VI KHUAÅN ÑÖÔØNG RUOÄT

Heä vi khuaån ñöôøng ruoät

Cfu/ml
Heä vi khuaån ñöôøng ruoät

http://www.oley.org/lifeline/bacter.html
Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät

VK coù lôïi VK coù haïi

Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät
Vai troø heä vi khuaån ñöôøng ruoät

http://www.39kf.com/cooperate/qk/American-Society-for-Nutrition/017306/2008-12-28-549982.shtml
Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät

Laø vi khuaån sinh cö töï nhieân ôû ñöôøng ruoät. Coù

khoaûng 400 loaïi khaùc nhau coù theå phaân loaïi
theo hoï hay theo khaû naêng gaây beänh
Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät

PHAÂN LOAÏI

Vi khuaån ñöôøng ruoät

Hoï Enterobacteriacae Hoï Pseudomonaceae Hoï Vibrinoaceae Hoï Bacilliaceae Hoï Lactobacilliaceae

Gaây beänh chuyeân bieät Gaâybeänh cô hoäi

(Chi Salmonella, Shigella) (E.coli, Klebsiella,..)

Heä VK hoäi sinh Heä VK hoaïi sinh

Ñaëc ñieåm nuoâi caáy vi khuaån ñöôøng
ruoät

Vi khuaån ñöôøng ruoät

Vi khuaån gaây beänh Vi khuaån cô hoäi

chuyeân bieät

Khoâng leân men Leân men lactose

lactose
Ñaëc ñieåm nuoâi caáy vi khuaån ñöôøng
ruoät
NUOÂI CAÁY
Moâi tröôøng

MT khoâng ngaên chaën MT choïn loïc

MC, EMB SS BSA

(Pö leân men lactose)

Khoùm traéng Khoùm hoàng

(VK gaây beänh) (VK khoâng gaây beänh)

Phaân bieät VK gaây beänh ÖÙc cheá VK gram (+), E.coli ÖÙc cheá VK khaùc tröø Sal
vaø khoâng gaây beänh Sal, Shi moïc toát
Caùc loaïi khaùng nguyeân – Khaùng nguyeân O

Glycan

Oligosaccharid

Glucosamin

Acid beùo

Caáu truùc cuûa lipopolysaccharid

Khaùng nguyeân O

Vi khuaån Gram(-)

Bò phaù huûy

Lipid A

Ñoäc tính
Khaùng nguyeân O
- Laø KN cuûa thaønh teá baøo, caáu taïo bôûi LPS
(lipopolysaccharide)
- Ñaëc ñieåm:
 Chòu ñöôïc nhieät, khoâng bò huûy ôû 100 oC/2h
 Khaùng coàn
 Bò huûy bôûi formol 5%
 Raát ñoäc

- KN O gaây soát, giaûm baïch caàu sau ñoù taêng, giaûm

lympho baøo vaø BC aùi toan, shock vaø töû vong

- KN O gaëp khaùng huyeát thanh töông öùng gaây pö

ngöng keát O
Khaùng nguyeân H

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mboc4&part=A2740
Khaùng nguyeân H (KN tieâm mao)

- Laø KN cuûa tieâm mao, caáu taïo bôûi protein

- Ñaëc ñieåm:
 Khoâng chòu ñöôïc nhieät

 Bò huûy bôûi coàn 50o vaø proteinase

 Khoâng bò huûy bôûi formol 5%

- KN H gaëp KT töông öùng gaây pö ngöng keát H

Khaùng nguyeân K

http://homepages.uel.ac.uk/u0220158/
Khaùng nguyeân K

Vi khuaån Salmonella
Khaùng nguyeân K

http://parts.mit.edu/igem07/index.php/BerkiGEM2007Present4
Khaùng nguyeân K (KN nang hay KN maët ngoaøi)
- Chæ coù ôû 1 soá VK, caáu taïo bôûi LPS hay protein
- KN K che phuû VK seõ ngaên caûn pö ngöng keát O
- Lieân quan ñeán ñoäc tính cuûa VK
- ÔÛ Salmonella ñöôïc goïi laø KN Vi

Döïa vaøo thaønh phaàn KN O, H, K coù theå ñònh danh

ñöôïc VK vaø phaân bieät nhieàu thöù trong loaøi
Ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

ÑOÄC TOÁ

Noäi ñoäc toá Ngoaïi ñoäc toá

- Coù ôû haàu heát VK -Chæ 1 soá VK tieát
-Laø 1LPS -Gaây beänh lyù quan troïng
-Phoùng thích khi VK bò phaù huûy
-Beàn vôùi nhieät
Noäi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

Lipopolysaccharid
Noäi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

http://student.ccbcmd.edu/courses/bio141/lecguide/unit4/innate/lpsan.html
Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

