ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN

- TÌNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ

- BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Khái niệm chủ đề
- chủ đề là vấn đề chính mà văn bản muốn biểu đạt.
2. Yêu cầu chủ đề: Chủ đề của văn bản cần đảm bảo tính thống nhất: các câu,
đoạn, nhan đề, đề mục đều hướng vào một chủ đề.
3. Cách xác định chủ đề:
- Phân biệt đề tài và chủ đề:
+ đề tài: đối tượng được nói đến
+ Chủ đề: vấn đề chính mà văn bản muốn biểu đạt
- Cách nhận diện chủ đề: dựa vào
+ nhan đề
+ đề mục
+ quan hệ giữa các phần của văn bản
+ từ ngữ then chốt
B. LUYỆN TẬP
1. Bài 1: Đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi bên dưới
Tình thương của ba cao như núi, tình thương của mẹ sâu như biển. Đất
trời tuy rộng lớn nhưng chẳng thể nào sánh nổi với tình thương của ba mẹ dành
cho con cái. Nhưng không giống mẹ, ba thường giấu kỹ tình thương của mình
trong tim, ít biểu lộ ra ngoài. Vì vậy mà chúng ta hiếm khi hiểu hết được tình
thương bao la của người.
Ba luôn dặn tôi không được chơi bóng trong nhà, vì sợ sẽ vô tình làm vỡ
đồ đạc. Nhưng thứ bảy hôm ấy, trời mưa rả rích suốt ngày, tôi ở mãi trong nhà
cảm thấy rất buồn chán, bèn đem bóng ra phòng khách chơi, trong lòng tự nhủ
sẽ cẩn thận để tránh làm vỡ đồ đạc. Chẳng may, trong lúc mải chơi, tôi đá mạnh
quả bóng vào tường, quả bóng bật ra, va vào khay trà, làm chiếc tách cũ kỹ ba
thường dùng để uống trà rơi xuống đất, vỡ tan. Hình như lần trước Ba có kể cho
tôi nghe đây là chiếc tách uống trà do ông nội để lại. Đang ở trong phòng làm
việc, nghe tiếng loảng xoảng, ba đi nhanh ra. Thấy những mảnh vỡ của chiếc
tách cũ đang nằm trên đất, cạnh quả bóng, ba tức giận la tôi một trận. Chỉ là một
chiếc tách cũ thôi mà, làm gì ba la tôi ghê vậy! Trong lúc tự ái, tôi thốt lên:
“Chiếc tách đó cũ mềm rồi. Ba làm như nó là của báu không bằng!”. Lời tôi vừa
dứt, mặt Ba đanh lại giận dữ, rồi ba vớ lấy cây chổi lông gà, quất vào mông tôi
một roi đau điếng. Tôi khựng người, rồi nước mắt ầng ậng trào ra. Chưa bao giờ
ba đánh tôi, vậy mà hôm nay chỉ vì một chiếc tách cũ, ba nỡ... Vừa đau, vừa sợ,
vừa tủi thân, tôi khóc váng lên. Đang nấu ăn trong bếp, nghe tiếng khóc của tôi,
mẹ chạy ra. Thấy ba đang hầm hầm cầm cây chổi lông gà, mẹ giữ tay ba lại và
nói: “Thôi anh, đừng đánh con, có chuyện gì từ từ nói cho con hiểu”. Không
những không biết ơn mẹ, tôi còn hét lên: “Mẹ tránh ra đi! Để ba đánh con cho hả
giận! Hu hu hu hu…”. Nghe tôi hét, mẹ ngẩn người, rồi buồn bã đi vào bếp. Ba
giận dữ vứt cây chổi lông gà lên ghế sa-lông, đi vào phòng làm việc và đóng cửa
lại. Sau khi đứng bẩn thần một lúc ở phòng khách, tôi cũng bỏ vào phòng mình,
leo lên giường, trùm kín chân giả vờ ngủ, bỏ cả bữa cơm chiều. Rồi tôi ngủ thật
lúc nào không hay.
Nửa khuya giật mình tỉnh dậy, cảm thấy khát nước, tôi nhẹ nhàng mở cửa
phòng, định vào bếp để lấy nước uống. Ngang qua phòng của ba mẹ, tôi vô tình
nghe tiếng mẹ vọng ra: “Em biết cái tách uống trà đó là kỷ vật duy nhất của ba
để lại nhưng con đã lỡ làm vỡ nó rồi, anh đừng buồn nữa!”. Rồi tôi nghe tiếng
ba: “Đúng là chiếc tách của ba bị vỡ làm anh rất buồn. Nhưng anh còn buồn con
hơn. Anh đánh con nhưng anh đau lòng lắm. Con làm sai mà vẫn không chịu
nhận lỗi, đã vậy còn hỗn hào với em.”. Lời nói của ba khiến tôi nhận ra ba
thương tôi biết nhường nào. Tất cả những gì ba làm cũng chỉ muốn tôi nên
người mà thôi. Tôi chạy vào phòng ôm chầm lấy ba mẹ, nói lời xin lỗi và lời
cảm ơn ba mẹ từ tận đáy lòng.

