การออกแบบห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วย (Isolation Room Design)

การออกแบบห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วย
(Isolation Room Design)
นายสุพจน์ เตชะอ�ำนวยวิทย์
ผู้จัดการฝ่ายการตลาด
บริษัท ไทยเอ็นจิเนียริ่งสเปเชียลลิซ จ�ำกัด
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งที่จะสรุปเกี่ยวกับการออกแบบห้องแยก ที่มีอยู่ กับสภาพความงานจริงพร้อมทั้งปัญหาที่เคยเกิดขึ้น
เดี่ยวผู้ป่วย (Isolation Room Design) โดยเฉพาะ ผู้ป่วย จากการออกแบบและติดตัง้ ในอดีดทีผ่ า่ นมา ให้มคี วามเข้าใจ
แพร่เชื้อในระบบทางเดินหายใจ เช่น วัณโรค หวัดนก ซาร์ ได้งา่ ยขึน้ และเหมาะกับสภาพอากาศในเมืองไทยซึง่ เป็นเขต
เป็นต้น ซึ่งเคยท�ำให้โลกเกิดความตื่นตัว มีหลายหน่วยงาน ร้อนชื้น ง่ายต่อการระบาดของโรค เพื่อป้องกันการระบาด
เสนอแนวทางการออกแบบห้องแยกเดีย่ วผูป้ ว่ ย เช่น สถาบัน ของโรคไม่ ให้ลุกลามไปได้อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะเพื่อ
สถาปนิกอเมริกา (American Institute of Architects), ป้องกัน บุคลากรทางการแพทย์ที่ต้องเกี่ยวข้องกับผู้ป่วย,
ASHRAE, ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (Centers for บุคคลที่มาติดต่อกับทางสถาบันทางการแพทย์ สภาพ
Disease Control and Prevention), การบริหารความ แวดล้ อ ม และ เจ้ า หน้ า ที่ ส นั บ สนุ น เช่ น ฝ่ า ยบ� ำ รุ ง
ปลอดภัยและสุขภาพของผูป้ ระกอบวิชาชีพ (OSHA) เป็นต้น รักษาระบบปรับอากาศ พนักงานท�ำความสะอาด เป็นต้น
และเอกสารดังกล่าว มีอยู่จ�ำนวนมาก แม้ว่าโรคดังกล่าวจะ อย่างไรก็ตามบทความนี้ก็สามารถน�ำเสนอโดยสรุปเพียง
สามารถควบคุมได้แล้ว แต่ยังคงต้องเฝ้าระวังและป้องกัน ส่วนที่จ�ำเป็นต่อการออกแบบ ซึ่งผู้อ่านที่สนใจสามารถดู
ไม่ให้เกิดการแพร่ระบาดของโรค ดังนั้นจึงได้รวบรวมและ รายละเอียดเพิ่มเติมได้จากเอกสารเฉพาะเรื่อง
สรุปแนวทางการออกแบบห้องแยกเดีย่ วผูป้ ว่ ยจากข้อมูลต่าง
56 บทความวิชาการ ชุดที่ 17
Isolation Room Design
บทน�ำ และนายแพทย์ ห รื อ ผู ้ บ ริ ห ารสถาบั น ทางการแพทย์ ที่

