kararlı ve radikal mücadele hattının ör- bilmiú de÷il.

Son dönemde bu konuya

ÇÖZÜM'den
Merhaba;
Ekim ayı bir yandan mücadelenin ni-
telik dönüúümlerini dayatırken, di÷er
yandan da oligarúinin saldırılarını bir
kez daha doru÷a tırmandırdı. Gazete
manúetlerine çıkartılan "operasyon ha-
berleri", "eylem beklentileri" oligarúinin
saldın kampanyasına zemin hazırlamaya
yönelikti. Yine kirli oyunlar tezgahlan-
maya baúlanmıú, burjuva basın da ye-
deklenmiúti. Ülke genelindeki baskı ve
saldırılar sürgit devam ederken, Zeytin-
burnu ve Esenler Halkevlerinde 2 Ey-
lül'e iliúkin düzenlenen paneller de bu/ı-
dan nasiplendiriliyor, paneli izleyen on-
larca insan gözaltına alınarak, iúkence-
den geçiriliyordu. Tüm bunlarla kitle pa-
sifikasyonu hedefleniyor, toplumsal ge-
liúme dinamikleri her fırsatta köreltilme-
ye çalıúılıyordu. Egemenler had safhaya
varan krizlerini hafifletmenin yöntemi ola-
rak baskıyı seçiyor, ama baúarılı olamı-
yorlar. Çünkü, Haklılık ve Kazanma kale-
leri vardı halkın elinde. Bu kaleleri güç-
lendirmenin tek yolu da saldırılara karúı
gütlenmesinden geçiyor.
Dokuz yıldır sürmekte olan Devrimci
Sol Davası'nın Avukat savunmaları baú-
ladı. Baúladı ve tarihsel, örnek bir olay
yaúandı mahkeme salonunda. Davayı
savunan Avukatlar, ülkemizde ilk kez,
Dünyada ise sayılı bir savunma örne÷i
verdiler Demokrasi Mücadelesinde Avu-
katlar imzasıyla. Biz de bu savunmanın
giriú bölümünü dergi sayfalarımıza kat-
tık...
Sosyalizmin úu an içinde bulundu÷u
olumsuzlukların objektif olarak ele alın-
madı÷ı, M-L bakıú açısının de÷il de süb-
jektif saptamaların egemen oldu÷u gü-
nümüzde konuya iliúkin geniú bir araútır-
ma yazısının ilk bölümünü yayınlamaya
baúladık. Bu sayımızın orta sayfalarını
bu kez, "Parti" konusuna ayırdık. Nasıl
Bir Parti? Sorusunun cevabını somutla-
yarak açtık. Partileúme sürecine ve parti
sorununa ıúık tutacak yazımız; aynı za-
manda da sol'un tartıúma gündemlerin-
den birine ideolojik perspektif sunacak-
tır.
Kadın-erkek iliúkileri ülkemizin feodal
yapısı ve de÷er yargıları da gözönüne
alındı÷ında sol anlayıúlar içinde de tabu
olma özelli÷ini henüz tam anlamıyla kıra-
iliúkin yeúermeye baúlayan olumsuz ve
zaaflı e÷ilimlerin ortaya çıkması kadın-er-
kek iliúkilerini açık açık tartıúmayı, bakıú
açımızı netleútirmeyi, olumsuzlukların gi-
derilme yöntemlerinin kavranmasını da-
yatmıútır. Yaúamın her alanında oldu÷u
gibi bu konuda da kılavuzumuz ve çö-
züm anahtarımız do÷ru devrimci tavrın
ne oldu÷unun saptanarak, hayata geçiril-
mesidir. Clara Zetkin ve Lenin arasında
geçen bir diyalogu da yararlı olaca÷ı
inancıyla konuyla bütünleútirerek yayınla-
dık.
Ülkemizde yaúanan ekonomik ve si-
yasal kriz yo÷unlaútıkça toplumsal mu-
halefet a÷ır aksak da olsa dile getirilme-
ye baúlanıyor. Silopi'de onca baskıya
ra÷men halkın isyanı, gecekondulardan
gelen halk, kırsal kesimdeki Manisa Mi-
tingi bunun örneklerindendir. Görev, bu
geliúmeleri siyasal bilinç ve mücadele-
nin kalıbına dökmek ve nitelik sıçramala-
rını gerçekleútirebilmektir.
Her sayımızda oldu÷u gibi bu sayımız-
da da ülkemizde yaúanan geliúmelere
iliúkin haber-yorum yazılarımız dergi say-
falarımız arasında yer alıyor.
Kasım sayımızda buluúmak dile÷iyle;
Hoúçakalın.

øÇøNDEKøLER
Oligarúinin Saldırılarına Karúı Kararlı ve Radikal bir Mücadele Hattı Örgütlenmelidir................................................................................-3
Silopi Halkının Onurunu Ayaklar Altına Alanlar Bir Dinamit Ateúliyor.........................................................................................................4-5
Manisa Mitingi Bir Dönüm Noktası mı? ..................................................................... ,...................................................................................6-7
Gecekondulardan Geliyor Halk...........................................................................................................................................................................8-9
Migros øúçileri Yeni Bir Örnek Sundu ...........................................................................................................................................................-2
Belde-øú Sendikası Genel Baúkan Adayı Alaattin Uçar'la röportaj .............................................................................................................. 3-4
Alev Alev. Halay Halay Bir Dayanıúma Örne÷i Savage Rose ile söyleúi ....................................................................................................6-8
Devrimci Sol Davası'nda Söz Avukatların ......................................................................................................................................................... 2
Türkiye Halklarının Yeni Tip Marksist-Leninist Bir Partiye øhtiyacı Var................................................................................................... 23-3
Sosyalizmin Sorunlarının Çözümü Sosyalizmdedir ...................................................................................................................................... 3-5
Kadın ürkek øliúkilerinde Yanlıúlar ve Devrimci Tavır ................................................................................................................................55-6
Karabük-øskcnderun Demir Çelik Grevi Ziyaret ve øzlenimlerimiz ................................................................................................................. 62
Sınıf ve Kitle Sendikacılı÷ında Yeni Bir Mevzi, Tes-øú Sendikası  No.lu ùubesi.......................................................................................... 63
Ekim Devrimini Selamlıyoruz ............................................................................................................................................................................. 64

Sahibi:Metin Yavıız Eskiúehir Bürosu: Esnaf Sarayı Kat: l B-59

Yz.øú.Md.: Erdo÷an Yaúar Kopan øzmir Bürosu: Fevzipaúa Bulvarı 367. Sk.
Basım: Ilıcak A.ù. Köseo÷lu øúhanı No: 605-606 Kat: 6 Basmane
Film: Delta Grafik øzmit Gebze Bürosu: Hacı Halil Man. 28
Yönetim ve Yazıúma Adresi: Binbirdirek Yasemin Sok. Yunus Emre túhanı Kat:8 No:3
Man. Terzihane Sok. Kalea÷ası øúhanı No:  Gebze øZMøT
Kat: l Tel:56 24 4 SULTANAHMET/øST. Kars Bürosu: Kazımkarabekir øúhanı. Kat:2
Yurt içi Abone: 6 Aylık 0 000, l Yıllık 20 000 TL. No:233
Yurt dıúı Abone: 60 DM. Kocaeli Bürosu: Hafız ùerid Sk. Demirsoy øúhanı
Kat:4
BÜROLARIMIZ: Samsun Bürosu: 9 Mayıs Mh. Talimhane Cd.
Bozluolcay øúhanı No: 5/6
Adana Bürosu: Cemal Gürsel Cad. A.Hikmet Amsterdam Bürosu: Boekhandelslagerzicht
øúhanı No:4/5 Albertcuypstraat No: 0 Hollanda
Ankara Bürosu: Marmara Sk. Kirmir Ap. No: Basel Bürosu: Pfeffinger Str. 59 4053 Basel
2/7 SIHHøYE øsviçre
Bursa Bürosu: Tahtakale Çelebiler Cad. Akarsu Franfurt Bürosu: Postlagerkarte Nr 03388 B
øpekçi øú Sarayı Kat: 2/89 6000 Franfurt 90 Almanya
Elazı÷ Bürosu: . Harput Cad. Korkmaz øúhanı Paris Bürosu: 38 Rue D'hautvılle 2 Eme
Etage/No Bureau: 307500 Paris/FRANCE
 BASKILAR VE MÜCADELE

OLøGARùøNøN SALDIRILARINA KARùI

KARARLI VE RADøKAL

MÜCADELE HATTI ÖRGÜTLENMELøDøR

Devrim ci -demokra t güçler burjuv a basın-ya yın
organlarının yayınlarına aldanmamalı saldırı politikasını,
12 Eylül vb, gerekçelerle alınan geçici
tedbirler olarak de÷erlendirmelidir. Oligarúinin artan
saldırılarına neden, giderek derinleúen milli krizdir. Düzen
ekonomik ve politik alanda tam bir açmazın içine
düúmüútür.

øbrahim CENGøZ

kuruluúları polis ablukası altında tu- garúinin saldırı politikasını halka

ligarúi uzun süredir devam
tuluyor. Her gün yüzlerce ev, gece- meúru göstermek için baúvurdu÷u
ettirdi÷i saldırı politikasını gi-
kondu halkının kafasına yıkılıyor. So- demagojiden baúka bir úey de÷il-
derek daha üst düzeylere
kaklar, kavúaklar adeta polis iúgali dir. Oligarúinin artan saldırılarına ne-
sıçratıyor ve dozajını artırıyor.
altında tutuluyor, arama bahanesiy- den, giderek derinleúen milli krizdir.
Artık Kürt halkına yönelik katliamlar
le halka baskı uygulanıyor. Düzen ekonomik ve politik alanda
her gün 3-5 Kürt köylüsünün
Azgınca sürdürülen bütün bu tam bir açmazın içine düúmüútür.
öldürülmesi boyutuna vardı,
baskıları halka meúru gösterebil- Derinleúen bu krizin önünü alabil-
Demokratik mücadelenin kısmi de
mek için, burjuva basın yayın organ- mek kısa süreli tedbirlerle mümkün
olsa geliúti÷i yerlerde sorgusuz-
ları üzerine düúeni yapıyor. "2 Ey- de÷ildir. Ve bu durum devam etti÷i,
sualsiz, keyfi gözaltılar günlük
lül'de eylem yapacaklar", "Okulların kriz her geçen gün daha çok derin-
yaúamın bir parçası oldu. Vurucu
açılıúını sabote edip, ö÷renimi en- leúti÷i oranda, oligarúinin saldırıları
timlúr burjuva basının eúli÷inde
gelleyecekler", "Dev-Sol iúyerleri ve da artarak sürecektir.
gösteriú yapar gibi operasyonlar
kalabalık yerlerde eylemler yapa- Bugün Özal iktidarının uyguladı-
düzenliyor. Evler basılıyor, insanlar
cak" ...vb. demagojiler kimi basın or- ÷ı ekonomik-politikanıh iflas etti÷i
iúkenceli sorgulardan geçirilerek,
ganlarının manúetlerinden inmiyor. tartıúma götürmez bir gerçekliktir.
göstermelik suçlamalarla tutuk-
Kürt halkına karúı zaten açıkça ilan 24 Ocak ekonomik politikaları ve
lanıyor. Demokratik Kitle Örgütleri
edilmiú, T.Kürdistanın'ın yönetimi ta- restorasyon çabaları tam bir baúarı-
sık sık basılarak faaliyet yürütemez
mamen oligarúinin militarist kanadı- sızlıkla sonuçlanmıútır. '88 ùubat-E-
hale getirilmek isteniyor veya keyfi
na devredilmiú durumda. kim kararlarının, konvertibilite uygu-
gerekçelerle kapatılıyor. Zeytinbur-
Devrimci-demokrat güçler burju- lamalarının çare olmadı÷ı, 24 Ocak
nu ve Esenler Halkevlerinde görül-
va basın-yayın organlarının yayınları- kararlarını kurtaramayaca÷ı, kısa sü-
dü÷ü gibi yüzlerce insan gülünç ge-
na aldanmamalı saldırı politikasını, rede ortaya çıkmıútır. Kapitalist eko-
rekçelerle gözaltına alınıyor. En ya-
2 Eylül vb, gerekçelerle alınan ge- nomi günübirlik tedbirlerle yürütüle-
sal, meúru, demokratik-kültürel faali-
çici tedbirler olarak de÷erlendirme-
yetlere bile izin verilmiyor. Demokra- ÇÖZÜM l
meSidir. Belirtti÷imiz gibi bunlar oli-
tik Kitle Örgütleri ve sosyalist basın
 BASKILAR VE MÜCADELE

Yerlerde sürüklediler. Yaúlı-genç, kadın-erkek ayırt etmeden teröre baú vurdular. Yükselen seslerin kısılması için "her yol" mubah
sayıldı. Ama onlar halkın haklı sesinin bastırılamayaca÷ını göz ardı ediyorlardı.
bilmektedir, OECD'nin tavrı, IMF'nin luk halkın tahammül gücünü tüket- kı ve terör politikasıyla birlikte yürü-
yeni reçeteler hazırlaması, enflas- miú, hayat pahalılı÷ı ve baskılara tecektir. Saldırı politikasının ana he-
yondaki tırmanıú, iflaslar, tekelcilerin karúı mücadele etme e÷ilimleri geliú- defi ise halkın örgütlü gücü olacak-
ANAP'a yönelik tavırları, bunun ifa- mektedir. tır.
desidir. Ama tüm bunlara karúın, iktida- Aralarındaki derinleúen çeliúkilere
Ekonomik tablo böyleyken, mev- rın mevcut krizi halka daha çok yok- karúın, oligarúinin di÷er partileri de,
cut iktidarın yıpranmıúlı÷ı ve güçsüz- sulluk getirecek politikalarla aúmak- iktidarın devrimci muhalefete ve
lü÷ü de iúin tuzu-biberi Kürt yurtsever hareketine
olmaktadır. ANAP iktidarı Artan hayat pahalılı÷ı ve yoksulluk halkın yöneltti÷i baskı politikasını
yönetemez durumdadır. desteklemektedir.
Son seçimlerde u÷radı÷ı
tahammül gücünü tüketmiú, hayat Bunlara ANAP iktidarının kendi
a÷ır yenilgiyi ve %2,75'- pahalılı÷ı ve baskılara karúı mücadele özel hesaplarını da eklemek
lik oy tabanını telafi etmek etme e÷ilimleri geliúmektedir. Ama tüm gerekir. ANAP bu úartlarda iktida-
úöyle dursun, günden
güne daha da gerile-
bunlara karúın, iktidarın mevcut krizi rını uzun süre devam et-
tirmeyece÷inin bilincindedir, iúinin
mektedir. ANAP içi mu- halka daha çok yoksulluk getirecek bitti÷ini görmektedir. Ama hiç
halefetin kazan kaldırma- politikalarla aúmaktan baúka yolu de÷ilse mevcut meclis aritmeti÷ini
sıyla, parti birli÷i ve de÷erlendirerek, hemen hemen
Özal'ın partiye hakimiyeti
yoktur. Yani yine kitlelerin ekonomik ve iktidarın a÷ır-
sarsılmıútır, Hükümet bü- sosyal haklarına saldıracaktır. lıklı kısmını oluúturan cumhurbaú-
rokrasiye hükmedeme- kanlı÷ını ele geçirerek oligarúiye
mektedir. (Nitekim Kürdistanın yöne- hizmetini sürdürmek istemektedir.
tan baúka yolu yoktur. Yani yine kit-
timini Ordu hükümete ra÷men daya- Bunun tek yolu bu döneme
lelerin ekonomik ve sosyal hakları-
tarak ele almıútır.) kadar
Artan hayat pahalılı÷ı ve yoksul- na saldıracaktır. Ve kuúkusuz bu
saldırıyı siyasal saldırılarla yani bas-
ÇÖZÜM 2
 BASKILAR VE MÜCADELE

neyden dersler çıkartılması da ih-

mal edilmemelidir.
Oligarúinin saldırılarını meúru
göstermek için buúvurdu÷u yalan
ve demagojileri açı÷a çıkartıcı, ger-
çekleri halka anlatan geniú bir teú-
hir faaliyeti yürütülmelidir.
Oligarúinin terörü kitleselleútirme-
sine karúı, legal ve illegal mücadele-
nin diyalektik birli÷i içinde, dinamik
aktif ve radikal kitlesel direniúler te-
melinde bir mücadeleyle karúı ko-
nulmalı, bu konuda Zeytinburnu Ka-
rakol direniúi türü eylemler iyi de÷er-
lendirilerek yaygınlaútırılmalı ve da-
ha geniú alanlara taúınmalıdır. Dev-
rimci sol güçlerin kastetti÷i nitelikli
kitleler ve bunların üzerinde yükse-
lecek kadrolaúma bu tür çatıúma-
lar ve direniúler içinde yetiúecek-
En ufak bir kıpırdanıú en masum taleplerin dile getiriliúi, sömürü ve zorbalı÷a tir.
boyun eymeyiú, inip-kalkan joplarla, gözaltılarla, iúkencelerle engellenmeye Unutulmamalıdır ki, süreci aúma-
çalıúılıyor.
sine daha yüksek bir kararlılıkla kar- nın ve halk güçleri lehine geliútirme-
úı koymak gerekir. Devrimci sol güç- nin tek yolu, ilkel yöntemleri terket-
ayakta durmayı baúarmak, bu sürece
ler kitlelerden bir an bile kopmadan mek, hantallı÷a asla taviz verme-
halk muhalefetini sindirerek girmektir.
sürecin gereklerini yerine getirmeli, mek, daha enerjik, daha disiplinli,
Buradan da anlaúılmaktadırki,
oligarúinin her türlü saldırılarını gö- daha örgütlü, yani kısaca daha pro-
önümüzdeki süreçte sınıf çatıúma-
÷üslemeye hazır olmalı, güçlü, disip- fesyonelce ve inatçı bir mücadeleyi
sının ana ekseni, iktidarın 2 Ey-
linli, esnek taktikler uygulayarak oli- hayata geçirmekle olanaklıdır. Kitle-
lül'de simgeleúen baskı, zorbalık
garúinin saldırı politikalarının karúısı- lere dayanan, kendi özgücüne ve
ve soygun politikasını artırarak de-
na kitleleri dikebilmelidir. Mücadele kitlelere güvenen ve hergün kitleleri
vam ettirme arzusu ile emekçi
geliútikçe ve kriz derinleútikçe Dev- daha çok etkilemeyi ve devrimci
halkların 2 Eylül etkisinden silkin-
rimci sol güçlerin omuzlarına daha mücadele saflarında toplamayı he-
me, ekonomik-demokratik haklar
elde etme iste÷i noktasında biçim- a÷ır yükler binece÷i gerçe÷i ile ha-
lenecektir. reket edip gelece÷e iliúkin her de-
Bu durum Devrimci sol güçlere %2 oy potansiyeliyle iktidarda kalmanın bedeli, vahúet ve sömürüyü doru÷a
önemli görevler yüklemektedir. Dev- tırmandırarak halkımıza ödettirilmek isteniyor.
rimci sol güçler bu çatıúmanın tam
ortasında ve emekçi halk güçlerinin
en önünde yer alarak, süreci geliútir-
melidirler. Bu ara oligarúinin baskı
ve zor politikasının özellikle Devrimci
sol güçlere yönelece÷inin de bi-
lincinde hareket etmelidirler. Oligarúi
bir yandan terörü kitleselleútirir-ken,
di÷er yandan Devrimci sol güç-
yönelecek, ortaya çıkan mevcut
tepkileri ise reformist sol potaya
yöneltmenin çarelerini arayacaktır.
(Bu noktada, DEMKAD'ın úenli÷i dahil
en meúru faaliyet biçimlerine izin
verilmezken, TKP'nin 70 kuruluú yıl-
dönümü kutlamaları dikkat çekici
bir örnek oluúturmaktadır.)
Bu durumu da dikkate alarak, oli-
garúinin saldırıları karúısında, durak-
samak veya gerilemek de÷il tam ak-
defleyen bir mücadeleyle olanaklı-
dır... •
ÇÖZÜM 3
SøLGøM

SøLOPø HALKININ ONURUNU

AYAKLAR ALTINA ALANLAR
BøR DøNAMøTø ATEùLøYORLAR
øbrahim CENGøZ
köyün ortasına atabiliyor. Tam bir yiz. Ortada halk güçlerinin toplum-
"HA BøR KÜRT ÖLMÜù HA BøR
vahúetin örnekleri ülkemizde yaúanı- sal ve ulusal kurtuluú davası vardır
KÖPEK" (özel tim)
yor. ve yıllardan beri bu cephenin iki ya-
"BURAYA KÖPEKLER VE ÇøNLø-
Burjuvazinin katliamcı tarihi dün nında saflaúma sürmektedir.
LER GøREMEZ"
Vietnam'da, yakın geçmiúte Latin Silopi olayları, üzerinde çok cid-
"BURAYA ZENCøLER VE KÖPEK-
Amerika'da, Halepçe'de gözler önü- di durulması gereken bir örnek ko-
LER GøREMEZ"
ne serilirken, bugün T. Kürdistan'ın- yuyor karúımıza. Özellikle de silahlı
Bu tür sözlere veya tabelalara
kurtuluú mücadelesi veren da yeni katliamların sayfasını açı- mücadeleden yana olduklarını söy-
ülkelerde sık sık yor. Burjuvazinin neler yapabilece÷i leyenler için.
rastlayabili- somut olarak ortada iken, hâlâ bur- Silahlı cephede yürüyen savaú
juvaziyle uzlaúma zeminleri arayan- ve onun karúısında oligarúinin terö-
lar, ezilen halkın úiddetini uygula- rü kitlesel boyuta sıçratması, vahúe-
Oligarúinin ırkçılık ideolojisiyle
yanlara karúı terörist gözüyle bak- tini tüm çıplaklı÷ı ile gözler önüne
besledi÷i "Özel Harekât Timleri"nin
makta, provokasyon teorileri üret- sermesi, yoksul halkı hızla bir saflaú-
Kürt halkına yaklaúımı bu. Artık Kel-
mekte, hümanizm (!) edebiyatı yap- maya itiyor. Halk kendisine uzatılan
le Avcıları, Ölüm Mangaları Özel
makta kararlılar mı? ilk ele, mücadeleye uzanıyor, ona
Tim adı altında T. Kürdistan'ında
Silopi'de yaúananları sadece in- yöneliyor.
dolaúıyor, istedi÷i insanı iúkenceye
san hakları yönüyle de÷erlendireme- Bugün, Kürt halkı çok çeúitli alter-
alıyor, duvar dibine geçiriyor, kurúu-
na diziyor, helikopterden cesetlerini

ÇÖZÜM 4

Dün Halepçe'de, bugün Silopi'de kapılar çalmıyor. Duyarsız kalırsan Silopi'leri kınamalıyız. Halkların kardeúlik duygularını
Halepçe'leri yarın kendi kapını çalarken göreceksin.
natifler içerisinde de÷ildir. Silahlı
mücadelenin geliúimi ve yaygınlaú-
ması yeni yeni alternatifleri sunacak-
tır. Artık bıçak kemi÷e dayanma
noktasına gelinmektedir. Yoksullu-
÷un, sefaletin, baskının her koúulda
tepkiye yol açmadı÷ı ortadadır. Bir
halkın onuru ayaklar altına alınma-
ya baúladı mı iúte o zaman burjuva-
zi bir dinamiti ateúlemiú demek-
tir.(Aslında pislik yedirme olayı bu-
günlerin habercisiydi.)
Halkı terörle sindirmeye çalı-
úan oligarúi baúarısızdır. Zaten ba-
úarması da mümkün de÷ildir. Te-
rör silahı geri tepmiú halkın kini
ve öfkesinin dıúa vurmasına ne-
den olmuútur.
Ulusal içerikte de olsa sınıfsal
içerikte de olsa gerilla mücadelesi-
nin yı÷ınları nasıl harekete geçirdi÷i
Silopi örne÷iyle yaúanmaktadır. Sür-
dürülen mücadele karúısında oligar-
úinin terörünün, onur kırıcı davranıú-
larının yı÷ınlarda yarattı÷ı sinmiúli÷i
naúıl parçalayıp kitle hareketlerinin
boy gösterece÷ini ortaya koymuú-
tur.
Bugünkü süreçte devrimci sol
güçlere düúen görev: Kürt Halkının
ulusal talebine karúı gerekli duyarlı-
lık ve hassasiyet göstermek, politi-
kalar üretmektir. Çünkü o ses bizim-
de sesimizdir. Önümüze uzun
soluklu bir müca-
SøLOPø
dele koyuyoruz; bu da iktidardan baúka
birúey olamaz. Üzerine basmak zorunda
oldu÷umuz toprak Kürt ulusu dahil
ülkemizin ezilen bütün sınıflarının kurtuluú
özlemi ve umududur. Bu umudu
filizlendi÷i her yerde yeúertmek ülkenin
dört bir yanında sözünü dinletir bir halk
kurtuluú hareketi yaratmak temel he-
defimizdir. Sadece ezilen ulus problemi ile
de÷il, bu ülkede oligarúinin iktidarına son
vermek gibi daha büyük bir iddia ile ilgili
oldu÷umuza göre hazırlıklarımızı buna
göre yapmalıyız.
Unutmamalıyız, her an de÷iúebilen
büyük ama istikrarsız ittifaklarımız,
desteklerimiz yok. Yalnızca kendi
özgücümüze güvenmek, emekçi sınıflara
dayanmak zorundayız.
Burjuvazinin Kürt halkı üzerindeki
vahúetini her alanda protesto etmeliyiz,
geliútirmeliyiz.
Yüre÷imiz Silopi'de atmalıdır.
Dün l Mayıs'ta, Zeytinburnu'nda,
Okmeydanı'nda, Kızılderede oldu-
÷u gibi. •
TARøHø YARGILAYAMAZSINIZ'A
"SAKINCALI" TAVRI
Ikemizde avukatlar var: Demokrat... ilerici... Maskeli Bedel ödemek-
ten sakınan, hukuki kaygılarını halkımızın mücadele dönemeçlerinin
bile önüne diken.
Ülkemizde avukatlar var: Mücadele tarihine damgasını
vurmaktan geri durmayan. Niteliklerini "diú ile tırnak ile" verilen
mücadeleden alan.
22 Eylül'de dokuz yıldır sürmekte olan Devrimci Sol Ana Davasında avu-
kat savunmaları baúlamıútı. Siyasal bir davanın sonuna gelinmiú ve ülkemiz-
de örne÷i ilk kez görülen bir avukat savunması baúlamıútı. Savunmanın al-
tında Demokrasi Mücadelesinde Avukatlar ortak imzası vardı. Duruúma
baúladı÷ında söz alan avukatlar "Bizler Devrimci Sol davasını savunmaktan
onur duyuyoruz diyorlardı".
Avukat savunması baúlamadan önce, duruúma gününün duyurusunu
yapan bir ilan Cumhuriyet Gazetesine verildi. ølanda mahkeme günü ve sa-
ati belirtiliyor, herkes duruúmaya davet ediliyordu. Ve ilanın içinde TARøHÎ
YARGILAYAMAZSINIZ yazılmıútı.
Cumhuriyet Gazetesi avukatlarından GÜLÇøN ÇAYLIGøL bu ilanı "sakın-
calı" bularak yayınlanmasına engel oldu.
Bazı hukuksal kaygıları anlamak hoúgörülü olmak mümkün. Ancak gün-
demi belirleyen siyasal bir dava sözkonusu iken TARøHø YARGILAYAMAZ-
SINIZ sözünü "sakıncalı" görerek, yayınına engel olmak demokratlı÷ın hiç-
bir katıyla ba÷daúmaz, hiçbir açıklamaya gerekçe olamaz.
Bizler ÇAYLIGøL'in bu tavrını protesto ediyor tüm duyarlı kesimlere açıklı-
yoruz. • ____________________________________________________
ÇÖZÜM 5
 MANøSA MøTøNGø

MANøSA MøTøNGø:

BøR DÖNÜM NOKTASI MI?

Eylül'ün üzerine ölü top- çat politikasıyla kalanı tamamlamıútır. lanmıútır. Bu bile tarımdan sanayi-
ra÷ı serpti÷i halk tabaka- Yo÷unlaúan sömürüyü devlet ye korkunç bir de÷er aktarımına gi-
ları, yavaú yavaú bunu her türlü baskı aracıyla daha da da- dildi÷inin somut göstergesidir.
üzerinden atıyor. Ö÷renci yanılmaz kılmıú, toplu aramalar, si- 979'da ulusal gelirin %24'üne sa-
gençlik, iúçi sınıfı, tutsak aileleri, lah teslimat baskıları, örgütlerinin hip olan köylünün bu payının
gecekondu sakinleri, arenada her (KÖY-KOOP gibi) da÷ıtılması, jan- 987'de %6.7'ye düúmesi (...),
geçen gün daha güçlü adımlarla darma daya÷ı ve iúkencesi köylüyü 2 Eylül'ün köylüye ne verdi÷ini -
yerini alıyor. Halkımız, ulusal canından bezdirmiútir. daha do÷rusu neleri vermedi÷ini-
özgürlük ve ba÷ımsızlık "Bu sürecin sonunda ortaya çı- çok iyi anlatmaktadır." ("Haklı-yız
mücadelesini yükseltiyor. kan tablo úudur: Köylünün ulusal Kazanaca÷ız", Ciltl, syf.384)
Ancak bu tablonun bir eksi÷i gelirden aldı÷ı pay düúmüútür. Köylülük hoúnutsuzdur, memnun
var... 980-86 yılları arasında tarım kesi- de÷ildir, dahası öfkelidir. Ancak 2
Anadolu köylüsü 2 Eylül'ü yaúı- minden 7.5 trilyon liranın iúbirlikçi Eylül aúılamamıú, korku ve
yor hâlâ... ùok atılamadı ve depoliti- holdinglerin kasasına aktı÷ı hesap- tedirginlik duvarı yıkılamamıútır. 2
zasyon çemberi kınlamadı. Fabrika-
lardan, kampüslerden, gecekondu-
lardan, cezaevlerinden, Kurdistan
da÷larından yükselen türküler, tarla-
larda yankılanmıyor henüz. Kır gele-
neksel a÷ırlı÷ı, hantallı÷ı, suskunlu-
÷u içinde..
Halbuki 2 Eylül faúizminden en
çok nasibini alan kesimdir köylülük.
24 Ocak programı, baútan sona ta-
rımsal gelirin sanayiye, ticarete akta-
rılmasıdır.
Köylü, bir yandan taban fiyatları-
nı düúük tutma politikasıyla ürünü-
nü yok pahasına satmaya zorlan-
mıú, di÷er yandan da üretim için ge-
rekli sanayi girdilerinin fiyatları sü-
rekli arttırılarak maliyetleri yükseltil-
miú ve çifte cendere altına alınmıú-
tır. Astronomik kredi faizleri, tefeci-
tüccar baskısı köylüyü üretimi de-
vam ettiremez hale getirirken,
ANAP ithalat serbestisi ve ucuz ihra-
ÇÖZÜM 6

