว
 การขาดสังกะสี
• แสดงที่ใบอ่อนก่อน โดยใบอ่อนมีสีขาวซีดขณะที่ใบแก่ยังเขียวสด
• พืชที่ขาดธาตุสังกะสีจะให้ปริมาณฮอร์โมน IAA ในตายอดลดลง ทา
ให้ตา ยอดและข้อปล้องไม่ขยาย ใบออกมาซ้อน ๆ มีผลทางอ้อมใน
การสร้างส่วนสีเขียวของพืช
 การขาดแมงกานีส
• แสดงอาการที่ใบอ่อน ใบอ่อนมีสีเหลืองระหว่างเส้นใบ เพราะขาด
คลอโรฟิลล์ เส้นใบมีสีเขียวเป็นปกติ (chlorosis) หรือบางทีเกิดเป็น
จุดสีขาวหรือเหลืองบนใบ ต่อมาใบที่มีอาการดังกล่าวจะเหี่ยวและ
ร่วงหล่น
• พุ่มของใบจะน้อย เนื่องจากมีใบไม่สมบูรณ์
• การเจริญเติบโตช้า ไม่ออกดอก ออกผล
 การขาดโมลิบดินัม
• แสดงอาการที่ใบล่างก่อน โดยปรากฏจุดเหลืองตามแผ่น ใบ เป็นจุด
ด่างๆ ต่อมาแห้งตาย เส้นใบยังเขียวอยู่ ขอบใบหงิกงอมีลักษณะโค้ง
คล้ายถ้วย พืชบางชนิดใบจะแคบกว่าปกติ ปลายใบและขอบใบม้วน
เข้าข้างใน และจะแห้งตาย
•ดอกร่วง ถ้าติดผล ผลจะแคระแกร็น
 การขาดคลอรีน
พืชเหี่ยวง่าย ใบสีซีดและบางส่วนแห้งตาย (chlorosis
และ necrosis) ใบมีสีบรอนซ์
 การขาดเหล็ก
• แสดงออกทั้งทางใบและทางผล
• อาการเริ่มแรกจะสังเกตพบว่าใบอ่อนบริเวณเส้นใบยังคงมีความ
เขี ย ว แต่ พื้ น ใบจะเริ่ ม เหลื อ งซี ด ส่ ว นใบแก่ ยั ง คงมี อ าการปกติ
ระยะต่อมาจะเหลืองซีดทั้งใบ ขนาดใบจะเล็กลงกว่าปกติและจะ
ร่วงไปก่อนใบแก่เต็มที่
• ส่วนอาการที่เกิดขึ้นกับผลผลิตคือผลผลิตจะลดลง ขนาดของผล
เล็กและผิวไม่สวย ผิวเรียบและเกรียม
•การขาดธาตุเหล็กยังมีผลต่อการเจริญของยอดอ่อนด้วย
•กิ่งแห้งตาย
 การขาดนิเกิล
ใบมีอาการเหลือง และตายของเนื้อเยื่อเริ่มแสดงอาการที่ปลาย
ใบล่างก่อน ใบมีขนาดเล็ก พืชให้ผลผลิตได้ไม่เต็มที่
โดยนิเกิลมีความสาคัญ คือ พืชมีท่อน้าเลี้ยง (vascular plant)
นิกเกิลมีความสาคัญในการทางานของเอนไซม์ยู เรส (urease) ซึ่งพืช
ใช้ในการจัดการกับยู เรีย สาหรับพืชไม่มีท่อน้าเลี้ยง (non-vascular
plant) นิกเกิลมีความสาคัญในการทางานของเอนไซม์หลายชนิด
 ทั้ ง นี้ ได้เ ขียนเป็ น แผนภาพง่ายๆให้ เ กษตรกรหรื อ ผู้ ที่
สนใจสามารถนาแผนภาพไปใช้เปรียบเทียบลักษณะอาการขาด
ธาตุอาหารในสภาพสวน หรือในพื้นที่จริงได้ โดยได้ทาไว้ 2 แบบ
คือ แบบที่เป็นภาพจริงและภาพที่เป็นกราฟิก โดยได้แบ่งลักษณะ
อาการเป็ น กลุ่ ม อาการขาดธาตุ อ าหารที่ แ สดงอาการขาดธาตุ
อาหารในตาแหน่งใบล่างที่เจริญเติบโตเต็มที่และใบแก่ (ด้านล่าง
ใต้เส้นประ) กับตาแหน่งยอดและใบอ่อน (เหนือเส้นประ) ซึ่งใน
ตาแหน่งยอดและใบอ่อนได้แบ่งออกเป็นฝั่งซ้าย คือ กลุ่มอาการ
ขาดธาตุอาหารพืชที่แสดงตาแหน่งยอดและใบอ่อนที่รูปร่างปกติ
