DETYRË KURSI

Tema: Politika e Përbashkët e Jashtme dhe e Sigurisë të BE-së

Përmbajtja
1. Hyrje................................................................................................................................3
2. Historia e Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes......................................3
3. Objektivat........................................................................................................................4
4. Elementet.........................................................................................................................5
5. Politika e mbrojtjes.........................................................................................................6
6. Jashtë CFSP....................................................................................................................6
7. Ndihma humanitare........................................................................................................7
8. Konkluzione....................................................................................................................7
Biblografia...............................................................................................................................8

1
1. Hyrje
Politika e Përbashkët e Jashtme dhe e Sigurisë (CFSP) është politika e jashtme e
organizuar, e dakorduar e Bashkimit Evropian (BE) për diplomacinë dhe veprimet
kryesisht të sigurisë dhe mbrojtjes. CFSP merret vetëm me një pjesë specifike të
marrëdhënieve të jashtme të BE-së, fusha të cilat përfshijnë kryesisht Tregtinë dhe
Politikën Tregtare dhe fusha të tjera si financimi për vendet e treta, etj. Vendimet
kërkojnë unanimitet midis shteteve anëtare në Këshillin e Bashkimit Evropian, por
pasi të bihet dakord. , disa aspekte mund të vendosen më tej me votim me shumicë të
cilësuar. Politika e jashtme kryesohet dhe përfaqësohet nga Përfaqësuesi i Lartë i BE-
së, aktualisht Josep Borrell.

CFSP e sheh Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) si përgjegjëse

për mbrojtjen territoriale të Evropës dhe pajtimin. Megjithatë, që nga viti 1999,
Bashkimi Evropian është përgjegjës për zbatimin e misioneve të tilla si paqeruajtja
dhe policimi i traktateve. Një frazë e përdorur shpesh për të përshkruar marrëdhëniet
midis forcave të BE-së dhe NATO-s është "e ndashme, por jo e ndarë".Të njëjtat forca
dhe aftësi përbëjnë bazën e përpjekjeve të BE-së dhe NATO-s, por pjesë mund t'i
ndahen Bashkimit Evropian nëse është e nevojshme.

2. Historia e Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes

1957–1993

Bashkëpunimi në negociatat tregtare ndërkombëtare, nën Politikën e Përbashkët

Tregtare të BE-së, daton që nga krijimi i komunitetit në vitin 1957. Vetë CFSP e ka
origjinën në formimin e Bashkëpunimit Politik Evropian (EPC) në 1970.
Bashkëpunimi Politik Evropian -Operacioni ishte një proces konsultimi jozyrtar
ndërmjet shteteve anëtare për çështjet e politikës së jashtme, me qëllim krijimin e një
qasjeje të përbashkët për çështjet e politikës së jashtme dhe promovimin e interesave
të vetë KE-së dhe të komunitetit ndërkombëtar në tërësi. Kjo përfshin promovimin e
bashkëpunimit ndërkombëtar, respektimin e të drejtave të njeriut, demokracinë dhe
sundimin e ligjit.

1993–2009: Sistemi i shtyllave

Dobësitë e dukshme në EPC, të dukshme, për shembull gjatë luftërave jugosllave,

çuan në një dëshirë për të forcuar politikën e jashtme. Kjo u konsolidua në Traktatin e
Mastrihtit, i cili hyri në fuqi në 1993 dhe themeloi Bashkimin Evropian. Ndërsa
Komuniteti Ekonomik Evropian mbikombëtar ekzistues më parë u bë një nga tre
shtyllat, dy shtylla të tjera u ngritën. Shtylla e dytë CFSP bazohej në
ndërqeveritarizmin, që nënkuptonte unanimitet ndërmjet anëtarëve në Këshillin e
Ministrave dhe pak ndikim nga institucionet e tjera. Traktati i Amsterdamit krijoi
zyrën e Përfaqësuesit të Lartë për Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë (e
mbajtur nga Javier Solana deri më 1 dhjetor 2009) për të bashkërenduar dhe
përfaqësuar politikën e jashtme të BE-së.