Xác định chủ đề của văn bản trên. Theo em, văn bản có đảm bảo tính
thông nhất về chủ đề không?Có Vì sao? Vì qua đoạn văn trên đã cho ta thấy từ
việc người con làm vỡ chiếc cốc kỷ vật của người cha nhưng người cha không
buồn vì chuyện đó mà buồn vì sự hư hỏng và hỗn hào của con trai => cho ta
thấy được tình yêu thương của cha giành cho người con rộng lớn đến nhường
nào => Khớp với chủ đề của đoạn văn
2. Bài 2. Đọc kĩ lời bài hát sau và trả lời câu hỏi

Hãy sống như đời sống để biết yêu nguồn cội

Hãy sống như đồi núi vươn tới những tầm cao
Hãy sống như biển trào, như biển trào để thấy bờ bến rộng
Hãy sống như ước vọng để thấy đời mênh mông
Và sao không là gió, là mây để thấy trời bao la
Và sao không là phù sa rót mỡ màu cho hoa
Sao không là bài ca của tình yêu đôi lứa
Sao không là mặt trời gieo hạt nắng vô tư
Và sao không là bão, là giông, là ánh lửa đêm đông
Và sao không là hạt giống xanh đất mẹ bao dung
Sao không là đàn chim gọi bình minh thức giấc
Sao không là mặt trời gieo hạt nắng vô tư
(Lời bài hát Khát Vọng - Phạm Minh Tuấn)
a. Khái quát chủ đề bài hát bằng một câu văn. Qua bài hát trên đã cho ta thấy
một lối sống có trách nhiệm, ước mơ, có ý nghĩa
b. Cho câu chủ đề: Cuộc sống sẽ thật ý nghĩa nếu con người biết vươn tới những
khát vọng, ước mơ cao đẹp.". từ câu chủ đề trên, em hãy chia sẻ những ước mơ,
khát vọng của bản thân để làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn. (hạn thứ 7)
Bài làm
Cuộc sống sẽ thật ý nghĩa nếu con người biết vươn tới những khát vọng,
ước mơ cao đẹp. Qua đó đã cho em thấy được mỗi người trong cuộc sống đều
phải có một ước mơ và khát vọng riêng của mình trong cuộc sống để từ đó, họ
có thể vượt qua mọi khó khăn và thử thách trong cuộc sống để chậm tới thành
công. Và em cũng vậy, em cũng có một khao khát trở thành một nhà khoa học vĩ
đại của thế giới để giúp thế giới phát triển trong tương lai.
3. Bài 3. Đọc câu truyện sau và trả lời câu hỏi bên dưới
Ngọn gió và cây sồi

Một ngọn gió dữ dội băng qua khu rừng già. Nó ngạo nghễ thổi tung tất cả các
sinh vật trong rừng, cuốn phăng những đám lá, quật ngã các cành cây. Nó muốn
mọi cây cối đều bị ngã rạp trước sức mạnh của mình. Riêng một cây sồi già vẫn
đứng hiên ngang, không bị khuất phục trước ngọn gió hung hăng. Như bị thách
thức ngọn gió lồng lộn, điên cuồng lật tung khu rừng một lần nữa. Cây sồi vẫn
bám chặt đất, im lặng chịu đựng cơn giận dữ của ngọn gió và không hề gục ngã.
Ngọn gió đầu hàng và hỏi:

– Cây sồi kia! Làm sao ngươi có thể đứng vững như thế?

Cây sồi từ tốn trả lời:

– Tôi biết sức mạnh của ông có thể bẻ gãy tất cả các cành cây của tôi, cuốn sạch
đám lá của tôi và tôi lay động. Nhưng ông sẽ không bao giờ quật ngã được tôi.
Bởi tôi có những nhánh rễ vươn dài, bám sâu vào lòng đất. Đó chính là sức
mạnh sâu thẳm nhất của tôi. Nhưng tôi cũng phải cảm ơn ông ngọn gió ạ! Chính
cơn gió điên cuồng của ông đã giúp tôi chứng tỏ được khả năng chịu đựng và
sức mạnh của mình.
a. Hãy xác định bố cục của văn bản trên.
3 phần:
+) phần 1: từ đầu => trước sức mạnh của mình( hoàn cảnh diễn ra sự việc)
+)phần 2 : tiếp =>quật ngã được tôi ( diễn biến và kết quả của sự việc)
+) phần 3: còn lại ( bài học cho gió)
b. Nêu nội dung chính của từng phần em vừa xác định và cho biết mối quan hệ
giữa các phần.( phần a)
c. Nêu ý nghĩa khái quát của truyện. Là phải dám đấu tranh để vượt qua những
khó khăn. Để thành công điều cốt yếu nằm ở niềm tin vào bản thân và cuộc đời,
chiến thắng nỗi sợ hãi, sự mềm yếu để vươn dậy thành những tán "cây sồi"
mạnh mẽ, quả cảm.
- Ngọn gió: hình ảnh tượng trung cho những khó khăn, thử thách, nghịch cảnh
trong cuộc sống
- Cây sồi: hình ảnh tượng trung cho lòng dũng cảm, dám đối đầu, không gục ngã
trước hoàn cảnh