ส่ ว นทางฝั่ ง ขวามื อ คื อ กลุ่ ม อาการขาดธาตุ อ าหารพื ช ที่ แ สดง
ตาแหน่งยอด ใบอ่อน และผลที่มีรูปร่างผิดปกติ
ทั้งนี้การประเมินอาการขาดธาตุอาหารด้วยสายตาต้อง
อาศัยความชานาญ หากไม่เช่นนั้นอาจวินิจฉัยผิดได้ ดังนั้นหาก
ต้องการความถูกต้องและแม่นยาอย่างแท้จริง เกษตรกรสามารถ
เก็บตัวอย่างดิน และใบพืชส่งตรวจวิเคราะห์ปริมาณธาตุอาหารได้
ที่สานักวิ จัยและพัฒนาการเกษตรทั้ง 8 เขต ของกรมวิ ชาการ-
เกษตร โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายในการวิเคราะห์ ซึ่งทั้ง 8 เขตตั้งอยู่ที่ 8
จังหวัด ดังนี้
สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 1 จ. เชียงใหม่
สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 2 จ. พิษณุโลก
สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 3 จ. ขอนแก่น
สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 4 จ. อุบลราชธานี
สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 5 จ. ชัยนาท
สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 6 จ. จันทบุรี
สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 7 จ.สุราษฎร์ธานี
สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 8 จ. สงขลา
 ตาแหน่งยอดและใบอ่อนรูปร่างปกติ
อาการขาดเหล็ก :ลักษณะอาการที่แสดงที่ใบ
คือ ใบอ่อนหรือใบส่ว นยอดมีสี เหลืองเส้นใบ
ยังคงมีความเขียว และมีขนาดเล็กกว่าปกติจะ
แสดงออกทั้งทางใบและทางผล กิ่ งแห้งตาย
ผลผลิต จะลดลง ขนาดของผลเล็กและผิวไม่
สวย ผิวเรียบและเกรียม
อาการขาดแมงกานีส : ใบอ่อนมีสีเหลืองใน
ขณะที่ เ ส้ น ใบยั ง เขี ย ว ต่ อ มาใบที่ มี อ าการ
ดังกล่าวจะเหี่ยวและร่วงหล่น แผลเนื ้อเยื่อ
ตายและใบร่ ว งในเวลาต่ อ มา คลอโร -
พลาสต์ไม่ทางาน
อาการขาดกามะถัน : ไม่คอยจะพบมากนัก ใบ
มักจะมีสีเหลือง โดยเกิดที่ใบอ่อนก่อน
ตาแหน่งยอดและใบอ่อน
ตาแหน่งยอดและใบอ่อนรูปร่างผิดปกติ
-สังกะสี
-เหล็ก อาการขาดสังกะสี : ข้อปล้องของพืชสั้น
ขนาดของใบเล็ ก เส้ น ใบมั ก หดหรื อ ย่ น
บางครั้ง ซีดระหว่างใบ
-ทองแดง
อาการขาดทองแดง : การขาดทองแดง
ในสภาพธรรมชาติ ห ายากใบอ่ อ นมี สี
เขียวแก่และผิดรูปไปและมักพบจุดแผล
- แมงกานีส
ตายบนใบ
- แคลเซียม
อาการขาดแคลเซียม : การพัฒนาของตายอดจะ
ชะงักการเจริญเติบโต และปลายรากจะตาย จะเกิด
ในใบอ่ อ นก่อ นใบแก่ และเส้นใบจะบิ ดเบี้ ย ว มีจุ ด
แหงตายของใบ
- กามะถัน
- โบรอน อาการขาดโบรอน : ส่วนที่ยอดและตายอดจะบิดงอ ใบ
