1

________ARALING PANLIPUNAN 10-IKATLONG KWARTER________

Pangalan ______________________________________________________________
Pangkat ___________ Guro_______________________________________________
Aralin
Aralin
31 KONSEPTO NG GENDER AT SEX

MELC/ Kasanayan:
Xx

Natatalakay ang mga uri ng kasarian (gender) at sex at gender roles sa iba’t-ibang

bahagi ng daigdig.

Sa araling ito, inaasahang mas lalawak ang iyong kaalaman sa konsepto ng sex at

gender -- mula sa kahulugan, uri, pagkakapareho, at pagkakaiba nito sa bawat isa.

Inaasahan din na lalalim ang iyong pang-unawa at pagtanggap sa mga iba’t-ibang

katangian ng kasarian (gender).

Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na pangungusap at piliin ang titik ng

tamang sagot

1. Ayon sa WHO, ano ang tumutukoy sa biyolohikal na katangian at pisyolohikal na

katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki?

a. Gender b. Sex c. Sexual Orientation d. Gender Role

2. Ito ay tumutukoy sa mga tao na naniniwala na ang kanilang sex ay hindi tugma sa

kanilang pagkatao.

a. Gender b. Cisgender c. Transgender d. Gender Expression

2. Ang sex ay ang biyolohikal na katangian na nagtatakda sa pagiging babae o lalaki,

alin sa mga sumusunod na pangungusap ang tumutukoy sa gender?

AP 10 Qrt-.3.-Week 1
 2
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
a. Tumutukoy sa mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinakda ng lipunan

para sa mga babae at lalaki.

b. Tumutukoy sa malalim na pakikipagrelasyon o atraksyon sa lalaki, babae, pareho,

o wala sa nabanggit.

c. Tumutukoy sa atraksyong seksuwal, emosyonal o romantiko sa isang kasarian

maliban sa sariling kasarian.

3. Ano ang tawag sa mga taong may atraksyong seksuwal, emosyonal o romantiko sa

parehong lalaki o babae?

a. Heterosexual b. Homosexual c. Bisexual d. Asexual

4. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang dahilan kung bakit patuloy na

nagbabago, lumalawak, at lumalalim ang pananaw at batayan ng lipunan sa

pagkalalaki at pagkababae.

a. Dahil tumutukoy ang sex sa biyolohikal na katangian.

b. Dahil may mga taong naniniwala na ang kanilang sex ay naaayon sa kanilang

pagkatao.

c. Dahil patuloy na umiiral ang interaksyon sa lipunan, patuloy ding lumalalim o

lumalawak ang pagpapakahulugan sa isang bagay.

CROSSWORD. Punan ang Crossword gamit ang mga gabay na pangungusap sa ibaba.

Pahalang

1. Proseso ng mabilisang pagdaloy o paggalaw ng mga tao, bagay, impormasyon, at

produkto sa iba’t ibang direksyon.
4. Tulong ng pamahalaan sa mga miyembro ng lipunan sa anyong pinansyal at
serbisyo.
5. Proseso ng pag-alis o paglipat mula sa isang lugar o teritoryong political patungo
sa iba pa maging ito man ay pansamantala o permanente.

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 3
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
Pababa

2. Paglipat ng gawain sa isang kompanya patungo sa ibang kompanya na ang

pangunahing dahilan ay mapagaan ang gawain.
3. Terminong ginagamit sa mga taong aktibong nakikilahok sa usaping panlipunan.

1 2 3

Isa sa maling paniniwala ng karamihan na ang sex at gender ay iisa lamang. Bagama’t

pareho nitong katumbas ang kasarian kung isasalin sa wikang Filipino (UP

Diksyunaryo), malaki pa rin ang pagkakaiba nito sa isa’t isa.

SEX

Ayon sa World Health Organization (WHO), ang sex ay tumutukoy sa

biyolohikal na katangian (biological attributes) at pisyolohikal na katangian

(physiological attributes) na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki. Dahil

tumutukoy ang sex sa biyolohikal na katangian, ang ari o genitalia ang

pangunahing pamantayan kung magiging isang babae o lalaki ang isang tao.

Matutukoy rin ang pagkakaiba ng babae at lalaki sa iba’t ibang paraan na

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 4
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
maaring pisikal (physical), pisyolohikal (physiological) at gampanin sa

reproduksyon (reproductive functions) gaya ng:

1. Ang mga babae ay nireregla samantalang ang mga lalaki ay hindi;

2. Ang mga lalaki ay may bayag (testicles) habang ang mga babae ay wala;

3. Ang mga babae ay lumalaki ang suso at may kakayahang makalikha ng

gatas samantalang ang mga lalaki ay hindi at;

4. Ang mga lalaki ay may higit na “massive bones’ kumpara sa mga babae.

Subalit may mga pagkakataon na ang isang tao ay ipinanganak na nagtataglay

ng magkaparehong katangiang biyolohikal ng babae at lalaki. Ang kasong ito ay

tinatawag na intersex kung saan hindi maipaliwanag ang kasarian ng isang

indibidwal.

