Professional Documents
Culture Documents
GK Gujarati PDF Part Best GK
GK Gujarati PDF Part Best GK
બધયતનધ
નલધ કેગ :
યધજીલ ભશયિ
;\5FNS
S[P VFZ S8FlZIF D]P5M: EMZM, TF : YZFN lH<,M : aFGFXSF\9F 5LG : #(55&&
Octomber
Web 2017 Knowledge
site : www.krkatariya.blogspot.com/ World Page 1
Email :katariya21@gmail.com
લષ : ૨ અંક નં : ૧૫ વં ગ અંક નં : ૧૫ ઓક્ટફય : ૨૦૧૭
JFRS lD+MG[PPPP
‘Knowledge World’ વધભધયમક દય ભરશનધની ૧ થી ૫ તધયીખ લચ્ચે પ્રકધયળત કયલધભધં આલે છે .
તથધ WhatsApp યથી લરિંક ભેલલધ ભધટે ભ નં : ૯૬૨૪૬ ૯૬૭૮૨ ય Join_Kw રખી SMS કયલ.
આ વધભયમકન મખ્મ શેત ળૈક્ષલણક તેભજ લતષભધન પ્રલધશની ભધરશતી યી ધડલધન છે .
ફધક, યળક્ષક, સ્ધધષ ત્ભક યીક્ષધની તૈમધયી કયતધ યલધધથીઓ ભધટે ખ ૂફજ ઉમગી થધમ એલધ રેખ અને
જે તે રેખની જલધફદધયી રેખકની તધની યશેળે. અંક ળક્ય એટર ભરયરશત ફનધલલધભધં આલળે. ભર
!P DFZL JFTPPPP
સજ્ઞ વધયસ્લત યભત્ર !
વધદય નભસ્કધય ! ‘Knowledge World’ નધ ંદયભધ અંકભધં આ વોને ભતધં અનેયી રધગણી
અને આનંદ વ્મક્ત કરં છં . ખ ૂફજ થડધ વભમ ભધં આ વધભયમક ગજયધતનધ ખ ૂણે - ખ ૂણે શોંચત ં થઈ ગય ં
છે . આ વધભયમક ગજયધતનધ સ્ધધષ ત્ભક યીક્ષધની તૈમધયી કયતધ યલધધથીઓ સધી શચે અને થડં
નરેજ તેભનધ સધી શોંચે એલ અભધય આ નધનકડ પ્રમધવ છે .
VF V\SDF\PPPP
૧. ભધયી લધત ૬. વીદી વૈમદની જાી
રાર ફશાદય ળાસ્ત્રી ( ફીજી ઓક્ટોફય, ૧૯૦૪ - અબગમાયભી જાડયઆયી, ૧૯૬૬), બાયત
દે ળના ત્રીજી રોકવબાના અને ફીજા સ્થામી લડા પ્રધાનભુંત્રી શતા. તેઓ ૧૯૬૩-૧૯૬૫ના લચ્ચેના
વભમભાું બાયત દે ળના પ્રધાન ભુંત્રી શતા. એભનો જડભ મગરવયામ, ઉત્તય પ્રદે ળ ખાતે થમો શતો.
જીલન ચરયત્ર
રાર ફશાદય ળાસ્ત્રીનો જડભ ૧૯૦૪ભાું થમા ફાદ મગરવયામ, ઉત્તય પ્રદે ળ ખાતે રાર ફશાદય
શ્રીલાસ્તલ નાભથી ઉછે ય થમો શતો. એભના વતા ળાયદા પ્રવાદ એક ગયીફ વળક્ષક શતા, ેઓ
ત્માયફાદ યાજસ્લ કામાયરમ ખાતે બરવક (ક્રાકય ) ફડમા શતા.
બાયત દે ળને સ્લતુંત્રતા પ્રાપ્ત થમા શ્ચાત ળાસ્ત્રીજીને ઉત્તય પ્રદે ળ યાજ્મના વુંવદીમ વબચલ
તયીકે વનયક્ત કયલાભાું આવમા શતા. ત્માયફાદ તેઓ ગોવલિંદ લલ્રબ ુંતના મખ્મભુંત્રી તયીકેના
કામયકા દયવભમાન પ્રશયી તેભજ માતામાત ભુંત્રી ફડમા શતા. માતામાત ભુંત્રી તયીકેના વભમ
દયવભમાન એભણે પ્રથભ લાય ભદશરાને ફવ-વુંલાશક (ફવ-કુંડક્ટય) તયીકેના દ ય વનયક્ત કયી નલો
ચીરો ચાતમો શતો. પ્રશયી વલબાગના ભુંત્રી થમા ફાદ એભણે બીડને વનમુંત્રણભાું યાખલા ભાટે રાિી
પ્રશાયને ફદરે ાણી છાુંટલાનો પ્રમોગ કયી તેનો પ્રાયું બ કયાવમો શતો. ૧૯૫૧ના લયભાું, જલાશય રાર
નેશળના નેત ૃત્લભાું તેઓને અબખર બાયત કોંગ્રેવ કવભટીના ભશાવબચલ તયીકે વનયક્ત કયલાભાું આવમા
યળક્ષણ
એભન ું વળક્ષણ શદયળચુંદ્ર ઉચ્ચ વલદ્યારમ અને કાળી વલદ્યાીિ ખાતે થય ું શત ું. અદશિંમાથી જ
એભને "ળધસ્ત્રી" તયીકેની ઉાવધ પ્રાપ્ત થઇ ે એભના નાભ વાથે જીલનમુંત જોડામેરી યશી. એભન ું
વળક્ષણ શદયળચુંદ્ર ઉચ્ચ વલદ્યારમ અને કાળી વલદ્યાીિ ખાતે થય ું શત ું.
