BAB 1: KEDATANGAN KUASA BARAT

1.1 KESTABILAN DAN KEMAKMURAN NEGARA KITA

KESTABILAN
Sistem pemerintahan beraja:

· Sultan( Negeri) lambang kedaulatan negeri: mengetuai pentadiran.

· Pembesar(Jajahan/daerah): Menjaga keamanan, kedaulatan

· Penghulu(Mukim): Ketua kampung/Penggawa, menyampaikan arahan raja

atau pembesar kepada orang kampung.

Sistem pentadbiran di Sarawak: Sistem Kesukuan, sistem kesultanan

Sistem pentadbiran di Sabah: Sistem kesukuan, Sistem kesultanan, Sistem

Ketua Bebas

Perundangan: undang-undang tidak bertulis( Adat perpatih), undang-undang

bertulis( Hukum Kanun Melaka, Hukum Kanun Pahang, Undang-undang 99
Perak)

Hubungan luar: Hubungan diplomatik, bentuk ekonomi, politik dan social.

KEMAKMURAN
Hasil Bumi Dan Hasil Alam

· Hasil bumi: bijih timah, emas dan perak(melampan, mendulang)

· Hasil Hutan: rempah-ratus, dammar, rotan, getah jelutong, kayu gaharu,

kayu cendana

· Hasil laut: sirip ikan yu, timun laut, rumpai laut dan mutiara

· Memanfaatkan hasil alam: kraf tangan, menenun kain pua, menyulan

selendang

Sistem Ekonomi

· Perdagangan dan pelabuhan: strategik, Syahbandar dilantik mengurus

pelabuhan

· Timbang, sukat dan ukur:

kepul,leng,kal,cupak,gantang(Melayu),kati,tahil,pikul(China),mayam,saga,bung
kal,kati(India emas)

· Mata wang: sistem barter(mulanya), duit kijang(Kelantan), duit pitih

Terengganu

· Sistem percukaian: Bayaran dikenakan ke atas hasil, sumber pendapatan

pemerintah.
KEGIATAN KEINTELEKTUALAN
Pendidikan tidak formal:

· Pendidikan awal, diajar kemahiran memburu(Sabah), ilmu agama, cerita

lisan(Sarawak), pantun, syair

· Membolehkan anak berdikari semasa dewasa kelak(Sabah dan Sarawak)

Pendidikan formal:

· Istana: hal pentadbiran Negara, sistem politik

· Masjid dan surau: bacaan solat dan tajwid, mempelajari hadis,fekah dan
usuludin

· Pondok: al-Quran, ilmu hadis, bahasa Arab

· Madrasah: sukatan pelajaran, kelas, tahap permulaan,pertengahan dan

pengkhususan, diawasi mudir

· Sarawak: masjid dan sekolah agama, al-Quran, tulisan Jawi, ibadat, diajar
guru, imam, lebai

· Sabah: al-Quran, tuliasan jawi di surau, pondok dan rumah guru agama
1.2 FAKTOR KEDATANGAN KUASA BARAT KE NEGARA KITA

· Syarikat Hyndia Timur Inggeris(SHTI) ditubuh di England 1600, diberi hak

monopoli perdagangan rempah di Kepulauan Melayu.

· Syarikat Hyndia Timur Belanda ditubuh 1602 , diberi monopoli perdagangan

di Timur.

· Syarikat Hyndia Timur Perancis ditubuh 1664 untuk berdagang di Asia.

· Abad ke-16, Sepanyol menjadi kuasa ulung di Eropah. Abad ke-16, zaman
kegemilangan Portugis dan Sepanyol.

Kedatangan Kuasa Barat pada Abad ke-16:

· Barangan mewah: dari China(teh, sutera,tembikar)

· Pusat pengumpulan Barang: China mahukan emas, perak, bijih timah dan
rempah-ratus di Kepulauan Melayu sebagai tukaran. Memerlukan pusat
pengumpulan bahan mentah tempatan di tengah-tengah laluan perdagangan
India dan China.

· Perlabuhan Persinggahan: Terlindung angin monsun, Memudahkan kapal

berlabuh, Mengisi bekalan air, makanan dan Membaiki kemudahan kapal

· Agama Kristian: penjajahan untuk kekayaan, keagamaan dan kemasyuran.