โรคระบาดทีเ่ กีย่ วกับระบบทางเดินหายใจจากเชือ้ ไวรัส เกี่ยวข้องจะน�ำไปใช้ให้สอดคล้องกับภูมิสถานที่และงบ
ไม่ว่าจะเป็น วัณโรค หวัดนก ซา เป็นต้น แม้ว่าจะสามารถ ประมาณที่มีอยู่ เนื่องจากมาตรการของแต่ละประเทศที่ใช้
ควบคุมการแพร่ได้ในระยะเวลาหนึ่ง แต่ก็ยังมีไวรัสชนิด นั้นแตกต่างกัน ซึ่งอาจเนื่องมาจากภูมิประเทศและภูมิ
ใหม่ๆ เกิดขึน้ อยูเ่ สมอ และทวีความรุนแรงของโรคต่อผูป้ ว่ ย อากาศต่างกัน ตลอดจนถึงมาตรการป้องกันด้านอื่นๆ เช่น
ไวรัสชนิดใหม่นอกจะท�ำลายระบบทางเดินหายใจ เช่น ปอด การอบห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยเพื่อฆ่าเชื้อหลังจากผู้ป่วยออก
แล้ว ยังอาจลุกลามไปยังไต ซึ่งไวรัสชนิดนี้มีลักษณะคล้าย จากห้องแล้ว หรือ การให้มีเครื่องป้องกันส�ำหรับบุคลากรที่
กับไวรัสที่ท�ำให้เกิดโรคซาร์ และในอนาคต ก็ยังไม่มีใคร ต้องดูแลผู้ป่วย
รับรองว่าจะไม่มกี ารระบาดของโรคทางเดินหายใจทีเ่ กิดจาก
เชื้อไวรัส ดังนั้น ความจ�ำเป็นในการสร้างห้องแยกเดี่ยว การป้ อ งกั น การระบาดของโรคควรเริ่ ม
ผู้ป่วยยังคงต้องส�ำรองไว้ เพราะปัจจุบันการติดต่อเดินทาง
ระหว่างประเทศเป็นไปได้อย่างรวดเร็ว อีกทั้งยังอาจมีการ
ตอนไหน
ระบาดของโรคในลักษณะข้ามสายพันธุ์ เช่นจากสัตว์ประเภท การป้องกันการระบาดของโรคระบบทางเดินหายใจอัน
หนึ่งไปสัตว์อีกประเภทหนึ่ง หรือ จากสัตว์สู่คน เนื่องจาก เนื่องมากจากเชื้อโรค ควรเริ่มตั้งแต่ผู้ป่วยเริ่มเดินเข้ามาสู่
โรคทางเดินหายใจ ไม่ว่าจะเป็นวัณโรค หรือหวัดต่างๆ สถานพยาบาล เช่นโรงพยาบาล เนื่องจากการจามหรือไอ
สามารถติดต่อกันทางอากาศ โดยละอองจามหรือไอที่ออก แต่ละครัง้ ของผูป้ ว่ ยสามารถปล่อยอนุภาคนับล้านและมีสว่ น
มาจากผู้ป่วย ดังนั้น การออกแบบระบบระบายอากาศใน ผสมของอนุภาคที่มีจุลินทรีย์ปนเปื้อนด้วยอยู่ถึง 39,000
สถานพยาบาล จึงนับว่ามีความส�ำคัญอย่างมากต่อการ อนุภาค ซึ่งจ�ำเป็นต้องเจือจางให้น้อยกว่า 1 ส่วนใน 1 แสน
ป้องกันการระบาดของโรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ส่วน จึงจะเป็นอัตราส่วนที่ร่างกายสามารถต่อสู้กับเชื้อได้
นอกจากนั้นแล้ว ห้องผู้ป่วยฉุกเฉิน ยังมีความส�ำคัญใน หากเชื้อมีส่วนผสมที่เข้มข้นก็จะท�ำให้ผู้มีภูมิคุ้มกันต�่ำเกิด
การป้องกันการระบาดของโรคทางเดินหายใจเช่น วัณโรค อาการ เมื่อผู้ป่วยด้วยโรคหวัดหรือโรคไอเข้าสู่โรงพยาบาล
หากมีการจัดระบบการรับผู้ป่วยฉุกเฉินเกี่ยวกับวัณโรคหรือ จะต้องไปรอที่ห้องโถงรวมกับผู้ป่วยประเภทอื่นๆ ซึ่งการรอ
โรคหวัด ทัง้ แยกห้องโถง โดยจัดห้องโถงเฉพาะส�ำหรับผูป้ ว่ ย แต่ละครัง้ นัน้ อาจใช้เวลาเป็นชัว่ โมง จุดนีเ้ ป็นจุดทีอ่ าจท�ำให้
ประเภทนี้ รวมทั้งการแยกระบบระบายอากาศออกต่างหาก การระบาดของโรคเป็นไปได้อย่างรวดเร็วหากห้องโถงผูป้ ว่ ย
ไม่ให้อากาศทีด่ ดู ออกจากห้องผูป้ ว่ ยทางเดินหายใจปนเปือ้ น รอการตรวจนั้นมีผู่ป่วยอยู่หนาแน่นและผู้ป่วยด้วยโรคทาง
สู่แผนกอื่น ไม่ว่าจะเป็นห้องพักฟื้นผู้ป่วย ห้องผ่าตัด หรือ เดินหายใจนั้น ไม่ทราบว่าตัวเองนั้นเป็นผู้ป่วยด้วยเชื้อหรือ
ห้องผู้ป่วยที่ต้องดูแลอย่างใกล้ชิด ในกรณีที่ต้องรับผู้ป่วย ไข้หวัดทีเ่ ป็นอันตรายรุนแรง ดังนัน้ หากโรงพยาบาลสามารถ
เพื่อเข้ารับการรักษา ก็จ�ำเป็นต้องมีห้องพิเศษเฉพาะ เป็น มีที่เพียงพอเพื่อแยกแผนกส�ำหรับผู้ป่วยระบบทางเดิน
ห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วย เพื่อควบคุมไม่ให้เกิดการแพร่ระบาด หายใจออกจากผูป้ ว่ ยทัว่ ไปที่ไม่ได้มอี าการจากเชือ้ จุลนิ ทรีย์
จากผู้ป่วยไปสู่บุคคลอื่น จึงได้มีหน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้อง แล้ว ก็อาจสามารถช่วยป้องกันการระบาดของโรคก่อน
ในระดับสากลก�ำหนดมาตรฐานของห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยที่ ลุกลามบานปลาย นี่เป็นข้อคิดเห็นหนึ่งเพื่อผู้ออกแบบ
เหมาะสมและสามารถป้องกันการระบาดของโรค ทัง้ จากการ พิจารณา โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อป้องกันการระบาดของโรค
ค�ำนวณแบบจ�ำลองและการทดสอบ เพื่อให้ได้ผลสรุปที่ ติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ซึ่งเชื้อมักจะกลายพันธุ์อยู่
หน่วยงานอื่นๆ น�ำไปเป็นข้ออ้างอิง อย่างไรก็ตาม หลัก
เสมอ และทนต่อยาที่พัฒนาขึ้น
เกณฑ์การออกแบบนั้นก็ขึ้นอยู่กับวินิจฉัยของวิศวกรระบบ
สมาคมวิศวกรรมปรับอากาศแห่งประเทศไทย 57
ประเภทของห้องพักผู้ป่วย หลักการระบายอากาศส�ำหรับห้องแยกเดีย่ วผูป้ ว่ ย คือ

