BAB 2(A)

PASARAN BARANG DAN HARGA (I)

MOHAMAD AMIN BIN ZAINAL ABIDIN

SMKDB 2019

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Hasil Pembelajaran
 menjelaskan keluk permintaan dan hukum
permintaan;
 menggunakan rumus dan jadual untuk
menjelaskan hubungan antara harga
dengan kuantiti diminta;
 membezakan perubahan kuantiti diminta
dengan perubahan permintaan.
 menghuraikan faktor yang mempengaruhi
permintaan;
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
2.1(a) PERMINTAAN
Maksud permintaan:
 keinginan dan kemampuan pengguna
untuk membeli barang dan perkhidmatan
pada suatu tingkat harga tertentu pada
suatu tempoh tertentu.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Harga X (RM) Rajah 2.1

P1

Po D

0
Q1 Q0 Kuantiti X (unit)

Keluk permintaan untuk barang X

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Hukum Permintaan
 Menyatakan bahawa apabila harga suatu
barang meningkat, maka kuantiti yang
diminta akan berkurangan. Dengan
andaian Ceteris Paribus (faktor lain tak
berubah)
 Hubungan songsang (negatif) antara
kuantiti diminta dengan tingkat harga.
 Semakin tinggi harga, semakin kurang kuantiti diminta P ↑  Qd ↓
 Semakin rendah harga, semakin tinggi kuantiti diminta P ↓  Qd ↑

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Sebab Keluk Permintaan Bercerun Negatif

 kesan pendapatan benar

 kesan penggantian
 utiliti sut berkurangan

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Rumus hubungan harga dengan
kuantiti diminta:--
Px = a –bQdx

Dimana:-
Px=harga barang x (RM)
Qx=kuantiti diminta barang x (unit)
A=pintasan pada paksi harga pada kuantiti diminta 0.
B=kecerunan keluk permintaan

Ujian kendiri 1 ms 53
Ujian kendiri 2 ms 55
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
Faktor yang mempengaruhi
permintaan
 Terdiri daripada dua, iaitu
1. Faktor harga
2. Faktor bukan harga

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

1. Faktor harga
• disebabkan perubahan harga barang itu sendiri
• semakin tinggi harga semakin kurang kuantiti diminta
sesuatu barang.

P (RM) D

b
P1
a
P0
D
0 Q1 Q0 Q(unit)

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

2. Faktor bukan harga
 Perubahan jumlah barangan yang dibeli oleh pengguna
disebabkan oleh perubahan penentu-penentu permintaan
selain daripada perubahan harga barang itu sendiri
 Antaranya faktornya ialah :-
1. Barang Pengganti
2. Barang Penggenap
3. Cita Rasa Pengguna
4. Pengiklanan
5. Fesyen
6. Kesihatan
7. Pendapatan Pengguna
8. Barang Normal/ Barang Mewah
9. Barang Bawahan / Barang Mesti.
10. Dasar Kerajaan
11. Jangkaan Harga Masa Hadapan

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

i. Pertambahan Permintaan
PX (RM)

P0 a b

D0 D1

0 Q0 Q1 Qx(unit)

D0 beralih ke kanan kepada D1

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

ii. Pengurangan Permintaan
Px(RM)

a
P0 b

D1 D0

0 Q1 Q0 Qx(unit)

D0 beralih ke kiri kepada D1

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Barang pengganti

 Barang yang mempunyai fungsi yang sama dan mudah

diganti antara satu sama lain dalam penggunaan untuk
mendapat kepuasan yang hampir sama.
Sebagai contoh: Getah asli dan getah tiruan.
 Andaikan harga getah asli adalah sama dengan getah
tiruan. Apabila harga getah asli meningkat maka
pengguna akan mengurangkan pembelian getah asli dan
membeli getah tiruan walaupun harga getah tiruan tidak
berubah.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Katakan getah tiruan adalah pengganti
kepada getah asli.
 Apabila harga getah asli meningkat
pengguna kurang meminta getah asli dan
lebih meminta getah tiruan (di mana harga
getah tiruan tidak berubah)
 Keluk permintaan getah tiruan akan
berubah ke kanan (DD ke DD1).
 Sebaliknya, apabila harga getah asli
menurun, ini menyebabkan pengguna lebih
meminta getah asli dan kurang meminta
getah tiruan.
 Keluk permintaan getah tiruan berpindah
kekiri (DD ke DD2)

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Getah tiruan

harga

Po

D1
D

D2
q2 q0 q1 Kuantiti

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

 Harga
getah
asli D

p1

po

qo q1 Kuantiti
getah tiruan
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
Barang penggenap
 Barang penggenap ialah barang yang perlu
digunakan bersama-sama / serentak. Jika tiada
satu barang, barang yang satu lagi tidak
berfungsi. Contohnya kamera dan filem.