Kedatangan Kuasa Barat pada Abad ke-17:

· Revolusi perindustrian: barangan dikeluarkan secara besar-besaran, mencari

tempat jajahan membekalkan bahan-bahan mentah, kawasan pasaran yang
lebih luas

Kedatangan Kuasa Barat pada Abad ke-18:

· Perkembangan industri kereta: Getah asli(tayar dan penebat barangan

elektrik)

· Kesuburan tanah dan kekayaan hasil bumi

· Industri mengetin: ciptaan baharu Amerika Syarikat, permintaan bijih timah

pesat 1840

· Pembukaan terusan Suez: mempercepat urusan perdagangan, Ferdinand de

Lesseps 1859, menghubungkan Pelabuhan Said di Laut Mediterranean dan
Suez di Laut Merah

· Ciptaan kapal wap: membawa muatan banyak, perjalanan cepat,

menjimatkan kos

· Persaingan kuasa barat: semakin luas tanah jajahan, semakin tinggi

sanjungan diperoleh

· Ciptaan Telegraf: ahli perniagaan menghubungi ejen Tanah Melayu dengan

cepat, melibatkan Tanah Melayu dalam kegiatan pasaran dunia antarabangsa
· Slogan”Beban orang putih”: membantu memberikan kesejahteraan kepada
peribumi. “Tugas menyebarkan tamadun” Perancis kepada penduduk dunia
bukan barat yang dianggap mundur

1.3 PERSAINGAN KUASA BARAT UNTUK MENDAPATKAN TANAH

JAJAHAN

· Perancis : meluaskan kuasa di Indocina, merancang membina

terusan di Segenting Kra

· Rusia : membuka petempatan di Ujung Salang

· Jerman :Pulau Langkawi

· Belanda : seluruh Kepulauan Hindia Timur

· Portugis : Timor Leste

· Sepanyol : Kepulauan Sulu

· Amerika Syarikat : Terengganu

· British : menjadikan Kesultanan Brunei sebagai negeri naungan

· Keluarga Brooke : 1853-1905, meluaskan pengaruh ke sempadan Brunei

· SBUB : membeli wilayah Sabah daripada Sultan Brunei dan
Sulu

1.4 PERBEZAAN STRATEGI KUASA BARAT UNTUK MENGUASAI

NEGARA KITA
· Manipulasi: mengambil kesempatan atas sesuatu mengatur dengan
bijaksana

· Ugutan/Desakan: menakut-nakutkan dengan menyatakan atau melakukan

sesuatu tidak baik

· Tipu helah: menipu seseorang atau sesuatu pihak untuk mendapatkan

sesuatu

· Perjanjian: dua pihak saling berjanji untuk melaksanakan suatu hal

· Pakatan: kerjasama dua pihak atau lebih

· Pajakan: kontrak membolehkan oranglain menduduki tanah dalam tempoh

masa dan bayaran

· Serangan fizikal: menyerang, menyerang balas, menangkis serangan,

serangan balas

· BELANDA: serangan fizikal, pakatan, perjanjian

· BRITISH: manipulasi, ugutan/desakan, tipu helah, perjanjian, pakatan,

pajakan, serangan fizikal
 BAB 2: PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI SELAT

2.1 PELUASAN KUASA BRITISH DI PULAU PINANG, SINGAPURA DAN

MELAKA

LATAR BELAKANG SEBELUM PELUASAN KUASA BRITISH

· Pulau Pinang: wilayah Kesultanan Kedah, Batu Uban(pelabuhan paling awal)

dibuka oleh orang Melayu Sumatera dan diahugerahkan bagi membalas
jasanya membantu menentang Siam.

· Singapura: wilayah Kesultanan Johor Riau, ladang gambir diusahakan oleh

orang Melayu dan Cina di Singapura

· Melaka: 1511, ditawan oleh Portugis, 1642-1824, menjadi tanah jajahan

Belanda sebagai pusat pengumpulan hasil bijih timah, Belanda mementingkan
Betawi di Pulau Jawa sebagai pusat perdagangan utama

PELUASAN KUASA BRITISH DI PULAU PINANG

Kedudukan Strategik Memenuhi Keperluan British

· Pusat pengumpulan barang: mengumpul bahan tukaran dengan China

· Pelabuhan persinggahan: memudahkan penjelajahan ke rantau Asia Pasifik,

laluan perdagangan India dan China
· Pangkalan tentera: mempertahankan petempatan di India daripada Perancis
dan saingan Belanda, Bombay di pantai barat India sukar mengwal petempatan
Madras di pantai timur India

KRONOLOGI PENDUDUKAN BRITISH DI PULAU PINANG

· Sultan Muhammad Jiwa melantik Tunku Abdullah sebagai Raja Muda Kedah
tetapi di tentang oleh Kerabat Diraja Kedah bersama Bugis di Selangor. Baginda
memohon bantuan SHTI yang kemudian menghantar Edward Monckton untuk
rundingan tetapi gagal kerana SHTI tidak menjamin Kedah daripada ancaman
musuh.