ประเภทของผู้ป่วยที่มีผลต่อการออกแบบห้องพักนั้น 1. ทิศทางของกระแสลม นับว่ามีความส�ำคัญต่อการ
แบ่งเป็น 3 ประเภท คือ ผู้ป่วยแพร่เชื้อ คือ ผู้ป่วยที่ติดเชื้อ ป้องกันบุคลากรทางการแพทย์ที่เข้าดูแลผู้ป่วยจากการติด
และสามารถแพร่เชื้อสู่อีกคนหนึ่งและมีโอกาสท�ำให้คนนั้น เชื้อ คือ อากาศใหม่ (Fresh Air)ที่เติมเข้าจะต้องผ่านจาก
เกิดติดเชือ้ ต่อได้ และ ผูป้ ว่ ยทีป่ ญั หาเรือ่ งภูมคิ มุ้ กันอาจเนือ่ ง บุคลากรทางการแพทย์ที่เข้าดูแลผู้ป่วย จึงไปยังผู้ป่วย และ
มาจากร่างกายทีเ่ ป็นโรคอันตรายแต่ไม่แพร่เชือ้ แต่สามารถ ทิศทางของกระแสลม มีความส�ำคัญสูงกว่า แรงดันอากาศ
ติดเชื้อได้ง่าย ซึ่งลักษณะของผู้ป่วยมีผลต่อการออกแบบ ภายในห้อง กระแสลมควรไหลเข้าจากอากาศที่มีความ
ห้องพัก ผูป้ ว่ ยแพร่เชือ้ โดยเฉพาะเชือ้ ทีร่ นุ แรงและติดต่อได้ สะอาดกว่า แล้วผ่านพยาบาล จึงไปสู่จุดที่มีละอองเชื้อจาก
รวดเร็ว จ�ำเป็นต้องออกแบบห้องให้มีแรงดันอากาศในห้อง ผู้ป่วยปนเปื้อนอยู่ ซึ่งก็คือ ส่วนหัวเตียงของผู้ป่วย และ
ต�่ำกว่ารอบข้าง (Negative Pressure) .ในขณะที่ผู้ป่วยที่มี หัวดูดลมออก ในห้องผู้ป่วย ควรอยู่ใกล้จุดที่ผู้ป่วยจามหรือ
ปัญหาเรื่องภูมิแพ้หรือรับเชื้อได้ง่ายแต่ไม่ ใช่โรคติดต่อ ไอ เพื่อท�ำให้ละอองจากการจามหรือไอถูกดูดออกในทันที
จ�ำเป็นต้องอยู่ ในห้องที่มีแรงดันอากาศภายในห้องสู่กว่า ที่มีการจามหรือไอและไม่ฟุ้งกระจายไปสู่ส่วนอื่นของห้อง
ภายนอก (Positive Pressure) และผู้ป่วยทั่วไป ที่ไม่มี ในกรณีของห้องตรวจผู้ป่วยฉุกเฉิน ส�ำหรับผู้ป่วยเช่น
ปัญหาเรือ่ งการแพร่เชือ้ หรือติดเชือ้ ง่าย จะอยู่ในห้องแรงดัน วัณโรค ควรจัดให้กระแสลมผ่านจากบุคลากรของสถาบันไป
อากาศปกติ อย่างไรก็ตาม บทความนี้จะมุ่งเน้นที่ห้องแยก สู่ผู้ป่วย
เดี่ยวผู้ป่วยส�ำหรับผู้ป่วยแพร่เชื้อ หรือ ห้องแรงดันอากาศ
ต�่ำกว่ารอบข้างหรือแรงดันเป็นลบ ลักษณะของห้องแยก
เดีย่ วผูป้ ว่ ยแพร่เชือ้ ทีด่ นี นั้ จะสามารถป้องกันการระบาดของ
โรคไปสู่บุคลากรทางการแพทย์ที่เข้าไปท�ำการรักษาตลอด
จนถึงญาติมิตรของผู่ป่วยที่เข้าไปเยี่ยม และยังป้องกันเชื้อ
ไม่ให้ลุกลามไปสู่สภาพแวดล้อม ทั้งภายในโรงพยาบาลเอง
โดยระบาดไปสู่พื้นที่อื่นของโรงพยาบาล หรือ ภายนอก
การระบายอากาศ
การระบายอากาศในห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยนั้นนับว่ามี
ความส�ำคัญต่อการป้องกันการระบาดของโรค เพราะการ
ระบายอากาศสามารถลดความเสี่ยงต่อการระบาดของโรค รูปที่ 1ก แสดงทิศทางการไหลของกระแสลมส�ำหรับห้อง
ได้ 2 แนวทาง คือ การเจือจาง (Dilute) และ การน�ำออก แยกเดี่ยวผู้ป่วย
(Removal)
จากรูปที่ 2 เป็นลักษณะการออกแบบการกระจายลม
และทิศทางการไหลของลมทั้งดีและไม่ดีซึ่งเสนอโดยหน่วย
งานหลายแห่งเช่น ศูนย์ควบคุมโรคอเมริกนั , OSHA เป็นต้น
2. จะต้องออกแบบการกระจายการหมุนเวียนอากาศ
ภายในห้อง ให้อากาศใหม่ผสมกับอากาศเดิมภายในห้อง
มากทีส่ ดุ (Maximum Mixing Rate) ไม่กอ่ ให้เกิดจุดอับหรือ
รูป 1ข. แสดงทิศทางกระแสลมทางเดียวในแนวนอน จุดที่อากาศนิ่งภายในห้อง มีบางความเห็น ก�ำหนดถึง
การวิเคราะห์อายุของอากาศ (Age-Of-Air Analysis)
หมายถึง เวลาของอากาศทีหยุดนิง่ อยูก่ บั ที่ โดยไม่หมุนเวียน
หรือระบายออก หากนานเกินกว่าการหมุนเวียนของอากาศ
แต่ละรอบ เช่น ก�ำหนดการหมุนเวียนอากาศเท่ากับ 12 รอบ
ต่อชั่วโมง อายุของอากาศที่จะอยู่ภายในห้อง ย่อมเท่ากับ
60 นาที ÷ 12 รอบต่อนาที = 5 นาที หากมีอากาศหยุดนิ่ง
อยู่ ณ จุดใดจุดหนึ่งนานเกินกว่า 5 นาที ย่อมถือว่าจุดนั้น
รูป 1ค. แสดงทิศทางกระแสลมทางเดียวในแนวตั้ง
คือ จุดอับ ดังนั้นจึงควรจัดเครื่องเรือนเครื่องใช้ภายในห้อง
จากรูป 1ก, 1ข หรือ 1ค ข้างต้น เป็นตัวอย่างการ อย่าให้มีสิ่งกีดขวางกระแสลม หัวจ่ายลม นับว่ามีผลต่อ
ออกแบบท่อลมเข้าและออกจากห้องเพื่อควบคุมทิศทาง ทิศทางและระยะทางของกระแสลมภายในห้อง หัวจ่าย
กระแสลมให้ไหลไปในทางเดียวกัน เพือ่ ควบคุมไมให้อากาศ ที่มีคอเล็ก ช่วยเพิ่มความเร็วลม ท�ำให้ลมไปได้ไกล แต่มี
จากผู้ป่วยมากระทบคนที่ต้องเข้าใกล้ผู้ป่วย ข้อเสีย คือ การกระจายลมอาจไม่สามารถกระจายไปทัว่ ห้อง
รูปที่ 2 แสดงการจัดวางแนวหัวจ่ายและดูดออกส�ำหรับห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยแบบแรงดันลบที่ก�ำหนดโดยสถาบันต่างๆ
อาจเกิดจุดอับภายในห้องได้ ในขณะที่หัวจ่ายลมแบบสี่ จากตารางที่ 1 จะเห็นได้วา่ อัตราหมุนเวียนของอากาศ