 Apabila harga kamera naik , kuantiti diminta

terhadap kamera akan turun. Ini akan
menyebabkan permintaan terhadap filem
akan menurun juga (harga filem tidak
berubah) keluk permintaan filem bergerak ke
kiri . Keadaan sebaliknya berlaku.
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
Harga filem

Po

D1
D

D2
q2 q0 q1 kuantiti

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Harga camera

P1

Po

q1 q0 Kuantiti
filem
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
 Faktor – faktor lain

Harga

Po

D1
D

D2
q2 q0 q1 kuantiti

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Hasil Pembelajaran
 mentakrifkan penawaran;
 menjelaskan keluk penawaran dan hukum
penawaran;
 menggunakan rumus dan jadual untuk
menjelaskan hubungan antara harga dengan
kuantiti ditawarkan;
 melukis keluk penawaran berdasarkan jadual dan
rumus penawaran;
 menghuraikan faktor yang mempengaruhi
penawaran;
 membezakan perubahan kuantiti ditawar dengan
perubahan penawaran.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

2.1(b) PENAWARAN
DEFINISI
 keinginan dan kesanggupan pengeluar atau
firma untuk mengeluarkan suatu barang atau
perkhidmatan pada suatu tingkat harga dan
tempoh tertentu.
 hukum penawaran (hubungan langsung)
◦ harga naik => kuanititi ditawarkan meningkat.
◦ harga jatuh => kuantiti ditawarkan menurun.
◦ Semakin rendah harga barang semakin kurang
kuantiti barang yang ditawarkan atau sebaliknya
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
 Ciri-ciri Keluk Penawaran

a. Mencerun ke atas dari kiri ke kanan

b. Hubungan positif antara harga

dan kuantiti yang ditawarkan

Apabila harga meningkat, kuantiti

penawaran meningkat dan apabila harga
jatuh, kuantiti penawaran jatuh

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

 KELUK PENAWARAN
Harga (RM)

P1

P0

0 Q0 Q1 Kuantiti (unit)

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Rumus hubungan harga dengan
kuantiti diminta
Px = a + bQdx
Dimana:-
Px=harga barang x (RM)
Qx=kuantiti ditawarkan barang x (unit)
A=pintasan pada paksi harga pada kuantiti diminta 0.
B=kecerunan keluk penawaran

Buat Ujian kendiri 4 & 5

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Faktor yang mempengaruhi
penawaran
 Terdiri daripada dua, iaitu
1. Faktor harga (kuantiti ditawar)
2. Faktor bukan harga (kuantiti penawaran)

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Definisi:
Perubahan jumlah barangan yang ditawarkan oleh
pengeluar akibat daripada perubahan harga barang
itu sendiri dengan andaian faktor-faktor lain tetap

semakin tinggi harga sesuatu barang semakin banyak kuantiti ditawarkan

oleh firma dan sebaliknya.

Hubungan positif atau langsung diantara harga dengan kuantiti

ditawarkan

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Px (RM)

B SS
P1

A
P0

Qx (unit)
0 Q0 Q1

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Huraian Rajah
Harga dan kuantiti asal ialah P0 dan Q0.
Apabila harga barang X meningkat dari P0 ke
P1, kuantiti yang ditawarkan bertambah dari
Q0 ke Q1.
Berlaku pergerakan di atas keluk tersebut
dari titik A ke titik B.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Px (RM)

SS
A
P0

B
P1

0 Q1 Q0 Qx (unit)

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Huraian Rajah

Harga dan kuantiti asal ialah P0 dan Q0.

Apabila harga barang X jatuh dari P0 ke P1,
kuantiti yang ditawarkan berkurangan dari
Q0 ke Q1.
Berlaku pergerakan di atas keluk seperti
yang ditunjukkan oleh pergerakan titik A ke
titik B.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

2. Faktor bukan harga
1. Barang pengganti
2. Barang penggenap
3. kos input @ Kos pengeluaran
4. matlamat pengeluar
5. tingkat teknologi
6. dasar kerajaan
7. jangkaan harga masa hadapan
8. bilangan pengeluar
9. Musim

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

 barang pengganti
Rajah: Perubahan Penawaran -barang penggenap
-kos input
-matlamat pengeluar
-tingkat teknologi
-dasar kerajaan
P (RM) -jangkaan harga masa hadapan
-bilangan pengeluar