2
2009–tani: Konsolidimi

Traktati i Lisbonës hyri në fuqi në dhjetor 2009 dhe i dha fund sistemit të shtyllave.
Statusi i CFSP-së për të qenë një "shtyllë" përfundoi kështu. Për më tepër, në
përpjekje për të siguruar një koordinim dhe konsistencë më të madhe në politikën e
jashtme të BE-së, Traktati i Lisbonës krijoi një Përfaqësues të Lartë të Bashkimit për
Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë, duke shkrirë de fakto postin e Përfaqësuesit
të Lartë për Jashtën e Përbashkët dhe Sigurinë. Politika dhe Komisioneri Evropian për
Marrëdhëniet me Jashtë dhe Politikat Evropiane të Fqinjësisë. Që nga dhjetori 2011,
Përfaqësuesi i Lartë (HR) është përgjegjës për Shërbimin Evropian të Veprimit të
Jashtëm (EEAS), i cili u krijua gjithashtu nga Traktati i Lisbonës. Në thelb synohet të
jetë një Zyrë e Jashtme ose Trup Diplomatik i përbashkët për Bashkimin Evropian.

3. Objektivat
Sipas nenit J.1 të titullit V të Traktatit të Mastrihtit, Bashkimi Evropian përcakton dhe
zbaton një politikë të përbashkët të jashtme dhe të sigurisë që mbulon të gjitha fushat
e politikës së jashtme dhe të sigurisë, objektivat e së cilës janë:

 Të ruajë vlerat e përbashkëta, interesat themelore, pavarësinë dhe integritetin e

Bashkimit në përputhje me parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara;
 Të forcojë sigurinë e Unionit në të gjitha mënyrat;
 Ruajtja e paqes dhe forcimi i sigurisë ndërkombëtare, në përputhje me parimet
e Kartës së Kombeve të Bashkuara, si dhe me parimet e Aktit Final të
Helsinkit dhe objektivat e Kartës së Parisit, duke përfshirë ato për kufijtë e
jashtëm;
 Nxitja e bashkëpunimit ndërkombëtar;
 Zhvilloni dhe konsolidoni demokracinë dhe sundimin e ligjit, si dhe
respektimin e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut.

4. Elementet
Llojet e politikave

Këshilli Evropian përcakton parimet dhe udhëzimet e përgjithshme për CFSP-në si

dhe strategjitë e përbashkëta që do të zbatohen nga BE-ja. Mbi bazën e këtyre
udhëzimeve, Këshilli i Ministrave miraton veprime ose qëndrime të përbashkëta.
Veprimet e përbashkëta trajtojnë situata specifike ku veprimi operacional nga BE-ja
konsiderohet i nevojshëm dhe përcaktojnë objektivat, qëllimin dhe mjetet që duhet t'i
vihen në dispozicion BE-së. Ata angazhojnë shtetet anëtare. Qëndrimet e përbashkëta
nga ana tjetër, përcaktojnë qasjen që BE-ja merr për një çështje të caktuar të natyrës
gjeografike ose tematike dhe përcaktojnë në mënyrë abstrakte udhëzimet e
përgjithshme me të cilat duhet të përputhen politikat kombëtare të shteteve anëtare.

Përfaqësues i Lartë

Përfaqësuesi i Lartë, në bashkëpunim me Presidentin e Këshillit Evropian, flet në

emër të BE-së për çështjet e dakorduara të politikës së jashtme dhe mund të ketë për

3
detyrë të artikulojë pozicione të paqarta politike të krijuara nga mosmarrëveshjet
midis shteteve anëtare. Politika e Përbashkët e Jashtme dhe e Sigurisë kërkon
unanimitet midis 27 shteteve anëtare për politikën e duhur që duhet ndjekur për çdo
politikë të caktuar. Mosmarrëveshjet në CFSP, të tilla si ato që ndodhën gjatë luftës në
Irak,[6] nuk janë të rralla. Përfaqësuesi i Lartë gjithashtu koordinon punën e
Përfaqësuesve Specialë të Bashkimit Evropian. Me hyrjen në fuqi të Traktatit të
Lisbonës, pozicioni u dallua nga Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Ministrave.
Përfaqësuesi i Lartë shërben si kreu i Agjencisë Evropiane të Mbrojtjes dhe ushtron të
njëjtat funksione mbi Politikën e Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes si CFSP.