જીલન દળષન
એભના વતા વભઝાયયના શ્રી ળાયદા પ્રવાદ અને એભના ભાતા શ્રીભતી યાભદરાયી દે લીના ત્રણ
ત્રોભાુંથી તેઓ ફીજા શતા. ળાસ્ત્રીજીની ફે ફશેનો ણ શતી. ળાસ્ત્રીજીના ળૈળલકાભાું જ એભના વતાન ું
વનધન થય ું શત ું. ઈ. વ. ૧૯૨૮ભાું એભનાું રગ્ન શ્રી ગણેળપ્રવાદની ત્રી રબરતાદે લી વાથે થમાું અને
એભને છ વુંતાનો શતાું.
સ્નાતકની વળક્ષા વભાપ્ત કમાય ફાદ તે બાયત વેલક વુંઘ જોડે જોડાઈ ગમા અને દે ળવેલાન ું વ્રત
રેતા અશીંથી જ ોતાના યાજનૈવતક જીલનની શળઆત કયી. ળાસ્ત્રીજી વલશદ્ધ ગાુંધીલાદી શતા. તેઓ
આખ ું જીલન વાદગીથી યહ્યા અને ગયીફોની વેલાભાું ોતાની આખી જજિંદગી વભવિત કયી દીધી.
બાયતીમ સ્લાધીનતા વુંગ્રાભના દયે ક ભશત્લ ૂણય કામયક્રભોભાું એભની બાગીદાયી યશી, અને ેરોભાું યશેવ ું
ડલ ું ેભાું ૧૯૨૧ની અવશકાયની ચલ અને ૧૯૪૧ન ું વત્માગ્રશ આંદોરન વૌથી મખ્મ શત ું. એભના
યાજનૈવતક દદગ્દળયકોભાું શ્રી ળોત્તભદાવ ટુંડન, ુંદડત ગોવલિંદફલ્રબ ુંત, જલાશયરાર નેશફૃ લગેયે
મખ્મ શતા. ૧૯૨૯ભાું ઇરાશાફાદ આવમા છી તેભણે શ્રી ટુંડનજીની વાથે બાયત વેલક વુંઘના
ઇરાશાફાદ એકભના વબચલના ફૃભાું કાભ કય.ું અદશિં તેઓ નેશફૃને ભળ્મા. ત્માય છી તેભનો શોદો
વનયું તય લધતો ગમો. ેભકે નેશફૃ ભુંવત્રભુંડભાું ગૃશભુંત્રીના શોદા ય તેઓ ળાવભર થમા. આ દ ય
તેઓ ૧૯૫૧ સધી યહ્યા.
ળાસ્ત્રીજીને તેભની વાદગી, દે ળબસ્ક્ત અને ઇભાનદાયી ભાટે આખ ું બાયત શ્રદ્ધા ૂલયક માદ કયે છે .
તેભને લય ૧૯૬૬ભધં બધયત યત્નથી વડભાવનત કયલાભાું આવમા.
જવેપ ભેક્લધન (૦૯ ઓક્ટફય, ૧૯૩૫ - ૨૮ ભધચષ, ૨૦૧૦) ગજયધતી બધધનધ અને એભધં ણ
દલરત વધરશત્મનધ વલષશ્રેષ્ઠ વધરશત્મકધય ભધનલધભધં આલે છે . તેભન જન્ભ ગજયધતનધ વમ ૄધ્ધ ચયતય
પ્રદે ળનધ ઓડ (શધર જજલ્રોઃ આણંદ) ધવે આલેર ત્રધણર ગધભનધ લિસ્તી ધભષ ધતધ એક વધભધન્મ
લણકય કટં ફભધં થમેર. જન્ભથી જ ગયીફી, છધતણધ અને આબડછે ટબમધાં લરણની અવહ્ય
અડચણન વધભન કયીને ૧૯૬૭ભધં પ્રથભ લગષ ભધં ફી. એ.; ૧૯૬૯ભધં દ્વિયતમ લગષ ભધં એભ. એ. અને
૧૯૭૧ભધં પ્રથભ લગષ ભધં ફી. એડ. થમધ. કરેજભધં રેક્ચયય તયીકેની કધયરકરદિ ભધં તેભને કરેજની નકયી
છડી દઇ ગધભડધની ળધધભધં જલધ દફધણ કયલધભધં આવ્ય અને અન્મ ઘણી તક્રીપ વશન કયલી ડી.
જીલનનધ આલધ અવંખ્મ અનબલ અને જ્ઞધયતપ્રથધ આધધયીત સ્લોઃનજયે યનશધે ર અત્મધચધયને તેભણે
તધનધ રખધણભધં લધચધ આી અને અવર ચયતયી બધધભધં ગધભડધનધ અછત અને છધત
જ્ઞધયતવભધજની યલતકકથધઓને એક ભધધ્મભ ર ધડય છે . તેભની રખેર યે ખધલચત્ર "વ્મથધનધ યલતક"
(૧૯૮૫) અને નલરકથધ "આંગીમધત" (૧૯૮૮) ને ગજયધત વધરશત્મ અકધદભીન પ્રથભ ધયીતીક
પ્રધપ્ત થમેર. આ ઉયધંત તેભનધ અન્મ ઘણધ રખધણને યલયલધ યસ્કધય ભે ર છે .
જવેપ ભેક્લધન
વ્મલવધમ અધ્મધન, વધરશત્મકધય.
રધક્ષલણકતધ
ચયતયી અને દલરત વભધજની જેલી ફરધમ છે , તેલી જ ફળૂકી અને તદી બધધન વચટ
પ્રમગ, યલર રેખન, વનવનધટીબયી ઘટનધઓ, અને આંચક આે તેલધ આદળષલધદી વંતધત્રની વધથે
વધભધ છે ડધનધ ળેતધન ળધં ચરયત્રની વંયભશ્ર યભરધલટ, તેભની ઘણી યચનધઓ કથધરૂે આત્ભકથધનધત્ભક છે .