Pengurangan
penawaran
Po Pertambahan
penawaran

Po q1 q0 q2 Qs1

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

 Barang pengganti
(ikan dan daging) ms 70
Harga daging

A
P1
B
P0
C
P2

Kuantiti ikan
Q1 Q0 Q2
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
 Barang penggenap
(kereta dan petrol) ms 71

Harga kereta

A
P1
B
P0
P2 C

Q2 QO Q1 Kuantiti petrol

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Kos pengeluaran

Kenaikan kos pengeluaran seperti tanah, modal dan

buruh menyebabkan keuntungan firma terjejas.
Sekiranya harga barang yang dijual dipasaran tetap.
Maka untung firma akan berkurang. Seterusnya firma
akan cuba mengurangkan bilangan penawaran barang
dan perkhidmatan.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Matlamat Pengeluar

Memaksimumkan keuntungan:
Jika pengeluar bertujuan memaksimumkan
keuntungan, maka ia akan mengurangkan
penawarannya.

Memaksimumkan pengeluaran:
Ia akan menawarkan barang seberapa banyak yang
mampu. Contoh firma yang dimiliki oleh kerajaan

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Teknologi

 Penggunaan teknologi moden dan canggih dapat

meningkatkan daya pengeluaran sesebuah firma.
Melalui teknologi moden, penghasilan barang
secara besar-besaran dapat dilakukan. Oleh itu
keupayaan penawaran dapat ditingkatkan.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Dasar Kerajaan
Cukai :
 Untuk menggalakkkan penawaran tempatan kerajaan
mengenakan cukai keatas barang diimport. Kenaikan
harga barang diimport menyebabkan permintaan
barang tempatan meningkat. Seterusnya penawaran
dalam negara bertambah
Subsidi :
 pemberian subsidi kerajaan terhadap firma tempatan
akan menyebabkan kos pengeluaran berkurang.
Keadaan ini dapat menggalakkan firma
mempertingkatkan pengeluaran sesuatu barang.

 Kempen , undang-2

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

 Bilangan firma
• Secara umumnya semakin ramai pengeluar dalam
sesuatu barang, semakin tinggi kuantiti penawaran
barang tersebut.
.

Musim
 Pada musim tengkujuh, penawaran ikan atau
getah akan berkurangan.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Hasil Pembelajaran
 mentakrifkan keseimbangan pasaran;
 menjelaskan bagaimana permintaan dan
penawaran pasaran menentukan tingkat
harga dan kuantiti keseimbangan;
 menjelaskan konsep lebihan atau kurangan
permintaan dan penawaran;
 menghitung kuantiti dan harga
keseimbangan dengan menggunakan
rumus, jadual, dan gambar rajah;
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
Keseimbangan pasaran

Definisi
 keadaan pasaran apabila kuantiti diminta
sama dengan kuantiti ditawar.
 dimana, Qd = Qs, yang akan menyebabkan
harga dan kuantiti keseimbangan.

 -penentuan keseimbangan mempunyai 2

kaedah, iaitu :--
 1. kaedah rajah dan jadual
 2. kaedah rumus (Kaedah matematik)
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
Jadual permintaan dan penawaran

Harga (RM) Qs Qd Keadaan pasaran

50 20 4
Lebihan
40 16 8 penawaran

30 12 12 Qd=Qs

20 8 16
Lebihan
10 4 20 permintaan

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Rajah : Proses Keseimbangan Pasaran

P
S S
Lebihan penawaran

40

E
30

S D

0 8 12 16 Q

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Rajah : proses Keseimbangan Pasaran

P
S S

E
30

20
Lebihan permintaan

S D

0 8 12 16 Q
Ujian kendiri 7 dan 8

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Keseimbangan pasaran berdasarkan rumus;

Keseimbangan pasaran tercapai apabila kuantiti

diminta sama dengan kuantiti ditawarkan pada
satu tingkat harga iaitu Qd = Qs.