Trupat

Ka një sërë organesh të ngritura brenda kontekstit të CFSP. Brenda Këshillit, ekziston
konfigurimi i Këshillit të Punëve të Jashtme (FAC), në thelb një takim i ministrave të
jashtëm dhe Komitetit Politik dhe Sigurisë ose KPS, i cili monitoron situatën
ndërkombëtare në fushat e mbuluara nga CFSP dhe kontribuon duke dhënë mendime
në Këshill. të Ministrave, qoftë me kërkesën e saj apo me iniciativën e saj, si dhe
monitoron zbatimin e politikave të dakorduara.

Agjencia Evropiane e Mbrojtjes (EDA) inkurajon rritjen e aftësive mbrojtëse,

kërkimin ushtarak dhe krijimin e një tregu të brendshëm evropian për teknologjinë
ushtarake. Dy organe të bartura nga Bashkimi Evropian Perëndimor (shih mbrojtjen,
më poshtë) janë Instituti i Bashkimit Evropian për Studime të Sigurisë (EUISS) dhe
Qendra Satelitore e Bashkimit Evropian (EUSC). EUISS është instituti i brendshëm i
Bashkimit Evropian. Misioni i saj është të gjejë një kulturë të përbashkët sigurie për
BE-në, të ndihmojë në zhvillimin dhe projektimin e CFSP-së dhe të pasurojë debatin
strategjik të Evropës. EUSC po ofron analiza të imazheve satelitore dhe të dhënave të
kolateralit.

5. Politika e mbrojtjes
Politika e Përbashkët e Sigurisë dhe Mbrojtjes (CSDP) është pjesa e CFSP që lidhet
me mbrojtjen dhe menaxhimin e krizave, e zbatuar nga strukturat e BE-së në misionet
e CSDP-së duke u mbështetur në asetet civile dhe ushtarake të ofruara nga shtetet
anëtare. Bazuar në nenet 42–46 të Traktatit për Bashkimin Evropian (TEU),[9] CSDP
përfshin gjithashtu një klauzolë të mbrojtjes reciproke midis shteteve anëtare, si dhe
një Bashkëpunim të Strukturuar të Përhershëm (PESCO) në të cilin 25 nga 28 forcat e
armatosura kombëtare ndjekin integrimi strukturor.

Neni 42.2 i TEU-së thotë se CSDP përfshin 'kornizën progresive' të një politike të
përbashkët të mbrojtjes së Bashkimit dhe do të çojë në një mbrojtje të përbashkët, kur
Këshilli Evropian i krerëve të shteteve ose qeverive kombëtare, duke vepruar
unanimisht, vendos kështu.Kur marrin pjesë në misionet e CSDP-së jashtë vendit për
ruajtjen e paqes, parandalimin e konflikteve dhe forcimin e sigurisë ndërkombëtare në
përputhje me parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara, forcat e armatosura
kombëtare mund të veprojnë ose në një kornizë ekzistuese të forcës kombëtare, si

4
pjesë e një force ndërqeveritare të vënë në dispozicion. ndaj CSDP-së përmes nenit
42.3 të TEU-së, si Trupat Evropiane (Eurocorps), Grupet e Betejave të BE-së (EUBG)
ose Forcat Evropiane të Xhandarmërisë (Eurogendfor).Përfaqësuesi i Lartë i
Bashkimit për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë (HR/VP), aktualisht Josep
Borrell, është përgjegjës për propozimin dhe zbatimin e vendimeve të CSDP.
Vendime të tilla merren nga Këshilli i Punëve të Jashtme (FAC), në përgjithësi që
kërkojnë unanimitet.