વર્જન
નલરકથધઓ
યે ખધલચત્ર
ટૂંકી લધતધષઓ
વધધનધની આયધધનધ પયી આંફધ મ્શયે
ન્નધબધબી આરકિડનધં ફૂર
આગ પયી આંફધ મ્શયે
યનફંધ
વ્મતીતની લધટે વંસ્કધયની લધલેતય
ગરધં પ્રભન
ં ધં
વંધદન
અભય વંલેદન કથધઓ અયયલિંદ વોયબ
અનધભતની આંધી એક રદલંગત આત્ભધની જીલન વોયબ
અશેલધર
બધરનધં બભ બીતય લશેરી યઢન ં લરણ ં
ઉઘડય ઉઘધડ અને આલી લયધ
સલણષચર
ં ક
વેંટ ઝેયલમવષ સલણષચર
ં ક (૧૯૮૧) ગજયધત યધજ્મ વધરશત્મ અકધદભી
ધરયતયક
વંસ્કધય ઍલડષ (૧૯૮૪) વધધનધની આયધધનધ (૧૯૮૫)
અલબલધદન ટ્રપી (૧૯૮૭) ભધયી યણેતય (૧૯૮૬)
ભેઘ યત્ન ઍલડષ (૧૯૮૯) જનભ જરધં (૧૯૮૭)
ધનજી કધનજી સલણષચર
ં ક (૧૯૯૦) ભધયી લબલ્ ં (૧૯૮૮)
કનૈમધરધર મળ
ં ી સલણષચર
ં ક (૧૯૯૫) ન્નધબધબી (૧૯૯૦)
ગજયધત યધજ્મ વધરશત્મ અકધદભી ધરયતયક વધરશત્મ અકધદભી, રદલ્શી (૧૯૮૯)
વધધનધની આયધધનધ (૧૯૮૫)
વંસ્થધગત વફંધ
ગજયધત યલભતધ ઉમર ૂષ ન રયદનધ ઉપ્રમખ
ગજયધત ખેતયલકધવ રયદ વધથે ગધઢ- વરિમ વશમગ
વેલધ, રકધમન, નલવર્જન, વંકલ્, રયસ્તધ અને યલશ્વગ્રધભ જેલી સ્લૈચ્છીક વંસ્થધઓ વધથે વરિમ વશમગ
1978 થી 1982 : ગજયધત યધજ્મ છધતલગષ ફડષ , ગધંધીનગયનધ વભ્મ
1987 થી 1990 : ગજયધત યધજ્મ ધઠયસ્તક ફડષ , ગધંધીનગયનધ વભ્મ
1988 થી 1990 : ગજયધત યધજ્મ વયકધયની ડૉ.ફધફધવધશેફ આંફેડકય જીલનચરયત્ર વયભયતનધ વભ્મ
1989 : ગજયધત યધજ્મ વયકધય િધયધ ડૉ.ફધફધવધશેફ આંફેડકય જીલનચરયત્રનધ ભનનીત રેખક
1985 થી 2000 : ગજયધતી વધરશત્મ રયદની કધયફધયીનધ વભ્મ
ં ૂ ધમેરી વયભયતનધ વભ્મ
1997 થી 2002 : ગજયધતી વધરશત્મ અકધદભી,ગધંધીનગયની ચટ
1992 થી 1997 : આણંદ નગયધલરકધની યળક્ષણ વયભયતનધ અધ્મક્ષ
દલરત વધરશત્મ અકધદભી, ગધંધીનગયનધ અધ્મક્ષ
કચ્છન ું ભોટું યણ કે કચ્છન ું ભશાન યણ કે ભાત્ર કચ્છન ું યણ, એ ભોવભી ક્ષાય કણ (salt marsh)
છે ે થયના યણભાું આલેર છે . આ બાગ ગજયાતના કચ્છ જજલ્રાભાું આલે ું છે , અને તેનો અમક બાગ
વવિંધ ાદકસ્તાનભાું આલેર છે .
અનિભલણકધ
૨ લનસ્વત સ ૃન્ષ્ટ
૩ પ્રાણી સ ૃન્ષ્ટ
૪ બમ અને વુંલધયન
૫ બાયત - ાદકસ્તાન
આંતયયાષ્રીમ વીભા
૬ ચીય ફત્તી
૭ પ્રખ્માત વુંસ્કૃવતભા
કચ્છન ું ભોટું યણ એ કચ્છના નાના યણ અને ફન્ની ક્ષેત્રની ઘાવ ભ ૂવભ એ ૩૦૦૦૦ ચો દકભી ન ું
ક્ષેત્ર છે ે વવિંધ નદીના મખથી કચ્છના અખાત સધી વલસ્તયે રો છે . આ કણ સયે ડદ્રનગય જજલ્રા ના
ખાયાઘોડા ગાભને સ્ળે છે . બાયતના ઉનાફૄ ચોભાવાભાું વાટ ક્ષાયીમ મ ૃદાનો યણ પ્રદે ળ અને વાટ
કણ ે વમદ્ર વાટીથી ૧૫ ભીટય ઉંચાઈએ આલેર છે તે સ્સ્થય ાણીથી બયાઈ જામ છે . તેભાું લચ્ચે
લચ્ચે કાુંટાા છોડ ઝાુંખયા લાા યે તીના ટાઓ શોમ છે . આ ક્ષેત્ર ભોટાું અને નાના સ ૂયખાફ
(ફ્રેવભિંગો)ના પ્રજનન ક્ષેત્ર છે અને તેને સયબક્ષત ક્ષેત્ર ઘોીત કયાય ું છે . જ્માયે વૌથી લધ તીવ્ર
ભોવભભાું વશ્ચભભાું આલેર ખુંબાતનો અખાત અને ૂલે આલેર કચ્છનો અખાત ફુંને બેગા ભી જામ
છે . વમદ્રના ાણીની બયતી કાભાું બાયતીમ જગરી
ું ગધેડા ેલા પ્રાણીઓ ફેટ તયીકે ઓખાતી ઉંચી
ભ ૂવભ ય આશ્રમ રે છે .
