KAHINGIAN SA FILIPINO 108

(Introduksyon sa Pagsasalin)
Unang Semestre Taong-Pasukan 2021-2022

Ipinasa ni:
SEREGUINE, VINUS M.
BSEd FILIPINO-2

Ipinasa kay:
RAQUEL R. ALAMAN, Ph
PROFESSOR
1.Magsalin ng isang awiting Ninorte Samarnon sa Filipino. Pagkatapos itong
maisalin sa Filipino ay awitin muna ang sa Ninorte Samarnon at pagkatapos ay
ang salin naman sa Filipino. Ivideo o irekord ito at isend sa messenger/email.

“An Bahal Nga Tuba”

( Ninorte Samarnon )

I
Sikat nga irimnom an bahal nga tuba
Kun pinapadisan kinilaw ngan sinugba
Higupan hin sabaw manok nga linaga.
An imo pag-abat, natikarasa la.
Sige an hugada ngada kit kaaga
Kay haros ngatanan mag-aram manganta
Kay bisan natikwi, nakakakumpanya.

II
Kadam-an nabilang ham bahal nga tuba
Kay an iya rasa damo an nahanga
Ha mga okasyon labi na kun patron
An bahal nga tuba amon ira ayon
An mga bisita diri nag-aalang
Kun bahal nga tuba an hinahampangan
Sige an hugada ngada kit kaaga
Kay maupay hi padi kumanta
 KORO
Hala tagayi na, ipis-ipisi pa
Sige na bangkero, ayaw paglangana
Akon nga pag-inom para pakundisyon

III
An hindi nga tula kun im matilawan
Insakto an raso di ka magmamasan
Lakip na kun damo an iyo sumsuman
Pirme la marisyo it im kaharampang
Halo tagayi na, ayaw paglangana
Kay naghihimulat it at haurusan
Hala inom kita ngada kit kaaga
Kapit iton sista kay bisimagkaranta
Hala inom kita ngada hit kaaga
An bahal na tuba, amon aton bida.
 “ An bahal Nga Tuba”
( Tagalog )

I
Ang bahal na tuba ay tanyag na inumin
Kung pinagparisan kinilaw at inihaw
Higupan ng sabaw manok na nilaga
Ang iyong pagramdam, mas masumasarap
Sige ang inuman hanggang umaga
Dahil halos lahat ay natulong kumanta
At magkanta rin yong gitarista
Dahil kahit na ito’y tinatanggihan nakakhimak pa.

II
Maraming bumibili sa bahal na tuba
Dahil ang sarap nito madami ang humahanga
Sa mga okasyon lalo na kung pista
Ang bahal na tuba aming inaayon
Ang mga bisita hindi nahihiya
Kung ang bahal na tuba ang sinasaluhan
Sige ang hugada kita hanggang umaga
Dahil maganda rin pare kumanta

KORO
Sige tagay kana, isalin-salin pa
Sige na bangkero, huwag maging tamod
Ang aking pag-inom para pakundisyon
Dahil baka susunod ako na ang pakantahin
 III
Ang bahal na tuba kung iyong matitikman
Sakto ang sarap hindi ka magsisisi
Kasama na kung madami ang sumsuman
maingay ang iyong mga kasama
Sige tagay kana, huwag mong dahan-dahanin
Dahil naghihintay ang yong mga kasama
Hawakan mo na yan dahil tayo’y kakanta na
Sige inom tayo hanggang mag-umaga
Ang bahal na tuba, aming ating bida.
 2. Mangalap ng 30 idyoma sa Ninorte Samarnon at isalin ito sa Filipino.
(Sa pangangalap ng idyoma ay maaaring magtanong sa inyong mga lolo, lola,
Magulang, at sa inyong kapitbahay na matatanda o may katandaan na.)
Halimbawa:
Ninorte Samarnon Salin sa Filipino
Mamara pa sa bunot walang pera/butas ang bulsa
Naikid na bangka hambog

