Kinh-Te-Chinh-Tri - Ktct-Chuong-6 - 6.1-Khai-Quat-Ve-Cm-Cong-Nghiep-Va-Cnh - (Cuuduongthancong - Com)

22/06/2020
CHƯƠNG 6:
CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA &
HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ CỦA VIỆT NAM
HỌC PHẦN KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Giảng viên: Ngô Quế Lân

lan.ngoque@hust.edu.vn
Năm học 2019 - 2020
1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp
Chương 6: CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA & HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ CỦA VIỆT NAM
Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ - SSH 1121

1.1 Khái niệm Cách mạng Công nghiệp
o Nội dung: Là sự phát triển về chất của tư liệu lao động
o Nền tảng: Trên cơ sở ứng dụng những phát minh đột phá về khoa học, kỹ thuật -
công nghệ một cách có hệ thống
o Tác dụng: Từ đó, tạo ra sự phát triển về chất của phân công lao động xã hội, dẫn
đến năng suất lao động vượt trội, và những ứng dụng mới làm thay đổi căn bản
phương thức lao động, quản trị và sinh hoạt của con người
1
22/06/2020

1.1 Khái niệm Cách mạng Công nghiệp
Cách mạng Công

nghiệp là sự phát
triển về chất của
Người lao Tư liệu lao động
động
LỰC LƯỢNG Tư liệu lao
SẢN XUẤT động
Tư liệu sản
xuất Đối tượng
lao động

1.2 Lịch sử các cuộc Cách mạng công nghiệp
o Cách mạng công nghiệp 1.0
- Khởi nguồn: Nước Anh, từ giữa đến cuối thế kỷ 18
- Thành tựu chủ đạo: Cơ khí hóa SX, Năng lượng đốt than, Động cơ hơi nước
- Kết quả: Khởi đầu công nghiệp hóa, hình thành Chủ nghĩa tư bản, nhưng vẫn
dựa trên các phương pháp quản trị thủ công.

1.2 Lịch sử các cuộc Cách mạng Công nghiệp
- Khởi nguồn: Nước Mỹ, từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20
- Thành tựu chủ đạo: Điện khí hóa SX; Năng lượng hạt nhân, dầu thô, khí đốt;
Động cơ đốt trong; Phương pháp tổ chức SX dây chuyền, Tín hiệu tương tự
analog; Chinh phục không gian (hàng không); Công nghiệp luyện kim
- Kết quả: Hạ tầng phát triển, hình thành CNTB độc quyền, thúc đẩy TM Quốc tế
2
22/06/2020

- Khởi nguồn: Nước Mỹ, từ cuối thế kỷ 20
- Thành tựu chủ đạo: Công nghệ số thay cho analog; Chinh phục vũ trụ; Kết nối
không dây; Điều khiển tự động; Cá nhân hóa các thiết bị vi xử lý; Mạng thông
tin toàn cầu Internet; Công nghệ sinh học AND
- Kết quả: Bùng nổ thông tin, toàn cầu hóa

- Khởi nguồn: Dự báo bùng nổ ở nhiều trung tâm vào khoảng giữa thế kỷ 21
- Thành tựu chủ đạo: Năng lượng sạch, tái tạo (năng lượng mặt trời, gió, hydro,
sinh học); SX và quản trị tự động; Siêu CSDL (Big Data), Siêu kết nối (IoT);
Phân tích và xử lý thông tin (Trí tuệ nhân tạo AI); Vật liệu mới; Công nghệ
cảm ứng; Công nghệ nuôi cấy tế bào, tái tạo sinh học …
- Kết quả: Siêu hạ tầng kỹ thuật, kinh tế tri thức thay cho kinh tế công nghiệp

1.3 Đặc trưng của Cách mạng Công nghiệp hiện đại
o Thứ nhất, ngày nay Khoa học trở thành Lực lượng sản xuất trực tiếp, bởi vì:
- Sử dụng tri thức khoa học có vai trò chủ yếu và trực tiếp để tạo nên sản phẩm
- Các ngành sản xuất dựa trên thành tựu của Cách mạng Công nghiệp hiện đại
ngày càng chiếm tỷ trọng chủ yếu trong nền kinh tế quốc dân
Ngày Nghiên cứu , Đầu tư cơ sở vật chất