Eylül öncesinin büyük ürün mitingle-
rinin, yürüyüúlerinin, protesto ve
boykotlarının bugün görülememesi-
nin tek nedeni budur. Kırsal kesim-
de 2 Eylül çok daha baúarılı ol-
muú, yılgınlık, karamsarlık, pasifikas-
yon ve depolitizasyon daha derin-
leúmiútir.
Bugün aradan dokuz yıl gibi hiç
de kısa sayılmayacak bir süre geç-
mesine karúın ekonomik-demokra-
tik tepkilerin bile görülememesinin
nedeni budur. Bu olgu ortadan kal-
dırılmadan ya da etkisi zayıflatılma-
dan kırsal kesimin "geleneksel" sus-
kunlu÷u ve hantallı÷ı yok olmaya-
cak, hareketsizlik sürecektir. 2 Ey-
lül'ün etkileri daha güçlü ve daha
derin oldu÷undan bunun kırılması
da daha güç daha zahmetli olacak,
daha fazla zaman ve enerji gerekti-
recektir.
Manisa Mitingi, bu atmosfer için-
de ele alınarak de÷erlendirilmelidir.
TZOB gibi güdümlü, toprak a÷a-
larının ve tarım burjuvazinin etkisini
taúıyan, adeta yan-resmi nitelikli bir
kuruluúun böylesine büyük bir köy-
lü mitingi düzenlemesi, öncelikle kır-
sal kesimde tepkilerin geliúti÷inin
ve kalıpları zorlamaya baúladı÷ının
belirtisi olarak görülmelidir.
Hükümetin TZOB üst yöneticile-
riyle tehdit-rüúvet pazarlıklarıyla, di-
÷er yandan ise çevre illerdeki polis
teúkilatının araç-plaka-isim tespitiyle
mitingi engelleme politikasına ra÷-
men 8-0 bin civarında köylünün
birden fazla traktörle yürüyüúe katıl-
ması, köylülü÷ün memnuniyetsizli÷i-
nin ulaútı÷ı düzeyi göstermektedir.
TZOB'un böyle "sertleúmesinde"
ve hükümetle ipleri kopartmasında
mevcut siyasi ortamın, ANAP'ın
azınlık durumuna düúmesinin ve de
DYP Demirel etkisinin rolü de gözö-
nüne alınmalıdır. TZOB, uzun yıllar-
dan bu yana AP'nin siyasi etkinli÷i
altında olan bir kuruluútur.
Mitingte çıkan tek "olayın", katılı-
mı zorlayan øzmirli devrimci sol güç-
lerle Manisa polisinin kovalamaca
oynaması ve beú kiúinin dövülerek,
yerlerde sürüklenerek gözaltına alın-
ması olması ilginçtir. Dergilerinde iú-
çi sınıfını ve kır proletaryasını kimse-
lere bırakmayan tekmil sosyalistleri-
Siyasi iktidarın kırsal kesime yönelik politikası iflas ederken baskı ve sömürüde
katmerleúiyor. Tüm bunlara karúı örgütlü ve radikal bir mücadele çizgisi halkımızın
miz, devrimcilerimiz bu mitingi de
gazetelerden okumakla yetindiler..
2 Eylül'den bu yana gerçekle-
úen ilk büyük köylü mitingi, bizlere
çeúitli noktaları hatırlatması açısın-
dan oldukça olumlu iúlev gördü.
Öncelikle devrimci sol güçler, kır-
sal kesimde dolan ve taúmaya ha-
zır barda÷ı dikkatle izlemek zorun-
dadırlar. Yakın ve orta erimli politi-
kalar, bu geliúmeler dıúta bırakıla-
rak çizilemez. ùu anda güdümlü ve
yan-resmi nitelikli kurumların çatısı
altında sıkıúsa da, belirli bir süre
sonra köylülü÷ün taleplerine ve ihti-
yaçlarına cevap veremeyece÷inden
o çatıları yıkacak ve ba÷ımsız hale
gelecek olan tepkiler dikkatle göz-
lemlenmelidir.
økincisi devrimci sol güçler, köy-
lülü÷ün su yüzüne vurmaya aday
ekonomik-demokratik tepkilerine ve
mücadelesine seyirci kalmamalı, gi-
riúken, atak ve örgütleyici bir müda-
haleyi gündeme getirebilmelidir.
Köylülü÷ün özellikle topraksız ve
az topraklı kesimleri, tarım sömürü-
sünün en büyük muhatapları oldu-
÷undan daha derin bir hoúnutsuz-
luk içindedirler ve arenaya ilk çıka-
cak olan da onlar olacaktır. Bu ke-
simlerin ekonomik-demokratik mü-
cadelesine, kırsal kesimi ve sorunla-
rını bilen, yaratıcı ve üretken biçim-
de müdahale etmek, yol göstermek
ve ıúık tutmak son derece önemlidir.
MANøSA MøTøNGø
tek alternatifi.
Bu, elbette bugünden yarına he-
men gerçekleúebilecek bir úey de-
÷ildir.. Ancak bugünden buna yöne-
lik birtakım siyasi, örgütsel adımları
atmak ertelenemez bir görevdir.
øçinde bulunulan yörede sömürü-
nün biçimleniú özelliklerine uygun
birtakım kırsal kurumların (koopera-
tifler, üretim ve/veya satıú birlikleri,
yardımlaúma dernekleri, üretici da-
yanıúma kuruluúları) yaratılmasını
önüne koyan, bu yönde kendili÷in-
den çabalara destek olan, olumlu
iliúkiler kuran, bu süreç içinde dev-
rimci, demokrat mücadele bilincini
geliútirmeyi hedefleyen bir mücade-
le yarının de÷il bugünün sorunu-
dur.
Unutulmamalıdır ki ülkemiz devri-
minde kırların ve köylülü÷ün strate-
jik bir yeri ve önemi vardır. Bugün
devrimci sol güçlerin mücadelesi-
nin eksikliklerinden biri kırsal kesim-
de mücadele ve örgütlenme de cid-
di adım atamamaktır. Bugün bu ek-
sikli÷in bilinciyle gerekli müdahale
ve düzenlemeleri yapmak, yarın mü-
cadele için bize önemli avantajlar
sa÷layacaktır.
Bu konuda elimizde belli bir de-
ney birikimi vardır. Aynı úekilde Dev-
rimci Hareketin mücadelesinin yarat-
tı÷ı bir potansiyel de mevcuttur.
Bunları en iyi biçimde de÷erlendir-
mesini bilmeli ve bugünden gerekli
adımları atmaya baúlamalıyız. •
ÇÖZÜM 7
 GECEKONDULARDAN GELøYOR HALK
GECEKONDULARDAN
GELøYOR HALK
Ve yoksulların haklı öfkesi, ge-
gecekondu yıkıntıları arasından
sıyrılıp çıktı; Armutlu'nun,
G.Osmanpaúa'nın, Ka÷ıthane'nin,
Alibeyköy'ün, Samandtra'nın tozlu
topraklı yollarından...
Akın akın, dalga dalga kopup
geldiler, yalınayaklı çocukları, genç
kızları ve delikanlıları ve analan ve
babalan ve yaúlıları ve akrabaları ve
kapı komúuları ve duyarlı tüm ke-
simleriyle Anakent Belediyesi'nin
önüne.
Geçti÷imiz günlerde Küçükarmut-
lu, Gazi Mahallesi, Habibler Köyü,
Güzeltepe, ùamandıra, Alibeyköy,
Ka÷ıthane gecekondularından yak-
laúık 500 kadar gecekondu yaúaya-
nı GEYAD (Gecekondu Yaúayanları
Dayanıúma Derne÷i) pankartı ile ve
çeúitli dövizlerle Belediye Binası'nın
karúısındaki parkta toplanıp "gece-
kondu yıkımına son", "Kahrolsun
SHP'nin ikiyüzlü politikası", "gece-
ÇÖZÜM 8
kondu yıkmak úerefsizliktir", gibi slo-
ganları haykırarak yürüdüler Beledi-
ye Binası'nın ana kapısına kadar.
Kapıda sloganlara devam edip Be-
lediye Baúkanı Nurettin Sözen'le gö-
rüúmek için kapıda bekleyen zabıta
memurlarıyla tartıúmaya baúladılar.
Zabıta memurlarıyla GEYAD Baúka-
nı Menderes Koç arasında geçen
konuúmada Menderes Koç, Sö-
zen'le görüúme taleplerinin oldu÷u-
nu ve ayrıca üç gün önce yıkım böl-
gelerinde baúlayan kitlesel açlık
grevleriyle ilgili dilekçelerini ve açlık
grevlerine katılanların ve destekle-
yenlerin toplu imzalarını verecekleri-
ni belirtti.
Ancak zabıtanın oyalayıcı tutumu
nedeniyle uzunca bir süre kapı
önünde bekleyen kitle bu olayı pro-
testo ediyor "Sözen dıúarı", "Sözen
istifa" sloganları atıyordu. Bu arada
bölge asayiú karakolundan gelen
bir grup polis kitleye yaklaúıp kapı
önünden ayrılmalarını istiyor, ancak
kitle buna sloganlarla karúılık veri-
yordu. Kitlenin kararlılı÷ı karúısında
aciz kalan polis protesto sloganları
arasında uzaklaúıyordu.
GEYAD Baúkanı Menderes Koç
ve gecekondu yaúayanları Sözen'le
görüúme taleplerini yineleyip bekler-
ken Grup Yorum, Grup Ekin ve Da-
nimarkalı müzik grubu Savage
Rose üyeleri geldiklerinde yo÷un
bir alkıú ve sloganlarla karúılandı-
lar.
Son günlerde yıkım yerlerini do-
laúıp evleri yıkılan gecekondu yaúa-
yanlarını yalnız bırakmayan ve onla-
ra müzikleriyle moral destek olan
bu sanatçılar türkülerini söylerken
gecekondu yaúayanlarıda hep bir
a÷ızdan coúkuyla türkülere katılıyor-
lardı.
Bu arada hâlâ oyalayıcı tutum ta-
kınan zabıta memurları, Nurettin Sö-
zen'in yerinde olmadı÷ını okul açılıú-
larına gitti÷ini söylüyorlardı. Ancak
kitlenin ve GEYAD Baúkanı Mende-
res Koç'un görüúme talebinden vaz-
geçmeyeceklerini yinelemesinden
sonra zabıta görevlilerinden biri "o
zaman aranızdan üç kiúi seçin gö-
rüútürelim" demeye baúladı. Bu is-
tek gecekondu yaúayanlarınca he-
men reddedildi ve "yıkımlara u÷ra-
yan her bölgeden bir kiúi olarak gö-
rüúece÷iz" denildi. Bunun üzerine
aynı görevli "tamam seçin beú kiúiyi
içeri alalım, ancak kapı önünden ay-
rılın" iste÷inde bulundu. Seçilen
temsilciler kitleye, görüúmeden çı-
kıncaya kadar Belediye Binası'nın
önünden ayrılmamalarını ve oturma-
larını söyleyip içeriye girmek için
beklemeye baúladılar.
Zabıta memurları buna ra÷men
oyalayıcı davranıyor kitlenin kapı

önünden ayrılmasını istiyordu. Bu
tartıúmalar sürerken çevik kuvvet
otobüsleri geliyor ve kitlenin etrafın-
da abluka oluúturmaya baúlıyordu.
Bu arada Grup Yorum, Grup Ekin
ve Danimarkalı müzik grubu Sava-
ge Rose üyeleri hep bir a÷ızdan
Venseramosu kitleyle birlikte söyle-
meye baúlıyordu. ùarkı bitti÷inde çe-
vik kuvvete ba÷lı bir kaç polis ve
bir komser ellerinde döviz bulunan
kadın ve çocuklardan birkaçına yak-
laúıp dövizleri indirmelerini ve orada
beklememelerini söyleyip itip
kakmaya baúlıyordu. Bunun üzerine
kitle kenetlenip hep bir a÷ızdan
slogan atmaya baúlıyordu. Slogan-
lar devam ederken baúka taraftan
bir grup polis daha saldırıya geçi-
yor ve kitleyi joplamaya baúlıyordu.
Kadınlar, çocuklar, yaúlılar inen jop
darbelerinden kendilerini korumaya
çalıúıyor kendilerinden kopartılmaya
çalıúılanları bırakmıyor, birbirlerine
iyice kenetleniyorlardı.
Saldırıyla birlikte kenetlenerek
Belediye Binası'nın karúısında bulu-
nan parka do÷ru geri çekilen kitle
yeniden toparlanıyor sloganlara de-
vam ediyordu. Bu arada Belediye
Binası'nın önünde kalan birkaç kiúi
polis tarafından dövülürken kitlenin
bulundu÷u yerden pankartların ve
dövizlerin arasından taúlar savrulu-
yordu. Daha sonra kitlenin arasın-
dan çıkan birkaç kiúi polis tarafın-
dan dövülen arkadaúlarını alıp geri
dönüyorlardı.
Kitlenin kararlı ve coúkulu öfke-
siyle kaynaúan Grup Yorum, Grup
Ekin ve Danimarkalı müzik grubu
Savage Rose yeniden úarkılara baú-
ladılar ve ardından hepbir a÷ızdan
söylenen marúlar ve türkülerden
sonra yine hep birlikte halaya geçtiler.
Dünyanın tüm varoúlarıyla bütün-
leúen bir atmosferle kaynaúan, çoú-
tukça coúan kitle bir süre daha bu-
rada sloganlarla, marúlarla, türküler-
le ve halaylarla kaldıktan sonra (bu
arada GEYAD Baúkanı Menderes
Koç elindeki belgelerle yeniden gö-
rüúme talebinde bulunmak üzere
Belediye Binası'na gidiyor ancak ta-
lebi reddediliyordu. •
GECEKONDULARDAN GELøYOR HALK
MAKDER MAMAKLILARIN DEMOKRASø
MÜCADELESøNDEKø ÖRGÜTLÜ GÜCÜ OLDU
Her geçen gün yükselen demokrasi mücadelesinin, daha çok insana ve bu insanların örgüt-
lülü÷üne olan gereksinimi açık bir gerçektir. Bu gereksinimi karúılama amaçlı kurulan dernek-
lere bir yenisi daha katıldı: MAKDER (Mamak Kültür Araútırma Deme÷i)
Dernek baúvurusu yapmadan önce ve baúvuru sonrasında yo÷un bir çalıúma içerisine gi-
ren devrimcl-demokraîiar, 24 Eylül'de yapılan açılıú töreniyle kendilerini geniú bir kitleye ifade
edebilme olana÷ını buîduiar.
Açılıúın hemen baúında konuúan Geçici Yönelim Kurulu Baúkanı Süleyman Özkan, amaçla-
rının "yoz emperyalist kültüre karúı, halkın kendi de÷erlerini yaratmak ve Mamak emekçileri-
nin örgütlü gücü olabilmek" oldu÷unu söyledi.
Baúkandan sonra, açılıúa katılan milletvekillerinden ibrahim AKSOY ve Rıza ILIMAN da birer
konuúma yaptılar.
Halk ozanları eúli÷inde hep birlikte söylenen türkülerle, bir anda herkes kendini ortamın sı-
caklı÷ı içinde buldu.
Diyarbakır Halk Oyunları ekibinin hareketli gösterisinin ardından, aynı coúku, açılıúa katılan
200'ün üzerinde insanın birlikte çekti÷i halaya taúındı.
Halk müzi÷i sanatçısı Özlem ÖZGÜR'ün sazı eúli÷inde yükselen türküler ve marúlar çevre-
den insanların da yo÷un ilgisini çekti.
Ardından demek binasının önündeki alanda yerini alan DEMKAD hakoyunlan ekibi, katılan-
ların coúkulu tempoları He birlikte gösterisini sundu.
Açılıúın sonunda yer alan Grup EKøN elemanları söyledikleri marúlarla coúkuyu doru÷a çı-
kardılar. Grup YORUM'un son kasetinden parçalar seslendiren Grup EKøN en yo÷un aîkıúı ken-
di besteleri olan ve ölüm orucu úehitlerini anlatan " Dört Can" adlı marú sonrasında aldılar.
Açılıú yine Grup EKøN in müzikleri eúli÷inde çekilen halayla sona erdi.
Açılıú sırasında, asayiú ve dernekler masası polislerinin çok "dikkatli" oluúları kayda de÷er-
di(!). Ancak, tören boyunca aralarda okunan, demokratik kurum ve kuruluúların destek mesaj-
larıyla yaratılan dayanıúma ortamı polislerin varlı÷ını "yok" noktasına indirdi.
Bizler de, mücadelesini mücadelemiz saydı÷ımız MAKDER'e baúarılar diliyoruz. ••
Yeni ÇÖZÜM Ankara Bürosu
HACETTEPE ÜNøVERSøTESø MERKEZ
KAMPÜSTE ANTø-DEMOKRATøK DAYATMALAR
BøRBøRøNø øZLøYOR
Geçti÷imiz günlerde Hacettepe Üniversitesinde hastane personeli ve intern-doktorların ye-
mek yedikleri salonun kapısına 3.9.989 tarihinden itibaren int. Dr.ların yemeklerinin ücretli
olarak verilece÷ini bildiren imzasız ve mühürsüz bir duyuru asılıyordu. Bu durum karúısında
duyuruyu asan makam aranıyor, fakat sorumlulu÷u üstlenen çıkmıyordu. Tüm hastane perso-
neli (Asistan Dr.lar, hemúireler, hastabakıcıları, müstahdemler) ücretsiz yemek yiyebilmelerine
karúın int. Dr.ların aynı haktan yararlanamaması Int Dr.ların statüsü sorununa da iúaret ediyor-
du. Geliúmeler karúısında tavırsız kalamayan Int. Dr.îar 3.9.989 tarihinde duyuruyu geçersiz
sayarak ücretsiz yemek yediler, sonraki günlerde de yeme÷e devam ettiler.
Aynı tür uygulama bu kez üniversite personeline dayatılıyordu. Baúka bir imzasız ve mü-
hürsüz duyuruda da üniversite personelinin 20.9.980 tarihinden itibaren ücret (500 TL) karúılı-
÷ında yemek yiyebilece÷i bildiriliyordu.
Bunun üzerine üniversite personeli yemek boykotu yapıyor, alkıúlarla birlikte rektörlü÷e yü-
rüyordu. Taiepieri belirtmek için rektörlü÷e giren iki temsilciden birisinin görüúmeden sonra
(yemekler ücretli olarak devam edecekmiú, da÷ılalım!) demesinin úaúkınlı÷ı sürerken, hakkını
almak için kararlı olan kitleden, (yemekler ücretsiz olarak verilinceye kadar boykota devam
edece÷iz sesleri yükseliyordu)
Ertesi gün aynı sorunları paylaúan intern doktorlar üniversite personeli He birlikte mücade-
le etmenin yollarını arıyorlar, ortak bir platform oluúturmaya çalıúıyorlardı.
Fakat yapılan eylem bir yerlerde yankısını buirnuú ve mesai saati bitiminden sonra tüm bi-
rimlerin personel úefleri rektörlü÷e ça÷ırılarak gerekli uyarılar yapılmıútı.
øúçilere hakim olunacak, kanunsuz eylem yapanlar hakkında disiplin soruúturması açılacak
yani bu dayatmaya ses çıkarılması önlenecektir.
Buna ra÷men yemekhane önünde toplanan üniversite personeli, Int Dr.lar ve üniversitemi-
zin devrimci-demokrat, ilerici ö÷rencilerinden oluúan kalabalık bir grup rektörlü÷e do÷ru yürü-
yüúe geçiyordu.
Bir önceki gün süreçten uzak kalan siyasi polis nihayet sahneye çıkıyordu. Personelin ara-
sına girip yılgınlık yaratmak istemeleri baúarısızlıkla sonuçlanınca üniversite personelindeki po-
lis korkusuna sı÷ınıp videoları ve telsizleri ile bir baúka manevra daha yapıyorlardı/Ama yürü-
yüúe engel olamıyorlardı. •
H.Ü. Merkez Kampüsünden Bir Grup øntern-Doktor
ÇÖZÜM 9
 DEVRiMCi DEöERLER
DEVRøMCø DEöERLERøN
YOZLAùTIRILMASINA
øZøN VERMEYELøM
Burjuvazinin "devrimci keskinli÷i" giderme çabalan boúa de÷ildir. O, kendi
statüsünü korumak için her aúa÷ılık yolu deniyor, ama nafile...
Egemen sınıflar, sa÷lıklarında büyük
devrimcileri ardı arkası kesilmez
zulümlerle ödüllendirirler; ö÷retilerini, en
vahúi düúmanlık, en koyu kin, en
hayasız yalan ve iftira kampanyalarıyla
karúılarlar. Ölümlerinden sonra, büyük
devrimcileri zararsız azizler haline
getirmeye, söz uygun düúerse, evliyalaú-
tırmaya, ezilen sınıfları "teselli etmek" ve
onları aldatmak için adlarını bir hâle ile
süslemeye çalıúırlar. Böylelikle, devrimci
ö÷retileri içeri÷inden yoksunlaútınlır,
de÷erden düúürülür ve devrimci keskinli-
÷i giderilir." (Lenin, Devlet ve øhtilâl,
syf.0)
Geçti÷imiz günlerde milyonlarca lira-
lık finansmanla önce østanbul Açık Hava
Tiyatrosu'nda baúlayan, sonraları de÷i-
úik úehirlerde devam eden bir müzikal
sergilendi. Evita... Kimler yoktu ki fi-
nansmanı sa÷layan isimler arasında?
Hemen tüm holding patronları her úeyi
bir kenara bırakıvermiú Evita için kollan
sıvayıvermiúlerdi. Hem de Che Guave-
ra'nın da iúlendi÷i bir oyun için...
Che, Küba Devriminde bir önderdi.
Küba ise emperyalizmin boyunduru÷un-
dan kurtulmuú bir ülke. Ve Che'nin de
anlatıldı÷ı bir oyuna Holding patronların-
dan verilen destek...
ølk bakıúta úaúılacak bir úeymiú gibi
geliyordu. Aslında pekte úaúılası bir ya-
ÇÖZÜM 0
nı yoktu. Devrimci de÷erler, mücadele
süreci, kazanım ve baúarılar sadece
cepheden saldırılarla karúılaúmaz. Bu
konuda çok ince taktiklerinde üretildi÷i
azımsanmayacak örneklerle bilinmekte-
dir.
Açıktan saldırı tepki topluyor, buna
zemin yaratılamıyorsa içten içe kemir-
meye, içeri÷ini boúaltmaya, dejenere
edip, yozlaútırmaya úiddetle ihtiyaç du-
yulur. Devrimci mücadele ve önderlik ta-
úıdı÷ı de÷erlerden soyutlanarak düzen-
le çatıúmayacak, çakıúacak, biçime geti-
rilmeye çalıúılır. En azından zararsız ha-
le getirilme u÷raúısı içine girilir. Devrim-
ci bilinç; demagojinin, çarpıtma ve tahri-
fatın, ikiyüzlülü÷ün tüm araçları kullanı-
larak oldu÷u gibi de÷il, burjuvazinin ol-
masını istedi÷i gibi yansıtılır. Varolma-
nın Dayanılmaz Hafiflikleri, Prensesler,
Sudaki øz'ler, Bacı'lar, Evita'lar etrafında
bir talep yaratılma çabaları boú yere de-
÷ildir. Emperyalizm bu takti÷i önceleri
de denemiúti, bugün de deniyor, yarın
da yabana atmayacak. 68'lerde Che'-
nin ABD ve Avrupa'da "romantik bir
ö÷e" olarak lanse edilmeye çalıúılması
ve toplumun bu yönde etkilenmesi,
Che'nin savaúçı, enternasyonalist ruhu-
nun karartılması henüz belleklerden çık-
madı. Aynı úekilde kozmetik sanayii de
çeúitli ürünlerinde (parfüm vb) Che'nin
resmini kullanmamıú mıydı?..
Bütün bunların amacı tek bir nokta-
da birleúmiúti. Ne olursa olsun düzene
halel gelmemeli, en radikal mücadele
örnekleri bile zararsız hale getirilmeliy-
di. Onlar "Özgürlük Anıtını" bile fahiúe-
leútirmemiúler miydi? Her yol düzene
çıkmalı, insanlar düzene sayısız ve sınır-
sız ba÷larla ba÷lanmalı, her úey düze-
nin mantı÷ı çerçevesinde düúünülüp yo-
rumlanmalıydı. Ekonomik, siyasi, kültü-
rel araçların tümünü bu i÷renç emelleri-
ne alet etmekten geri durmadılar.
Devrimci de÷erleri, "modern" sanat
görünümü altında ayaklar altına alan
Evita'dan sonra úimde de bu olay tüke-
tim ekonomisini körüklemekte kullanılı-
yor.
Son günlerde TV'de ve haftalık dergi-
lerde çıkan bir reklam var... Bir lavabo
reklamı ve lavabonun yanına uzanmıú
Che... Ya da uzun saçları dalgalanarak
yürüyen bir Che ve hemen ardından da
renk renk lavabolar...
Evita müzikalinin popülaritesinden
esinlenmiú bir sloganın eklenmesi de ih-
mal edilmemiú. Böylece bir taúla birkaç
kuú vurulması hesaplanmıú... Hem Che
gibi devrimci mücadele tarihinin yarattı-
÷ı bir önderin siyasal yanını kitleler nez-
dinde dejenere edip, tehlikeli (!) yanla-
rından arındırma gerçekleútirilmek,
hem de karizması ve sempatisi satıú
aracı olarak kullanılmak istenmiú.
Burjuvazinin özellikle toplumsal mu-
halefet ivmesinin düútü÷ü, depolitizas-
yon sürecinin etkilerinin tam olarak kırıl-
madı÷ı bir dönemde böylesi i÷renç ve
aúa÷ılık bir taktikten yararlanmaya çalıú-
ması elbette tesadüfü olmaz. 68'lerin
coúkun ve onurlu mücadele yılları, o
mücadele ruhu bizzat o mücadeleyi ka-
ralayanlar tarafından yıllar sonra nostal-
jik bir iç çekmenin, arabesk bir edebiya-
tın konusu yapılmamıú mıydı?.. Burjuva-
zi, baskı ve zorun her rengini gündem-
de tutmaktan çekinmezken saldırısını di-
÷er alanlardan da sürdürüyor. Bu saldırı
Esenler'de, Zeytinburnu'nda, her de-
mokratik etkinlikte, jop, iúkence ve gö-
zaltı olurken magazin dergilerinde de
devrimci de÷erlerin yozlaútırılması, deje-
nere edilip tanınmaz hale getirilmesi bi-
çimine bürünüveriyor.
Devrimci de÷erlerin bedelleri öde-
nen mücadelesinin yozlaútırılmasına,
içeri÷inin boúaltılarak reklam aracı hali-
ne getirilmesine izin vermemeli, böylesi
taktikler karúısında duyarlı olarak dev-
rimci de÷erlere her zamankinden daha
fazla sahip çıkmalıyız. •
 MøGROS

imzalama" amacının önüne çıkarta-

rak grevi baúlattı.

MøGROS øùÇøLERø
Yöneticilere iú güvencesi, sendi-
kal hakların korunması gibi demok-
ratik talepler etrafında baúlayan gre-
vin baúarılı sonuçlanması için, bilinç
unsuru, tutarlı bir önderlik ve do÷ru
politika ve taktiklerin üretilmesi gere-

YENø BøR ÖRNEK kiyordu. Çünkü sorun, sarı ve refor-

mist sendikacıların sürekli gündem-
de tuttu÷u basit bir ücret sorunu ol-
manın ötesine taúmıú, demokratik
hakların savunulmasına yönelmiúti.

SUNDU
Bu noktada güçlüklerle karúılaúıl-
masına ve çeúitli dezavantajlara ra÷-
men, úube yönetimi; iúçilerin birlik
halinde ve kararlılıkla greve sahip-
lenmelerini sa÷ladı. øúverenin, genel
merkezin ve iúbirlikçi unsurların gre-
1987 yılında, 132 gün süren nabilir bir düzeye geldi÷i noktada, vi kırma umudu boúa çıkartılarak,
baúarılı ve örnek bir grev ya- sınıf sendikacılı÷ını cezalandırma, iú- iúverenin uzlaúmaya yanaúması
úayan Migros iúçileri 2 yıl verenler için bir örnek sunma ama- sa÷landı. 22 Eylül'de grev sona
sonra iúverene karúı yine grev si- cına yöneldi. øúvereni bu tavra yö- erdi.
lahını kullanmak zorunda kaldılar. nelten, genel merkeze güvenmesi "øyi bir sözleúme" amacına ne öl-
Ancak bu kez grev kısa sürdü. ve kendisine hizmet eden 5-10 pi- çüde ulaúıldı÷ı; bulunulan koúullar
Kısa sürmesinin nedeni greve yol yonun "greve gidilmeyece÷i" konu- ve yaúanılan geliúmeler çerçevesin-
açan koúullarda ve greve niçin çıkıl- sunda verdi÷i bilgilerle hareket et- de de÷erlendirilmelidir.
dı÷ı sorusunun cevabında yatmakta- mesi oldu. 3 no'lu úube yönetiminin, savun-
dır. Sözleúmenin genelde imzalana- du÷u sınıf sendikacılı÷ı anlayıúı ve
1987 grevinde, 12 Eylül sonrası bilir bir noktaya gelmesine ra÷men, yürüttü÷ü tutarlı politikalar nedeniy-
koúullarda "örnek bir grev sunma" 5 iúçinin iúe alınmayıúı, demokra- le, sürekli olarak sarı sendikacıların
perspektifiyle hareket edilirken, '89 tik-sendikal hakların savunulması ve iúverenin hedefi haline gelmesi
grevinde ön planda olan amaç iyi ve bu konuda örnek sunulması açı- ve bir dönemde 3 genel kurul ya-
bir sözleúme imzalamaktı. '87 gre- sından önem taúıyordu. úanması, do÷al olarak belli olum-
vinde bir sürü hak alınmıú durumda ùube yönetimi, yöneticilerin iúe suzluklara yol açmıútı. Bu durum,
oldu÷u øçin, Migros'ta grevi gerekti- alınması talebini "iyi bir sözleúme
recek .boyutta sorunlar yoktu. Mev-
cut ekonomik ve sosyal hakları da- Migros iúçileri uzlaúmaz, kararlı bir direniúle haklarını alırken, örnek bir grev
ha da geniúletme, idari düzenleme- sergiliyorlardı.
leri daha fazla iúçinin lehine çevir-
me amacı etrafında sözleúme gö-
rüúmeleri sürdürüldü. Bu amaca uy-
gun mücadele taktikleri gündeme
getirildi.
Sözleúme görüúmelerinde baskı
unsuru olmak için, iúçilerin günde-
me getirdi÷i toplu vizite, sakal bırak-
ma, sloganlı bandaj takma, toplu
yeme÷e çıkma gibi meúru eylemlere,
iúverenin tahammülsüz davranması
ve intikam hırsı içinde 4 yönetici ve
bir temsilciyi iúten atması söz-
leúmeye yeni bir boyut kazandırdı.
ùube yönetimi, iúverenin eline yeni
bir pazarlık kozu vermeme düúün-
cesiyle, iúten atılmalar konusunu
sözleúmenin en sonuna bıraktı.
øúveren ise, sözleúmenin imzala-

ÇÖZÜM 
 MøGROS
Halay halay bir coúkuydu, alev alev bir inançtı Migros grevi. Dev-Genç'liler de
omuz omuza paylaúıyorlardı Migros iúçileriyle inancı ve coúkuyu.
daha güçlü ve hazır bir úekilde gre-
ve baúlayabilmeyi engelleyen ne-
denlerden biri oldu.
Di÷er bir olumsuz faktör, genel
merkezin bilinen sarı sendikacı yak-
laúımı ve sürekli olarak grevi engel-
lemek, kırmak için fırsat kollaması
oldu. Örne÷in fazla sendikal tecrü-
beleri bulunmayan ve genel merke-
zin inisiyatifinde hareket eden, øzmir
ùubesi iúçilerinin bir kısmının greve
katılmayıúı iúvereni umutlandırdı,
grevin uzamasına yol açtı.
øúveren ve genel merkez kaynaklı
grevi kırmaya yönelik, psikolojik
yıpratma ve moral bozma taktikleri,
bir dönem muhalefet! adına yola çı-
kanların el altından grevi kırmak
için çalıúması, yalan ve dedikodu-
lar, basının iúveren yanlısı ve önyar-
gılı biçimde kamuoyu oluúturması,
"5 kiúi için 500 kiúi sıkıntıya soku-
lur mu?" gibi demagojilerle iúçilerin
greve karúı yönlendirilmeye çalıúıl-
ması, polisin ma÷azalarda baskı ve
tehditlerle açıktan grev kırıcılı÷ına
yönelmesi, iúveren yanlılarının sinsi
biçimde tek tek insanları greve kar-
úı örgütlemeye çalıúması, gelenek-
sel sol çevrelerin duyarsızlı÷ı ve ön-
yargılı yaklaúımı... grevi güçleútiren
faktörler oldu.
ùube yönetimi, inisiyatifi sürekli
elde tutarak, tüm faktörleri hesaba
ÇÖZÜM 2
katan politikalar üretmiú; grevin kilit-
lendi÷i nokta olan beú iúçinin geri
alınması konusunda, kararlı davran-
mıú ve istediklerini elde etmiútir. ùu-
be yönetiminin grevle ilgili önüne
koydu÷u hedefler çerçevesinde,
mevcut koúullarda iyi bir sözleúme
imzalanmıútır.
Grevin, baúarı hanesine yazıla-
cak asıl özelli÷i; demokratik talepler
etrafında yükselmesi ve dayanıúma
ve destek konusunda da dikkate
de÷er bir örnek sunmuú olmasıdır.
Sendikacılara iú güvencesi talebi ve
iúten atılmalara karúı tavır konusun-
da, bizzat üretimden gelen güç dev-
reye sokularak sendikal alanda
olumlu bir örnek sunuldu.
Dayanıúma ve destek konusun-
da da, grevin örgütlülük sınırları da-
ha da geniúletilerek sendikalardan,
demokratik kitle örgütlerinden, tek
tek kiúiler ve çeúitli kuruluúlardan
greve aktif ve bilinçli destek sa÷lan-
dı. Türk-øú'e ba÷lı bir kısım sendika-
ların genel merkez düzeyinde gaze-
telere ilan vererek desteklemesi,
özellikle de DKÖ taraftarlarının dü-
zenli ve fiili destek vermesi dikkat
çekiciydi. Grevler konusunda, daya-
nıúma ve destek vermedeki duyar-
sızlı÷ın, örgütlü ve programlı biçim-
de aúılabilece÷i pratikte gösteril-
di. •
PTT øùÇøSøNDEN
SARI SENDøKAYA
UYARI ÇELENGø
PTT iúkolunda çalıúan 050 iúçi
iúverenin deyimiyle "iúlerin azalması
nedeniyle iúçi azaltılması yoluna
gidilece÷inden" denilerek keyfi úekilde
iúlerinden atıldılar. Son derece keyfi
gerekçelerle iúlerine son verilen iúçiler
ve di÷er duyarlı iúçiler bir süre için ba÷lı
bulundukları T.Haber-øú Sendika-sı'nın
bu tutum karúısındaki tavrını gözlediler.
Fakat görülen o idi ki T.Ha-ber-øú'in
iúçilere sahip çıkmak gibi bir niyeti
yoktu. Yaúanan iúçi kıyımına karúı
duyarsız kalan sarı sendikaya karúı bu
anlamıyla ciddi bir uyarıda bulunmanın
zamanı gelip geçiyordu.
T.Haber-øú Sendikası üyesi bir
grup duyarlı demokrat iúçi, sendikanın
Beúiktaú Barboros Bulvarı'nda bulunan
østanbul ùubesi önüne "PTT øúçileri"
imzalı siyah çelenk bırakarak
protestolarını dile getirdiler.
5.9.989 günü akúam mesai biti-
minden sonra gerçekleútirilen protesto
eylemine yaklaúık 50 kiúilik bir iúçi kitlesi
katıldı. Sendika yönetiminin iúverene
karúı tavırsız kalmasına karúı haklı tepki-
lerini dile getiren iúçiler, protesto öncesi
yaptı÷ımız sohbet sırasında da haklı
protestolarını dile getirerek, "Bu sendika
için bir uyarıdır. Bugün çalıúan iúçiler
açlı÷a sefalete sürükleniyor. Olayları
baútan beri bilen T.Haber-iú Sendikası
sarı sendikacılı÷ın vermiú oldu÷u özelli-
÷inden dolayı yine iúverenle ortak tavır
içerisinde hareket ediyorlar. En azından
sorunlarımıza karúı biraz ilgilenmesini
istedi÷imizde kıúkırtıcılıkla suçlandık.
Özellikle özelleútirme çalıúmalarını hız-
landıran hükümet, bizleri iúten atmakla
özelleútirmeye taban hazırlıyor" diyerek
ifade ediyorlardı. Atılan iúçilerin yalnız
bırakılmaması, geçmiúte kazanılan hak-
ların tekrar elde edilmesi anlamında atı-
lan bu adım olumlu bir adımdır. Bugün-
den yarına özelde PTT iúçisine genelde
ise tüm iúçilere düúen görev tabanın dü-
úüncelerini yansıtan sendika yönetimleri
oluúturmak, sarı, uzlaúmacı sendika
yönetimlerine karúı ise amansız bir sa-
vaú yürütmek olacaktır. •