NINORTE SAMARNON SALIN SA FILIPINO

1.Ayaw pagpabatid- batid kun di kaman Huwag kang maalam kung wala kana
batid. mang alam.
2.Huhungitan mo kun bata pa tutukbon Sa bata pa inaalagaan mo kung lumaki
ka kun dako na. susungalin kana.
3.Iguon ka man san kidlat mapupukaw Tamaan kaman ng kidlat maghihilom
man an ulat. rin ang sugat
4.An tawo na kalipayan inuindong an Ang taong may kasayahan iyak na may
kayaon. kayamanan
5.Hingyap mo an kalipayan maraot an Ibig mo man ang kagandahan subalit di
kinahimutangan maganda ang kinalabasan
6.Ayaw paglalaom kun an tawo nalaom Huwag kang umasa sa taong
naghihingalo na
7.Makuri bagawon pero masayon la Madaling sabihin peru mahirap gawin
lataon
8.Maupay la kun magnilata dagko la an Magaling lang magtiwala wala namang
hiwa waray man kinikita mapapala
9.Tig- arog an kalibutan tighikaron an Tumatanda ang sanlibutan, tumatalino
pangisipan ang sangkatauhan
10.Bisan in kukusugo an uran, may Kahit ang pinakamalakas na ulan, may
maglurang katapusan
11.Na ada sa Ginoo an pasalyo, naada Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang
sa tawo an buhat gawa
12.Bag-o mo igsiring an buhaton Bago mo sabihin at gawin makapito mo
makapito mo hunahunaon isipin
13. Gin sino an grasya kahuman Ubos-ubos biyaya pagkatapos
nagninanga nakatunganga
14.kun sin o nagaykan an gaykan mao Kung sino ang masalita ang siyang
man an hubya diri nangkiwa kulang sa gawa
15.Gindadasig an kayaon in dudusay Mapagmataas na may kayamanan
an pubrehanon tinutukso ang may kahirapan
16. Waray pubre kon waray mayaman Walang mahirap kung walang
 mayaman
17.kalupad kawakwakan daradlagan Nagliparang masam magsitakbo
kabataan kabataan
18.Madakmol na kahimo bisan Ang taong makapal ang mukha kahit
iampasa diri masalo na ipahiya di mahihiya
18.May paa an bata naabat san Mabuti pa ang bata nauunawaan kung
kawara sakaling walang-wala
19. Tapuon kaman san digrasya Kung salubungin ka ng kamalasan
ibabalik sa imo an grasya sasalabungin ka namannng kayaman
20.Ayaw pagtapud sa nakitwa kay an Huwag magtiwala sa mapagkunwaring
huna-huna nasisina ngiti dahil ang kaluuban may pighati
20.Gin dayaw mo an mabagtak sa imo Inaalagaan mo ang papatay sayo
21.Ayaw pagtuod kun di ka natapod Huwag kang maniwala kung di ka
natitiwala
22. Dupong man an dila makasamad Wala ngang talim ang dila
man ta masusugatan ka naman sa salita
23.Masuol pa an lata kumpara sa sipa Masakit pa ang salita kumpara sa sipa
24.kairo sa hagmubo perdi sa Kawawa ang mabababa daig ng
dumagko matataba
25.An dinaruyang mahibaro Ang ayaw matutu magtatali sa ulo
magpupudong sa ulo
26. An di napasagdon napatagbon Ang ayaw magpaawat sa hukay
babalanghay
27.Kun na di ka sa away ayaw Kung ayaw mo ng gulo huwag kang
paninanglay manggugulo
28. May utak Matalino
29. Patay- patay Mabagal
30. Ilista sa tubig Kalimutan o ituring na wala
 3. Mangalap ng dalawang kwentong-bayan (Surumatanon sa Ninorte
Samarnon) At isalin ang mga ito sa Filipino.(Sa pagkalap ng kwentong-
bayan, kapanayamin ang matanda o nakakatanda
Sa inyong lugar sapagkat sila ang may maraming alam na mga kwentong-
bayan.

AN MAG ASAWA NGA APAN NGAN HAMTIK

Sadto anay nga panahon didto sa kasesemlan mayaon mag asawa nga Apan ngan
Hamtik. Malipayon sira nga nag uupod ngan nagkakasabot sira ngan myda kanya-
kanya nga trabaho.
An Hamtik an padre de familia salit sa kanya an magbug –at nga trabaho ngan an
pag- uma. An Apan an babaye, kanya an trabaho-on sa panimalay labi na gud an
pagtug-on.
Sayo kaadlaw samtang nagluluto an babaye nga Apan san ira sura nanginahanglan
siya gumamit sin sandok pero wara niya hikit-i. Dara kay adaw na adto nababaraka na
siya kay bangin umabot an iya asawa nga hamtik tikang sa uma. Kanya guin gamit an
kanya kamot pag-ukay san karaha salit napaso siya. Pumitik an Apan ngan nahingadto
siya sa sulod san karaha.
Umabot an asawa nga hamtik nga malipayon. Kay nakita nga waray man kanya
asawa kanya guin hanap ug guin binan-o an
Asawa pero waray nabaton ug naulpot. San mga oras nga naglabay nga ungod na an
iya gutom, lumugas siya ngadto sa kusina ngan nakita niya nga an kanya asawa
nakadto na sa sulod ngan nahisakot san iya guinluluto nga utan.
Sa sobra nga kabido san hamtik dagmit niya guin kuha an kanya sarad ngan
bumalik sa uma nga kanya guin kakainginan. Tinungtong siya san tood ngan kanya
guin bagosan an iya guti-ay nga kupsan. Namatay liwat siya pag unong san iya
hinigugma nga asawa
Salin:

ANG MAG ASAWANG APAN AT HAMTIK

Noong unang Panahon doon sa kadiliman

May mag asawang si apan at hamtik
Masaya silang nagsasama at nagkakaisa
Silang dalawa, at mayroon silang kanya kanyang trahabo

Si Hamtik ay padre de pamilya kaya

Sa kanya ang mabibigat na trabaho,
Tulad ng lagbubukid. Si Apan naman
Ang Babae, ang kanyang trabaho ay
Sa bahay lamang, tulad ng pagsaing ng kanin.

Nung isang araw bahang nagluluto si Apan

Ng kanilang ulan, kailangan niyang
Gumamit ng pansandok ngunit wala itong
Nakita, kinabahan siya dahil masyado ng
Malaki ang araw at baka dumating
Na ang kanyang asawa, na si hamtik galing sa bukid.
Ginamit niyang pang-ukay ang kanyang daliri
Subalit siya ay napasao. Nadulas si apan
At napunta siya sa kanyang niluluto.
Dumating na si hamtik ng masaya,
Ngunit napansin niyang wala ang kanyang
Asawa hinanap niya ito, at tinawag ngunit
Walang sumasagot, ilang oras na ang nakalipas
Hindi na napigilan ni apan ang kanyang kalamnan sa sobrang gutom
Pumasok siya sa kanilang kusina doon niya nakita
Na ang asawa niya ay napunta sa gulay na niluluto niya.

Sa sobrang galit mabilis niyang kinuha ang Kaniyang patalim at bumalik

Siya sa kaniyang pinagtatrabahuan, pumatong siya
Sa kahoy at sinugatan niya ng kaunti ang Kaniyang tagiliran
Sa kasalukuyan ay namatay rin siya dahil
Sa pagmamahal niya sa kaniyang asawa.
 AN MGA BAGTINGAN NGAN AN BUDSAN

Mamingaw an bungto dara san maupay nga pag-urupod san mga tawo. Sayo
kaadlaw, habang nagdedebosyon an mga tawo, nakita nira an mga nagkakadatong nga
mga Moro. Ginsiring san sayo nga maniringba nga taguon an mga bagtingan nga
simbolo san bungto. Kanra ini inkuha ngan ginsakay sa baluto pakadto sa sayo nga
liblib nga lugar agud diri makuha san mga Moro. Habang aada sa katubigan san hinaga
sa nagbubuka nga duha nga salog, nalunod an mga baluto sa iras san mga sakay kay
tungod kay ginmamalakuha an bagtingan. Wara nahimo an mga sakay kundi ipatunod
na la kay tungod san dara san kabug-at. Nagdurudiretso pailarom an lingganay.
Ginkadop pa ini pero wara nakadara tungod san kabug-at sini. Sa kalangot san mga
Moro, kanra gindagkutan an mga balay ngan kapilya. Wara sira gintura nga mga balay
ngan mga tawo. An nabilin mao an kanra gindara sa kanra kuta. Naglalarab man an
kalayo pero an iba man nga mga tawo nagdalagan san mga hagrayo nga dapit agud
makiwara sa mga pirate.
Sa pag-agi sin pipira katuig, mayaon mga tawo nga sinugo san mga Moro nga
kuhaon ini nga bagtingan, pero sa pagtutunga sa salog, aada an kahadok. Hadok kay
tungod sa kanira nakit-an nga an mga bagtingan ginbabantayan sin dako nga budsan.
Nakakurikol an dako nga budsan sa lingganay, haglaba nga mga garamoy ngan
makaharadok kay tungod waray man sugad sin kadako nga pukot sa salog.
Sa pagdara sa panahon, an iriiristoya nagpabilin la gihapon. Nakabantay la an dako
nga budsan sa bagtingan. Aada la gihapon ini sa natunuran sa nagbubuka na salog.
Waray nagmamalakuha kay tungod sa hadok na sira kagaton san dako nga pukot.
Salin:
ANG KAMPANA AT ANG MALAKING SUGPO