ทิศทาง ก็มสี ว่ นช่วยให้กระแสการหมุนเวียนอากาศไปได้ทวั่ ทีม่ เี หมาะสมในการดึงอนุภาคปนเปือ้ นออกจะอยูท่ ี่ 12 รอบ/
ห้อง แต่มีข้อด้อย คือ ความเร็วลมจะต�่ำกว่า เหตุผลในการ นาที ดังนั้นหลายหน่วยงาน เช่น ศูนย์ควบคุมโรคแห่ง
ก�ำหนดอัตราหมุนเวียนของอากาศที่ 6 – 12 รอบ/นาที อเมริกา หรือ สถาบันสถาปนิกอเมริกา ก็กำ� หนดให้มอี ากาศ
นั้นมาจากการทดสอบและค�ำนวณประสิทธิภาพการก�ำจัด หมุนเวียนภายในห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยที่ 12 รอบต่อชั่วโมง
อนุภาคฝุ่นที่ปนเปื้อน ดังตารางที่ 2 แต่ไม่น้อยกว่า 6 รอบต่อชั่วโมง ส่วนประเทศออสเตรเลีย
ก�ำหนดเพิม่ เติม ให้มอี ากาศหมุนเวียนไม่นอ้ ยกว่า 145 ลิตร
ต่อวินาที (310 ลบ.ฟุตต่อนาที) ส�ำหรับผู้ป่วย 1 คน และ
อีกสิง่ หนึง่ คือ ควรค�ำนวณปริมาณอากาศหมุนเวียนทีผ่ ปู้ ว่ ย
รู้สึกสบายไม่อึดอัด
ตารางที่ 1 แสดงเวลาที่ต้องใช้ไปเพื่อดึงอนุภาคปนเปื้อนออกจากห้องผู้ป่วย เป็น นาที เมื่อเปลี่ยนอัตราหมุนเวียน

ของอากาศภายในห้อง (รอบ/นาที)
3. หัวจ่ายลมออก ควรอยู่ใกล้กับส่วนหัวของผู้ป่วย แผ่นกรองอากาศประสิทธิภาพสูง (HEPA Filter) ต้องมีระบบ

ข้างเตียงผูป้ ว่ ย และควรอยูเ่ หนือจากพืน้ ห้องประมาณ 6 นิว้ การถอดเข้าออกแผ่นกรองอากาศผ่านถุง พีวีซี (Bag-In
(150 มม.) ไม่ควรติดตั้งอยู่ในต�ำแหน่งที่สูงกว่าผู้ป่วยมาก Bag-Out) โดยไม่ต้องให้ฝ่ายบ�ำรุงรักษาแตะต้องแผ่นกรอง
เหตุผลคือ เพื่อดึงเอาอากาศที่มีส่วนผสมของละอองจาม อากาศที่ใช้แล้ว เนื่องจากแผ่นกรองอากาศมีการปนเปื้อน
หรือไอของผู้ป่วยออกจากห้องให้เร็วที่สุด (Removal) ใน เชือ้ วัณโรคหรือจุลนิ ทรียท์ กี่ อ่ ให้เกิดการแพร่ระบาดของโรค
กรณีของมาตรฐานของประเทศออสเตรเลีย AS 1668.2 หรือติดตั้งหลอดอุลตร้าไวโอเลตซี ควบคู่กับแผ่นกรอง
ก�ำหนดท่อลมดูดออกในแนวตั้งควรมีความเร็วลมอยู่ที่ อากาศประสิทธิภาพสูง เพือ่ ท�ำลายเชือ้ จุลนิ ทรียท์ แี่ ผ่นกรอง
ประมาณ 5 เมตร/วินาที หรือ 1,000 ฟุต/นาที และปลาย อากาศดักไว้ได้ เป็นการป้องเจ้าหน้าที่ฝ่ายบ�ำรุงรักษา
ปล่องของท่อลมดูดออกอยูเ่ หนือหลังคาจุดทีด่ ดู ออกไม่นอ้ ย 4. ปริมาณลมหมุนเวียนภายในห้อง ที่ก�ำหนดโดย
กว่า 3 เมตรหรือสูงกว่าหลังคาของอาคารหรือสิ่งปลูกสร้าง สถาบันหลายแห่งทั้ง ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค หรือ
อื่น (ในแนวนอน) ในแนวรัศมีไม่เกิน 15 เมตรในแนวตั้ง สถาบันสถาปนิกอเมริกา ก�ำหนดอากาศหมุนเวียนที่ 12 รอบ
ไม่น้อยกว่า 3 เมตร เพื่อมีความเร็วเพียงพอที่จะน�ำพา ต่อชั่วโมง (12 Air Change Per Hour) แต่ไม่ควรจะน้อยกว่า
ละอองเชื้อไปสู่บรรยากาศภายนอกโดยไม่ย้อนกลับเข้ามา 6 รอบต่อชั่วโมง ความหมายของการหมุนเวียนอากาศเป็น
ปนเปือ้ นอาคารใกล้เคียง ในขณะทีส่ ถาบันสถาปนิกอเมริกนั รอบต่อชั่วโมงนั้น หมายถึง การดึงอากาศออกจากห้อง 12
ก�ำหนดให้อากาศทีถ่ กู ดูดออก (Exhaust) นัน้ สามารถกระท�ำ รอบโดยปริมาตรของห้อง เช่น ห้องขนาด 4 x 6 x 2.5 เมตร
ได้ 2 วิธี คือ ออกทางปล่องทีอ่ ยูห่ า่ งจากช่องเติมอากาศใหม่ ปริมาตรห้องเท่ากับ 60 ลบ.เมตร เมื่อก�ำหนดปริมาณ
ของระบบปรับอากาศหรือระบายอากาศภายในสถานพยาบาล หมุนเวียนอากาศ 12 รอบต่อชั่วโมง อากาศที่ควรดูดออก
หรือ จุดที่มีคนเดินผ่าน มากกว่า 25 ฟุตขึ้นไป (ตามข้อ เท่ากับ 60 x 12 = 720 ลบ.เมตรต่อชั่วโมง (CMH) ส�ำหรับ
ก�ำหนดของสถาบันสถาปนิกอเมริกา) หรือ อากาศที่ดูด ASHRAE มีทศั นะอีกด้านหนึง่ เพือ่ วิเคราะห์อตั ราหมุนเวียน
ออกจะต้องผ่านระบบกรองอากาศที่มีแผ่นกรองอากาศ อากาศ โดยพิจารณาจากอายุของอากาศแต่ละจุดภายในห้อง
ประสิทธิภาพสูง(HEPA-High Efficiency Particulate Air (Age-Of-Air Analysis) หากอากาศในจุดใดภายในห้อง
Filter) ในการกรองฝุ่นขนาด 0.3 ไมครอนได้ไม่น้อยกว่า มีอายุหรือหยุดนิ่งนานเกินกว่าอายุของอากาศที่ออกจาก
99.99% เมื่อทดสอบโดยสาร DOP หรือ PAO เนื่องจาก ห้อง ถือว่า จุดนั้นมีอัตราการหมุนเวียนอากาศต�่ำ ในกรณี
ขนาดของอนุภาคที่มีเชื้อ (Droplet Nuclei) มีขนาด 1 – 5 นีอ้ ายุของอากาศเฉลีย่ ภายในห้องเท่ากับ 5 นาที และในส่วน
ไมครอน และในกรณีที่เลี่ยงไม่ได้ อาจสามารถน�ำลมที่ดูด ของอัตราการหมุนเวียนอากาศในห้องน�้ำควรค�ำนวณแยก
ออกกลับมาสู่ห้องอีกได้ โดยต้องผ่านแผ่นกรองอากาศ ต่างหาก
ประสิทธิภาพสูงข้างต้น ส่วนการใช้หลอดอุลตร้าไวโอเลต
5. อัตราส่วนระหว่างปริมาณอากาศที่เติมเข้าสู่ห้อง
เพื่อการฆ่าเชื้อ (UVGI-Ultraviolet Germicidal Irradiation)
และดูดออกจากห้อง ควรมีการดูดอากาศออกจากห้องใน
สามารถใช้ ไ ด้ เ พื่ อ เสริ ม แผ่ น กรองอากาศแต่ ไ ม่ ค วรใช้
ปริมาณที่สูงกว่าอากาศที่เติมเข้าอยู่ร้อยละ 10-15 แต่ต้อง
เดี่ยวๆ แต่ก็มีบางสถาบันไม่ยอมรับให้มีการน�ำอากาศที่ดูด
ต่างกันไม่น้อยกว่า 50 ลบ.ฟุต/นาที ตามข้อก�ำหนดของ
ออกนี้กลับมาหมุนเวียนภายในห้องอีก ซึ่งต้องขึ้นอยู่กับ
ศูนย์ควบคุมโรคแห่งอเมริกา
วิจารณญาณของวิศวกรผู้ออกแบบหรือแพทย์ฝ่ายบริหารที่
รับผิดชอบ ในบางแห่งก�ำหนดให้ระบบดูดอากาศออกที่มี
6. โดยรอบห้องจ�ำเป็นต้องมีการอุดกันการรัว่ ซึมของ ส�ำหรับการตรวจสอบทิศทางการไหลของกระแสลมว่า

