Mikroekonomi : Chapter 4

Chapter 4 : Penawaran dan Keseimbangan Pasaran 4.1 Penawaran Ialah kesanggupan pengeluar untuk mengeluarkan barangan pada satau tingkat harga dan pada masa tertentu Jenis Penawaran o o Penawaran individu : Pengeluaran barang oleh seorang pengeluar. Contohnya, syarikat Proton yang mengeluarkan kereta Penawaran Pasaran : Pengeluaran barangan oleh beberapa pengeluar dalam industri yang sama pada satu tingkat harga. Contohnya, Proton dan Perodua yang mengeluarkan kereta untuk industri automotif

Contoh penawaran individu dan penawaran pasaran adalah seperti berikut Harga (RM) 40,000 45,000 50,000 55,000 Kuantiti Penawaran (Proton) 10 15 20 25 Kuantiti Penawaran (Perodua) 10 15 20 25 Penawaran Pasaran (Proton + Perodua) 20 30 40 50

4.2

Hukum Penawaran Hukum penawaran menyatakan bahawa kenaikan harga sesuatu barangan akan menyebabkan kuantiti yang ditawarkan oleh pengeluar akan meningkat Mempunyai hubungan positif Contoh seperti dalam rajah berikut:Kombinasi A B C D Harga (RM) 40,000 45,000 50,000 55,000 Kuantiti Penawaran Kereta 10 15 20 25

Daripada jadual di atas, keluk penawaran dapat dibentuk seperti dalam rajah di bawah. Daripada rajah di bawah, katakan penawaran kereta yang asal ialah 20 unit dan harga kereta ialah RM50,000 iaitu pada kombinasi C Apabila harga kereta naik, katakan dari RM50,000 kepada RM55,000, kuantiti penawaran kereta turut meningkat dari 20 unit kepada 25 unit iaitu pada kombinasi D

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

Harga (RM000) 55 50 45 40 A Kuantiti (unit) B C D S

10

15

20

25

Rajah 4.1 : Keluk Penawaran Kereta Apabila harga kereta menurun, katakan dari RM50,000 kepada RM45,000, maka kuantiti penawaran akan menurun dari 20 unit kepada 15 unit seperti mana yang ditunjukkan pada kombinasi B. Perubahan Kuantiti Ditawarkan dan Kuantiti Penawaran Perubahan Kuantiti Ditawarkan Perubahan kuntiti ditawarkan merujuk kepada perubahan yang berlaku disepanjang keluk penawaran. Ini bermakna bahawa, perubahan kuantiti ditawarkan adalah disebabkan faktor harga barangan tersebut
Harga 50 45 40 10 15 20 Ktt (unit) 10 15 20 Ktt (unit) Pengembangan Penawaran Penguncupan Penawaran

4.3

Perubahan Kuantiti Penawaran Perubahan penawaran merujuk kepada perubahan keluk penawaran sama ada ke kiri atau ke kanan. Keadaan ini adalah disebabkan oleh faktor lain selain daripada harga barang itu sendiri
Pengurangan Penawaran Harga 50 45 40 Pertambahan Penawaran S2 S0 S1

Rajah 4.2 : Perubahan Dalam Kuantiti Ditawarkan Bagi Kereta Proton Daripada rajah di atas, katakan RM45,000 adalah harga asal kereta.

Rajah 4.3 : Perubahan Kuantiti Penawaran Bagi Kereta Proton Daripada rajah di atas, pergerakan keluk penawaran ke kiri atau ke kanan 2

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

Apabila harga kereta meningkat dari RM45,000 ke RM50,000, kuantiti ditawarkan turut akan meningkat dari 15 unit ke 20 unit. Ini dikenali sebagai pengembangan penawaran Apabila harga kereta menurun dari RM45,000 ke RM40,000, kuantiti ditawarkan bagi kereta turut menurun dari 15 unit ke 10 unit. Keadaan ini dikenali sebagai penguncupan penawaran Ini bermaksud bahawa, perubahan kuantiti ditawarkan adalah disebabkan oleh harga kereta itu sendiri.