SINIF SENDøKACILIöINDA
YENø BøR MEVZø:
BELEDøYE-øù .
NO'LU ùUBESø
Uzun süredir devam eden Beledi-ye-øú
Sendikası istanbul ùube Kongreleri, 7
Eylül'de yapılan  No'lu ùube
kongresiyle son buldu.
"Alternatif Yönetim'in 53-00 gibi bir
sonuçla kazandı÷ı  No'lu ùube Kongre-
si, tam bir final havasında geçti. Baútan
sona Türk-øú ve Genel Merkez'in sendi-
kal anlayıúı ile sarı sendikacılı÷ın mah-
kum edildi÷i, sınıf sendikacılı÷ı anlayıúı-
nın savunuldu÷u úube kongresi, Beledi-
ye-øú tabanında sevinç yarattı.
Kongre sonucunda  No'lu ùube yöne-
timine gelen Alternatif Yönetim'in önün-
de oldukça yüklü ve zor görevler var:
-Tabanda sınıf sendikacılı÷ı anlayıúı-
nın yerleútirilmesi ve buna uygun bir ör-
gütlenme yaratılması,
-Sarı sendikacılı÷a karúı mücadele-
nin yükseltilmesi ve iúkolunda bu temel-
de güçlü bir birlik yaratılması,
-Yaklaúmakta olan Toplu-øú Sözleú-
melerine hazırlık ve sözleúmelerde taba-
nın söz ve karar sahibi olma ilkesinin ya-
úama geçirilmesi için mücadele etmek,
-Ve kendini acil olarak dayatan Sen-
dika Genel Kuruiu'na hazırlıklı ve güçlü
olarak katılmak
3-4 ve 5 Kasım tarihlerinde toplana-
cak Belediye-øú Genel Kurulu, Türk-øú
içindeki dengeler açısından önem taúı-
yor. Çünkü Belediye-øú'in mevcut yöne-
timi ùevket Yılmaz ve ekibini destekli-
yor. Bunun yanında, belediyelerin ço÷u
SHP'nin elinde. Belediye iúçilerinin bü-
yük ço÷unlu÷u ise sosyal demokrattır
ve devrimci düúüncelere açık...
Buna karúın, SHP içindeki iç çekiú-
meler ve Belediye-øú tabanında henüz
sınıf bilinçli-örgütlü bir güç olmadı÷ı
için, bugüne dek yönetimde hep sa÷cı,
sarı sendikacılar olmuútur. ùube yöne-
timlerinde ise ço÷unlukla demokrat dü-
úünceleri savunan, sınıf sendikacılı÷ını
savundu÷u iddiasında olan insanlar ol-
muútur. Ancak tüm iddiaları kongre sa-
lonlarında kalıp, göreve geldiklerinde
Genel Merkez yöneticileriyle birlikte dav-
randıklarından, de÷iúen bir úey olma-
mıútır. Bu nedenle de önümüzdeki
kongrede mevcut yönetimin yeniden ka-
zanma olasılı÷ı oldukça büyük.
Ancak, yönetimde birkaç kiúilik bir
de÷iúiklik olabilir. Sosyal demokrat geçi-
nen bazı úube baúkanlarının seçilmek
u÷runa, mevcut sa÷cı yönetimle böyle
bir uzlaúmaya girebilece÷i geçerli dü-
úünce...
øúte bu noktada  No'iu ùube yöneti-
mine gelen Alternatif Yönetimin duru-
mu daha da önem kazanıyor.
Savunduklarını bugüne dek tutarlılık-
la hayata geçiren Alternatif Yönetim, da-
ha görevi devralır almaz, yapılan Baú-
kanlar Kurulu toplantısında da ilk sınavı-
nı baúarıyla verdi. Ve Belediye-øú'te bir-
çok dengeyi bozacak gibi...
Nitekim Genel Merkez yöneticileri,
BELEDøYE-øù SENDøKASI
GENEL BAùKAN ADAYI
ALATTøN UÇAR øLE YAPILAN
RÖPORTAJ:
ürk-øú'in Kasım ayında yapılacak genel
kurulu öncesi, ba÷lı sendikaların da
genel kurulları özellikle Ekim ayı içinde
yo÷unlaúmakta. Ekim ayında genel
kurulu yapılacak sendikalardan birisi de
Belediye-øú Sendikası. Bu sendikanın
úu anda yönetiminde olan sa÷cı ve sarı
sendikacılık anlayıúını savunan
yönetimine karúı tabandan bir muhalefet
yükselmeye baúladı. ùube
kongrelerinde savundukları demokratlık
ve kitle sendikacılı÷ını ortaya koyan ve
çalıúma yürüten "Alternatif Yönetim" ola-
rak kendilerini ifade eden bu anlayıúın
Genel Baúkan adayı ise østanbul Ana-
kent Temizlik øúleri Müdürlü÷ünü vekale-
ten yürüten Alaattin Uçar. Yerel seçim
öncesi de Nurettin Sözen'in seçim danıú-
manlanndan biri olan Alattin Uçar ile, Bele-
diye-øú'e ve sendikal anlayıúlanna iliúkin
yaptı÷ımız röportajı aúa÷ıda yayımlıyoruz.
BELEDøYE-øù
72 ùube Baúkanının bir arada oldu÷u
Baúkanlar Kurulu'nda, Alternatif Yöne-
tim'den duydu÷u rahatsızlı÷ı dile getir-
miútir.
 No'lu ùube yöneticilerinin baúın-
dan beri izledi÷i ve toplantıda da koydu-
÷u net tavır ve bu tavrın duyarlı úube
baúkanları arasında yarattı÷ı etki nede-
niyle, Genel Merkez, toplantıyı bir gün
erkenden da÷ıtmak zorunda kalmıútır.
Çünkü  No'lu úubenin di÷er illerin úu-
be baúkanlarıyla iliúkisinin geliúmesi Ge-
nel Kurul öncesinde "tehlikeli" bulun-
muútur.
Genel Kurul'da alternatif bir listeyle
çıkıp blok tavır koymayı düúünen 
No'lu úube ve sınıf sendikacılı÷ını savu-
nan az sayıdaki di÷er úubeler ile østan-
bul delegeleri, demokrat úube yönetim-
leri arasında oluúturulacak ilkeli birlikle
bu tavrı geniú cephede hayata geçirme-
ye çalıúacaklar.
 No'lu úubede bu a÷ır görevi omuz-
layan yönetici arkadaúlarımızın yükünü
paylaúaca÷ımızı, daha ileri adımlar için
her koúulda yanlarında olaca÷ımızı be-
lirterek, baúarılan baúarımızdır diyo-
ruz. •
østanbul Belediyesinden
Bir Grup Devrimci øúçi
Y.Ç: Öncelikle kendinizi tanı-
tır mısınız?
A. UÇAR: Ben østanbul Temiz-
lik Müdürlü÷ünü vekaleten yürütüyo-
rum. øúçi statüsünde bulunmam nede-
niyle altı aydır bu görevi yürütüyorum.
Temizlik müdürlü÷ünde úu anda 807 ta-
ne iúçimiz var. 807 iúçinin bütün sorum-
lulu÷u bende. Sabah 6.30'da kalkarım.
Gece saat 02-03'lere kadar sürekli çalıúı-
yorum. Devamlı iúçilerin baúındayım. Bi-
zim genel sorunumuz østanbul temizli-
÷i. østanbul temizli÷inin en büyük soru-
nu, e÷itimsizli÷in verdi÷i bir olgu. Bu
arada hafriyatlardan do÷an açık araçla-
rın üstü açık olarak çektikleri toprakların
yollara dökülmesi. Biz bunları genellikle
iú makinalarına yüklemeye çalıúıyoruz.
Ancak bunlarda yetersiz oldu÷undan iú-
ÇÖZÜM 3
 IøELEDIYE-IS
çl gücüyle yapmaya çalıúıyoruz. øúçi gü-
cünün tümünü yapmaya yeterli olmadı-
÷ı zaman, østanbul'da ilçelerden de des-
tek alıyoruz. Bu destekle onların da çok
kısık imkânlarına ra÷men østanbul'un te-
mizli÷ini yapmaya çalıúıyoruz. Tabii bu
24 saat çalıúmaya ba÷lı bizim araçları-
mız yeterli de÷il.
Sendikal çalıúmalarımız bu altı aylık
süre içinde, hatta daha önce, seçimden
hemen sonra baúladı. østanbul'da özel-
likle 2 Eylül'den sonra yokedilen sendi-
kacılı÷ı yeniden güncelleútirmek, özellik-
le sınıfsal sendikacılı÷ı Türk-øú içinde aktif
hale getirmek için bir ekip çalıúması
yapmaya çalıútık. Ancak bize karúı de÷i-
úik düúüncelerde yeni bir oluúum geliúti.
Biz yönetimlere karúı "Alternatif Yöne-
tim" olarak çıktık bu çalıúmalarda. øúyer-
lerinde yaptı÷ımız delegasyon seçimle-
rinde yüzde yüzlere, yüzellilere hatta
yüzde ikiyüzlere varan farkla delegas-
yon seçimleri kazandık.
Tüm çalıúmalarımıza karúın genel il-
kemiz, hem sınıf ve kitle sendikacılı÷ını,
hem de bugün Belediye-øú içindeki sarı
sendikacılara karúı, genel merkeze kar-
úı net ve açık tavrımızdı. øúçilerin bize
karúı gösterdi÷i bu ilgi ve bu duygu bu
ilkelerden ileri geliyor. Her getirdi÷imiz
olayı, sınıfsal düúüncemizi genel merke-
ze karúı olan tavrımızı açık net bültenler-
le iúçi arkadaúlarımıza duyurduk ve bu-
nun semeresini de son zamanlarda al-
dık.
Y.Ç: Belediye-øú sendikası nasıl ku-
ruldu ve Türk-øú içindeki yeri nedir?
Bildi÷imiz kadarıyla Belediye-øú, 50
bin dolayında üyesi ve 25 milyon TL.
mal varlı÷ıyla Türk-øú'in 5. büyük sen-
dikası durumunda, bunca kısa zaman-
da bu duruma nasıl geldi?
A.UÇAR: Kesinlikle ben bu olayın ta-
bi bu olayın tam anlamıyla araútırılması
ÇÖZÜM 4
gerekir. Yanılmamak için
mal varlı÷ının büyük bölü-
münü sanıyorum iúçilerin
aidatlarından, toplu sözleú-
me farklarından, bir örnek
olarak vermek istiyorum bu
son cumartesi haklarının iúçi
arkadaúlarımızın itirazı
üzerine mahkemeye verip
mahkemeyi kazandıktan
sonra emsal gösterilip arka-
daúlarımıza bir ödeme yapıl-
dı. Ancak sendikanın bu ko-
nuda hiçbir katkısı olmamasına ra÷men
önce binde 5, daha sonra bir kararla %5
indirerek 400 milyon lira civarında bir
ek gelir aldılar. Bunun bir bölümü avu-
katlara verilirken geri kalanı sendikaya
kalıyor.
Bunun yanında Belediye-øú sendika-
sının iúçi sınıfı mücadelesinde hiçbir var-
lı÷ı yok. Sendika, merkezi úubelerinin
taúradaki úubelerine do÷ru dürüst bir
katkısı yok. Örne÷in Bingöl úubesinin
bir telefon parasının bile ödenmesine
katkısı yok. Taúra sendika úubelerine ke-
sinlikle bir katkısı yok. Sadece arkadaki
parayı alıyor, onlara hiçbir telefon parası
dahi ödemeyen genel merkez bir úu-
beden ne bekliyebilir. økincisi, o úubele-
rin sendikal çalıúmalarına hiçbir katkısı
olmuyor. Tabii bu arada Belediye-øú
sendikasına karúı çok hızlı bir úekilde
çalıúma yapan Hak-øú'e, Belediye-øú
çok sessiz ve tavırsız kalıyor. Türk-øú
içinde büyük bir sendika olmasına ra÷-
men (geliri bakımından yine büyük bir
bütçesi olmasına karúın) yöneticilerinin
sendikal anlayıúından kaynaklanan bir
hastalık ve úu an da denilebilir ki belli
bölgelerde Hak-øú, Belediye-øú'i bitirme
aúamasına gelmiú. Bunun da tek sorum-
lusu genel merkezin bu tutarsız ve sarı
sendikacılı÷ı ile mali kaynakları kendi ki-
úisel hesapları için kullanmalarından
kaynaklanıyor. Yani kendi gelecek siya-
setlerini -garantiye alma açısından-
kullanmalarından kaynaklanıyor.
Çok enteresandır bugün genel mer-
kezi østanbul'da olmasına ra÷men ge-
nel baúkan vekilleri, yani genel yöneti-
min tümü, iúyerlerini sorsanız kendileri-
ne en yakın olan iúyeri Edirnekapı ve
yanlarında, bilmezler. Bu kadar kopuk...
øúyerlerini dahi bilmezler. ùube yönetici-
lerini, úube yönetim kurullarının %99'u-
nu tanımazlar. Bir úube baúkanlarıyla
sık sık görüútükleri için tanırlar. Onun dı-
úında úube yöneticilerinin hiçbirini tanı-
mazlar.
Y.Ç: Belediye-øú'in tabanının %80'-
lere dayanan bir kesimi duyarlı de-
mokrat, ilerici bir kimli÷e sahipken ge-
nel merkezin sa÷cı olması arasında
bir tezattık yok mu size göre?
A.UÇAR: Bu seçilen yöneticilerin kay-
pak davranmasından kaynaklanıyor
açıkçası. Genel merkez yıllardır úoven
duyguları, mezhepçili÷i, örf ve adetleri
zorlayarak sürekli yerini muhafaza et-
miútir. Genellikle böl, yönet, yut politika-
sı çok iyi uygulanmıútır. Rahmetli Hüse-
yin Pala bunun çok iyi uygulayıcısıydı.
Dikkat ederseniz genel merkezde üç
dört yöreden insanlar var. Bu yörelerdeki
insanların büyük bir bölümü kendilerini o
yerlerin a÷ası gibi görürler. Bir Mahmut
Hamito÷ulları, bir Çetin Göçer, bunlar
belli bir kesimi temsil eden insanlar!..
Kongreden kongreye úoven damarları
kabarır, kendilerini o bölgelerin birer
a÷ası gibi temsil eder görürler. Bunun
içinde bilinçsiz olan Anadolu dele-
gasyonu ve úube baúkanlarının bu ko-
nulara vakıf olmadı÷ı, politikayı bilmedi-
÷inden bu böl-parçala-yut politikasını
çok iyi uyguluyorlar. Hatta bunlara birta-
kım úeyler dahi veriyorlar. Bu úekilde úu-
be tabanınla, aslında bugün østanbul'da
seçilen tüm úube baúkanları genel mer-
keze karúı tavırlarından dolayı destek
alarak kazanıyorlar. E÷er genel merke-
ze karúı böyle bir tavır izlemeselerdi
delege arkadaúlar onları seçmezlerdi.
Seçimlerden sonra ise genel mer-
kezci bir çizgiye yöneliyorlar birçok
yerde..
Y.Ç: Sendika tabanıyla tavanı ara-
sındaki varolan kopukluk nasıl çözüm-
lenebilir?
A.UÇAR: Bize göre sınıf ve kitle sen-
dikacılı÷ı anlayıúı do÷rultusunda bir
ekip çalıúmasıyla genel merkezin tümü-
nü, fakat bu insanları ayırarak de÷il, tü-
müne karúı yürütülecek bir çalıúma an-
cak sınıf ve kitle sendikacılı÷ı konusun-
da özellikle bir sıçrama kaydedilebilir.
østanbul delegasyonunun ve yöneticile-
rin Anadolu delegasyonu üzerinde bı-
raktıkları yanlıú bir intibaı var. E÷er bu
güvensizli÷i aúmak için dürüst, açık ve
sınıf-kitle sendikacılı÷ı konusunda net

bir politikayla karúılarına çıkılırsa bunun
çözümü de o ölçüde kolaylaúır.
Y.Ç.ıùimdi Türk-øú genel kurulu ön-
cesi Belediye-øú'in genel kurulu gün-
demde, bu genel kurulda nasıl bir
program izleyeceksiniz? Yani genel
kurula nasıl yaklaúıyorsunuz, nasıl
bir tavır alacaksınız?
A.Uçar: ùimdi biz Belediye-øú içinde
baúlattı÷ımız hareketin Türk-øú'e yansı-
yabilmesi için öncelikle rahmetli Seyfi
Demirsoy'un bir sözünü hatırlatarak gir-
mek istiyorum, "Ankara'da bakanlar
var, bakanlar kurulu var, hükümet var
ama unutulmaması gereken bir úey da-
ha var, o da Türk-øú". Bugün Türkiye'de
her úey var. øúvereni var, hükümeti var.
Cumhurbaúkanı var. Ama bir tek olma-
yan Türk-øú... Biz Belediye-øú olarak An-
kara'da hükümetin sonra gelen bir ku-
rum oldu÷unu kanıtlayabilecek bir yöne-
timin demokratik kitle sendikacılı÷ını
Türkiye'de en iyi úekilde yapabilecek
bir yönetimin gelmesini, 2 Eylül'den
sonra zincire vurulan sendikacılık hare-
ketinin bu kısıtlamaları getiren yasaları
zorlayacak, bedellerini ödeyebilecek,
bu yasaları kaldırabilecek yöneticilerin
seçilmesinin ve bunun içinde verilecek
mücadelede ne genel merkezden, ne
genel merkez yanlısı olan sendikanın
üst yöneticilerinden ne de Türk-øú yöne-
ticilerinden korkutmamasını, özellikle
Anadolu delegasyonunun kendisinin bu
konuda bize güvenmesini istiyoruz. "E-
÷er beni desteklersen kalırsın, destekle-
mezsen kalmazsın" gibi desteklemeyen
úube baúkanlarını düúürmek için her türlü
yolu denemelerinden korkulan bu
korkunun tamamen ortadan kaldırılıp
bugün østanbul'da  no'lu úube olarak
baúlattı÷ımız genel merkeze karúı açık
ve net politikamızı genel merkezin tü-
münün delegasyonu dahil, o biraz ev-
vel söyledi÷im Ankara'da Türk-øú'in de
varlı÷ını ispatlayacak bir Belediye-øú ge-
nel kurulunun yapılmasından yanayız
ve öyle yöneticilerin seçilmesinden ya-
nayız.
Y.Ç: Tüm bu söylediklerinizin dıúın-
da eklemek istedikleriniz var mı?
A. UÇAR: Son olarak úunu söylemek
istiyorum. Yıllardan beri østanbul'da baú-
latılan hareket genelde Türkiye'de yayılı-
lıyor. Ancak tüm arkadaúlarımızı suçla-
rnak istemiyorum. Birtakım insanların
BELEDøYE-øù
tutarsızlı÷ından kaynaklanan bir güven- de÷iútirmede, Anadolunun da, østan-
sizlik var. Anadolu'da. Bu güvensizli÷in bul'unda "Alternatif Yönetime" destek
kaldırılabilmesi için bizim baúlattı÷ımız vermelerini istiyoruz.
"Alternatif Yönetim" hareketinin bildiri-
lerle, bültenlerle genel merkeze iletmek Y.Ç: Biz de dergi olarak baúlatmıú
kaydıyla tüm Anadolu delegasyonuna oldu÷unuz bu yürekli ve demokratik çıkıúı
göndererek bu olumsuzlu÷u ortadan destekliyor, çalıúmalarınızda baúarılar
kaldırıp, tüm Belediye-øú yöneticilerini diliyoruz.
BELEDø
YE-øù'TE SARI-
SENDøKACILIöA
KARùI TEPKø
BÜYÜYOR!
ye sayısı ve mali güç açısından, Türk-øú bünyesindeki en büyük sen-
dikalar arasında yer alan Belediye-øú tabanında, iúçilerin san sendi-
kacılı÷a karúı tepkileri büyüyor. Türk-øú'e paralel olarak, Belediye-øú
Genel Merkezinin anlayıúında somut ifadesini bulan sarı sendikacılık;
genel merkezle uyum içinde çalıúan ve aynı anlayıúı paylaúan úubelerde de
kendini gösteriyor.
Örne÷in Belediye-øú içindeki en büyük úube olan Taúıtlar ùubesi'nde, úu-
be kongresi ardından normal olarak temsilcilik seçimleri yapılması gereki-
yordu. Uzun süre ne yapaca÷ına karar veremeyen sa÷cı úube yönetimi, ge-
nel merkezin onayını alarak "kolay" yolu denedi ve seçimden kaçarak tem-
silcilerin tümünü atama yöntemiyle belirledi.
Mücadeleci bir gelene÷e sahip øETT iúçilerinin bünyesine hiç uymayan,
ancak çeúitli nedenlerle giymek zorunda kaldıkları emanet bir eîbise gibi
duran úube yönetiminin; gerici-faúist kafa yapılan ve her birinin ayrı telden
çalmasıyla øETT iúçilerine verecek hiçbir úeyleri yoktur. Bu yüzden iúçiye
güvenmiyor; sırtını genel merkeze ve iúverene dayamayı tercih ediyor.
Temsilcilik seçimlerinin yapılmayarak, iúçinin iradesinin hiçe sayılması ve
iúçiye güven vermeyen, tutarsız, lümpen vb.unsurların temsilci atanması iú-
çiler arasında yo÷un tepkilere yol açtı. Tüm iúyerlerinden 6000 civarında im-
za toplanarak úube yönetimine iletildi. Atamaların iptal edilip seçim ya-
pılmaması halinde, mevcut kiúilerin øETT iúçilerini temsil edemeyece÷i
vurgulandı.
Bir baúka örnek de, Belediye-øú'in Beyo÷lu Yakası úubesrnde yaúandı.
Hıdır Bal'ın baúkanlı÷ını yaptı÷ı bu úubeye ba÷lı Eminönü Belediyesinde, iú-
yeri temsilcisi H.Ömer Yazıcı'nın yerine, úube baúkanının kendi istedi÷i bir
kiúi atandı. Sınıf sendikacılı÷ını savundukları ve úube ve genel merkez yö-
netimine karúı çıktıkları için her fırsatta cezalandırılmak istenen Eminönü Be-
lediyesi iúçileri atama iúlemine büyük tepki gösterdiler. Kendi temsilcilerini
istediklerini belirttiler. Dikkate alınmayınca imza topladılar. Eminönü Beledi-
yesindeki 760 iúçinin tamamına yakını ve çevre iúyerlerinden de toplanan
000'den fazla imza úube yönetimine iletildi, uygulama protesto edildi. øúçi-
ler topluca úube yönetimine gidip tepkilerini dile getirdiler ve aynı anda
basın toplantısı da yaptılar.
Belediye-øú tabanındaki bilinçli ve kararlı mücadele, sınıf sendikacılı÷ını
her geçen gün daha da güçlendiriyor. ____
ÇÖZÜM 5
 GRUP YORUM

ALEV ALEV HALAY HALAY

BøR DAYANIùMA ÖRNEöø:
SAVAGE ROSE øLE SÖYLEùø
yıl önce 1967'de kurul-
du. 1968 ruhunu yaúat-
mak amacıyla, bugün
de hala müzik yaúamını
sürdürüyor. Müzik grubunun
1970 yılında ABD'ye yaptı÷ı gezi,
onların politika ve sanat
anlayıúlarında keskin bir dönüú
yaúamalarına neden oldu. Savage
Rose grubu üyeleri, ABD
merkezli silah kartellc-riyle
müzik ve sanat úirketlerinin
içiçeli÷ine tanık oldular. Grup,
bunun üzerine CBS ve RCA gibi
büyük plak úirketlerince kendileri-
ne yapılan teklifleri geri çevirdi.
ùimdiye kadarki müzik çizgilerine
yön veren anlayıú iúçi sınıfının mü-
cadelesi do÷rultusunda biçimlen-
di.
Savage Rose bugüne kadar bir
GRUP YORUMLA çok ülkeyi ziyaret etti ve bu ülke-
lerde emekçi halkın, iúçi sınıfının,
DAYANIùMA GECESø geliúen devrimci hareketlerin ya-
rattıkları türküleri, úarkıları ince-
17.9.1989 günü, Beúiktaú Tarihi Çay Bahçesi'nde yapılan "Grup Yo- ledi. Bu ürünlerden derledi÷i bir-
rum'la Dayanıúma Konserinde binlerce izleyici (yaklaúık 9-10 bin kiúi) süre- çok úarkı ve türküyü baúarı ile Da-
ce denk düúen bir coúku örne÷iyle alkıú alkıú, ıslık ıslık, alev alev, halay ha- nimarkacaya uyarlayan grup, 16
lay bir muazzam türkü oluverdi kendi baúına. Danimarkalı müzik grubu kaset yaptı. Geçti÷imiz ay içinde
"Savage Rose"un (Yaban Gülü) kitleyle bütünleúen müzi÷i, halkların kardeú ise TAYAD'ın davetlisi ve konu-
türküleriyle kaynaúmanın ve dayanıúmanın enternasyonalizm ruhunu kitlele- ÷u olarak ilk kez Türkiye'ye gel-
re taúımanın en güzel ve en önemli örne÷ini oluúturdu. di.
Ve Grup Yorum... Savage Rose grubu üyeleri
Yaúamı, hapishane duvarları arasında da duyumsamanın ve onu müzik Thomas Koppel ve solist Anisette
anlayıúlarıyla yo÷urup 2 beste çalıúması olarak somutlayarak, böylece sü- Hansen, "Yeni Çözüm" Dergisi-
reçten kopmadıkiarının ve koparılamayacaklarının mesajını kitlelere sunma- nin sorularını yanıtladı. Grup so-
nın haklı gururunu taúıyorlardı parçalarında... rularımızı yanıtlarken úunları söy-
Ve en önemlisi Grup Yorum bu konserinde halklarımızın coúku sınırsızlı- lüyordu:
÷ını da açı÷a çıkardı ve onunla bütünleúti. YÇ: Gerçi Türkiye'ye yeni gel-
Konsere Grup Yorumla dayanıúma için gelen Grup EKøN, Grup MER- diniz ama aya÷ınızın tozuyla da
HABA, Grup BARAN, Ferhat TUNÇ ve Hasret GÜLTEKøN'de coúkuya ortak olsa bize ülkemiz hakkındaki ilk
oldular. izlenimlerinizi anlatabilir misi-
Bu yanıyla da Grup Yorum, "Bir halkın türkülerini yapanlar, yasalarını ya- niz?
panlardan daha güçlüdür" mesajının kitlelerdeki yankısını çok daha iyi ve SAVAGE ROSE: Türkiye'yi
açık olarak gördü ve yaúadı. daha öncede Yılmaz Güney'in
Evet Grup Yorumlar Susmaz Halaylar Sürer diyoruz... "Yol" ve "Duvar" gibi filmlerin-
den, Yaúar Kemal'in eserlerinden
ÇÖZÜM 6
 'GRUP YORUM

tanıyorduk. Bütün bunlarla kafa- oldu. '68'lilerden bugüne pek bir bulundu÷umuz yol. Biz ikinci ve
mızda az çok bir Türkiye panora- úey kalmadı÷ı söyleniyor. Ne der- onurlu yolu seçtik.
ması çizmiútik. østanbul, genel siniz? YÇ: Peki kültür ve sanatın ki-
olarak bakınca bizim için tam bir SAVAGE ROSE: Bizim gru- mi zaman bir yerde tıkanıp kaldı-
düú kırıklı÷ı oldu. østanbul son bun do÷uúu 967 yılında oldu. ÷ını görüyoruz. Bunu aúmak için
günlerde uluslararası film festival- 968'lilerin ço÷unun úimdilerde sizce ne yapmalı?
lerinde ödüllere aday gösterilen "hain" oldu÷unu görüyoruz. An- SAVAGE ROSE: Halkın ileri-
bir Hint filmindeki görüntüleri cak biz tüm '68'lilerin bu hainler ci unsurları ile bizim savundu÷u-
yansıtıyor; baúıboú çocuklar, dile- kefesine konulamayaca÷ını düúü- muz kültür ve sanat anlayıúının
nenler... Buna karúın biz bir ülke- nüyoruz. 968'de iúçiler, ö÷renci- bir yerlerde tıkanıp kalaca÷ını -
nin ancak "kır"ından tanınabilece- ler, sosyal demokrat partiler tara- sanmıyorum. Zaman ilerleyiúi ile
÷ini, düúünüyoruz. Ve Türkiye fından aldatıldıklarını görerek, sı- birlikte yeni koúullar, yeni duygu-
halkının kültürel gücünün de kü- nıf bilinci ile yola çıktılar, haksız- lar, yeni durumlar ortaya çıkıyor.
çümsenmeyecek bir düzeyde oldu- lıklara karúı çıktılar. Biz de müzi- Sanat/kültür, halkın yüre÷inde
÷u kanısındayız. Ayrıca østanbul ÷imiz ile buna, bu karúı çıkıúa bir bu de÷iúimi yakalamasını bilmeli-
dahil Türkiye'deki birçok kentin "ses" olmak istedik. O yüzden gru- dir. E÷er bu gerçekleúir ve sürek-
daha çok bir cezaevini ya da kıúlayı bumuzun adı Savage Rose (Ya- lilik kazanırsa tıkanma da söz ko-
andırdı÷ını söylersek yanlıú olmaz. ban Gülü) ile yaúamı, direniúi, nusu olmaz.
Türkiye cezaevlerinin yıllardır mücadeleyi ve 68 hareketini sim- YÇ: Neden dünya iúçi sınıfı-
düzelmek bilmeyen úu anda da gelemek istedik. Vietnam savaúı- nın, devrimci oluúumların yarat-
halen süren durumu ise tam bir nın sürdü÷ü ilk kurulú dönemimiz- tıkları türküleri, ezgileri kendi di-
insanlık suçu. Binlerce, onbin- de ABD'ye yaptı÷ımız gezide linize çeviriyorsunuz ve sizce bu
lerce insan cezaevinde yıllardır ölüm ve yaúama karar veren silah niçin gerekli.
bir kenara itilmiú durumda ve si- úirketlerinin plak úirketleri ile yan- SAVAGE ROSE: Biz böylelik-
yasal iktidar bu insanları sindir- yana oldu÷unu gördük ve bize ya- le Danimarka halkının duyarlılı÷ı-
meye u÷raúıyor. Gördü÷ümüz ka- pılan Vietnam'da ABD askerleri- nı arttırmayı amaçlıyoruz. ønsan-
darıyla bunu úimdiye kadar baúa- ne konser verme önerisini de lar, örne÷in Filistinlileri, Kürtleri
ramadı ve baúaracaklarını da san- plak önerileri ile birlikte geri çe- bilebilirler. Ve bunların ezildikle-
mıyoruz. virdik. Bu olay bizim için bir dö- rinin de farkındadırlar. Ancak bir
YÇ: Grup Yorum'un tutuklan- nüm noktası oldu. Ve sanat anla- Filistin úarkısını söylediklerinde
ması, daha önce birçok soruútur- yıúımızın benimsedi÷imiz bu çizgi bir Kürt ezgisini birlikte mırıldan-
maya u÷raması gibi benzer bir do÷rultusunda giderek iúçi sınıfı dıklarında bu insanları ve sorunla-
olay sizin baúınıza geldi mi? ve ezilen halklar gibi kaynaklar- rını daha fazla anlayacaklarını dü-
SAVAGE ROSE: Danimar- dan beslenerek geliúti÷ini düúünü- úünüyoruz. Ve ardından da "bu in-
ka'daki burjuvazi, Türkiye'deki yoruz. Önümüzde iki yol vardı. sanlar dünyanın bir köúesinde ezi-
burjuvaziden çok daha "ince" çalı- Biri yıldız olmak di÷eri ise úimdi liyor, bir úeyler yapmalı" diye dü-
úıyor. Yani onlar sizinkilerin
kullandıkları gibi "kaba" yön-temler Grup Yorum gecesinde, "bir ulusun türkülerini yapanların , yasalarını yapanlardan daha
kullanmıyorlar, cezaev-lerine güçlü" oldu÷unu haykırıyordu hep bir a÷ızdan.
atmıyorlar, soruúturmalar
açmıyorlar. Ancak iúçi sı-nıfının
yanında olarak bildik-leri
bizleri, basın ve kitle ileti-úim
araçlarıyla köúeye sıkıútırmaya ve
tecrit etmeye çalıúı-yorlar.
Danimarka burjuvazi-nin tüm
ezilen dünya halkları ve
uluslararası devrimci hare-
ketlerle dayanıúma içinde ol-
du÷umuzu biliyorlar ve bunu
istemiyorlar. Danimarka ve
Türkiye iki farklı ülke olması-na
karúın biz de Grup Yorum gibi
aynı sorunları daha farklı
boyutlarda da olsa yaúıyoruz.
YÇ: Savage Rose'un do÷u-úu ve
bugünlere geliúi nasıl
Ç
ÇÖZÜM 7
 GRUP YORUM
úünmeye baúlayacaklar.
YÇ: Genel olarak sanat ve kül-
tür, özel olarak müzi÷in ba÷ım-
sızlık, demokrasi ve sosyalizm
mücadelesindeki iúlevi konusun-
da neler söylemek istersiniz. Biz-
de sanat-sanatçı iliúkisi genellikle
bu kavramların dıúında kalıyor
da...
SAVAGE ROSE: Sanat ve kül-
tür yalnızca kendi baúına özgür-
lük ve ba÷ımsızlı÷ı getirmez.
Ama demokratik cephede çok
önemli bir araçtır. 986'da Dani-
marka'da büyük bir Liman iúçileri
dalgası vardı. øúçilere destek ol-
mak için konserler düzenlendi.
ølk konser pop müzikçiler tarafın-
dan verildi, ikinci konser ilerici
sanatçılar tarafından verildi. Ve
iúçiler bu arada kendi çıkarları-
nın, kendi kültürlerinin pop sanat-
çılarında yatmadı÷ını gördüler.
Hatta çatıúmalarında sık sık ya-
úandı÷ı grev boyunca iúçiler kendi
korolarını oluúturdular. Ve o ana
kadar yaúanmayan úeyler iúçiler
arasında coúkuyla yaúandı. Oluú-
turdukları kültür yapısı grevin
bu kadar güçlü ve militan olma-
sında rol oynadı diyebilirim.
Kültür-sanat ba÷lamında "bir-
lik" de çok önemli bir araçtır.
Biz gerçek insanlara úarkı söylü-
yoruz ve onların úarkılarını söy-
lüyoruz.
Bu görüúleri bizde biliyoruz.
Bu burjuva ve küçük burjuva gö-
rüúüdür. Bize göre sanatçı ba÷ım-
sız de÷ildir. Burjuva kültürü mo-
nopolleri aslında sanatçının ba-
÷ımsızlı÷ını engeller. Bizzat ba-
÷ımsızlı÷ı vurgulayan burjuva sa-
natçıları büyük tekellerin ellerin-
deki plak úirketleri ve yayınevleri
ile ba÷ımsızlıkları yok ediliyor.
Burjuva sanatçıları halkın sanatına
ancak bireycilik getirir ama sa-
natçının birey niteli÷i farklıdır.
Güçlü bir birey duygusu sorumlu-
luk gerektirir ve üretim için gerek-
lidir. Türkiye'de de demokratik
hareket bireyci duyguları geliúmiú
insanlardan oluúmalı. Sanat güçlü
ve renkli bireylerden oluúmalı gri
ve dört köúe olmamalı. •
ÇÖZÜM 8
GÜZEL BøR DAYANIùMA ÖRNEöø
VE SAHTEKARLIöIN
Savage Rose'nin Türkiye'de kaldı÷ı
süre içinde dostluk adına,
dayanıúma adına birçok güzellik
sergilendi. Ancak oportünizm,
küçük hesaplarla bu güzelliklere
gölge düúürmeyi hedeflediy-se de
baúarılı olamadı. Yababiîdikle-ri tek
úey kendi i÷rençliklerini sergilemek
oldu.
Grup Yorum'la dayanıúma kon-
serinin birgün öncesi TAYAD'a "iki
konuk" geldi. Erkek olan "konuk"
çevirmen, bayan ise Danimarkalıy-
dı. Bayan "konuk" Savage Rose'nin
elemanlarıyla Danimarka'dan arka-
daútı! Öyle söylemiúlerdi... Onlarla
birlikte evimizde konuk olmak isti-
yordu kendisi; Aynı akúam istedikleri
görüúmeyi sa÷ladık. Ve birlikte ye-
me÷e çıktılar. Ertesi sabah Savage
Rose'lılar gece geç vakitte geldikle-
rinden, bizimle konuúamadıklarını -
ancak, ortada bir sorun oldu÷u
her hallerinden belli oluyordu- bizle
konuúma ihtiyacı duyduklarını be-
lirttiler. Bir gün önce kendisini Dani-
marka'lr olarak tanıtan bayanı Dani-
marka'dan tanıyorlardı. Ancak ba-
yan Türkiyeliydi. Böylesi bir yalan
söylemesine gerekçe olarak úunları
söylemiúti; TAYAD'a defalarca tele-
fon eden ønsan Hakları Derne÷i
(øHD)nin "Bayan Baúkanının" talebi-
ni kendilerine "iletmemiútik" bu ise
haklı olarak Savage Rose'luları üz-
müútü. Ancak ortada bir sorun yar-
dı. Hiç kimse TAYAD'ı arayarak øHD
adına randevu talebinde bulunma-
mıútı. Kaldı ki ayrıca øHD Baúkanı
bir "bayan" de÷ildi. Kendisini bize
Danimarkalı olarak tanıtan bayan,
øHD'nin "Bayan Baúkanının" Savage
Rose'lıları karúılamaya giderken gö-
zaltına alındı÷ını, üç gün sonra ser-
ÇøRKøN YÜZÜ
best bırakıldı÷ını, kendilerini yeme-
÷e davet etti÷ini ve ertesi gün sa-
bah O9'da øHD'de bir basın toplantı-
sı düzenlemek istediklerini söylemiú-
ti, ortada çirkin bir oyun vardı oyna-
nan. Ve biz bu oyunu ortaya çıkar-
mak zorundaydık. Hemen øHD øs-
tanbul ùubesi Baúkanı Emil Galip
Sandalcı'yı arayarak durumu anlat-
tık. Kendilerinin bir randevu talebi
olmadı÷ını, herhangi birini karúıla-
mak üzere havaalanına giderken
gözaltına alınmasının sözkonusu ol-
madı÷ını, ertesi gün, øHD'de herhan-
gi bir basın toplantısınında yapılma-
yaca÷ını hem bize, hem de Savage
Rose'li konuklarımıza ifade etti.
Oyun oynamak isteyenlerin yalanı
açı÷a çıkmıútı. Son olarak yalanın
sahiplerini Savage Rose'lularla yüz-
leútirdik. Bu davranıúlarının hesabını
r
vermek zorunda olduklarını belirttik.
Oynamak istedikleri çirkef oyunun
açı÷a çıkmasından sonra, gitmek
üzereyken söyledikleri son söz il-
ginçti: Özgürlük Dünyası'ndan ol-
duklarını belirtiyor ve TAYAD'ın ran-
devuyu engelleyece÷i endiúesiyle
böylesi bir oyuna baúvurmak zorun-
da olduklarını söylüyorlardı. Daha
sonra Özgürlük Dünyası dergisin-
den görüútü÷ümüz arkadaúlar, bu
kiúileri tanımadıklarını belirttiler.
Böylesi bir olumsuzlu÷a karúın,
Ülkemizden sıcak ve samimi duygu-
larıyla ayrılan Savage Rose'nin tüm
elemanlarını konuk edebilmeyi ister-
ken, di÷er yandan yukarıda anlattı÷ı-
mız Çirkinliklerin sahiplen her kim-
se! Protesto ediyoruz. Ve diyoruz
ki, devrimci güçler arasında denen-
mek istenen bu yöntem çok tehlike
lidir, asla izin vermemeliyiz. •
TAYAD