· Siam menuntut penghantaran bunga emas yang terhenti semasa Perang

Siam-Burma semasa pemerintahan Sultan Abdullah. Baginda meminta bantuan
SHTI , menawarkan Pulau Pinang sebagai pengkalan dan mendapatkan
bantuan ketenteraan. Baginda meminta Francis Light, pedagang persendirian
untuk menyampaikannya kepada Gabenor Jeneral British di India.

· Francis Light berjanji SHTI akan memenuhi syarat, Sulatan Abdullah

menawarkannya membuka petempatan di Pulau Pinang(1786) sementara
menunggu jawapan SHTI. Pulau Pinang dinamakan Prince of Wales Island.
Petempatan dinamakan Georgetown, nama Raja England.

PENGUKUHAN KUASA BRITISH MELALUI PERJANJIAN

· 1786,Siam menakluk Patani dan mengancam Kedah. Sultan Abdullah
meminta bantuan daripada SHTI tetapi tiada perjanjian. Baginda menyedari
ditipu dan menghimpun tentera di seberang perai untuk mengambil balik
Pulau Pinang. Baginda ditewaskan dan dipaksa menandatangani perjanjian
(1791) mengiktiraf kedudukan British.
· George Leith, Gabenor Pulau Pinang mendesak Sultan
Dhiauddinmenandatangani perjanjian( 1800) membolehkan British menduduki
Seberang Perai sebagai benteng pertahanan dan kawasan pertanian.

PELUASAN KUASA BRITISH DI SINGAPURA

Kepentingan Singapura kepada British

· Bangkahulu berada di luar Alam Melayu,kebanyakan kapal berlabuh di

Betawi, Riau dan Lingga bawah pengaruh Belanda

· British memerlukan pelabuhan. Singapura strategic di selatan Semenanjung

Tanah Melayu dapat mengwal kegiatan perdagangan Selat Melaka dan Selat
Sunda serta sebagai pusat pengumpulan hasil ekonomi Alam Melayu.

PERTAPAKAN BRITISH DI SINGAPURA

· Sultan Mahmud Shah III mempunyai duo orang putera. 1812, baginda
mangkat, Tengku Abdul Rahman hadir semasa pemakaman di Lingga tetapi
Tengku Hussein berada di Pahang.

· Tengku Hussein ditabalkan sebagai Sultan Johor dan mendapat iktiraf

daripada orang Belanda dan Bugis. Tengku Hussein diketepikan dan berundur
menetap di Riau.

· Stamford Raffles memujuk Temenggung Abdul Rahman menjemput Tengku

Hussein ke Singapura. Dua Sultan: Sultan Abdul Rahman bersemayam di Lingga
dan Sultan Hussein bersemayam di Singapura
PERJANJIAN MENGUKUHKAN KUASA BRITISH DI SINGAPURA

· Perjanjian 6 Februari 1819: Stamford Raffles dan Sultan Hussein,

Temenggung Abdul Rahman. Petempatan British diiktiraf, bendera Union Jack
dinaikkan, Willian Farquhar sebagai Residen pertama

· Perjanjian 2 Ogos 1824: Residen Singapura, John Crawfurd menandatangani

perjanjian dengan Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman. Singapura
diserahkan selama-lamanya, Sultan dan Temenggung hilang kedaulatan, diberi
bayaran pampasan dan pencen bulanan seumur hidup

PELUASAN KUASA BRITISH DI MELAKA

· Menamatkan Perikaian British dan Belanda berkaitan Singapura: British
memajukannya dalam tempoh singkat,yakinnya sebagai pelabuhan bebas dan
pangkalan tentera penting. Belanda mendakwanya bawah lingkungan Belanda,
menuntut British berundur, bimbang kemajuannya menjejaskan perdagangan
Betawi.

· Dasar persahabatan British dan Belanda di Eropah: Belanda dekat dengan

Britain. Melalui perang Napolean, Belanda ditewas Perancis dan berundur ke
England menandatangani Surat Kew. Belanda perlu berbaik-baik dengan British
yang menjagajajahannya . British mengambil pengalaman perancis menjadikan
Belanda sebagai pangkalan menyerang Britain.