อ่อนบางและโปร่งใสผิดปกติ เส้นกลางใบหนากร้าน และ
ตกกระ มีสารเหนียวๆ ออกมาตามเปลือกของลาต้น กิ่ง
ก้า นจะแลดู เ หี่ยว ดอกไม่ ส มบู ร ณ์ ละอองเรณูเ ป็ นหมั น
ยอดเกสรตัวเมียไม่พร้อมรับละอองเรณู ละอองเรณูไม่งอก
หรืองอกได้แต่ไม่สมบูรณ์จงึ ไม่มกี ารปฏิสนธิ เมล็ดไม่พัฒนา
หรือพัฒนาไม่สมบูรณ์จึงไม่งอก ผลเล็กและแข็งผิดปกติ มี
เปลือกหน้า บางทีผลแตกเป็นแผลได้

ตาแหน่งใบล่างโตเต็มที่และใบแก่ - นิเกล
อาการขาดนิเกิล :อาการเนือ้ เยื่อตายขอบหรือปลาย
ใบ (Leaf tip necrosis) ในถั่วเหลือง (Glycine max
Merr.) สาเหตุจากการขาดนิเกิล (Nickel) โดยเฉพาะ
ในช่วงการออก
อาการขาดคลอรีน : ใบมีอาการเหี่ยวแล้วค่อย - คลอรีน
ๆเหลืองแล้วตายเป็นลาดับหรือบางครัง้ มีสี
บรอนซ์เงิน ใบสีซีดและบางส่วนแห้งตาย รากจะ
คอยแคระแกรนและบางลงใกล้ปลายราก
- แมกนีเซียม
อาการขาดแมกนีเซียม : เกิดอาการซีดในพื้นที่ใบที่อยู่
ระหว่างเส้นใบ ในขณะที่เส้นใบยังคงเขียวอยู่ อาการซีด
จะเกิดที่ใบพื้นที่บริเวณใกล้เส้นกลางใบก่อนแล้วลามไป
ที่ปลายใบ โดยเกิดใน ใบแก่ก่อน
- ฟอสฟอรัส
อาการขาดฟอสฟอรัส : ใบล่างเริ่มมีสีม่วงตามแผ่นใบ ต่อมา
ใบเป็นสีน้าตาลและร่วงหล่น ลาต้นแคระแกร็น ไม่ผลิดอก
ออกผล รากจะเจริญเติบโตและแพร่กระจายลงในดินช้ากว่าที่
ควร ดอกและผลที่ออกมาไม่สมบูรณ์ หรือบางครั้งอาจหลุด
ร่วงไป หรืออาจมีขนาดเล็ก พืชจาพวก
ลาต้นอวบน้าหรือลาต้นอ่อน ๆ จะล้มง่าย
- โมลิบดินัม
อาการขาดโมลิ บดินัม : สีซีดในพื้นที่ระหว่างเส้นกลางใบ
หรือทั้งเส้นกลางใบในใบแก่ คล้ายกับอาการขาดไนโตรเจน
บางครั้งแกนใบไหมเกรียม ใบมีจุดหรือวงสีเหลืองประปราย
หลังจากนั้นจะมียางเหนียวปรากฏในบริเวณ
ดังกล่าว จุดสีเหลืองจะเปลี่ยนเป็นสีน้าตาลแดง
เกิดรอยนูนใต้ใบ แล้วร่วงหล่น
- โพแทสเซียม
อาการขาดโพแทสเซียม : ใบแก่มีสีเหลืองซีดโดย
เริ่มจากขอบใบและปลายใบ พืชบางชนิดจะพบจุดสี
น้าตาลไหม้ก ระจายทั่ วใบ หรื อพบจุดสี แดง หรื อ
เหลืองระหว่างเส้นใบในใบอ่อน ถ้ามีอาการรุนแรง
ใบจะแห้งและร่วงก่อนเวลา ผลมีขนาดเล็ก สีผิวไม่
สวย รสชาติไม่ดี
- ไนโตรเจน
อาการขาดไนโตรเจน : การเจริญเติบ โตจะหยุดชะงัก
และใบมีสีเหลืองซีดจากการขาดคลอโรฟีลล์ โดยเฉพาะ
บริเวณใบแก่ ใบอ่อนจะยังคงมีสีเขียวนานกว่า ในพืชพวก
ข้ า วโพดและมะเขื อ เทศ ลาต้น ก้า นใบ ผิว ใบด้า นล่า ง
เปลี่ยนเป็นสีม่วงได้
อาการเป็นพิษ : พืชมีสีเขียวเข้ม ระบบรากถูกจากัดใน
มันฝรั่งจะมีหัวเล็กลง การออกดอกออกผลของพืชจะช้า
ลง (พืชแก่ช้า)
ปิ ยะมาศ โสมภีร์ ศูนย์วิจยั พืชสวนจันทบุรี สถาบันวิจยั พืชสวน กรมวิชาการเกษตร