GENDER

Habang ang sex ay tumatalakay sa biyolohikal na katangian, ang gender

naman ay tumutukoy sa mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na

itinakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki.

Ang gender, ayon sa pagpapakahulugan ng WHO, ay binibigyang diin ang

panlipunang konstruksiyon (socially constructed) ng mga gampanin (roles), pag-

uugali at asal (behavior), aktibidad, at katangian (attributes) na

itinuturing ng isang lipunan na naaayon o naaangkop para sa babae at lalaki.

Samakatwid, ang lipunan ang lumikha ng sistemang klasipikasyon na nagtatakda

o nagtatalaga ng mga katangian ng pagkalalaki (masculinity) at pagkababae

(femininity). Nakabatay ang kahulugan ng gender sa teoryang sosyolohikal at

pangkomunikasyon na social constructionism. Ayon dito, ang mga bagay na

binibigyang kahulugan ng lipunan ay nahuhubog sa pamamagitan ng

interaksyon (social interaction). At habang umiiral ang interaksyon sa lipunan,

patuloy ding lumalalim o lumalawak ang pagpapakahulugan sa isang bagay. Sa

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 5
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
madaling salita, patuloy na nagbabago, lumalawak, at lumalalim ang pananaw at

batayan ng lipunan sa pagkalalaki at pagkababae.

SEXUAL ORIENTATION AND GENDER IDENTITY EXPRESSION (SOGIE)

Ang bawat isa sa atin ay maaaring makaranas ng malalim na atraksyon sa

taong iba ang kasarian, kapareho ng ating kasarian, o maaaring pareho. Ang

atraksyong ito ay maaaring apeksyonal, emosyonal, o sekswal. Ito ay ang

tinatawag na Sexual Orientation. Ang Sexual Orientation ay tumutukoy sa

malalim na pakikipagrelasyon o atraksyon sa lalaki, babae, pareho, o wala sa

nabanggit.

Upang madali itong maunawaan, Ang Sexual Orientation ay maaaring maiuri

sa:

 Heterosexual — atraksyong seksuwal, emosyonal o romantiko sa

isang kasarian maliban sa sariling kasarian.

 Homosexual — atraksyong seksuwal, emosyonal o romantiko sa

katulad na kasarian. Ito ay maaaring sa pamamagitan ng babae sa

kapwa babae (na tinatawag na lesbian) o lalaki sa kapwa lalaki (na

tinatawag na gay subalit ginagamit din sa babae sa kapwa babae).

 Bisexual — atraksyong seksuwal, emosyonal o romantiko sa parehong

lalaki o babae.

 Asexual — mga taong walang nararamdamang atraksyong seksuwal,

emosyonal o romantiko sa anumang kasarian.

 Pansexual — mga taong nakararanas ng atraksyong seksuwal,

emosyonal o romantiko sa iba maging ano pa man ang sexual

orientation at gender identity nito.

Samantala, Ang Gender Identity naman o pagkakakilanlang pangkasarian ay

tumutukoy sa malalim na damdamin at personal na karanasang pangkasarian ng

isang tao, na maaaring nakatugma o hindi sa sex niya nang siya'y ipanganak.

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 6
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
Salungat sa paniniwala ng karamihan, ang Gender Identity ng isang tao ay

hindi natutukoy sa pamamagitan ng kanilang sex.

Ang mga tao na naniniwala na ang kanilang sex ay naaayon sa kanilang

pagkatao ay kilala rin sa tawag na Cisgender habang ang mga tao na

naniniwala na ang kanilang sex ay hindi tugma sa kanilang pagkatao ay

maaaring tawaging Transgender o Gender Diverse Person.

Ang mga lalaking kinikilala ang kanilang sarili bilang babae ay tinatawag na

Transgender Woman o Transwoman habang ang mga babaeng kinikilala ang

kanilang sarili bilang lalaki ay kilala bilang Transgender Man o Transman.

Tanging ang indibidwal lamang ang nararapat na mag-uri ng kanilang sarili at

magpahayag ng kanilang tunay na Sexual Orientation at Gender Identity sa

pamamagitan ng kaniyang Gender Expression. Ang Gender Expression ay ang

panlabas na pagpapahayag ng seksuwalidad ng isang indibidwal.

I. KALALAKI/ KABABAE MONG TAO... Nakarinig ka na ba ng mga pahayag gaya

ng “Kababae mong tao, hindi ka marunong magluto” o “Kalalaki mong tao, iyakin

ka”? Ilan lamang ito sa mga halimbawa ng Gender Stereotypes. Ang mga ganitong

uri ng paniniwala ay naglilimita o nagkukulong sa pagpapahayag ng kanilang

sarili.

Mag-isip pa ng iba pang halimbawa at Isulat ito sa paraang “Lalaki/Babae ako at

pwede” (“Lalaki ako at pwede akong umiyak”/ “Babae ako at pwede akong maging

isang lider”) at sagutan ang mga Pamprosesong tanong.