อากาศของอากาศในทุกจุด และในส่วนของวงกบรอบประตู มีลมเล็ดลอดออกจากห้องผูป้ ว่ ยหรือเป็นไปตามทีอ่ อกแบบ
ต้องมีการติดปะเก็นกันการรั่วของอากาศระหว่างประตูกับ ไว้ คือ เข้าทางใต้ประตูนนั้ อาจใช้เครือ่ งสร้างควัน (Aerosol
วงกบในส่วนบนและด้านข้างทัง้ สองด้าน ยกเว้น ช่องว่างใต้ Generator) หรือวัสดุที่ท�ำให้เกิดควัน เช่น ก๊าซไนโตรเจน
ประตูเข้าห้อง ซึ่งอาจมีช่องว่างได้ไม่เกิน ½ นิ้ว อากาศใต้ เหลว น�้ำแข็งแห้ง ควันธูป ถือไว้ใต้ประตูตรงช่องว่าง
ประตูจะชดเชย (Offset) อากาศทีถ่ กู ดูดออกในปริมาณทีส่ งู สังเกตดูว่าควันนั้นไหลจากที่ ใดไปสู่ที่ ใด หากไหลจาก
กว่าการน�ำเข้าอากาศ จึงท�ำให้หอ้ งแรงดันเป็นลบ(Negative ห้องเฉลียง (Anteroom) ไปสู่ห้องผู้ป่วย ก็ถือว่าเป็น
Pressure) ความเร็วลมที่ผ่านเข้าทางใต้ประตู ไม่ควรจะต�่ำ ไปตามที่ อ อกแบบไว้ หรื อ อาจใช้ เ ครื่ อ งวั ด แรงดั น ต่ า ง
กว่า 100 ฟุต/นาที (Manometer) เพื่อวัดความต่างของแรงดันระหว่างห้องพัก
และเฉลียง ตามรูปที่ 3
7. ส� ำ หรั บ ทางประเทศออสเตรเลี ย ก� ำ หนดให้ ดู ด
อากาศออกทิ้ง 100% โดยไม่มีการหมุนเวียนน�ำกลับมาใช้
ใหม่ ซึ่งในข้อนี้จะต่างจากข้อก�ำหนดของสถาบันสถาปนิก
อเมริกา ทีอ่ นุญาตให้มกี ารน�ำอากาศทีผ่ า่ นแผ่นกรองอากาศ
ประสิทธิภาพสูง (HEPA Filter) มาใช้ใหม่ได้ตามทีก่ ล่าวแล้ว
ในข้อ 3
8. ห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยควรมีห้องน�้ำส�ำหรับผู้ป่วย
ในตัว เพือ่ ป้องกันการแพร่ของโรคอันเนือ่ งมาจากผูป้ ว่ ยต้อง
ออกจากห้องไปใช้ห้องน�้ำรวม ซึ่งอาจท�ำให้มีเชื้อติดอยู่
ภายนอกห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วย
9. ฝ้าเพดานของห้องควรเป็นแบบฝ้าฉาบเรียบ และ
อุดกันรั่วซึมของอากาศ ไม่ควรใช้ฝ้าแบบเคลื่อนย้ายได้
ส่วนโคมไฟควรใช้แบบติดตัง้ ทีผ่ วิ ฝ้าเพดาน ควรติดปะเก็นที่
รอบข้างประตูและส่วนบนของประตู ประตูต้องใช้อุปกรณ์
แบบปิดเองได้
10. พั ด ลมที่ ดู ด ออกควรอยู ่ ใ นต� ำ แหน่ ง ที่ ใ กล้ กั บ
รูปที่ 3 แสดงช่องว่างใต้ประตูเข้าห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยสูง ปล่องทางออก เพื่อให้มั่นใจว่าท่อลมดูดอากาศออกจาก
ไม่เกิน 1/2 นิ้ว และการใช้เครื่องวัดแรงดันต่าง หรือ การใช้ ห้องจะมีแรงดันเป็นลบหรือต�่ำกว่าบรรยากาศภายนอกเพื่อ
เครื่องสร้างควัน (Aerosol Generator) เพื่อทดสอบทิศทาง ป้องกันเชื้อแพร่กระจายอันเนื่องมาจากท่อลมรั่ว
การไหลของกระแสลม
11. ควรแยกระบบท่อลมเข้าและท่อลมออกเฉพาะ ส�ำหรับในเมืองไทยนั้น ได้มีวิศวกรผู้ออกแบบงาน