ÑOÄC TOÁ

Noäi ñoäc toá Ngoaïi ñoäc toá

- Coù ôû haàu heát VK -Chæ 1 soá VK tieát
-Laø 1LPS -Gaây beänh lyù quan troïng
-Phoùng thích khi VK bò phaù huûy
-Beàn vôùi nhieät
Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

http://www.think-smart.co.za/Health/LivingGreen.html
Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol4no4/vandelG.htm
Ngoaïi ñoäc toá enterotoxin

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Enterotoxin_-_Pertussis_toxin_-_Diphteria_toxin_-_Ricin_toxin.png
Ngoaïi ñoäc toá

http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol5no2/schmittG.htm
Bacteriocin

1 soá VK saûn xuaát bacteriocin coù taùc duïng khaùng

khuaån ñoái vôùi VK cuøng hay khaùc loaøi. Coù theå duøng ñeå
ñònh type VK
Phaân loaïi bacteriocin

Bacteriocin

Phaân loaïi

Cô cheá Caáu truùc di Troïng löôïng Caùch thöùc

taùc ñoäng truyeàn phaân töû vaø ñöôïc saûn
baûn chaát hoùa xuaát
hoïc
Phaân loaïi bacteriocin

Bacteriocin

Phaân loaïi

Loaïi I Loaïi II Loaïi III

Chaát öùc cheá Protein nhoû Protein lôùn

peptid nhoû beàn vôùi nhieät khoâng beàn vôùi
nhieät
VI KHUAÅN GAÂY BEÄNH ÑÖÔØNG RUOÄT
CHI SALMONELLA

WHO-2008
Salmonella – Tổng quan

- Là một trong những bệnh phổ biến nhất lây nhiễm qua
thức ăn
- Hàng triệu ca nhiễm hàng năm  hàng ngàn ca tử
vong
- Từ những năm 1990, xuất hiện tình trạng đa kháng
thuốc nghiêm trọng
Salmonella – Tổng quan

10/2011
Salmonella – ñaëc ñieåm hình theå hoïc

- Được đặt tên theo Daniel Elmer Salmon

- Tröïc khuaån Gram (-), 0,5-3 µm, di ñoäng, hieáu khí tuøy
yù

S. typhi
Salmonella – Tính chaát sinh hoùa

- Phaûn öùng sinh hoaù : lactose(-), MR(+), VP(-), H2S

(+) indol (-), urease(-)

- Moâi tröôøng phaân laäp: MC, EMB, SS (khoùm khoâng

maøu), BSA (khoùm maøu ñen aùnh kim loaïi). Treân moâi
tröôøng raén coù ù 2 loaïi khoùm :
Daïng S: khoùm nhaün, troøn, loài
Daïng R: khoùm nhaên, deïp, khoâ
Salmonella
Salmonella E. coli

www.bd.com/ds/technicalCenter
http://www.nowpublic.com/tech-biz/mac-conkey-e-coli-s-typhi

Moâi tröôøng MC Moâi tröôøng BSA

Salmonella – Khaùng nguyeân

Salmonella

Khaùng nguyeân

KN O KN H KN Vi

> 60 type Phase 1, Gen ViA,

phase 2 ViB qui ñònh
Salmonella – Khaùng nguyeân

Salmonella

Di ñoäng Khoâng di ñoäng

Phase 1 Phase 2

KN H1 KN H2
Salmonella – Khaùng nguyeân H

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mcb&part=A2223
Salmonella – Phaân loaïi

Salmonella

Phaân loaïi

Khaùng nguyeân Maãu tieâu giaûi

> 2,500 maãu Nhạy cảm hay đề

huyeát thanh khaùng thöïc khuaån theå

Caàn O4-O9
Salmonella – Phaân loaïi theo khaùng nguyeân

Khaùng nguyeân
cuûa Salmonella

Phaân loaïi

KN O KN H KN Vi

Khoâng thay ñoåi Thay ñoåi

Salmonella – Phaân loaïi theo khaùng nguyeân

O"- "O" Phase 1 (motile) Phase 2 (non-motile)