લનસ્યત સ ૃષ્ષ્ટ
આ કણની લનસ્વત સ ૃન્ષ્ટભાું અગ્પ્રડા અને વેડચયવ પ્રજાવતના ઘાવ વાથે અડમ કાુંટાા
ઝાુંખયાઓનો વભાલેળ થામ છે .
પ્રધણી સ ૃષ્ષ્ટ
બાયત અને ાદકસ્તાનભાું પેરામરેરા કચ્છન ું યણ એક ભાત્ર ક્ષેત્ર છે જ્માું સ ૂયખાફ પ્રજનન કયે
છે . આ ઉયાુંત રાલયીની ૧૩ પ્રજાવતઓ ણ કચ્છના યણભાું ભી આલે છે . કચ્છના નાના યણભાું
જગરી
ું ગધેડાની વલશ્વની અંવતભ લસ્તી અસ્સ્તત્લ ધયાલે છે . આ ક્ષેત્રભાું અડમ વસ્તન ેભકે યણ વળમા,
વોનેયી વળમા, બચિંકાયા, નીરગામ અને બમગ્રસ્ત કાબમાય ઓલા ભે છે . આ કણ ઘણા સ્થાુંતય
કયનાયા ક્ષીઓ ભાટે આયાભ સ્થ છે અને રગબગ ૨૦૦ જાવતના ક્ષી પ્રજાવતન ું ઘય છે . ેભાું
બમગ્રસ્ત રેસ્વય ફ્રોયીકન નએ શૌફયા ફસ્ટડય ળાવભર છે .
બમ અને વંલધષન
ભોટાબગન ું કણ ક્ષેત્ર વુંયબક્ષત ક્ષેત્ર વઘવત થમેર છે તેભ છતાું ણ ઘાવચાયો અને ફતણ
બેગ ું કયવ,ું ભીઠું કલવ ું ેલી દક્રમાઓ અને તેને કાયણે લધેરા લાશન વમલશાયને દયણાભે પ્રાણી જીલન
વાભે બમ ઉબો થમો છે . બાયત તયપ આલેર કચ્છના યણભાું ઘણાું અબમાયણ્મો આલેરા છે . કચ્છનઅ
જજલ્રા ભથક ભજથી આ વમ ૃદ્ધ માયલયનીમ ક્ષેત્રો ભાું જઈ ળકામ છે ેભકે બાયતીમ જગરી
ું ગધેડા
(ઘ ૂડખય) અબમાયણ્મ, કચ્છ યણ અબમાયણ્મ, નાયામણ વયોલય અબમાયણ્મ, ફન્ની ઘાવ ભ ૂવભ
બાયતભાું કચ્છના યણની ઉત્તયીમ વીભા ાદકસ્તાન વાથેની આંતયયાષ્રીમ વીભા નક્કી કયે છે .
આ વીભાની યાષ્રીમ વીભા સયક્ષા દ દ્વાયા અત્મુંત કડક યીતે ચોકી કયામ છે . કયી લાતાલયણીમ
દયસ્સ્થવતનો વાભનો કયલાની તાબરભ અશીં વૈવનકોને અામ છે . આ ક્ષાયીમ કણ ેભાું પ્રાકૃવતક
લાયનો બુંડાય છે . તેભાું આલેર વવય ક્રીક ક્ષેત્ર વીભા વલલાદન ું કાયણ ફડમો છે . એવપ્રર ૧૯૬૫નો વય
ખાડીનો વલખલાદ ૧૯૬૫ના બાયત ાક યદ્ધન ું કાયણ ફડમો શતો. તેજ લે યનામટેડ દકિંગડભના લડા
પ્રધાન શેયોલ્ડ વલલ્વન એ આ અંટવનો ઉકેર રાલલા એક દરબ્જયનર યચલાનો પ્રસ્તાલ કમો. ેનો
૧૯૬૮ભાું નીલેડો રલામો અને તે અનવાય ૯૧૦૦ ચો દકભી ભાુંથી ૧૦% બાગ ાદકસ્તાનને ભળ્મો. આભ
ખાડીનો ભોટાબાગનો દશસ્વો બાયત ાવે યહ્યો. ૧૯૯૯ના એટરાુંદટક ફનાલ વભમે પયી તણાલ ફની
યહ્યો.
ચીય ફિી
અંધાયી યાવત્રઓભાું એક અગમ્મ ન ૃત્મ કયતો કે ડોરતો પ્રકાળ ેને સ્થાનીમ બાાભાું ચીય ફત્તી
(ભ ૂતોનો પ્રકાળ) કશે છે તે યણ અને તેની આવાવના ફન્ની ક્ષેત્રોને ભોવભી કરણ ભ ૂવભ ય દે ખામ છે .
પ્રખ્મધત વંસ્કૃયતભધં
ે. ી. દત્તાની ફોરીવડ પીલ્ભ યે પરજી ન ું દપલ્ભીકયણ કચ્છના ભોટા યણ અને કચ્છના અડમ
ક્ષેત્રોભાું થય ું છે . આ દપલ્ભ ભોટી યીતે કેકી એન દાળલારાની નલરકથા "રલ અક્રોવ ધ વોલ્ટ ડેવટય " ય
આધાદયત છે . આ દપલ્ભન ું અમક શ ૂટીંગ સ્નો વશાઈટ નાભના ફી.એવ.એપને આધીન ક્ષેત્ર, તેયા દકલ્રો,
ફન્ની ઘાવ ભ ૂવભભાું ણ થય ું શત ું.