adalah disebabkan oleh perubahan faktor lain selain daripada harga barang tersebut. Contohnya, apabila citarasa pengguna terhadap kereta Proton meningkat, maka pengguna akan membeli kereta Proton. Keadaa ini akan menyebabkan pengeluar akan meningkatkan pengeluaran kereta dari 15 unit ke 10 unit dan keluk penawaran akan beralih ke kanan dari S0 ke S1. keadaan ini dikenali sebagai Pertambahan dalam Penawaran. Begitu juga apabila citarasa pengguna menurun. Keadaan ini akan menyebab-kan pengeluar akan mengurangkan pengeluaran kereta dari 15 unit ke 10 unit dan akan menyebabkan keluk penawaran beralih ke kiri. Keadaan ini dikenali sebagai Pengurangan Dalam Penawaran

4.4

Faktor Yang Mempengaruhi Penawaran a) Harg Barang Itu Sendiri Perubahan harga kereta seperti kereta Proton akan menyebabkan kuantiti penawaran turut akan berubah seperti mana yang telah dibincangkan. Dalam erti kata lain, semakin tinggi harga sesuatu barang, semakin tinggi kuantiti pengeluaran yang ditawarkan oleh pengeluar.

b) Harga Barang Lain Harga Barang Pengganti o Seperti mana yang telah dijelaskan dalam teori permintaan, barang pengganti merujuk kepada barang yang mempunyai fungsi yang sama dan dapat menggantikan antara saatu sama lain. Contohnya seperti kereta Proton dan Perodua seperti dalam rajah di bawah

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

Harga 50 45 40 10 15 20

Ktt (unit)

Rajah : Keluk Penawaran Proton

Harga 50 45 40

S2

S0

S1

Rajah : Keluk Penawaran Produa Rajah 4.4 : Keluk Penawaran Kereta Proton dan Produa o o Katakan harga kereta Proton dan Produa ialah RM45,000 dan kuantiti penawaran ialah 15 unit. Apabila harga kereta Proton meningkat dari RM45,000 ke RM50,000, secara relatifnya, harga kereta Proton adalah lebih mahal daripada kereta Produa. Keadaan ini menyebabkan pengguna akan beralih untuk menggunakan kereta Produa dan akan menyebabkan permintaan kereta Produa akan meningkat. Secara tidak langsung, pengeluar juga turut akan meningkatkan penawaran kereta Produa daripada 15 unit kepada 20 unit. Dengan ini, keluk penawaran akan beralih kepada kanan dari S0 ke S1. Apabila harga kereta Proton menurun dari RM45,000 ke RM40,000, secara relatifnya, harga kereta Proton adalah lebih rendah daripada kereta Produa. Keadaan ini menyebabkan pengguna akan beralih untuk menggunakan kereta Proton dan akan menyebabkan permintaan 4

10

15

20

Ktt (unit)

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

kereta Produa akan menurun. Secara tidak langsung, pengeluar juga turut akan mengurangkan penawaran kereta Produa daripada 15 unit kepada 10 unit. Dengan ini, keluk penawaran akan beralih kepada kanan dari S0 ke S2. Harga Barang Penggenap o Merujuk kepada barangan yang digunakan secara serentak. Sekiranya sesuatu barang tidak ada, maka barang penggenapnya tidak dapat digunakan. Contohnya kereta dan minyak, milo dan susu, teh dan gula dll Katakan petrol adalah barang penggenap bagi ketera Proton. Oleh itu, berikut adalah keluk penawaran bagi kedua-dua barangan
S Harga (RM) S1 S0 S2

Harga (RM) P1 P0 P2 Q2 Q0 Q1

P0

Ktt (unit)

Q1

Q0

Q2

Ktt (unit)

