Professional Documents
Culture Documents
Kks938eft0w63zhh62dp Signature Poli 140722233004 Phpapp02
Kks938eft0w63zhh62dp Signature Poli 140722233004 Phpapp02
com
www.zaluu.com
Агуулга
Оршил
2.Франчайзинг
Дүгнэлт
Ном зүй
www.zaluu.com
www.zaluu.com
Оршил
Дэлхийн эдийн засаг XX зууны аж vйлдвэрийн загвараас XXI зууны тогтвортой
хєгжлийн загварт шилжиж байна. XX зууны хєгжлийг нэг талаар шинжлэх ухаан
техникийн vсрэнгvй хєгжлийн зуун гэх боловч нєгєє талаар байгалийн нєєцийг хайр
гамгvй цєлмєсєн, хvн тєрєлхтнийг туйлдуулсан техногенийн зуун гэж дvгнэдэг. Хvн
тєрєлхтєн єєртєє халтай хєгжлийн ийм загвараас аль болох тvргэн салахыг эрмэлзэх нь
зvйн хэрэг. Дэлхийн хєгжлийн шинэ загварын цєм нь агуулгын хувьд сонгодог эдийн
засгаас тэс єєр “шинэ эдийн засгийн загвар” юм. Энэ загвар бидэнд єртгийн хууль, ашгийн
тухай ойлголт болон дэлхийн зах зээл, дэлхийн vнэ, vндэсний аюулгvй байдал, vндэсний
эрх ашиг зэрэг эдийн засгийн категориудад шинээр хандах боломжийг єгч байна.
Иймээс бид Олон улсын эдийн засгийн харилцааны ,хэлбэр ,ач холбогдол .асуудлууд
болон мөн монгол улсын эдийн засгийн гадаад харилцаа ,улсын гадаад бодлого зэргийг
үзэх болно.
Franchise-төр болон хаанаас онцгой эрх олгох гэсэн утгатай англи үг юм. Франчайз гэдэг
нэр томъѐо нь төдийлөн түгээмэл биш боловч түүний үйл ажиллагаа, илрэл нь дэлхий
нийтэд түгээмэл болж байна. Түүний илрэлийн хамгийн өргөн тархсан хэлбэр бол түргэн
хоолны ресторан, зочид буудал, гоо сайханы барааны жижиглэн худалдаалах дэлгүүрүүд
юм. Өөрөөр хэлбэл үйлдвэрлэл, худалдаа үйлчилгээний сайн хөгжсөн системийг ашиглах
бизнесийн идэвхитэй үйл ажиллагаа юм
www.zaluu.com
www.zaluu.com
Эдийн засгийн онолын мэдлэг, өөрийн орны эдийн засгийн байдлыг ойлгохгүйгээр, олон
улсын худалдаа, харилцааг ойлгох боломжгүй.
Гадаад харилцаа, олон улсын харилцаа нь улс орнуудын хооронд эдийн засгийн
харилцан ашиг сонирхол байгаа улмаас л үүсдэг. Өөрөөр хэлбэл, эдийн засгийн ашиг
сонирхол байгаагүй бол гадаад харилцаа үүсэхэд эргэлзээтэй.
Эдийн засгийн онолын мэдлэг, өөрийн орны эдийн засгийн байдлыг ойлгохгүйгээр, олон
улсын худалдаа, харилцааг ойлгох боломжгүй.
Мөн үүнтэйМөн үүнтэй ижил орлогын тэгш бус хувиарлалт, хууль ба хууль бус наймаа,
капиталын шилжилт, ҮДК-ийн үйл ажиллагаа, хууч-ны ЗХУ-ын үндэстнүүдийн эдийн
засгийн сүйрэл болон Зүүн Европын эдийн засгийн өөрчлөлт шинэчлэлтийн эрсдэл,
дэлхийн буурай орнуудын хэт ядуурал, өндөр технологийн нууцын алдагдал болон
цөмийн пуужингийн хууль бус худалдаа зэргээс үүссэн асуудлууд нь гарч ирдэг.