કચ્છન ું નાન ું યણ એ એક ક્ષાય કણ છે ે બાયતના ગજયાત યાજ્મના કચ્છ જજલ્રાના કચ્છના ભોટા
યણની ફાજભાું આલે ું છે .
અનિભલણકધ
૧ ઘડખય અબમાયણ્મ
૫. ઘડખય અબમાયણ્મ
આ ક્ષેત્રને લન વલબાગ દ્વાયા જીલાલયણ વુંલધયન ક્ષેત્ર ઘોવત કયલાભાું આવય ું છે ેભાું ઉષ્ણ
કદટફુંધીમ અને દકનાય ટ્ટીના પ્રદે ળના માયલયણનો વભાલેળ થામ છે . આ ક્ષેત્રને યનેસ્કોના
આંતયયાષ્રીમ સ્તયે જાણીતી દયમોજના ભાનલ અને જીલાલયણ (Man and Biosphere-MAB) શેિ
વભાલાય ું છે . આ દયમોજના શેિ અશીંના જીલાલયણના લૈવલર્ધમન ું વુંલધયન, વુંળોધન, વનયીક્ષણ અને
અવલનાળી વલકાવ મોજના શાથ ધયલાભાું આલળે. આ દયમોજના યનેસ્કોને ભોકરાઈ છે અને તેની
સ ૂબચભાું ળાભેર ણ કયાઈ છે .
અશીં ાયું ાદયક યીતે ભીઠું કલલાનો વમલવામ કયલાભાું આલે છે ેને ગજયાત યાજ્મન ું લન
ખાત ું વલકવાલલાની વલયોધભાું છે કેભકે આ વમલવામ દ્વાયા આ ક્ષેત્રના માયલયણ ય અવય થલાની
ળક્યતા છે અને તેન ું દયણાભ જગરી
ું ગધેડા ય ડલાની ળક્યતા છે .
આ ક્ષેત્રભાું શલે ઝીંગા ઉછે ય શાથ ધયાય ું છે કેભકે ભીઠ કલલા કયતા તે લધ પામદાકાયક છે .
આ ઉદ્યોગનો ણ લન વલબાગ વલયોધ કયે છે .
કચ્છનો અખાત બાયત દે ળના વશ્ચભ બાગભાું આલેરા ગજયાત યાજ્મના ઉત્તય-વશ્ચભ
વલસ્તાયભાું કચ્છ જજલ્રા તેભ જ ોયફુંદય જજલ્રા લચ્ચે આલેરો અખાત છે .
ભ ૂગ
કચ્છના અખાતભાું ભીિાય નજીક વૌ પ્રથભ યલાાું ફગીચો (કોયર ગાડય ન) ફનાલલાભાું
આલળે. વલવલધ પ્રકાયની યલાાું સ ૃન્ષ્ટ ગોિલલાભાું આલળે અને મયટન ભાટે તે વલકવાલલાભાું
આલળે. આ કામય ગજયાત યાજ્મ લન વલબાગ, લાઇલ્ડરાઇપ રસ્ટ ઓપ ઇન્ડડમા અને ટાટા કેવભકલ્વના
વુંયક્ત પ્રમત્નોથી કયલાભાું આલળે.
૧. યનત લન (2004) ગાુંધીનગય વુંત વનત ભશાયાજના નાભ યથી ગજયાતન ું પ્રથભ લન
વાફયભતી ના દકનાયે .
૨. ભધંગલ્મ લન (2005) અંફાજી (ફનાવકાુંિા) ગજયાતની વૌથી ભોટી ળસ્ક્તીિ ાવે.
૯. ગયલિંદગર (2012) ભાનગઢ શીર ગઢડા આદદલાવી નેતા તથા સધાયક ગફૃ ગોવલિંદની માદભાું.
સ્મ ૃયત લન (ભશીવાગય)
૧૭. યલયધંજલર (2017) ારદઢલાલ વલજમનગયના ોો ખાતે ારદઢલાલના ળશીદોની માદભાું.
લન (વાફયકાુંિા)
‘Knowledge World’
વપ્ટે મ્ફય ૨૦૧૭
ન અંક ડધઉનરડ
કયલધ ભધટે મરધકધત
ર....
http://www.krkat
ariya.blogspot.co
m
પ્રથભ નજયે જોતાું એભ રાગે કે ખજૂયીના ઝાડની ડાીને થ્થયો લચ્ચે ગોિલીને દપટ કયી
દીધી છે , યું ત તે યે વતમા થ્થયોથી કુંડાયામેરી કરાત્ભક જાી છે . અભદાલાદભાું આલતા વલદે ળી
નાગદયકો ેની અચ ૂક મરાકાત રે છે તે વીદી વઈદની જાી ળશેયના સ્મ ૃવતબચહ્ન તયીકે પ્રસ્થાવત થઈ
છે .
વીદી વઈદની જાીનો એક બાગ ચોયી રેલામો શતો કે વલદે ળ રઈ જલામો શતો તેલી ણ
ભાડમતા છે . જો કે તેને ઐવતશાવવક વભથયન ભત ું નથી. વલ્તનત યગની ભશત્લણય ઘટનાઓ લચ્ચે
લય ૧૫૭૩ભાું ફનાલામેરી વીદી વઈદની જાી વહૃદમતાના પ્રતીકવભાન શતી. આ જાી વીદી વઈદે
ફનાલી શોલાના નાભે પ્રચબરત છે યું ત, તેન ું ખયે ખય નાભ ળીદી વઈદની જાી છે .