Serovar
group antigens "H" antigens "H" antigens

E1 S. anatum 3,10 e,h 1,6

S. give 3,10 l,v 1,7

S. london 3,10 l,v 1,6

S. meleagridis 3,10 e,h l,w

E2 S. cambridge 3,15 e,h l,w

S. newington 3,15 e,h 1,6

E3 S. minneapolis (3),(15),34 e,h 1,6

E4 S. senftenberg 1,3,19 g,s,t no phase 2 antigen

S. simsbury 1,3,19 no phase 1 antigen z27

Salmonella – Phaân loaïi theo maãu ly giaûi

Salmonella
Phaân loaïi

Khaùng nguyeân

Phaân loaïi

Maãu ly giaûi

Nhaïy caûm, ñeà

khaùng vôùi 1 loaïi
thöïc khuaån theå
Salmonella – Khả năng gây bệnh

- Tất cả các chủng Salmonella đều có khả năng gây

bệnh ở người

- Phân loại dựa trên tính đáp ứng với vật chủ

 Salmonella Dublin: gây bệnh ở gia súc

 Salmonella Choleraesuis: gây bệnh ở heo

- Có thể truyền từ động vật sang người

- Thường xảy ra riêng lẻ (80%), ít xuất hiện trận dịch

Salmonella – Khaû naêng gaây beänh

S. typhi S. paratyphi A, B, C

Soát thöông haøn Soát phoù thöông haøn

Caáu truùc teá baøo ruoät

http://www.prn.org/index.php/progression/article/hiv_1_gastrointestinal_galt_267 http://www.ims.u-tokyo.ac.jp/EnMen/science/m_cells_e.html
Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn
Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn

http://www.bio.davidson.edu/Courses/Immunology/Students/Spring2003/Kenyi/IMMUNOLOGY%20Term%20paper.html
Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn

Thöùc aên nhieãm khuaån

Ruoät non

Haïch baïch huyeát

(UÛ beänh 7-10 ngaøy)

Ly giaûi, phoùng thích Vaøo maùu, gaây nhieãm

ñoäc toá khuaån huyeát

Aùp xe khu truù (baøng

quang, tuùi maät), trôû
veà oáng tieâu hoaù
 Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn
Tuaàn 1

Soát nheï, ho, ñau ñaàu, chaûy maùu cam

Tuaàn 2

Soát cao, phoåi coù tieán ran, noát ñoû ôû ngöïc

vaø buïng, tieâu chaûy, gan vaø laùch to

Tuaàn 3

Soát cao, maát nöôùc, chaûy maùu, thuûng

ruoät, vieâm naõo
Tuaàn 4

Giaûm soát, hoài phuïc

Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn

Beänh nhaân soát vaø laïnh

run xen keõ nhau
Soát 41 oC/5-7 ngaøy, coù
theå keøm gan, laùch to
Bieán chöùng: loeùt, chaûy
http://www.skinsight.com/atlas/typhoidFever-treatments.htm
maùu ruoät vaø thuûng ruoät
Salmonella – Ngoä ñoäc thöùc aên

http://www.trends-search.com/salmonella/trends.html
Salmonella – Ngoä ñoäc thöùc aên

Ngoä ñoäc thöùc aên: do S. typhymurium

 UÛ beänh 8-48 h
 Oùi möûa, tieâu chaûy, nhöùc ñaàu, soát nheï
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

http://www.nature.com/nrmicro/journal/v2/n9/fig_tab/nrmicro955_F2.html

Beänh phaåm: tuøy giai ñoaïn, beänh phaåm coù theå laø maùu, tuûy
xöông, phaân, nöôùc tieåu
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

Beänh phaåm

Chaån ñoaùn tröïc Chaån ñoaùn giaùn tieáp

tieáp

Pö Widal
Caáy maùu Caáy phaân Caáy nöôùc
tieåu
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

Chaån ñoaùn tröïc tieáp

– Caáy maùu: trong beänh soát thöông haøn, nhieãm khuaån huyeát
Tuaàn ñaàu caáy maùu (+) 90%
Tuaàn thöù 3: (+) 30-40% vaø tieáp tuïc giaûm nhanh
Neáu beänh nhaân ñaõ duøng khaùng sinh thì caáy tuûy xöông

– Caáy phaân: trong soát thöông haøn, (+) ôû tuaàn thöù 3-4
Trong ngoä ñoäc noäi ñoäc toá vi khuaån: caáy phaân töø nhöõng
ngaøy ñaàu

–Caáy nöôùc tieåu: trong soát thöông haøn, tæ leä döông tính song
song vôùi tæ leä phaân döông tính
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

Chaån ñoaùn giaùn tieáp: pö huyeát thanh hoïc

Pö ngöng taäp treân lam

VK + huyeát thanh khaùng

KN O

VK + huyeát thanh khaùng

KN H
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

Chaån ñoaùn giaùn tieáp: pö huyeát thanh hoïc

- Thöû nghieäm huyeát thanh Widal (1896); trong
beänh thöông haøn, phoù thöông haøn

Georges-Fernand-Isidor Widal (1862-1929)

Salmonella – Widal test

Ngöng keát trong oáng nghieäm tìm khaùng theå O, H trong

huyeát thanh beänh nhaân. Laáy maùu 2 laàn caùch nhau 1
tuaàn.