Эдгээр сэдвууд бугдээрээ мөн өөр олон зуйл нь олон улсын эдийн засгийн
харилцаа хичээлийн шууд ба шууд бус материал болдог. Олон улсын эдийн засгийн
харилцааны зарим мэдлэг нь өнөөдөр дэлхийд болж буй зүйлийг ойлгоход зайлшгүй
шаардлагатай юм.
Швейцари, Австри зэрэг жижиг үйлдвэржсэн орнууд маш цөөхөн нөөцөөр дагнаж,
маш жижиг хэмжээний бүтээгдэхүүнийг үйлдвэр-лэж, тэднийгээ импортын
бүтээгдэхүүнээр солихын тулд экспортолдог.
Улс орнуудын хоорондох эдийн засгийн харилцаа эсвэл тэдний харилцан хамаарлыг
хэмжих бүдүүн тойм хэмжүүр нь ДНБ-ний бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний экспорт,
импортын харьцаа юм.
Орчин үеийн нөхцөл дэх олон улсын эдийн засгийн харилцааны гол хэлбэрүүд бол:
Өнөөгийн олон улсын эдийн засгийн асуудлууд Өнөөдөр дэлхийд тулгараад байгаа
хамгийн том олон улсын худалдааны асуудал бол хөгжсөн орнуудын өсөж буй
протекционизм бөгөөд мөн гурван гол худалдааны блокыг устгахад чиглэгдэж байгаа
дэлхийн ханд-лага юм.
Хамгийн том нь болох олон улсын валютын асуудал бол валю-тын ханшны хэт их
өөрчлөмтгий байдал (өөрөөр хэлбэл валютуудын олон улсын үнэлгээний маш том
хэлбэлзлүүд юм) болон тэдний томоохон байнгын жигд бус байдал (өөрөөр хэлбэл
валютын ханш нь урт хугацаанд тэнцвэрт түвшингээс хэт хол байдаг баримт юм) юм. Өөр
олон улсын эдийн засгийн чухал асуудал нь Европ дахь байнгын бүтцийн ажилгүйдэл,
Зүүн Европ болон хуучны ЗХУ-ийн дахин байгуулалтын асуудал, Дэлхийн буурай
хөгжилтэй орнуудын олонхид тулгарч буй хэт ядуурал, өргөжиж буй олон улсын
тэнцвэргүй байдал ядуурал юм. Эдгээрийн товч тодор-хойлолтыг дор авч үзэх болно.
Хэдий тийм ч бодит амьдрал дээр ихэнх улс орнууд худалдааны чөлөөт урсгалд
зарим хязгаарлалтуудыг ногдуулдаг. Улс оронд худалдааны хязгаарлалт хэрэгтэй юм
гэдгийг олонхи болох чимээгүй байдаг хэрэглэгчдийн зардал цөөнх болох тухайн улсын
үйлдвэрлэгчдийн их хэмжээний ашгаар хамгаалан баталдаг.
Энэ асуудал нь ерөнхий чиг хандлагаараа дэлхийн голлох 3 худалдааны бүсээс бий болсон
бөгөөд эдгээр 3 бүс нь
Олон улсын санхүүг судлахдаа валютын ханш нь хэт их өөрчлөмтгий буюу хэлбэлзэлтэй
байдаг болон их эсвэл байнгын тэнцвэргүй байдалтай байдгийг харах болно. Эдгээр нь
олон улсын худалдаа болон дагналтын загварт зөрчилдөөн бий болгож, дэлхий олон
улсын санхүүгийн байдлыг тогтворгүй болоход хүргэдэг. Энэхүү валютын ханш-ны хэт их
өөрчлөлт, хэлбэлзэл нь одоогийн валютын системийг голлох үйлдвэржсэн онуудын
дундах макроэдийн засгийн бодлогын олон улсын зохицуулалтийн хүрээнд
шийдвэрлэгддэг.