ચોયવ યે વતમા થ્થય ય જદી જદી કોયતણી કયી જજગવો ઝરની ેભ ગોિલી અદ્ભુત
કોતયણીકાભ ઊભ ું કયવ ું કેટ ું મશ્કેર છે તે વળલ્ીઓ વાયી યીતે જાણે છે . સ ૂક્ષ્ભ અને કરાત્ભક
કોતયણીની દ્રન્ષ્ટએ આ જાી દે રલાડાુંના દે યાુંની કોતયણીની શયીપાઈભાું ઉતયે એભ છે . ઢતા સ ૂમયનો
પ્રકાળ જમાયે આ જાીભાુંથી ચાઈને આલે છે ત્માયે કુંઈક જદું જ લાતાલયણ વજાયમ છે . યે વતમો થ્થય
વભમ જતાું ઘવાતો જતો શોમ છે ણ ઇ.વ.૧૫૭૩ ભાું ફુંધામેરી જાીની કોતયણીની નજાકત શજ આજ
વીદી વઈદની જાીભાું ફે કરાત્ભક કોતયણીલાી જાી છે . તેભાું લધ એક જાી શતી તેભ
કશેલામ છે . ેને અંગ્રેજો તેભના વભમે બિટન રઈ ગમા શતા તેભ કશેલામ છે . એક લાત એલી ણ છે કે
ડય ૂમોકય ભાું એક જાી રઈ જલાઈ છે . જો કે વાચી લાત એ છે કે વીદી વૈમદની ભસ્સ્જદન ું કેટકું કાભ
તેભાું ણ વભનાયા અને કભાનો અધ ૂયાું ફનાલામા શોમ તેવ ું રાગે છે .
તે ાછન ું કાયણ એવ ું છે કે, વીદી વઈદે તેની જાગીયનાું ગાભોની આલકભાુંથી પકત કુંઈક
ફેનમ ૂન ભસ્સ્જદ ફનાલલી તેન ધ ૂનથી કાભ ળફૃ કયાવય ું શત ું યું ત, જહજા
ૂ ય ખાન નાભના વીદી વયદાય
વાથે ાછથી તેને લાુંકું ડતાું વીદી વઈદનાું ગાભો ાછાું રઈ રેલામાું શતાું. તે જ વભમે અકફયે
ગજયાત જીતી રેતાું વીદી વઈદની આલક ફુંધ થઈ જતાું તે ભસ્સ્જદન ું અધ ૂળું કાભ ૂળું કયાલી ળક્યો
નશીં. તેથી એક જગ્માએ જાીના સ્થાને થ્થય મ ૂકલાભાું આવમા છે . અંગ્રેજો ત્રીજી જાી રઈ ગમા શોમ
તેલી લાતને કોઈ વભથયન ભત ું નથી. અભદાલાદભાું અનેક જૂનાું સ્ભાયકો છે . ભાણેક બયજ, યાણીનો
શજીયો, ઝૂરતા વભનાયા ેલી અનેક યાતત્ત્લીમ ઇભાયતો છે , યું ત તેભાું કરાત્ભક યીતે પકત વીદી
વઈદની જાી જ વલખ્માત છે . આટરાું લય સધી મ ૂ સ્લફૃભાું ટકી યશી છે તે ણ કદાચ એક
ભશત્ત્લન ું કાયણ છે . સલ્તાન અશેભદ ત્રીજાના વભમે વીદી વઈદે આ જાી ફનાલડાલી શતી. તેન ું
અલવાન થતાું તેને તેણે જ ફનાલડાલેરી આ ભસ્સ્જદભાું દપનાલામો શતો.
ઇવતશાવકાય દયઝલાન કાદયી તેભના સ્તક અતીતના આમનાભાું અભદાલાદભાું નોંધ કયતાું
રખે છે કે , ‘ગજયાતભાું આ શફવીઓ (વીદી) ક્યાયથી આવમા તેનો કોઈ ચોક્કવ ઉલ્રેખ નથી, યું ત
સરતાન અશેભદ (ત્રીજા) ના વભમભાું વીદીઓ ળદકતળાી ફડમા તે વભમે જહજા
ૂ ય ખાન નાભનો
ળદકતળાી વયદાય શતો, ેને ાછથી ભોગર યાજા અકફયે એક શત્મા ફદર શાથી નીચે ચગદાલી
નાખ્મો શતો. આ વયદાયનો વભત્ર વીદી વઈદને તેની લપાદાયીના કાયણે કેટરાું ગાભ અામાું શતાું.
યયળમધન ઝધય જમાયે બાયતની મરાકાતે આવમો શતો ત્માયે તેણે વીદી વઈદની જાીની
મરાકાત રીધી શતી. તે છી ઈગ્રેન્ડની ભશધયધણી એલરઝધફેથ ણ જાીની કોતયણી જોઈને અચુંફાભાું
ય નના કશેલા પ્રભાણે આ જાી મ ૂ ેલી જ રાગે છે , તેના યથી કશી
ડી ગમાું શતાું. ઇવતશાવકાય પગ્યવ
ળકામ કે તેને ફનાલનાયો આ વલવળષ્ટ કાભાું કાફેર શતો. ભયાિા અને અંગ્રેજોના વભમભાું એક તફક્કે
આ જાીને ચ ૂનાથી ધોી નાખલાભાું આલી શોલાથી તે વભમે તેને જોનાયા આને આયવની ભસ્સ્જદ
શોલાન ું ણ કશેતા શતા. સલ્તાન અશેભદ ત્રીજાના વભમે આ જાી તે વભમે વીદીઓ પ્રબાલળાી અને
ળદકતળાી શોલાન ું કશેતા શતા તે વભમે ફનાલાઈ શતી, યું ત કભનવીફે ાછથી તેભને યાજવત્તા
વાથે લાુંકો ડતાું વીદી વૈમદની જાીન ું કાભ ૂયે ૂળું થઈ ળક્ ું નશોત ું. લય ૧૯૦૦ભાું જો રડષ કઝષને
વીદી વૈમદની જાીની મરાકાત રઇને તેને વયકાયી કચેયીભાું ફૃાુંતય થતાું ફચાલી
વપ્ટેમ્ફય ૦૨ આજન રદન : ૨ વપ્ટેમ્ફય ૧૯૬૯ નધ યજ ફેષ્ન્કિંગ ક્ષેત્રભધં ભટ પયપધય,
આજનધ રદને દયનમધભધં શેરીલધય એટીભ આવ્ય.ં
યનેસ્કનધ રડયે ક્ટય જનયરે મખ્મભંત્રીને લલ્ડષ શેરયટેજ યવટીન ં વરટિરપકે ટ
આપ્ય.ં
વપ્ટેમ્ફય ૦૩ આજન રદન : ૩ વપ્ટેમ્ફય ૧૯૩૯ નધ યજ લબ્રટન અને ફ્રધન્વે જભષની
યલરધ્ધ યધ્ધની ળરૂઆત કયી. મધદ યશે ફીજા યલશ્વયધ્ધની ળરૂઆત
જભષનીએ રેન્ડ ય આિભણ કયીને કયી શતી.