Organizata CSDP, e kryesuar nga HR/VP, përfshin seksione përkatëse të Shërbimit të

Veprimit të Jashtëm (EEAS) - duke përfshirë shtabin operativ (MPCC) të Shtabit
Ushtarak (EUMS) - një numër organesh përgatitore të FAC - si Komiteti Ushtarak
(EUMC) - si dhe katër agjenci, duke përfshirë Agjencinë e Mbrojtjes (EDA). Që nga
viti 2017, CSDP është lehtësuar gjithashtu nga një fond i mbrojtjes dhe një Rishikim i
Koordinuar Vjetor për Mbrojtjen (CARD).

6. Jashtë CFSP
Krahas politikës së tij të jashtme dhe të sigurisë, Komisioni po fiton edhe përfaqësim
më të madh në organet ndërkombëtare. Përfaqësimi në organizmat ndërkombëtarë
është bërë më parë përmes Komisionerit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë, i cili
ka punuar së bashku me Përfaqësuesin e Lartë, por tani me Përfaqësuesin e Lartë
drejtpërdrejt si zëvendëspresident i Komisionit. Në OKB, BE-ja ka fituar ndikim në
fusha të tilla si ndihma për shkak të kontributit të saj të madh në atë fushë (shih më
poshtë). Në G8 dhe G20, BE-ja ka të drejtën e anëtarësimit përveç asaj të
kryesimit/organizimit të takimeve të samitit. BE-ja përfaqësohet në G8 nga
presidentët e Komisionit dhe Këshillit. Në G20, përfaqësimi i tij i saktë varet nga
formati i takimeve individuale dhe mund të përfshijë gjithashtu zyrtarë nga BQE. Për
të gjitha këto takime, BE-ja ka krijuar procese joformale për të koordinuar politikat e
saj. Në Organizatën Botërore të Tregtisë (OBT), ku përfaqësohen të 27 shtetet
anëtare, BE-ja si organ përfaqësohet nga Komisioneri i Tregtisë.

Ndikimi i BE-së ndihet edhe përmes zgjerimit. Përfitimet e mundshme të anëtarësimit

në BE veprojnë si një nxitje për reformat politike dhe ekonomike në shtetet që
dëshirojnë të përmbushin kriteret e anëtarësimit në BE dhe konsiderohen si një faktor
kryesor që kontribuon në reformën dhe stabilizimin e vendeve ish-komuniste në
Evropën Lindore. Ky ndikim në punët e brendshme të vendeve të tjera në përgjithësi
quhet "fuqi e butë", në krahasim me "fuqinë e fortë" ushtarake. Një shembull i
mbështetjes që Bashkimi Evropian ofron për proceset e reformave të fqinjëve të tij
është EUBAM, Bashkimi Evropian. Misioni i Asistencës Kufitare në Moldavi dhe
Ukrainë, i cili ndihmon qeveritë e Moldavisë dhe Ukrainës në përafrimin e
procedurave të tyre kufitare dhe doganore me standardet e BE-së.Statusi me ndikim
ekonomik i Bashkimit Evropian dhe karakteristikat e tij kombëtare janë pranuar nga
Agjencia Qendrore e Inteligjencës e Shteteve të Bashkuara (CIA) në botimin e tyre
The World Factbook. BE-ja u përfshi në Factbook në dhjetor 2004.