OLøGARùøNøN AÇMAZI
CEZA YASALARINDA DA
DEVAM EDøYOR
Yıllardır Türkiye'yi yönetenler
bir sosyal ve hukuk devletin-den
bahsedip dururlar. Gerçek böyle
olmamasına ra÷men, bu olgu her
dönem tekrarlanır olmuú-tur. Ama
hep lafta kalmıú burjuva anlamda
bile olsa Türkiye Cumhuriyeti,
tarihinin hiç bir döneminde bir
sosyal ve hukuk devleti olamamıú-
tır. Ve bu toplumsal, siyasal ve eko-
nomik yapısıyla olamaz da...
Modern toplumlarda devlet faali-
yetlerinin büyük bir bölümü, huku-
ka dayanarak hukuksal biçimler al-
tında yerine getirilir. Toplum
yaúamındaki iliúkiler çe-úitli
kurallara ba÷lıdır. Bu kuralların
baúlıcaları dinsel, ahlaki ve hukuk-
sal kurallardır... Ve özellikle hukuk
kurallarının yaratıcısı devlettir.
Devletin yaratmıú oldu÷u hukuk
"pozitif hukuk"tur. Bu ise devletin
koydu÷u yasada tanımladı÷ı
hukuk anlamına
Hukuk, sınıflı toplumlara özgü
bir olgudur ve sınıflarla birlikte
tarih sahnesine çıkmıútır. Hukuk,
aslında sınıflı toplumlarda
iktidardaki ege- men sınıfın
sömürüsünün bir kılıfı- dır. Devlet
gibi hukukun da "sınıf-sal" bir özü
vardır. Ve her hukuk ku-ralı mutlaka
iktidardaki sınıfın ideolo-jisini ve
çıkarlarını yansıtır. Ve bununla
egemen sınıf ayrıcalıklarını, en
önemlisi sömürü düzenini korur,
korumaya çalıúır.
Geliúmiú emperyalist-kapitalist ül-
lerden, onlara ba÷ımlı olan ve ni-
hayet yeni-sömürge olan
ülkelere kadar bu hep böyledir.
Hep böyle-dir derken, bu ülke
kategorileri arasında bazı
farklılıkların oldu÷unu da
belirtmek gerekir.
Toplumsal, siyasal ve ekonomik
yaúamda toplumun "örgütlenme",
"düúünce özgürlü÷ü", "insan hak ve
özgürlükleri" vb. gibi hakların bu-
gün burjuva anlamda bile olsa em-
peryalist-kapitalist ülkelerde varol-
ması bizi yanıltmamalıdır. Çünkü,
gerçek anlamda bu ülkeler de "sos-
yal ve hukuk" devleti de÷iller. Bu tip
ülkelerde egemen olan mali-oligarúi
bu hakları emekçilere kendi eliyle
vermiú de÷ildir. Tam tersine iúçi sını-
fının eseri olan, canı ve kanı pahası-
na uzun yıllar süren mücadelesi so-
nucunda kazanmıú oldu÷u bu hak-
ları, siyasal gericili÷in her türlü bi-
çimlerini ba÷rında taúıyan mali-oli-
garúi her fırsatta geri almaya çalıú-
mıú, çalıúmaktadır. Ama bu çabası
tarihin gördü÷ü en azgın siyasal ge-
ricilik olan faúizm dönemlerinde kıs-
mi olarak baúarılar kazanmıúsa da,
iúçi sınıfının eseri olan bu haklan bir
türlü yok edememiútir. Bu anlamıyla
emperyalist-kapitalist ülkelerde,
"burjuva" anlamda bile olsa demok-
ratik hak ve özgürlükler, iúçi sınıfı-
nın bilinçli ve yı÷ınsal örgütlü gücü
sonucu koruyuculu÷u ve güvencesi
altındadır.
Bizim gibi geri bıraktırılmıú, em-
peryalizme tam ba÷ımlı ülkelerde
ise sosyal ve hukuk devleti olgusu
sözde kalır. Bırakalım sosyal ve hu-
kuk devleti anlayıúını, burjuva an-
lamda hak ve özgürlüklerden bile
söz edilemez. Yukarıdan aúa÷ıya
egemenler tarafından verilen "hak
kırıntıları" dıúında bu tip ülkelerde,
demokratik hak ve özgürlükler adı-
na ele avuca sı÷acak baúka bir úey
€EZA NøSASI
yok. Egemen sınıflar tarafından "ba-
÷ıúlanan" "hak kırıntıları" da, yine bu
hakları ba÷ıúlayanlar tarafından çe-
úitli dönemlerde ve biçimlerde geri-
ye alınmıútır. Uzaklara gitmeye ge-
rek yok. Bu söylenenleri en iyi yan-
sıtan ve somutlayan ülkelerin baúın-
da zaten Türkiye geliyor. 2 Mart
ve 2 Eylül'ün azgın siyasal gerici-
lik dönemleri; 2 Eylül sonrası ve
bugünkü toplumsal, siyasal ve eko-
nomik ortam bunu açıkça ortaya ko-
yuyor.
Bugün Türkiye'de birçok alanda
kendini gösteren anti-demokratik
uygulamaların en önemli göstergesi-
nin ne oldu÷u sorulacak olsa, hiç
kuúkusuz buna verilecek yanıt açık-
tır. Gözaltından baúlayıp cezaevleriy-
le süren ve mahkemelerde noktala-
nan "yargı" sistemidir. 2 Eylül son-
rası açılan yüzlerce siyasi dava hala
sürerken; sırf düúüncelerini, siyasal
görüúlerini çeúitli biçimlerde dile ge-
tirdiklerinden dolayı, daha úimdiden
yüzlerce yılı bulan hapis cezaları
onaylanmıú durumda. Tüm bu ger-
çekler ortadayken ve devletin bu
alandaki açık yüzü her úeyiyle sırıtır-
ken son günlerde gündeme gelen
ve TCK'nın bazı bölümlerini de÷iúti-
ren tasarı siyasi iktidarın tüm iddiala-
rına ra÷men hiç bir iyileútirme ya
da olumlu bir de÷iúimi gündeme
getirmiyor. Türkiye'nin bu alandaki
gerçeklerinin es geçildi÷i açıkça sırı-
tıyor bu tasarıda...
Tarasıda göze çarpan önemli
noktalardan biri, Türkiye'nin içinde
bulundu÷u toplumsal, siyasal ve
ekonomik koúullarından dolayı su-
ça itilenlere eskiden verilen cezalar-
daki indirimlerdir. (Ki bu indirimler
bile gülünç düzeydedir.) Ve hiçbir
zaman uygulanmamıú olan kendi
içinde zaten mantıksız olan 4.
maddedeki idam cezasının ömür
boyu hapse çevrilmesidir. Tama-
men bir aldatmaca olan bu tasarı
ile siyasi iktidar acaba kimi kandıra-
ca÷ını zannediyor?..
Dün oldu÷u gibi bugün de bu
alanda yapılması gereken úeyler
bunlar de÷ildir. E÷er TCK'da ve yar-
gıda yapılacak bir yenilikten bahse-
dilecekse yapılması gereken úeyler
bellidir: Örgütlenmeyi, siyasal dü-
ÇÖZÜM 19
 CEZA YASASI
úünceyi, siyasal propagandayı, siya-
sal faaliyetlerden dolayı verilen, veril-
mekte olan idam cezalarını (ve bir
bütün olarak düzenin üretti÷i suçlar
idam cezası) vb. tüm anti-demokra-
tik hukuksal çitleri yıkıp atmaktır.
Evet yapılması gereken bu iken or-
taya atılan cezaları indirme, yargıyı
ça÷daúlaútırma komedisinin bir an-
lamı olmaz.
TCK'da mevcut olan 27 idam
maddesinden yeni tasarıda hemen
tamamı adli suçları kapsayan 3 ta-
nesinin ortadan kaldırılmak istenme-
si, bu konuda siyasi iktidarın iki yüz-
lülü÷ünü göstermekten baúka bir
úey de÷ildir. ANAP iktidarının ölüm
cezaları ile ilgili vermiú oldu÷u vaat-
lerin de, böylece gerçek yüzü açı÷a
çıkmıú oluyor.
Bugün Türkiye'de 2 Eylül'ün ya-
ratmıú oldu÷u hukuk ve yargılama-
nın tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırıl-
ması gerekirken, siyasi iktidar tam
tersine, hala bu hukuk ve yargı sis-
temine dört elle sarılmaktadır. Hal-
buki hukuk ve yargı özellikle 2 Ey-
lül'le birlikte dumura u÷ratılmıú ege-
menler kendi yarattıkları hukuk ku-
rallarını bile hiçe saymıúlardır.
"...Hukukçu olarak úunu söyleye-
bilirim, 2 Mart'ta da 2 Eylül de
de aynısı oldu. Hukuku bir yana bı-
rakıp emir-komuta silsilesi altında
görev yapan adamlar durumuna ge-
tirildi hukukçular. Benim anladı÷ım
ça÷daú hukuk iúlememiútir 2 Ey-
lül'de. Genelde isabetsiz, yara bıra-
kan onarılması mümkün olmayacak
kurallar çıkmıútır." Evet, böyle di-
yor 2 Eylül'ün Cumhuriyet Savcı-
larından Namık Kemal Buhramo÷-
lu...
Resmi makamların 2 Eylül ra-
kamlarında göze çarpan tabloya bir
göz atarsak ortaya çıkan sonuç úöy-
le:
- 650 bin kiúi gözetim altına alın
dı;
-  milyon 683 bin kiúi fiúlendi;
- 20 bin dava açıldı;
- 48 kiúi idam edildi;
- 244 idam dosyası Meclis'te
bekliyor;
- 322 asker ve sivil çeúitli dü
zeylerde devlet görevlisi resen
emekli edildi;
ÇÖZÜM 20
- 370.377 kiúiye pasaport veril
medi;
- 9.400 kiúi 402 sayılı yasaya
göre görevden atıldı ya da sürgün
edildi;
- 77 kiúinin iúkenceden öldü÷ü
iddiasıyla soruúturma açıldı;
- 8 gazete toplam 95 gün yayın
hayatından uzak kaldı;
- 3 günlük gazetenin yayın haya
tına tümüyle son verildi;
- 2000 basın davası görüldü, 8
yıl içinde;
- 3000 sanık 2000 basın davasın
da yargılandı;
- 23.667 dernek faaliyetinden
men edildi;
- 800 kiúi kayıp (SHP araútırması
na göre);
Bu rakamların tam gerçe÷i yan-
sıtmadı÷ı konunun ayrı bir noktası-
dır. Önemli olan 2 Eylül hukuku-
nun toplumda yaratmıú oldu÷u
erozyonun gözler önüne serilmesi-
dir. Ve iúin gerçe÷i bu erozyonun
bugün, ANAP iktidarı eliyle sürdürü-
lüyor olmasıdır. ANAP, "demokrasi-
cilik" oyunu maskesiyle kendisini
bu sürecin dıúında tutmaya çalıúsa
da, bunu baúaramadı÷ı ortadadır.
ANAP iktidarının maskesi düúmüú-
tür. 0,2 Eylül siyasi gericili÷inin si-
vil alandaki devamıdır. Dolayısıyla
2 Eylül gericili÷inin yaratmıú oldu-
÷u hukuk, bugün ANAP iktidarı ara-
cılı÷la sürdürülegelmektedir. Bu ol-
gu o kadar açık ki, Fransa Genel-
kurmay eski Baúkanı Antoin Sanqu-
inetti "Özal'ın Türkiye demokrasi
yolundadır' gibi sözleri bizi tatmin
etmiyor, hukuk kuralları de÷iúmeyip
4,42'de somut çalıúma yapılma-
dıkça Türkiye'de demokrasiden söz
edilemez. ønsan haklarının da geçerli
olmadı÷ı bir Türkiye'nin Avrupa
Toplulu÷u'na girmesine de karúıyız"
diyebilmektedir.
E÷er Özal ve ANAP iktidarı gün-
deme getirdi÷i TCK'nın bazı bölüm-
lerini de÷iútirme ve ölüm cezaları ile
ilgili Anayasa de÷iúikli÷i tasarılarıyla
AT'ye girmeye hazırlanan Türkiye'yi
Avrupalı dostlarına "úirin" gösterme-
ye çalıúıyorsa, yanılıyor. Çünkü Av-
rupalı dostları kabul etse bile, Avru-
pa demokratik kamuoyunu oluútu-
ran güçler bu hali ile Türkiye'yi ka-
bul etmez. Kaldı ki, "has dostlar"
bi-le bu haliyle kabul etmiyorlar,
daha do÷rusu kabul edemiyorlar
Türki-ye'yi...
ønsanların evlerinden, yurtların-
dan sürüldü÷ü; iúkencelerin devam
etti÷i; rastgele kurúuna dizilen in-
sanların oldu÷u; örgütlenme, siya-
sal çalıúma, düúünce özgürlü÷e
hakkı vb. demokratik hakların hale
"rafta" oldu÷u bir ülkede, siyasal ikti-
darlar hukuk ve yargı alanında ne
gibi tasarılarla ya da de÷iúiklerle or-
taya çıkarlarsa çıksınlar, inandırıcı
olamazlar.
Bir ülke düúünün ki, düúüncele-
rinde dolayı insanlar baskılara, iú-
kencelere, yüzlerce yılı bulan hapis
cezalarına çarptırılıyorlar.
Bir ülke düúünün ki, insanlar hak-
ları olan örgütlenme özgürlü÷üne
sahip olmasınlar.
Bir ülke düúünün ki, insanlar sırf
Kürt olduklarından dolayı akla gele-
bilecek her türlü baskı ile karúı
karúı-ya olsunlar.
Bir ülke düúünün ki, Ceza Yasa-
sı'nda, tarihin çöp sepetinde çoktan
yerini almıú olan Mussolini Faúiz-
mi'nin ceza maddeleri yer alsın.
Bir ülke düúünün ki, insanlar en
do÷al hakkı olan yaúama hakkın-
dan yoksun olsunlar.
Ve bir ülke düúünün ki, yönetici-
leri her alanda ve her zaman kendi
halkına karúı olsunlar...
øúte bu ülke bugünün Türkiye'si-
dir. Ve bu gerçekler varlı÷ını korudu-
÷u sürece Anayasa ve Ceza Kanu-
nu'nda gündeme gelecek ya da ge-
tirilecek de÷iúiklik programları hiç-
bir sorunu çözmeyecektir.
Yapılması gereken úey açık: Bu
olguları do÷uran, üreten úeylerin
üzerine kararlılıkla gitmek; "yukarı
dan aúa÷ıya" verilecek "demokratik
hak ve özgürlükleri" (!) beklemek
tense (bazıları hala bekliyor ve bu-
nun hayaliyle yatıp kalkıyorlar), ken-
di öz güçlerimizle birlikte örgütlü bir
úekilde ülkemizin demokrasi müca
delesinde yerimizi almak; ve bizim
eserimiz olacak olan hakları kaza-
nıp, onlara sahip çıkıp, korumaktır..
Unutulmamalıdır ki demokratik
hak ve özgürlükler verilmez alı-
nır. •

DEVRMC SOL DAVASI'NDA
SÖZ AVUKATLARIN
Sayın Yargıçlar
Savunmamıza baúlamadan önce,
Devrimci Sol Davası savunmasını
üstlenen biz avukatlar; birkaç söz
söylemek istiyoruz. Önce úunu
belirtelim Türkiye'nin en büyük ve
önemli siyasi davalarından biri olan
Devrimci Sol Davası'nın sa-
vunmasını üstlenmekten onur
duyuyoruz.
Bizlere Hukuk Fakültesi'nde sürekli
hukuk-hukukdıúı, haklı-haksız,
kanunilik-meúruluk, kavramları ö÷re-
tilmeye çalıúılırdı. Ama bunlar o yıl-
larda soyut kalıyordu. Belki de bu
davanın savunmasını üstlenmesey-dîk
bu soyutluk sürecekti.
Ne zaman ki Devrimci Sol siyasi
dava sanıklarının savunmalarını üst-
lendik; iúte o zaman bu kavramlar bir
anlam ve bir somutluk kazanmaya
baúladı.
Bu davada bir müvekkilimiz, siyasi
mücadelenin kiúiyi olgunlaútırdı÷ı ve
tecrübesini artırdı÷ını söylemiúti.
Siyasi bir dava ile u÷raúmak da, bir
avukatı olgunlaútırıyor ve tecrübesini
artırıyor. Çünkü, avukatlık mesle÷i
artık insan olma bilincinden sonra
geliyor, hukukçu sorumlulu÷u artıyor.
Ve elbette, sorumlulu÷un yarattı÷ı
bedelin boyutu da yükseliyor.
ÇÖZÜM 21
SÖZ AVUKATLARIN
Evet sayın yargıçlar; Bu dava
siyasal davadır Siyasal dava
ise siyasa amaçlıdır ve
taraflar vardır Bir taraf kurulu
düzeni savu nur, di÷er taraf
düzeni yad sır. Bu durum,
savunma ma kamına da
tarihsel bir sorumluluk yükler.
Bu nedenle savunmanın da
siyasi bir kiúili÷i olmak
zorundadır. Böylece,
savunma siyasal bir davada,
tarihsel ve siyasal so-
rumlulu÷unun bilincinde
olarak evrensel hukuk ilkeleri ve
genel insani de÷erler temelinde
savunmasını yapar. Ve kararı,
tarihin yargısına bırakır.
Biz Demokrasi Mücadelesinde
Avukatlar olarak da savunmamızda
tarihsel-siyasal sorumlulu÷umuzun
bilinciyle hareket ettik. Çünkü biliyo-
ruz ki, tarihin akıúı ve mantı÷ı: "her
zaman do÷ru olanın gerçek, gerçek
olanında do÷ru olmayaca÷ıdır." Ni-
tekim 2 Eylül ve 2 Eylül hukuku
da bir gerçek olmasına karúın, do÷-
ru oldu÷u anlamına gelemez. 2
Eylül Hukuku hukuk dıúıdır. Müvek-
killerimiz de hukuk dıúı 2 Eylül Hu-
kukuna göre yargılanmak istenmek-
tedir.
Evet bu yargılama, tarihin akıúı
ve mantı÷ına aykırıdır. Ancak kesin
yargıyı tarih verecektir.
Tarihin úaúmaz yargısı ve kararı-
na inanan biz savunma olarak, bu
mahkemede;
Kölecili÷e baúkaldıran Sparta-
küs'ün,
Gerçek ve do÷ru olan bilimdir di-
yerek ateúe meydan okuyan Bru-
no'nun
Faúizmi Leipzig mahkemelerinde
yargılayan Dimitrov'un
Tarih beni beraat ettirecektir diye
haykırarak Batista diktasına boyun
e÷meyen Fidel Castro'nun
 Mayıs iúçi bayramını yaratan
Chigago iúçilerinin
Socrates'in, Galilei'nin, Thomas
Munzer'in, Baba øshak'ın, ùeyh Bed-
rettin'in...
Kısaca haklının, tarihin geliúen
yönünü temsil edenlerin savunması-
nı yapaca÷ız. •
 HAKLIYIZ KAZANACAöIZ!
HAKLIYIZ
KAZANACAöIZ!
Devrimci Sol savunması iki cilt kitap halinde yayınlandı. Üç
gün sonra sansürün saldırısına u÷radı, toplatıldı.
Tarih boyunca egemen sınıflar
kitlelerle kaynaúmıú, onun maddi
gücü haline dönüúmüú halk
hareketlerinden her zaman
korkmuútur. øúte terör de bu
noktada ortaya çıkmıútır. Egemen
sınıf bu gücü yok etmek için sürekli
saldırıyor, devlet eliyle terör uygulu-
yor ve varolan gerçekleri çarpıtarak,
elindeki basın, radyo, TV vb. tüm
olanaklarla bilinçlerde karıúıklık yara-
tarak baskı-terör politikasını tamam-
lıyor. Ama durum ortada hem ideo-
lojik hem fiziki saldırılar devrimci
mücadeleyi yok edemedi. Zaman
zaman durgunluk dönemleri yaúa-
mıú olsa da Devrimci Mücadele sü-
rekli geliúiyor, serpilip büyüyor.
Sovyetler Birli÷i, Çin, Küba, Viet-
nam... iúte Nikaragua. Halkların mü-
cadelelerinin kazanımı ise sosya-
lizm.
Bu haklı mücadele Lenin gibi,
Stalin gibi, Mao gibi, Castro ve Che
gibi büyük devrimci önderler yetiútirdi.
Sovyetler Birli÷i'nde yakılan dev-
rim ateúi tüm dünyayı tutuúturdu.
Bolúevik Hareketi, Vietkong'u,
FMLN'yi, FSLN'yi yarattı. Türkiye'yi
de saran bu alevler THKP-C ve dev-
rimci sol güçler ile gerçeklik kazan-
dı.
Oligarúi ne denli azgın taham-
mülsüzlük gösterirse göstersin dev-
rimci sol güçler bugün yaúayan bir
gerçek. Faúizme karúı mücadelede
nice zorlu sınavlardan geçmiú, her
koúulda diúe diú örgütlü mücadele
ÇÖZÜM 22
bayra÷ı olarak kavgacı yüre÷iyle bir
gerçek. "HAKLIYIZ KAZANACA-
öIZ!" iúte bu gerçe÷in yaúanmıú ve
yaúanacak kavgasının manifestosu
olarak yazıldı.
Bu manifesto Spartaküs'lerden
Bedrettin'lere, Chelere, Mahirlere,
Apo'lara kadar uzanan koskoca bir
tarihi içeriyor. Ancak yine de onu ta-
rih diye nitelemek eksik olur. Çünkü
geçmiúe dönük yüzüyle bütün mülk
sahibi sömürücü sınıflarla hesaplaú-
ma ve ezilen sınıfların mücadele tari-
hine her úeyiyle sahip çıkmak oldu-
÷u kadar, bugüne ve gelece÷e dö-
nük yüzüyle de proletarya hareketi-
nin programını, stratejisini ilan edi-
yor.
"Herkes Konuútu Sıra Bizde" di-
ye baúlayan sözler, Devrimci Sol'un
dünyamızın ve ülkemizin tarihsel ve
sınıfsal analizini, yaptıklarını ve yap-
mayı amaçladıklarını ortaya koyar-
ken; terörü, halka ihaneti, bütün i÷-
rençlikleriyle, insano÷lunun geri bı-
raktırılmıúlı÷ı, yoksullu÷u, gerili÷inin
baú sorumlusu emperyalizm ve oli-
garúinin yargılandı÷ı, suçlarının ve
suçlularının sıralandı÷ı bir devrimci
"mütalaa" olarak haykırılıyor.
Oysa oligarúi kendilerini savun-
malarını istiyordu. Dahası, af dileme-
lerini, "biz yapmadık" demelerini
bekledi. Beklentisi boúa çıktı.
Mahkeme salonu sınıf mücadele-
sinin bir baúka alanıydı úimdi. "Oli-
garúi bizi tutsak etti ama yenemedi.
Çünkü biz halkız. Haklıyız kazanaca-
÷ız!" sloganlaútı, dalga dalga
yayıldı ülkenin dört bir yanına.
Devrimin ve emekçi halkın sosya-
lizm davasını genel geçer sözlerle
de÷il, yaptıkları her devrimci eylemi
sahiplenerek, halka karúı suç iúle-
yenlerin suçlarını faúizmin suratına
haykırarak savundular.
Yasal duvarları aúarak devrimcili÷i
savunmak. øúte böylesi bir savunma
gelene÷i yaratılıyordu Türkiye'de.
Oligarúi buna izin veremezdi. Emekçi
halk üzerindeki depolitizas-yon zaten
kırılmaya baúlamıútı. Bir de
gerçeklerin gün ıúı÷ına çıkması,
kendisine eylemiyle programıyla al-
ternatif olan bu anlayıúın emekçi
halkımız tarafından ö÷renilmesine rıza
gösteremezdi. Savunma engel-
lenmeliydi.
Savunma okunurken
yargılanmaya baúlandı. Haziran
Yayınevi tarafından iki cilt halinde
yayınlandıktan üç gün sonra da
toplatıldı.
"Haklıyız Kazanaca÷ız tutsak edil-
di."
Okunması sakıncalı görüldü.
ùimdi o da yargılanacak. ùimdi sa-
vunma da savunmasını yapacak.
Ama unutulmamalıdır ki tarih yar-
gılanamaz, yargılar.
"Güçsüz de÷iliz, gücümüz inancı-
mızda, tarihsel ve siyasal haklılı÷ı-
mızdadır.
"Biz Kazanaca÷ız! Çünkü Biz
Halkız Haklıyız.
"Biz Yeni Bir Dünya øçin Yola Çık-
tık ve O Dünyayı Kuraca÷ız!" •

TÜRKøYE HALKLARININ YENø
TøP MARKSøST-LENøNøST
BøR PARTøYE øHTøYACI VAR
ilozoflar dünyayı yalnızca çe-
úitli úekillerde yorumlamıúlar-
dır; oysa sorun onu de÷iútir-
mektir."
"Marksizm bir dogma de÷il, ey-
lem klavuzudur."
"Devrimci teori devrimci pratik
içindir."
Bugün Marksist oldu÷unu iddia
eden herkesin dilinde bu genel do÷-
ruların en keskin savunusunu gör-
memiz mümkündür.
Di÷er yandan somuta baktı÷ımız-
da, bu keskin savunuların sadece
sözde kaldı÷ını, bir ço÷unun "ne
varsa dilinde var" örne÷i, pratikleriy-
le bu genel do÷rulardan fersah fer-
sah uzak olduklarını görürüz.
Kimileri için "dogmatik" sıfatı bile
yeterli olmaz. Çünkü dogma haline
getirdikleri Marksizmi lafzen de olsa
anlayabilecek kapasiteden uzaktır-
lar. Ortaça÷ skolastiklerinin dogma-
tizmi bile bunlarınkinin yanında "yo-
rum" açısından daha zengindir.
Kimileri ise ilk ça÷ sofistlerini bile
mumla aratırlar. Yalan demagoji ve
çarpıtma tek iúlevleridir. Geçtikleri
her yerde, arkalarında bıraktıkları ka-
fa karıúıklı÷ı ve ideolojik bulanıklıktır.
Kimileri úabloncudur. Sadece çö-
züm yollarını de÷il, bu çözümün uy-
gulandı÷ı ülke tahlillerini de aynen
aúırıp karúınıza tanıyamadı÷ınız bir
ülke panoroması getirebilirler.
Ortak özellikleri ise pratikten, ya-
úamdan kopuk oluúlarıdır. Teori, on-
lar için polemiktir, tartıúmadır, aka-
demik çalıúmadır. Marks'ın .
Tez'de reddetti÷i filozofluk misyonu
bile bunlar için fazladır. Çünkü ken-
dilerine ait bir tek düúünce kırıntısı-
na bile rastlamak zordur. Teori adı-
na savundukları herúey lafazanlık,
sa÷dan soldan devúirme ve çarpıt-
madan ibarettir.
Türkiye Solu'ndaki 60 yıllık kısır
döngünün altında yatan da oportü-
nizmin bu "genetik" özellikleridir.
Devrimci hareketin 970'lerde
sistematize etti÷i Türkiye devriminin
yoluna ıúık tutan tezlerinin, oportü-
nizmin yarattı÷ı bu kısır döngüyü
parçalamaya baúlamasıyla birlikte,
tüm silahlarını kuúanan oportüniz-
min bütün kesimlerince hedef seçil-
mesi bu anlamda dikkatle de÷erlen-
dirilmelidir.
Ancak skolastik dogmaların, so-
fist yöntemlerinin devrimci hareke-
tin geliúimi karúısında tutunabilmesi
pek mümkün de÷ildi. Nitekim öyle
de oldu. Çünkü yaúamın kızgın pra-
ti÷i tek belirleyiciydi ve oportünizm
orada yoktu.
Ancak oportünizmin devrimci ha-
reketin tezlerini hedef alan saldırıları
kolay kolay bitemezdi. Nitekim 2
Eylül sürecinin yarattı÷ı desteklerle,
bugün bu saldırı yeniden baúlamıú
ve giderek düzeyini yükseltmektedir.
Amacımız ne oportünizme ce-
vap vermek, ne de onlarla polemi-
÷e giriúmektir. Bizler açısından
önemli olan Türkiye devriminin yolu-
na iliúkin temel konularda bir açıklık
PARTø
Sezgin TEMEL
sa÷layabilmektir. Bu anlamda çaba-
mız devrimci kadrolara, samimi un-
surlara ve kitleye bir perspektif su-
nabilmek çabasıdır. Oportünizmin
susmasını da beklemiyoruz, eúya-
nın do÷asına aykırı olur bu. Gide-
rek mücadelenin dıúında kalmalarıy-
la orantılı olarak sesleri kısılsa da,
gazete-dergi köúelerinde, "dost soh-
betlerinde" aynı teraneleri tekrarla-
maya devam edeceklerdir. Çizmeyi
aúmamak úartıyla, bunu da onların
en "yaúamsal" hakkı gördü÷ümüzü
ve garipsemeyece÷imizi de ilave
olarak belirtelim.
Bugün örgütlenmek, daha fazla
örgütlenmek DEVRøMCø SOL GÜÇ-
LER'in en hayati sorunudur.
DEVRøMCÎ SOL GÜÇLER, radi-
kal bir tarzda sürece müdahale et-
melerinin, devrimci pratiklerinin, kit-
leleri harekete geçirme çabalarının
açı÷a çıkardı÷ı potansiyeli örgütle-
mek ve kadrolaútırmak sorunuyla
karúı karúıya bulunuyor.
Bu süreç aúılmadan, her koúul-
da tüm mücadele biçimlerini hayata
geçirecek Leninist bir parti yaratıla-
mayacaktır. Devrimci mücadelenin
nitelik sıçraması yaparak do÷rudan
iktidarı hedefleyebilmesinde, yaúa-
nan süreçte örgütlenme, kadrolaú-
ma yönünde atılacak hızlı ve kararlı
adımların büyük bir önemi vardır.
Bu sorunlar ise, parti, partileúme
sorunuyla do÷rudan ilgilidir. Nasıl
bir Leninist örgüt sorusunun cevabı-
nı öncelikle net bir biçimde ortaya
ÇÖZÜM 23
PARTø
koymamız gerekiyor. Günümüzde
oportünizm, reformizm, revizyonizm
ve hatta burjuvazi tarafından ne
olup ne olmadı÷ı karmakarıúık hale
getirilen, bir çok tanımı yapılan Leni-
nist örgüt anlayıúını özgün ve evren-
sel yanlarıyla, ortaya çıktı÷ı nesnel
zeminde çözümlemek, devrimci ilke-
lerini, kriterlerini bir kez daha hatır-
latmak baúlı baúına devrimci bir gö-
rev haline geldi.
Leninist örgütlenmenin çeúitli si-
yasi güçlerce devrimci özünün tör-
pülenerek burjuvazi tarafından ka-
bul edilebilir bir úekle büründürül-
mesi ve kolunun-kanadının budana-
rak devrimci iúlevinden koparılması
çabalarına, bugün iúçi sınıfının "40
çeúif partisi olabilece÷i gibi sorum-
suzca üretilen teoriler eklenmiútir.
Leninist örgütlenme sa÷a-sola
çekiliyor, ilkeleri çarpıtılıyor, özü ka-
rartılıyor ya da temelden de÷iútirili-
yor. øúin ilginç yanı bütün bunlar Le-
ninizm adına yapılıyor. Dogmati÷i
de, taklitçisi de, hazır reçetecîsi de
Leninist örgütlenme ilkelerini kök-
ten de÷iútirip menúevizmden de
öte liberal bir parti anlayıúını pratikte
uygularken Leninistli÷ine toz kon-
ÇÖZÜM 24
durmuyor! Sadece, bu sapkın akım
larla Leninist örgüt anlayıúı arasındaki lop reçetecilerden gelmiyor. Bu an-
layıú sahiplerini 2 Eylül süreci iflas
kesin sınırlan çekebilmek ve kitle-
lerin kafalarının daha fazla bulandı- ettirdi. "Bir Yoldaúa Mektuptaki ör-
güt modelinin aynısını model olarak
rılmasını önlemek için bile, Leninist
almanın ülkemiz sınıf mücadelesine
örgütlenmeyi yeniden açmak ve tar-
uymadı÷ı, bu anlayıúla kitleleri dev-
tıúmak zorunlu hale geliyor.
rim saflarına çekecek bir örgütlen-
menin yaratılmadı÷ı anlaúıldı. Bu-
LENøNÎST PARTø øLKELERøNø
nun savunucuları 2 Eylülle birlikte
REDDETMENøN BøN BøR YOLU!
daha baútan mücadeleyi tatil ede-
2 Eylül yenilgisi sol'da ideolo-
jik, politik, örgütsel öyle úiddetli bir rek 2 Eylül karúısında yenilgiyi ka-
deformasyon yarattı ki, 2 Eylül ön- bul ettiler. Bu örgütlenmelerle 2
cesi sözde de kalsa Leninist örgüt- Eylüi'e karúı mücadele edemeye-
lenmeyi savunanlar yenilgiyle birlikte cekleri çok çabuk ortaya çıktı. 2
Eylül süreci onlara Bolúevik partinin
Stalin döneminden baúlayarak
hangi nesnel zeminde ortaya çıktı÷ı-
Leninist örgüt anlayıúına karúı bir
nı, evrensel ve özgül niteliklerinin
saldın kampanyasını baúlatmıú bulu-
neler oldu÷u, farklı koúullarda RS-
nuyorlar. Yenilgilerinin nedenlerini
DøP'ni tekrar etmeye çalıúmanın bir
Bolúevizmin kaba ve ilkel bir karika-
iúe yaramayaca÷ını açıkça gösterdi.
türü olmalarında arayacakları yerde,
Bazıları dogmatikliklerinin ve hazır
Troçkizmin aúıladı÷ı sivil toplumcu-
reçeteciliklerinin farkına vardı. Ancak
luk, Avrupa Komünizmi gibi sapma bundan kurtulmak isterken, bu kez
akımların etkisinde kalarak Stalin de Tröçkist tezlerin a÷ına düú-
dönemini ve Leninist örgüt modelini mekten kurtulamadılar. Daha büyük
hedef seçip kendilerini aklama yanılgılara sürüklenerek reformiz-
yolunu seçtiler. me, giderek küçük burjuva sosyaliz-
Bugün asıl tehlike, Leninist örgüt- mine yöneldiler. Kendi kafasıyla dü-
lenmenin özüne ve devrimci ilkeleri- úünemeyen, kendi özgün prati÷inin
ne de÷il de biçimine ve úemalarına