ตาแหน่งยอดและใบอ่อนรูปร่างปกติ
อาการขาดเหล็ก :ลักษณะอาการที่แสดงที่ใบ
คือ ใบอ่อนหรือใบส่ว นยอดมีสี เหลืองเส้นใบ
ยังคงมีความเขียว และมีขนาดเล็กกว่าปกติจะ
แสดงออกทั้งทางใบและทางผล กิ่ งแห้งตาย
ผลผลิต จะลดลง ขนาดของผลเล็กและผิวไม่
สวย ผิวเรียบและเกรียม
อาการขาดแมงกานี ส : ใบอ่ อ นมี สี
เหลืองในขณะที่เส้นใบยังเขียว ต่อมาใบ
ที่มีอาการดังกล่าวจะเหี่ยวและร่วงหล่น
แผลเนื อ้ เยื่ อ ตายและใบร่ ว งในเวลา
ต่อมา คลอโรพลาสต์ไม่ทางาน
อาการขาดกามะถัน : ไม่คอยจะพบ
มากนัก ใบมักจะมีสีเหลือง โดยเกิดที่
ใบอ่อนก่อน
อาการขาดนิเกิล :อาการเนื้อเยื่อตาย
ขอบหรือปลายใบ (Leaf tip necrosis)
ในถั่วเหลือง (Glycine max Merr.)
สาเหตุ จ ากการขาดนิ เ กิ ล (Nickel)
โดยเฉพาะในช่วงการออก
อาการขาดคลอรีน : ใบมีอาการเหี่ยวแล้ว
ค่ อ ย ๆเหลื อ งแล้ ว ตายเป็ น ล าดั บ หรื อ
บางครั้งมีสีบรอนซ์เงิน ใบสีซีดและบางส่วน
แห้งตาย รากจะคอยแคระแกรนและบางลง
ใกล้ปลายราก
อาการขาดแมกนีเซียม : เกิดอาการซีดใน
พื้นที่ใบที่อยู่ระหว่างเส้นใบ ในขณะที่เส้น
ใบยังคงเขียวอยู่ อาการซีดจะเกิดที่ใบพื้นที่
บริเวณใกล้เส้นกลางใบก่อนแล้วลามไปที่
ปลายใบ โดยเกิดใน ใบแก่ก่อน
อาการขาดฟอสฟอรัส: ใบล่างเริ่มมีสีม่วงตามแผ่น
ใบ ต่อมาใบเป็นสีน้าตาลและร่วงหล่น ลาต้นแคระ
แกร็น ไม่ผลิดอกออกผล รากจะเจริญเติบโตและ
แพร่ก ระจายลงในดินช้า กว่า ที่ควร ดอกและผลที่
ออกมาไม่สมบูรณ์ หรือบางครั้งอาจหลุดร่วงไป หรือ
อาจมีขนาดเล็ก พืชจาพวกลาต้นอวบน้าหรือลาต้น
อ่อน ๆ จะล้มง่าย เปลือกหนา
ไส้กลวง
-สังกะสี ตาแหน่งยอดและใบอ่อนรูปร่างผิดปกติ
อาการขาดสั ง กะสี : ข้ อ ปล้ อ งของพื ช สั้ น
-เหล็ก ขนาดของใบเล็ก เส้นใบมักหดหรือย่นบางครั้ง
ซีดระหว่างใบ
-ทองแดง
อาการขาดทองแดง : การขาดทองแดงใน
สภาพธรรมชาติ ห ายากใบอ่ อ นมี สี เ ขี ย วแก่
และผิดรูปไปและมักพบจุดแผลตายบนใบ
-แคลเซียม อาการขาดแคลเซียม : ใบที่เกิดใหม่หงิกงอ
-แมงกานีส
ก า ร พั ฒ น า ข อ ง ต า ย อ ด จ ะ ช ะ งั ก ก า ร
เจริญเติบโต จะเกิดในใบอ่อนก่อนใบแก่ และ
เส้นใบจะบิดเบี้ยว มีจุดแห้งตายของใบ และ
ปลายรากจะตาย
ผล: ผลแตก มีรอยปุ๋ม ในมะเขือก้นเน่า
อาการขาดโบรอน : ส่วนที่ยอดและตายอดจะบิดงอ ใบ
-โบรอน อ่อนบางและโปร่งใสผิดปกติ เส้นกลางใบหนากร้าน และ
-กามะถัน ตกกระ มีสารเหนียวๆ ออกมาตามเปลือกของลาต้น กิ่ง
ก้านจะแลดูเหี่ยว ดอกไม่สมบูรณ์ ละอองเรณูเป็นหมัน
ยอดเกสรตัว เมีย ไม่พ ร้อมรับละอองเรณู ละอองเรณูไม่
