Um … Zu

Um … Zu Bağlacı ile Türkçede aynı şekilde kurulan bir cümle tipi olmadığı için um ve zu kelimeleriyle
yapılan yan cümleciklerin anlaşılması biraz güçtür.

Um … Zu Bağlacı

“Almanca öğrenmek için evde çalışıyorum, abimi ziyaret etmek için Antalya’ya gidiyorum, Görevli
kapıyı açmak için ayağa kalkıyor” gibi cümlelerde bulunan “için” Almancada um ve zu kelimeleriyle
karşılanır. Um ve zu’nun edat olarak kullanımları olsa da bu durumda edat olarak taşıdıkları anlamları
kaybetmişlerdir.

Örneğin, “Almanca öğrenmek için evde çalışıyorum.” cümlesinde cümlenin Um … zu ile çevrilen
kısmını yani yan cümleciği için;

Almanca öğrenmek için

um Deutsch zu lernen

Geriye kalan esas cümlecik kısmı “evde çalışıyorum” ise Türkçedekinin aksine yan cümleciğin önüne
eklenir.

Ich studiere in dem Hause, um Deutsch zu lernen.

Evde çalışıyorum, Almanca öğrenmek için

(Evde Almanca öğrenmek için çalışıyorum.)

Bu tip cümlelerin Türkçelerini iki kısma ayrılabilir. Bunlardan birisi bir işi niçin yaptığımızı gösterir ve
yan cümleciktir. İşte bu bölüm um … zu kullanılarak Almancaya çevrilir. Yukarıdaki örnekte “Almanca
öğrenmek için” bu iki kısımdan yan cümlecik olanıdır ve Um … Zu yardımıyla Almancaya çevrilmiştir.

Um ve zu kelimeleriyle kurulan yan cümlecik kısmı esas cümlecikten bir virgülle ayrılır ve çoğu zaman
esas cümleciğin arkasında yer alır. Türkçede ise durum böyle değildir.

Der Bauer verkauft seine Tiere, um einen Traktor zu kaufen.

Çiftçi bir traktör satın almak için hayvanlarını satıyor.

Die Mutter geht in die Küche, um das Essen zu holen.

Anne yemeği almak için mutfağa gidiyor.

Wir rufen den Wirt, um die Rechnung zu bezahlen.

Hesabı ödemek için lokantacıyı çağırıyoruz.

Die Kinder gehen ins Kino, um einen guten Filmt zu sehen.

Çocuklar iyi bir film görmek için sinemaya gidiyorlar.

Der Schüler arbeitet viel, um eine gute Note zu bekommen.

Öğrenci iyi bir not almak için çok çalışıyor.

Um … zu ile yapılan cümleler Imperfekt veya Perfekt halinde de olabilirler. Bu durumda yan
cümlecikte bir değişiklik olmaz; zu’dan sonra gelen fiil yine mastar halinde bulunur. Sadece diğer
kısmın, başta gelen esas cümleciğin fiili değişir, yani Imperfekt veya Perfekt yapılır.

Mein Onkel fuhr nach Deutschland, um ein neues Auto zu kaufen.

Amcam yeni bir otomobil satın almak için Almanya’ya gitti.

Die Frau kaufte einen Eimer, um Wasser zu tragen.

Kadın su taşımak için bir kova satın aldı.

Das Kind lief in den Garten, um seiner Schwester zu helfen.

Çocuk kızkardeşine yardım etmek için bahçeye koştu.

Der Lehrer hat die Hefte geholt, um sie zu verbessern.

Öğretmen (onları) düzeltmek için defterleri aldı.

Die Gäste haben ein Taxi gerufen, um zum Bahnhof zu fahren.

Misafirler istasyona gitmek için bir taksi çağırdılar.

Ayrılabilen Fiillerde Um … Zu Kullanımı

Başta gelen esas cümleciğin fiili ayrılabilen bir fiil ise ayrılan takı yalnız esas cümleciğin sonuna konur,
yani Um … Zu ile kurulan yan cümleciğin önünde, iki cümleciği ayıran virgülden evvel yer alır.

Das Mädchen steht um acht Uhr auf, um in die Schule zu gehen.

Kız okula gitmek için saat sekizde kalkıyor.

Der Junge steigt in Berlin aus, um seine Freunde zu besuchen.

Çocuk arkadaşlarını ziyaret etmek için Berlin’e iniyor.

Ayrılabilen Fiillerde Um Zu Bağlacı

Eğer um ile başlayan yan cümleciğin fiili ayrılabilen bir fiil ise sondaki zu bu ayrılabilen fiilin takısıyla
esas fiili arasına girer ve bunların hepsi bitişik yazılır.

Ein Schüler steht auf, um das Licht auszumachen.

Bir öğrenci ışığı söndürmek (kapamak) için ayağa kalkıyor.

Mein kleiner Sohn macht jetzt seine Hausaufgaben, um mitzukommen.

Küçük oğlum birlikte gelmek için şimdi ev ödevlerini yapıyor.

Dönüşlü Fiillerde Um … Zu Kullanımı

Um ile başlayan yan cümleciğin fiili dönüşlü bir fiil ise fiil yine zu’- dan sonra yer alır, dönüşlü zamir
(eğer varsa diğer kelimelerle birlikte) um ile zu arasına girer

Der alte Mann suchte einen Stuhl, um sich zu setzen.

Yaşlı adam oturmak için bir sandalye aradı.

Ich gehe in mein Zimmer, um mich anzuziehen.

Giyinmek için odama gidiyorum.

Die Kinder gehen ins Badezimmer, um sich zu waschen.

Çocuklar yıkanmak için banyoya gidiyorlar.

Modal Fiillerde Um … Zu Kullanımı

Cümlenin başında bulunan esas cümlecikte können, wollen, müssen,… cinsinden bir yardımcı fiil varsa
sonda bulunması gereken cümlenin esas fiili um’dan önce yer alır.

Der Fischer muss viel arbeiten, um ein Boot zu kaufen.

Balıkçı bir sandal almak için çok çalışmaya mecburdur.

Mein Freund will heute einen Spaziergang machen, um die Moscheen zu besichtigen

Arkadaşım camileri ziyaret etmek için bugün bir gezinti yapmak istiyor.
Um … zu ile kurulan yan cümlecikte de können, wollen, müssen,… cinsinden bir yardımcı fiil
bulunabilir. Yardımcı fiil zu’dan sonra, esas fiili ise zu’dan önce yer alır. Bunlar bitişik yazılmazlar.

Wir arbeiten, um essen zu können.

Yemek yiyebilmek için çalışıyoruz.

Wir müssen viel Geld haben, um ein Auto kaufen zu können.

Bir otomobil satın alabilmek için çok paraya sahip olmaya mecburuz.

Um Zu Bağlacı: Dikkat!

İ-haliyle kullanılan edatlardan “für” de “için” anlamına gelir. Bununla um … zu kelimelerinin kullanışını
karıştırmamak gerekir. Für, isim (veya şahıs zamirinin) önünde bulunur. Um … zu’da ise durum böyle
değildir. Oradaki “için” bir fiille birlikte bulunur.

Der Bauer arbeitet für seine Familie

Çiftçi ailesi için çalışıyor.

Der Bauer arbeitet, um seine Familie essen zu können.

Çiftçi, ailesinin yemek yiyebilmesi için çalışır.