www.zaluu.com
www.zaluu.com
4. Зарим буурай хөгжилтэй орнуудын нэн ядуу байдал Олон хөгжиж буй орнууд ялангуяа
Хятад, Энэтхэг нь сүүлийн жилүүдэд маш эрчимтэй хөгжиж эхэлсэн ч гэсэн бусад буурай
хөгжиж буй орнуудын олонхи нь түүний дотор Африкийн Саб-Сахарын орнууд нь маш
буурай хөгжилтэй,
Олон улсын эдийн засгийн систем нь олон улсын худалдаа бо-лон дагналтаас олсон
орлогыг тэнцвэргүйгээр хуваарилдаг гэж үздэг. Олон улсын эдиин засгииг судалснаар
хөгжингүи орнууд ба Ьуураи хөг-жилтэй орнуудын амжиргааны түвшний тэнцвэрт бус
байдал нь яагаад ийм их ялгаатай байдгийг судлах ба энэ байдлыг юугаар арилгаж
болохыг судална.
www.zaluu.com
www.zaluu.com
1990-ээд оны эхээр ЗХУ, ЭЗХТЗ задарч манай эдийн засгийг тэтгэж байсан гадаад
эх vvсвэр алга болох vед Монгол Улсын хувьд эдийн засгийн сvйрэл нvvрлэж, хєрєнгє
оруулах бvv хэл тухайн цагийн хэрэгцээгээ хангах тєлбєрийн чадваргvй байдалд орсон
билээ. Энэ бол гадаад эдийн засгийн харилцааны нэг туйлтай загвар хэврэг болохыг
vзvvлсэн том сургамж байлаа.
Буй болсон нєхцєл байдлаас гарах арга замыг шуурхай эрэлхийлсний дvнд Олон
улсын валютын сан (ОУВС), Дэлхийн банк (ДБ), Азийн хєгжлийн банк (АХБ) зэрэг
Дэлхийн валют-санхvvгийн байгууллагад элсэж, хандивлагч орнуудын тєлєєлєл бvхий
олон улсын хамтын нийгэмлэгийн зvгээс шуурхай тусламж авч хямралыг харьцангуй
богино хугацаанд хохирол багатай давж эдийн засгийн уналтыг зогсоож чадсан юм. Энэ
нь нэг талаас Монгол Улсын хєдєлмєрийн хуваарьт орж чадаагvй гадаад эдийн засгийн
харилцааны эмзэг талыг харуулж байгаа боловч нєгєє талаар гадаад эдийн засгийн
харилцааг нээлттэй, олон туйлтай болгож чадвал Дэлхийн эдийн засгийн харилцааны
системд єєрийн тодорхой орон зайг эзлэх боломжтойг нотлон харуулсан бодит баримт юм.
1991 оноос хойш єнгєрсєн 16 жилийн хугацаанд эдийн засгаа либеральчлан зах зээлийн
харилцаанд шилжvvлэх, эдийн засаг, эрх зvйн шинэтгэлийг амжилттай хийсний vр дvнд
хувийн болон тєрийн ємчийн, холимог хэлбэрийн хэвшлvvд тогтож ДНБ-ний 80 орчим
хувийг хувийн хэвшлийн хvрээнд vйлдвэрлэдэг болж байна. Єнєєгийн байдлаар Монгол
Улсын гадаад эдийн засгийн харилцаанд гурван vндсэн хэлбэр зонхилж байна.