અભેરયકન અંતરયક્ષ મધત્રી ેગ્ગી ષ્વ્શટવને અંતરયક્ષભધં ૨૮૮ રદલવ યશેલધન
યે કડષ ફનધવ્મ.
બધયતીમ શકી ટીભનધ કચ યરેન્ટ ઓલ્ટભધન્વને દ યથી શટધવ્મધ.
અભેરયકન ટેયનવ સ્ટધય વેયેનધ યલલરમમ્વે દીકયીને જન્ભ આપ્મ.
વપ્ટેમ્ફય ૦૪ આજન રદન : વોથી લધ ઉમગભધં રેલધત ં વચષ એક્ત્ન્જન ગગરન જન્ભ
રદલવ. રેયી ેજ અને વગે ઈ લફને ઈ.વ ૧૯૯૮ ભધં ગગરની સ્થધનધ કયી
શતી.
પ્રધધનભંત્રી નયેં ર ભદીનધ ભંત્રી ભંડભધં યલસ્તયણ કયલધભધં આવ્ય.ં
યનભષરધ વીયધયભનને વંયક્ષણ અને ીય ગમરને યે રલે ખધત આલધભધં
વપ્ટેમ્ફય ૦૬ ડકધ રધ યલલધદ ફધદ ભદી અને જજનયિંગ શેરીલધય રરક્ષીમ મરધકધત
થઈ. ચીને શેરી લધય ંચળીરનધ યવધ્ધધંતનધ આધધયે ચધરલધની વંભતી
ફતધલી.
પ્રધધનભંત્રીની મ્મધનભધય મધત્રધ : ચીનનધ વપ લબ્રક્વ વંભેરન તધલી
ં ભજબ ૂત
પ્રધધનભંત્રી મ્મધનભધય શોંચ્મધ. બધયત અને મ્મધનભધય લધ વંફધ
ફનધલલધ તૈમધય થમધ.
“શધલે” લધલધઝડધ ફધદ અભેરયકધભધં “ઈયભધ” લધલધઝડં ત્રધટક્.ં તેની ઝડ
૨૨૦ રક.ભી પ્રયત કરધકની છે .
આજથી સયે ન્રનગયથી મખ્મભંત્રીશ્રી “ભધ નભષદધ યથ ભશત્વલ” ન પ્રધયં બ
કયળે. ૨૫ સ્થએથી તેન યધજ્મવ્મધી આયં બ થળે.
વપ્ટેમ્ફય ૧૫ આજન રદન : ૧૫ વપ્ટેમ્ફય ભશધન બધયતીમ ઈજનેય એભ. યલશ્વવયૈ મધન
જન્ભરદન. તેભની મધદભધં આજન રદન “એક્ત્ન્જયનમવષ રદન” તયીકે
ઓખધમછે .
ઉિય પ્રદે ળનધ ફધગતભધં મમનધ નદીભધં નધલ રટી ખધતં ૨૨ નધં ભત.
થમ.
વપ્ટેમ્ફય ૨૦ ભધરયઆ શરયકેને શલે કે રયલફમન ટધઓને ધભયળમધ. ૨૫૦ રક.ભીની ઝડે
લન ફં કધમ.
અંડય-૧૭ રપપધ લલ્ડષ ક ભધટે અભયજજતને બધયતીમ ટીભનધ કેપ્ટન
ફનધલલધભધં આવ્મધ.
વપ્ટેમ્ફય ૨૧ આજન રદન : અભેરયકધભધં આજનધ રદલવે ૨૧ વપ્ટેમ્ફય ૧૯૩૮ નધ યજ
“ધ ગ્રેટ શરયકેન” ભધં ૮૦૦ રકનધ ભત થમધ શતધં.
ભેગ્ક્વકભધં ૭.૧ તીવ્રતધન ધયતીકં થી તફધશી ૨૫૦ થી લધધયે રકનધ
ભત. મધદ યશે ભેગ્ક્વકભધં ૧૨ રદલવ શેરધ ણ ધયતીકં આવ્મ શત.
“ભધરયઆ” લધલધઝડં ૂટો રયક ઉય ત્રધટક્ ં ફે નધ ભત. ૧૫૫ની
ભધઈરની ઝડે લન ફં કધમ.
પબ્વષનધ લરયલિંજ રેજેન્ડની મધદીભધં યતન તધતધ વરશત 3 બધયતીમન
વભધલેળ કયલધભધં આવ્મ. આ મધદીભધં યતન તધતધ, રક્ષ્ભી યભિર અને
યલનદ ખવરધન વભધલેળ કયલધભધં આવ્મ છે .