(a) Keluk Penawaran Kereta

(b) Keluk Penawaran Petrol

Rajah 4.5 : Keluk Penawaran Kereta dan Petrol o Petrol adalah barang penggenap bagi kereta. Daripada rajah di atas, harga dan kuantiti bagi kedua-dua barangan yang ditawarkan ialah pada harga P0 dan Q0. Apabila harga kereta meningkat dari P0 ke P1, maka pengeluar akan meningkatkan penawaran kereta dari Q0 ke Q1. Walau bagaimanapun, pengguna akan mengurangkan permintaan kereta kerana harga kereta menjadi semakin mahal. Keadaan ini menyebabkan permintaan kereta akan berkurang. Apabila permintaan kereta berkurang, maka permintaan terhadap petrol juga akan berkurang. Keadaan ini akan menyebabkan penawaran petrol turut akan berkurang dari Q0 ke Q1 dan keluk penawaran petrol akan beralih ke kiri dari S0 ke S1. Apabila harga kereta berkurang dari P0 ke P2, maka pengeluar akan mengurangkan penawaran kereta dari Q0 ke Q2. Walau bagaimanapun, pengguna akan meningkatkan permintaan kereta kerana harga kereta menjadi semakin murah. Keadaan ini menyebabkan permintaan kereta akan meningkat. Apabila permintaan kereta meningkat, maka permintaan terhadap petrol juga akan meningkat. Keadaan ini akan menyebabkan

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

penawaran petrol turut akan meningkat dari Q0 ke Q2 dan keluk penawaran petrol akan beralih ke kanan dari S0 ke S2. c) Harga Faktor Pengeluaran Faktor pengeluarn terdiri daripada tanah, buruh, modal dan usahawan. Kenaikan harga faktor pengeluaran ini akan menyebabkan kos pengeluaran akan meningkat dan pengeluar tidak mampu mengeluarkan banyak barangan. Keadaan ini akan menyebabkan kuantiti penawaran barangan akan berkurang dan keluk kenawaran akan beralih ke kiri dari S 0 ke S2 seperti dalam rajah 4.6 di bawah.
Harga S2 S0 S1

P0

Q2

Q0

Q1

Ktt (unit)

Rajah 4.6 : Perubahan Keluk Penawaran Akibat Perubahan Faktor Pengeluaran Sebaliknya, penurunan harga faktor pengeluaran ini akan menyebabkan kos pengeluaran turut akan berkurang pengeluar mampu mengeluarkan banyak barangan. Keadaan ini akan menyebabkan kuantiti penawaran barangan akan meningkat dan keluk kenawaran akan beralih ke kanan dari S0 ke S1.

d) Tingkat Teknologi Peningkatan teknologi akan menyebabkan pengeluar mampu mengeluarkan barangan pada kos yang rendah. Keadaan ini akan menyebabkan penawaran barangan oleh pengeluar juga akan meningkat dan keluk penawaran barangan akan beralih ke kanan dari S0 ke S1. Penurunan teknologi akan menyebabkan pengeluar tidak mampu mengeluarkan barangan pada kos yang rendah. Keadaan ini akan menyebabkan penawaran barangan oleh pengeluar juga akan berkurang dan keluk penawaran barangan akan beralih ke kiri dari S0 ke S2.

4.5

Keseimbangan Pasaran 4.5.1 Definisi Pasaran

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

Pasaran ialah tempat pengguna dan pengeluar menyelesaikan masalah asas ekonomi seperti apa, berapa, bagaimana dan untuk siapa sesuatu barangan akan dikeluarkan Keseimbangan Pasaran Keseimbangan pasaran dicapai apabila Permintaan Pasaran sama dengan Penawaran Pasaran (DD = SS) Berikut adalah jadual yang menunjukkan permintaan dan penawaran kereta dalam pasaran. Harga (RM) 40,000 45,000 50,000 55,000 60,000 Permintaan (Unit) 100 80 60 40 20 Penawaran (Unit) 20 40 60 80 100

4.5.2

Daripada jadual di atas, maka keluk keseimbangan pasaran adalah seperti dalak rajah 4.7 berikut: Harga (RM000) 60 55 50 45 40 Kurangan Penawaran 20 40 60 80 100 DD Ktt (Unit) Lebihan Penawaran

SS

Rajah 4.7 : Keluk Permintaan dan Penawaran Kereta Dalam rajah di atas, keseimbangan pasaran dicapai apabila harga kereta berada pada RM50,000 di mana kuantiti permintaan dan kuantiti penawaran ialah 60 unit.