sorunlarını çözümleyemeyenlerin
taklitçilikten ve ödünç teori peúin-
den koúmaktan bir türlü kurtulama-
dıkları görüldü, görülüyor.
Bugün Leninist örgütlenme açı-
sından asıl tehlike, Leninist örgüt
anlayıúını Stalin döneminden baúla-
yarak eleútirenlerden, "koúullar de-
÷iúti, artık Leninist örgüt anlayıúını
terketmek gerekir" diyerek do÷ru-
dan saldın yöneltenlerden geliyor.
Öyle ki, herúey legal, açık, geniú,
demokratik ve kitlesel bir partileú-
me oda÷ında sınırlandırılıyor. Leni-
nist örgüt kavramı yozlaútırılıyor.
Bu, en somut biçimde legal örgüt-
lenme ile illegal örgütlenme karúı
karúıya getirilerek yapılıyor. øllegaîite
tümden reddediliyor. Herúey yasal-
lık sınırına hapsedilerek burjuvaziyle
uzlaúmaya bütün kapılar acılıyor. øl-
legaîite neredeyse burjuvazinin söy-
Leninist örgütlenmenin çeúitli siyasi güçlerce devrimci
özünün törpülenerek burjuvazi tarafından kabul
edilebilir bir úekle büründürülmesi ve kolunun -
kanadının budanarak devrimci iúlevinden
koparılması çabalarına, bugün iúçi sınıfının "40 çeúit"
partisi olabilece÷i gibi sorumsuzca üretilen teoriler
üretilmiútir.
lemiyie karanlık güçlerin alanı ola-
rak nitelendirilmeye baúlanıyor.
Kendi durumlarını oligarúinin ku-
rumlan nezdinde meúrulaútırmaya
çalıúan ve illegaliteyi yadsıyarak ya-
sallık içinde mücadele etmek ve
mücadeleyi burjuva demokrasisi sı-
nırlarında dondurmak kararı alanlar
hiç bir dönem kendi özgüçlerine gü-
venerek hareket edemeyenlerdir.
Bunların savundukları sınıf savaúı
ve devrim partisi de÷il, reform ve
uzlaúma partisidir. Di÷er yandan
partide çok seslilik, çok kanatlılık,
birleúik ve güçlü olma adına hizip
özgürlü÷ü, burjuva partileri gibi hi-
zipler koalisyonu bile savunulur hale
geliyor. Dahası da var. Çok kanat-
lılı÷ı, hizip özgürlü÷ünü yeterli bul-
mayanlar, sosyalist demokrasinin
uygulamadaki tıkanıklı÷ının tek parti
likten kaynaklandı÷ını keúfederek
çok partili÷i sosyalist demokrasinin
ilkesi durumuna çıkarabiliyorlar.
Sosyalist demokrasiyi çok partililik-
le açıklamaya kalkanlar eleútirilerin-
de Stalin dönemini hedef gösterir-
ken, Lenin'e yapılan eleútirilerin ip
uçlarını da veriyorlar. Tek partilili÷i
Sovyetlerde iç savaúın dayattı÷ını
ve sonuçta sosyalist demokrasinin
bu süreçte iúlemez hale geldi÷ini
söylüyorlar. Burada úunu sormak
gerekiyor: Onların anlayıúına göre
iç savaú sonrası tek partilili÷in zo-
runlulu÷u kalktıktan sonra Lenin ve
Bolúevikler neden çok partiiili÷e yol
açmamıúlardır? Sadece Stalinle de-
÷il, Lenin'îe de hesaplaúmaya giriú-
meden çok partiliîi÷i savunmanın
yolunu açamayacaklarını hatırlat-
mak gerekiyor. Bu anlamda Lenin'i
Stalin'e karúı kalkan olarak kullan-
maya kalkmaları da ahlaki yönden
tartıúılmalıdır. Çok partili iúleyiú sos-
yalist demokrasi de÷il, ikiyüzlü bur-
juva düzenini açıklayabilir. Bir taraf-
tan birlik çı÷lıkları atar, proletarya-
nın tek bir merkezi güç halinde ör-
gütlenmeden devrim yapamayaca-
÷ını söylerlerken, di÷er taraftan pro-
letarya diktatörlü÷ü altında burjuvazi
dıúında her sınıfa örgütlenme öz-
gürlü÷ünü savunmak, proletaryanın
güçlerini parçalamak ve karúı devri-
min kapitalizmi restorasyonuna elve-
riúli ortam hazırlamak bunların nasıl
kafa karıúıklı÷ı içinde olduklarını
gösteriyor. (Bazıları daha "demokra-
tik" davranarak burjuva partilerine
de örgütlenme özgürlü÷ünün tanın-
masını savunabiliyor.) Bu iki iddia-
dan birinde, ama asıl olarak Leni-
nist örgüt konusunda, Türkiye'deki
statükoculu÷un, reformizmin sami-
miyetsiz oldu÷u çok açıktır. Bu eleú-
PARTø
tirilerini açıktan açı÷a yapanlar, do÷-
rudan Lenin'in Bolúevik partisini
eleútirenler de var. Bugün dogma-
tik, anti-demokratik, despot damga-
sı vurup: yasal, herkese (!) açık, ge-
niú, kanatlar ve hizipler barındıran
koalisyon partilerine duyulan özlem
moda oldu. Her úeye Stalin dönemi-
ne karúı olmak noktasından bakıldı,
giderek Lenin dönemine varıldı. Do-
÷al olanı buydu. Lenin'îe Stalin ara-
sına Çin ùeddi çekmenin bir anlamı
yoktu çünkü... Bolúevik örgütlenme-
nin dogmatikli÷i, despotlu÷u, bürok-
ratlı÷ı, lider sultacılı÷ı "keúfedilince",
Troçkizmin, sivil toplumculu÷un, Av-
rupa Komünizminin kendini bile kur-
taramayan teori cephaneli÷inden ik-
mal yapmakta geçer yol sayıldı. Av-
rupa koúullarında ehlileúenler, "dar
sınıf bakıú açısını terkedelim" diye-
rek sınıfsallıktan uzak, saf demokra-
si ve özgürlük tutkunu olup çıkıve-
renler, bu teorileri yine de ça÷daú
ve Leninist de÷ilse de Marksist eti-
ketle propaganda etmekten çekin-
miyorlar. Bunlar bu kez Marks'tan
kendilerine dayanacak bir yer arıyor-
lar. Bunların saldırılarını do÷rudan
Leninist parti anlayıúına ve Leniniz-
me yönelttikleri ortadadır. Ne kadar
Marks'tan yardım umsalarda, Mark-
sizme de karúı çıktıklarını, çıkmak
zorunda olduklarını gösteriyor.
Marks'! Lenin'den ayırmak, Marks'!
Lenin'e karúı çıkarmak bayatlamıú
reformist taktiklerdir.
Kendi küçük dünyalarında yaúa-
yan bazıları da bugünden merkezi-
yetçili÷i temel alan örgütleri katı,
sekter, lider sultasında örgütler ola-
rak niteliyor. Örgüt disiplinini birey
özgürlü÷üne son veren bir baskı ay-
gıtı gibi gören aydınların yıllardır tek-
rarladıkları teranelerdir bunlar. Bazı-
ları bu "bilimsel", aydınca tahlillerini
böyle örgütler iktidar olunca katı
merkeziyetçili÷i, anti-demokratlı÷ı
sürdürüyor, despotlikleúiyor, bürok-
ratlardan oluúan partilere dönüúü-
yor, "kıúla sosyalizmi" uyguluyor
sosyalizm de tıkanıklıklar bunlardan
kaynaklanıyor diyecek kadar ileri
götürüyorlar. Onların savundu÷u
proletarya sosyalizmi de÷il, küçük
burjuva sosyalizmidir. Leninist parti
anlayıúı de÷il, menúevik hatta daha
ÇÖZÜM 25
 PARTI
da gevúek liberal niteliklere sahip
bir partidir. Onlar devrim, savaú ör-
gütü de÷il, kendilerini tatmin ede-
cek, beyin jimnasti÷i ve akademik
tartıúma yapacakları sosyal kulüpler
arıyorlar. Onlar kitleler içinde sivril-
miú, kitlelerin güvenini kazanmıú,
uzun mücadele yılları içinde olgun-
laúmıú tecrübeli kadrolarla, liderlerle
kitleleri karúı karúıya getirmek isti-
yorlar. Yaptıkları do÷rudan örgüt
düúmanlı÷ıdır. Kitlelerin kafasını
"despot liderler", "sürü kitleler" de-
magojisiyle karıútırmak, devrimci ör-
gütleri zayıflatmak onların bugün sa-
rıldıkları iútir.
Alternatif olarak getirdikleri bir
úey de yoktur. Tek yaptıkları Troç-
ki'den, burjuvaziden ve küçük burju-
va aydınlardan aúırdıkları eleútirileri
papa÷an gibi terarlayıp durmaktır.
Fakat tüm söylediklerine ve iddiala-
rına ra÷men siyasi olarak iflas etmiú-
lerdir. Bu iflaslarını açıklayamamak-
ta ve bunun nedenini araútıracakları-
na Marksizm-Leninizmin temel ilke-
lerine, devrimin belirli önderlerine
saldırmayı seçmektedirler. Ancak
bu burjuva yöntemi de onların iflas-
larını gizleyemiyor.
LENINIST PARTø øLKELERø
BOLùEVøK PARTøNøN
TARøHSEL EVRøMø øÇøNDE
BELøRLENMøùTøR
Bolúevik partisinin oluútu÷u ve
geliúti÷i nesnel koúullar, özgünlü÷ü
ve evrenselli÷i anlaúılmadan, 92
Kronútad Ayaklanması ve X.Kong-
re'den baúlayıp sosyalizmi inúa sü-
recinde, sınıf çatıúmasının keskinleú-
ti÷i her tarihi dönemeçte Leninist
çizgiye ba÷lı olanlarla, küçük burju-
va sa÷ ve sol sapma akımlar arasın-
daki hesaplaúma ve 938'e kadar sü-
ren parti içi mücadeleler anlaúılmaz.
Bu noktayı açıklamak bakımın-
dan Stalin'in "Mücadele yoluyla parti
içi çeliúkilerin giderilmesinin parti-
mizin geliúme yasası oldu÷u"() de-
yiúi çok úey ifade ediyor. Bolúevik
partisinin tarihi evrimi içerisinde ba-
úından geçenler, iç çeliúkiler ve hi-
zipleúmeye vararak partinin pratik
adım atmasını engelleyen bloklaú-
malar ve bunlardan arınarak geliúip
güçlenmesi; baúka proletarya parti-
ÇÖZÜM 26
leri için de geliúme güçlenmede kar- lik gibi sorunların partiden tam bir
úılaúacakları bir deney olarak duru- kopuúa yol açacak kadar kendini
yor. Proletarya partilerinin küçük dayatmaması, bu sorunların canlı
burjuvazinin ideolojik, kültürel etkisi- somut olarak geriye çekti÷inin, dev-
ni uzun süre üzerlerinde taúıyaca÷ı rime müdahale etme iradesinin
düúünülürse, dönem dönem özellik- önünde engel oluúturdu÷unun sü-
le sınıf mücadelesinin zorlaútı÷ı, reç içinde yaúanarak; kendinden
güçlüklerle karúılaúıldı÷ı noktalarda önce bir Marksist parti tecrübesi ol-
bu tür iç çeliúkileri kendi özgüllükleri maksızın yaúanarak görülmesidir.
içerisinde yaúayacaklardır. Ama Bu deney tarihsel bir olgudur ve bir
Bolúevik partisi bu konuda hemen sorun olarak olgunlaútı÷ı noktada
ilk deney olmasıyla ve Rusya'da kü- kopuú sa÷lanmıútır. Birlikteli÷in o
çük burjuvazinin güçlü olması nede- dönem için devrime engel olmama-
niyle iç çeliúki ve çatıúmaları çok yo- sı bu anlamda sonuçtur. Zaten Le-
÷un ve karmaúık olarak yaúamak nin ve Bolúeviklerin, birlikte oldukları
zorunda kalmıútır. süreçte Menúeviklerin devrimci
Bolúevik partisinin tarihi evrimin- geliúime ters düúecek taktikler geliú-
deki bu çeliúki ve çatıúmalara baka- tirdikleri ve örgütün ilkelerini tasfiye-
rak, Lenin'in partide çok kanatlılı÷a, ye giriútikleri her aúamada ayrı hare-
çok baúlılı÷a, hizip özgürlü÷üne ket etmeleri, bunu yeterince açıklıyor.
destek verdi÷ini söylemek, sorunu Hizip özgürlü÷ünün, çok merkez-
çarpıtmak olur. Bunun için 92'ye lili÷in partinin irade ve eylem birli÷i-
Kendi durumlarını oligarúinin kurumları nezdinde
meúrulaútırmaya çalıúan ve illegaliteyi yadsıyarak
yasallık içinde mücadele etmek ve mücadeleyi
burjuva demokrasisi sınırlarında dondurmak kararı
alanlar hiçbir dönem kendi özgüçlerine güvenerek
hareket edemeyenlerdir. Bunların savundukları sınıf
savaúı ve devrim partisi de÷il, reform ve uzlaúma
partisidir.
kadar Bolúevik ve Menúeviklerin bir- ni sabote ederek devrimin geliúme-
likte oldukları RSDøP örnek teúkil et- sini engelledi÷ini, 92'ye kadar
miyor. Menúeviklerle birlikte hareket ettikleri
RSDøP'in daha baútan II.Kongre- dönemde çok yakından ö÷renmiú-
sinde iki fraksiyona bölünmesi ve lerdir. Lenin Menúeviklerle birlikte ol-
örgüt anlayıúından baúlayarak, dev- dukları dönemden çıkardıkları so-
rim taktiklerine kadar ters düúen bu nuçlan úöyle ifade ediyordu: "Safla-
iki fraksiyonun 92'ye kadar ki bir- rında reformistler, Menúevikler bu-
liktelikleri -zaman zaman ayrı kong- lundukça proleter devrimi muzaffer
reler ve konferanslar toplamıú olsa- kılmak, bu devrimi korumak olanak-
lar da- Rusya koúullarının özgünlü- sızdır.(..) E÷er Menúevikler, reform-
÷ü ile açıklanabilir ancak. Bolúevik cular, küçük burjuva demokratlar
partisinin böyle bir sürecin içinden partimizde kalsaydı, Sovyet rejimi
çıkıp gelmesi, baúka proletarya par- kesinlikle devrilirdi.(...) Böyle bir an-
tilerinin de aynı süreci yaúayaca÷ı da yalnızca partiden ihraç edilmeleri
anlamına gelmiyor. Farklı süreçleri kesinkes zorunlu olan Menúevikle-ri,
aynılaútırmaya kalkıúmak çok kaba reformcuları, Turaticileri kovmak
bir determinizmdir. Sınıf mücadelesi- yetmez; duraksamaya e÷ilimi olan
nin tarihselli÷i ve nesnelli÷i böyle ve reformcularla 'birli÷i' bozmamak
anlayıúı reddeder. 92'deki kesin için bunları bütün önemli mevkiler-
ayrılı÷a kadar RSDøP içinde, fraksi- den uzaklaútırmakta duraksama e÷ili-
yon, çok kanatlılık, yer yer merkezili- mi gösteren kusursuz komünistleri de

partiden çıkarmak yararlı olabi!ir."(2)
E÷er burada Lenin'e ve Bolúevik-
lere dayanılacaksa yapılması gere-
ken RSDøP'in yaúadı÷ı tüm deneyle-
ri tekrarlamaya çalıúmak de÷il, Le-
nin'in bu deneylerden sentezleye-
rek çıkardı÷ı evrensel ilkelere sahip
çıkmaktır.
Lenin devrimin ve sosyalizmin çı-
karlarına ters düúen her tavır karúı-
sında, baúka deyiúle parti içi eleútiri
ve tartıúma özgürlü÷ü sınırı aúılıp
irade ve eylem birli÷inin engellendi-
÷i noktada en kararlı ve sert tavrı al-
maktan çekinmemiútir. Kim olursa
olsun parti ilkelerini onlara karúı uy-
gulamıútır. Kamenev ve Zinovyev'in
Ekim Devrimi arefesi ihanetlerini Le-
nin, "øúçiler böyle grev kırıcılarını
kendi çevrelerinden kovmakta du-
raksıyorlar mıydı?"(3) diye sorarak
karúılıyordu.
Brest Litovsk barıú görüúmelerin-
de, sol muhalefetin Sovyet devleti-
nin ölüm kalım sorunu olan barıúı
baltalayıcı tavırları karúısında da Le-
nin, partiden kopmayı bile göze ala-
cak noktaya gelmiúti. 92'deki
Kronútad Ayaklanması ve iúçi muha-
lefeti karúısında takındı÷ı tutum da
böyledir. Partinin fraksiyonlarla sos-
yalizmi ilerletemeyece÷inin, hizipleú-
menin düúmanlara parti içinde des-
tek vermek anlamına geldi÷inin ıs-
rarla altını çizen Lenin, "Her türlü
fraksiyon oluúumunun kökünün ka-
zınarak"(4) yok edilmesini, "úu ya
da bu platform üzerinde oluúmuú
bütün grupları ('øúçi Muhalefeti', 'De-
mokratik Merkezcilik' vb.grupları
gibi) tümü ile da÷ıtıldıklarını"(5) kesin
karara ba÷lıyordu.
Brest Litovsk, øúçi Muhalefeti ve
Kronútad Ayaklanması gibi tarihsel
olaylarda, Bolúevik parti içindeki hi-
ziplere, prati÷i engelleyen gruplara
kesin tavır alınarak da÷ıtılmaları, tek
tek bu olayların özgün sonuçları gibi
gözükebilir, dar anlamda da do÷-
rudur. Fakat Lenin 92'e kadar ya-
úanan bu tür olaylardan, Leninist
partinin evrensel ilke ve tutumlarına
iliúkin dersler çıkarmıútır. ùimdi ara-
dan geçen 70 yıldan sonra kalkıp
birileri hala evrensel ilkeleri özgün-
lükle, özgün olaylarla açıklamaya
kalkıúırsa, ilkel ve geri bir yaklaúım-
la kendisini komik bir duruma düúü-
rür. Hangi tarihsel kesitlerde yaúan-
mıú olaylardan çıkarılmıú olursa ol-
sun, evrensel ilkeleri reddetmeye
kalkmak, "dogmatizme düúmemek"
uyarıları yaparken dogmatizme sap-
lanıp kalmaktır.
HER DEVRiMCi HAREKET
KENDø LENINIST PARTøSøNø
KENDø ÜLKE KOùULLARINDA
YARATIR
Bolúevizmin mücadele tarihi, di-
÷er ülkelerin Marksist-Leninistleri
için parti konusunda zengin deney-
lerle doludur. Mârksizmin parti anla-
yıúı Bolúevik partinin mücadelesi
içerisinde yerli yerine oturmuú, ör-
güt ilkeleri belirlenmiútir. Leninizmin
parti anlayıúını kendi özgül koúulları-
na uygulayarak yeniden yaratan di-
÷er ülke Marksist-Leninistleri Leninist
Marksizmin parti anlayıúı Bolúevik partinin mücadelesi
içerisinde yerli yerine oturmuú, örgüt ilkeleri
belirlenmiútir. Leninizmin parti anlayıúını kendi
özgül koúullarına uygulayarak yeniden yaratan di÷er
ülke Marksist-Leninistleri Leninist örgüt teorisini
zenginleútirmiúierdir.
örgüt teorisini zenginleútirmiúierdir.
Çin Komünist Partisi Leninist parti
anlayıúının yarı-feodal, yarı-sömür-
ge, silahlı mücadelenin temel çarpıú-
ma biçimi oldu÷u Çin'de yeniden
yaratılmasının ürünüdür. Çin'de Bol-
úevik partisinin prati÷inde oldu÷u gi-
bi, uzun bir barıúçıl mücadele döne-
minden geçerek büyük kentlerde
ayaklanmayla iç savaú baúlatılma-
mıútır. ÇKP daha baútan uzun süreli
savaúa göre askeri niteliklere sahip
bir örgütlenme olarak oluúmuú,
savaú içerisinde çelikleúmiútir. Te-
mel çarpıúma alanı kırlar oldu÷u
için kadro kayna÷ı genellikle Bolúe-
vik partisinden farklı olarak yoksul
köylülerden oluúmuútur. Silahlı mü-
cadele olmadan proletaryanın ve
Komünist Partisinin Çin'de hiçbir yeri
olmazdı."(6)
Yeni sömürge Küba'da kendi öz-
PARTø
gün koúulları içerisinde küçük bir
gerilla grubu olarak mücadeleye
baúlayan 26 Temmuz Hareketi
Marksist-Leninistlerin iradi çabalarıy
la süreç içinde partileúmiútir. Ve Le
ninist parti anlayıúına kendi özgünlü
÷ü ile katkıda bulunmuútur. Bu de
ney de Leninist parti konusunda
dogmatik olunamayaca÷ını, úablon
lara göre hareket edilemeyece÷ini,
her ülke Leninist partisinin o ülke
nin koúullarının, devrimin rotasına
göre biçimlenece÷ini göstermekte
dir. "...Bizim devrimimiz taklitçili÷iyle
de÷il, yaratıcılı÷ıyla ayırd edilir.(...)
Hazır kalıpları oldu÷u gibi uygula
maya kalksaydık.... 26 Temmuz ol
mayacaktı. Bu yarım kürede bir sos
yalist devrim olmayacaktı."(7)
Nikaragua ve El Salvador dev-
rimlerinde de geleneksel bürokratik
parti anlayıúının ve dogmatizmin if-
las etti÷ine tanık oluyoruz. øúte mu-
zaffer devrimcilerden Wheelock'un
sözleri: "... Devrimci mücadeleyi
çok küçük bir savaúçı çekirde÷i te-
melinde ve son derece ters koúullar-
da geliútirmeye baúladık."(8)
Örnekler Leninist partinin evren-
sel parti-örgüt ilkelerini, kendi ülkesi-
nin koúullarına yaratıcı bir tarzda uy-
gulamasını bilen, hazır reçetelere
ba÷lı kalmayan Marksist-Leninistle-
rin zafer kazandı÷ını gösteriyor.
Bugün tüm dogmatiklerin, refor-
mistlerin Marksist-Leninist parti anla-
yıúlarını çeúitli biçimlerde reddeden-
lerin, Leninist parti ilkelerini hangi
noktalarda reddetti÷ini göstermek
gerekir. Leninist parti-örgüt ilkeleri
ve Leninist örgütün önemli nitelikle-
rini úöyle maddeleútirebiliriz:
 - Partinin örgütsel iúleyiúini sa÷-
layan temel ilkesi, örgütün iskeleti,
ÇÖZÜM 27
 PARTø
demokratik merkeziyetçiliktir. De-
mokratiklik ba÷layıcı kararlar alının-
caya ve eyleme dönük irade birli÷i
sa÷lanıncaya kadar süren tartıúma
ve eleútirilerle sınırlı de÷ildir. Aynı
zamanda aúa÷ıdan yukarıya parti-
nin bütün organlarını seçme ve seçil-
meyi de içerir. ødeal iúleyiúi böyledir.
Azınlı÷ın ço÷unlu÷a, alt parti ku-
rumlarının üst parti kurumlarına ba÷-
lılı÷ını ifade eden demokratik merke-
ziyetçilik konusu, Lenin'in özellikle
üzerinde durdu÷u bir konudur. Ve
partinin varlı÷ı ile yoklu÷u bir anlam-
da bu ilkenin gere÷ince uygulanma-
sına ba÷lıdır.
Lenin bir partide demokratik mer-
keziyetçili÷in önemini úu úekilde or-
taya koyar: "ùimdi örgütlenmiú bir
parti haline geldik, bu bir otoritenin
kurulmalını gerektirir, fikir gücünün
otorite gücüne dönüútürülmesini ge-
DEVRøMCø SOL GÜÇLER'in bugüne kadarki
geliúiminin, en geniú kitleleri kucaklayabilmesinin
altında yatan gerçek ise illegal mücadele ve
örgütlülü÷ün temel alındı÷ı legal-illegal mücadele
ve örgütlenmenin diyalektik birli÷idir. Bu da her
türden reformist ve oportünistin bir türlü
anlayamadı÷ı bir olgudur.
rektirir, alt parti kurumlarının üst ku-
rumlara ba÷lılı÷ını gerektirir."(9)
Ancak bugün oldu÷u gibi dünde
küçük burjuvazinin "otorite" düú-
manlı÷ı sözkonusudur ve bugün ol-
du÷u gibi dün de küçük burjuvazi-
nin örgütsel iúleyiúten anladı÷ı her-
kesin "kafasına yatanı" yapmasıdır.
Ve baúı bozukluk teorik ve pratik
sorunlarıyla Lenin'in ve Bolúevik
partinin önünde kimi zaman çözüm-
lenmesi gereken acil konulardan biri
olmuútur! ùöyle tanıtıyor bu baúı-
bozukları Lenin: "Aristokratik anar-
úizm özel olarak Rus nihilistinin nite-
li÷idir. Rus nihilisti, parti örgütünü
ürkünç bir 'fabrika' olarak düúünür;
parçanın bütüne ve azınlı÷ın ço÷un-
lu÷a ba÷lılı÷ını 'kölelik' olarak gö-
rür; (...)bir merkezin yönetiminde iú
bölümü yapılmasını insanların 'çark
ÇÖZÜM 28
diúlileri' haline getirilmesi gibi görür
ve bu davranıúa traji-komik feryatlar-
la karúı çıkar; (...)partinin örgüt tüzü-
÷ünden sözetmek insanı tüzü÷ün
tümünden vazgeçirecek aúa÷ılayıcı
bir tiksintiyle karúılanır"(0)
Aynı "traji-komik" feryatları bu-
gün de duyuyoruz. Ama bu canhı-
raú feryatların kuru gürültüden baú-
ka birúey olmadı÷ını ve olamayaca-
÷ını RSDøP deneyinden çok iyi bili-
yoruz. Sovyet devriminin belirli dö-
nemlerine baktı÷ımızda Leninist parti
modelinin bu ilkesinin ne denli ya-
úama ve mücadeleye uygun oldu-
÷unu daha iyi kavrayabiliyoruz.
905 ùubat Devrimine kadar Bol-
úevik partisi katı bir merkeziyetçilik
uygulamasaydı, siyasi arenada ken-
disine yaúam úansı bulamazdı. Parti-
nin merkezini ve kadrolarını Okraha-
na'dan korumak, her koúulda kesin-
tisiz mücadeleyi sürdürmek, gizli,
dar profesyoneller örgütünü gerekti-
÷i gibi, parti kararlarının alınmasın-
da ve parti kademelerine atamalar-
da katı bir merkezili÷i gerektiriyor-
du. Koúullar de÷iúince örgütsel iúle-
yiú de de÷iúti.
905 ùubat Devrimi sürecinin ge-
tirdi÷i özgürlük ortamında partide
demokratik yan a÷ırlık kazandı. Da-
ha sonra koúullar de÷iúince bu iúler-
lik farklı biçimlere büründü. Yaúa-
nan deneylerde görüldü÷ü gibi Le-
ninist partide demokrasi her zaman
ve her koúul altında geçerli de÷ildir.
Bolúevik partisinin devrimci özünü
almak yerine, úemalarına ba÷lı kala-
rak uygulamaya koyanların anlaya-
madıkları nokta, iúte bu demokrasi-
nin hangi zamanda ve koúulda iúler-
lik kazanaca÷ıdır. Partide demokra-
si ilkesinin iúlerli÷ini mutlaklaútıran-
lar, Bolúevik partisinin çelik gibi bir
disiplini nasıl sa÷ladı÷ını ve dünya-
da ilk kez proletarya devrimini ger-
çekleútirdiklerini, sözde ne söylerler-
se söylesinler anlayamamıúlardır.
Merkezilik onlar için anti-demokra-
tiklikle, bürokratiklikle, parti diktatör-
lü÷üyle özdeútir. Merkezili÷in de-
mokratikli÷e kurban edildi÷i nokta-
dan sonra, çok kanatlılık, çok mer-
kezlilik, meúrulaúacak ve örgüt di-
siplininin ortadan kalkması kaçınıl-
maz olacaktır. Bu da zaferi de÷il
hüsranı getirecektir.
2-Leninist parti koúullara ve za-
mana göre illegal ve legal örgütlen-
me arasındaki iliúkiyi en iyi biçimde
kurabilen partidir. Baskı koúulların-
da parti, gövdesini illegaliteye otur-
tur. Legal faaliyetler çeúitli biçimler-
de kitle örgütleri ve kitlelerle ba÷lantı
içersinde sürdürülür. øllegal örgüt-
lenme legal örgütlenme içerisinde
geniú bir iliúki a÷ı kurar. Koúulların
de÷iúmesi, burjuva yasallı÷ının zor-
lanması ile legal örgütlenmenin yo-
lu açıldı÷ı durumda ise parti, gövde-
sini legale taúır. Legalde mücadele-
yi sürdüren parti, devrimi gerçekleú-
tirip iktidarı aldı÷ı sürece kadar ille-
gal örgütlenmesini da÷ıtmaz. øllegal
örgütlenme proletarya partisinin her
koúul altında mücadeleyi sürdürme-
sinin temel güvencesidir. Böyle ya-
pılmazsa koúulların de÷iúti÷i ve ya-
sallı÷ın ortadan kalktı÷ı noktada,
parti tamamen hareketsiz duruma
düúer ve burjuvazi karúısında müca-
deleyi sürdüremez hale gelir. Avru-
pa'da faúizmin yükseldi÷i dönemde
legal ve illegal iliúkiyi kuramayan ve
legalitedeki baúarılardan baúı dö-
nen komünist partileri, faúizmin ikti-
darı sırasında çok kısa sürede yenil-
miúlerdir. Faúizm legalde olan ko-
münist örgütleri çok kısa sürede da-
÷ıtmıútır. Ülkemizde de buna ben-
zer örnekler çokça yaúandı, yaúanı-
yor. Sömürge tipi faúizmi ve demok-
rasi oyununu kavrayamayan refor-
mistler oligarúinin çok sık tuza÷ına
düúüyorlar. Zamanlarını parti açıp
kapamada harcıyorlar. Yasallı÷ın dı-
úına çıkmama üzerinde burjuvaziyle
uzlaúan reformist partiler varolan sı-
nırlı demokratikli÷in açık faúizmin

geliúiyle birlikte ortadan kaldırıldı÷ın-
da açıkta kalmıúlar ve faúizme tesli-
miyetten baúka bir úey yapamamıú-
lardır. Böyle partilerce illegalite tehli-
keli görüldükçe kendilerine yaúadık
sa÷landı÷ı koúullarda burjuvaziyle
uzlaúmaktan, yaúadık ortadan kal-
kınca da burjuvaziye teslimiyeti seç-
mekten baúka yapacak bir úeyleri
yoktur. Ülkemizde oynanan demok-
rasi oyunu soldaki reformist partile-
re iki rol biçiyor. Uzlaúma ve yasal-
lık içerisinde demokrasi mücadele-
si! Düdü÷ün çalınıp yasallı÷ın orta-
dan kaldırıldı÷ı noktada teslimiyet!
DEVRøMCÎ SOL GÜÇLER'in mü-
cadele geçmiúinde ise ne bu tür-
den bir anlayıúa ne de böyle bir
misyona rastlayanlayız. DEVRøMCø
SOL GÜÇLER'in bugüne kadarki
geliúiminin, en geniú kitleleri kucak-
layabilmesinin altında yatan gerçek
Faúizmin egemen oldu÷u bizim gibi ülkelerde
Markist-Leninist bir partiye damgasını vuran
illegalitedir.
Bugünkü aúamada DEVRøMCø SOL GÜÇLER'in
önündeki ana görev, kadrolaúmada ifadesini bulan
partileúme sürecini tamamlayabilmektir. Bu
partinin illegal olması tartıúılmaz bir olgudur.
se illegal mücadele ve örgütlülü-
÷ün temel alındı÷ı legal-illegal mü-
cadele ve örgütlenmenin diyalektik
birli÷idir. Bu da her türden reformist
ve oportünistin bir türlü anlayamadı-
÷ı bir olgudur. Burjuvazinin ve kü-
çük burjuva aydınlarının etki alanın-
da kaldıkça da kavrayamayacaklar-
dır. Bu geliúim karúısındaki çaresiz-
liklerinin sonucu ise úaúkınlık ve
DEVRøMCø SOL GÜÇLER'e daha
fazla saldırıdır.
DEVRøMCø SOL GÜÇLER açısın-
dan bugünkü koúullarda ana görev
partileúme sürecinin temel halkası
olan kadrolaúmayı sa÷lamak ve bu
yönde katedilen mesafeyle orantılı
olarak illegal yapıyı
sa÷lamlaútır- mak olmalıdır. Bu
sürecin tamam-
lanmasına, yani amaçlanan
partinin soruúturulmasına ba÷lı
olarak legal
parti DEVRøMCø SOL GÜÇLER açı-
sından bir önem taúır mı?
Soruya cevap vermeden önce
her türlü yanlıú anlaúılmaya karúı
DEVRøMCø SOL GÜÇLER açısın-
dan konuya iliúkin temel noktaları
bir kere daha sıralamak gerekir.
-Faúizmin egemen oldu÷u bizim
gibi ülkelerde Marksist-Leninist bir
partiye damgasını vuran illegaldedir.
-Bugünkü aúamada DEVRøMCø
SOL GÜÇLER'in önündeki ana gö-
rev, kadrolaúmada ifadesini bulan
partileúme sürecini tamamlayabil-
mektir. Bu partinin illegal olması tar-
tıúılmaz bir olgudur.
Bu iki ana noktayı vurguladıktan
sonra yasal bir partinin DEVRøMCø
SOL GÜÇLER açısından bir önem
taúıyıp taúımayaca÷ına gelebiliriz.
Evet legal mücadelenin her ala-
nında oldu÷u gibi, parlamenter mü-
cadele alanında da Marksist-Leni-
nistlerin bir kolu olması teorik ola-
rak yadsınamaz. Bu kolun geliúme-
lerin seyrine ba÷lı olarak nasıl biçim-
lenece÷ini bugünden belirleyebil-
mek olanaklı olmasa da, teorik ola-
rak yasal bir parti halinde biçimlene-
bilmesi de ihtimal dıúı de÷ildir.
Ancak legal mücadelenin bir par-
çası olarak (Duma'daki Bolúevik
grup hatırlansın) ihtimal dahilinde
düúünebilece÷imiz bu durumun
hangi ihtimallerde sözkonusu ola-
mayaca÷ını da kesinlikle ortaya ko-
yarak konuyu kapatmak istiyoruz.
-Legal parti, illegal yapının belirle-
yicili÷inde sürdürülen legal-illegal
mücadelenin, legal platformunun
bir parçası olmanın dıúında bir iúle-
ve sahip olmayacaktır. Bu iúlevin le-
gal alan içindeki önemini ve yerini
PARTø
ise bir bütün olarak mücadelenin
ulaúmıú oldu÷u seviye belirleyecek-
tir. Legal parti devrimi yapacak ör-
güt de÷ildir. Ancak illegal partiye
yardımcı bir fonksiyon görebilir.
-Temel iúlevi oligarúinin çeúitli
manevralarında figüran olmak de-
÷il, bu manevraları iflas ettirecek bir
çizgiyi uygulamak úeklinde biçimle-
necektir. Bu anlamda çizgisini belir-
leyecek olan kıstas uzlaúma-diya-
log vb. de÷il, devrime hizmet ola-
caktır.
-Bu koúullar mevcut olmadıkça,
yaratılmadıkça legal parti bir aldat-
macadan baúka bir úey de÷ildir ve
devrime de÷il, düzenin meúrulaúma-
sına, sınıf çatıúmasına de÷il, sınıf iú-
birli÷ine hizmet edecektir. Bu tür
partilerin varlı÷ı ve kime hizmet ettik-
leri sır de÷il. Bugünkü koúullarda le-
gal bir parti oligarúiye hizmet etmek-
ten baúka bir iúlev göremez.
3-Leninist parti RSDøP'in tarihsel
evriminin belli bir aúamasında hizip
özgürlü÷üne, çok merkezlili÷e gere-
ken kesin tavrı almıútır. Hizipleúme,
bloklaúma ve partinin eylem birli÷ini
ortadan kaldıran her türlü grup-
laúmayı bizzat yaúayan Bolúevikler,
hizip özgürlü÷ünün devrime ve sos-
yalizme verdi÷i zararları öz deneyle-
riyle ö÷renmiúlerdir. Leninist parti
burjuvaziye parti içersinde destek
vermek anlamına gelen hizip özgür-
lü÷ünü reddeder. Birleúik Sosyalist
Parti, Komünist Parti yaratma adına
bugün ülkemizde illegalite terkedi-
lip legaliteye çakılıp kalınıyor. Parti-
nin disiplinini ortadan kaldıracak úe-
kilde demokratik merkeziyetçilik ilke-
sinin merkezi yanı törpüleniyor. Her-
úey dempkratiklikle ölçülmeye baú-
lanıyor. Örgütlenmeler gevúek libe-
ral örgütlenmelere dönüútürülüyor.
Bugün çok kanatlılık, çok seslilik
sözlerinin altında yatan gerçekler
bunlara yol açıyor. Bu tavırlarını sür-
dürenlerin Leninist partinin adını
a÷ızlarına almaları bir úeyi de÷iútir-
meyecektir. Onların yaptı÷ı tam iki-
yüzlüce bir tavırla Leninist örgütlen-
menin ilkelerini kökten ortadan kal-
dırmaktan baúka birúey de÷ildir.
4-Leninist parti bütün mücadele
biçimlerine açıktır. Hiçbir mücadele
biçimini reddetmez. Çarpıúma bi-
ÇÖZÜM 29
 PARTø
çimlen sorununu tarihsel ve iktisadi
açıdan ele alır. Lenin'in bu konuda
söyledikleri çok açıktır "iktisadi evri-
min de÷iúik aúamalarında siyasal,
ulusal-kültürel, canlı koúullardaki de-
÷iúimlere ba÷lı olarak de÷iúik biçim-
leri ortaya çıkar, bunlar baúlıca çar-
pıúma biçimlen olurlar, bununla ilgili
olarak ikinci dereceden tamamla-
yıcı mücadele biçimleri de de÷i-
ú ir .( ! )
øúte bunu anlayamayan bütün ül-
kelerin oportünist-revizyonist-refor-
mistleri Bolúevizmin tarihsel geliúimi-
nin özgünlü÷ünü úemalaútırıyorlar.
Kendi ülke devrimlerinin yolunu bu
úemalara bakarak çiziyorlar. Onlara
göre her ülkenin devrimi Bolúevik
Partisinin izledi÷i yolu izlemek zo-
rundadır. øúte bunun için silahlı mü-
cadelenin temel mücadele biçimi ol-
du÷u ülkelerde ne devrimin geliúimi-
ni, ne de devrimi gerçekleútirecek
partinin oluúumunu kavrayamazlar.
Silahlı mücadelenin zorunlu oldu÷u
tüm sömürge, yeni-sömürge ülkeler-
de, yani iktisadi evrimin farklı geliúti-
÷i ülkelerde partinin silahlı mücade-
lenin temel oluúuna göre örgütlen-
mesi daha baútan politik-askeri nite-
liklere uygun olarak oluúması bu
oportünist anlayıúlarca hep narod-
nizm, maceracılık olarak görülüyor.
ùunu söylemek gerekir, Rusya baú-
kadır, Çin, Küba daha baúkadır.
Farklı nesnel koúullarda Bolúeviz-
min örgüt úemasını ve mücadele ev-
rimini oldu÷u gibi kopya etmek, bir
yanıyla dogmatizm ise di÷er yanıyla
reformizmden baúka bir úey olma-
yacaktır.
Baútan savaú örgütü olarak ku-
rulmayan, Bolúevik partisini taklide
çalıúan bu tür örgütler, kitlelerle hiç
bir zaman bütünleúememiútir, onla-
rın mücadelesini iktidara yönelteme-
miúlerdir. Hep geride kalmıúlardır.
Nitekim Bolúevik parti modelini
karikatürleútirerek tüm güçlerini mer-
kezi bir yayın organı etrafında yürü-
tülecek ajitasyon-propagandaya yö-
nelten bu yapılar 70 yıllık sol hare-
ketin tarihinde ancak 'bir arpa bo-
yu' yol alabilmiúlerdir. Ülke gerçek-
lerinden kopuk bir anlayıúla merke-
zi yayın organı etrafında örgütlen-
me çalıúmaları da kötü bir taklit ol-
ÇÖZÜM 30
maktan öteye gidilememiú, Türkiye
devrimci hareketine de÷eri ölçüle-
meyecek zaman ve eleman kaybı-
nın acısı yaúatılmıútır.
Bugün ise dogmatizmden kurtul-
mak adına burjuva ideolojisinin açtı-
÷ı úemsiyenin altına sı÷ınılarak II.En-
ternasyonal döneklerini aratacak bir
örgütlenme ve mücadele anlayıúı
savunulmaktadır. Bu durum devrim-
ci hareketin iç sorunu gibi bir görü-
nümle ortaya çıkmıú olsa da fazla
zaman geçmeden burjuvaziyle bir-
likte devrimci mücadeleye cephe-
den saldıran çeúitli yapılanmaların
vücut bulmasıyla sonuçlanacak bir
geliúimin baúlangıcı sayılmalıdır.
ùimdiye kadar dillerinden düúür-
medikleri, bireysel terörist, macera-
cı, narodnik anarúist vb. suçlamala-
rı, bn süre sonra bazılarının literatü-
ründe "Komünist, Marksist-Leninist,
Legal mücadelenin her alanında oldu÷u gibi,
parlamenter mücadele alanında da Marksist-Leninistlerin
bir kolu olması teorik olarak yadsınamaz. Bu kolun
geliúmelerin seyrine ba÷lı olarak nasıl biçimlenece÷ini
bugünden belirleyebilmek olanaklı olmasa da, teorik
olarak yasal bir parti halinde biçimlenebilmesi ihtimal
dıúı de÷ildin
Stalinist" úeklindeki "küfürlere" dö-
nüúmesi sürpriz olmayacaktır. Çün-
kü bugün Marksizm adına piyasaya
sürdükleri örgütlenme ve mücadele
anlayıúları onları bu platforma ite-
cek kadar burjuvaziye yakındır.
5-Leninist parti anlayıúı proletar-
yanın tek parti ile temsil edilmesini
gerekli kılar ve proletarya partisi ikti-
darını hiçbir parti ile paylaúmayı ka-
bul etmez.(2) Devrim düúmanları-
nın, proletarya diktatörlü÷üne karúı
kullanaca÷ı bir güçten baúka bir
úey olmayacak olan di÷er sınıfların
partilerine örgütlenme özgürlü÷ü ta-
nımak burjuva demokrasisine, so-
yut özgürlüklere özenmekten baúka
bir anlama gelmez. Proletarya dikta-
törlü÷ü úartlan altında sınıf mücade-
lesi de÷iúik biçimler altında sürer-
ken, örgütlenme özgürlü÷ünü ka-
bul ettikten sonra burjuvazinin bu
örgütlere sızmayaca÷ını söylemek,
kapitalizmin restorasyonundan, kar-
úı devrimin kıúkırtmalarından bir úey
anlamamaktır. Kronútad Ayaklanma-
sı bu konuda derslerle doludur. Bu
karúı devrimci ayaklanma Bolúevik-
lerden daha sol sloganlarla örgüt-
lenmiú ve proletaryanın iktidarını yık-
maya yönelmiútir. Bu, parti içinde
geliúen bir durum olmasıyla daha kı-
sa sürede etkisiz kılınabilmiútir. Parti
dıúında örgütlenen ve baúka bir
parti önderli÷inde gündeme gelen
bir ayaklanmanın, karúı devrim giri-
úiminin çok daha tehlikeli olaca÷ını
söylemek için kahin olmaya gerek
yoktur.
DEVRøMCø SOL GÜÇLER YENø
TøPTE LENøNøST BøR PARTø
YARATMAK øSTøYOR
DEVRøMCø SOL GÜÇLER yeni
tipte Leninist bir parti yaratmak isti-
yorlar. Ve bunu ülkemizde gerçek-
lestireceklerdir.
Burada biraz durmak ve yeni tip-
te Leninist parti kavramının ne anla-
ma geldi÷ini açıklamak istiyoruz.
Yeni tipte Leninist parti Emperyaliz-
min lll.bunalım döneminde yeni-sö-
mürge ülke devrimcilerinin örgütlen-
me biçimidir. Leninist örgütlenme il-
kelerinin yeni-sömürge ülke somutu-
na uygulanması, yeni tipte Leninist
parti kavramının özüdür. Leninist ör-
gütlenme ilkelerinin kesinlikle korun-
masına karúın "Yeni Tipte" niteleme-
sinin kullanılması, esas olarak opor-
tünist dogmatizmin ve úablonculu-
÷un yarattı÷ı bulanıklık içinde öz-
günlü÷ü ve Marksizm-Leninizmin
esas yönünün yaúayan özü
oldu÷u-nü vurgulamaya yöneliktir.
Yeni tipte Leninist parti ile klasik
Leninist parti arasındaki en önemli
fark yeni tipte Leninist partinin ön-