1. ХАЁТ-ын хєрєнгийн ихэнхийг тvлш, эрчим хvчний болон дэд бvтцийн салбарын
vйлдвэрvvдийн тоног тєхєєрємжийг шинэчлэх, сэлбэг хэрэгслээр хангах, техник
технологийг боловсронгуй болгох, vйлдвэрийн хэвийн ажиллагааг хангахад зориулан
ашигласан байна. Уг хєрєнгийн бvтцийн 47,6 хувь зээл, 52,4 хувь буцалтгvй тусламж
байжээ. Энэхvv тусламж хэдийгээр хєгжлийн гэдэг нэртэй боловч хєрєнгє нь шинэ хvчин
чадал буй болгож, хєгжлийн єсєлтєд нєлєєлєх, хєрєнгє оруулалтын эх vvсвэр болж
чадахгvй эргээд гадаад эдийн засгийн харилцаанд оролцох бараа бvтээгдэхvvн, ажил
vйлчилгээ болон хувирахгvй байна. Монгол Улс зээл тусламжаас хараат байдлаараа
дэлхийд тавдугаарт ордог атлаа эдийн засгийн хєгжлийн тєвшингєєрєє 150 дугаар байранд
байна. Цаашдаа хєгжлийн хєрєнгийг тvр зуурын цаг vеийн тулгамдсан арга хэмжээнд
зарцуулах, vр ашиг багатай олон янзын тєсєл боловсруулах улсын тєсвийн алдагдлыг
гадаадын хєрєнгийн урсгалаар нєхдєгийг болиулж, эдийн засгийн єсєлтийг хангах хєрєнгє
оруулалтын эх vvсвэр болгох тодорхой чиглэл, зорилготой ашиглах хэрэгтэй юм
www.zaluu.com
www.zaluu.com
2. Гадаадын шууд хєрєнгє оруулалт (ГШХО) бол хєрєнгє, технологи, мэдлэг зах зээл,
хамтдаа орж ирдэг эдийн засгийн харилцааны хамгийн дэвшилттэй хэлбэрийн нэг юм.
Монгол Улсын ГШХО-ып 2006 оны байдлаар 17 хувь БНХАУ, 12.4 хувийг Канад, 7.3
хувийг БНСУ, 4.9 хувийг Япон, 3.5 хувийг АНУ, 3.2 хувийг ОХУ. Их Британи,
Виржинийн арлууд нийлээд 5.8 хувийг оруулсан байна. 1990-2006 онд оруулсан гадаадын
хєрєнгє нь зєв ашиглаж чадвал vйлдвэрлэл vйлчилгээний хvрээг єргєжvvлж, ажлын байр,
орлогын эх vvсвэрийг нэмэгдvvлж, ядуурлыг бууруулж, хєгжлийг тvргэтгэхэд бодитой
хувь нэмэр оруулах боломжтой хэлбэр гэдэг нь харагдлаа. Нєхцєл нь єрсєлдєх чадвар
бvхий эрх зvй, татварын тогтвортой байдал хангагдсан байх ѐстой юм байна. Улс тєр,
нийгмийн тогтвортой байдал эрсдлээс хамгаалах таатай нєхцєл зэргийг харгалзан
харилцан ашигтай байх зарчим дээр тулгуурласан хамтын ажиллагааны хэлбэр юм. Эдгээр
нєхцлийг бvрдvvлэхгvй бол гадаадын хєрєнгє орж ирэх боломж хязгаарлагдах болно.
Нээлттэй олон тулгуурт улс төр, эдийн засгийн дипломат гадаад бодлогын хүрээнд
ОХУ, БНХАУ-тай сайн хөршийн түншлэлийн, АНУ, Япон, Европын холбоотой иж
бүрэн түншлэлийн харилцааг, бусад улс орнуудтай тогтоосон найрсаг харилцаа,
хамтын ажиллагаагаа үргэлжлүүлэн хөгжүүлнэ.
.НYБ болон олон улсын бусад байгууллагын хүрээнд Монгол Улсын тусгаар
тогтнол, бүрэн эрхт байдал, нэр хүнд, байр суурийг улам бэхжүүлэн баталгаажуулж,
ардчилсан институциуд, сайн засаглал, төрийн байгуулалтын чадавхийг
боловсронгуй болгох, эдийн засгийн хөгжлийг хурдасгахад чиглэсэн тодорхой
зорилготой тусламж, дэмжлэг авах бодлого хэрэгжүүлнэ.