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 7
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
PAMPROSESONG TANONG

1. Paano nakakaapekto ang Gender Stereotypes sa Gender Expression ng isang

indibidwal?_________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

2. Naranasan mo na bang mapagsabihan ng mga ganitong uri ng pahayag? Ano

ang naramdaman mo matapos marinig ito?_______________________________________

_________________________________________________________________________.

Ang sex ay tumutukoy lamang sa biyolohikal na katangian habang ang gender ay isang

pagkakakilanlang nakamit sa pamamagitan ng socialization, na nababago sa paglipas ng

panahon.

SSSS

Gamit ang Venn Diagram, ilahad ang pagkakapareho at pagkakaiba ng sex at

gender.

SEX GENDER

ILARAWAN MO AKO! Gumuhit ng isang larawan sa loob ng kahon na

maglalarwan sa katangian ng lalaki, babae at LGBT at ipaliwanag kung bakit ito

ang napili mong iguhit.

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 8
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
LALAKI
Paliwanag ______________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_____________________________

BABAE
Paliwanag ______________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_____________________________

LGBT
Paliwanag ______________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_____________________________

Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na pangungusap at piliin ang

titik ng tamang sagot.
1. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang HINDI nagpapahayag ng

pagkakaiba ng dalawang kasarian.?

a. Ang mga lalaki ay may bayag (testicles) habang ang mga babae ay wala;

b. Ang mga babae ay lumalaki ang suso at may kakayahang makalikha ng

gatas samantalang ang mga lalaki ay hindi ;

c. Ang mga babae ay may higit na “massive bones’ kumpara sa mga lalaki at

d. Ang mga babae ay may bahay bata samantalang ang lalake ay wala.

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 9
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
2. Ayon sa World Health Organization (WHO), ano ang tumutukoy sa biyolohikal

na katangian (biological attributes) at pisyolohikal na katangian (physiological

attributes) na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki?

a. Gender b. Sex c. Sexual Orientation d. Gender Role

3. Nakabatay ang kahulugan ng gender sa teoryang sosyolohikal at

pangkomunikasyon na social constructionism. Alin sa mga sumusunod na

pangungusap ang nagbibigay-katwiran sa konsepto ng social constructionism?

a. Ang mga bagay ay nahuhubog sa pamamagitan ng interaksyon at habang

umiiral ang interaksyon sa lipunan, patuloy ding lumalalim o lumalawak

ang pagpapakahulugan sa isang bagay.

b. Ang sex ay tumutukoy sa biyolohikal na katangian, ang ari o genitalia ang

pangunahing pamantayan kung magiging isang babae o lalaki ang tao.

c. Ang bawat isa sa atin ay maaaring makaranas ng malalim na atraksyon sa

taong iba ang kasarian, kapareho ng ating kasarian, o maaaring pareho.

d. Wala sa nabanggit

4. May mga pagkakataon na ang isang tao ay ipinanganak na nagtataglay ng

magkaparehong katangiang biyolohikal ng babae at lalaki. Ano ang tawag dito?

a. Cisgender c. Intersex

b. Transgender d. Sex

5. Ito ay tumutukoy sa atraksyong seksuwal, emosyonal o romantiko sa isang

kasarian maliban sa sariling kasarian.

a. Heterosexual c. Bisexual

b. Homosexual d. Pansexual

Gumupit o gumuhit ng mga larawan na magpapakita ng paggalang sa lahat ng

kasarian at gender na mayroon sa ating lipunan at ipaliwanag ang kahalagahan

ng pagkilala sa kanila bilang parte ng ating lipunan.

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 10
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN
SAGUTANG PAPEL- Qrt.3- Week 1

PANGALAN: _________________________________________________________

PANGKAT: ____________________________ Guro: _______________________

PAUNANG PAGSUSULIT:
1.
2.
3.
4.
5.

BALIK-TANAW
1.
2.
3.
4.
5

GAWAIN: PAMPROSESONG TANONG

1. Paano nakakaapekto ang Gender Stereotypes sa Gender Expression ng isang

indibidwal?______________________________________________________________

2. Naranasan mo na bang mapagsabihan ng mga ganitong uri ng pahayag?

Ano ang naramdaman mo matapos marinig ito? ________________________.

PAG-ALAM SA NATUTUHAN

3. Gamit ang Venn Diagram, ilahad ang pagkakapareho at pagkakaiba ng sex

at gender.

ILARAWAN MO AKO! Gumuhit ng isang larawan sa loob ng kahon na

maglalarwan sa katangian ng lalaki, babae at LGBT at ipaliwanag kung bakit

ito ang napili mong iguhit.

PANGHULING PAGSUSULIT:
1. 2.
3. 4.
5.
PAGNINILAY

Gumupit o gumuhit ng mga larawan na magpapakita ng paggalang sa lahat ng

kasarian at gender na mayroon sa ating lipunan at ipaliwanag ang kahalagahan

ng pagkilala sa kanila bilang parte ng ating lipunan.

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1
 11
ARALING PANLIPUNAN 10- IKATLONG MARKAHAN

AP 10 Qrt.-. 3- Week 1