gütlenme ilkesinin politik-askeri bir-
lik ilkesi olmasıdır. Bu örgütlenme il-
kesi, yeni-sömürge ülke koúulların-
da temel mücadele biçiminin silahlı
mücadele olmasının sonucudur. Bu
temel mücadeleyi sürdürecek örgüt-
lenmenin politik-askeri niteli÷e sahip
bir örgütlenme olması zorunludur.
Bugün ülkemizde "Marksist-Leni-
nist iddialı birçok "parti" var. Ama
bunların hiçbirisi Leninist savaúçı
partinin ruhuna uygun ortaya çıkma-
mıútır. Bunların ço÷u üç beú küçük
burjuva aydınıyla üç-beú sendika
bürokratının bir araya gelerek oluú-
turdu÷u partilerdir. Bunların hiçbiri-
nin Leninist partiyle bir iliúkisi yok-
tur. Ülkemizde halkın adlarını bile te-
laffuz edemedi÷i bir parti enflasyo-
nu vardır. Ve yıllardır faaliyet göster-
dikleri halde hiçbiri kitlelere gideme-
miúlerdir. Kısır döngü içerisinde dö-
Yeni tipte Leninist parti ile klasik Leninist parti
arasındaki en önemli fark, yeni tipte Leninist partinin
örgütlenme ilkesinin politik-askeri birlik ilkesi
olmasıdır. Bu örgütlenme ilkesi, yeni-sömürge ülke
koúullarında temel mücadele biçiminin silahlı
mücadele olmasının sonucudur.
nüp duruyorlar. Kitleler edebiyatını
dillerinden düúürmedikleri halde, kit-
elerin dıúındadırlar.
Biz böyle daha baútan ölü do÷-
muú partiler kurmayaca÷ız. Bizim
kuraca÷ımız parti sınıf mücadelesi-
nin her alanında kitleleri devrim mü-
cadelesine çekmek için savaúan bir
parti olacaktır. øúçi ve emekçi sınıfla-
ra güven verecek, devrim umudu
aúılayacak, kitleleri silahlandırıp sa-
vaúa ve iktidarı almaya hazırlayacak
bir parti olacaktır.
Bizim partimiz silahlı mücadele-
lenin temel oldu÷u ülkemizde
askeri alanı da içinde taúımak
zorundadır, bugün ülkemizde
parti, sınıf müca-delesi
emperyalizme ba÷ımlılıktan,
faúizmin baskı ve terörünün varol-
masından dolayı daha baútan poli-
tik ve askeri bir örgüt olmak zorun-
dadır.
Biz, silahlı mücadeleyi hayata ge-
çirecek, kitleleri politik kitle
mücade-
lesinin silahlı-silahsız tüm biçimleriy-
le örgütleyecek, kitlelerin en küçük
bir muhalefetini devrime kanalize
edecek, her koúulda savaúı sürdüre-
cek bir örgütten söz ediyoruz.
Açık faúizm geldi mi mücadeleyi
tatil etmeyen, göçmenli÷i seçme-
yen, burjuvaziye teslim olmayan,
halkın önünde savaúan bir örgüt he-
defliyoruz.
Bizim partimizde, devrimci müca-
delenin parçalanmasına yol açan hi-
zip özgürlü÷ü kendisine yer bula-
mayacaktır, tartıúma klübü olmaya-
caktır. Bizim partimiz faúizmin baskı
koúullan gözönüne alındı÷ında mer-
keziyetçili÷i katı biçimde uygulamak
durumunda olacaktır.
Dogmatik ve taklitçi olmayan, ya-
ratıcı ve kitleleri örgütleyici bir parti
olacaktır. Bugün böyle bir partiye
iradi bir süreç yaúanarak varılmak
zorundadır. Partileúme sürecinde
merkeziyetçilik ilkesi kendi örgütsel
özgünlü÷ü içerisinde egemen ol-
mak zorundadır. ødeolojik birlik sa÷-
lamak ve kadrolaúma olarak da ta-
nımlanan bu süreçte, savaúçı bir
partiye uygun örgütlenmeler oluútu-
rulacaktır.
Partileúme süreci her úeyiyle ken-
disini devrime adamıú, özverili kad-
roların birikiminin sa÷lanmasına ihti-
yaç duyuyor. Kadroları birbirine yol-
daúça iliúkilerle ba÷layan, soyut tü-
züklere ve baúka ülke partilerinden
kopye edilmiú programlara sarılma-
yan, onları sadece bir deney olarak
kavrayan bir parti olacaktır. Onları
birbirine ba÷layan, mücadele içeri-
sinde yaratılan devrimci gelenekler,
de÷erler, ilkeler ve devrimci yaúa-
mın bir yaúam felsefesi olarak be-
nimsenmesidir.
Bizim partimiz her kongrede ve-
ya konferansta merkez komitesini
PARTø
revizyonistlikle, hainlikle suçlayarak
tasfiye eden, parti içi darbecili÷i ve
hizipleúmeyi meúrulaútıran, birbiri-
nin kuyusunu kazanların yer aldı÷ı
bir parti olmayacaktır. Leninist ör-
güt anlayıúının yıllar önce mahkûm
etti÷i parti içi hizip özgürlü÷ünü baú-
tan kabul edenlerin ve bunu savu-
nanların karúısında olacaktır.
Ama öncelikle de bizim partimiz,
uzlaúmacı, statükocu bir düzen par-
tisi gibi de÷il, devrime öncülük ede-
cek savaúçı bir parti olacaktır.
Her koúul altında yasallaúmak
için burjuvaziden icazet dilenen,
mücadelesini burjuva demokrasisi-
nin sınırları dıúına taúımayan her tür-
lü reformist parti ile mücadele ede-
cektir. Sosyalist demokrasinin iúleyi-
úindeki tıkanıklı÷ı sözde açmak için,
Troçkizmin cephaneli÷inden yararla-
narak sosyalizm úartlarında çok par-
tilili÷i savunanlara karúı çıkacaktır..
Bizim partimiz halkımızın örgütlü
gücü, emperyalizme ve oligarúiye
karúı bir savaú örgütü, halk devrimi-
nin öncü, devrimci halk iktidarının
sosyalizme ve sınıfsız topluma ilerle-
yiúin motoru olacaktır.
Bizim partimiz, Türkiye'nin úartla-
rında yaratılan Marksist-Leninist sa-
vaúçı bir parti olacaktır. •
DøPNOTLAR
)Stalin, Örgütlenme üzerine, S,: 65
2)Lenin, Aktaran Stalin, Leninizmin øl-
keleri, Sy:3
3)Lenin, Nisan Tezleri ve Ekim Devrimi
4Lenin, Örgütlenme Üzerine, S,:8
5)Age,S,:7-8
6)Mao, Yeni Demokratik Devrim,
Sy:9
7)F.Castro, Castro Konuúuyor, Sy:
8) Nikaragua, Sandinist Halk Devri-
mi, Sy:45
9)Lenin, Bir Adım øleri øki Adım Geri,
Sy: 99-200
0)Lenin, Age, Sy:228
)Lenin, Aktaran W.Pomeroy, Geril-
la Savaúı ve Marksizm, Sy:93
2) Anti-emperyalist, anti-oligarúik
devrimde Proletarya partisi iktidarı ele
geçirdi÷i çeúitli halk kesimlerinin örgüt-
leriyle iktidarı paylaúmak zorunda kala-
bilir. Bu nesnel bir durumdur.
ÇÖZÜM 3
 ÇÖZÜM SOSYALøZMDE

osyalist dünyada bugün Marksist-Leninist teori,

ideoloji, politika, ilke, de÷er ve geleneklerle ba÷-
daúmayan, Marksizm-Leninizmin önüne koydu-
÷u yeni bir dünya hedefiyle, sınıfsız topluma
ulaúma amacıyla çeliúen olaylar yaúanıyor.
Bu olaylar bir yerde, emperyalist dünyanın sosyaliz-
me karúı yöneltti÷i yalan ve demagojilerle, adice karala-

SOSYA
malarla örülmüú ideolojik, politik saldırılarına arayıp da
bulamadı÷ı de÷erde büyük bir kaynak yarattı. Bu olay-
lar emperyalizmin ideolojik-politik saldırılarına aynı koro-
da katılan sabık Marksistlerin eleútirileriyle de birleúin-
ce, sosyalizmin ne olup olmadı÷ı, Marksizm-Leninizmin
neleri baúardı÷ı adeta bu kesimlerce "tartıúılır" hale geti-
rildi. Ve Marksizm-Leninizmin hedefine ulaúıp ulaúama-
ması konusunda burjuva cephesinden bir kuúku ve gü-

SORUNLARI
vensizlik sürekli pompalandı, canlı tutuldu.
Ama önemli olan burjuvazinin bu yola baúvurması
de÷il, sosyalist dünyada, sosyalizmin gelece÷ine iliúkin
yaratılan kuúku ve güvensizliktir. Sosyalist dünya, bu-
günkü süreçte her zamankinden daha çok içerden han-
çerleniyor. Emperyalizmin ideolojik saldırısına, giderek
sosyalist cepheden bir ideolojik saldırının eúlik etmesi,
konunun gelinen noktada Marksist-Leninistler açısın-

dan kazandı÷ı ciddiyeti gösteriyor.
Daha somut ifade edilirse, sosyalizme yönelik ideolo-
jik saldırıların solda yankı bulması saldırının gücünü
gösteriyor. Bu güç, sosyalist dünyada tartıúmasız etkileri
olan, sosyalizmin iki büyük gücünde (Sovyetler Birli÷i
ve Cin) ortaya çıkan ve onlardan tüm sosyalist dünya-
ya yayılan politikalardan ve bu politikaların sorunlar kar-
úısında çözümsüzlüklerinden kaynaklanıyor.
Sosyalist devrimini yapmıú birçok ülkenin. Marksist-
Leninist sa÷lamlıklarını, saflıklarını, yaratıcı ve devrimci
ruhunu koruyamamaları, proletarya partilerinin sa÷a so-
la sapmaları sonucu sorunları birikti ve birçok noktada
sosyalizmi yıpratan tıkanıklıklar haline dönüútü. Sorun
bu kadarla kalmadı. Daha kötüsü, bu çözümsüzlükler
karúısında sosyalist güçlerin ve proletarya partilerinin
bu tıkanıklıkları açacak formülleri ve yöntemleri, sosya-
lizmin dünyanın yansına yakınında uygulanan 70 yıllık
deneyimi içerisinde arayıp bulacakları yerde, daha da
sa÷a kayarak kapitalist reçetelere yeniden baúvurmakta
aramalarıdır.
Açıkçası, sosyalist dünyada, burjuva liberalizmine ka-
pıları açan reform rüzgarları esmeye baúladı. Piyasa
ekonomisi, bireysel zenginleúmeye öncelik tanıma, kâr
ve rekabet hırsı, maddi özendirme yöntemlerinin artıúı;
"demokratikleúme" adına çok partilili÷e, ba÷ımsız sendi-
kalaúmaya, burjuva parlarnentarizmine dönüú yolunu
açma; "dıúa açılma", "modernleúme", "yeni teknolojileri
getirme" adına sosyalist ekonomiyi açgözlü emperyalist
tekellerin yatırım yapacakları kadar elveriúli alanlar hali-
ne getirme çabaları, sosyalizmin tıkanıklıklarını açacak
yöntemler olarak görüldü. Sosyalist de÷erler, ilkeler, bu
kapitalist yöntemlere bulaútırıldı. Marksizm-Leninizmin
saflı÷ı bozuldu. Sosyalist de÷erler yozlaúmaya, gelenek-
ler unutulmaya baúlandı. Kısacası kapitalizm bütün pis-
ÇÖZÜM 32
SOSYALø
liklerini, çürüme ve kokuúmasını, bunalımının sonuçları-
nı bu ekonomik politik reçetelerle birlikte sosyalizme
taúıdı. Ve sosyalist de÷erlerden çok úey alıp götüren ve
liberal çözümlerde ısrarlı olundukça da götürecek olan
yolsuzluk, rüúvet, adam kayırma, bireysel zenginleúme
hırsı, lüks yaúama tutkusu ve kapitalist de÷erlere özen-
me geliúti.
Kapitalist dünyayı yıkıma u÷ratan ve altyapısından
üstyapısına derinden sarsan 929-933 dünya bunalı-
mından hemen hiç etkilenmeyen, kapitalist dünyada
üretim gerilemeleri ve yıkımlar yaúanırken, tarım ve sa-
nayide dengeli bir biçimde dev adımlarla ilerleyen güç
Sovyetler Birli÷i'ydi. Sosyalist dünya; bunalım, üretimde
gerileme, yıkım, enflasyon, iúsizlik diye bir úey tanımı-
yordu. Stalin "Bizim rejimimiz bu hastalıklara yakalan-
maz. Çünkü iktidar bizim elimizdedir. Çünkü biz ekono-
miyi planlıyoruz" derken bu farkı ifade ediyordu. Merke-
zi planlamayla iúsizli÷i, rekabet anarúisini ve enflasyonu
yenen sosyalist dünyada bu tür hastalıklar ortaya çıktı.
Kapitalist dünyadan alınan yöntemlerle sosyalist ilerle-
menin önündeki engellerin aúılaca÷ı sanılırken, yeni en-
gellerle karúılaúıldı. Çözümsüzlüklere uygulanan yanlıú
politikalar, yeni çözümsüzlüklerin kayna÷ı oldu ve çö-

LøZMøN
NIN ÇÖZÜMÜ
ZøMDEDøR-I
Arif SOYLU
zümsüzlükierin sınırlarını geniúletti.
øçte, sosyalist ekonominin inúası için kültür devrimi-
nin kesintisiz sürdürülmesi ve sosyalist insanın yaratıl-
ması görevinin öne çıkarılması yerine, ekonomizmin
sı÷ düúüncelerinden hareketle "daha çok sanayileúme
ve daha çok makineleúme"nin öne çıkarılması, kollektif
iliúkilerin zayıflatılması, devrimci dinamizmin giderek kö-
reltilmesi ve insanların hantallaútırılması, bireycilik... Ya
da zaman zaman salt politikayla, ideolojiyle insanların
karınlarını doyuraca÷ını sanan çocuklukların yarattı÷ı
boú hayaller...
Dıúta, enternasyonalizmin devrimci kardeúli÷ini, dost-
lu÷unu, sosyalist güveni güçlendirip, halkların mücade-
lesini ve devrimleri desteklemeyi baúat politikalar haline
getirmek yerine; pragmatizm, büyük ulus úovenizmi ya
da "tek sosyalist ülke" milliyetçili÷i, dargörüúlülü÷ü, süb-
jektivizm, içe kapanma, ideolojide suni ayrımlar yarat-
mak ve uluslararası politikalarda düúman kardeúler po-
zisyonuna düúmek gibi yanlıú ve sosyalizmle çeliúen
politikaları sosyalizm adına uygulamak.
Daha da ilerisi, sosyalist halklar, güçler ve partiler
arasında zorlama, tepkisel düúmanlıklar yaratmak, çatıú-
malara girmek; adeta "enternasyonalizm yoktur ve ol-
ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
mayacaktır" düúüncesini yayan emperyalist beklenti ve
demagojik propagandaları haklı çıkarırcasına, enternas-
yonalizmi geliútirici devrimci giriúimlerin öncülü÷üne so-
yunmamak; emperyalizm karúısında savunmaya geç-
mek, devrimlerden uzak durmak anlamına gelen "ba-
rıú") korumayı her úeyin önüne koymak, emperyalizmi
çöküúe götürecek çeliúkilere çözüm aramak ("tek dün-
ya sistemi" görüúleri vb.), burjuvaziye do÷rultulan silah-
ların indirilmesi ça÷rıları, uzlaúma, olaylara sınıfsal de÷il
salt insansal açıdan bakmaya baúlamak...
Tüm bunlar: Marksizm-Leninizmin de÷il ama. Mark-
sizm-Leninizmi, emperyalist ülke ve güçlerin kabul ede-
ce÷i noktaya kadar revizyona tabi tutmanın ve temel il-
kelerin ve de÷erlerin bozulmasının sonuçlarıdır. Bu ise
pratikte toplumsal geliúmeye bürokratlaúma. iúsizlik,
rüúvet, milliyetçilik, bireycilik vs. biçimlerinde çok yönlü
yansımıútır.
Bir bunalımı atlatamadan peúinden bir yerlisiyle sar-
sılan, insanı topluma yabancılaútıran ve inúam de÷erleri
sömürü, kâr ve açgözlülükle ezip gecen, insanlı÷a vere-
cek hiçbir úeyi kalmamıú olan kapitalizmin hamileri, sos-
yalist dünyada, kendi durumlarına benzer çözümsüzlük-
ler ve olumsuzluklar gördükçe zafer çı÷lıkları atıyorlar.
"Vietnam, Sovyet, Çin, Etopya, Polonya, Macaristan
halklarının özgürlük mücadeleleri"ne () kesin destek
vaadediliyor. Bo÷azına kadar pislik ve çirkefe batmıú
kapitalizme herhalde sosyalist ülkeler tarafından bugü-
ne kadar böyle büyük bir iyilik yapılmamıútı! Sosyalist
dünyadan uzatılan yardım eli. kapitalist dünyada çılgın-
ca bir sevinç yarattı. Boú bir umut olsa da halkların ka-
fasını bulandırmak, tatlı kârlarıyla biraz daha safahat
sürmek için kapitalist dünyanın sözcüleri, ideologları ve
bu dünyayla göbek ba÷ı olan aydın bozuntuları; sosya-
lizmi bir cennet sanıp hayal kırıklı÷ına u÷rayan Mark-
sizm dönekleri, hepsi birden "sosyalizmin iflas etti÷i"ni.
"Marksizmin öldü÷ünü" haykırıyorlar. Sosyalist dünyada
sınıfsız topluma do÷ru -yönelinece÷i yerde, kapitalist uy-
gulamalardan medet ummanın, can çekiúen emperya-
list kapitalizme taze bir kan oldu÷u artık saklanamaz
bir gerçek. Oysa uygulanmayan bir Marksizm-Leninizm
ölmez!
Gorbaçov'un açıklık ve yeniden yapılanma politikala-
rına, ekonomik politik reformlarla kapitalist unsurları
sosyalizme yamamasına, aynı yolda daha önce yürü-
meye baúlayan Deng'in piyasa ekonomisine ve birey-
sel zenginleúmeyi toplumsal zenginleúmenin önüne
koymasına. Çin'in kapılarını emperyalistlere ardına ka-
dar açmasına en büyük alkıú, ezilen halklardan de÷il
emperyalistlerden geliyor. Kapitalist reçetelerin, sosya-
list yoldan kapitalist yola savurdu÷u Macaristan'a em-
peryalistler kucak açıyor. AET'ye katılma davetiyesi çı-
karıyor. Avusturya. Macaristan'la arasındaki tel örgüleri
kaldırıyor. Dayanıúma'ya iktidar yolunu açan Polonya
yönetimine her turlu ekonomik destek ve yardım sunu-
luyor. ABD Baúkanı Polonya ve Macaristan parlamento-
larında kendi evindeymiú gibi rahatça konuúuyor, re-
formlara ve reformculara destek vaadiyle birlikte, daha
ÇÖZÜM 33
 ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
ileri gitmeleri için övgüler diziyor.
Emperyalizm restorasyon beklentisi içerisinde, bü-
tün dikkatlerini Gorbaçov ve Deng üzerinde; Macaris-
tan ve Polonya'daki giderek kendisine yaklaúan anti-
sosyalist de÷iúimlerde topluyor. Emperyalizm sosyalist
dünyadan önemli bir úeyler koparmayı umuyor. Somut
gerçeklere bakıldı÷ında pek haksız da sayılmaz! Polon-
ya, Macaristan, Çin, Sovyetler Birli÷i, henüz hiçbiri kay-
bedilmiú de÷il. Ama buralardaki olumsuz geliúmeler
haklı olarak emperyalizmin iútahını kabartıyor. Geliúme-
ler tüm sosyalist ülkeleri kapsamadı÷ı gibi, olumsuzluk-
ların içinden, her sosyalist ülkenin ve gücün kendi ayak-
lan üzerine basması gibi olumluluklar da geliúiyor. Bu-
na ba÷lı olarak birçok parti "konsolosluk" olmaktan çık-
ma yönünde adım atıyor ki bunlar sevindiricidir.
HATALARIYLA SORUNLARIYLA VE
KAZANIMLARIYLA SOSYALøZM
KAPøTALøZMøN TEK ALTERNATøFøDøR
Marksizm dünyayı yorumlamakla kalmadı, dünyayı
de÷iútirmeye de yöneldi. Sınıf mücadelesi tarihinde ye-
ni bir ça÷a damgasını vurdu. Ezilen ve sömürülen sınıf-
lara iktidar yolunu gösterdi. Marksizmi emperyalizm ça-
÷ında geliútiren Lenin "ça÷ımız proleter devrimler ça÷ı-
dır" dedi. Emperyalizm aúamasında kapitalizm, "çürü-
yen ve tarihsel olarak ömrünü doldurmuú bir sistem ha-
line dönüútü" dedi. Kapitalist dünyayı, proletarya ve ezi-
len halkların sosyalizmle de÷iútirmesinin artık pratik bir
sorun haline geldi÷ini ortaya koydu. Toplumsal pratik
Lenin'i haklı çıkardı. Lenin'in bilimsel öngörüleri gerçek-
leúti. Kapitalist dünyanın sömürü zincirleri kırıldı. Büyük
Ekim Devrimi'yle ilk kez iúçiler, yoksul köylüler ve ezi-
len halklar iktidar oldular. Kendi geleceklerini kendi elle-
rine aldılar. Ekim Devrimi'nin açtı÷ı yoldan ilerleyen
halklar, kendi ülkelerinin devrim-sosyalizm yolunu, kendi
özgün koúullarında, kendileri yaratarak emperyalizmin
boyunduru÷unu birbiri ardına kırdılar.
Ça÷ın bir di÷er büyük devriminde, feodalizmin uyu-
úuklu÷u, cehaleti ve sopası altında açlık ve sefalet için-
de yaúayan 600 milyon Çinli, emperyalizmi kovarak fe-
odalizmin gerici kabu÷unu parçaladı. Özgürlü÷ünü ka-
zandı. 20. yy'ın sonlarına gelindi÷inde, dünyanın yarıya
yakını yeni bir dünyada saf tuttu. Ne Rusya'da "Çarlı÷ın
halklar hapishanesi" kalmıútı, ne de milyonlarca insanın
kıtlıktan ve açlıktan, cehalet ve sefalet içinde yaúaması
ve ölmesi duyuluyordu... Ve ne de bu ülkelerde sırtını
Çarlı÷a ve feodal despotlu÷a dayamıú bir avuç kapita-
list ve toprak a÷ası asalak vardı.
Evet sonuçta Marksizm bilimsel öngörülerini gerçek-
leútirdi ve dünyayı de÷iútirdi. Emekçi sınıfları, sınıf mü-
cadelesi sahnesinde baúka sınıflara figüranlık yapmak-
tan baúrole çıkardı. Hiçbir ideoloji ve sistem ezeni de
ezileni de ortadan kaldırıp halkları Marksizm ve sosya-
lizm kadar eúit ve özgür bir temelde, gönüllü olarak bir-
leútirip yeni bir dünyanın kuruluúuna yöneltemedi. Sov-
yet iktidarı halklar hapishanesini yüz'ün üzerinde halkın
özgürlükler ülkesine çevirdi. Hiçbir sistem, emek sömü-
ÇÖZÜM 34
rüsünün her biçimine son verip eme÷in yaratıcılı÷ını
sosyalizm kadar özgürleútiremedi. Dünyanın ve toplum-
sal eme÷in yarısının sahibi olan kadınları, üretim dıúına
itilmekten, ev köleleri olmaktan kurtarıp, toplumsal say-
gınlı÷ına kavuúturamadı. Sovyet iktidarı burjuva devrimi-
nin kadınlara 30 yılda kazandırdı÷ı özgürlükten çok
daha fazlasını 2,5 yılda sa÷ladı.
Sosyalizm çok büyük projeler gerçekleútirmiútir. øn-
sınlık tarihinin en bilinçli, katılımlı kitle eylemleri sosya-
lizm bayra÷ı altında gerçekleúti. Kapitalizmin ekonomik
anarúisine, sosyal yıkımına son verip ilk planlamayı sos-
yalizm baúardı. Milyonlarca insanı yıkıma u÷ratan, açlık
ve sefaletle karúı karúıya getiren, iúsiz ve topraksız bıra-
kan kapitalizmin bunalımı, artık sosyalizmde yaúanmı-
yordu. "Emek kahramanlı÷ı", emek yaratıcılı÷ının sınır-
sız özgürlü÷ü sosyalizmin do÷al sonucuydu. Kapitaliz-
min yüz yılda gerçekleútirebilece÷i sanayi ve tarım pro-
jelerini, sosyalizm on yıllara sı÷dırdı. Paylaúım savaúın-
dan ve iç savaútan geçmiú, emperyalist iúgal yaúamıú
Rusya'da, milyonlarca iúçi ve köylüyü sosyalist sanayi-
leúme ve tarımda kolektifleútirmeyle harekete geçiren
Emperyalizm restorasyan beklentisi
içerisinde; bütün dikkatleri Gorbaçov ve
Polonya'daki giderek kendisine yaklaúan
anti-sosyaiist de÷iúimlerde topluyor.
Emperyalizm sosyalist dünyadan önemli
bir úeyler koparmayı umuyor.
sosyalizmdi. Yeni bir ülkeyi, kapitalizmin düúünce ve
alıúkanlıklarından sıyrılmıú yeni insanları yaratan; geri
Rusya'yı 20 yılda sanayi gücü olarak kıta Avrupası'nda
birinci sıraya ve dünyada ikinci sıraya yükselten sosya-
lizmdi.
Açlıktan sokaklarda ölen, çekçeklerde hayvan yerine
konan, "buraya Çinliler ve köpekler giremez" yazılarıyla
aúa÷ılanan Çinliler, sosyalizmle ulusal onurlarını kazan-
dılar. Proleter kültür devrimi yarattılar.
Sosyalizmin baúarıları bunlarla sınırlı kalmadı. Sosya-
lizm kapitalist dünyanın çehresini de de÷iútirdi. Sosya-
lizmin iúçi ve emekçi kitleler ve halklar içinde kazandı÷ı
saygınlıktan ve prestijden etkilenen kapitalist sistem,
sosyalizmin baúarılarını örnek alarak, çökmekte olan
düzenini korumaya çalıútı. Ve sosyalizmin geliúen gücü
karúısında, bunalımını biraz olsun hafifletebilmek için
sosyalizmin baúarılarından etkilendi ve yararlandı. Örne-
÷in, sosyalist planlama ile aynı úey olmasa da planla-
mayı gündeme getirdi; piyasa ekonomisinin anarúisini,
ekonomik ve sosyal yıkımını sınırlandırmaya çalıútı. øúçi
ve emekçi sınıfların toplumsal muhalefetiyle sosyalizm-
den aldı÷ı "sosyal devlet"olgusunu kendi düzenine
ya-