Бүс нутгийн улс төр, эдийн засгийн харилцаанд оновчтой оролцох, Ази, Номхон
далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллага /АПЕК/-д элсэх чиглэлээр
ажиллана.
Монгол Улсын гадаад эдийн засгийн харилцааг түлхүү анхаарч, далайд гарцгүй
орны эрх ашгийг хамгаалсан бодлогыг тууштай явуулах, түүний дотор ОХУ,
БНХАУ-ын нутаг дэвсгэр дээгүүр монголын бараа бүтээгдэхүүн, ачааг дамжин
өнгөрүүлэх таатай орчныг бүрдүүлэх, бүс нутгийн орнуудтай хамтран авто зам,
төмөр зам, өндөр хүчдэлийн шугам, холбоо зэрэг дэд бүтцийн төслүүдийг эхлүүлж,
хилийн боомтын байршлыг оновчтой тогтоон байнгын ажиллагаатай болгоход
анхаарч ажиллана.
Гадаад орнуудын бодит сонирхлыг Монгол Улсад бий болгох, улс орны эдийн
засгийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх, худалдааг үр ашигтай болгох, хөрөнгө
оруулалтыг нэмэгдүүлэх, уул уурхайн болон томоохон төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд
гадаадын хөрөнгө оруулалтыг зохистой харьцаагаар оруулах бодлого баримтална.
Yндэсний үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүнийг гаалийн тарифын болон бусад хориг
хязгаарлалтгүйгээр, хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр экспортлох бүс нутаг, улс орны тоог
нэмэгдүүлэн, хүнс, газрын тосны бүтээгдэхүүний хангамж болон аюулгүй байдлыг
олон улсын гэрээ, хэлэлцээрээр зохицуулах арга хэмжээ авна.
.Гадаад оронд удаан хугацаагаар ажиллаж, сурч, амьдарч байгаа Монгол Улсын
иргэдийн эрх, нийгмийн асуудлаар хөтөлбөр, хууль боловсруулан гаргаж,
хэрэгжүүлнэ.
.Хилийн чанадад байгаа Монгол Улсын иргэн, хуулийн этгээдийн хууль ѐсны эрх
ашгийг тууштай хамгаалж, монгол иргэдэд туслах сан байгуулан, консулын албыг
өргөжүүлэн бэхжүүлнэ.
Монгол орныг олон улсад сурталчлан таниулах үйл ажиллагааг өргөжүүлнэ
www.zaluu.com
www.zaluu.com
2.Франчайзинг
Франчайзингийн мөн чанар нь зах зээлд өндөр нэр хүндтэй франчайзер фирм,танил
бус хэрэглэгч франчайзиат фирмд тодорхой нөхцөлөөр өөрийн технологийн үйл
ажиллагааг болон барааны тэмдгийн эрх шилжүүлж өөрөөр хэлбэл лиценз дамжуулж
үүний оронд тодорхой нөхөн төлбөр авдагт оршино. Франчайзер гэдэг нь франчайзын
www.zaluu.com
www.zaluu.com
Худалдааны концессийн гэрээ хүчинтэй байгаа үед өөр онцлох хэрэгсэл болох
үйлчилгээ болон барааны тэмдэг,худалдааны зар чимэглэг,фирмийн нэрийн
зориулалтын дагуу ашиглахаар худалдан авагчдад хамгийн ойлгомжтой аргаар
мэдээлэх явдал байдаг.
www.zaluu.com
www.zaluu.com
сарын дотор эрх эдлэгч (франчайзер) нас барсан тохиолдолд худалдааны концессийн
гэрээгээрх бүх эрх,үүрэг үе залгамжлагчдад шилждэг. Үе залгамжлагчаас нас барагчийн
үүргийг биелүүлэх ба эрхийг хэрэгжүүлэх хүртэл эдгээр эрх ба үүрэг буюу үе
залгамжлагчийн хувиараа бизнес эрхлэн бүртгүүлэх хүртэл нотариатаас томилсон
зохицуулагч хэрэгжүүлнэ.
