1ο ΦΥΛΛΑΔΙΟ

Α. ΑΝΑΓΝΩΣΗ – ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Κείμενο : Το οικοπεδάκι του Θεού (απόσπασμα)

Ας δούμε αυτή τη χώρα απ’ τη μεριά του Θεού. Δηλαδή από ψηλά.
Με την πρώτη ματιά πάνω στο χάρτη, καταλαβαίνουμε αμέσως πως κάτι
ήξερε Αυτός που το κράτησε για τον εαυτό του αυτό το οικοπεδάκι. Βλέπουμε
αμέτρητα νησιά και νησάκια και βραχονησίδες σκορπισμένα στη θάλασσα, σαν
σύμπλεγμα από δαντέλες κεντημένο πάνω σε γαλάζιο ύφασμα. Το πρώτο νησί που θα
συναντήσουμε, καθώς ερχόμαστε από το νοτιά, είναι αυτό εκεί κάτω, το μακρουλό κι
οριζόντιο. Διασχίζοντας το πέλαγος προς τα βόρεια, συναντάμε ένα πολύ μεγαλύτερο
(αν και δεν ξέρουμε αν είναι κι αυτό νησί), κολλημένο στο κύριο οικόπεδο. Μοιάζει
με πλατανόφυλλο που έπεσε στο νερό. Παραπάνω, μια μεγάλη χερσόνησος. Σε τούτη
τη γη σημειώνονται πολλά χωριά και πόλεις, από τις οποίες η μεγαλύτερη απλώνεται
στα γύρω βουνά και φτάνει ως τις θάλασσες. Είναι η πρωτεύουσα. Χαμηλώνουμε
προς το κέντρο, ώσπου να ξεχωρίσουμε δύο κυρίαρχους λόφους. Ο πρώτος είναι
καταπράσινος, μ’ ένα εκκλησάκι στην κορφή του. Απέναντί του ο άλλος δεν είναι
παρά ένας γυμνός τεράστιος βράχος, πασίγνωστος σ’ όλο τον κόσμο από ένα μνημείο
που ακτινοβολεί στην κορφή του και μοιάζει με κλουβί από μάρμαρο…
Δίπλα στη γη αυτή, και λίγο πιο πάνω, υπάρχει το τρίτο μεγάλο νησί. Θυμίζει
κάποιο ζώο θαλασσινό, μάλλον ιππόκαμπο. Η ουρά του κολυμπάει μέσα στο βαθύ,
σκουρόχρωμο πέλαγος, ενώ το κεφάλι του αναπαύεται στις ανοιχτόχρωμες
αμμουδιές.
Χαμηλή πτήση. Θάλασσα ήρεμη. Ελαφρό αεράκι φυσάει, που φουσκώνει τα
πανιά κι ανυψώνει τους γλάρους. Μια απέραντη ακτή ανηφορίζει καθέτως. Εδώ δεν
υπάρχουν νησιά, ούτε λιμάνια. Πιο ψηλά σχηματίζεται ένας μεγάλος κόλπος, που στο
βάθος του βρίσκεται η δεύτερη μεγάλη πόλη της χώρας. Δεξιότερα, τα δασωμένα
βουνά κατεβαίνουν ως τη θάλασσα και σχηματίζουν τρία ακρωτήρια, που μοιάζουν
με τα τρία δάχτυλα ενός γίγαντα. Σίγουρα αυτά τα βουνά θα διάλεγε ο Θεός για να
χτίσει το εξοχικό του, καθώς διακρίνουμε κιόλας μερικά μοναστήρια μες τα δάση.
Π. Καλιότσος, Η σφεντόνα του Δαβίδ, εκδ. Πατάκη, 2001

Ερωτήσεις κατανόησης κειμένου

1. Το πιο πάνω απόσπασμα περιγράφει την Ελλάδα. Να αναφέρεις τέσσερις

περιοχές που περιγράφονται, δίνοντας παράλληλα και σε ποια παράγραφο γίνεται
αυτή η περιγραφή.
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………..……………………………………………..
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………

2. Να υπογραμμίσεις λέξεις και φράσεις-κλειδιά που νομίζεις ότι αποδίδουν

το νόημα του κειμένου.
 3. Να γράψεις έναν πλαγιότιτλο για τη 2η και ένα για την 3η παράγραφο του
κειμένου.

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………

Β. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ, ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Να εντοπίσεις στο κείμενο και να αντιγράψεις:

- μία περίοδο με δύο προτάσεις που συνδέονται με παρατακτική σύνδεση
- μία περίοδο με δύο προτάσεις που συνδέονται με υποτακτική σύνδεση
Στη συνέχεια να μετατρέψεις την παρατακτική σύνδεση σε υποτακτική και
αντίστροφα.
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………

2. Από τις επιλογές που σου δίνονται για τις παρακάτω προτάσεις να επιλέξεις τις
σωστές.
Οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με το ασύνδετο σχήμα, όταν:
α. συνδέονται με διάφορους συνδέσμους.
β. συνδέονται με μόρια και αντωνυμίες.
γ. παρατίθενται η μία δίπλα στην άλλη χωρίς συνδετικές λέξεις.

Η υποτακτική σύνδεση είναι λόγος:

α. οργανωμένος και επεξεργασμένος.
β. αφηρημένος και ανοργάνωτος.
γ. επεξεργασμένος και ποιητικός.

Παρατακτικά συνδέονται μεταξύ τους:

α. κύριες με δευτερεύουσες προτάσεις.
β. μόνο κύριες με κύριες προτάσεις.
γ. κύριες με κύριες ή δευτερεύουσες με άλλες δευτερεύουσες προτάσεις του
ίδιου είδους.

3. Να γράψεις μια συνώνυμη λέξη για κάθε υπογραμμισμένη, χωρίς να

αλλάξεις το νόημα των φράσεων:
1. Σε τούτη τη γη σημειώνονται πολλά χωριά και πόλεις. ……………………………….
2. Απέναντί του ο άλλος δεν είναι παρά ένας γυμνός τεράστιος βράχος.
……………………
3. ένα μνημείο που ακτινοβολεί στην κορφή του ………………………….
4. ενώ το κεφάλι του αναπαύεται στις ανοιχτόχρωμες αμμουδιές
…………………………..
 4. Στην τελευταία παράγραφο να βρεις τις συνδετικές λέξεις που υπάρχουν,
καθώς και πώς λειτουργούν μέσα στο κείμενο.
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………

Παρατηρήσεις:

Υπάρχουν τρία βήματα για τον χωρισμό των προτάσεων:

α. υπογραμμίζουμε τα ρήματα (όσα ρήματα, τόσες προτάσεις)
β. βρίσκουμε τους συνδέσμους που εισάγουν τις δευτερεύουσες προτάσεις
γ. αναζητούμε τους συνδέσμους που συνδέουν όμοιες προτάσεις, οπότε
έχουμε παρατακτικό λόγο.