ส�ำหรับห้องแยกเดีย่ วผูป้ ว่ ยทีต่ อ้ งใช้เป็นแรงดันลบออกจาก ระบบบางท่าน ก�ำหนดค่าแรงดันต่างภายในห้องผู่ป่วยต้อง
ระบบท่อลมส�ำหรับห้องอื่นของโรงพยาบาล ต�่ำกว่าภายนอกไม่น้อย 10-15 ปาสคาล เช่น ต้องต�่ำกว่า
12. ปริมาณลมดูดเข้าและออกจากห้องผู้ป่วยควรเป็น ห้องเฉลียง (Anteroom) ไม่น้อยกว่า 10-15 ปาสคาล และ
แบบคงที่ ห้องเฉลียงต้องมีแรงดันต่างต�ำ่ กว่าแนวทางเดินไม่นอ้ ยกว่า
5 ปาสคาล ซึงการออกแบบห้องเฉลียงให้มีแรงดันระดับนี้
13. พัดลมดูดออกควรเชือ่ มระบบให้สมั พันธ์กบั พัดลม
ก็เพื่อให้เป็นการออกแบบที่มีข้อดี คือ ป้องกันการแพร่ของ
จ่ายลมเข้าห้อง ให้ตดั การท�ำงานของพัดลมจ่ายเข้าห้องเมือ่
เชื้อจากห้องผู่ป่วยสู่ห้องเฉลียง ในขณะเดียวกัน หากห้อง
พัดลมที่ดูดออกไม่ท�ำงาน พร้อมทั้งมีระบบสัญญาณแจ้ง
เฉลียงเกิดปนเปื้อนก็ไม่แพร่กระจายไปสู่ทางเดิน เนื่องจาก
เตือนว่าระบบดูดอากาศบกพร่อง เพื่อป้องกันการแพร่
มีแรงดันต�่ำกว่าแนวทางเดิน
กระจายของเชื้อ เนื่องจากหากพัดลมดูดอากาศออกไม่
ท�ำงาน จะมีแต่การจ่ายลมเข้า ท�ำให้ภายในห้องมีแรงดัน
เป็นบวก กระแสลมจะไหลจากห้องสู่ภายนอก
14. ระบบต่างๆ ทั้งระบบไฟฟ้าหรือเครื่องกล ควรติด
ตัง้ ให้สามารถบ�ำรุงรักษาได้โดยง่าย และหากเป็นไปได้ ควร
บ�ำรุงรักษาได้จากภายนอกห้องผู้ป่วย
15. ควรมีการติดตั้งป้ายแจ้งเตือนลักษณะห้องให้เห็น
ชัดเจน ว่า “ห้องนี้ เป็น ห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วย แรงดันลบ”
อีกทัง้ ควรมีปา้ ยแจ้งเตือนไม่ให้ผไู้ ม่เกีย่ วข้องท�ำการปิดพัดลม
ดูดอากาศออก ตลอดระยะเวลาที่มีผู้ป่วยพักภายในห้อง กราฟที่ 1 แสดงปริมาณลมทีร่ วั่ เทียบกับแรงดันต่างระหว่าง
ตามพื้นที่ของการรั่ว
ข้อก�ำหนดเรื่องแรงดันลบของห้อง
ศูนย์ควบคุมโรคอเมริกา ได้ก�ำหนดแรงดันลบภายใน กราฟที่ 1 แสดงให้เห็นถึงรอยรัว่ ทีเ่ กิดขึน้ ต่อการรักษา
ห้ อ งแยกเดี่ ย วผู ้ ป ่ ว ยต้ อ งมี ร ะดั บ ต�่ ำ กว่ า ห้ อ งรอบข้ า ง ระดับแรงดันภายในห้องและปริมาณลมรั่วที่เกิดขึ้น เพื่อ
ไม่น้อยกว่า 0.25 ปาสคาล (0.001 นิ้วน�้ำ) ซึ่งนับว่ามีระดับ ป้องกันไม่ให้เกิดการรัว่ ของอากาศภายในห้องผูป้ ว่ ยแรงดัน
น้อยมาก โดยก�ำหนดให้ใช้ติดตั้งเครื่องมือวัดความดันต่าง ลบสู่ภายนอก แม้มีรอยรั่วเพียงเล็กน้อย อากาศที่เกิดการ
(Differential Pressure Gauge) ซึ่งมีทั้งชนิดแสดงผลอย่าง รั่วซึมก็อาจท�ำให้แรงดันห้องเกิดปัญหา ดังนั้นจึงจ�ำเป็น
เดียว หรือ แบบสามารถส่งสัญญาณไปสูร่ ะบบควบคุมอาคาร ต้องมีการอุดรอยรัว่ ตามแนวต่อต่างๆภายในห้อง และควรมี
อื่น หรือ เป็นแบบสวิตช์ ซึ่ง เปิด-ปิด ด้วยการตั้งค่าแรงดัน ห้องเฉลียง (Anteroom) เหมือนห้องกันชน
ต่าง (Differential Pressure) เมื่อเบี่ยงเบนจากต่าที่ตั้งไว้ ประโยชน์ของการจัดให้มหี อ้ งเฉลียง (Anteroom) ก่อน
โดยท�ำสัญญาณเตือนความผิดปรกติของแรงดันห้องท�ำงาน เข้าห้องผูป้ ว่ ยนัน้ เพือ่ เป็นกันชนป้องกันห้องผูป้ ว่ ยไม่ให้เกิด
ไม่ว่าจะเป็นสัญญาณเสียงหรือสัญญาณแสง แรงดันเป็นบวกหรือมีอากาศเล็ดลอดจากห้องผูป้ ว่ ยสูบ่ ริเวณ
ข้างเคียงเมื่อมีผู้เปิดประตูเข้าสู่ห้อง ในขณะเดียวกัน ก็อาจ ตัวอย่างกรณีศึกษาการออกแบบห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยแบบ

ใช้เป็นห้องเปลี่ยนชุดส�ำหรับผู้ที่ต้องเข้าไปในห้อง ไม่ให้ฝุ่น แรงดันลบ
ปนเปือ้ นทีอ่ าจเกาะอยูต่ ามเสือ้ ผ้าแพร่สภู่ ายนอก และยังเป็น รูปต่อไปนี้เป็นเพียงตัวอย่างส่วนหนึ่งเพื่อให้เห็นภาพ
ห้องพักในกรณีทมี่ กี ารขนถ่ายอุปกรณ์ที่ใช้ภายในห้องผูป้ ว่ ย และเข้าใจหลักการ เพื่อให้ผู้อ่านสามารถน�ำไปปรับใช้ตาม
ส�ำหรับห้องเฉลียงนั้น ทางสถาบันสถาปนิกอเมริกา, ความเหมาะสมกับสภาพพื้นที่และงบประมาณ
ส�ำนักงานวางแผนและพัฒนาสุขภาพทัว่ มลรัฐแคลิฟอร์เนียร์
(OSHPD-Office of Statewide Health Planning and
Development (California)), ASHRAE เป็นต้น ก�ำหนด
อัตราหมุนเวียนอากาศภายในห้องไม่น้อยกว่า 10 รอบ
ต่อชั่วโมง และควรมีแรงดันสูงกว่าห้องผู่ป่วยแต่ต�่ำกว่า
ภายนอกหรือทางเดิน ตามข้อก�ำหนดของสถาบันสถาปนิก
อเมริกา ส่วน OSHPD ก�ำหนดให้มีแรงดันเท่ากับทางเดิน
ภายนอก
นอกจากนั้นภายในห้องผู้ป่วยควรมีห้องน�ำ้ เฉพาะซึ่ง
ได้กล่าวถึงแล้ว และควรมีแรงดันต�่ำกว่าห้องผู้ป่วยเพื่อให้
อากาศไหลจากห้องผู้ป่วยเข้าสู่ห้องน�้ำ ในบางแห่งเช่น
บทบัญญัตเิ กีย่ วกับเครือ่ งกลของแคลิฟอร์เนีย ก�ำหนดอัตรา รูปที่ 4 ตัวอย่างการออกแบบห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยแบบ
หมุนเวียนของอากาศภายในห้องน�้ำของผู้ป่วยนี้เท่ากับ 10 แรงดันลบ
รอบต่อชั่วโมง มีแรงดันต่างเป็นลบเมื่อเทียบกับห้องผู้ป่วย
และ ดูดออกสู่ภายนอกอาคารโดยตรง และปริมาณอากาศ
ที่ชดเชย (Offset) เท่ากับ 50 ลบ.ฟุตต่อนาที ระหว่างห้อง ข้อก�ำหนดเบื้องต้น
ผู้ป่วยและห้องน�้ำก็เพียงพอ ห้องข้างต้นเป็นห้องที่ประกอบด้วยห้องเฉลียงและ
สิ่งส�ำคัญ คือ อากาศที่ถูกดูดออกโดยรวมทั้งจากห้อง ห้องน�้ำในตัว ขนาดห้อง กว้าง 3 เมตร x ยาว 3.5 เมตร x
ผู้ป่วยและห้องน�้ำต้องสูงกว่าอากาศที่เติมเข้าสู่ห้องผู้ป่วย สูง 2.75 เมตร ดังนั้นปริมาตรห้องเท่ากับ 28.875 ลบ.เมตร
และ ปริมาณอากาศที่ดูดออกจากห้องผู้ป่วยเองจะต้องสูง หรือ ประมาณ 1,000 ลบ.ฟุต
กว่าอากาศที่จ่ายเข้าสู่ห้อง
การค�ำนวณปริมาณลม รูปต่อไปแสดงถึงแบบของซุ้มผู้ป่วยชั่วคราวเพื่อเป็น
จากปริมาตรข้างต้นเท่ากับ 1,000 ลบ.ฟุต ก�ำหนดให้ ทางเลือกกรณีที่ขาดทั้งสถานที่และงบประมาณสนับสนุน
มีอากาศหมุนเวียนภายในห้องไม่นอ้ ยกว่า 12 รอบต่อชัว่ โมง
ดังนั้น ปริมาณลมที่ต้องจ่ายเข้าสู่ห้องต้องไม่น้อยกว่า
12,000 ลบ.ฟุตต่อชัว่ โมง หรือ 200 ลบ.ฟุตต่อนาที (12,000
÷ 60 = 200) กรณีตามรูปที่ 4 หากก�ำหนดให้มกี ารดูดอากาศ
ออกรวมเท่ากับ 300 ลบ.ฟุตต่อนาที มีข้อพิจารณาว่า ควร
ดูดออกจากหัวดูดลมออกภายในห้องผู้ป่วยและดูดลมออก
ทางห้องน�้ำเท่าไหร่จึงจะเหมาะสม
1. ควรจะดู ด ลมออกจากภายในห้ อ งเองทิ้ ง 250
ลบ.ฟุตต่อนาที และจากออกน�้ำอีก 50 ลบ.ฟุตต่อนาที หรือ
2. ดูดลมจากภายในห้อง 200 ลบ.ฟุตต่อนาทีและ
ดูดลมออกจากห้องน�้ำ 100 ลบ.ฟุตต่อนาที
รูปที่ 5 ซุ้มแยกผู้ป่วยแพร่เชื้อที่ประกอบชุดดูดอากาศ
พร้อมแผ่นกรองอากาศประสิทธิภาพสูง (HEPA Filter)
ทางเลือกที่เหมาะสมและเหตุผล
ควรดูดลมห้องจากห้อง 250 ลบ.ฟุตต่อนาที และ
ดูดลมออกจากห้องน�้ำอีก 50 ลบ.ฟุตต่อนาที เนื่องจาก จะ
ท�ำให้ห้องผู้ป่วยนั้นมีสภาวะแรงดันภายในห้องเป็นลบ หรือ
ต�่ำกว่าห้องเฉลียงหรือห้องข้างเคียง ในขณะที่แบบที่ 2 นั้น
จะท�ำให้แรงดันภายในห้องเท่ากับห้องข้างเคียง ซึ่งไม่
สอดคล้องกับบทบัญญัติตามที่หลายหน่วยงานก�ำหนด
ท�ำอย่ า งไรกรณี ห ้ อ งแยกเดี่ ย วผู ้ ป ่ ว ย