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

Apabila harga kereta meningkat dari RM50,000 kepada RM55,000, maka kuantiti permintaan berkurang daripada 60 unit kepada 40 unit tetapi kuantiti penawaran meningkat dari 60 unit kepada 80 unit. Keadaan ini menyebabkan berlaku lebihan penawaran sebanyak 40 unit (80 unit 40 unit) Apabila harga kereta menurun dari RM50,000 kepada RM45,000, maka kuantiti permintaan meningkat daripada 60 unit kepada 80 unit tetapi kuantiti penawaran menurun dari 60 unit kepada 40 unit. Keadaan ini menyebabkan berlaku kurangan penawaran sebanyak 40 unit (80 unit 40 unit) Daripada penjelasan ini, dapat dirumuskan bahawa Apabila Harga Kereta (RM) 40,000 45,000 50,000 55,000 60,000 Permintaan (Unit) 100 80 60 40 20 Penawaran (Unit) 20 40 60 80 100 Maka, Berlaku Lebihan Permintaan = 80 Lebihan Permintaan = 40 Permintaan = Penawaran Lebihan Penawaran = 40 Lebihan Penawaran = 80

4.6

Perubahan Permintaan dan Penawaran Dalam Keseimbangan Pasaran 4.6.1 Permintaan Berubah Tetapi Penawaran Tetap Permintaan Menurun & Penawaran Tetap Harga (RM) S D1 P0 P1 E1 E0 D0 S

Permintaan Meningkat & Penawaran Tetap Harga (RM) D0 P1 P0 E0 E1 D1

Q0

Q1

Ktt (Unit)

Q1

Q0

Ktt (Unit)

Keseimbangan asal di capai pada Keseimbangan asal di capai pada titik E0 di mana kuantiti dan harga titik E0 di mana kuantiti dan harga keseimbangan asal berada ada Q0 dan P0. keseimbangan asal berada ada Q0 dan P0. Apabila permintaan meningkat, Apabila permintaan menurun, maka maka keluk permintaan akan beralih ke keluk permintaan akan beralih ke kiri dari 8

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

kanan dari D0 ke D1. Keadaan ini akan menyebabkan keseimbangan asal bari di capai pada titik E1 di mana harga keseimbangan baru ialah P1 dan kuantiti keseimbangan baru ialah Q1.

D0 ke D1. Keadaan ini akan menyebabkan keseimbangan asal bari di capai pada titik E1 di mana harga keseimbangan baru ialah P1 dan kuantiti keseimbangan baru ialah Q1.

4.6.2

Penawaran Berubah Tetapi Permintaan Tetap Penawaran Menurun & Permintaan Tetap Harga (RM) S1 E0 E1 P1 P0 D S1 S0 E1 E0

Penawaran Meningkat & Permintaan Tetap Harga (RM) D S0

P0 P1

Q0

Q1

Ktt (Unit)

Q1

Q0

Ktt (Unit)

Keseimbangan asal di capai pada Keseimbangan asal di capai pada titik E0 di mana kuantiti dan harga titik E0 di mana kuantiti dan harga keseimbangan asal berada ada Q0 dan P0. keseimbangan asal berada ada Q0 dan P0. Apabila penawaran meningkat, Apabila penawaran menurun, maka maka keluk penawaran akan beralih ke keluk penawaran akan beralih ke kiri dari kanan dari S0 ke S1. Keadaan ini akan S0 ke S1. Keadaan ini akan menyebabkan menyebabkan keseimbangan asal bari di keseimbangan asal bari di capai pada titik capai pada titik E1 di mana harga E1 di mana harga keseimbangan baru keseimbangan baru ialah P1 dan kuantiti ialah P1 dan kuantiti keseimbangan baru keseimbangan baru ialah Q1. ialah Q1.