งอก หรืองอกได้แต่ไม่สมบูรณ์จึงไม่มีการปฏิสนธิ เมล็ดไม่
พัฒนาหรือพัฒนาไม่สมบูรณ์จึงไม่งอก ผลเล็กและแข็ ง
ผิดปกติ มีเปลือกหน้า บางทีผลแตกเป็นแผลได้
ตาแหน่งยอดและใบอ่อน
-นิเกิล
ตาแหน่งใบล่างโตเต็มที่และใบแก่
-โมลิบดินัม
อาการขาดโมลิบดินัม : สีซีดในพื้นที่ระหว่าง
เส้นกลางใบหรือทั้งเส้นกลางใบในใบแก่ คล้าย
กับอาการขาดไนโตรเจนบางครั้งแกนใบไหม้
-คลอรีน
เกรี ย ม ใบมี จุ ด หรื อ วงสี เ หลื อ งประปราย
หลังจากนั้นจะมียางเหนียวปรากฏในบริเวณ
ดังกล่ า ว จุด สี เหลือ งจะเปลี่ ยนเป็ น สีน้ าตาล
-โพแทสเซียม แดง เกิดรอยนูนใต้ใบ แล้วร่วงหล่น
อาการขาดโพแทสเซียม : ใบแก่มีสีเหลืองซีด
-แมกนีเซียม โดยเริ่มจากขอบใบและปลายใบ พืชบางชนิด
จะพบจุดสีน้าตาลไหม้กระจายทั่วใบ หรือพบ
จุดสีแดง หรือเหลืองระหว่างเส้นใบในใบอ่อน
ถ้ามีอาการรุนแรงใบจะแห้งและร่วงก่อนเวลา
ผลมีขนาดเล็ก สีผิวไม่สวย รสชาติไม่ดี
-ไนโตรเจน อาการขาดไนโตรเจน : การเจริญเติบโตจะ
-ฟอสฟอรัส หยุดชะงัก และใบมีสีเหลืองซีดจากการขาด
คลอโรฟีลล์ โดยเฉพาะบริเวณใบแก่ ใบอ่อน
จะยังคงมีสีเขียวนานกว่า ในพืชพวกข้าวโพด
และมะเขือเทศ ลาต้น ก้านใบ ผิวใบด้านล่าง
เปลี่ยนเป็นสีม่วงได้
ปิยะมาศ โสมภีร์ ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี กรมวิชาการเกษตร
 บรรณานุกรม
กองปฐพีวิทยา. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์. ลักษณะอาการขาดาตุอาหารของพืช.โรงพิมพ์
ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จากัด. กรุงเพทฯ. 119 หน้า
สุมิตรา ภูวโรดม.2557. ธาตุอาหาร. อ้างอิงจาก จริงแท้ ศิริพานิช. ทุเรียน: นวัตกรรม
จากผลงานวิจัย. 59-79.
สานักงานเกษตรอาเภอปักธงชัย. 2563. ความต้องการธาตุอาหารของต้นข้าว.
แหล่งข้อมูลจาก http://www.kasetpakthongchai.com (18/6/2563).
J. O, Sullivan, V. Amante, G. Norton, E. van de Fliert, E. Vasquez and J.
Pardales. 2020. Sweet potato diagnostes: A diagnostic key and
information tool for sweet potato problems. https://keys.lucidcentral.
org/keys/sweetpotato/key/Sweetpotato%20Diagnotes/Media/Html/Fr
ontPage/FrontPage.htm (18/6/2020).
Schneider H., Cobram and V. Bates, Knoxfield. 2003. Mineral deficiencies
in fruit trees. Agriculture notes. AG0089: 1-2.
UFIFAS Extension University of Florida. 2013. Nutrient Deficiencies
Compared to Citrus Greening. Available: http://www.crec.ifas.ufl.edu/
extension/greening/ndccg.shtml (18/6/2020).