Persamaan permintaan dan penawaran boleh

ditulis seperti berikut:-

Persamaan permintaan : Qd = a – bp

Persamaan penawaran : Qs = a + bP

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

 Qd = 14 – 2P
Qs = 2+ P
Penyelesaian:-
Syarat keseimbangan pasaran Qd = Qs,maka
Qd = Qs
14-2P = 2+P
-2p –p = 2-14
-3p = -12
P = rm 4
P=2
Pada P=2 gantikan dalam Qd atau Qs
Qd=14-2P
= 14 – 2(4)
= 6unit
Jadi harga keseimbangan ialah RM4.00 dengan kuantiti
keseimbangan ialah sebanyak 6 unit.
Rujuk contoh ms 80
Buat Ujian kendiri 9

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Hasil Pembelajaran
 menerangkan perubahan keseimbangan
pasaran yang disebabkan oleh perubahan
permintaan atau/dan perubahan
penawaran;
 menghitung perubahan kuantiti dan harga
keseimbangan dengan menggunakan
rumus, jadual dan gambar rajah.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

2.3.2 Perubahan Keseimbangan pasaran

a. Perubahan dalam permintaan sahaja

b. Perubahan dalam penawaran sahaja

c. Perubahan dalam permintaan dan penawaran

secara serentak

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

a. Perubahan dalam permintaan sahaja (rajah 2.14 & 2.15)

P
S
E1
P1
E
Po
E2
P2
D1

D
D2
0 q2 qo q1 Q

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

b. Perubahan dalam Penawaran sahaja (rajah 2. 16 & 2.17)

P S1
S0
E1
P1 S2
E
Po
E2
P2

0 q1 q1 q2 Q

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

2.3.2. c. Perubahan dalam permintaan dan
penawaran

1. Kenaikan dalam permintaan adalah sama kadar dengan

kenaikan dalam penawaran.
2. Kenaikan permintaan melebihi kenaikan dalam
penawaran
3. Kenaikan dalam penawaran melebihi kenaikan dalam
permintaan.
4. Pengurangan permintaan melebihi pengurangan
penawaran
5. Pengurangan penawaran melebihi pengurangan
permintaan.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

1. Kenaikan permintaan dan penawaran pada kadar yang
sama (rajah 2.21)
( harga tidak berubah tetapi kuantiti meningkat)

S0
P
S1
Po

D1
D0

0 qo q1 Q
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
2. Kenaikan permintaan melebihi kenaikan dalam penawaran
( harga naik dan kuantiti juga meningkat)

S
E1 S1
p2
E
p1
D1

Q1 Q2

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

3. Kenaikan dalam penawaran melebihi kenaikan
dalam permintaan.
( Harga turun dan kuantiti meningkat)

S1
E
p1 E1

p2

D1
D

Q1 Q2

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

4. Pengurangan permintaan melebihi pengurangan
penawaran (rajah 2.25)
( harga jatuh dan kuantiti juga jatuh)

S1

p
E S0
E1
p1

D0

D1

Q1 Q

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

5. Pengurangan penawaran melebihi pengurangan
permintaan.
( harga meningkat dan kuantiti berkurang)

S
E1 S1
p2
E
p1
D1

Q1 Q2

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Latihan…
 Lengkapkan modul rajah 2.13 hingga rajah
2.26
 Buat ujian kendiri 10 soalan 1.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Hasil Pembelajaran
 mentakrifkan lebihan pengguna dan
lebihan pengeluar;
 menghitung lebihan pengguna dan lebihan
pengeluar dengan menggunakan jadual dan
gambar rajah.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

2.4 Lebihan pengguna dan lebihan pengeluar

 Lebihan pengguna ialah perbezaan antara harga

yang sanggup dibayar oleh pengguna dengan harga
yang pengguna bayar dipasaran

 Lebihan pengeluar ialah perbezaan di antara harga

yang sebenar ditetapkan oleh pasaran dengan
harga yang sanggup ditawarkan oleh pengeluar.

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Lebihan Pengguna & Lebihan Pengeluar
P (RM)
Lebihan Pengguna (P1EP0) S
P1

E
P0 HARGA PASARAN

P2 Lebihan pengeluar (P2EP0)

D

0 Q0 Q
S – pengeluar = ½ (tapak x tinggi )
D – pengguna
1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]
Rajah : Lebihan pengguna

harga
P Lebihan pengguna
10
S Formula:
Lebihan Pengguna
E
= ½ (P - P keseimbangan ) (Q
keseimbangan)
5
= ½ (10 – 5 ) (100)

= RM 250

0 100 Q
kuantiti

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Rajah : Lebihan Pengeluar

Lebihan Pengguna = ½ (P
keseimbangan – P) (Q
keseimbangan)
10
Lebihan pengeluar = ½ (10 – 5 ) (10)

= RM 25
5
D

15
10

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

Latihan …
 Ujian kendiri 11

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]

 tHANK yOU…
hAVE A nICE dAY…

1/7/2019 MOHAMAD AMIN [SMKDB 2019]