· Penyelesaian untuk perdamaian: mengelakkan perperangan abad-17,18.

Belanda terbeban dengan masalah kewangan selepas Perang Napoleon
2.2 PERJANJIAN LONDON 1824 DAN KESANNYA TERHADAP ALAM
MELAYU

· Syarat: British berundur dari Sumatera, menyerahkan Bangkahulu, tidak

membuka petempatan di Kepulauan lain. Belanda mengiktiraf petempatan
British di Singapura, menyerahkan Melaka dan Naning tidak bertempat di
Tanah Melayu

· Pembahagian Alam Melayu kepada Dua Lingkungan Pengaruh Barat: Selat

Melaka dan Selat Singapura menjadi sempadan, meminggirkan kedaulatan
Alam Melayu, Tanah Melayu( British), Hindia Timur Belanda

· Perpecahan Empayar Johor Riau: Singapura menjadi tanah jajahan British,

Sultan Hussein meninggalkan Kampung Gelam, Singapura berpindah ke Bandar
Hilir Melaka. 1911, institusi Kepulauan Riau Lingga di bawah Sultan Abdul
Rahman dihapuskan oleh Belanda. Diperintah oleh Residen Riau. Bendahara
Tun Ali cuuba membebaskan Pahang daripada Kesultanan Johor Riau berikutan
pergolakan. 1853, Pahang berdaulat dengan muafakat pembesar.

· Selat Melaka di bawah penguasaan British: tiga perlabuhan strategic

2.3 PEMBENTUKAN NEGERI-NEGERI SELAT

Latar belakang sebelum pentadbiran negeri-negeri Selat

· Pulau Pinang: Francis Light sebagai pesuruhjaya bertanggungjawab Gabenor

Jeneral British di India, pelabuhan bebas, pedagang persendirian, Presidensi
keempat, gabenor dilantik ketua pentadbir
· Singapura: Residen bertanggungjawab Leftanan Gabenor British di
Bangkahulu, Sumatera, pelabuhan bebas, pusat pertemuan pedagang
persendirian mengumpul hasil perdagangan dengan China

· Melaka: Residen Konsular, Sistem Kapitan diteruskan , ketua kaum penegak

undang-undang, penghulu luar Bandar.

NEGERI-NEGERI SELAT 1826

· Kepentingan pembentukan Negeri-negeri Selat kepada British: menguasai

Selat Melaka, Taraf pelabuhan bebas menarik kedatangan pedagang, pusat
pengumpulan hasil mengimbangi perdagangan China, menyaingi pelabuhan
Belanda, Pintu masuk buruh luar mewujudkan berbilang kaum, penanaman
modal.

· Kepentingan antara Negeri-negeri Selat dengan Tanah Melayu: Negeri-

negeri Selat memerlukan hasil ekonomi Tanah Melayu, melabour modal
perlombongan bijih timah di Tanah Melayu, Negeri-negeri Melayu memerlukan
pelabuhan untuk memperdagangkan hasil ekonomi.

2.4 PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI SELAT

Negeri-negeri Selat di bawah Kerajaan British di India(1826-1867)

· Negeri-negeri Selat di bawah SHTI: Gabenor Negeri-negeri Selat mengetuai

Residen Konsular menjalankan pentadbiran, Pulau Pinang pusat pentadbiran
pertama, dipindah ke Singapura 1832,lebih strategic dan maju.

· Negeri-negeri Selat di bawah Pejabat India: Undang British dikuatkuasakan,

pemberontakan India menyebabkannya tidak mentadbir baik. Tidak
memberikan perhatian melindungi pedagang, menimbulkan rasa tak puas hati
dalam pedagang
Negeri-negeri Selat di bawah Pejabat Tanah Jajahan London

· Tiada wakil dalam Majlis Perundangan, gagal mengawal masalah rompakan

kapal dagang dan pertelingkahan kumpulan Cina, mahu menjadikan
mata wang rupee India menggantikan mata wang Dolar Sepanyol,
cadangan mengenakan cukai pelabuhan menjejaskan taraf pelabuhan bebas,
tempat buangan banduan menjejaskan imej

· Gabenor Negeri-negeri Selat, Majlis eksekutif( mengurus hal pentadbiran),

Majlis perundangan( menggubal undang-undang)

· Mohammad Eunos Abdullah pendidikan Inggeris di Raffles Institution orang

Melayu pertama menganggotai Majlis Perundangan