વપ્ટેમ્ફય ૨૩ આજન રદન : આજનધ રદલવે ૧૯૩૯ ભધં દદી અને ડક્ટય લચ્ચે
લધતચીતથી ઉચધય ળધનધય યવગભંડ ફ્રઈડન ં યનધન થય ં શત.ં
ધ્રલીમ વમરભધં ઘટી યશે ં ફયપન ં પ્રભધણ ગ્રફર લયભિંગ લકયી યહ્ં
શલધન વંકેત.
વપ્ટેમ્ફય ૨૪ આજન રદન ૨૪ વપ્ટેમ્ફય ૧૯૩૯ “નધ કયધય” આજનધ રદલવે ગધંધીજી
અને ડ.બીભયધલ આંફેડકય લચ્ચે નધ કયધય કયલધભધં આવ્મધ શતધ. દલરત
ભધટે ફેઠક નધ આયક્ષણને ભંજૂયી અધઈ શતી.
વપ્ટેમ્ફય ૨૫ યલશ્વની વોથી લજનદધય ભરશરધ ઈભધન અશેભદન ં અબ ૂધધફીભધં યનધન થય.ં
તે ૩૭ લષની શતી.
યઘલીય મધદલની રપલ્ભ ‘ન્ય ૂટન’ ઓસ્કય એલડષ ભધટે નધભધંરકત થઈ.
અભેરયકી વંયક્ષણ પ્રધધન જેમ્વ ભેટ્ટિવ આજથી બધયતની મધત્રધએ.
ઓસ્ટ્રેલરમધ વધભે લનડે શ્રેણી જીતી ટીભ ઈન્ડીમધ લન ડે યે ષ્ન્કિંગભધં નંફય
લન ફની.
ત્રીજી લન ડે બધયત ઓસ્ટ્રેલરમધ : ઓસ્ટ્રેલરમધ ૨૯૩/૬ અને બધયત ૨૯૪/૫
વપ્ટેમ્ફય ૨૬ યજય પેડયયે યયયમન ટીભેન રેલય કભધં ચેગ્મ્મન ફનધલી.
લષ ગ ૃશ વલચલ યધજીલ ભશયિ બધયતનધ નલધ કેગ (ભશધરેખધ રયક્ષક)
ફન્મધ. તેઓ ૧૯૭૮ ની ફેચનધ આઈ.એ.એવ અયધકધયી છે .
ળક છ. રેખની વધથે તભધરં ૂરં નધભ અને ળધધ શમ ત ળધધન ં નધભ ણ
ભકરવ.ં ..
વંકષ : ૯૬૨૪૬૯૬૭૮૨
ઈ-ભેઈર : katariya21@gmail.com
ગ ૃશ
યધજનધથ યવિંશ
યલદે ળ
સભધ સ્લયધજ
વંયક્ષણ
યનભષરધ વીતધયધભન
યે રલે
ીય ૂ ગમર
લધલણજ્મ, ઉધગ
સયે ળ પ્રભ
નધણધં (યધજ્મકક્ષધ)
યળલ પ્રતધ શક્રધ
યડ ટ્રધન્વટષ અને શધઈલેઝ, યળયિંગ ઉયધંત જ વંવધધન, નદીઓનધં યલકધવ, ગંગધ શદ્વિકયણ.
નીયતન ગડકયી
મલ્કી ઉડ્ડમન
અળક ગજયત યધજ
સ્ટીર
ચોધયી લફયે ન્ર યવિંશ
વધભધજજક ન્મધમ
થધલયચંદ ગે શરત
યલધઓની ફધફત, સ્ટૌષ વ (સ્લતંત્ર ચધર્જ), જ વંવધધન, નદી યલકધવ, ગંગધ શદ્વિકયણ
યલજમ ગમર
આય ૂ (સ્લતંત્ર ચધર્જ)
શ્રીધદ નધઈક
ઈળધન બધયતન યલકધવ, લડધપ્રધધન કધમધષરમ, વોનેર, જાશેય પરયમધદ અને ેન્ળન, એટયભક
જજતેન્ર યવિંશ એનજી,
અલકધળ વંળધન
વંસ્કૃયત (સ્લતંત્ર ચધર્જ), ટૂરયઝભ (સ્લતંત્ર ચધર્જ)
ભશેળ ળભધષ
યલદે ળ
લી.કે. યવિંશ
વધભધજજક ન્મધમ
યધભદધવ આઠલરે
ગ્રધયભણ યલકધવ
યધભ રિધર મધદલ
ગ ૃશ
શંવયધજ અરશય
શેલી ઈન્ડસ્ટ્રીઝ
જી.એભ. યવિે શ્વય
આરદલધવીઓની ફધફત
જવલંત યવિંશ બધબય
યલદે ળ
એભ.કે . અકફય
વધભધજજક ન્મધમ
રિળન ધર
સ્ટીર
યલષ્ણ દે લ વધઈ
મલ્કી ઉડ્ડમન
જમંત યવન્શધ
વધભધજજક ન્મધમ
યલજમ વધમ્રધ
ટે ક્વટધઈર
અજમ ટધમ્ટધ
વંયક્ષણ
ડ. સબધ બધભયે
આયલેદ, મગ, નેચયથી, ય ૂનધની, યવિધ, શયભમેથી (આય ૂ) – સ્લતંત્ર ચધર્જ
શ્રીધદ નધમક
૨ ઓકટફય ગધંધીજમંયત
યલશ્વ અરશિંવધરદન
રધરફશધદય ળધસ્ત્રી જન્ભરદલવ.
૪ ઓકટફય શ્ત્મધભજીકૃષ્ણ લભધષ જન્ભરદલવ
યલશ્વ પ્રધણી રદન