5
7. Ndihma humanitare
Zyra e ndihmës humanitare e Komunitetit Evropian, ose "ECHO", ofron ndihmë
humanitare nga BE për vendet në zhvillim. Në vitin 2006 buxheti i saj arriti në 671
milionë euro, 48% e të cilave shkoi për vendet ACP. Duke numëruar kontributet e
vetë BE-së dhe ato të vendeve anëtare së bashku, BE-ja është donatori më i madh i
ndihmës në botë.Ndihma e BE-së është kritikuar më parë nga grupi i ekspertëve Open
Europe për të qenë joefikas, i synuar keq dhe i lidhur me objektivat ekonomike. Për
më tepër, disa organizata bamirëse kanë pretenduar se qeveritë evropiane kanë fryrë
shumën që kanë shpenzuar për ndihmën duke përfshirë gabimisht paratë e shpenzuara
për lehtësimin e borxheve, studentët e huaj dhe refugjatët. Sipas shifrave të zbutura,
BE-ja nuk arriti objektivin e saj të ndihmës së brendshme në vitin 2006 dhe BE-ja nuk
do të arrinte objektivin ndërkombëtar prej 0.7% të GNP deri në vitin 2015.
Megjithatë, vetëm disa vende e kanë arritur këtë objektiv. Në vitin 2005 ndihma e BE-
së ishte 0.34% e PBB-së, që ishte më e lartë se ajo e Shteteve të Bashkuara dhe
Japonisë. Ish-komisioneri për ndihmë, Louis Michel, ka kërkuar që ndihma të
shpërndahet më shpejt, me efekt më të madh dhe mbi parimet humanitare.

8. Konkluzione
Objektivat kryesore të Politikës së Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë të Bashkimit
Evropian (CFSP) përfshijnë ruajtjen e vlerave të përbashkëta të Bashkimit, ruajtjen e
paqes, konsolidimin e demokracisë dhe respektimin e të drejtave të njeriut, si dhe
forcimin e sigurisë së brendshme dhe të jashtme të Bashkimit.

Politika e përbashkët e jashtme dhe e sigurisë e BE-së, e krijuar për të zgjidhur

konfliktet dhe për të nxitur mirëkuptimin ndërkombëtar, bazohet në diplomaci dhe
respekt për rregullat ndërkombëtare. Tregtia, ndihma humanitare dhe bashkëpunimi
për zhvillim luajnë gjithashtu një rol të rëndësishëm në rolin ndërkombëtar të BE-së.

Politika e jashtme dhe e sigurisë e BE-së synon:

 ruaj paqen
 forcimin e sigurisë ndërkombëtare
 promovojnë bashkëpunimin ndërkombëtar
 zhvillojnë dhe konsolidojnë demokracinë, sundimin e ligjit dhe respektimin e
të drejtave dhe lirive themelore të njeriut

BE-ja mban partneritete me aktorët kryesorë të botës, duke përfshirë fuqitë në

zhvillim dhe grupet rajonale. Ai kërkon të sigurojë që këto marrëdhënie të bazohen në
interesa dhe përfitime reciproke.

6
Biblografia
 C. Bretherton, J. Vogler, The European Union as a Global Actor. London:
Routledge, 2006.
 C. Hill, M. Smith (eds.), International Relations and the European Union. Oxford:
Oxford University Press, 2005.
 D Seah, "The CFSP as an aspect of conducting foreign relations by the United
Kingdom: With special reference to the Treaty of Amity & Cooperation in
Southeast Asia". International Review of Law 2015.
 Dieter Mahncke (ed.), Peter Lang, European foreign policy – from rhetoric to
reality ?, 2004, ISBN 90-5201-247-4.
 G. Arcudi, M.E. Smith, The European Gendarmerie Force: a solution in search of
problems?, European Security, 22:1, 1-20, 2013.
 G. Butler "Constitutional Law of the EU's Common Foreign and Security Policy".
Oxford: Hart Publishing/Bloomsbury, 2019.
 Guicherd, Catherine, L'investissement de l'UE dans la sécurité collective en
Afrique centrale : un pari risqué. Paris, Institute d'Etudes de Sécurité de l'Union
Européenne, 2012. Occasional Paper – 15 May 2012
 J. bie, Europe's Global Role: External Policies of the European Union. Aldershot:
Ashgate, 2008.
 S. Kekeleire, J. MacNaughtan, The Foreign Policy of the European Union.
Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2008,
 U. Weiss and J. Agassi "The Game Theory of the European Union versus the Pax
Romana, "DePaul Law Review".