mamaya çalıútı. Sosyalizm her úeyiyle tarih sahnesine
çıktıktan, kendisini tehdit eder duruma geldikten sonra,
kapitalizm, sosyalizmin baúarılarına bakarak kendisine
yeni çıkıú yolları, nefes boruları aradı.
Sosyalizm her úeye ra÷men geliúiyor, güçleniyor. øn-
sanlı÷ın önüne yeni ve sömürüúüz bir dünyanın ufukla-
rını açıyor. Kapitalizm, nesnel ve tarihsel gerçekli÷in so-
nucu olarak proletarya devrimleriyle yerini karúıtı sosya-
lizme terkediyor. Sosyalizmin, bütün eksikliklerine, hata-
larına, henüz önüne koyup da çözemedi÷i sorunlarının
varlı÷ına karúın, bunlar, kapitalizmin yerini alaca÷ı ger-
çe÷ini de÷iútirmiyor. Bugün sosyalizmin sorunlarına ba-
karak, sosyalizmi ve Marksizmi yargılamaya kalkmak,
sosyalizmin kapitalizme tarihsel üstünlü÷ünü görme-
mektir. Bir geçiú toplumu olarak sosyalizmin sınıfsız
topluma varıncaya kadar, çeúitli sorunlarla karúılaúaca-
÷ı, düz bir hat izlemeyece÷i gerçe÷ini
kavramamaktadır.
Kapitalizmin bireycili÷iyle, ekonomik ve sosyal yıkı-
mıyla, anarúisiyle ve bunalımlarıyla bugün, insanlı÷ın te-
mel sorunlarını çözemedi÷i anlaúılmıútır. ønsanlı÷a suna-
bilece÷i bir alternatif kalmamıútır. ønsani ve toplumsal
Marksist-Leninistler, emperyalistler úöyle
diyor böyle diyor diye salt karúı-devrimin
söylemlerinden yola çıkarak teori üretmez,
davranıú belirlemezler. Emperyalistlerin
yaratmak istedi÷i karamsar dünya
tablosuna 20 yıldır fırça sallmıúsak, biraz
durup düúünmenin zamanı hâlâ gelmedi
mi?
olan her úeyi çürüten, yozlaútıran, çirkinleútiren kapita-
lizm neyi çözümleyecektir? Dünyanın sorunlarını sosya-
lizmin kollektifli÷i, kitleleri fedakarca, bilinçle harekete
geçirebilme yetene÷i, kitlelerin gücüne ve yaratıcılı÷ına
güvenmesi çözebilir. Evet bugün altını çizmek gerekir
ki, eksiklikleriyle, hatalarıyla, yaptıkları ve yapamadıkla-
rıyla sosyalizm, tarihsel olarak ömrünü doldurmuú olan
kapitalizmin tek alternatifidir. Sosyalizm henüz varama-
dı÷ı ideallerine, kapitalist bataklı÷ı tamamen kurutarak,
kendi sorunlarını düúe kalka kendi gücünü kullanıp çö-
zerek varacaktır. Sosyalizm kendi sorunlarını çözecek
kadar güçlü dinamiklere sahiptir.
Kapitalizm bugün bu düzeyine tam dört yüz yıl son-
ra ulaútı. Özgürlük, demokrasi, eúitlik vb. ideallerinin,
halk kitleleri açısından tamamen biçimsel bir anlama
geldi÷i gerçe÷i bir yana, de÷erlerini, kültürünü, ekono-
mik iliúkilerini kabul ettirebilmesi için yüzyıllar geçti.
Sosyalizm tarih sahnesine bir sistem olarak çıkması-
nın üzerinden henüz 70 yıl geçmiútir. Sosyalizm kapita-
lizmin bataklı÷ından çıkıp yükseldi. Sosyalizmin, kapita-
lizmden arta kalan düúünce, davranıú, alıúkanlık ve kül-
tür artıklarını, yerleúmiú de÷erleri ve gelenekleri, emper-
ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
yalizm hâlâ dünya üzerinde bir güç olarak varlı÷ını ko-
rurken; sosyalizme karúı en aúa÷ılık ve rezilce çarpıtma
ve saldırılarını sürdürürken; 70 yıl gibi bir sürede söküp
atmasını ve önüne koydu÷u lekesiz, pürüzsüz yeni bir
dünya hedefine varmasını beklemek saf bir idealizmdir.
Aksi, sosyal, kültürel, siyasal, ekonomik de÷iúmeler ara-
sında bire bir ayniyet arayan mekanik materyalist anla-
yıúların ürünüdür. Bu türden burjuva anlayıúlara Türkiye
solundan, ürettikleri ya da ithal ettikleri çeúitli teorilerle
objektif olarak prim verenler, ne yazık ki hiçbir zaman
eksik olmadı.
SOSYALøZMøN SORUNLARI, SOSYALøZMø øNKAR
TEORøLERøNE VARDIRILMAMALIDIR!
Türkiye solunda da bugün bazıları "proletarya ele ge
çirdi÷i tüm iktidarları birer birer yitirmiútir" diyerek, em-
peryalistlerin "sosyalizm öldü, artık yaúamıyor" propa-
gandalarına objektif olarak soldan destek vermektedir-
ler. Teorisini yapanların dahi artık adını anmadı÷ı ve ta-
mamen tepkiselli÷in ürünü olan teori kalıntılarıyla (sos-
yal emperyalizm, sosyal faúizm) günümüz gerçekli÷ini
açıklamaya çalıúanların da geldi÷i nokta, ne yazik ki ob-
jiektif olarak, artık sosyalizmin yeryüzünde yaúamadı÷ı-
nı ispat etmek (!) çabası olmuútur, Lenin, "Ça÷ımız pro-
leter devrimler ça÷ıdır" derken, kimilerinin ısrarla vaz-
geçmedikleri "hiçbir sosyalist ülke yoktur" tekerlemeleri-
ne ra÷men Leninistli÷i kimseye bırakmamalarını ise an-
lamak gerçekten güçleúiyor.
Günümüzde hiçbir sosyalist ülke yoksa, sosyalizm
bugüne kadar insanlı÷a bir umut, bir kurtuluú yolu ola-
mamıú demektir. Bunlara göre Çin karúı-devrimci, Sov-
yetler kapitalist, Küba küçük burjuvalar ülkesi vb, vb...
Ne kaldı geriye? Do÷unun "özgürlük savaúçıları" Afga-
nistan mücahitleri, milyonlarca Kamboçyalının öldürül-
mesinden sorumlu olan Kızıl Kmerler Batının gözdesi
Dayanıúma, Çin'de büyük bir sevinçle karúıladıkları bur-
juva talepli ö÷renci ayaklanması mı? Ezilen halklara
bunlar mı umut ıúı÷ı görülüyorlar? Bu tespitleri yapanla-
rın, günümüz sosyalizmine baúarı ve baúarısızlıklarda
bir bütün olarak "var olan sosyalizm" diye burun kıvıran-
lardan ne farkları kalıyor? Ya da "hiç sosyalist ülke yok,
hepsinde geriye dönüú oldu" propagandasıyla, emper-
yalistlerin, gericilerin karúı-devrimci ideolojik saldırıları-
nın yarattı÷ı sonuçlardan, hangi farklı sonuçları elde edi-
yorlar? Bu görüúlerinde ısrar edenlere úunu sormak ge-
rekir: Madem 70 yıllık bir geçmiúe sahip sosyalizm in-
sanlı÷a ve emekçi halklara, proletaryaya bir úey vere-
meden yıkıldı ve yerine yeniden kapitalizm geldi ise, ya-
rın sizin kuraca÷ınız sosyalizmin yaúayaca÷ının ve bir
kurtuluú umudu olmasının garantisi nedir? Bu kesimle-
rin bu ve benzeri sorulara verebilecekleri yanıtları yok-
tur. Elbette Marksist-Leninistler, emperyalistler úöyle di-
yor böyle diyor diye salt karúı-devrimin söylemlerinden
yola çıkarak teori üretmez, davranıú belirlemezler. Em-
peryalistlerin yaratmak istedi÷i karamsar dünya tablosu-
na 20 yıldır fırça sallamıúsak, biraz durup düúünmenin
zamanı hâlâ gelmedi mi? Objektif olarak karamsarlık
ÇÖZÜM 35
 ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
Sosyalizm bir süreç olarak kavran malı Polonya'da oldu÷u gibi revizyonist politika sonuçlan sosyalizme mal edilmemelidir.
yaymanın ve bunda ısrar etmenin sonu buraya kadar
varıyor, varacaktır.
Di÷er yandan sosyalizmin proletarya ve ezilen dün-
ya halklarına kazandırdı÷ı tüm de÷erleri gözardı eden
"var olan sosyalizm" teorisi de farklı bir iúlev görmemiú-
tir. "Var olan sosyalizm" de küçük burjuva sosyalistleri-
nin, sosyalizmi bir süreç olarak de÷il de, bugünden ya-
rına hemen kuruluverecek bir sistem olarak kavramaları-
nın, kitabi sosyalizm anlayıúlarının, hayatın gerçekleri kar-
úısında hayal dünyalarıyla birlikte yıkılmasının ürünüdür.
"Var olan sosyalizm" kavramı sosyalizmin sorunlarını
anlamada yeterli olmadı÷ı gibi, üstelik kitlelerin kafasını
bulandırmaktadır. Teoride öngörülen sosyalizmle (ideal
olan), gerçeklikte var olan karúılaútırılarak, gerçeklikteki
yanlıútır sonucuna varan mekanik, toptancı mantık, ger-
çekli÷e ıúık tutmaktan uzaktır. Bu mantık, teori ile pratik
arasında ayniyet arayan -ki aramak gerekir- ama bula-
madı÷ında, prati÷i teoride öngörülene dönüútürme ça-
basını sürdürmek yerine "yanlıútır" deyip iúin içinden sıy-
rılıvermektedir. Böyle davrananlar, sosyalist sistemdeki
var olan tüm olumlu geliúmeleri ve yaratılan de÷erleri
ve gelenekleri de reddediyorlar. Marksist-Leninist politi-
kaları, enternasyonalizm örneklerini ve di÷er olguları bir
çırpıda yadsıyorlar. "Var olan sosyalizm" kavramı adı al-
tında, sosyalizmi örgütleme ve Marksist-Leninist politi-
ka ve ilkeleri benimseyip benimsememe, daha da
önemlisi uygulayıp uygulamama konusunda, birbirlerin-
ÇÖZÜM 36
den farklı geliúme düzeylerini temsil eden tüm sosyalist
ülkeler, birbirinden farklı günah ve sevaplarıyla bir ara-
ya konulmaktadır ki, bu bile baúlı baúına nesnel bir de-
÷erlendirme olmaktan uzaktır. Örne÷in, en azından, bu
kavramla Küba ile Polonya ve Macaristan aynı kefeye
konmaktadır. Böylece sosyalizmin kapitalizme karúı ka-
zandı÷ı somut kazanımlar bir kalemde reddedilmekte-
dir.
Günümüz sosyalizminin gerçekli÷i, bu nedenlerden
dolayı var olan sosyalizm-var olmayan (teorideki) sos-
yalizm kriterleriyle de÷il, ama sosyalizmin pratikteki ör-
gütlenmesini Marksizm-Leninizmin úaúmaz temel ilkele-
riyle karúılaútırmayı ihmal etmeyen, Marksizm-Leninizmi
uygulayıp uygulamama, Marksizm-Leninizmden sapma-
lar ve bunlara karúı oluúturulan devrimci politikaların
varlı÷ı yoklu÷uyla açıklanabilir. "Sosyalizmin neresinde-
yiz?" sorusu ancak böyle yanıtlanabilir. Aksi halde "var
olan sosyalizm" toptancı kavramının içerdi÷i yadsıma
ve bu yadsıma dolaysıyla bu görüúte ısrar edenler, "sos-
yal emperyalizm-faúizm", "bürokratik-totoliter-revizyo-
nist-burjuva diktatörlükler kavramlarında diretenlerin,
bu kavramlar etrafında ördükleri teorilerin gördü÷ü iú-
levden farklı bir iúlev yüklenemezler.
Proletarya diktatörlü÷ünü ise, "totaliter", "bürokratik",
"despotik" diyerek, sınıfsal özünden de÷il de biçiminde-
ki benzerliklerden yola çıkarak, burjuva demokratik ya
da faúist diktatörlüklere benzetmek çabalan da, yukarı-

daki bakıú açısının bir baúka kategorideki uzantısıdır.
Bugün gelinen noktaya bakarsak, sosyalizmi baúarı-
sız ve ideallerini gerçekleútirememiú olarak ilan edenler-
den kimileri de, bunun bütün sorumlulu÷unu, proletar-
ya diktatörlü÷üne ba÷lıyor ve bu nedenle proletarya
diktatörlü÷ü uygulandı÷ı için sosyalizm bunalıma girdi
diyorlar. ùu gerçe÷in altını tekrar tekrar çizmek istiyo-
ruz: Proletarya diktatörlü÷ü Marksizm-Leninizmin teme-
lini oluúturur. Marksizm-Leninizmden bu teori çekip alın-
dı mı Marksizm-Leninizm çöker. Ve proletarya diktatör-
lü÷ünü kabul etmeyen bir "Marksizm" Marksizmden
baúka herúeydir. Ancak sınıflar mücadelesini, kaçınıl-
maz olarak proletarya diktatörlü÷üne kadar götürenler
Marksisttir. Dolayısıyla hem proletarya diktatörlü÷ünü
yadsıyan, hem de sosyalistli÷i kimseye bırakmayanlarla
tartıúma, sosyalizmi sosyalizm yapacak çözümlerin tartı-
úıldı÷ı Marksistler arası bir tartıúma de÷ildir. Proletarya
diktatörlü÷ünü ve son tahlilde Marksizmi yadsıyarak -
sözde ne kadar keskin ve "bilimsel" yetkinlikte sosyalist
geçinirlerse geçinsinler-sosyalizmin sorunlarına çözüm
aranamaz.
"ÇOK PARTøLøLøK" VE "PARTøDE ÇOK KANATLILIK"
SORUNLARIN ÇÖZÜM YOLU DEöøLDøR
Bugün sosyalizmin sorunlarının tartıúılması, bazıların-
ca, sosyalizm ö÷retisinin temel bazı konularının tartıúıl-
masına kadar vardırılmıútır. Kimi, tüm sorunların kayna-
÷ını "tek partililik"te, kimi tek partide "çok kanatlılı÷ın ol-
mamasında", kimi "parti diktatörlü÷ünde" arıyor! Sosya-
list demokrasiyi yeniden "keúfediyor" ve tartıúıyor. Ve
bunu 70 yıllık sosyalizmin inúa prati÷ini sosyalist de-
mokrasinin normlarını çarpıtarak yapıyor. Sonuçta bu
anlayıúlar da proletarya diktatörlü÷ü ve onun teori ve
prati÷iyle çeliúen anlayıúlardır. Proletaryanın sosyalizm-
de iktidarı hiçbir parti ile paylaúmayaca÷ı gerçe÷ine kar-
úın çok partilili÷i savunmak; proletarya demokrasisine
de÷il, burjuva demokrasisine do÷ru adım atmaktır. Bu-
gün sosyalizmin sorunlarını proletarya diktatörlü÷üne,
politik yanıyla tek partilili÷e ba÷layıp da, çok partilili÷i
çözüm olarak güdeme getirenlerin, nereye do÷ru sürük-
lendi÷i ortada!
Proletarya partisinde çok kanatlılık sorununa farklı
bakmak gerekiyor. Partide çok kanatlılık denilince "çok
kanatlılık"ın havarilerince hemen Bolúevik Partisi'nin ör-
gütlenme ve mücadele deneyi öne sürülüyor. Bolúevik-
lerin ve Menúeviklerin iki hizip olarak 903'den
92'ye kadarki beraberlikleri, daha sonra Bolúevik Parti
içindeki sol muhalefetin durumu buna örnek olarak
gösteriliyor. Bolúevik Partisi'nin kendi özgül-nesnel ger-
çekli÷inden kaynaklanan bu geçici çok kanatlılık olgu-
su, parti ve örgütlenme konusunda evrenselleútiriliyor.
Öncelikle söylemek gerekir ki, Bolúevik Parti'nin bu öz-
günlü÷ü evrensel bir úema olarak alınıp tekrarlanamaz.
Bu kaba bir dogmatizmdir. Özgül koúulları ve tarihsel
süreçleri aynılaútırmak, bu özgün deneyi her kapıyı
açan bir anahtar olarak görmektir. økinci olarak, çok ka-
natlılık bugün kendi subjektivizmlerini ve sapkınlıklarını
ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
kanıtlamak isteyenlerin öne sürdükleri gibi 92 sonra-
sında parti içinde hizipler özgürlü÷ü, hizipler koalisyo-
nu demek de÷ildir. Bloklaúmak, partinin irade ve eylem
birli÷ini ortadan kaldırmak, partiyi, merkezi karar alma
ve uygulama gücü olmayan gevúek bir örgütlenmeye
dönüútürmek hiç de÷ildir. Bolúevik Partisi, içinde çok
kanatlılık gibi görünen úey, ba÷layıcı karar alıncaya ve
irade birli÷i sa÷lanıp hayata geçirilme aúamasına getiri-
linceye kadar, tartıúma ve eleútirilerin çeúitli gruplaúma-
larla birlikte yo÷un bir úekilde sürdürülmesidir. Grupla-
rın eleútirilerini ve savundukları görüúlerini saklı tutarak,
prati÷i, irade birli÷ini engellememesidir. Bu demokratik
iúleyiú sınırlarının aúıldı÷ı ve parti kararlarının ba÷layıcılı-
÷ının kalktı÷ı noktada, partinin irade ve eylem birli÷i tah-
rip edilmiú olur. Ki, Lenin'in, irade ve eylem birli÷ini orta-
dan kaldıran tavırlara ve gruplaúmalara en sert tutumu
almıú olması bununla ilgilidir. Ekim Devrimi öncesi parti-
nin kararlarına karúı çıkıp, ayaklanma kararını açıklayan
Kamanev ve Zinovyev'in partiden derhal atılmasını öne-
ren Lenin'dir. Lenin, Brest-Litovsk anlaúmasını engelle-
meye kalkan sol muhalefetle tüm ba÷ların kesilip atıl-
masını isteme noktasına gelmiútir.
Sonuçta, X.Parti kongresi, partinin birli÷ini koruma
yönünde iyi niyetli olsalar bile, partinin pratik adımların-
daki uyumlulu÷u zayıflatanlara, düúman güçlerin parti-
ye yanaúıp karúı-devrimci amaçları için bu çatlaktan ya-
rarlanmasına yol açanlara, Kronútad ayaklanmasından
sonra karúı çıkarak, fraksiyonların yasaklanmasını karara
ba÷lamıútır. Bolúevik Partisi tartıúma kulübü olmamıútır.
Kaldı ki, RSDøP düyada ilk proletarya partisi deneyidir
denebilir. Lenin'in partisinden önce sa÷lıklı bir deney
yoktur. Hiçbir proletarya partisi, Marksist-Leninist parti
ilkelerinden sapmadıkça çok kanatlılık görüntüsü
altında tartıúma kulübü, fraksiyonlar koalisyonu ve blok-
laúması olmayacaktır. Bu noktada bir gerçe÷i daha
açıklamak gerekiyor. Çok kanatlılık ya da fraksiyonculu-
÷un meúru görülmesi anlamında de÷il ama, devrimden
sonra, proletarya partilerinde sınıf mücadelesinin aldı÷ı
yeni biçime göre, demokratik merkeziyetçili÷in tam an-
lamıyla iúletilmesi koúullarının güçlenmesiyle birlikte,
proletarya partileri yeni bir görünüm alırlar. Parti içinde
demokratik iúleyiú, en geniú tartıúma ve eleútiri ile birlik-
te yukarıdan aúa÷ıya, aúa÷ıdan yukarıya sa÷lanır. Parti-
nin tüm organlarına seçme ve seçilme, parti içi ola÷anlı-
lık ve zorunluluk olur. Tartıúma, eleútiri ve özeleútirinin
zenginli÷i ve demokratiklik, görünüúte, birçok kanatlıhk
olarak aklanabilmektedir. Ama sürekli baskı, terör ve
takip koúullarında (legal olarak yaúayabilecek demokra-
tik koúulların olmadı÷ı) faúist-gerici yönetimler altında
parti, illegal örgütlenmek zorunlulu÷u bir yana, demok-
ratik merkeziyetçili÷i tam olarak uygulayamaz. Merkezi
yan öne çıkar ve hatta öyle olur ki, ço÷u kez askeri bir
örgütlenmede oldu÷u gibi partinin merkezi kararları
emir yerine geçer. Bolúevik Partisi'nde ùubat 97 Dev-
rimi'ne kadar, 905 ùubat Devrimi dönemi dıúında, de-
mokratik yan yeterince iúletilememiú, partide merkezi-
yetçilik egemen olmuútur. Çok özgün bir geliúme ola-
ÇÖZÜM 37
 ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
rak Sovyetlerde, iç savaú döneminde parti kararları mer-
kezi olarak alınmıú ve tam bir askeri emir gibi uygulan-
mıútır. Marksist-Leninistler, bizim gibi sürekli baskı, te-
rör ve takip koúullarında savaúacak olan bir partinin ör-
gütlenme ve yönetim ilkelerinden, böylesi somut koúul-
lara uygunlu÷u anlıyorlar.
SOSYALøZMøN SORUNLARI KAPøTALøST
YÖNTEMLERLE ÇÖZÜMLENEMEZ!
Evet, hiç tartıúmasız, sosyalizm 70 yılda proletarya
ve ezilen halklara çok úey kazandırmıútır. Ama bu sü-
reçte hatalar da yapılmıútır. Sosyalist ideallere ters dü-
úen uygulamalara da düúülmüútür. østenilen sonuçların
elde edemedi÷i, sorunların gerekti÷i gibi çözümleneme-
di÷i olmuútur. Bunların temelinde proletarya partilerinin
Marksist-Leninist politikadan sa÷a ya da sola sapmaları
vardır. Sosyalist dünya esas olarak sa÷ sapmadan, so-
runların çözümünü kapitalist yöntemlerde aramaktan et-
kileniyor. Ve idealleri sa÷dan bulanıklaútırılıyor.
Sorunların özünde, kapitalist yöntemlerin ve önlemle-
rin, sosyalist dünyada üretici güçler teorisinin sosyaliz-
mi modernleútirme, kapitalizmle yarıúma adına fetiúleúti-
rilmesi, tek çözüm yolu olarak görülmesi vardır. Sosya-
list dünyadaki bu durumu ne abartmak ne de küçümse-
mek gerekiyor. Sorunlar nesnel gerçekli÷i içinde ele alı-
nıp çözüm yolları bulunmaya çalıúılmalıdır. Sosyalizm
kendi sorunlarını aúacak kadar dinamik, üretken ve ge-
liúmeye açık bir toplumdur.
Sosyalistler hatalarından kurtulmak ve eksikliklerini
kapatmak için sosyalist dünyadaki tüm deneyleri, de÷iú-
meleri eleútirel bir gözle incelemelidirler. Sosyalist dün-
yadaki deneyleri taklit etmeden, oldu÷u gibi alıp kendi
prati÷ine uygulamaya kalkmadan, yaratıcılıklarını ve insi-
yatiflerini kullanarak kendi program ve taktiklerini ülkele-
rinin toplumsal sürecinin karakterine göre kendileri çiz-
melidirler. Toplumsal süreçler farklıdır. Her ülkede sos-
yalist inúada karúılaúılan sorunlar farklıdır. Tarihsel aúa-
malar, halkların gelenek, görenek ve yaúam biçimleri,
toplumsal örgütleniúleri farklıdır; sorunlarının çözümü
de farklı olacaktır. Toplumsal süreçler, halkların karak-
terleri aynıîaútırılamaz ve dolayısıyla sorunların çözüm
yolları da aynı olamaz. Hazır reçetelerle ve úemalarla
sorunlar çözülemez.
Öte yandan karúılaúılan sorunların çözümünde sos-
yalistlerin kapitalizmden alacakları bir úey yoktur, olma-
malıdır da. Sosyalistler sorunların çözümü için gözlerini
sosyalist dünyanın 70 yıllık deney birikimine ve baúarıla-
rına çevirmelidirler. Sorunlarının çözümünü sosyalizmin
içinde bulacaklardır. Che bu gerçe÷i somut ve açık ola-
rak úöyle ifade ediyor: "Sosyalizmi kapitalizmden arta
kalan çürümüú silahlarla (temel iktisadi çekirdek olarak
meta, kâr yapma, bireysel maddi özendiriciler vd.) ger-
çekleútirmeye çalıúmak gibi çılgınca bir düúünce insanı
ancak ölü bir noktaya vardırır... Toplumumuzun maddi
temeli ile eú zamanlı olarak komünizmi inúa etmek için
yeni bir insan yaratmalıyız."(2)
Bugün her úeyden önce sosyalizm, yeni insan iliúki-
ÇÖZÜM 38
leri, yeni bir kültür, ahlak anlayıúı, sömürüyü do÷uracak
tüm iliúkilerin kaldırıldı÷ı yeni iliúkiler, yeni bir bölüúüm
iliúkileri ile daha eúit, daha özgür bir toplum yaratmalı-
dır. Makinalaúma, maddi istemlerin tatmini, sosyalizmin
manevi de÷erleri üzerine çıkarıldı÷ında geri ülkelerde
sosyalizm kurulamaz, geliútirilemez.
SOSYALøZM KENDø SAYGINLIöINA KENDøSø LEKE
SÜRMEDøKÇE EMPERYALøZM BUNU BAùARAMAZ!
Kapitalist sistem, sosyalizmin açıklarından yararlanı-
yor, sosyalizmin çözümsüzlüklerini kullanıyor, sosyaliz-
min mevcut sorunlarına kapitalist çözüm yolları arama-
sından güç alıyor. Marksist-Leninist politikalardan sa-
pan ülkelerin uzlaúma köprüleri kurmaları sayesinde,
kapitalizm, geçici soluklanmalar ve rahatlamalar yarata-
biliyor. Bu, kapitalizmin devrimler yoluyla sosyalizme
geçit verdi÷i gerçe÷ini de÷iútirmese de, kapitalizmin
toptan çöküúünü ve dünya devriminin gerçekleúmesini,
sınıfsız topluma ilerleme mücadelesini geciktiriyor. Kapi-
talizmin son on yıldır krizi derinleúti÷i, kitleler bunalımın
tüm sonuçları karúısında kapitalist iúleyiúe karúı seslerini
yükselttikleri halde, sosyalist dünyada ortaya çıkan tı-
kanıklıklar ve bunları çok iyi kullanması sayesinde em-
peryalizm, kendisine soluklanacak kanallar açabildi.
Sosyalizm dünya halkları gözünde prestij ve saygınlı÷ı-
nı kendisi düúürmedikçe, emperyalizmin bunu baúar-
maya gücü yetmez. Ama iúte bugün, bazı sosyalist ül-
kelerde oldu÷u gibi, sosyalizm yüzünü kapitalizme çe-
virdi÷i noktada, bunu kendisi yapmıú oluyor.
Barıú, detant politikasının yanında ulusal kurtuluú sa-
vaúlarına yaklaúımdaki so÷ukluk, emperyalizmi rahatla-
tan politikaların baúında geliyor. Ama kapitalist sistemi
en çok rahatlatan úey; sosyalist dünyanın büyük bölü-
münde sa÷ ekonomist çizginin egemen olmasıdır. Kül-
türel de÷erleri de ihmal ederek, sosyalizmin üretici güç-
lerin sınırsız geliúmesine, sanayi ve tarımda üretimin art-
tırılmasına indirgenmesi, kapitalizmle aynı yöntemlerle
yarıúa girip üstünlük sa÷lamaya kalkıúılması politikala-
rından emperyalizm memnundur. Kapitalizme özgü ko-
úullarda ve yer yer kapitalist yöntemleri devreye soka-
rak yarıúa girmek, gelinen aúamada sosyalizmin tıkan-
masıyla, sosyalist güçlerin ve genelde sosyalizmin pres-
tij ve saygınlı÷ına gölge düúürmekle sonuçlanmıútır. Bu
sorunlar bugün "sosyalizmin kapitalizmden ne farkı
var?" tartıúmasını gündeme getiriyorsa, bu gerçe÷i eni-
ne boyuna incelemek zorundayız.
Sosyalizmin prestij ve saygınlı÷ının yara almasında,
Sovyet-Çin kutuplaúmasının ve bunların birbirlerini düú-
man görecek kadar nesnellikten uzaklaúmalarının, Sov-
yetlerin Afganistan'a müdahalesinin, Polonya'da ordu
darbesinin, Vietnam'la Çin'in sınır savaúına girmesinin,
Pol Pot deneyinin, Macaristan'daki son geliúmelerin de
payı oldu÷u bir gerçek.
Ama ne olursa olsun bunlar sosyalizmin sorunlarıdır
ve sosyalizmin kuruluúunun düz bir hat izlemeyerek, sı-
nıfsız topluma kolayca ilerlenemeyece÷inin kanıtıdır.
Che'nin dedi÷i gibi "yol uzundur ve bir kısmı hiç bilin-

memektedir". Bunları kendi nesnelli÷i ve tarihsellikleri
içerisinde görmek zorundayız. Bunlar bir tek úeyi ifade
ediyor ve kanıtlıyor: Marksist-Leninist politikalar terk edi-
lerek sosyalizm dıúı yöntemlerle sosyalizmin sorunları-
na çözüm aramak, bir ülke Marksist-Leninistlerini an-
cak sosyalizm imajını olumsuzlaútırmaya götürür; Mark-
sist-Leninist politikalara sıkıca sarılmak ise gerçekten ör-
nek bir sosyalizm deneyi yaratmakla sonuçlanır.
øúte bugün sosyalist dünyada üretici güçler teorisine
ba÷lı geliúme bir yere kadar gelip tıkandı. Baúta Sovyet-
ler Birli÷i olmak üzere bazı sosyalist ülkelerde, ekono-
mik-sosyal sorunların çözülemedi÷i ve sosyalizmin iler-
leyiúinin durdu÷u ortaya çıktı. Kitlelerin bilinçli bir úekil-
de sosyalizmin örgütlenmesine gönüllü ve kitlesel ola-
rak katılımının sa÷lanması gerçekleútirilmeden, insanlar
sosyalistleútirilip kapitalizmden kalan düúünce ve alıú-
kanlıklarından tamamiyle arındırılmadan, sosyalizmin sı-
nıfsız toplum yönünde somut ve ileri adımlar atamaya-
ca÷ı anlaúıldı. Devrim yapmak önemliydi ama insanla-
rın devrimci ruhunu çelikleútirmeden, coúku ve inancını
yükseltmeden devrim hedefine emin adımlarla ilerlemi-
yordu. øleri adımlar atarak geliúmek ise Marksist-Leni-
nist politikalardan tavizler vererek de÷il, aksine Mark-
sist-Leninist politikalara sıkı sıkıya sarılmakla mümkün-
dür. Var olan kapitalist sistemden apayrı bir sistem ve
de÷erler yaratılmadan, kitlelere nasıl apayrı, ideal bir
dünya (sosyalizm) örne÷i gösterilebilir? Bunun üzerin-
de durmak gerekiyor.
Sa÷ ekonomist çizginin egemenli÷i altındaki komü-
nist partilerin sosyalizmin geliúmesini durdurdu÷u ve gi-
derek geriye çekti÷i, kazanılan baúarıları kaybettirdi÷i
ya da zedeledi÷i, Gorbaçov'un SBKP'nin baúına geçtik-
ten sonra yaptı÷ı açıklamalarla da bir gerçek olarak kar-
úımıza çıktı. Bunlar Türkiyeli Marksist-Leninistlerin 20 yıl-
dır söylediklerinin do÷rulanması anlamına da geliyor.
Çin'de de parti, geçmiúte parti ile sa÷ ekonomist çiz-
ginin temsilcisi olarak tescillenmiú olan Deng ùiao
Ping'in iktidarıyla sa÷a çark etti. ÇKP, Deng ile birlikte,
yıllarca karúı çıktı÷ı ve bu nedenle Sovyetleri "revizyo-
nist", "karúı-devrimci" ve giderek "sosyal emperyalist"
ilan etti÷i üretici güçler teorisine kendisi dört elle sarıldı.
Hem de bu en büyük üretici güç kitlelerin kollekîif çalıú-
ma disiplini, toplumsal fedakârlı÷ı ve gönüllü bilinçli, sı-
nırsız yaratıcılı÷ı ihmal edilerek yapılıyordu. Kapitalist
yöntemler katılarak üretici güçleri geliútirmeye yönelindi-
÷inde, üretici güçlerin bu yanı, insan unsurunun kollek-
tif dinamizmi ve yaratıcılı÷ı giderek zayıflıyordu. Bu geli-
úimi sosyalizmin tedricen zayıflatılması olarak almak ge-
rekiyor. Çünkü bireysel yaratım gücü, kollektif kitlesel
yaratımın bir parçası ve itici bir unsuru olmadıktan son-
ra, kapitalist iliúkileri ve bireyi öne çıkaracaktır. Kitlelerin
kollektif yaratıcı gücüne fazla de÷er vermeyen üretici
güçler teorisini böylesi bir akibet ve kapitalizmin olum-
suzlukları bekliyor.
Sosyalizmi yaratacak, koruyacak olan parti ve onun-
la bütünleúmiú kitlelerdir. Burada kültür devriminin sos-
yalizm koúullarında, proletarya diktadörlü÷ü altında in-
ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
sanları dönüútürmek ve yüzlerce yıllık geçmiúin gerici,
bireyci ve yoz iliúkilerinden, alıúkanlık ve düúüncelerin-
den kurtarmak, kapitalizmden zorunlu miras kalan üre-
tim iliúkilerinin yerine kollektif üretim iliúkilerini geçirip
üretim güçlerini geliútirmesinin önemi ortaya çıkıyor. Bu-
rada, insanları kapitalizmin hastalıklarından kurtarmanı-
nı ve yeni bir kalıba dökmenin, üretici güçleri geliútire-
cek dinami÷in, en çok üretim iliúkileri oldu÷u gerçe÷i-
nin, ama herúeyden önce sosyalist inúanın ve proletar-
ya diktatörlü÷ünün motor gücü partinin, her dönem kit-
leleri bu dönüúümleri sa÷layacak úekilde harekete geçi-
recek do÷ru bir politikaya sahip olmasının zorunlu oldu-
÷u anlaúılıyor. Sosyalizmin kapitalizmden temelde farkı,
artı-de÷er sömürüsünü kaldırmanın yanında, toplumsal
örgütleniú ve dönüúümde kitlelere her türlü insiyatifi
parti aracılı÷ıyla sunmuú olmasıdır. Baúlangıç amaçları-
na tam anlamıyla ulaúamasa da ve yer yer mekanikli÷e
düúerek uç noktalara savrulmuú olsa da, Mao'nun ve
ÇKP'nin milyara yaklaúan sayıda insanı, toplumsal iliúki-
ler ile birlikte kendilerini de yenilemek için bilinçli ve gö-
nüllü harekete geçirmesinin önemini anlayamayanlar,
sosyalizmin kapitalizmden farkını göremiyorlar. Sosya-
lizmi; üretim araçları üzerindeki özel mülkiyeti kaldırma-
ya, üretici güçleri geliútirmeye ve kapitalizmi sanayi ile
tarımda geride bırakmaya, yaúam standartlarını yükselt-
meye, tüketimdeki artıúa indirgiyorlar.(3)
Bu anlayıúta olan Deng'le birlikte Çin'de, insan iliúki-
lerinin sürekli yenilenmesi, kitlelerin yaratıcı gücünün
belirleyicili÷i ve sosyalizmin manevi de÷erlerinin önemi
hep gözardı edildi. Kültür devriminin basanları milyon-
larca insanı sosyalizmi örgütlemek için sevk etmesi,
"komünlerle, "iúçi yönetim grupları"yla, "devrimci komi-
telerde vb. kitleleri yöneten konuma yükseltmesi tama-
miyle reddedildi. Kültür Devrimi Çin devriminin kara bir
sayfası, devrimi geriye götüren bir dönem olarak lanet-
lendi. Zaten Kültür Devrimi'yle bu düzeyde hesaplaúma-
dan, kitlelerin sosyalizmin kuruluúundaki belirleyici rolü
devreden çıkarılmadan, Çin'de sa÷ ekonomist çizgi ve
üretici güçler teorisine tapınma siyaseti egemen kılına-
maz; ÇKP 3. Kongre Raporunda oldu÷u gibi "sosya-
list bir toplumun temel görevi üretici güçleri geliútirmek-
tir" diye her úeyin makineleúmek ve a÷ır sanayii kur-
mak oldu÷u açıkça söylenemezdi.
Aynı úekilde emperyalist dünyaya uzlaúma köprüleri
atılırken, üretici güçler teorisini sınıfsız topluma yöneliú-
te her úey olarak gören ve insanların üretici güçlerin ge-
liúimiyle kendili÷inden de÷iúece÷i anlamına gelen tez-
ler öne süren Kruúçev'in, partinin çizgisini sa÷a çekebil-
mesi için, Lenin ve Stalin döneminin uygulamalarıyla
hesaplaúması zorunluydu. Herkesin tarihte kendi çizgisi-
ne, politikasına ve uygulamalarına destek verecek olan-
ları (tarih mahkûm etmiú olsa da) aklamaya çalıúmasını
anlamak güç de÷il. Bir yazımızda (4) altını çizdi÷imiz gi-
bi, Buharin'in sa÷ çizgisinde bir úeyler bulan Gorbaçov,
Buharincilerin itibarını iade etmiútir. "Sosyalist pazarın
ve Sovyet ticaretinin geliútirilmesinden, sınıf çeliúkilerini
ve mücadelesini reddederek, kulakların kendili÷inden
ÇÖZÜM 39
 ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
erimesinden söz eden Buharin, Bugün Gorbaçov'un uy-
gulamalarına tarihsel bir köprü oluúturuyor. Stalin he-
def alındı÷ı noktada Buharinciler hak verilmeye baúlanı-
yor.
Deng de ilk iú olarak Çin'de sa÷a kayıúın ortaya çıktı-
÷ı dönemin politikalarında kendisi kadar etkin olan Liu
ùao ùi'ye itibarını iade etti. On yıl sürebilen Kültür Devri-
mi, Çin'in devrim tarihinden çıkarıldı. 966'da Liu ùao
ùi ve Deng ikilisinin uyguladı÷ı sa÷ ekonomist politika,
978'den baúlayarak yeniden uygulamaya konuldu.
Deng'in liberalizme kayan sa÷ ekonomist çizgisinin so-
nuçlarını Çin'de yaúanan son olaylar ortaya koyuyor.
Son olaylardan sonra, Deng'in uyguladı÷ı kapitalizme
Mao'nun ve ÇKP'nin milyara yaklaúan
sayıda insanı, toplumsal iliúkiler ile
birlikte kendilerini de yenilemek için
bilinçli ve gönüllü harekete
geçirmesinin önemini anlayamayanlar
sosyalizmin kapitalizmden farkını
göremiyorlar.
dönük ve kollektif zenginleúmeyi de÷il bireysel zengin-
leúmeyi teúvik eden politikalarda frene basma ihtiyacı
duyması, sonucu de÷iútirmiyor. Sonuçta kapitalist özlü
reçetelerin geçici baúarısı sona erdi. ùimdi sosyalizm-
den alıp götürdüklerinin yerini ekonomik bunalım, rüú-
vet, yolsuzluk, enflasyon, iúsizlik, dıú borçlarda artıú, ta-
rımsal üretimde gerileme aldı. Sosyalizmin kültürel de-
÷erlerindeki yozlaúmalar, Batı hayranlı÷ının, burjuva öz-
gürlüklere dönüú isteminin sosyalist bilinçte yarattı÷ı
tahribatlar açı÷a çıktı. Çin'deki son kitlesel hareketlen-
me, Deng'in sa÷ ekonomist çizgisinin, kapitalist reçete-
lerle sosyalizmin kazanımlarını; halk komünlerini, Kültür
Devrimini, kitle insiyatifini, sosyalist ahlak ve kültürü, da-
yanıúmayı, toplum için fedakârlık ruhunu ne ölçüde ke-
mirdi÷ini gösterdi÷i kadar, sosyalizmin kazanımlarına
sahip çıkanların tepkilerini de dile getiriyor.
Bu noktada geriye gidip Çin'de sosyalizmin inúa sü-
recine bakmak gerekiyor. Bu süreçteki politik müdaha-
leleri, uygulamaları ve ekonomik politikaları sonuçlarıy-
la birlikte de÷erlendirmek gerekiyor.
HER ÜLKEDE SOSYALøZMøN KURULUù SÜRECø
KENDøNE ÖZGÜ BøR YOL øZLER!
Çin, Rusya'dan ve Do÷u Avrupa ülkelerinden çok
farklı bir toplumsal süreç yaúamıútır. Çin'de sosyalizmin
kuruluúunda karúılaúılan sorunlar ve çözümleri de buna
göre farklı olacaktı. Sosyalizmi kurma sürecinde karúıla-
úılan sorunların bir yanında nesnel ve tarihsel gerçeklik-
ler bulunuyor. Bu, devrimini yapmıú di÷er ülkelerden
çok daha zor, karmaúık ve çeliúkili bir süreci Çin sosya-
lizminin önüne koymuútur.
ÇÖZÜM 40
Çin'de sosyalizm, yarı-feodal, yarı-sömürge bir eko-
nomik ve kültürel yapının parçalanmasıyla, yaygın bir
küçük üretimi devraldı. Sosyalist üretim iliúkileri, okuma
yazma bilmenin lüks oldu÷u koúullarda, karasabanla,
beden gücüyle üretim yapan 600 milyon köylüyü de÷iú-
tirerek örgütlendirmek zorundaydı. Ama Çin'de sosya-
list inúa sürecinde bu nesnel gerçekli÷in yanında, bir
de ÇKP'den kaynaklanan zaafların önemli sorunlar ya-
ratacak nitelikte oldu÷unu söylemek gerekiyor. Gerçek-
ten de Çin'de sosyalizmin tarihi incelendi÷inde; ÇKP'-
nin Marksist-Leninist parti ve örgütlenme ilkelerine tam
olarak uymadı÷ı ve "iki çizgi mücadelesi"ni meúru gör-
dü÷ü ve bütün sorunlarına bu yanlıú parti anlayıúının iv-
me kazandırdı÷ı görülecektir.
ÇKP, tarihi boyunca tek bir ideolojik politik çizgiye
sahip olmamıútır. E÷er Çin'de sosyalizm 40 yıldır rayına
oturmadıysa, her zaman sa÷a ya da sola savrulduysa,
kesintilere u÷rayıp zikzaklar çizdiyse, geriye dönüúler
yaúadıysa, zaman zaman kültür devrimi gibi sosyalist
kazanım ve de÷erler yadsınacak kadar ileri gidildiyse,
bu öncelikle partinin çeliúkili yapısında, iki çizgi müca-
delesini savunmasında aramak gerekir.
Leninist örgüt anlayıúı hizip özgürlü÷ünü tanımaz.
Partide hiziplerin varlı÷ı Çin özgülünde iki çizgi mücade-
lesine denk düúüyor. Ve bu, partinin irade ve eylem bir-
li÷ine zarar verece÷i için, Leninist örgüt anlayıúı iki çizgi
mücadelesini reddeder. Sınıf mücadelesinin de÷iúik bi-
çimler altında sürdü÷ü ve kapitalizmden komünizme
proletarya diktatörlü÷ü altında geçiú toplumu olan sos-
yalizmde, proletaryanın en önemli silahı partidir ve bu
süreçte proletarya partisi demir gibi bir disipline, ideolo-
jik-politik birli÷e sahip olmak zorundadır. Partide disipli-
nin sa÷lamlı÷ı ve demokrasinin iúleyiúi birbirini dıúla-
maz. Demokrasinin uygulanması, hizip özgürlü÷ü ve iki
çizgi çatıúması için meúru bir zemin de÷ildir. Partide ira-
de ve eylem birli÷ini sa÷lamak, ba÷layıcı karar çıkar-
mak kadar, tartıúma ve eleútiriler ne ölçüde zengin olur-
sa ve demokrasi ne ölçüde iúletilirse, bu, parti disiplini-
nin ve birli÷inin gönüllü ve bilinçli birlikteli÷inin en iyi úe-
kilde sa÷lanması anlamına gelir. Parti içi demokrasi için
hizip özgürlü÷ü ve iki çizgi çatıúması gerekmiyor. Le-
nin'in de altını çizdi÷i gibi "proletarya partisinin demir di-
siplinini (özellikle diktatörlü÷ü sırasında) azıcık da olsa
zayıflatmak isteyen kimse, gerçekte proletaryaya karúı,
burjuvaziye yardım etmektedir."(5)
Çin, önünde baúka bir deney olmadı÷ı ve somut ba-
úarıları nedeniyle önce Sovyetlerin sosyalizmi inúa sü-
recindeki politikalarını ve uygulamalarını örnek aldı. Bu,
ilk anda, Çin'e özgü sosyalist inúa sürecine göre hare-
ket edilmedi÷ini gösteriyor. Sovyet inúa süreci modeli-
nin Çin'e uyması beklenemezdi. Çünkü her ülkenin dev-
rim yolu, sosyalizme geçiú biçimi kendi özgül koúulları-
na göredir. Sosyalizmin kuruluúu da her ülkede farklı
bir yol izleyecekti. Baúka ülkelerin baúarılarından, de-
neylerinden yararlanılmalıydı ama oldu÷u gibi kopye
edilmemeliydi. ølk baúta Sovyetlerin inúa sürecinden et-
kilenmesi nedeniyle, Çin'de sosyalizm 956'lara kadar