ไม่เพียงพอ
ในกรณีที่เกิดโรคระบาดรุนแรง ท�ำให้เกิดผู้ป่วยมาก รูปที่ 6 การใช้ตู้ปลอดเชื้อ (Laminar Flow Cabinet) เพื่อ
โรงพยาบาลบางแห่งอาจมีห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วยไม่เพียงพอ ป้องกันการแพร่เชื้อของผู้ป่วย
การจะให้ผู้ป่วยแพร่เชื้อนอนในห้องพักผู้ป่วยรวมนั้นนับว่า จากรู ป ที่ 5 และ 6 เป็ น รู ป แบบตั ว อย่ า งการหา
มีความเสี่ยงสูงต่อการระบาดของโรคไปสู่ผู้ป่วยอื่นที่ไม่ได้ อุปกรณ์เพื่อน�ำมาใช้ไม่ว่าจะเป็นกรณีทั่วไปหรือฉุกเฉินเพื่อ
เป็นโรคติดต่อร้ายแรง การท�ำซุ้มแยกต่างหากเพื่อคลุม ป้องกันการระบาดของโรค ซึง่ ผูบ้ ริหารสถานพยาบาลรวมทัง้
เฉพาะเตียงก็อาจท�ำได้รวดเร็วและค่าใช้จ่ายก็ไม่สูงดังเช่น ผูอ้ อกแบบระบบระบายอากาศจ�ำเป็นต้องพิจารณาให้เหมาะสม
การเพิ่มห้องผู้ป่วย ซึ่งต้องใช้งบประมาณและสถานที่มาก กับงบประมาณและสถานที่ ตามความเหมาะสมต่อไป
สรุป
ห้ อ งแยกเดี่ ย วผู ้ ป ่ ว ยชนิ ด แรงดั น ลบนั้ น ควรมี การ แพทย์ทเี่ กีย่ วข้อง ผูป้ ว่ ยอืน่ ๆ ภายในโรงพยาบาล ญาติมติ ร
ออกแบบเพื่ อ ป้ อ งกั น การแพร่ ร ะบาดของโรค ซึ่ ง ต้ อ ง ของผูป้ ว่ ยทีม่ าเยีย่ ม ฝ่ายบ�ำรุงรักษาตลอดจนถึงสิง่ แวดล้อม
พิจารณาตามความเหมาะสมกับสถานที่มาตรฐานกลาง โดยเฉพาะบริเวณใกล้เคียงที่เป็นชุมชน โดยไม่ดูดอากาศที่
โดยยึดหลักการส�ำคัญ คือ การปกป้องบุคลากรทางการ ปนเปื้อนเชื้อสู่บรรยากาศในรัศมีต�่ำกว่าที่ก�ำหนดไว้
เอกสารอ้างอิง
[1] Francis J.Curry National Tuberculosis Center, Isolation Room; Design, Assessment, and
Upgrade (1999)
[2] Pranab K. Chowdhury & Samta Bajaj; HVAC Design Criteria for Isolation Rooms,
July-September 2002
[3] Mar Ortega, Josep Mensa; Preventive Isolation in the Emergency Department,
Emergencias2009, 21:36-41
[4] Duncan Phillips, and Glenn Schuyler; Infectious Disease Control Issues; Principles of
Isolation Room Design; Technotes, Issue No.22
[5] Duncan Phillips, Ray J. Sinclair, and Glenn D.Schuyler; Isolation Room Ventilation Design
Case Studies.
[6] Kevin Moon; Design of Hospital Isolation Rooms; Business Briefing; Hospital Engineering &
Facility Management 2004
[7] Victoria Advisory Committee on Infection Control 2007; Guideline for the Classification and
Design of Isolation Rooms in Health Care Facilities.

การออกแบบห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วย (Isolation Room Design)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

การออกแบบห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วย (Isolation Room Design)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

การออกแบบห้องแยกเดี่ยวผู้ป่วย

(Isolation Room Design)

บทน�ำ และนายแพทย์ ห รื อ ผู ้ บ ริ ห ารสถาบั น ทางการแพทย์ ที่

ประเภทของห้องพักผู้ป่วย หลักการระบายอากาศส�ำหรับห้องแยกเดีย่ วผูป้ ว่ ย คือ

อาจเกิดจุดอับภายในห้องได้ ในขณะที่หัวจ่ายลมแบบสี่ จากตารางที่ 1 จะเห็นได้วา่ อัตราหมุนเวียนของอากาศ

3. หัวจ่ายลมออก ควรอยู่ใกล้กับส่วนหัวของผู้ป่วย แผ่นกรองอากาศประสิทธิภาพสูง (HEPA Filter) ต้องมีระบบ

6. โดยรอบห้องจ�ำเป็นต้องมีการอุดกันการรัว่ ซึมของ ส�ำหรับการตรวจสอบทิศทางการไหลของกระแสลมว่า

11. ควรแยกระบบท่อลมเข้าและท่อลมออกเฉพาะ ส�ำหรับในเมืองไทยนั้น ได้มีวิศวกรผู้ออกแบบงาน

ท�ำอย่ า งไรกรณี ห ้ อ งแยกเดี่ ย วผู ้ ป ่ ว ย

You might also like