SẢN PHẨM
trước Sáng chế kỹ thuật, ứng dụng
Ngày Nghiên cứu , trực tiếp SẢN PHẨM

nay Sáng chế
3
22/06/2020

1.3 Đặc trưng của Cách mạng Công nghiệp hiện đại
o Thứ hai, thời gian nâng cấp các phát minh ngày càng được rút ngắn
Mức độ nâng cấp

các phát minh
Thời gian

1.4 Vai trò của các cuộc Cách mạng công nghiệp
o Là cơ sở cho sự phát triển hình thái kinh tế -

xã hội. Bởi vì tạo cơ sở vật chất kỹ thuật cho CM KHKT 4.0
Kinh tế tri thức,
xã hội mới SX và điều hành
tự động, chuyên
môn hóa sâu, trí
CM KHKT 3.0 tuệ nhân tạo,
tự động hóa SX, công nghệ cảm
kỹ thuật số, kết ứng, siêu kết nối
nối không dây không dây, siêu
CM KHKT 2.0 CSDL số, năng
CM KHKT 1.0 Kinh tế công lượng mới, vật
Kinh tế công nghiệp, năng liệu mới, biến đổi
Chưa có CM KHKT nghiệp, cơ khí lượng hóa thạch, gen, công nghệ
hóa SX điện khí hóa SX nuôi cấy tế bào …
Kinh tế nông nghiệp, SX thủ công

1.5 Chức năng, tác dụng của Cách mạng Công nghiệp
o Một là, thúc đẩy sự phát triển lực lượng sản xuất, gồm có:
- Phát triển nhân lực trình độ cao, được đào tạo và rèn luyện bởi nền CN hiện đại
- Phát triển tư liệu lao động, phương tiện sản xuất hiện đại, chính xác. Hạ tầng
giao thông, thông tin đồ sộ
- Phát triển đối tượng lao động đa dạng, hiệu suất cao với năng lượng và vật liệu
mới, hiệu suất cao, bảo vệ môi trường
- Tạo điều kiện mở rộng thị trường toàn cầu
4
22/06/2020

o Hai là, thúc đẩy sự hoàn thiện quan hệ sản xuất, gồm có:
- Về mặt QH sở hữu: Khoa học là LLSX trực tiếp, quyền sở hữu trí tuệ cũng là sở
hữu TLSX => Thúc đẩy sự đa dạng hóa quan hệ sở hữu, đa dạng hóa đầu tư
- Về mặt QH quản lý: Khoa học công nghệ phát triển => Thúc đẩy sự điều chỉnh
trong quan hệ quản lý, nâng cao khả năng giám sát và tính minh bạch
- Về mặt QH quản lý: NSLĐ ngày càng cao, theo hướng kinh tế tri thức => dẫn tới
sự điều chỉnh về quan hệ phân phối, tạo cơ hội cho lao động trình độ cao

o Ba là, thúc đẩy sự đổi mới về phương thức quản trị xã hội, gồm có:
- Chính phủ điện tử, đô thị thông minh, xóa bỏ tính trì trệ, quan liêu
- Thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; hội nhập kinh tế, văn hóa, xã hội
- Công nghệ ngân hàng tài chính được số hóa, tạo nên sự minh bạch tài chính
- Không gian số với thông tin rộng mở, tăng cường tư duy pháp quyền trong XH

o Bốn là, nâng cao chất lượng cuộc sống
- Hàng hóa dịch vụ đa dạng, phong phú, chất lượng cao
- Tiện ích trong giao dịch, thanh toán và chăm sóc khách hàng
- Nhiều sản phẩm với giá trị sử dụng vượt trội, đáp ứng nhu cầu của con người
5
22/06/2020
2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

Cách mạng Công nghiệp hiện đại
2.1 Khái niệm Công nghiệp hóa
CNH Quan
Quan
điểm
điểm
của của
UNIDO
UNIDO Quan điểm Quan
của Đảng
điểmCộng
của sản
ĐảngViệt Nam
Về tính chất
QuáQuá
trìnhtrình
huy huy
độngđộng
nguồn
nguồnQuá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện
chất lực ngày càngcàng
lực ngày lớn lớn
Về phạm viTrong lĩnh lĩnh
Trong vực vực
kinhkinh
tế tế Các hoạt động bao gồm Đầu tư, Sản xuất kinh
phạm vi doanh, Dịch vụ và Quản lý kinh tế - xã hội
Về nội dung Xây dựng nền kinh tế có
Về nội Xây dựng nền kinh tế có Từ sử dụng lao động thủ công với phương tiện
nhiều ngành sử dụng công
dung nhiều ngành
nghệ hiệnsửđại,
dụngđể công
sản xuấtthô sơ là chính; sang sử dụng phổ biến lao động
nghệ hiện đại, để sản xuất với công nghệ, phương tiện và phương pháp
TLSX và Hàng tiêu dùng
TLSX và Hàng tiêu dùng hiện đại, dựa trên thành tựu của CM KHCN
Về mục đích Nhằm đảm bảo tăng
Về mục Nhằm đảm bảo tăng Nhằm tạo ra NSLĐ cao, xây dựng cơ sở vật chất
trưởng K.tế & Tiến bộ XH
đích trưởng K.tế & Tiến bộ XH kỹ thuật của CNXH & Phát triển bền vững