1. Барааны
2. Бизнес формат
Бизнес формат нь франчайз олгосны төлөө эхлэлийн шагнал авна. Энэ нь нэг удаа
буюу үйлдвэрийн барилгын талбайн сонголт сургалт болон бусад үйлчилгээний
франчайзын төлөө хэсэгчилсэн төлбөр болдог. Франчайзер өөрийнхөө үндсэн фондыг
франчайзиатад түрээсээр өгч,түүнд санхүүжилт хийхийг санал болгохын гадна тэр
өөрийн франчайзиатад зориулж бодит нийлүүлэгч болж ажиллах боломжтой байдаг.
Франчайзерийн орлого нь түүнд нэг удаа олгосон шагнал,байнгын шимтгэл,сар тутмын
хураамж,бодит орлогоос авах хүүгээс бүрдэнэ. Франчайзерийн орлогын уг сурвалж нь
франчайзиатад түрээслүүлсэн үл хөдлөх хөрөнгө,тоног төхөөрөмж,олгосон зээл,өмч
www.zaluu.com
www.zaluu.com
Бранд-стратегид:
Франчайзийн гэрээнд Франчайз өгөгчийн үүрэг нилээд чухал байдаг бөгөөд дараах
байдлаар тогтоосон байна.
1. Дистрибьютор гэрээ
2.Лицензийн гэрээ
Лицензийн гэрээ бол бусдыг өөрийн санаа, загвар, нэр логог худалдаанд
ашиглахаас сэргийлж патент, барааны тэмдэг, загвар эсвэл зохиогчийн эрх зэрэг монополь
эрхээр дамжуулан хийх бизнесийн хэлцэл юм.Лиценз нь лиценз авагчийг бүтээгдэхүүн
болон нэрийг төлбөртэйгээр ашиглах, борлуулахыг зөвшөөрдөг. Барааны тэмдгийн
лицензээр жишээ авбал лиценз авагч нь барааны тэмдгийг харилцан тохиролцож гарын
үсэг зурсан протокол болон чанарын зарчмын дагуу бараа, үйлчилгээндээ хэрэглэх бүрэн
эрхээр хангагддаг. Ямар нэгэн сургалт, бүтээгдэхүүнийг хөгжүүлэх стратеги болон
маркетингийн дэмжлэгтэр бүр үзүүлдэггүй.
Дээр өгүүлсэнчлэн франчайзийн гэрээ нь бизнест шинээр түрэн орж ирж буй
анхдагчид илүү түшигтэй юм. Энэхүү гэрээ. нь хоѐр талын үүрэг, сургалт, техникийн
зөвлөгөө зэрэг бүрэлдэхүүн хэсэгтэй, илүү нарийвчилсан лиценз бөгөөд оюуны өмчийн
бүх асуудлыг заалтаар оруулж өгсөн байдаг.
Гадаад оронд хөрөнгө оруулалтын ийм эх сурвалжийг дараах замаар олж болно.
2012-3 р улирал
17 Aug - 19 AugFranchising Expo & Business OpportunitiesMelbourneAustralia
07 Sep - 08 SepFranchise Opportunities Live 2012LondonUnited Kingdom
08 Sep - 09 SepFranchising Expo & Business OpportunitiesBrisbaneAustralia
2012-4 р улирал
05 Oct - 06 OctThe National Franchise ExhibitionBirminghamUnited Kingdom
2013-1 р улирал
17 Feb - 20 FebIFA Annual ConventionLas VegasUnited States
www.zaluu.com
www.zaluu.com
ФРАНЧАЙЗЫН ЗӨВЛӨЛ
Франчайзинг нь бусдын эзэмшиж байгаа бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний
брэндийг
ашиглан бизнесээ хамгийн түргэн хугацаанд захзээлд өргөжүүлэх боломжтой эрсдэл
багатайбизнес юм.