 Khaùng theå O xuaát hieän ngaøy thöù 8 vaø bieán maát

vaøo thaùng thöù 3

 Khaùng theå H xuaát hieän ngaøy thöù 12 vaø toàn taïi töø 6
thaùng ñeán 1 naêm
Salmonella – Widal test
Salmonella – Widal test

http://ssmmid.org/widal-test/
Salmonella – Ñieàu trò

– Ngoä ñoäc thöùc aên: khoâng duøng khaùng sinh, buø

nöôùc vaø chaát ñieän giaûi
Soát thöông haøn – phoù thöông haøn: caàn laøm
khaùng sinh ñoà
 Nhoùm Fluoroquinolon, Cephalosporin theá heä 3
(dạng tiêm chích dùng cho trẻ em)
 Chloramphenicol, Amoxicilline, Ampicillin,
Cotrimoxazole
Taêng lieàu khaùng sinh daàn ñeå traùnh dieät VK 1 luùc
seõ phoùng thích noäi ñoäc toá
Salmonella – Ñeà khaùng khaùng sinh

WHO-2008
Salmonella – Phoøng ngöøa

 Kieåm soaùt nguoàn nöôùc, thöïc phaåm

http://www.netterimages.com/image/3600.htm
Salmonella – Phoøng ngöøa

Mt khoâ: soáng Mt nöớc: soáng

vaøi tuaàn vaøi thaùng

Salmonella
Thöïc phaåm:
thòt, tröùng töôi
Tuû laïnh, ñoâng
ñaù: chaäm hay
ngöøng phaùt trieån Tieät khuaån:
pp Pasteur, böùc xaï ion
Salmonella – Phoøng ngöøa

 Vaccine
 Uoáng:
- Vi khuaån thöông haøn soáng Ty21a bò laøm
suy yeáu (Vivotif Berna )
- DTTAB (baïch haàu, uoán vaùn, thöông haøn)

 Tieâm: khaùng nguyeân Vi (Typhim Vi - Sanofi

Pasteur, Typherix - GlaxoSmithKline)
Treû em<2 tuoåi: 25 mg/IV, tieâm nhaéc laïi
moãi 3 naêm
Salmonella – Kết luận
CHI SHIGELLA

Andre Chantemesse vaø Georges-Fernand-Isidor

Widal tìm thaáy naêm 1888
Ñaëc ñieåm hình theå hoïc – tính chaát sinh hoaù

– Tröïc khuaån Gram (-), khoâng di ñoäng, khoâng coù

nang, khoâng sinh baøo töû , kî khí hay hieáu khí tuøy
yù
– Moïc deã daøng treân moâi tröôøng thoâng thöôøng (SS)
– Phaûn öùng sinh hoaù : lactose (-), citrat (-)
Shigella – Phaân laäp

http://textbookofbacteriology.net/themicrobialworld/Shigella.html
Shigella – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc

https://facultystaff.richmond.edu/~lrunyenj/Lab%20Page.htm Image: Max Planck Institut e for Infection Biology

Shigella – Khaùng nguyeân

Shigella

Khaùng nguyeân

KN O KN K
Shigella – Phaân loaïi

Döïa vaøo KN O vaø pö sinh hoaù , chi Shigella ñöôïc

chia laøm 4 nhoùm:
Nhoùm A:gaây dòch lôùn S. dysenteriae
Nhoùm B: S. flexneri
Nhoùm C
Nhoùm D: S. sonnei
Shigella – Ñoäc toá

ÑOÄC TO Á

Noäi ñoäc toáá Ngoaïi ñoäc toáá

LPS

Kích thích thaønh ruoät Ñoäc toá shiga

(S. dysenteriae)

Taùc ñoäng leân ruoät Taùc ñoäng TKTW

Tieâu chaûy Töû vong

Shigella – Naêng löïc gaây beänh

 10-100 vi khuaån ñuû gaây beänh

 Nhieãm khuaån Shigella thöôøng giôùi haïn ôû ñöôøng
tieâu hoaù
 Nhiễm Shigella do thức ăn, nước uống hay do tiếp
xúc trực tiếp giữa người – người
 Triệu chứng lâm sàng xuất hiện sau 1 – 2 ngày nhiễm
Shigella
 Bệnh nhân có thể tự hồi phục sau 7 ngày
Shigella – Naêng löïc gaây beänh

Shigella

Bieåu moâ nieâm maïc ruoät giaøø

(Hoaïi töû, ung loeùt, xuaát huyeát)

Ñau buïng quaën, ñi tieâu nhieàu, phaân nhaøy, coù maùu

Maát nöôùc, maát chaát ñieän giaûi

Shigella – Naêng löïc gaây beänh

http://www.nature.com/nri/journal/v4/n12/fig_tab/nri1499_F4.html
Shigella – Naêng löïc gaây beänh
Shigella – Naêng löïc gaây beänh