Tahimik ang isang lugar dahil sa magandang pagkakaisa ng mga tao roon, isang araw
habang nag dedebati ang mga tao nakita nila ang mga paparating na mga Moro
nagsalita ang isang taong nagsimba na itago ang kanilang kampana o simbolo ng
kanilang lugar. Kinuha nila ito at sinakay sa maliit na sasakyan para itago sa liblib na
lugar ng sa ganon hindi ito makuha ng mga Moro. Habang nasa ibabaw sila ng
dalawang ilog, naitaob ang kanilang sasakyan dahil sa likot ng mga naka sakay na tao,
dahil patuloy kinukuha ng mga moro, ang kampan. Walang nagawa ito kundi hayaan na
lamang na lumalalim ang kampana dahil sa bigat nito.
Sa sobrang galit ng mga Moro sinunog nilang lahat ang mga bahay at mga tao,
Hanggang sa walang natira at ang iba naman ay dinala nila sa kanilang kuta. Kahit
malakas man ang apoy patuloy parin tumakbo ng malayo ang iba pang mga tao.
Makalipas ang ilang taon, may mga taong inutusan ng mga Moro na kunin ang
kampana sa ilalim ng ilog, ngunit bigo sila na kunin ito dahil hindi sila makapaniwala na
may nagbabantay sa kampana na mga malalaking sugpo na ngayon lang sila nakakita
ng ganoong kalaking sugpo na nakakatakot, dahil wala naman talagang malaking
sugpo sa ilog.
Sa pagkalipas nang panahon ang kwentong ito ay hindi na nakalimutan ng mga tao.
Binabantayan parin ng mga malalaking sugpo ang kampana, nandoon parin ito sa
Dalawang ilog na makahiwalay. Wala ng gustong kumuha ng kampana dahil sa
sobrang takot ng mga ito sa sinasabi nilang malaking sugpo.
4. Isalin sa Filipino ang tula.

If I Were A Tree

If I were a little tree like you,

Instead of a child like me,
I would dig my roots in the good black earth
And toss my arms to the sea.
I would be twisted and small like you
For the winds to bend me low,
And drops of rain on my twigs would lie
Like silver beads in a row.
I would be like you as ever I could
Green-spiked and needle-y
If I were a tree like you
Instead of a child like me.

–Anonymous
Salin sa Filipino:

KUNG AKO’Y ISANG PUNO

Kung ako ay isang maliit na puno na tulad mo,

Sa halip na isang bata na tulad ko,
Mahuhukay ko ang aking mga ugat sa mabuting itim na lupa
At itinapon ang aking mga braso sa dagat. Malikot ako at maliit tulad mo.
Para ibaluktot ako ng hangin
At ang patak ng ulan sa aking mga sanga ay namamalagi
Tulad ng mga kuwintas na pilak sa isang hilera.
Gusto kong maging katulad mo
ng ako ay isang puno na tulad mo sa
halip na isang bata na tulad ko.
 4. Isalin ang tulang “Attitude is Everything” sa Filipino.

Attitude is Everything

Attitude is the way you think

Your attitude is something other people can actually see
They can hear it in your voice,
See it in the way you move,
Feel it when they are with you
Your attitude expresses itself in everything you do,
All the time…
Wherever you are
Positive attitude always invites positive results
Negative attitude always invites negative results
Attitude makes a difference every hour, everyday,
Everything that you do for your entire life
What you get of each thing you do will equal the
Attitude you have when you do it
Anything that you do with a negative attitude will work
Against you
If you have a positive attitude, you are looking for ways
To solve the problems that you can solve
And you are letting go of things over which you
Have no control
You can develop a positive attitude by emphasizing the
Good, by being tough minded
And by refusing defeat.
Salin sa Filipino:

Ang saloobin ay ang paraan ng pag-iisip mo

Ang iyong saloobin ay isang bagay na talagang nakikita ng ibang tao
Maaari nilang marinig ito sa iyong boses,
Tingnan ito sa iyong paggalaw,
pakiramdam ito kapag kasama mo sila
Ang iyong saloobin ay nagpapahayag ng sarili sa lahat ng iyong ginagawa,
Sa lahat ng oras …
nasaan ka man
Ang positibong pag-uugali ay palaging nag-aanyaya ng mga positibong resulta
Negatibong pag-uugali palaging nag-aanyaya ng mga negatibong resulta
Ang pag-uugali ay gumagawa ng pagkakaiba-iba bawat oras, araw-araw,
Lahat ng iyong ginagawa sa buong buhay mo
Ang nakukuha mo sa bawat bagay na iyong ginagawa ay katumbas
ng pag-uugali na mayroon ka kapag ginawa mo ito
Anumang bagay na gagawin mo na may negatibong pag-uugali ay gagana
laban sa iyo
Kung mayroon kang positibong pag-uugali, naghahanap ka ng mga paraan
upang malutas ang mga problemang malulutas mo at pinapaubaya mo
ang mga bagay na wala kang kontrol
Maaari kang bumuo ng isang positibong pag-uugali sa pamamagitan ng pagbibigay diin
sa mabuti, sa pamamagitan ng pagiging matigas ang isip
At sa pagtanggi sa pagkatalo.