Энэхүү бизнес Монголд дөнгөж сууриа тавьжбайгаа шинэ бизнес бөгөөд төдийлөн
олон хүнмэдэхгүй байна. Иргэний хуулинд франчайзийн тухай зөвхөн нэг заалт байгааг эс
тооцвол франчайзын бие даасан хууль байхгүй.
Монголд хуруу дарам цөөхөн компани франчайзбизнесийг оруулж ирсэн байна. Жишээ нь
MCSCoca Cola ХХК, АНУ-ийн bd’s Mongolian barbeque,Солонгосын BBQ chichen, Их
Британийн Мэри стопс эмнэлэг гм.
Мөн нэлээд хэд хэдэн үндэсний франчайзорууд чар араасаа гарч ирж байна. Жишээ
нь: Миний дөт дэлгүүрийн сүлжээ, Everyday дэлгүүрийн сүлжээ, ХАС банк гм.
Франчайз бизнесийн эдийн засаг, жижиг бизнест үзүүлэх ач холбогдолыг ойлгож,
Монголын Үндэсний Худалдаа аж Үйлдвэрийн Танхим дэргэдээ 2007 оны 5-р сард
Франчайзийн Зөвлөлийг байгуулсан юм.
Тус Зөвлөлийн даргаар 2007-2008 онд “Монгол Ёс” хуулийн компанийн ТУЗ-ын
тэргүүн
Ж.Батзандан сонгогдон ажиллсан ба 2009 оны 1-рсараас одоог хүртэл MCS Coca Cola
ХХК-ийн захирал Л.Мягмаржав сонгогдон ажиллаж байна.
Тус зөвлөл одоогоор 20 гаруй гишүүдтэй ба дараахи үйл ажиллагаа явуулж байна:
• Холбогдох хууль дүрэм, журмыг судлан үзэж, өөрчлөлт хийх талаар санал гаргах,
шинээр хуулийн зохицуулалт гаргах, санал боловсруулах
• Б у с а д о р н ы и ж и л т ө с т э й байгууллагуудтай хамтран ажиллах, тэдний туршлагаас
судлах, энэ чиглэлээр олон улсын үзэсгэлэн яармагт оролцох
• Тухайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг олон улсын байгууллагуудтай холбоо
тогтоож ажиллах, төсөл хөтөлбөрт оролцох, хамтран хэрэгжүүлэх
Жи Эн Бевережис" ХХК
Компанийн нэр: М-Си-Эс Кока-Кола ХХК Дэлхийн үндэстэн дамнасан алдартай Кока-
Кола компанийн гэр бүлийн албан ѐсны гишүүн болж өндөр хүчин чадал бүхий ундааны
үйлдвэрийг ашиглалтанд оруулсан нь Монгол улсын түүхэнд анхдагч болон тэмдэглэгдсэн
юм.
Байгуулагдсан он: 2001 оны 09 дүгээр сар
Үйл ажиллагааны чиглэл: Кока-Кола, Фанта болон Спрайт ундаа, Бонакуа цэвэршүүлсэн
ус, Минут Мэйд жүүс, Нэстий цайны дотоодын үйлдвэрлэл, импортын ундаа, жүүсний
борлуулалт, түгээлт
Үйлдвэрлэлийн хүчин чадал: Үйлдвэрийн үндсэн шугам нь ундааг шилэн лонхонд савлах,
ундааг хуванцар саванд савлах, жүүс цайг боловсруулж савлах шугам гэсэн 3 үндсэн
шугамтай.