 ~ 2% bệnh nhân nhiễm S. flexneri có thể bị đau mắt,

đường tiểu kéo dài hàng tháng  hàng năm,  viêm
mạn tính
 Bệnh nhân có thể tạo đáp ứng miễn dịch với chủng
Shigella gây nhiễm trong ít nhất vài năm, tuy nhiên vẫn
có thể nhiễm chủng Shigella khác
Shigella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

– Beänh phaåm: chaát nhaøy cuûa phaân töôi trong thôøi

kyø ñaàu, chöa uoáng khaùng sinh. Xeùt nghieäm ngay

– Caáy: duøng moâi tröôøng MC, EMB, SS cho khoùm

khoâng leân men lactose

– Quan saùt KHV, pö sinh hoaù

– Phaûn öùng huyeát thanh hoïc: tìm khaùng theå

ngöng keát nhoùm trong huyeát thanh beänh nhaân
Shigella – Ñieàu trò

 Buø nöôùc, chaát ñieän giaûi

 Caàn laøm khaùng sinh ñoà. Cephalosporin theá heä

III, fluoroquinolon, ampicillin,
trimethoprim/sulfamethoxazole coù hieäu quaû ñieàu trò

Pivmecillinam TE 20 mg/kg 4 laàn/ngaøy x 5 ngaøy

NL 400 mg 4 laàn/ngaøy x 5 ngaøy

Ceftriaxone 50 -100 mg/kg/ngaøy IM, 2-5 ngaøy

Azithromycin TE 6 - 20 mg/kg/ngaøy x 5 ngaøy.

NL 1 - 1.5 g/ngaøy x 5 ngaøy
Shigella – Ñieàu trò hoã trôï

Buø nöôùc duøng dd buø nöôùc

IV Ringer lactate

Dinh döôõng ñaày ñuû, chia thaønh nhieàu böõa

nhoû

Caùc hoã trôï khaùc haï soát, giaûm ñau

Không nên dùng thuốc chống tiêu chảy

loperamide (Imodium*) hay
diphenoxylate kèm atropine
(Lomotil*)
Shigella – Phòng ngừa

Chưa có vaccine phòng ngừa bệnh lỵ

Vệ sinh tay trước bữa ăn

Giữ vệ sinh an toàn thực phẩm
Vibrio cholerae – Tổng quan

Theo WHO:
- 3 – 5 triệu ca mắc bệnh tả /năm  100.000 –
120.000 ca tử vong
- 80% ca được điều trị thành công bằng dung dịch muối
điện giải
- Nguyên nhân: dùng thức ăn và nước uống nhiễm
Vibrio cholerae

08/2011
Vibrio cholerae – Lịch sử

- Thế kỷ 19, dịch tả bắt nguồn từ Ấn độ

- 6 trận dịch đã xảy ra trên toàn cầu
- Trận dịch thứ 7 bắt đầu từ Nam Á (1961), đến châu
Phi (1971) và đến châu Mỹ (1991)

08/2011
Vibrio cholerae – Lịch sử
Vibrio cholerae – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc

– Tìm thaáy naêm 1854 töø nieâm maïc ruoät cuûa beänh
nhaân
– 1884 Koch phaân laäp ñaàu tieân
– Phaåy khuaån, Gram (-), di ñoäng nhanh nhôø tieâm
mao
Vibrio cholerae – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc

http://dhiez.wordpress.com/2008/05/02/virus-cholera-pada-manusia/

http://bepast.org/dataman.pl?c=lib&frame_nav=1&dir=docs/photos/cholera/&finish=flib&d=

Vibrio cholerea
Vibrio cholerae – Tính chaát sinh hoùa

– Nuoâi caáy deã daøng treân moâi tröôøng thoâng thöôøng

, phaùt trieån toát treân moâi tröôøng pH9, pepton kieàm,
kî khí tuøy yù

– Cheát trong moâi tröôøng acid, caùc chaát taåy truøng,

soáng 10’/55 oC. Soáng 4-7 ngaøy treân rau quaû töôi
Vibrio cholerae – Phaân loaïi

Vibrio

12 loaøi gaây beänh 22 loaøi khoâng

gaây beänh

V. cholerea O1

Ogawa Inaba Hikojima

Vibrio cholerae – Phân loại

- 02 chủng gây dịch lớn: O1 và O139

 O1: gây đại dịch
O139: phát hiện đầu tiên tại Bangladesh (1992)
- Các chủng non-O1, non-O139: gây tiêu chảy nhẹ
nhưng không phát triển thành dịch
- Hiện nay, xuất hiện chủng El Tor gây bệnh mới ở châu
Á, châu Phi  tiêu chảy nhiều, tỉ lệ tử vong cao
Vibrio cholerae– Khaùng nguyeân

Khaùng nguyeân cuûa V. cholerae:

– Khaùng nguyeân H bò huûy bôûi nhieät.

