9 DALGALAR -4 TYT Fizik /@notbudur

23 Temiz notlar, kaliteli içerik!

Doğrusal Su Dalgalarının Parabolik Engellerden Yansıması

λd λd
Parabolik engelin çukur yüzeyine gelen doğrusal su dalgaları, engelden Dalga
kaynağı Dalga λd λs
yansıdıktan sonra bükülerek dairesel dalgalar şeklinde bir noktada kaynağı

toplanır. Toplanan dalgalar, bu noktada sanki noktasal bir dalga Sığ ortam
d d

kaynağı varmış gibi tekrar dairesel dalgalar şeklinde yayılır. Dalgaların

toplandığı bu nokta, engelin odak noktası (F) olarak tanımlanır. Derin ortam Derin ortam Sığ ortam

Farklı derinlikteki iki ortamda ilerleyen periyodik Farklı derinlikteki iki ortamda ilerleyen periyodik
doğrusal dalgaların yandan görünümü doğrusal dalgaların üstten görünümü

Su dalgalarının hızı sadece ortamın derinliğine bağlıdır. Ortam değiştiren

periyodik dalgaların hızı değiştiği için dalga boyları da değişir. Ortam

om
derinliği azaldıkça dalgaların hızı azalır ve dalga boyu küçülür.

Dalga Dalga
kaynağı kaynağı

Doğrusal su dalgalarının çukur engelden Doğrusal su dalgalarının tümsek engelden

yansımasının üstten görünümü yansımasının üstten görünümü Su

Parabolik engelin tümsek yüzeyine gönderilen doğrusal su dalgaları,

engele ulaştığında önce orta kısmı engele çarpar ve yansır. Sonra

.c
uçları engele çarpıp yansıdığında engelin arkasındaki bir noktadan Dalga
Dalga
gelen dairesel su dalgaları şeklini alır. Bu nokta yine parabolik engelin kaynağı
kaynağı

odak noktası (F) olarak tanımlanır.

Su Su
Parabolik engeller tamamlandığında
oluşan küresel yüzeyin merkezi
Derinliği farklı bazı ortamlarda ilerleyen doğrusal su dalgalarının
aynı zamanda parabolik engelin de
merkezidir. Bu nedenle engelin
eğrilik yarıçapı küresel yüzeyin eğrilik F O
r
ur STROBOSKOP
yandan ve üstten görünümleri

yarıçapı kadardır. Odak noktasının Dalgaların duruyormuş gibi algılanmasını

uzaklığı, parabolik engelin yarıçapının sağlamak için kullanılan,üzerinde eşit
yarısı kadardır. aralıklarla yarıklar bulunan ve kendi ekseni
Parabolik engelin merkez ve odak noktası
etrafında döndürülebilen dalga boyunun
Dairesel Su Dalgalarının Yansıması
ud
ölçülmesinde kullanılan deney aletine
Doğrusal engele çarpan dairesel stroboskop denir.
dalgalar, engelin arkasındaki bir İlerleyen doğrusal su dalgalarına, orta
B A
noktasal kaynaktan üretiliyormuş noktasından geçen sabit bir eksen dalgası dalgası 1. yarık
gibi dairesel dalgalar şeklinde yansır. etrafında dönen stroboskobun 2. yarık

arkasından bakıldığında A dalgasıyla

Dairesel su dalgalarının merkezi olan
K noktasının engele uzaklığı ile
engelden yansıyan dairesel su
tb
1. yarığın çakıştığı aynı düşey
doğrultuda, B dalgası ile 2. yarık
Doğrusal engelden yansıyan dairesel dalgaların
çakışırsa dalgalar duruyormuş gibi

dalgalarının merkezi olan K’ üstten görünümü

görünür.
noktasının engele olan uzaklığı Stroboskop ile ilerleyen doğrusal
birbirine eşittir. Bu durumda dalgaların frekansı dalgaların çakışması
ifadesi ile fD: Dalgaların frekansı
fD = fS . N fS: Strotoskopun frekansı N: Strotoskoptaki yarık sayısı
Parabolik engelin eğrilik merkezine bulunur.
yerleştirilmiş noktasal dalga
kaynağının oluşturduğu dairesel Doğrusal Su Dalgalarının Kırılma Hareketi
no

dalgalar engelin çukur yüzeyinden
yansıdıktan sonra tekrar dairesel
dalgalar olarak parabolik engelin
merkezinde toplanır ve dairesel
dalgalar olarak yayılır.
Parabolik engelin odak noktasına
yerleştirilmiş noktasal dalga
kaynağının oluşturduğu dairesel su
dalgaları engelin çukur yüzeyinden
yansıdıktan sonra doğrusal dalga
hâline gelerek engelden uzaklaşır.
Su dalgalarının bir ortamdan derinliği farklı bir ortama geçerken ilerleme
doğrultusunu değiştirmesi olayına su dalgalarında kırılma denir.
Eğrilik merkezine yerleştirilen noktasal dalga
kaynağından çıkan dalgaların parabolik engelden
Derin ortamdan ayırıcı yüzeye açıyla gelen doğrusal su dalgalarının sığ
yansıması
ortama geçen kısımlarının hızı azalır ve dalga, doğrultusunu değiştirerek
sığ ortama geçer .
Sığ ortamdan ayırıcı yüzeye açılı gelen doğrusal su dalgalarının derin ortama
geçen kısımlarının hızı artar ve dalgalar ilerleme doğrultusunu değiştirerek
derin ortama geçer.

Ortam Derinliği ile Su Dalgalarının Odak noktasına bırakılan noktasal dalga

Yayılma Hızı Arasındaki İlişki kaynağından yayılan dairesel dalgaların parabolik
engelden yansıması
Su dalgaları, derin ortamda sığ ortama
göre daha hızlı ilerler ve bunun sonucunda sığ ortama geçen su Gelen doğrusal dalgaların ayırıcı yüzey ile
dalgalarının dalga boyu azalır. Dalgaların frekansı dalga kaynağına bağlı yaptığı açıya gelme açısı(i), kırılan dalgaların
olduğu için ortam değiştiren dalgaların frekansı değişmez. ayırıcı yüzey ile yaptığı açıya kırılma açısı (r)
denir.