Үйлдвэрийн нийт талбай: . . . . . . кв.м
Дүгнэлт
Улс орнуудын хоорондох эдийн засгийн харилцаа эсвэл тэдний харилцан
хамаарлыг хэмжих бүдүүн тойм хэмжүүр нь ДНБ-ний бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний
экспорт, импортын харьцаа юм.
Өнөөгийн олон улсын эдийн засгийн асуудлууд Өнөөдөр дэлхийд тулгараад байгаа
хамгийн том олон улсын худалдааны асуудал бол хөгжсөн орнуудын өсөж буй
протекционизм бөгөөд мөн гурван гол худалдааны блокыг устгахад чиглэгдэж байгаа
дэлхийн ханд-лага юм.
Дэлхийн эдийн засгийн харилцааны системд єєрийн тодорхой орон зайг эзлэх
боломжтойг нотлон харуулсан бодит баримт юм.
1991 оноос хойш єнгєрсєн 16 жилийн хугацаанд эдийн засгаа либеральчлан зах
зээлийн харилцаанд шилжvvлэх, эдийн засаг, эрх зvйн шинэтгэлийг амжилттай хийсний
vр дvнд хувийн болон тєрийн ємчийн, холимог хэлбэрийн хэвшлvvд тогтож ДНБ-ний 80
орчим хувийг хувийн хэвшлийн хvрээнд vйлдвэрлэдэг болж байна. Єнєєгийн байдлаар
Монгол Улсын гадаад эдийн засгийн харилцаанд гурван vндсэн хэлбэр зонхилж байна.
Гадаадын шууд хєрєнгє оруулалт (ГШХО) бол хєрєнгє, технологи, мэдлэг зах зээл,
хамтдаа орж ирдэг эдийн засгийн харилцааны хамгийн дэвшилттэй хэлбэрийн нэг юм.
Монгол Улсын ГШХО-ып 2006 оны байдлаар 17 хувь БНХАУ, 12.4 хувийг Канад, 7.3
хувийг БНСУ, 4.9 хувийг Япон, 3.5 хувийг АНУ, 3.2 хувийг ОХУ. Их Британи,
Виржинийн арлууд нийлээд 5.8 хувийг оруулсан байна. 1990-2006 онд оруулсан гадаадын
хєрєнгє нь зєв ашиглаж чадвал vйлдвэрлэл vйлчилгээний хvрээг єргєжvvлж, ажлын байр,
орлогын эх vvсвэрийг нэмэгдvvлж, ядуурлыг бууруулж, хєгжлийг тvргэтгэхэд бодитой
хувь нэмэр оруулах боломжтой хэлбэр гэдэг нь харагдлаа.
Франчайзингийн мөн чанар нь зах зээлд өндөр нэр хүндтэй франчайзер фирм,танил
бус хэрэглэгч франчайзиат фирмд тодорхой нөхцөлөөр өөрийн технологийн үйл
ажиллагааг болон барааны тэмдгийн эрх шилжүүлж өөрөөр хэлбэл лиценз дамжуулж
үүний оронд тодорхой нөхөн төлбөр авдагт оршино. Франчайзер гэдэг нь франчайзын
лицензээр болох бөгөөд франчайзингийн системийн тэргүүлэх фирм юм.
www.zaluu.com
www.zaluu.com
Монголд хуруу дарам цөөхөн компани франчайзбизнесийг оруулж ирсэн байна. Жишээ нь
MCSCoca Cola ХХК, АНУ-ийн bd’s Mongolian barbeque,Солонгосын BBQ chichen, Их
Британийн Мэри стопс эмнэлэг гм.
Мөн нэлээд хэд хэдэн үндэсний франчайзорууд чар араасаа гарч ирж байна. Жишээ
нь: Миний дөт дэлгүүрийн сүлжээ, Everyday дэлгүүрийн сүлжээ, ХАС банк гм.
Ном зүй
www.google.mn
www.gogo.mn
Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимын вэб хуудас
Олон улсын эдийн засгийн харилцаа Авирмэд 2005 он