2.1 Khái niệm Công nghiệp hóa
o Lưu ý đặc điểm thực hiện Công nghiệp hóa tại VN
- Về thể chế và mục tiêu: CNH trong nền kinh tế

Thể chế
thị trường định hướng XHCN & Mục Thị
tiêu trường
- Về kỹ thuật công nghệ: CNH trong sự bùng nổ
CM Công nghiệp hiện đại lần thứ ba, thứ tư...
Kỹ thuật
- Về thị trường: CNH trong xu thế toàn cầu công nghệ
hóa, hội nhập kinh tế quốc tế

2.2 Một số mô hình Công nghiệp hóa tiêu biểu trên thế giới
Mô hình Anh, Mỹ, các Mô hình Mô hình Nhật, Hàn Quốc, các
nước TBCN kinh điển Liên Xô cũ nước Công
công nghiệp mới NICs
Lĩnh vực Đi từ công nghiệp sản Ưu tiên Công Không ưu tiên theo lĩnh vực
đột phá xuất hàng tiêu dùng nghiệp nặng chung, mà ưu tiên theo lợi thế
đến công nghiệp nặng so sánh riêng
Nguồn Chiếm đoạt thuộc địa Kế hoạch hóa Khai thác nền kinh tế thị trường,
vốn và NLĐ làm thuê tập trung Hướng về XK & Thay thế NK
Nguồn Tự phát triển là chủ Tự phát triển là Mua bản quyền công nghệ gốc
gốc công yếu chủ yếu từ nước ngoài, kết hợp nghiên
nghệ cứu phát triển, từng bước tự chủ
Tính chất Tuần tự các bước KH trọng điểm Kế thừa để rút ngắn thời gian
6
22/06/2020

2.2 Tính tất yếu khách quan của tiến trình Công nghiệp hóa tại Việt Nam
Để phát triển LLSX,
cần có tiến bộ về chất
của Tư liệu lao động,
Nguyên Do cơ sở lý luận tức là cần phải CNH
nhân
thực Mục tiêu xây dựng
hiện CNXH trình độ rất cao,
Do thực tiễn Việt Nam
Công mà nền tảng lại thấp,
nghiệp tức là cần phải CNH
hóa tại
Việt Nam Do bối cảnh thời đại Sự bùng nổ Cách mạng
Công nghiệp đòi hỏi các
quốc gia thích ứng, tức
là cần phải CNH

2.3 Quan điểm tiến hành Công nghiệp hóa của Đảng Cộng sản Việt Nam (7)
o Công nghiệp hóa gắn liền với Hiện đại hóa
o Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là sự nghiệp của toàn dân, của mọi thành phần kinh
tế. Trong đó, kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo
o Phát huy nguồn lực con người để đảm bảo phát triển nhanh và bền vững. Phát triển
kinh tế gắn liền với đảm bảo an sinh xã hội và bảo vệ môi trường
o Lấy khoa học công nghệ là động lực cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa
o Lấy hiệu quả kinh tế- xã hội làm tiêu chí cơ bản để quyết định DA đầu tư phát triển
o Xác định nguồn lực nội sinh là chủ yếu. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ kết hợp
với đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ kinh tế đối ngoại
o Kết hợp phát triển kinh tế với quốc phòng, an ninh

2.4 Mục tiêu của tiến trình Công nghiệp hóa của Đảng Cộng sản Việt Nam (7)
Đại hội XII 2016: “Sớm trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”
Đại hội XI 2011: “Giữa TK21, phấn đấu trở thành

nước công nghiệp hiện đại theo định hướng XHCN”
Đại hội X 2006: “Đến 2020, cơ bản trở thành nước công nghiệp
theo hướng hiện đại, gắn với phát triển kinh tế tri thức”
Đại hội IX 2001: “Đến 2020, cơ bản trở thành

nước công nghiệp, theo hướng hiện đại”
Đại hội VIII 1996: “Phấn đấu 2020 cơ
bản trở thành nước công nghiệp”
7
22/06/2020