– Khaùng nguyeân O beàn vôùi nhieät

– Vi khuaån taû thuoäc nhoùm O1, chia laøm 3 type:

Ogawa, Inaba, Hikojima
Vibrio cholerae – Khaùng nguyeân O

http://www.hygiene.uni-wuerzburg.de/forschung/ag_reidl/lps_synthesis
Vibrio cholerae – Ñoäc toá

-Cholera enterotoxin: ngoaïi ñoäc toá protein, khoâng

beàn vôùi nhieät

-Hemolysin (Chuûng Eltor): ngoaïi ñoäc toá, phaù huûy

hoàng caàu

-Enzym mucinase laøm troùc vaûy bieåu moâ ruoät

-Neuraminidase laøm taêng thuï theå tieáp nhaän ñoäc toá

Vibrio cholerae – Cholera enterotoxin

Cholera enterotoxin laø goàm 2 phaàn A vaø B

-Phaàn B gaén vaøo thuï theå GM1 treân beà maët teá
baøo bieåu moâ

-Phaàn A goàm 2 caáu töû : A1 laø phaàn gaây ñoäc vaø

A2 giuùp A1 chui vaøo teá baøo

Laøm taêng saûn xuaát AMPc taêng tieát muoái

,nöôùc vaøo ruoät tieâu chaûy
Vibrio cholerae – Cholera enterotoxin

wikipedia
Vibrio cholerae – Ñoäc toá

http://www1.qiagen.com/geneglobe/PathwayView.aspx?pathwayID=108
Vibrio cholerae – Ñoäc toá

http://www1.qiagen.com/geneglobe/PathwayView.aspx?pathwayID=108
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh

Beänh taû chæ do V. cholerae O1 gaây ra khi:

- Chòu ñöôïc haøng raøo acid cuûa dòch vò
- Phaûi coù khaû naêng keát dính vaøo maøng nhaøy bieåu
moâ ruoät
- Tieát ñoäc toá
Vibrio cholerae– Khaû naêng gaây beänh

TCP: toxin-corregulated pilus

http://www.mrc-lmb.cam.ac.uk/genomes/madanm/articles/cholera.htm
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh

- 75% người nhiễm vi khuẩn tả nhưng không có triệu

chứng:
 V. cholerae tìm thấy trong phân sau 7 – 14 ngày nhiễm
 Là nguồn lây nhiễm cho cộng đồng
- 25% người có triệu chứng bệnh tả:
 80% có triệu chứng nhẹ và trung bình
 20% tiêu chảy mất nước cấp tính  tử vong nếu không
điều trị

WHO – 08/2011
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh

– Thôøi gian uû beänh 02 giờ - 5 ngaøy, khôûi phaùt ñoät

ngoät vôùi tieâu chaûy, oùi möûa, co thaét cô buïng

– Phaân gioáng nöôùc vo gaïo, coù maûnh nhaøy, teá baøo

bieåu moâ, chöùa nhieàu vi khuaån, muøi tanh

– Maát nöôùc vaø chaát ñieän giaûi nhanh choùng, coù theå
10-20 l/ngaøy roái loaïn ñieän giaûi vaø nöôùc
truïy tim maïch, voâ nieäu
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh

http://www.nature.com/nrmicro/journal/v7/n10/fig_tab/nrmicro2204_F3.html
Vibrio cholerae – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

– Beänh phaåm: laø phaân, maûnh nhaøy trong phaân hay

nöôùc noân oùi. Laáy beänh phaåm thôøi kyø ñaàu, tröôùc khi
duøng khaùng sinh. Giöõ beänh phaåm khoâng bò khoâ

– Tröôøng hôïp caáp cöùu: xem ngay di ñoäng

– Nuoâi caáy treân moâi tröôøng pH 9, pepton kieàm,

TCBS
Vibrio cholerae – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

V. cholerae trên môi trường TCBS (thiosulphate citrate bile salt sucrose)
CDC
Vibrio cholerae – Ñieàu trò

Tæ leä töû vong: khoâng ñieàu trò: 60%

ñieàu trò: < 1%

Buø nöôùc, chaát ñieän giaûi

Vibrio cholerae – Ñieàu trò

Kháng sinh: theo hướng dẫn của CDC

- Doxycyclin (liều duy nhất 300 mg)  người lớn

- Azithromycine  trẻ em, phụ nữ có thai

-Tetracyclin, Sulfaguanidine , Cotrimoxazole,

Orfloxacin, Ciprofloxacin, Chloramphenicol,
Erythromycin
Vibrio cholerae – Ñieàu trò