beklendi÷i ölçüde baúarılar elde edememiútir. Bu de-
neyden sonra Çin'de sosyalizmin Sovyet deneyimin-
den farklı bir rota izleyece÷i, izlemesi gerekti÷i anlaúıldı.
Çin, kendine özgü sosyalist örgütlenme biçimini esas
olarak halk komünleri üzerine oturttu. Sanayiye geçiú
halk komünleri ile geliúecekti. Somut deney bu gerçe÷i
ortaya çıkarıyordu.
Bütün ülkelerin sosyalist inúa sürecinde Sovyet de-
neyimini izlemeleri diye bir zorunluluk olmadı÷ı yaúanı-
larak kanıtlandı. Sovyetler Birli÷i daha iúin baúında, em-
peryalist savaútan hemen sonraki iúgalle birlikte bir iç
savaú yaúadı. Sosyal ve ekonomik yıkım, açlık, kıtlık ve
sefalet vardı. Emperyalistler ve toprak a÷aları ile burju-
vazinin beyaz orduları yenilgiye u÷ratıldı. Bu kez emper-
yalist kuúatma altında sosyalizmi inúa etmekle karúı kar-
úıyaydı. Tek ülkede sosyalizmin kurulması ve yaúatılma-
sının bütün zorlukları, o tarihsel süreçte sosyalistlerin
en önemli sorunlarıydı. Bütün bu tarihsel koúullar bir
arada de÷erlendirildi÷inde, savaú komünleri ve NEP po-
litikasından sonra, hızlı bir sanayileúmeye ve makineleú-
meye geçiú, tarımda sosyalist üretim iliúkilerinin örgüt-
lenmesi anlamına gelen kolektifleútirmeye geçiú, sosya-
lizmi emperyalist kuúatma altında ayakta durabilecek
bir güç haline getirmek açısından, tarihsel öneme sa-
hip politikalar ve uygulamalardı. Rusya'nın o dönemde
dünyanın altı emperyalist ülkesi içinde yer aldı÷ı düúü-
nülürse, makineleúmeye geçiúinde belli bir temele otur-
du÷unu ve aúırı zorlama, iradecilik olmadı÷ını söylemeli-
yiz. Yani iúe sanayiden baúlamak için Rusya'da hazır
bir altyapı da vardı.
Stalin'in deyiúiyle, bu süreç sosyalizmin ölüm-kalım
süreciydi. Ya 0 yıl içinde sanayi kurulacak, ya da em-
peryalist abluka koúullarında Sovyetler yok olup gide-
cekti. Çünkü kapitalist dünyada faúizmin yükseliúi, yeni
bir emperyalist savaú tehditi sözkonusuydu. Ve sosya-
lizmin anavatanı, emperyalizm ve faúizmin açık tehditi
altındaydı. Sovyetler Birli÷i'nde sosyalizmin inúa süreci-
nin çok sancılı olması da buradan geliyor. O günkü
nesnel ve tarihsel koúulları do÷ru de÷erlendiremeyen-
ler, sosyalist sanayileúme ve tarımda kollektifleútirme-
nin önemini anlayamayanlar, sosyalizmin hangi koúul-
larda inúa edildi÷ini hesaba katmayanlardır. Bunlar sos-
yalizmin tüm dünyada kendini bir güç ve her yönden
emperyalizmin alternatif olarak kabul ettirdi÷i bu sancılı
süreçteki yöntemlerine ve bu yöntemlerden sorumlu
olarak gördükleri Stalin'e saldırıyorlar.(6)
Çin'de ise toplumsal süreç farklı ilerliyordu. Dünyada
köklü de÷iúmeler olmuútu. Sosyalizm tek ülkede var ol-
maktan çıkmıú dünyanın üçte birine yayılarak bir blok
karakteri kazanmıútı. Bunlara bakarak Çin'in sosyalist
inúada Sovyet deneyimini yaúaması gerekmiyordu. So-
run, geri ülkelerde, sosyalizme geçiú sürecinde sosya-
list üretim iliúkilerini öncelikle örgütleme, insanları sos-
yalist düúünce ve inançla donatma süreci olarak kav-
ranması sorunuydu. Sanayileúme ve makineleúme üre-
tim güçlerinin geliúmesine ba÷lı olarak ilerletilirken, bu
gerçe÷e göre hareket edilmedi÷i noktada, ekonomiz-
ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
me saplanma bir yerde kaçınılmaz oluyordu.
Castro'nun úu deyiúleri bu gerçe÷i somut olarak
açıklıyor: "Bizim devrimimiz -bunu kimse inkâr ede-
mez- muazzam bir ideolojik gücü ayakta tutmuútur,
bu güç olmasa bizi baúka kim savunabilir?" (7)
Vietnam, Çin ve Küba sosyalist inúa süreçlerinin orta-
ya koydu÷u gibi, sosyalizm sanayileúme ve makinaleú-
meyle özdeú de÷ildir. Sanayileúme ve makineleúme,
sosyalizmde toplumsal refahı getirmesi ve yaúam düze-
yini her alanda yükseltmesi bakımından ihmal edilme-
mesi gereken önemli bir sorundur. Ama burada, bu
aúamaya hangi süreçlerden geçilerek gelinece÷i ve bu
sürecin karakterini belirleyen politikalar önem kazanı-
yor. Geri ülkelerde bu aúamaya politik ve ideolojik mü-
dahalelerle, üst yapısal devrimi sürekli kılarak, üretim
iliúkilerini ve insanları yenileyerek, "öncelikle makineleú-
me", "makineleúme olmadan sosyalizm kurulamaz" di-
ye tutturmadan gelinecektir. Sosyalizmin kuruluúuna
makineleúmeyi temel alarak baúlamak, her ülke özgü-
lünde nesnel durumu açıklayamaz. Geri ülkelerin sosya-
lizmi inúa sürecinde, sosyalizmin manevi de÷erlerini
yaygınlaútırmak ve yaúatmak her úeyden önde gelmeli-
dir. Emperyalizmi bu ülkelere bir saldırıdan alıkoyan
úey, modern makinalarla donanmıú bir sanayiye ve ta-
rım sektörüne sahip olmaları de÷il, öncelikle sosyalist
bilinçle donanmıú olarak, sosyalizme sahip çıkan mil-
yonların varlı÷ıdır. Emperyalizmi kitlelerin sosyalizme
inancı, devrimci ruh ve coúkusu korkutuyor.
ENTERNASYONALiST DAYANIùMA
SOSYALøST øLERLEMENøN
HIZLANDIRICI GÜCÜDÜR
Bütün ülkelerin sosyalist inúa sürecinde
Sovyet deneyimini izlemeleri diye bir
zorunluluk olmadı÷ı yaúanılarak
kanıtlandı. Sosyalizmin kuruluúuna
makineleúmeyi temel alarak baúlamak,
her ülke özgülünde nesnel durumu
açıklayamaz. Geri ülkelerin sosyalizmi
inúa sürecinde, sosyalizmin manevi
de÷erlerini yaygınlaútırmak ve yaúatmak
her úeyden önde gelmelidir.
Geri ülkelerde sosyalist sanayileúmeyi örgütlemek
esas olarak sosyalistlerin kendi görevleridir. Sosyalizm-
de kendi kendine yetine ve özgüce güven politikası
her zaman esas politikadır. Ama özgüven politikası içe
kapanıklı÷a, dünyadan soyutlanmaya vardırıldı÷ı nokta-
da her alanda daha ileri kazanımlar elde etmeyi engel-
leyecektir. Özgüce güven politikası enternasyonal daya-
nıúma ve yardımlaúmayla birleúti÷inde, sosyalist sanayi-
leúme sorununu aúmak zor olmayacaktır. øúte bu nokta-
da enternasyonal dayanıúma ve yardımlaúmanın önemi
ortaya çıkıyor ki, bu da Marksizmin-Leninizmin en
temel
ÇÖZÜM 4
 ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
Sosyalist mücadelenin yaratmak zorunda oldu÷u önemli geleneklerden biri de
enternasyonalizmdir.
ilkelerinden biridir. Ve proletaryanın enternasyonalist
politikasını sürdürmesi, devrim öncesi oldu÷u kadar,
devrim sonrasında da yaúamsal önemdedir. Proletarya
enternasyonalizmi devrimci sorumlulu÷un ve görevin
gere÷idir. Enternasyonalizmin geriledi÷i yerde milliyetçi-
lik ilerler. Yeter ki bu konuda Sovyetler Birli÷i'nin,
96'de Çin'deki bütün tarım ve sanayi projelerini ta-
mamlamadan çekilmesi ve Çin'i yüzüstü bırakması gibi
enternasyonal bayra÷ını yere düúüren politik tavırlar ser-
gilenmesin. Yeter ki, Çin'in aynı úekilde Arnavutluk'u
terk etmesi yeniden yaúanmasın. Marksist-leninistler
bu kötü örneklerin tekrarlanmamasını, Küba'nın Ango-
la'da yaúattı÷ı gibi enternasyonalist dayanıúma örnekle-
rinin ço÷altılmasını istiyorlar.
Bu do÷rultuda atılmıú bir adım olarak Küba'nın 4
yıl boyunca Angola halkına verdi÷i enternasyonal des-
tekten burada özellikle söz etmemiz gerekiyor. Di÷er
olumsuz örnekler yanında bu enternasyonal dayanıú-
ma dünya halklarına çok úey kazandırdı. Küba'nın ken-
di güvenli÷ini bile tehlikeye atacak kadar ileri düzeyde
Angola halkıyla girdi÷i enternasyonal dayanıúma, Ango-
la Devrimi'nin kazanımlarını korumakla kalmadı, geli-
nen aúamada Güney Afrika iúgalci kuvvetlerinin yenilgisi
yanı sıra, Namibya halkının SWAPO önderli÷inde yü-
rüttü÷ü ba÷ımsızlık sürecinin kısalmasını da beraberin-
de getirdi. Afrika'nın güneyinde, özgürlük savaúçıları-
nın, devrimlerin ve Afrika halklarının düúmanı emperya-
lizm ve iúbirlikçisi ırkçı Güney Afrika yönetimi, 4 yıldır
her türlü fedakarlıkla yürütülen enternasyonal dayanıú-
mayla yenilmiútir.
Castro, Güney Afrika güçlerini, Küba ve Angola bir-
liklerinin birlikte yenilgiye u÷rattı÷ı ve Güney Afrika'yla
emperyalizmi barıúa zorladıkları çatıúmalar sürecini ve
zorluklarını, enternasyonal dayanıúmanın önemini ve
zorunlulu÷unu úöyle açıklıyor:
"Angolalılar bizden yardım istediler. Bu yardım son
ÇÖZÜM 42
derece önemliydi. Ya yardımda buluna-
caktık ya da yıllar boyu sarfedilen
emekler heba olacaktı. Ve yardım et-
tik(...) Belki de kimse Küba gibi do÷ru-
dan do÷ruya emperyalizmin tehditi al-
tındaki bir ülkenin o enternasyonal ta-
ahhütlerine sadık kalabilece÷ine inan-
mamıútır.(...) Peki biz bunu nasıl yapa-
bildik, onbinlerce savaúçıyı, yüzlerce
tankı, topu, vb.vb. o uzak ülkeye gön-
derebildik? Nasıl? Çünkü halk bizimle
birlikte, çünkü bütün halkın savaúı anla-
yıúımız bizi çok güçlü kılmaktadır, çünkü
ülkemizin savunması bütün halkın
elindedir! Ve ancak o ruhta, o anlayıú
içinde bir halk hiç duraksamadan
taahhütlerine ba÷lı kalabilir ve bütün o
takviyeleri oraya gönderebilir-
Bugün artık enternasyonal birlik de-
nilince, merkezi ve ba÷layıcı
kararlara tabi, seksiyon partilerden oluúmuú yeni bir 3.
Enternasyonal düúünülmemelidir. 3. Enternasyonal,
sevapları ve günahlarıyla kendi nesnelli÷i ve
tarihselli÷i içerisinde bir anlam ifade ediyor.
Enternasyonalizm temelinde bugün acil görev, sos-
yalist güçler arasında tepkisellik ve subjektivizm sonu-
cunda zedelenmiú olan enternasyonal dayanıúma bilin-
cini ve ruhunu, genelde halkların öncü partilerinde yara-
tabilmektir. Do÷al olarak böyle bir çaba sonucunda
oluúturulacak olan enternasyonalist birlik, bugünkü nes-
nel gerçe÷e ba÷lı úekillenecektir. Bu anlayıú pratikte bu-
gün için sosyalist güçler arasında ba÷ımsız politik çizgi-
lerini koruyan kendi politik strateji ve taktiklerini kendisi
çizen, ama ortak düúman emperyalizme, faúizme ve ka-
pitalizme karúı aralarında karúılıklı dayanıúma, yardım-
laúma bilgi alıú-veriúi sa÷layan parti ve örgütlerin birli÷i
olarak biçimlenecektir. Ve bu ilkeleri benimseyen hiç
bir sosyalist gücü yadsımayacaktır.
Bunun için geliúmiú kapitalist ülke proletaryasının,
dünya ezilen halklarının ve kurtulmuú sosyalist halkların
birli÷i perspektifiyle hareket edilmelidir. Enternasyona-
list dayanıúma sadece maddi olarak silah-insan gücü
yardımı biçiminde kavranmamalıdır. Bugün sosyalist ha-
reket bu temel öneme sahip dayanıúma biçimlerinin bile
önkoúulu olan iliúkilerden geçmek zorundadır Bunlar
ideolojik dayanıúma (yayın vd.) siyasi (askeri ve barıúçıl
her türlü eylem biçimiyle) olarak her bir halkın kendi
örgütlü gücü oranında öne çıkaraca÷ı dayanıúma ör-
nekleri olmalıdır. Bunlar aracılı÷ıyla yaratılacak güvenle
bir birlik sürecine girilecektir. Bu bugünden yarına oluú-
turulacak bir birlik de÷ildir, ama bugünden ilk adımları
mutlaka atılmalıdır. Giderek ideolojik birlik sürecini de
getirecek olan böyle bir birlik platformu pragmatizm ve
milliyetçili÷in önünün alınmasında da iúlev görecektir.
Aksi halde geliúecek olan pragmatizm, milliyetçilik, halklar
arası ayrılıkçılık ve emperyalizm karúısındaki da÷ınık-

lıktır. Dünya halkları nezdinde sosyalizme duyulan
inanç ve güvenin pekiútirilmesi ya da zayıflatmasında,
enternasyonalizm politikası temel bir öneme sahiptir.
Salt bu nedenle bile bugün yeni bir enternasyonalin ge-
reklili÷i kendini dayatıyor.
ÇøN SOSYALøZMøNøN ÖZGÜNLÜöÜ: HALK
KOMÜNLERø VE PROLETER KÜLTÜR DEVRøMø
ùu bir gerçek ki, sosyalist inúa sürecindeki geri, köy-
lü toplumları için halk komünleri deneyini Mao'nun ve
ÇKP'nin Marksizm-Leninizm hazinesine önemli bir katkı-
sı olarak görmek gerekir. Halk komünleri Çin'de sosya-
lizmi kitlelere maletme anlayıúının nüveleri olarak görül-
melidir. Halk komünleri .sosyalist merkezi bütünün hare-
ketli, canlı parçaları olarak sadece sosyalizmin ekono-
mik-sosyal geliúiminin de÷il, kitleleri sosyalizme kazan-
manın ideolojik-kültürel e÷itim ve dönüúüm araçları da
olmuútur.
Çin'e özgü sosyalizmi kurma rotasının oda÷ında yer
alan halk komünlerini yaygınlaútırma ve güçlendirme
politikası, partide sa÷ ekonomist çizginin egemen olma-
sıyla gevúetildi. Giderek Liu Sao Si-Deng yönetimi altın-
da üretici güçler teorisi öne çıktı. Sosyalizm daha çok
makineleúme ve sanayileúme olarak görülmeye baúlan-
dı. Çin'e özgü sosyalizmi kurma yolundan sapıldı.
Mao'nun kitleleri harekete geçirerek baúlattı÷ı Proleter
Kültür Devrimi, bu somut olgular karúısında, öncelikle
partideki sa÷ı temsil edenleri ve politikalarını hedef aldı.
Burada sa÷ ekonomist çizginin temsilcilerinin etkilen-
mesi SBKP'ye ba÷lanıyordu. Proleter Kültür Devrimi bu
yanıyla SbKP'nin 20. Kongre sonrası uygulamaya koy-
du÷u sa÷ çizgiye tepkinin bir ifadesi olarak da görülme-
lidir. "Revizyonist karargahları bombalayalım" sloganı al-
tında baúlayan Proleter Kültür Devrimi,insanlık tarihinin
tanık oldu÷u en büyük kitlesel hareketliliktir. Bu yanıyla
"sosyalizm kitlelerin eseri olacaktır" gerçe÷inden hare-
ketle, on yıl boyunca sürdürülen Proleter Kültür Devri-
mi'nden ö÷renilecek çok úey vardır. Kültür Devrimi kitle-
lere sosyalizmin gerçek sahiplerinin kendileri oldukları
gerçe÷ini göstermiútir. Sosyalizm kitlelerin bilinçli ve gö-
nüllü eylemlili÷i ile geliúip güçlenebilirdi ki, bu da Prole-
ter Kültür Devrimi'yle çakıúıyordu.
Proleter Kültür Devrimi sosyalist inúaada güçlü bir
atılımdır. Kitleler ideolojik ve politik olarak sosyalizmi
özümlemede bizzat kendi öz deneyimleriyle bu süreçte
çok úey ö÷rendiler. Burada Proleter Kültür Devrimi'ni,
kitlelerin yukarıdan emirlerle ve zorla harekete geçiril-
mesi olarak de÷erlendiren ve Kültür Devrimini kitle zor-
balı÷ı olarak karalayanlara karúı da bir úeyler söylemek
gerekiyor.
Proleter Kültür Devrimi'ne bu yönde yapılan karala-
malar, Mao'nun Marksizm-Leninizme evrensel düzeyde-
ki katkılarına ve sonuçta Çin Devrimi'ne saldırının bir
aracı haline getiriliyor. Çin'de proletarya devrimi olmadı-
÷ı ve Çin'in hiçbir zaman sosyalistleúmedi÷i gibi bir
subjektivizmle hareket edenler, kitlelerin sosyalistleúme-
sinde önemli bir kaldıraç olarak bütün Marksist-Leninist-
ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
lere önemli dersler sunan Proleter Kültür Devrimi'nin ro-
lünü ve önemini asla anlayamamıúlardır. Bir milyarlık
Çin'de sosyalizmin nasıl kurulaca÷ını, kurulmak zorun-
da oldu÷unu kavrayamamıúlardır. Bunun öneminin ve
de÷erinin anlaúılamadı÷s noktada, sosyalizmde her úey,
üretici güçlerin geliútirilmesine, sanayileúmeye ve top-
lumsal refaha indirgenmiútir. Bu anlayıúlar sa÷ ekono-
nomist sapmaların kayna÷ı oluyor. Zaten Proleter Kül-
tür Devrimi'ne "karar ve yönergelerle sosyalizmi kurma"
olarak bakıp reddedenler, Çin'in sosyalistleúememesini
tarım ülkesi olmaktan kurtulamamasına, makina sanayii
kuramamasına ba÷lıyorlar. Onlar ideolojinin, üretim iliú-
kilerini sosyalistleútirmenin, sosyalizmin manevi de÷erle-
rinin geri ülkelerde sosyalizmi kurmak ve yaúatmakta
önemini anlayamadıkları için, sosyalizm denilince önce-
likle maddi-teknik temel arıyorlar. Hiçbir siyasi güç, ör-
gütlenme ve tepeden alınan karar, kitlelerin istemleriyle,
düúünce ve duygularıyla kaynaúmamıúsa, milyonlarca
insanı kendi sübjektif niyetleri do÷rultusunda harekete
geçiremez. Kitlelerin sosyalizmin inúası yolunda hareke-
te geçirilmesi, nesnel bir gerçekli÷in ifadesinden baúka
birúey olamaz. Evet Lenin'in dedi÷i gibi "canlı, yaratıcı
sosyalizm halk yı÷ınlarının ürünüdür". Ve Proleter Kültür
Devrimi ça÷ımızda bu gerçe÷in en canlı ve somut örne-
÷idir.
Çin Proleter Kültür Devrimi'nin ortaya çıkardı÷ı ve
sosyalizmin inúasında kullanılacak olan bu de÷erler
yadsınamaz. Evet, Kültür Devrimi sürecinde yer yer me-
kanikli÷e düúülmesi ve sosyalist üretim iliúkilerinin aúırı
zorlanması, üretim güçlerinin geliúme seviyesini aúan
iliúkilerin, belirgin uyumsuzlukların ve giderek çatıúmala-
rın ortaya çıkmıú olması da bir gerçektir. Fakat bunlar
Proleter Kültür Devrimi'nin özgün, tarihsel önemini
azaltmıyor.
Bu süreçte iradenin toplumsal dönüúümdeki rolü
abartılmıútır denebilir. øradenin, politikanın sihirli bir de÷-
nek gibi her úeyi dönüútürebilece÷ine inanılmıú ve bu,
üretim iliúkilerinin üretici güçler üzerindeki etkinli÷ini
abartmayı da beraberinde getirmiútir. Sonuçta sınıf mü-
cadelesini, partideki mücadele de dahil olmak üzere,
proletarya-burjuvazi arasındaki çatıúma, olarak de÷erlen-
dirmek, en küçük bir yanlıú yapanı "burjuva ajanı", "dö-
nek" diye mahkum etmek, sosyalizmde sınıf mücadele-
sinin biçimleniúini anlayamamanın bir sonucudur. ÇKP
içinde süren mücadelede, grupların birbirini hainlikle,
burjuva ajanlı÷ıyla, kapitalist yolcu olmakla (ve hemen
aynı kavramlarla)suçlamaları, olaylara ak-kara mantı÷ıy-
la bakmanın, subjektivizmin ürünüdür. Ve bu öyle ko-
mik durumlara yol açmıútır ki, kısa aralıklarla hainler
kahraman, kahramanlar hain haline gelebilmiúlerdir! Ve
bu süreçte partiye ve sosyalist inúaaya da bir noktadan
sonra zararlar verilmiútir. Bütün bu olumsuz geliúmeler,
partinin iki çizgi mücadelesine olanak veren yapıúal
özelli÷inin sürekli ve meúru görülmesiyle do÷rudan ilgi-
lidir. Çin Komünist Partisinin baúlıca açmazı budur de-
mek yanlıú olmayacaktır.(9)
Kültür Devrimi'nde, Mao'nun, sol'un yönlendirici oia-
ÇÖZÜM 43
 ÇÖZÜM SOSYALøZMDE
bilece÷i tesbiti esas olarak partide sa÷ çizgiyi tasfiye et-
me çabalarından kaynaklanıyor. Kültür Devrimi'nin baú-
larında Mao eúine yazdı÷ı mektupta bunu belirtiyor;
"Onlarla uyuúmaktan baúka seçene÷im olmadı÷ı açık.
Önemli bir konuyu kendi isteklerime aykırı olarak onay-
lamak, hayatımda ilk kez baúıma geliyor" diyordu.
Sol'un Kültür Devrimi sürecindeki en sivrilmiú temsilcisi
ün Piao etkinli÷ini kullanarak darbe yoluyla iktidarı al-
maya kalkıútı, baúaramadı. Mao bu darbenin önlenme-
sinde önemli rol oynadı. Ama bütün bu geliúmelere ra÷-
men Mao'nun ölümüne kadar sol'la sa÷'ın çatıúması
sürdü. Kültür Devrimi'ndeki etkinli÷inden dolayı bu sü-
reçte "Dörtlü Çete" diye anılarak tasfiye edilecek olan
sol çizgi temsilcileri a÷ır bastı. Mao, ilk önce sa÷ çizgiyi
tasfiye etmeyi önüne hedef olarak koydu÷undan, Kül-
tür Devrimi'ni bir yanıyla bu yönden kullandı÷ından, Lin
Piao'nun darbesine karúı çıkmakla birlikte, parti içinde
sa÷'a karúı sol'u desteklemeyi sürdürdü. Kültür Devrimi
ile tasfiye edilen sa÷'ın parti içindeki en önemli iki tem-
silcisinden biri olan Deng Siao Ping'in yıldızı yeniden
parladı. Mao'nun da deste÷iyle önemli görevlere getiril-
di. Ama fazla sürmedi. Deng'in uygulamaları sol'un poli-
tikalarıyla çekiúkiye düútü. Mao, Deng'ten deste÷ini çekti
ve sol bir kez daha Deng'i düúürdü.
Çin'de yeni bir sürecin, sa÷ çizginin ÇKP'de yöneti-
mi ele geçirdi÷i sürecin baúlaması, Mao'nun ölümün-
den sonradır. Mao'nun parti içindeki çizgisinin izleyicisi
olarak yönetime gelen Hua Kua Feng dönemi sol çizgi-
nin etkinli÷inin kırılması ve partinin sa÷ çizginin ege-
menli÷ine geçiúinin hazırlık süreci olarak görülmelidir.
Mao'nun ölmesinden hemen sonra "Dörtlü Çete" ola-
Proleter Kültür Devrimi sosyalist
inúaada güçlü bir atılımdır. Kitleler
ideolojik ve politik olarak sosyalizmi
özümlemede bizzat kendi öz
deneyimleriyle bu süreçte çok úey
ö÷rendiler.
rak adlandırılan sol çizgi partiden tasfiye edildi. Aralık
78'de toplanan ÇKP MK'nın üçüncü Genel Toplantısıy-
la, sa÷, denetimi do÷rudan ele geçirdi. Kültür Devrimi'-
nin kazanımlar tasfiye edilmeye baúlandı.
ÇKP tarihinin, iki çizgi mücadelesi ve darbeler tarihi
olması esprisi budur.
YANLIù POLøTøKALAR, YANLIù TEORøLER VE
SOSYALøST GÜÇLERDE YOL AYRIMI
Burada ÇKP ve SBKP arasındaki ayrılıkların, nasıl
düúmanlıklara dönüútü÷ünü de ele almak gerekiyor.
Bunda, SBKP'nin 956 Kongresi ile sa÷'a dönüú yap-
masının etkisi olmakla birlikte, ÇKP'nin tepkiselli÷inin,
giderek içe kapanıp milliyetçi bir çizgi benimsemesinin
ve sol'a savrulmasının da etkisi azımsanmamalıdır. Baú-
langıçta SBKP'nin emperyalizme karúı savunmaya geç-
mesiyle süren sa÷ çizgisine karúı, Marksizm-Leninizm
bayra÷ı ÇKP'nin elindeydi. ÇKP MK'sinin 963 tarihin-
de SBKP'ye yolladı÷ı mektupta tepkiselli÷inin ve meka-
nikli÷inin izleri görünse de, sa÷cı tezler mahkum edil-
miútir. ÇKP, SBKP'nin kiúi kültünü yıkma gerekçesiyle
Stalin'e saldırmasını, sosyalizmin inúa sürecinde uygula-
nan Marksist-Leninist politikalara saldırı olarak gördü.
Bunda sonuna kadar haklıydı. Çünkü bu anlayıú Le-
nin'in savundu÷u önderler, parti, sınıf ve kitleler arasında
olması zorunlu olan iliúkiyi ve karúılıklı saygınlı÷ı ortadan
kaldırıyor, partinin demokratik merkeziyetçilik ilkesini
sekteye u÷ratıyordu.(0)
SBKP'nin, Leninist "barıú içinde birarada yaúa-
ma"() ilkesinin özünü de÷iútirmesinin ve bu ilkeyi dıú
siyasetinin temel ilkesi düzeyine çıkarması yanlıútı. "Barı-
úı koruma", "nükleer bir savaúı önleme"ye ba÷lı olarak
bu ilkenin yozlaútırmasına, bu politikanın sınıf mücade-
leleri ve devrim sorununa kadar yansıtılmasına, ÇKP
haklı olarak karúı çıktı. Bu tezi bu úekilde de÷iútirmek,
SBKP'nin devrimler ve ulusal kurtuluú savaúları karúısın-
da enternasyonal görevlerini yerine getirmesinde frenle-
yici bir etkendi. ÇKP'ye göre, "barıú içinde yarıú"ı sosya-
list ülkelerle kapitalist ülkeler arasındaki ekonomik yarıúa
indirgemek, her úeyi emperyalizmle Sovyetler Birli÷i
arasındaki çeliúki olarak görmek, emperyalizmden kay-
naklanan çeliúkileri sonuçta tek bir çeliúkide odaklaútır-
mak ve geriye itmek, Marksist-Leninist bir politika de÷il-
dir. Emperyalizmden kaynaklanan çeliúiler tek bir çeliú-
kide toplanmazdı. Ve yaúanan süreçte emperyalistlerle
ezilen halklar arasındaki çeliúki, baú çeliúki olarak öne
çıkmıútı. Devrimlerin fırtına merkezi sömürgelere, yeni-
sömürgelere kaymıútı. SBKP'nin "barıúçıl yoldan sosya-
lizme geçiú" teorisi; Marksist-Leninist devlet ve devrim
tezlerinin reddedilmesi anlamına geliyordu ve bu tezler,
II. Enternasyonalin ve uluslararası reformist sa÷ çizginin
tezleriydi. Gerçek halk devrimleri, burjuva devletini bü-
rokrasisi ve militarizmi ile aúırı güçlendi÷i emperyalizm
döneminde, burjuva devlet mekanizması parçalanarak
gerçekleúecekti.
SBKP ve ÇKP arasındaki ideolojik-politik ayrılıklar gi-
derek derinleúti. SBKP'nin sa÷ çizgisine karúı Marksist-
Leninist bir çizgide bulunan ÇKP; bu noktada kalamadı.
Tepkisellik ve mekaniklik içe kapanmayı, milliyetçili÷e
kaymayı getirdi. ÇKP, SBKP karúısındaki Marksist-
Leninist platformunu kaybetti.
ÇKP, belki de tarihinin en büyük hatasını Sovyetler
Birli÷ini, SBKP'nin baúına sa÷ bir çizginin geçmiú olma-
sına bakarak, "kapitalist" ve "sosyal emperyalist" bir ül-
ke olarak ilan etmekle yapmıútır. Bu tesbitten sonra sos-
yalist ülke ve partiler arasındaki ideolojik, politik ayrılık-
ları çatrúma noktasına vardırmanın uzlaúma köprülerini
tamamen atmanın, sosyalizm içinde suni bir úekilde
düúman kamplar yaratmanın sorumlulu÷u ÇKP'ye aittir.
Çünkü sosyalist dünyanın ortaya çıkıúından beri sosya-