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

4.6.3

Perubahan Permintaan dan Penawaran Pada Kadar Yang Sama Penawaran & Permintaan Berkurang Pada Kadar Yang Sama Harga (RM) D0 D1 P0 S1 S0 E0 E1

Penawaran & Permintaan Meningkat Pada Kadar Yang Sama Harga (RM) D1 D0 E1 P0 E0 E2 S0 S1

E2

Q0

Q1

Ktt (Unit)

Q1

Q0

Ktt (Unit)

Keseimbangan asal di capai pada Keseimbangan asal di capai pada titik E0 di mana kuantiti dan harga titik E0 di mana kuantiti dan harga keseimbangan asal berada ada Q0 dan P0. keseimbangan asal berada ada Q0 dan P0. Apabila kuantiti permintaan Apabila kuantiti permintaan meningkat, maka keluk permintaan akan menurun, maka keluk permintaan akan beralih ke kanan dari D0 ke D1. Ini beralih ke kiri dari D0 ke D1. Ini menyebabkan keseimbangan baru di menyebabkan keseimbangan baru di capai pada titi E1. capai pada titi E1. Dalam masa yang sama juga, Dalam masa yang sama juga, kuantiti penawaran turut meningkat kuantiti penawaran turut menurun dan dan menyebabkan keluk penawaran menyebabkan keluk penawaran beralih ke beralih ke kanan dari S0 ke S1. Keadaan kiri dari S0 ke S1. Keadaan ini ini menyebabkan titik keseimbangan menyebabkan titik keseimbangan baru baru dicapai pada titik E2. dicapai pada titik E2. Apabila penawaran dan permintaan Apabila penawaran dan permintaan berubah pada kadar yang sama, harga berubah pada kadar yang sama, harga 10

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

keseimbangan barangan tidak akan berubah tetapi kuantiti keseimbangan telah meningkat dari Q0 ke Q1.

keseimbangan barangan tidak akan berubah tetapi kuantiti keseimbangan telah berkurang dari Q0 ke Q1.

4.6.4

Permintaan dan Penawaran Berubah Secara Bertentangan Permintaan Berkuang & Penawaran Bertambah Pada Kadar Yang Sama Harga (RM) S1 S0 E2 E1 P0 E1 P1 E2 D1 E0 D0 S0 S1

Permintaan Bertambah & Penawaran Berkurang Pada Kadar Yang Sama Harga (RM) D1 D0 P1

P0

E0

Q0

Ktt (Unit)

Q0

Ktt (Unit)

Keseimbangan asal di capai pada Keseimbangan asal di capai pada titik E0 di mana kuantiti dan harga titik E0 di mana kuantiti dan harga keseimbangan asal berada ada Q0 dan P0. keseimbangan asal berada ada Q0 dan P0. Apabila permintaan meningkat, Apabila permintaan menurun, maka keluk permintaan akan beralih ke maka keluk permintaan akan beralih ke kanan dari D0 ke D1 dan keseimbangan kiri dari D0 ke D1 dan keseimbangan baru dicapai pada titik E1. baru dicapai pada titik E1. Dalam masa yang sama, Dalam masa yang sama, penawaran pula mengalami penawaran pula mengalami penurunan dan menyebabkan keluk peningkatan dan menyebabkan keluk penawaran beralih ke kiri dari S0 ke S1. penawaran beralih ke kanan dari S0 ke S1. Keadaan ini turut menyebabkan Keadaan ini turut menyebabkan keseimbangan baru dicapai pada titik keseimbangan baru dicapai pada titik E2 E2 11

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

Mikroekonomi : Chapter 4

Apabila permintaan meningkat Apabila permintaan meningkat tetapi penawaran berkurang, maka harga tetapi penawaran berkurang, maka harga keseimbangan akan meningkat dari P0 keseimbangan akan menurun dari P0 ke ke P1 tetapi kuantiti keseimbangan P1 tetapi kuantiti keseimbangan tidak tidak berubah. berubah.

Prepared By : Jumardi Singare (mardi_umar83@yahoo.com)

12