Guidelines for Cholera Treatment with Antibiotics

Organization Recommendation First- Alternate drug choices Drug choices for special
line populations
drug
choice
World Health Antibiotic treatment for Doxycyc Tetracycline Erythromycin is
Organization 21 cholera patients with line recommended drug for
severe dehydration only children
Pan American Health Antibiotic treatment for Doxycyc Ciprofloxacin Erythromycin or
Organization 22 cholera patients with line Azithromycin azithromycin
moderate or severe recommended as first-line
dehydration drugs for pregnant women
and children Ciprofloxacin
and doxycycline
recommended as second-
line drugs for children
International Centre for Antibiotic treatment for Doxycyc Ciprofloxacin Erythromycin
Diarrhoeal Disease cholera patients with some line Azithromycin recommended as first-line
Research, Bangladesh 23 or severe dehydration Cotrimoxazole drug for children and
pregnant women
Medicins Sans Frontieres Antibiotic treatment for Doxycyc Erythromycin
24 severely dehydrated line Cotrimoxazole
patients only Chloramphenicol
Furazolidone

CDC
Vibrio cholerae – Phòng ngừa

 Giaùm saùt dòch teã hoïc, phaùt hieän kòp thôøi nguoàn
beänh:
Veä sinh moâi tröôøng
Veä sinh nguoàn nöôùc
Veä sinh thöïc phaåm

 Vaccine: vuøng dòch vaø khaùch du lòch

Vibrio cholerae – Phòng ngừa

Vaccin dùng đường uống: tế bào vi khuẩn tả bị làm chết

 Dukoral:

o Sử dụng > 60 nước

o Tác dụng trong thời gian ngắn (4-6 tháng)

o Hiệu quả đạt 85 – 90% đối với V. cholerae O1

o Áp dụng với mọi lứa tuổi

Vibrio cholerae – Phòng ngừa

Vaccin dùng đường uống:

 Shanchol :

o Tác dụng trong thời gian dài hơn

o Hiệu quả đối với V. cholerae O1 và O139

o Áp dụng với trẻ em < 5 tuổi

Vibrio cholerae – Ñieàu trò
Vibrio cholerae – Voøng sinh thaùi
Vibrio cholerae – Voøng sinh thaùi

http://vietsciences.org/timhieu/khoahoc/ykhoa/dichta.htm
ESCHERICHIA COLI
Hieän dieän töï nhieân ôû ruoät, nhieàu nhaát ôû ruoät giaø

Shirley Owens, Michigan State University

E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc

– Tröïc khuaån Gram (-), khoâng sinh baøo töû, di ñoäng

hay khoâng

– Moïc treân moâi tröôøng MC, EMB, kî khí tuøy yù

E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc

http://asymptotia.com/category/science/biology/
E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc

Moâi tröôøng MacConkey

http://ceficad.com/sitemap.aspx http://first6weeks.blogspot.com/2007_12_01_archive.html

E. coli
E. coli – Ñaëc ñieåm sinh hoùa

Phaân bieät E. coli vôùi vi khuaån ñöôøng ruoät khaùc:

duøng thöû nghieäm IMVIC:
 Indol: tryptophanase ly giaûi tryptophan thaønh
indol, duøng thuoác thöû Kovacs ñoû (+)
 MR: glucose (+) ñoû
 VP(-) vàng
 Citrat (-) xanh lá cây
E. coli – IMVIC test

Indol MR VP Citrat
http://www.mc.maricopa.edu
E. coli – Khaùng nguyeân

Khaùng nguyeân
cuûa E. coli

150 KN O 50 KN H 100 KN K

Ñoäc toá :ngoaïi ñộc toá (enterotoxin), hemolysin,

β-lactamase, bacteriocin
E. coli – Ñoäc toá
E. coli – Khaû naêng gaây beänh

http://www.nature.com/nrmicro/journal/v8/n1/fig_tab/nrmicro2265_F1.html

Tuøy thuoäc vò trí vi khuaån xaâm nhaäp

E. coli – Khaû naêng gaây beänh

KHAÛ NAÊNG GAÂY BEÄNH

E.coli

Nhieãm khuaån ñöôøng tieåu Nhieãm khuaån huyeát Vieâm maøng naõo Tieâu chaûy
Trieäu chöùng: tieåu gaét, ñau, tieåu ra Khi söùc ñeà khaùng cô theå giaûm
maùu, muû û EPEC ETEC EIEC VTEC
(Enteropathogenic E.coli) (Enterotoxigenic E.coli) (Enteroinvasive E.coli) (Verocytoxin E.coli)
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi

- Enterotoxigenic E. coli (ETEC)

- Enteroaggregative E. coli (EaggEC)
- Enteropathogenic E. coli (EPEC)
- Enterohemorrhagic E. coli (EHEC)
- Enteroinvasive E. coli (EIEC)
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi

EPEC:- gaây tieâu chaûy ôû treû döôùi 2 tuoåi

- coù theå khoâng phaùt hieân ñoäc toá

ETEC: gaây tieâu chaûy vôùi trieäu chöùng gioáng beänh taû, phaân
coù ñaøm, maùu. Tieát 2 ñoäc toá:
- LT (heat labile): khoâng beàn vôùi nhieät, gioáng ñoäc toá taû
- ST (heat stable): beàn vôùi nhieät
- Khoâng bò baát hoaït ôû 100 0C/30’
- Taùc ñoäng treân guanylate cyclase, laøm gia taêng
cGMP
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi

VTEC gaây vieâm ñaïi traøng xuaát huyeát

EIEC gaây tieâu chaûy gioáng lî tröïc khuaån, tieát ñoäc toá gioáng
shigatoxin goïi laø SLT (Shiga Like Toxin)
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi
Xuất huyết
đại traøng

Hoäi chöùng
taû

Hoäi
chöùng lî

http://microbewiki.kenyon.edu/index.php/Escherichia
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mmed&part=A1418
E. coli – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

-Beänh phaåm: phaân, nöôùc tieåu, dòch naõo tuûy, maùu

-Nuoâi caáy treân moâi tröôøng MC khoùm maøu hoàng,

EMB cho khoùm tím than aùnh kim loaïi

-Phaûn öùng sinh hoùa

-Thöû nghieäm xaùc ñònh nhoùm gaây tieâu chaûy

- EPEC: duøng pö ngöng taäp treân lame
- ETEC: duøng pö ELISA tìm LT, tieâm nöôùc loïc
canh caáy vaøo chuoät tìm ST
E. coli – Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa

Ñieàu trò
Caàn laøm KSÑ
Duøng khaùng sinh: Amoxicillin, Cephalosporin,
Ciprofloxacin, Aminoglycosid

Phoøng ngöøa
Veä sinh veà moâi tröôøng, thöïc phaåm
CHI CAMPYLOBACTER – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc

- Gram (-), hình daáu phaåy, 0,3-0,6 µm, di ñoäng nhanh

nhôø 1 hay 2 tieâm mao ôû 1 hay 2 ñaàu

- Nhaân ñoâi chaäm neân caàn phaân laäp treân moâi tröôøng
maùu, coù khaùng sinh hoaëc duøng phöông phaùp loïc.

- Taêng tröôûng trong ñieàu kieän coù 5-10% O2, 42-45 oC

Campylobacter – Ñaëc ñieåm vi kuaån hoïc

http://www.maf.govt.nz/mafnet/rural-nz/research-and-development/pest-control/
campylobacter-on-a-dairy-farm/campylobacte04.htm

http://www.campylobacterblog.com/articles/campylobacter-watch/
Campylobacter – Phaân loaïi

2 nhoùm chính:

-C. jejuni: gaây tieâu chaûy

-C. fetus: gaây beänh ngoaøi ruoät

C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh
Toàn taïi trong söõa, thöïc phaåm, nöôùc ôû 4 oC trong
nhieàu tuaàn, ñoâi khi coù trong phaân chim, thuù

-C. jejuni:

Qua mieäng, ñònh cö taïi nieâm maïc ruoät

Gaây beänh do tieát ñoäc toá ruoät

Sau khi ñònh cö taïi ruoät non, baét ñaàu xaâm laán

Trieäu chöùng: thôøi gian uû beänh 1-7 ngaøy; côn ñau

buïng döôùi caáp, phaân loûng coù ñaøm, maùu, soát. Beänh
töï giôùi haïn trong 3-5 ngaøy
C. jejuni – Caáu truùc beà maët vaø khaû naêng gaây beänh

http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F2.html
C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh

http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F1.html
C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh

http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F5.html
C. fetus – Khaû naêng gaây beänh

Gaây nhieãm khuaån huyeát, vieâm maøng naõo, vieâm

van tim.

Xeùt nghieäm: phaân laäp töø maùu

Campylobacter – Chaån ñoaùn vi kuaån hoïc

Quan saùt tröïc trieáp phaân: tìm vi khuaån, di ñoäng

Nuoâi caáy: moâi tröôøng thaïch maùu chöùa

vancomycin, trimethoprim, polymycin B

Dòch teã hoïc

Chieám 4-10% caùc tröôøng hôïp tieâu chaûy nhieãm

khuaån
Campylobacter – Ñieàu trò

-Nhieãm khuaån huyeát: gentamycine

- Vieâm ruoät: erythromycin, tetracyclin,

chloramphenicol, quinilon trong 10-20 ngaøy; ñeà khaùng
cephalexin, penicillin
Campylobacter – Phoøng ngöøa

http://www.consumerreports.org/cro/food/food-safety/chicken-safety/chicken-safety-1-07/overview/0107_chick_ov.htm
KEÁT LUAÄN

http://activity.ntsec.gov.tw/lifeworld/english/content/disease_cc8.html