2.5 Nội dung tiến hành CNH tại Việt Nam thích ứng với Cách mạng Công nghiệp 4.0
o Một là, phát triển LLSX, trên cơ sở thành tựu Cách mạng KHCN hiện đại
Đầu tư hạ tầng đồng bộ, tiếp cận trình độ tiên tiến nhất trong các
lĩnh vực trọng điểm như viễn thông, CNTT, truyền thông, tài chính
ngân hàng …
Tập trung phát triển tiềm lực khoa học công nghệ, đổi mới căn bản
giáo dục đào tạo nhân lực trình độ cao. Thúc đầy đổi mới sáng tạo,
khởi nghiệp trong toàn xã hội
Ứng dụng các thành tựu công nghệ 4.0, đặc biệt là công nghệ số vào
đồng bộ các lĩnh vực của nền kinh tế như: nông nghiệp, dịch vụ, sản
xuất hàng tiêu dùng … hướng tới xây dựng nền kinh tế tri thức

o Hai là, chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, hợp lý, hiệu quả
- Khái niệm cơ cấu kinh tế: Là tổng hợp các bộ phận cấu thành nền kinh tế quốc
dân và mối quan hệ hữu cơ giữa các bộ phận đó
- Phân loại cơ cấu kinh tế: Cơ cấu thành phần kinh tế, cơ cấu vùng kình tế, cơ cấu
ngành kinh tế …
- Yêu cầu về tính hợp lý, hiệu quả của cơ cấu kinh tế:
+ Khai thác, phân bổ hiệu quả, hợp lý các nguồn lực của nền kinh tế
+ Ứng dụng rộng rãi thành tựu khoa học công nghệ trong nền kinh tế
+ Phù hợp với xụ thế hội nhập, toàn cầu hóa

o Hai là, chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, hợp lý, hiệu quả
- Dịch chuyển cơ cấu kinh tế thích ứng với Cách mạng Công nghiệp 4.0:
+ Nâng cao tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, (đặc biệt là công nghiệp công nghệ
cao), giảm tỷ trọng của nông nghiệp. Nhưng cả 03 lĩnh vực đều tăng về giá trị
+ Công nghiệp hóa, hiện đại hóa “Nông nghiệp, Nông thôn & Nông dân”
+ Quy hoạch vùng kinh tế, chuẩn bị các chiến lược phát triển mới phù hợp với sự
biến đổi khí hậu và xu thế của thị trường nhân lực trong bối cảnh hội nhập
8
22/06/2020

o Ba là, điều chỉnh QHSX và Kiến trúc thượng tầng phù hợp với sự phát triển LLSX
- Kinh tế Nhà nước dựa trên công hữu vẫn là chủ đạo, nắm giữ lĩnh vực then chốt
- Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, hoàn thiện hệ thống luật
pháp, cải cách hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử, phòng chống tham nhũng
- Tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế phát triển, kinh tế tư nhân là một nguồn
lực then chốt cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa
- Tích cực và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, trên nguyên tắc đảm bảo nền kinh
tế độc lập tự chủ, đảm bảo an ninh quốc phòng
KẾT THÚC
HỌC PHẦN “KINH TẾ CHÍNH TRỊ” - SSH 1121
SINH VIÊN LƯU Ý, ÔN TẬP LÝ THUYẾT & BÀI TẬP CHO BÀI THI CUỐI KỲ

Kinh-Te-Chinh-Tri - Ktct-Chuong-6 - 6.1-Khai-Quat-Ve-Cm-Cong-Nghiep-Va-Cnh - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kinh-Te-Chinh-Tri - Ktct-Chuong-6 - 6.1-Khai-Quat-Ve-Cm-Cong-Nghiep-Va-Cnh - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

22/06/2020

Giảng viên: Ngô Quế Lân

Năm học 2019 - 2020

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

o Nội dung: Là sự phát triển về chất của tư liệu lao động

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

Cách mạng Công

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

o Cách mạng công nghiệp 1.0

- Khởi nguồn: Nước Anh, từ giữa đến cuối thế kỷ 18

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

o Cách mạng công nghiệp 2.0

- Khởi nguồn: Nước Mỹ, từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

o Cách mạng công nghiệp 3.0

- Khởi nguồn: Nước Mỹ, từ cuối thế kỷ 20

- Kết quả: Bùng nổ thông tin, toàn cầu hóa

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

o Cách mạng công nghiệp 4.0

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

Ngày Nghiên cứu , Đầu tư cơ sở vật chất

Ngày Nghiên cứu , trực tiếp SẢN PHẨM

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

Mức độ nâng cấp

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

o Là cơ sở cho sự phát triển hình thái kinh tế -

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

- Tạo điều kiện mở rộng thị trường toàn cầu

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp

o Bốn là, nâng cao chất lượng cuộc sống

- Hàng hóa dịch vụ đa dạng, phong phú, chất lượng cao

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

o Lưu ý đặc điểm thực hiện Công nghiệp hóa tại VN

- Về thể chế và mục tiêu: CNH trong nền kinh tế

hóa, hội nhập kinh tế quốc tế

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

Đại hội XI 2011: “Giữa TK21, phấn đấu trở thành

Đại hội IX 2001: “Đến 2020, cơ bản trở thành

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ

You might also like